gù róng, zì yàn xiān, wú guó wú rén yě, wèi nán tǔ zhù xìng. zǔ yōng, wú chéng xiàng. fù mù, yí dū tài shǒu. róng jī shén lǎng wù, ruò guàn shì wú, wèi huáng mén shì láng tài zǐ fǔ yì dū wèi. wú píng, yǔ lù jī xiōng dì tóng rù luò, shí rén hào wèi sān jùn. lì bài wèi láng zhōng, lì shàng shū láng tài zǐ zhōng shè rén tíng wèi zhèng. héng zòng jiǔ hān chàng, wèi yǒu rén zhāng hàn yuē: wéi jiǔ kě yǐ wàng yōu, dàn wú rú zuò bìng hé ěr.
顧榮,字彥先,吳國吳人也,為南土著姓。祖雍,吳丞相。父穆,宜都太守。 榮機神朗悟,弱冠仕吳,為黃門侍郎、太子輔義都尉。吳平,與陸機兄弟同入洛, 時人號為「三俊。」例拜為郎中,歷尚書郎、太子中舍人、廷尉正。恆縱酒酣暢, 謂友人張翰曰:「惟酒可以忘憂,但無如作病何耳。」
huì zhào wáng lún zhū huái nán wáng yǔn, shōu yǔn liáo shǔ fù tíng wèi, jiē yù zhū zhī, róng píng xīn chù dāng, duō suǒ quán yòu. jí lún cuàn wèi, lún zi qián wèi dà jiāng jūn, yǐ róng wèi zhǎng shǐ. chū, róng yǔ tóng liáo yàn yǐn, jiàn zhí zhì zhě mào zhuàng bù fán, yǒu yù zhì zhī sè, róng gē zhì dàn zhī. zuò zhě wèn qí gù, róng yuē: qǐ yǒu zhōng rì zhí zhī ér bù zhī qí wèi! jí lún bài, róng bèi zhí, jiāng zhū, ér zhí zhì zhě wèi dū shuài, suì jiù zhī, dé miǎn.
會趙王倫誅淮南王允,收允僚屬付廷尉,皆欲誅之,榮平心處當,多所全宥。 及倫篡位,倫子虔為大將軍,以榮為長史。初,榮與同僚宴飲,見執炙者貌狀不凡, 有欲炙之色,榮割炙啖之。坐者問其故,榮曰:「豈有終日執之而不知其味!」及 倫敗,榮被執,將誅,而執炙者為督率,遂救之,得免。
qí wáng jiǒng zhào wèi dà sī mǎ zhǔ bù. jiǒng shàn quán jiāo zì, róng jù jí huò, zhōng rì hūn hān, bù zōng fǔ shì, yǐ qíng gào yǒu rén zhǎng lè féng xióng. xióng wèi jiǒng zhǎng shǐ gé yú yuē: yǐ gù róng wèi zhǔ bù, suǒ yǐ zhēn bá cái wàng, wěi yǐ shì jī, bù fù jì nán běi qīn shū, yù píng hǎi nèi zhī xīn yě. jīn fǔ dà shì yīn, fēi jiǔ kè zhī zhèng. yú yuē: róng jiāng nán wàng shì, qiě jū zhí rì qiǎn, bù yí qīng dài yì zhī. xióng yuē: kě zhuǎn wèi zhōng shū shì láng, róng bù shī qīng xiǎn, ér fǔ gèng shōu shí cái. yú rán zhī, bái jiǒng, yǐ wèi zhōng shū shì láng. zài zhí bù fù yǐn jiǔ. rén huò wèn zhī yuē: hé qián zuì ér hòu xǐng xié? róng jù zuì, nǎi fù gèng yǐn. yǔ zhōu lǐ yáng yàn míng shū yuē: wú wèi qí wáng zhǔ bù, héng lǜ huò jí, jiàn dāo yǔ shéng, měi yù zì shā, dàn rén bù zhī ěr. jí yú zhū, róng yǐ tǎo gé yú gōng, fēng xǐ xìng bó, zhuǎn tài zǐ zhōng shù zǐ.
齊王冏召為大司馬主簿。冏擅權驕恣,榮懼及禍,終日昏酣,不綜府事,以情 告友人長樂馮熊。熊謂冏長史葛旟曰:「以顧榮為主簿,所以甄拔才望,委以事機, 不復計南北親疏,欲平海內之心也。今府大事殷,非酒客之政。」旟曰:「榮江南 望士,且居職日淺,不宜輕代易之。」熊曰:「可轉為中書侍郎,榮不失清顯,而 府更收實才。」旟然之,白冏,以為中書侍郎。在職不復飲酒。人或問之曰:「何 前醉而後醒邪?」榮懼罪,乃復更飲。與州里楊彥明書曰:「吾為齊王主簿,恆慮 禍及,見刀與繩,每欲自殺,但人不知耳。」及旟誅,榮以討葛旟功,封喜興伯, 轉太子中庶子。
zhǎng shā wáng yì wèi biāo qí, fù yǐ róng wèi zhǎng shǐ. yì bài, zhuǎn chéng dū wáng yǐng chéng xiàng cóng shì zhōng láng. huì dì xìng lín zhāng, yǐ róng jiān shì zhōng, qiǎn xíng yuán líng. huì zhāng fāng jù luò, bù dé jìn, bì zhī chén liú. jí dì xī qiān zhǎng ān, zhēng wèi sàn qí cháng shì, yǐ shì luàn bù yīng, suì hái wú. dōng hǎi wáng yuè jù bīng yú xú zhōu, yǐ róng wèi jūn zī jì jiǔ.
長沙王乂為驃騎,復以榮為長史。乂敗,轉成都王穎丞相從事中郎。惠帝幸臨 漳,以榮兼侍中,遣行園陵。會張方據洛,不得進,避之陳留。及帝西遷長安,征 為散騎常侍,以世亂不應,遂還吳。東海王越聚兵於徐州,以榮為軍諮祭酒。
shǔ guǎng líng xiāng chén mǐn fǎn, nán dù jiāng, zhú yáng zhōu cì shǐ liú jī dān yáng nèi shǐ wáng kuàng, zǔ bīng jù zhōu, fēn zhì zǐ dì wèi liè jùn, shōu lǐ háo jié, yǒu sūn shì dǐng zhì zhī jì. jiǎ róng yòu jiāng jūn dān yáng nèi shǐ. róng shù jiàn wēi wáng zhī jì, héng yǐ gōng xùn zì miǎn. huì mǐn yù zhū zhū shì rén, róng shuō zhī yuē: zhōng guó sàng luàn, hú yí nèi wǔ, guān tài fù jīn rì bù néng fù zhèn huá xià, bǎi xìng wú fù yí zhǒng. jiāng nán suī yǒu shí bīng zhī kòu, rén wù shàng quán. róng cháng yōu wú dòu shì sūn liú zhī cè, yǒu yǐ cún zhī ěr. jīn jiāng jūn huái shén wǔ zhī lüè, yǒu sūn wú zhī néng, gōng xūn xiào yú yǐ zhe, yǒng lüè guān yú dāng shì, dài jiǎ shù wàn, zhú lú shān jī, shàng fāng suī yǒu shù zhōu, yì kě chuán xí ér dìng yě. ruò néng wěi xìn jūn zǐ, gè dé jǐn huái, sàn dì jiè zhī hèn, sāi chán chǎn zhī kǒu, zé dà shì kě tú yě. mǐn nà qí yán, xī yǐn zhū háo zú wěi rèn zhī. mǐn réng qiǎn gān zhuō chū héng jiāng, jiān jiǎ lì qì, jǐn yǐ wěi zhī. róng sī yú zhuō yuē: ruò jiāng dōng zhī shì kě jì, dāng gòng chéng zhī. rán qīng guān shì shì dāng yǒu jì lǐ bù? mǐn jì cháng cái, běn wú dà lüè, zhèng lìng fǎn fù, jì wú suǒ dìng, rán qí zǐ dì gè yǐ jiāo jīn, qí bài bì yǐ. ér wú děng ān rán shòu qí guān lù, shì bài zhī rì, shǐ jiāng xī zhū jūn hán shǒu sòng luò, tí yuē nì zéi gù róng gān zhuō zhī shǒu, qǐ wéi yī shēn diān fù, rǔ jí wàn shì, kě bù tú zhī! zhuō cóng zhī. míng nián, zhōu yǔ róng jí gān zhuō jì zhān qián móu qǐ bīng gōng mǐn. róng fèi qiáo liǎn zhōu yú nán àn, mǐn lǜ wàn yú rén chū, bù huò jì, róng huī yǐ yǔ shàn, qí zhòng kuì sàn. shì píng, hái wú. yǒng jiā chū, zhēng bài shì zhōng, xíng zhì péng chéng, jiàn huò nán fāng zuò, suì qīng zhōu ér hái, yǔ zài jì zhān chuán.
屬廣陵相陳敏反,南渡江,逐揚州刺史劉機、丹陽內史王曠,阻兵據州,分置 子弟為列郡,收禮豪桀,有孫氏鼎峙之計。假榮右將軍、丹陽內史。榮數踐危亡之 際,恆以恭遜自勉。會敏欲誅諸士人,榮說之曰:「中國喪亂,胡夷內侮,觀太傅 今日不能復振華夏,百姓無復遺種。江南雖有石冰之寇,人物尚全。榮常憂無竇氏、 孫、劉之策,有以存之耳。今將軍懷神武之略,有孫吳之能,功勳效於已著,勇略 冠於當世,帶甲數萬,舳艫山積,上方雖有數州,亦可傳檄而定也。若能委信君子, 各得盡懷,散蒂芥之恨,塞讒諂之口,則大事可圖也。」敏納其言,悉引諸豪族委 任之。敏仍遣甘卓出橫江,堅甲利器,盡以委之。榮私於卓曰:「若江東之事可濟, 當共成之。然卿觀事勢當有濟理不?敏既常才,本無大略,政令反覆,計無所定, 然其子弟各已驕矜,其敗必矣。而吾等安然受其官祿,事敗之日,使江西諸軍函首 送洛,題曰逆賊顧榮、甘卓之首,豈惟一身顛覆,辱及萬世,可不圖之!」卓從之。 明年,周與榮及甘卓、紀瞻潛謀起兵攻敏。榮廢橋斂舟於南岸,敏率萬餘人出, 不獲濟,榮麾以羽扇,其眾潰散。事平,還吳。永嘉初,征拜侍中,行至彭城,見 禍難方作,遂輕舟而還,語在《紀瞻傳》。
yuán dì zhèn jiāng dōng, yǐ róng wèi jūn sī, jiā sàn qí cháng shì, fán suǒ móu huà, jiē yǐ zī yān. róng jì nán zhōu wàng shì, gōng chù yòu zhí, cháo yě shén tuī jìng zhī. shí dì suǒ xìng zhèng guì pín yǒu jí, yǐ qí dǎo pō fèi wàn jī, róng shàng jiān jiàn yuē: xī wén wáng fù zǐ xiōng dì nǎi yǒu sān shèng, kě wèi qióng lǐ zhě yě. ér wén wáng rì zè bù xiá shí, zhōu gōng yī mù sān wò fà, hé zāi? chéng yǐ yī rì wàn jī, bù kě bù lǐ yī yán cuō diē, huàn bì jí zhī gù yě. dāng jīn shuāi jì zhī mò, shǔ luàn lí zhī yùn, ér tiān zǐ liú bō, chái láng sāi lù, gōng yí lù yíng yě cì, xīng yán sù jià, fú shì nù wā yǐ mù yǒng shì, xuán dǎn yú tíng yǐ biǎo xīn kǔ. guì pín wèi ān, yào shí shí jí dǎo sì zhī shì, chéng fù kě xiū qǐ yǒu biàn sāi cān zuǒ bái shì, duàn bīn kè wèn xùn? jīn qiáng zéi lín jìng, liú yán mǎn guó, rén xīn wàn duān, qù jiù fēn yún. yuàn chōng xū nà xià, guǎng yán jùn yàn, sī huà jīn rì zhī yào, sāi guǐ dào yín sì, hóng jiǔ hé zhī qín, xuě tiān xià zhī chǐ, zé qún shēng yǒu lài, kāi tài yǒu qī yǐ.
元帝鎮江東,以榮為軍司,加散騎常侍,凡所謀畫,皆以諮焉。榮既南州望士, 躬處右職,朝野甚推敬之。時帝所幸鄭貴嬪有疾,以祈禱頗廢萬機,榮上箋諫曰: 「昔文王父子兄弟乃有三聖,可謂窮理者也。而文王日昃不暇食,周公一沐三握髮, 何哉?誠以一日萬機,不可不理;一言蹉跌,患必及之故也。當今衰季之末,屬亂 離之運,而天子流播,豺狼塞路,公宜露營野次,星言夙駕,伏軾怒蛙以募勇士, 懸膽於庭以表辛苦。貴嬪未安,藥石實急;禱祀之事,誠復可修;豈有便塞參佐白 事,斷賓客問訊?今強賊臨境,流言滿國,人心萬端,去就紛紜。願沖虛納下,廣 延俊彥,思畫今日之要,塞鬼道淫祀,弘九合之勤,雪天下之恥,則群生有賴,開 泰有期矣。」
shí nán tǔ zhī shì wèi jǐn cái yòng, róng yòu yán: lù shì guāng zhēn zhèng qīng guì, jīn yù qí zhì gān jì sī zhōng kuǎn jǐn chéng, dǎn gàn shū kuài yīn qìng yuán zhì lüè yǒu míng guī, wén wǔ kě shī yòng róng zú xiōng gōng ràng míng liàng shǒu jié, kùn bù yì cāo huì jī yáng yàn míng xiè xíng yán jiē fú yīng rú jiào, zú wèi gōng wàng hè shēng shěn qián, qīng yún zhī shì táo gōng xiōng dì cái gàn suī shǎo, shí shì jí jiā. fán cǐ zhū rén, jiē nán jīn yě. shū zòu, jiē nà zhī.
時南土之士未盡才用,榮又言:「陸士光貞正清貴,金玉其質;甘季思忠款盡 誠,膽干殊快;殷慶元質略有明規,文武可施用;榮族兄公讓明亮守節,困不易操; 會稽楊彥明、謝行言皆服膺儒教,足為公望;賀生沈潛,青雲之士;陶恭兄弟才幹 雖少,實事極佳。凡此諸人,皆南金也。」書奏,皆納之。
liù nián, zú guān. dì lín sàng jǐn āi, yù biǎo zèng róng, yī qí wáng gōng chén gé. wú jùn nèi shǐ yīn yòu jiān yuē:
六年,卒官。帝臨喪盡哀,欲表贈榮,依齊王功臣格。吳郡內史殷祐箋曰:
xī zéi chén chén mǐn píng chǒng jí quán, tāo tiān zuò luàn, xiōng dì yīn yà pán gù zhōu jùn, wēi bī shì shù yǐ wèi chén pú, yú shí xián yú jì wú suǒ chū. gù sàn qí cháng shì ān dōng jūn sī jiā xìng bó gù róng jīng dé tǐ dào, móu yóu hóng yuǎn, zhōng zhēn zhī jié, zài kùn mí lì. qí qū jiān xiǎn zhī zhōng, bī pò jiān nì zhī xià, měi wéi shè jì, fā fèn kāng kài. mì jié fù xīn, tóng móu zhì tǎo. xìn zhe qún shì, míng guān dōng xià, dé shēng suǒ zhèn, mò bù xiǎng yīng, hé gē jùn bēn, qí huì rú lín. róng gōng dāng shǐ shí, wèi zhòng shuài xiān, zhōng yì fèn fā, wàng jiā wèi guó, lì nián bū kòu, yī zhāo tǔ bēng, bīng bù xuè rèn, dàng píng liù zhōu, xūn mào shàng dài, yì zhāng tiān xià.
昔賊臣陳敏憑寵藉權,滔天作亂,兄弟姻婭盤固州郡,威逼士庶以為臣僕,於 時賢愚計無所出。故散騎常侍、安東軍司、嘉興伯顧榮經德體道,謀猷弘遠,忠貞 之節,在困彌厲。崎嶇艱險之中,逼迫奸逆之下,每惟社稷,發憤慷愾。密結腹心, 同謀致討。信著群士,名冠東夏,德聲所振,莫不響應,荷戈駿奔,其會如林。榮 躬當矢石,為眾率先,忠義奮發,忘家為國,歷年逋寇,一朝土崩,兵不血刃,盪 平六州,勛茂上代,義彰天下。
fú wén lùn gōng yī gù dà sī mǎ qí wáng gé, bù zài wéi mù mì móu cān yì zhī lì, xià fù zhōu zhēng yě zhàn zhī bǐ, bù dé jìn jué tà tǔ, cì bài zǐ dì, xiá ěr tóng tàn, jiāng biǎo shī wàng. qí wáng qīn zé jìn shǔ, wèi wèi fāng yuè, zhàng jié wò bīng, dū du jìn jī, wài yǒu wǔ guó zhī yuán, nèi yǒu zōng shì zhī zhù, chēng bīng mí shí, yì lián tiān xià, yuán gōng suī jiàn, suǒ sàng yì duō. róng zhòng wú yī lǚ, rèn fēi fān hàn, gū jué jiāng wài, wáng mìng bù tōng, lín wēi dú duàn, yǐ shēn xùn guó, guān wú yī jīn zhī fèi, rén wú zhōng cháo zhī láo. yuán è jì tiǎn, gāo shàng chéng gōng, fēng bì cāng lǐn, yǐ qí dà jūn, gù guó ān wù fù, yǐ yì chéng sú, jīn rì kuāng bà shì jǔ, wèi bì bù yóu cǐ ér lóng yě. fāng zhī yú qí, qiáng ruò bù tóng, yōu liè yì yì. zhì yú qí fǔ cān zuǒ, fú yì zhù qiáng, fēi chuàng móu zhī zhǔ, jiē xī guī shòu ruì, huò gōng huò hóu. róng shǒu jiàn mì móu, wèi fāng miàn méng zhǔ, gōng gāo yuán shuài, shǎng bēi xià zuǒ, shàng kuī jīng guó jì gōng zhī bān, xià gū zhōng yì shòu mìng zhī shì.
伏聞論功依故大司馬齊王格,不在帷幕密謀參議之例,下附州征野戰之比,不 得進爵拓土,賜拜子弟,遐邇同嘆,江表失望。齊王親則近屬,位為方岳,杖節握 兵,都督近畿,外有五國之援,內有宗室之助,稱兵彌時,役連天下,元功雖建, 所喪亦多。榮眾無一旅,任非籓翰,孤絕江外,王命不通,臨危獨斷,以身徇國, 官無一金之費,人無終朝之勞。元惡既殄,高尚成功,封閉倉廩,以俟大軍,故國 安物阜,以義成俗,今日匡霸事舉,未必不由此而隆也。方之於齊,強弱不同,優 劣亦異。至於齊府參佐,扶義助強,非創謀之主,皆錫珪受瑞,或公或侯。榮首建 密謀,為方面盟主,功高元帥,賞卑下佐,上虧經國紀功之班,下孤忠義授命之士。
fū kǎo jī yōu míng, wáng jiào suǒ chóng, kuàng ruò róng zhě, jì nán níng guó, yīng tiān xiān shì, lì guān gǔ jīn, wèi yǒu lì gōng ruò bǐ, chóu bào rú cǐ zhě yě.
夫考績幽明,王教所崇,況若榮者,濟難寧國,應天先事,歷觀古今,未有立 功若彼,酬報如此者也。
yóu shì zèng róng shì zhōng biāo qí jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, shì yuē yuán. jí dì wèi jìn wáng, zhuī fēng wèi gōng, kāi guó, shí yì.
由是贈榮侍中、驃騎將軍、開府儀同三司,諡曰元。及帝為晉王,追封為公, 開國,食邑。
róng sù hǎo qín, jí zú, jiā rén cháng zhì qín yú líng zuò. wú jùn zhāng hàn kū zhī tòng, jì ér shàng chuáng gǔ qín shù qū, fǔ qín ér tàn yuē: gù yàn xiān fù néng shǎng cǐ bù? yīn yòu tòng kū, bù diào sàng zhǔ ér qù. zi pí sì, guān zhì sàn qí shì láng.
榮素好琴,及卒,家人常置琴於靈座。吳郡張翰哭之慟,既而上床鼓琴數曲, 撫琴而嘆曰:「顧彥先復能賞此不?」因又慟哭,不弔喪主而去。子毗嗣,官至散 騎侍郎。
jì zhān, zì sī yuǎn, dān yáng mò líng rén yě. zǔ liàng, wú shàng shū lìng. fù zhì, guāng lù dài fū. zhān shǎo yǐ fāng zhí zhī míng. wú píng, xǐ jiā lì yáng jùn. chá xiào lián, bù xíng.
紀瞻,字思遠,丹陽秣陵人也。祖亮,吳尚書令。父陟,光祿大夫。瞻少以方 直知名。吳平,徙家歷陽郡。察孝廉,不行。
hòu jǔ xiù cái, shàng shū láng lù jī cè zhī yuē: xī sān dài míng wáng, qǐ jiàn hóng yè, wén zhì shū zhì, ér lìng míng yī zhì. rán xià rén shàng zhōng, zhōng zhī bì yě pǔ, jiù pǔ mò ruò jìng. yīn rén gé ér xiū yān, jìng zhī bì yě guǐ, jiù guǐ mò ruò wén. zhōu rén jiǎo ér biàn yān, wén zhī bì yě báo, jiù báo zé yòu fǎn zhī yú zhōng. rán zé wáng dào zhī fǎn fù qí wú yī dìng xié, yì suǒ zǔ zhī bù tóng ér gōng yè gè yì yě? zì wú shèng wáng, rén sàn jiǔ yǐ. sān dài zhī sǔn yì, bǎi xìng zhī biàn qiān, qí gù kě dé ér wén xié? jīn jiāng fǎn gǔ yǐ jiù qí bì, míng fēng yǐ dàng qí huì, sān dài zhī zhì jiāng hé suǒ cóng? tài gǔ zhī huà yǒu hé yì dào? zhān duì yuē: zhān wén yǒu guó yǒu jiā zhě, jiē yù mài huà lóng zhèng, yǐ kāng shù jī, chuí gē yì zài, yǒng chuán yú hòu. rán ér sú biàn shì bì, dé bù suí shí, suī jīng shèng zhé, wú yǐ yì yě. gù zhōng bì zhì yě, jìng shī duō yí. zhōu jiàn èr wáng zhī bì, chóng wén yǐ biàn děng chà, ér liú dùn zhě guī báo ér wú kuǎn chéng, kuǎn chéng zhī báo, zé yòu fǎn zhī yú zhōng. sān dài xiāng xún, rú shuǐ jì huǒ, suǒ wèi suí shí zhī yì, jiù bì zhī shù yě. xī huáng jiǎn pǔ, wú wèi ér huà hòu shèng yīn chéng, suǒ wù huò yì. fēi xián shèng zhī bù tóng, shì biàn shǐ zhī rán ěr. jīn dà jìn chǎn yuán, shèng gōng rì jī, chéng tiān shùn shí, jiǔ yǒu yī guàn, huāng fú zhī jūn, mò bù lái tóng. rán ér dà dào jì wǎng, rén biàn yóu jiǔ, wèi dāng jīn zhī zhèng yí qù wén cún pǔ, yǐ fǎn qí běn, zé zhào shù jiàn huà, tài hé kě zhì yě.
後舉秀才,尚書郎陸機策之曰:「昔三代明王,啟建洪業,文質殊制,而令名 一致。然夏人尚忠,忠之弊也朴,救朴莫若敬。殷人革而修焉,敬之弊也鬼,救鬼 莫若文。周人矯而變焉,文之弊也薄,救薄則又反之於忠。然則王道之反覆其無一 定邪,亦所祖之不同而功業各異也?自無聖王,人散久矣。三代之損益,百姓之變 遷,其故可得而聞邪?今將反古以救其弊,明風以盪其穢,三代之制將何所從?太 古之化有何異道?」瞻對曰:「瞻聞有國有家者,皆欲邁化隆政,以康庶績,垂歌 億載,永傳於後。然而俗變事弊,得不隨時,雖經聖哲,無以易也。故忠弊質野, 敬失多儀。周鑒二王之弊,崇文以辯等差,而流遁者歸薄而無款誠,款誠之薄,則 又反之於忠。三代相循,如水濟火,所謂隨時之義,救弊之術也。羲皇簡樸,無為 而化;後聖因承,所務或異。非賢聖之不同,世變使之然耳。今大晉闡元,聖功日 隮,承天順時,九有一貫,荒服之君,莫不來同。然而大道既往,人變由久,謂當 今之政宜去文存朴,以反其本,則兆庶漸化,太和可致也。」
yòu wèn: zài xī zhé wáng xiàng shì bèi wù, míng táng suǒ yǐ chóng shàng dì, qīng miào suǒ yǐ níng zǔ kǎo, bì yōng suǒ yǐ bān lǐ jiào, tài xué suǒ yǐ jiǎng yì wén, cǐ gài yǒu guó zhī shèng diǎn, wèi bāng zhī dà sī. wáng qín fèi xué, zhì dù huāng què. zhū rú zhī lùn, sǔn yì yì wù. hàn shì yí zuò, jū wèi yì shì, ér cài yōng yuè lìng wèi zhī yī wù. jiāng hé suǒ cóng? duì yuē: zhōu zhì míng táng, suǒ yǐ zōng qí zǔ yǐ pèi shàng dì, jìng gōng míng sì, yǒng guāng xiào dào yě. qí dà shù yǒu liù. gǔ zhě shèng dì míng wáng nán miàn ér tīng zhèng, qí liù zé yǐ míng táng wèi zhǔ. yòu qí zhèng zhōng, jiē yún tài miào, yǐ shùn tiān shí, shī xíng fǎ lìng, zōng sì yǎng lǎo, xùn xué jiǎng yì, cháo zhū hóu ér xuǎn zào shì, bèi lǐ biàn wù, yī jiào huà zhī yóu yě. gù qǔ qí zōng sì zhī lèi, zé yuē qīng miào qǔ qí zhèng shì zhī mào, zé yuē tài miào qǔ qí shì, zé yuē tài shì qǔ qí táng, zé yuē míng táng qǔ qí sì mén zhī xué, zé yuē tài xué qǔ qí zhōu shuǐ huán rú bì, zé bái bì yōng. yì míng tóng shì, qí shí yī yě. shì yǐ cài yōng wèi zhī yī wù.
又問:「在昔哲王象事備物,明堂所以崇上帝,清廟所以寧祖考,辟雍所以班 禮教,太學所以講藝文,此蓋有國之盛典,為幫之大司。亡秦廢學,制度荒闕。諸 儒之論,損益異物。漢氏遺作,居為異事,而蔡邕《月令》謂之一物。將何所從?」 對曰:「周制明堂,所以宗其祖以配上帝,敬恭明祀,永光孝道也。其大數有六。 古者聖帝明王南面而聽政,其六則以明堂為主。又其正中,皆雲太廟,以順天時, 施行法令,宗祀養老,訓學講肄,朝諸侯而選造士,備禮辯物,一教化之由也。故 取其宗祀之類,則曰清廟;取其正室之貌,則曰太廟;取其室,則曰太室;取其堂, 則曰明堂;取其四門之學,則曰太學;取其周水圜如璧,則白璧雍。異名同事,其 實一也。是以蔡邕謂之一物。」
yòu wèn: shù míng liàng cǎi, gù shí yōng mù táng yǒu mìng jì jí, ér duō shì lóng zhōu. gù shū chēng míng liáng zhī gē, yì guì jīn lán zhī měi. cǐ zhǎng shì suǒ yǐ fèi xìng, yǒu bāng suǒ yǐ chóng tì. fū chéng gōng zhī jūn qín yú qiú cái, lì míng zhī shì jí yú zhāo shì, lǐ wú shì bù duì, ér shì qiān zài héng bèi. gǔ zhī xìng wáng hé dào ér rú bǐ? hòu zhī shuāi shì hé què ér rú cǐ? duì yuē: xìng lóng zhī zhèng wù zài dé xián, qīng píng zhī huà jí yú bá cái, gù èr bā dēng yōng, zé bǎi kuí xù yǒu luàn shí rén, ér tiān xià tài. wǔ dīng zhuó fù yán zhī tú, zhōu wén xié wèi bīn zhī shì, jū zhī shàng sī, wěi zhī guó zhèng, gù néng lóng fèn tiān qú, chuí xūn bǎi dài. xiān wáng shēn xià bái wū, sōu yáng zè lòu, shǐ shān wú fú sū zhī cái, yě wú fá tán zhī yǒng. shì yǐ huà hòu wù gǎn, shén qí lái yīng, xiáng fèng piāo yáo, gān lù fēng zhuì, lǐ quán tǔ yè, zhū cǎo zì shēng, wàn wù zī mào, rì yuè chóng guāng, hé qì sì sāi, dà dào yǐ chéng xù jūn chén zhī yì, dūn fù zǐ zhī qīn, míng fū fù zhī dào, bié zhǎng yòu zhī yí, zì jiǔ zhōu, bèi bā huāng, hǎi wài yí xīn, zhòng yì rù gòng, sòng shēng mù mù, nán miàn chuí gǒng yě. jīn gòng xián zhī tú yǐ kǎi, ér jiào xué zhī wù wèi guǎng, shì yǐ jìn jìng zhī zhì héng ruì, ér wù xué zhī xīn bù xiū. ruò pì sì mén yǐ yán zào shì, xuān wǔ jiào yǐ míng lìng dé, kǎo jī diàn zuì, shěn qí yōu liè, cuò zhī bǎi liáo, zhì zhī qún sī, shǐ diào wù dù yí, jié xuān guó diǎn, bì xié jì kāng zāi, fú qì wǎng dài, míng liáng lái yīng, jīn lán fù cún yě.
又問:「庶明亮采,故時雍穆唐;有命既集,而多士隆周。故《書》稱明良之 歌,《易》貴金蘭之美。此長世所以廢興,有邦所以崇替。夫成功之君勤於求才, 立名之士急於招世,理無世不對,而事千載恆背。古之興王何道而如彼?後之衰世 何闕而如此?」對曰:「興隆之政務在得賢,清平之化急於拔才,故二八登庸,則 百揆序;有亂十人,而天下泰。武丁擢傅岩之徒,周文攜渭濱之士,居之上司,委 之國政,故能龍奮天衢,垂勛百代。先王身下白屋,搜揚仄陋,使山無扶蘇之才, 野無《伐檀》之詠。是以化厚物感,神祇來應,翔鳳飄颻,甘露豐墜,醴泉吐液, 硃草自生,萬物滋茂,日月重光,和氣四塞,大道以成;序君臣之義,敦父子之親, 明夫婦之道,別長幼之宜,自九州,被八荒,海外移心,重譯入貢,頌聲穆穆,南 面垂拱也。今貢賢之途已闓,而教學之務未廣,是以進競之志恆銳,而務學之心不 修。若辟四門以延造士,宣五教以明令德,考績殿最,審其優劣,厝之百僚,置之 群司,使調物度宜,節宣國典,必協濟康哉,符契往代,明良來應,金蘭復存也。」
yòu wèn: xī táng yú chuí wǔ xíng zhī jiào, zhōu gōng míng sì zuì zhī zhì, gù shì tàn qīng wèn ér shí gē jī xī. jiān guǐ jì yīn, fǎ wù zī yǒu. shū shì chóng sān pì zhī wén, bào qín jiā zú zhū zhī lǜ, yín xíng lún xū, nüè làn yǐ shèn. hàn wèi zūn chéng, yīn ér fú gé. yì yóu xiǎn tài bù tóng, ér jiù shì yì shù, bù dé yǐ ér yòng zhī gù yě. kuān kè zhī zhōng, jiāng hé lì ér kě? zú zhū zhī fǎ zú wèi yǒng zhì yǔ bù? duì yuē: èr yí fēn zé zhào shù shēng, zhào shù shēng zé lì hài zuò. lì hài zhī zuò, yǒu yóu ér rán yě. tài gǔ zhī shí, huà dào dé zhī jiào, jiàn yǒng lì ér guì rén yì. rén yì guì zé qiáng bù líng ruò, zhòng bù bào guǎ. sān huáng jié shéng ér tiān xià tài, fēi wéi xiàng xíng jī xī ér yǐ yě. qiě tài gǔ zhī fǎ, suǒ yǐ yuǎn yù. jí qí mò, bù shī yǒu zuì, shì yǐ yù yòng mí fán, ér rén mí bào, fǎ lìng zī zhāng, dào zéi duō yǒu. shū yuē: wéi jìng wǔ xíng, yǐ chéng sān dé. shū shì dào shuāi, jì xìng sān pì, ér wén gōng zhī bì, yòu jiā zú zhū, yín xíng lún xū, gǎn shāng hé qì, huà rǎn hòu dài, bù néng biàn gǎi. gù hàn zǔ zhǐ huī ér liù hé xiǎng yīng, wèi chéng hàn mò, yīn ér wèi gé, jiāng yǐ sú biàn yóu jiǔ, quán shí zhī yí yě. jīn sì hǎi yī tǒng, rén sī fǎn běn, jiàn shàng jiǎn pǔ, zé tān fū bù jìng zūn xián chù fǒu, zé bù rén zhě yuǎn. ěr zé zhēn cān yí zhī xíng, chú zú zhū zhī lǜ, pǐn wù gè shùn qí shēng, jī xī yì shì ér xié yě.
又問:「昔唐虞垂五刑之教,周公明四罪之制,故世嘆清問而時歌緝熙。奸宄 既殷,法物滋有。叔世崇三辟之文,暴秦加族誅之律,淫刑淪胥,虐濫已甚。漢魏 遵承,因而弗革。亦由險泰不同,而救世異術,不得已而用之故也。寬克之中,將 何立而可?族誅之法足為永制與不?」對曰:「二儀分則兆庶生,兆庶生則利害作。 利害之作,有由而然也。太古之時,化道德之教,賤勇力而貴仁義。仁義貴則強不 陵弱,眾不暴寡。三皇結繩而天下泰,非惟象刑緝熙而已也。且太古知法,所以遠 獄。及其末,不失有罪,是以獄用彌繁,而人彌暴,法令滋章,盜賊多有。《書》 曰:『惟敬五刑,以成三德。』叔世道衰,既興三辟,而文公之弊,又加族誅,淫 刑淪胥,感傷和氣,化染後代,不能變改。故漢祖指麾而六合響應,魏承漢末,因 而未革,將以俗變由久,權時之宜也。今四海一統,人思反本,漸尚簡樸,則貪夫 不競;尊賢黜否,則不仁者遠。爾則斟參夷之刑,除族誅之律,品物各順其生,緝 熙異世而偕也。」
yòu wèn yuē: fū wǔ xíng dié dài, yīn yáng xiāng xū, èr yí suǒ yǐ kuí yù, sì shí suǒ yǐ huà shēng. yì chēng zài tiān chéng xiàng, zài dì chéng xíng. xíng xiàng zhī zuò, xiāng xū zhī dào yě. ruò yīn yáng bù diào, zé dà shù bù dé bù fǒu yī qì piān fèi, zé wàn wù bù dé dú chéng. cǐ yīng tóng zhī zhì yàn, bù piān zhī míng zhèng yě. jīn yǒu wēn quán ér wú hán huǒ, qí gù hé yě? sī wén biàn zhī, yǐ shì bù tóng zhī lǐ. duì yuē: gài wén yīn yáng shēng jiàng, shān zé tōng qì, chū jiǔ chún guà, qián lóng wù yòng, quán yuán suǒ tuō, qí wēn yí yě. ruò fú shuǐ rùn xià, huǒ yán shàng, gāng róu zào shī, zì rán zhī xìng, gù yáng dòng ér wài, yīn jìng ér nèi. nèi xìng róu ruò, yǐ hán róng wèi zhì wài dòng gāng zhí, yǐ wài jiē wèi yòng. shì yǐ jīn shuǐ zhī míng nèi jiàn, huǒ rì zhī guāng wài huī, gāng shī róu shòu, yáng shèng yīn fú. shuǐ zhī shòu wēn, hán róng zhī xìng yě.
又問曰:「夫五行迭代,陰陽相須,二儀所以隗育,四時所以化生。《易》稱 『在天成象,在地成形』。形象之作,相須之道也。若陰陽不調,則大數不得不否; 一氣偏廢,則萬物不得獨成。此應同之至驗,不偏之明證也。今有溫泉而無寒火, 其故何也?思聞辯之,以釋不同之理。」對曰:「蓋聞陰陽升降,山澤通氣,初九 純卦,潛龍勿用,泉源所託,其溫宜也。若夫水潤下,火炎上,剛柔燥濕,自然之 性,故陽動而外,陰靜而內。內性柔弱,以含容為質;外動剛直,以外接為用。是 以金水之明內鑒,火日之光外輝,剛施柔受,陽勝陰伏。水之受溫,含容之性也。」
yòu wèn yuē: fū qióng shén zhī huà, cái zhī jǐn chēng bèi wù zhì yòng, gōng zhī jí mù. yǐ zhī wèi zhèng, zé huáng xī zhī guī kě zhǒng yǐ zhī gé luàn, zé xuán gǔ zhī fēng kě shào. rán ér táng yú mì huáng rén zhī kuò gāng, xià yīn fán dì zhě zhī yuē fǎ, jī xīn qǐ ér rì jìn, chún dé wǎng ér mò fǎn. qǐ tài pǔ yī lí, lǐ bù kě zhèn, jiāng shèng rén zhī dào shāo yǒu jiàng shā xié? duì yuē: zhèng yīn shí yǐ xìng, jī suí wù ér dòng, gù shèng wáng jiū qióng tōng zhī yuán, shěn shǐ zhōng zhī lǐ, shì shí zhī yí, qī yú jì shì. huáng dài zhì pǔ, huò nán bù zuò, jié shéng wèi xìn, rén zhī suǒ shǒu. dà dào jì lí, zhì huì rǎo wù, yí xiǎn bù tóng, fǒu tài yì shù, gù táng yú mì huáng rén zhī gāng, xià yīn fán dì zhě zhī fǎ, jiē fèi xìng yǒu yóu, qīng zhòng yǐ jié, cǐ qióng shén zhī dào, zhī huà zhī shù, suí shí zhī yí, fēi yǒu jiàng shā yě.
又問曰:「夫窮神知化,才之盡稱;備物致用,功之極目。以之為政,則黃羲 之規可踵;以之革亂,則玄古之風可紹。然而唐虞密皇人之闊綱,夏殷繁帝者之約 法,機心起而日進,淳德往而莫返。豈太朴一離,理不可振,將聖人之道稍有降殺 邪?」對曰:「政因時以興,機隨物而動,故聖王究窮通之源,審始終之理,適時 之宜,期於濟世。皇代質樸,禍難不作,結繩為信,人知所守。大道既離,智惠擾 物,夷險不同,否泰異數,故唐虞密皇人之綱,夏殷繁帝者之法,皆廢興有由,輕 重以節,此窮神之道,知化之術,隨時之宜,非有降殺也。」
yǒng kāng chū, zhōu yòu jǔ hán sù, dà sī mǎ pì dōng gé jì jiǔ. qí nián, chú yān líng gōng guó xiāng, bù zhī guān. míng nián, zuǒ jiàng sōng zī hóu xiāng. tài ān zhōng, qì guān guī jiā, yǔ gù róng děng gòng zhū chén mǐn, yǔ zài róng chuán.
永康初,州又舉寒素,大司馬辟東閣祭酒。其年,除鄢陵公國相,不之官。明 年,左降松滋侯相。太安中,棄官歸家,與顧榮等共誅陳敏,語在榮傳。
zhào bài shàng shū láng, yǔ róng tóng fù luò, zài tú gòng lùn yì tài jí. róng yuē: tài jí zhě, gài wèi hùn dùn zhī shí méng mèi wèi fēn, rì yuè hán qí huī, bā guà yǐn qí shén, tiān dì hùn qí tǐ, shèng rén cáng qí shēn. rán hòu kuò rán jì biàn, qīng zhuó nǎi chén, èr yí zhe xiàng, yīn yáng jiāo tài, wàn wù shǐ méng, liù hé kǎi tà. lǎo zi yún yǒu wù hùn chéng, xiān tiān dì shēng, chéng yì zhī tài jí yě. ér wáng shì yún tài jí tiān dì, yú wèi mò dāng. fū liǎng yí zhī wèi, yǐ tǐ wèi chēng, zé shì tiān dì yǐ qì wèi míng, zé míng yīn yáng. jīn ruò wèi tài jí wèi tiān dì, zé shì tiān dì zì shēng, wú shēng tiān dì zhě yě. lǎo zi yòu yún tiān dì suǒ yǐ néng zhǎng qiě jiǔ zhě, yǐ qí bù zì shēng, gù néng zhǎng jiǔ yī shēng èr, èr shēng sān, sān shēng wàn wù, yǐ zī shǐ chōng qì yǐ wèi hé. yuán yuán qì zhī běn, qiú tiān dì zhī gēn, kǒng yí yǐ cǐ wèi zhǔn yě. zhān yuē: xī pào xī huà bā guà, yīn yáng zhī lǐ jǐn yǐ. wén wáng zhòng ní xì qí yí yè, sān shèng xiāng chéng, gòng tóng yī zhì, chēng yì zhǔn tiān, wú fù qí yú yě. fū tiān qīng dì píng, liǎng yí jiāo tài, sì shí tuī yí, rì yuè huī qí jiān, zì rán zhī shù, suī jīng zhū shèng, shú zhī qí shǐ. wú zi yún méng mèi wèi fēn fēn, qǐ qí rán hū! shèng rén, rén yě, ān dé hùn dùn zhī chū néng cáng qí shēn yú wèi fēn zhī nèi! lǎo shì xiān tiān zhī yán, cǐ gài xū dàn zhī shuō, fēi yì zhě zhī yì yě. yì wèi wú zi shén tōng tǐ jiě, suǒ bù yīng yí. yì zhě zhí wèi tài jí jí jǐn zhī chēng, yán qí lǐ jí, wú fù wài xíng wài xíng jì jí, ér shēng liǎng yí. wáng shì zhǐ xiàng kě wèi jìn zhī. gǔ rén jǔ zhì jí yǐ wèi yàn, wèi èr yí shēng yú cǐ, fēi fù wèi yǒu fù mǔ. ruò bì yǒu fù mǔ, fēi tiān dì qí shú zài? róng suì zhǐ. zhì xú zhōu, wén luàn rì shén, jiāng bù xíng. huì cì shǐ péi dùn dé dōng hǎi wáng yuè shū, ruò róng děng gù wàng, yǐ jūn lǐ fā qiǎn, nǎi yǔ róng jí lù wán děng gè jiě chuán qì chē niú, yī rì yī yè xíng sān bǎi lǐ, dé hái yáng zhōu.
召拜尚書郎,與榮同赴洛,在途共論《易》太極。榮曰:「太極者,蓋謂混沌 之時曚昧未分,日月含其輝,八卦隱其神,天地混其體,聖人藏其身。然後廓然既 變,清濁乃陳,二儀著象,陰陽交泰,萬物始萌,六合闓拓。《老子》雲『有物混 成,先天地生』,誠《易》之太極也。而王氏雲『太極天地』,愚謂末當。夫兩儀 之謂,以體為稱,則是天地;以氣為名,則名陰陽。今若謂太極為天地,則是天地 自生,無生天地者也。《老子》又雲『天地所以能長且久者,以其不自生,故能長 久』『一生二,二生三,三生萬物』,以資始沖氣以為和。原元氣之本,求天地之 根,恐宜以此為準也。」瞻曰:「昔皰犧畫八卦,陰陽之理盡矣。文王、仲尼系其 遺業,三聖相承,共同一致,稱《易》准天,無復其餘也。夫天清地平,兩儀交泰, 四時推移,日月輝其間,自然之數,雖經諸聖,孰知其始。吾子云『曚昧未分』分, 豈其然乎!聖人,人也,安得混沌之初能藏其身於未分之內!老氏先天之言,此蓋 虛誕之說,非《易》者之意也。亦謂吾子神通體解,所不應疑。意者直謂太極極盡 之稱,言其理極,無復外形;外形既極,而生兩儀。王氏指向可謂近之。古人舉至 極以為驗,謂二儀生於此,非復謂有父母。若必有父母,非天地其孰在?」榮遂止。 至徐州,聞亂日甚,將不行。會刺史裴盾得東海王越書,若榮等顧望,以軍禮發遣, 乃與榮及陸玩等各解船棄車牛,一日一夜行三百里,得還揚州。
yuán dì wèi ān dōng jiāng jūn, yǐn wèi jūn zī jì jiǔ, zhuǎn zhèn dōng zhǎng shǐ. dì qīn xìng zhān zhái, yǔ zhī tóng chéng ér guī. yǐ tǎo zhōu fù huá yì gōng, fēng dōu xiāng hóu. shí lè rù kòu, jiā yáng wēi jiāng jūn dū du jīng kǒu yǐ nán zhì wú hú zhū jūn shì, yǐ jù lēi. lēi tuì, chú huì jī nèi shǐ. shí yǒu zhà zuò dà jiāng jūn fǔ fú shōu zhū jì lìng, lìng yǐ shòu jū, zhān jué qí zhà, biàn pò kǎn chū zhī, xùn wèn shǐ zhě, guǒ fú zhà wàng. xún qiān chéng xiàng jūn zī jì jiǔ. lùn tǎo chén mǐn gōng, fēng lín xiāng xiàn hóu. xī tái chú shì zhōng, bù jiù.
元帝為安東將軍,引為軍諮祭酒,轉鎮東長史。帝親幸瞻宅,與之同乘而歸。 以討周馥、華軼功,封都鄉侯。石勒入寇,加揚威將軍、都督京口以南至蕪湖諸軍 事,以距勒。勒退,除會稽內史。時有詐作大將軍府符收諸暨令,令已受拘,瞻覺 其詐,便破檻出之,訊問使者,果伏詐妄。尋遷丞相軍諮祭酒。論討陳敏功,封臨 湘縣侯。西台除侍中,不就。
jí zhǎng ān bù shǒu, yǔ wáng dǎo jù rù quàn jìn. dì bù xǔ. zhān yuē: bì xià xìng yǔ tiān dào, yóu fù yì jī shén yú shǐ jí, guān gǔ rén zhī chéng bài, jīn shì shì jǔ mù kě zhī, bù wèi nán jiàn. èr dì shī yù, zōng miào xū fèi, shén qì qù jìn, yú jīn èr zài, zǐ gōng wèi bìn, rén shén shī yù. bì xià yīng lù shòu tú, tè tiān suǒ shòu. shǐ liù hé gé miàn, xiá huāng lái tíng, zōng miào jì jiàn, shén zhǔ fù ān, yì zhào xiàng fēng, shū sú bì zhì, ruò liè sù zhī wǎn běi jí, bǎi chuān zhī guī jù hǎi, ér yóu yù shǒu pǐ fū zhī qiān, fēi suǒ yǐ chǎn qī miào, lóng zhōng xìng yě. dàn guó zéi yí zhū, dāng yǐ cǐ qū jǐ xiè tiān xià ěr. ér yù nì tiān shí, wéi rén shì, shī dì lì, sān zhě yī qù, suī fù qīng kuāng yú jiāng lái, qǐ dé jiù zǔ zōng zhī wēi jí zāi! shì shí zhī yí wàn duān, qí kě gāng wéi dà yè zhě, wéi lǐ yǔ dāng. jìn zuò tún fǒu, lǐ jǐn yú jīn. cù zhī zé dé, kě yǐ lóng zhōng xìng zhī zuò zòng zhī zé shī, suǒ yǐ zī jiān kòu zhī quán: cǐ suǒ wèi lǐ yě. bì xià shēn dāng è yùn, zuǎn chéng dì xù, gù wàng zōng shì, shuí fù yǔ ràng! dāng chéng dà wèi, cǐ suǒ wèi dāng yě. sì zǔ kuò kāi yǔ zhòu, dà yè rú cǐ. jīn wǔ dōu fán ruò, zōng miào wú zhǔ, liú zài qiè nòng shén qì yú xī běi, bì xià fāng yù gāo ràng yú dōng nán, cǐ suǒ wèi yī ràng ér jiù huǒ yě. chén děng qū qū, shàng suǒ bù xǔ, kuàng dà rén yǔ tiān dì hé dé, rì yuè bìng míng, ér kě yǐ shī jī hòu shí zāi! dì yóu bù xǔ, shǐ diàn zhōng jiāng jūn hán jī chè qù yù zuò. zhān chì jī yuē: dì zuò shàng yīng xīng sù, gǎn yǒu dòng zhě zhǎn! dì wèi zhī gǎi róng.
及長安不守,與王導俱入勸進。帝不許。瞻曰:「陛下性與天道,猶復役機神 於史籍,觀古人之成敗,今世事舉目可知,不為難見。二帝失御,宗廟虛廢,神器 去晉,於今二載,梓宮未殯,人神失御。陛下膺錄受圖,特天所授。使六合革面, 遐荒來庭,宗廟既建,神主復安,億兆向風,殊俗畢至,若列宿之綰北極,百川之 歸巨海,而猶欲守匹夫之謙,非所以闡七廟,隆中興也。但國賊宜誅,當以此屈己 謝天下耳。而欲逆天時,違人事,失地利,三者一去,雖復傾匡於將來,豈得救祖 宗之危急哉!適時之宜萬端,其可綱維大業者,惟理與當。晉祚屯否,理盡於今。 促之則得,可以隆中興之祚;縱之則失,所以資奸寇之權:此所謂理也。陛下身當 厄運,纂承帝緒,顧望宗室,誰復與讓!當承大位,此所謂當也。四祖廓開宇宙, 大業如此。今五都燔爇,宗廟無主,劉載竊弄神器於西北,陛下方欲高讓於東南, 此所謂揖讓而救火也。臣等區區,尚所不許,況大人與天地合德,日月並明,而可 以失機後時哉!」帝猶不許,使殿中將軍韓績撤去御坐。瞻叱績曰:「帝坐上應星 宿,敢有動者斬!」帝為之改容。
jí dì jiàn wèi, bài shì zhōng, zhuǎn shàng shū, shàng shū jiàn zhèng, duō suǒ kuāng yì, dì shén jiā qí zhōng liè. huì jiǔ jí, bù kān cháo qǐng, shàng shū yuē:
及帝踐位,拜侍中,轉尚書,上疏諫諍,多所匡益,帝甚嘉其忠烈。會久疾, 不堪朝請,上疏曰:
chén jí chèn bù quán, kuàng fèi zhuǎn jiǔ, bǐ chén chéng kuǎn, wèi jiàn āi chá. zhòng yǐ shī sù, bào zuì zhěn xí, yōu zé zhī zhòng, bù zhī chuí méi zhī yú dāng suǒ tóu cuò. chén wén yì shī zhě shí, bù zài zhě nián, gù gǔ zhī zhì shì yì rén fù dǐng qù zǒu, shāng gē yú shì, chéng yù jí shí xiào qí zhōng guī, míng chuán bù xiǔ yě. rán shī zhī zhě yì wàn, dé zhī zhě yī liǎng ěr. cháng rén zhī qíng, tān qiú róng lì. chén yǐ fán yōng, xiè hòu zāo yù, láo wú fù dǐng, kǒu bù shāng gē, héng féng dà yùn, pín fán tāo qiè. suī sī mù gǔ rén zì xiào zhī zhì, jìng wú háo lí bào sāi zhī xiào, ér quǎn mǎ chǐ shuāi, zhòng jí fèi dùn, jiāng wò jiù mìng, bǎi yǒu yú rì, kòu guān yè qīn, rì dùn yī rì. rú fù tiān jiǎ zhī nián, méng bì xià xíng wěi zhī huì, shì kě báo cún xìng mìng, zhěn xī lòu xiàng, yì wú yóu fù cè bā zuò, shēng jiàng tái gé yě. chén mù míng chǐ duò, xiōng fù bīng lěng, chuàng jì bù chà, zú fù piān bǒ, wèi bìng shòu kùn, jì yǐ tú dú. qī shí zhī nián, lǐ diǎn suǒ yí, shuāi lǎo zhī zhēng, jiǎo rán lù jiàn. chén suī yù qín zì cáng hù, yǐn fú hé dì!
臣疾疢不痊,曠廢轉久,比陳誠款,未見哀察。重以屍素,抱罪枕席,憂責之 重,不知垂沒之餘當所投厝。臣聞易失者時,不再者年,故古之志士義人負鼎趣走, 商歌於市,誠欲及時效其忠規,名傳不朽也。然失之者億萬,得之者一兩耳。常人 之情,貪求榮利。臣以凡庸,邂逅遭遇,勞無負鼎,口不商歌,橫逢大運,頻煩饕 竊。雖思慕古人自效之志,竟無毫釐報塞之效,而犬馬齒衰,眾疾廢頓,僵臥救命, 百有餘日,叩棺曳衾,日頓一日。如復天假之年,蒙陛下行葦之惠,適可薄存性命, 枕息陋巷,亦無由復廁八坐,升降台閣也。臣目冥齒墮,胸腹冰冷,創既不差,足 復偏跛,為病受困,既以荼毒。七十之年,禮典所遺,衰老之徵,皎然露見。臣雖 欲勤自藏護,隱伏何地!
chén zhī zhí zhǎng, hù kǒu zū shuì, guó zhī suǒ zhòng. fāng jīn liù hé bō dàng, rén wèi ān jū, shǐ bèi dà huà, bǎi dù cǎo chuàng, fā zú zhuǎn yùn, jiē xū rén lì. yǐ chén píng qiáng, jiān yǐ chén yè, shàng bù jí shì, jīn qí mìng lòu kè, ér dāng jiǔ tíng jī zhí, shǐ wáng shì yǒu fèi. ruò cháo tíng yǐ zhī guǎng ēn, zé yōu zé rì zhòng yǐ zhī xù guān, zé guān fèi shì bì xū chén chà, zé chén rì yuè shuāi tuì. jīn yǐ tiān cí, shǐ guān kuàng shì zhì, chén shòu piān sī zhī yòu, yú dà wàng yì yǒu kuī sǔn. jīn wàn guó gé miàn, xián jùn bǐ jī, ér dāng xū tíng hǎo jué, bù yǐ mí xián, yǐ chén huì bìng zhī yú, fáng guān gù zhí, chéng fēi gǔ jīn chù jìn zhī jí. wéi bì xià gē bù yǐ zhī rén, cì yǐ bì wéi, yǔn pū zhī rì, dé yǐ jí shī shí quán jùn yì, shǐ guān xiū shì jǔ, chén miǎn zuì lù, sǐ shēng hòu xìng!
臣之職掌,戶口租稅,國之所重。方今六合波盪,人未安居,始被大化,百度 草創,發卒轉運,皆須人力。以臣平強,兼以晨夜,尚不及事,今俟命漏刻,而當 久停機職,使王事有廢。若朝廷以之廣恩,則憂責日重;以之序官,則官廢事弊; 須臣差,則臣日月衰退。今以天慈,使官曠事滯,臣受偏私之宥,於大望亦有虧損。 今萬國革面,賢俊比跡,而當虛停好爵,不以縻賢,以臣穢病之餘,妨官固職,誠 非古今黜進之急。惟陛下割不已之仁,賜以敝帷,隕仆之日,得以藉屍;時銓俊乂, 使官修事舉,臣免罪戮,死生厚幸!
yīn yǐ jí miǎn. xún chú shàng shū yòu pú shè, lǚ cí bù tīng, suì chēng bìng dǔ, hái dì, bù xǔ.
因以疾免。尋除尚書右僕射,屢辭不聽,遂稱病篤,還第,不許。
shí xī jiàn jù zōu shān, lǚ wèi shí lè děng suǒ qīn bī. zhān yǐ jiàn yǒu jiāng xiāng zhī cái, kǒng cháo tíng qì ér bù xù, shàng shū qǐng zhēng zhī, yuē: chén wén huáng dài zhī xìng, bì yǒu zhǎo yá zhī zuǒ, hàn chéng zhī yòng, dì wáng zhī lì qì yě. gù yú shùn jǔ shí liù xiāng ér nán miàn chuí gǒng. fú jiàn qián fǔ guó jiāng jūn xī jiàn, shǎo lì gāo cāo, tǐ qīng wàng jùn, wén wǔ zhī lüè, shí zhī liáng gàn. xī yǔ dài ruò sī tóng pì, tuī fàng huāng dì, suǒ zài gū tè, zhòng wú yī lǚ, jiù yuán bù zhì. rán néng suī jí cán yú, jù xiǎn lì zài, suì shǐ xiōng kòu bù gǎn nán qīn. dàn shì zhòng dān guǎ, wú yǐ lì gōng, jì tǒng míng zhōu, yòu wèi cháng bó. ruò shǐ jiàn cóng róng tái tà, chū nèi wáng mìng, bì néng jǐn kàng zhí zhī guī, bǔ gǔn zhí zhī què. zì xiān cháo yǐ lái, zhū suǒ shòu yòng, yǐ yǒu chéng bǐ. dài ruò sī yǐ shàng shū wèi liù zhōu dū du zhēng xī jiāng jūn, fù jiā cháng shì, liú kuí zhèn běi, chén zhèn dōng. yǐ jiàn nián shí, zé yǔ ruò sī tóng yǐ zī, zé jù bā zuò. kuàng jiàn yǎ wàng qīng zhòng, yī dài míng qì. shèng cháo yǐ zhì gōng lín tiān xià, wéi píng shì yǔ, shì yǐ chén qǐn dùn lòu xiàng, sī jǐn wén jiàn, wéi kāi shèng huái, chuí wèn chén dǎo, jì yǒu háo lí wàn fēn zhī yī.
時郗鑒據鄒山,屢為石勒等所侵逼。瞻以鑒有將相之材,恐朝廷棄而不恤,上 疏請征之,曰:「臣聞皇代之興,必有爪牙之佐,捍城之用,帝王之利器也。故虞 舜舉十六相而南面垂拱。伏見前輔國將軍郗鑒,少立高操,體清望峻,文武之略, 時之良干。昔與戴若思同辟,推放荒地,所在孤特,眾無一旅,救援不至。然能綏 集殘餘,據險歷載,遂使凶寇不敢南侵。但士眾單寡,無以立功,既統名州,又為 常伯。若使鑒從容台闥,出內王命,必能盡抗直之規,補袞職之闕。自先朝以來, 諸所授用,已有成比。戴若思以尚書為六州都督、征西將軍,復加常侍,劉隗鎮北, 陳鎮東。以鑒年時,則與若思同;以資,則俱八坐。況鑒雅望清重,一代名器。 聖朝以至公臨天下,惟平是與,是以臣寢頓陋巷,思盡聞見,惟開聖懷,垂問臣導, 冀有毫釐萬分之一。」
míng dì cháng dú yǐn zhān yú guǎng shì, kǎi rán yōu tiān xià, yuē: shè jì zhī chén, yù wú fù shí rén, rú hé? yīn qū zhǐ yuē: jūn biàn qí yī. zhān cí ràng. dì yuē: fāng yù yǔ jūn shàn yǔ, fù yún hé chóng qiān ràng xié! zhān cái jiān wén wǔ, cháo tíng chēng qí zhōng liàng yǎ zhèng. é zhuǎn lǐng jūn jiāng jūn, dāng shí fú qí yán yì. suī héng jí bìng, liù jūn jìng dàn zhī. zhān yǐ jiǔ bìng, qǐng qù guān, bù tīng, fù jiā sàn qí cháng shì. jí wáng dūn zhī nì, dì shǐ wèi zhān yuē: qīng suī bìng, dàn wèi zhèn wò hù liù jūn, suǒ yì duō yǐ. nǎi cì bù qiān pǐ. zhān bù yǐ guī jiā, fēn shǎng jiāng shì. zéi píng, fù zì biǎo hái jiā, dì bù xǔ, gù cí bù qǐ. zhào yuē: zhān zhōng liàng yǎ zhèng, shí jú jīng jì, lǚ yǐ nián qí bìng jiǔ, qūn xún gào chéng. zhèn shēn míng cǐ cāo, zhòng wéi gāo zhì, jīn tīng suǒ zhí, qí yǐ wèi biāo qí jiāng jūn, cháng shì rú gù. fú wù zhì dù, yī àn jiù diǎn. qiǎn shǐ jiù bài, zhǐ jiā wèi fǔ. xún zú, shí nián qī shí èr. cè zèng běn guān kāi fǔ yí tóng sān sī, shì yuē mù, qiǎn yù shǐ chí jié jiān hù sàng shì. lùn tǎo wáng hán gōng, zhuī fēng huá róng zi, jiàng xiān jué èr děng, fēng cì zǐ yī rén tíng hòu.
明帝嘗獨引瞻於廣室,慨然憂天下,曰:「社稷之臣,欲無復十人,如何?」 因屈指曰:「君便其一。」瞻辭讓。帝曰:「方欲與君善語,復云何崇謙讓邪!」 瞻才兼文武,朝廷稱其忠亮雅正。俄轉領軍將軍,當時服其嚴毅。雖恆疾病,六軍 敬憚之。瞻以久病,請去官,不聽,復加散騎常侍。及王敦之逆,帝使謂瞻曰: 「卿雖病,但為朕臥護六軍,所益多矣。」乃賜布千匹。瞻不以歸家,分賞將士。 賊平,復自表還家,帝不許,固辭不起。詔曰:「瞻忠亮雅正,識局經濟,屢以年 耆病久,逡巡告誠。朕深明此操,重違高志,今聽所執,其以為驃騎將軍,常侍如 故。服物制度,一按舊典。」遣使就拜,止家為府。尋卒,時年七十二。冊贈本官、 開府儀同三司,諡曰穆,遣御史持節監護喪事。論討王含功,追封華容子,降先爵 二等,封次子一人亭侯。
zhān xìng jìng mò, shǎo jiāo yóu, hǎo dú shū, huò shǒu zì chāo xiě, fán suǒ zhù shù, shī fù jiān biǎo shù shí piān. jiān jiě yīn lè, dài jǐn qí miào. hòu zì fèng yǎng, lì zhái yú wū yī xiàng, guǎn yǔ chóng lì, yuán chí zhú mù, yǒu zú shǎng wán yān. shèn xíng ài shì, lǎo ér mí dǔ. shàng shū mǐn hóng tài cháng xuē jiān guǎng chuān tài shǒu hé nán chǔ shěn gěi shì zhōng xuān chéng zhāng liáo lì yáng tài shǒu pèi guó wǔ gǔ, bìng yǔ zhān sù shū, xián jí qí gāo yì, lín zhōng tuō hòu yú zhān. zhān xī yíng hù qí jiā, wèi qǐ jū zhái, tóng yú gǔ ròu yān. shǎo yǔ lù jī xiōng dì qīn shàn, jí jī bèi zhū, shàn xù qí jiā zhōu zhì, jí jià jī nǚ, zī sòng tóng yú suǒ shēng. zhǎng zi jǐng zǎo zú. jǐng zi yǒu sì, guān zhì tíng wèi. jǐng dì jiàn, tài zǐ shù zǐ dà jiāng jūn cóng shì zhōng láng, xiān zhān zú.
瞻性靜默,少交遊,好讀書,或手自抄寫,凡所著述,詩賦箋表數十篇。兼解 音樂,殆盡其妙。厚自奉養,立宅於烏衣巷,館宇崇麗,園池竹木,有足賞玩焉。 慎行愛士,老而彌篤。尚書閔鴻、太常薛兼、廣川太守河南褚沈、給事中宣城章遼、 歷陽太守沛國武嘏,並與瞻素疏,咸藉其高義,臨終托後於瞻。瞻悉營護其家,為 起居宅,同於骨肉焉。少與陸機兄弟親善,及機被誅,贍恤其家周至,及嫁機女, 資送同於所生。長子景早卒。景子友嗣,官至廷尉。景弟鑒,太子庶子、大將軍從 事中郎,先瞻卒。
hè xún, zì yàn xiān, huì jī shān yīn rén yě. qí xiān qìng pǔ, hàn shì chuán lǐ, shì suǒ wèi qìng shì xué. zú gāo zǔ chún, bó xué yǒu zhòng míng, hàn ān dì shí wèi shì zhōng, bì ān dì fù huì, gǎi wèi hè shì. zēng zǔ qí, shì wú wèi míng jiāng. zǔ jǐng, miè zéi xiào wèi. fù shào, zhōng shū lìng, wèi sūn hào suǒ shā, xǐ jiā shǔ biān jùn. xún shǎo yīng jiā nán, liú fàng hǎi yú, wú píng, nǎi hái běn jùn. cāo shàng gāo lì, tóng chèn bù qún, yán xíng jìn zhǐ, bì yǐ lǐ ràng, guó xiāng dīng yì qǐng wèi wǔ guān yuàn. cì shǐ jī xǐ jǔ xiù cái, chú yáng xiàn lìng, yǐ kuān huì wèi běn, bù qiú kè zuì. hòu wèi wǔ kāng lìng, sú duō hòu zàng, jí yǒu jū jì huí bì suì yuè, tíng sàng bù zàng zhě, xún jiē jìn yān. zhèng jiào dà xíng, lín chéng zōng zhī. rán wú yuán yú cháo, jiǔ bù jìn xù. zhù zuò láng lù jī shàng shū jiàn xún yuē: fú jiàn wǔ kāng lìng hè xún dé liàng suì mào, cái jiàn qīng yuǎn, fú yīng dào sù, fēng cāo níng jùn, lì shì èr chéng, xíng zhèng sù mù. qián zhēng yáng lìng guō nè fēng dù jiǎn kuàng, qì shí lǎng bá, tōng jì mǐn wù, cái zú gàn shì. xún shǒu xià xiàn, biān míng fán cuì nè guī jiā xiàng, qī chí yǒu nián. jiē chū zì xīn bāng, cháo wú zhī jǐ, jū zài xiá wài, zhì bù zì yíng, nián shí shū hū, ér miǎo wú jiē xù, shí zhōu dǎng yú zhì suǒ wèi hèn hèn. chén děng fú sī tái láng suǒ yǐ shǐ zhōu, zhōu yǒu rén, fēi tú yǐ jūn fēn xiǎn lù, huì jí wài zhōu ér yǐ. chéng yǐ shù shì shū fēng, sì fāng yì sú, yōng gé zhī hài, yuǎn guó yì shén. zhì yú jīng yáng èr zhōu, hù gè shù shí wàn, jīn yáng zhōu wú láng, ér jīng zhōu jiāng nán nǎi wú yī rén wèi jīng chéng zhí zhě, chéng fēi shèng cháo dài sì fāng zhī běn xīn. zhì yú cái wàng zī pǐn, xún kě shàng shū láng, nè kě tài zǐ xǐ mǎ shè rén. cǐ nǎi zhòng wàng suǒ jī, fēi dàn qǐ jí qīng tú, gǒu chōng fāng xuǎn yě. jǐn tiáo zī pǐn, qǐ méng jiǎn chá. jiǔ zhī, zhào bǔ tài zǐ shè rén.
賀循,字彥先,會稽山陰人也。其先慶普,漢世傳《禮》,世所謂慶氏學。族 高祖純,博學有重名,漢安帝時為侍中,避安帝父諱,改為賀氏。曾祖齊,仕吳為 名將。祖景,滅賊校尉。父邵,中書令,為孫皓所殺,徙家屬邊郡。循少嬰家難, 流放海隅,吳平,乃還本郡。操尚高厲,童齔不群,言行進止,必以禮讓,國相丁 乂請為五官掾。刺史嵇喜舉秀才,除陽羨令,以寬惠為本,不求課最。後為武康令, 俗多厚葬,及有拘忌迴避歲月,停喪不葬者,循皆禁焉。政教大行,鄰城宗之。然 無援於朝,久不進序。著作郎陸機上疏薦循曰:「伏見武康令賀循德量邃茂,才鑒 清遠,服膺道素,風操凝峻,歷試二城,刑政肅穆。前蒸陽令郭訥風度簡曠,器識 朗拔,通濟敏悟,才足幹事。循守下縣,編名凡悴;訥歸家巷,棲遲有年。皆出自 新邦,朝無知己,居在遐外,志不自營,年時倏忽,而邈無階緒,實州黨愚智所為 恨恨。臣等伏思台郎所以使州,州有人,非徒以均分顯路,惠及外州而已。誠以庶 士殊風,四方異俗,壅隔之害,遠國益甚。至於荊、揚二州,戶各數十萬,今揚州 無郎,而荊州江南乃無一人為京城職者,誠非聖朝待四方之本心。至於才望資品, 循可尚書郎,訥可太子洗馬、舍人。此乃眾望所積,非但企及清途,苟充方選也。 謹條資品,乞蒙簡察。」久之,召補太子舍人。
zhào wáng lún cuàn wèi, zhuǎn shì yù shǐ, cí jí qù zhí. hòu chú nán zhōng láng zhǎng shǐ, bù jiù, huì nì zéi lǐ chén qǐ bīng jiāng xià, zhēng zhèn bù néng tǎo, jiē wàng chén bēn zǒu. chén bié shuài shí bīng lüè yǒu yáng zhōu, zhú huì jī xiāng zhāng jǐng, yǐ qián níng yuǎn hù jūn chéng chāo dài zhī, yǐ qí zhǎng shǐ zǎi yǔ lǐng shān yīn lìng. qián nán píng nèi shǐ wáng jǔ wú xìng nèi shǐ gù mì qián xiù cái zhōu děng chàng yì, chuán xí zhōu jùn yǐ tǎo zhī, xún yì hé zhòng yīng zhī. bīng dà jiāng kàng chǒng yǒu zhòng shù qiān, tún jùn jiǎng táng. xún yí xí yú chǒng, wèi chén nì shùn, chǒng suì dùn zǒu, chāo yǔ jiē jiàng, yī jùn xī píng. xún yíng jǐng hái jùn, jí xiè qiǎn bīng shì, dù mén bù chū, lùn gōng bào shǎng, yī wú yù yān.
趙王倫篡位,轉侍御史,辭疾去職。後除南中郎長史,不就,會逆賊李辰起兵 江夏,征鎮不能討,皆望塵奔走。辰別帥石冰略有揚州,逐會稽相張景,以前寧遠 護軍程超代之,以其長史宰與領山陰令。前南平內史王矩、吳興內史顧秘、前秀才 周等唱義,傳檄州郡以討之,循亦合眾應之。冰大將抗寵有眾數千,屯郡講堂。 循移檄於寵,為陳逆順,寵遂遁走,超、與皆降,一郡悉平。循迎景還郡,即謝遣 兵士,杜門不出,論功報賞,一無豫焉。
jí chén mǐn zhī luàn, zhà chēng zhào shū, yǐ xún wèi dān yáng nèi shǐ. xún cí yǐ jiǎo jí, shǒu bù zhì bǐ, yòu fú hán shí sàn, lù fā tǎn shēn, shì bù kě yòng, mǐn jìng bù gǎn bī. shì shí zhōu nèi háo jié jiē jiàn wéi zhí, huò yǒu lǎo jí, jiù jiā zhì mìng, wéi xún yǔ wú jùn zhū dàn bù yù qí shì. jí mǐn pò, zhēng dōng jiāng jūn zhōu fù shàng xún lǐng huì jī xiāng, xún chú wú guó nèi shǐ, gōng chē zhēng xián liáng, jiē bù jiù.
及陳敏之亂,詐稱詔書,以循為丹陽內史。循辭以腳疾,手不制筆,又服寒食 散,露發袒身,示不可用,敏竟不敢逼。是時州內豪傑皆見維縶,或有老疾,就加 秩命,惟循與吳郡硃誕不豫其事。及敏破,征東將軍周馥上循領會稽相,尋除吳國 內史,公車征賢良,皆不就。
yuán dì wèi ān dōng jiāng jūn, fù shàng xún wèi wú guó nèi shǐ, yǔ xún yán jí wú shí shì, yīn wèn yuē: sūn hào cháng shāo jù jié yī hè tóu, shì shuí xié? xún wèi jí yán, dì wù yuē: shì hè shào yě. xún liú tì yuē: xiān fù zāo yù wú dào, xún chuàng jù tòng shēn, wú yǐ shàng dá. dì shén kuì zhī, sān rì bù chū. dōng hǎi wáng yuè mìng wèi cān jūn, zhēng bài bó shì, bìng bù qǐ.
元帝為安東將軍,復上循為吳國內史,與循言及吳時事,因問曰:「孫皓嘗燒 鋸截一賀頭,是誰邪?」循未及言,帝悟曰:「是賀邵也。」循流涕曰:「先父遭 遇無道,循創巨痛深,無以上答。」帝甚愧之,三日不出。東海王越命為參軍,征 拜博士,並不起。
jí dì qiān zhèn dōng dà jiāng jūn, yǐ jūn sī gù róng zú, yǐn xún dài zhī. xún chēng jí dǔ, jiān shū shí yú shàng. dì yí zhī shū yuē:
及帝遷鎮東大將軍,以軍司顧榮卒,引循代之。循稱疾篤,箋疏十餘上。帝遺 之書曰:
fū bǎi xíng bù tóng, gù chū chù dào shū, yīn xìng ér yòng, gè rèn qí zhēn ěr. dāng yǔ zhòu qīng tài, yí lún yōu xù, suí yùn suǒ yù, dòng mò zài jǐ. huò yǒu xiá qī gāo dǎo, qīng jǔ jué sú, xiāo yáo yǎng hé, tián shén zì zú, sī gài dào lóng rén yì, shì shǐ qí rán. ruò nǎi shí yùn tún bì, zhǔ wēi guó jí, yì shì jiù shí, qū chí zhěng shì, zhú zhī wǔ chéng zhuì yǐ rù qín, yuán qǐ dàn guān ér kuāng hàn, qǐ fēi dà yǎ jūn zǐ juǎn shū hé dào hū! xū báo guǎ dé, tiǎn bèi jìn qīn, miù hé chǒng wèi, shòu rèn fāng zhèn, cān fú xuán fēng, jǐng xiàn gāo jǔ, cháng yuàn qì jié sì zhī xuān guǐ, cè chái bì ér zào mén, tú yǒu qí huái, ér wú cóng xián zhī shí zhě hé? liáng yǐ kòu nì yīn rǎo, zhū xià fēn bēng, huáng jū shī yù, lí yuán tú dú, shì yǐ rì yè yōu huái, kāng kǎi fā fèn, zhì zài jié jié ěr. qián zhě gù gōng lín cháo, shēn lài gāo suàn. yuán kǎi jì dēng, cháo xǔ huò yì. zhì yú jīn rì, suǒ wèi dào zhī yún wáng, bāng guó tiǎn cuì, qún wàng yóng yóng, shí zài jūn hóu. gǒu yì zhī suǒ zài, qǐ dé ràng láo jū yì! xiǎng dá zhě yì yī yǐ guàn zhī yě. shù bǐng huī yóu, yǐ hóng yuǎn guī. jīn shàng shàng shū, qū dé wèi jūn sī, jǐn qiǎn cān jūn shěn zhēn xián mìng fèng shòu, wàng bì qū lín, yǐ fù qīng chí.
夫百行不同,故出處道殊,因性而用,各任其真耳。當宇宙清泰,彝倫攸序, 隨運所遇,動默在己。或有遐棲高蹈,輕舉絕俗,逍遙養和,恬神自足,斯蓋道隆 人逸,勢使其然。若乃時運屯弊,主危國急,義士救時,驅馳拯世,燭之武乘縋以 入秦,園綺彈冠而匡漢,豈非大雅君子卷舒合道乎!虛薄寡德,忝備近親,謬荷寵 位,受任方鎮,餐服玄風,景羨高矩,常願棄結駟之軒軌,策柴篳而造門,徒有其 懷,而無從賢之實者何?良以寇逆殷擾,諸夏分崩,皇居失御,黎元荼毒,是以日 夜憂懷,慷慨發憤,志在竭節耳。前者顧公臨朝,深賴高算。元凱既登,巢許獲逸。 至於今日,所謂道之雲亡,邦國殄悴,群望顒顒,實在君侯。苟義之所在,豈得讓 勞居逸!想達者亦一以貫之也。庶稟徽猷,以弘遠規。今上尚書,屈德為軍司,謹 遣參軍沈禎銜命奉授,望必屈臨,以副傾遲。
xún yóu bù qǐ.
循猶不起。
jí dì chéng zhì, fù yǐ wèi jūn zī jì jiǔ. xún chēng jí, dūn bī bù dé yǐ, nǎi yù jí zhì. dì qīn xìng qí zhōu, yīn zī yǐ zhèng dào. xún léi jí bù bài yè, nǎi jiù jiā cháo fú, cì dì yī qū, chē mǎ chuáng zhàng yī rù děng wù. xún cí ràng, yī wú suǒ shòu.
及帝承制,復以為軍諮祭酒。循稱疾,敦逼不得已,乃轝疾至。帝親幸其舟, 因諮以政道。循羸疾不拜謁,乃就加朝服,賜第一區,車馬床帳衣褥等物。循辭讓, 一無所受。
tíng wèi zhāng kǎi zhù zài xiǎo shì, jiāng duó zuǒ yòu jìn zhái yǐ guǎng qí jū, nǎi sī zuò dōu mén, zǎo bì yàn kāi, rén duō huàn zhī, lùn yú zhōu fǔ, jiē bù jiàn shěng. huì xún chū, zhì pò gāng, lián míng yì xún zhì zhī. xún yuē: jiàn zhāng tíng wèi, dāng wèi yán jí zhī. kǎi wén ér jù huǐ qí mén, yì xún zhì xiè. qí wèi shì suǒ jìng fú rú cǐ.
廷尉張闓住在小市,將奪左右近宅以廣其居,乃私作都門,早閉晏開,人多患 之,論於州府,皆不見省。會循出,至破岡,連名詣循質之。循曰:「見張廷尉, 當為言及之。」闓聞而遽毀其門,詣循致謝。其為世所敬服如此。
shí jiāng dōng cǎo chuàng, dào zéi duō yǒu, dì sī suǒ yǐ fáng zhī, yǐ wèn yú xún. xún dá yuē: jiāng dào wàn lǐ, tōng shè wǔ zhōu, cháo gòng shāng lǚ zhī suǒ lái wǎng yě. jīn yì zhě yù chū xuān chéng yǐ zhèn jiāng zhǔ, huò shǐ zhū xiàn lǐng bīng. yú wèi lìng zhǎng wēi ruò, ér jiān cái nán bèi, fā dàn yì zhī rén, ér yù zhī bù sù, kǒng wèi bì wèi yòng. yǐ xún suǒ wén, jiāng zhōng jù dì wéi yǒu hé lú yī chù, dì shì xiǎn ào, wáng táo suǒ jù. tè yí yǐ zhòng bīng bèi shù, suí shì tǎo chú, jué qí gēn dài. yán jiāng zhū xiàn gè yǒu fèn jiè, fēn jiè zhī nèi, guān zhǎng suǒ rèn, zì kě dù tǔ fēn lì, duō zhì tíng xíng, héng shǐ jiǎo xíng, jùn qí gāng mù, yán qí xíng shǎng, shǐ yuè cháng kē, qín zé yǒu shū róng zhī bào, duò zé yǒu yī shēn zhī zuì, wèi yú dà lǐ bù dé bù sù. suǒ gěi rén yǐ shí fān xiū, yì bù zhì kùn, dài yì yǒu qī. àn hàn zhì shí lǐ yī tíng, yì yǐ fáng jìn qiè mì gù yě. dāng jīn zòng bù néng ěr, yào yí chóu liàng, shǐ lì zú xiāng zhōu. ruò kòu jié qiáng duō, bù néng dú zhì zhě, kě zhǐ qí zòng jī, yán suǒ zài dū du xún dāng zhì tǎo. jīn bù míng bù fèn, shǐ suǒ zài bǎi xìng yǔ jūn jiā zá qí jiǎo bèi, liǎng qíng jù duò, mò shì rèn fù, gù suǒ yǐ tú yǒu bèi míng ér bù néng wèi yì zhě yě. dì cóng zhī.
時江東草創,盜賊多有,帝思所以防之,以問於循。循答曰:「江道萬里,通 涉五州,朝貢商旅之所來往也。今議者欲出宣城以鎮江渚,或使諸縣領兵。愚謂令 長威弱,而兼才難備,發憚役之人,而御之不肅,恐未必為用。以循所聞,江中劇 地惟有闔廬一處,地勢險奧,亡逃所聚。特宜以重兵備戍,隨勢討除,絕其根帶。 沿江諸縣各有分界,分界之內,官長所任,自可度土分力,多置亭行,恆使徼行, 峻其綱目,嚴其刑賞,使越常科,勤則有殊榮之報,墮則有一身之罪,謂於大理不 得不肅。所給人以時番休,役不至困,代易有期。案漢制十里一亭,亦以防禁切密 故也。當今縱不能爾,要宜籌量,使力足相周。若寇劫強多,不能獨制者,可指其 縱跡,言所在都督尋當致討。今不明部分,使所在百姓與軍家雜其徼備,兩情俱墮, 莫適任負,故所以徒有備名而不能為益者也。」帝從之。
jí mǐn dì jí wèi, zhēng wèi zōng zhèng, yuán dì zài zhèn, yòu biǎo wèi shì zhōng, dào xiǎn bù xíng. yǐ tǎo huá yì gōng, jiāng fēng xiāng hóu, xún zì yǐ wò jí sī mén, gù ràng bù shòu. jiàn wǔ chū, wèi zhōng shū lìng, jiā sàn qí cháng shì, yòu yǐ lǎo jí gù cí. dì xià lìng yuē: gū yǐ guǎ dé, tiǎn dāng dà wèi, ruò shè jù chuān, wǎng zhī suǒ píng. xún yán xíng yǐ lǐ, nǎi shí zhī wàng, sú zhī biǎo yě. shí lài qí móu yóu, yǐ kāng wàn jī. jí huàn yǒu sù, yóu wàng wò xiāng guī fǔ, ér gù shǒu zǒng qiān, zì chén kěn zhì, cǐ xián lǚ xìn sī shùn, gǒu yǐ ràng wèi gāo zhě yě. jīn cóng qí suǒ zhí. yú shì gǎi bài tài cháng, cháng shì rú gù. xún yǐ jiǔ qīng jiù bù jiā guān, jīn yòu jí huàn, bù yí jiān chù cǐ zhí, wéi bài tài cháng ér yǐ.
及愍帝即位,征為宗正,元帝在鎮,又表為侍中,道險不行。以討華軼功,將 封鄉侯,循自以臥疾私門,固讓不受。建武初,為中書令,加散騎常侍,又以老疾 固辭。帝下令曰:「孤以寡德,忝當大位,若涉巨川,罔知所憑。循言行以禮,乃 時之望,俗之表也。實賴其謀猷,以康萬機。疾患有素,猶望臥相規輔,而固守捴 謙,自陳懇至,此賢履信思順,苟以讓為高者也。今從其所執。」於是改拜太常, 常侍如故。循以九卿舊不加官,今又疾患,不宜兼處此職,惟拜太常而已。
shí zōng miào shǐ jiàn, jiù yí duō què, huò yǐ huì huái èr dì yīng gè wèi shì, zé yǐng chuān shì shù guò qī, yí zài dié huǐ. shì xià tài cháng. xún yì yǐ wèi:
時宗廟始建,舊儀多闕,或以惠懷二帝應各為世,則潁川世數過七,宜在迭毀。 事下太常。循議以為:
lǐ, xiōng dì bù xiāng wèi hòu, bù dé yǐ chéng dài wèi shì. yīn zhī pán gēng bù xù yáng jiǎ, hàn zhī guāng wǔ bù jì chéng dì, bié lì miào qǐn, shǐ chén xià jì zhī, cǐ qián dài zhī míng diǎn, ér chéng jì zhī zhe yì yě. huì dì wú hòu, huái dì chéng tǒng, dì bù hòu xiōng, zé huái dì zì shàng jì shì zǔ, bù jì huì dì, dāng tóng yīn zhī yáng jiǎ, hàn zhī chéng dì. yì zhě yǐ shèng dé chōng yuǎn, wèi biàn gǎi jiù. zhū rú cǐ lǐ, tōng suǒ wèi lùn. shì yǐ huì dì shàng zài tài miào, ér huái dì fù rén, shù zé yíng bā. yíng bā zhī lǐ, yóu huì dì bù chū, fēi shàng zǔ yí qiān yě. xià shì jì shēng, shàng shì nǎi qiān, qiān huǐ duì dài, bù dé xiāng tōng, wèi yǒu xià shēng yī shì ér shàng huǐ èr shì zhě yě. huì huái èr dì jù jì shì zǔ, xiōng dì páng qīn, tóng wèi yī shì, ér shàng huǐ èr wèi yī shì. jīn yǐ huì dì zhī bēng yǐ huǐ yù zhāng, huái dì zhī rù fù huǐ yǐng chuān, rú cǐ zé yī shì zài qiān, zǔ wèi héng xī. qiú zhī gǔ yì, wèi jiàn cǐ lì. huì dì yí chū, shàng wèi qīng lùn, kuàng kě qīng huǐ yī zǔ ér wú yì lì hū? yǐng chuān jì wú kě huǐ zhī lǐ, zé jiàn shén zhī shù jū rán zì bā, cǐ jǐn yǒu yóu ér rán, fēi wèi shù zhī cháng yě. jì yǒu bā shén, zé bù dé bù yú qī shì zhī wài quán ān yī wèi yě. zhì zūn yú huì huái jù shì xiōng dì, zì shàng hòu shì zǔ, bù jì èr dì, zé èr dì zhī shén xíng yīng bié chū, bù wèi miào zhōng héng yǒu bā shì yě. yòu wǔ dì chū chéng tài miào shí, zhèng shén zhǐ qī, ér yáng yuán hòu zhī shén yì quán lì yī shì. yǒng xī yuán nián, gào shì zǔ shì yú tài miào bā shì, cǐ shì gǒu yǒu bā shén, bù jū yú qī zhī jiù lì yě.
禮,兄弟不相為後,不得以承代為世。殷之盤庚不序陽甲,漢之光武不繼成帝, 別立廟寢,使臣下祭之,此前代之明典,而承繼之著義也。惠帝無後,懷帝承統, 弟不後兄,則懷帝自上繼世祖,不繼惠帝,當同殷之陽甲,漢之成帝。議者以聖德 沖遠,未便改舊。諸如此禮,通所未論。是以惠帝尚在太廟,而懷帝復人,數則盈 八。盈八之理,由惠帝不出,非上祖宜遷也。下世既升,上世乃遷,遷毀對代,不 得相通,未有下升一世而上毀二世者也。惠懷二帝俱繼世祖,兄弟旁親,同為一世, 而上毀二為一世。今以惠帝之崩已毀豫章,懷帝之入復毀潁川,如此則一世再遷, 祖位橫析。求之古義,未見此例。惠帝宜出,尚未輕論,況可輕毀一祖而無義例乎? 潁川既無可毀之理,則見神之數居然自八,此盡有由而然,非謂數之常也。既有八 神,則不得不於七室之外權安一位也。至尊於惠懷俱是兄弟,自上後世祖,不繼二 帝,則二帝之神行應別出,不為廟中恆有八室也。又武帝初成太廟時,正神止七, 而楊元後之神亦權立一室。永熙元年,告世祖諡於太廟八室,此是苟有八神,不拘 於七之舊例也。
yòu yì zhě yǐ jǐng dì jù yǐ zài miào, zé huì huái yī lì. jǐng dì shèng dé yuán gōng, wáng jī zhī běn, yì zhe zǔ zōng, bǎi shì bù huǐ, gù suǒ yǐ tè zài běn miào, qiě yì shì dài shàng jìn, shù dé xiāng róng, ān shén ér yǐ, wú bī shàng zǔ, rú wáng shì zhāo mù jì mǎn, zhōng yīng bié miào yě. yǐ jīn fāng zhī, jì qīng zhòng yì yì, yòu qī miào qī shì zhī qīn zhāo mù, fù zi wèi yě. ruò dāng xiōng dì páng mǎn, zhé huǐ shàng zǔ, zé zǔ wèi kōng xuán, shì shù bù zú, hé qǔ yú sān zhāo sān mù yǔ tài zǔ zhī miào rán hòu chéng qī zāi! jīn qī miào zhī yì, chū yú wáng shì. cóng mí yǐ shàng zhì yú gāo zǔ, qīn miào sì shì, gāo zǔ yǐ shàng fù yǒu wǔ shì liù shì wú fú zhī zǔ, gù wèi sān zhāo sān mù bìng tài zǔ ér qī yě. gù shì zǔ jiāo dìng miào lǐ, jīng zhào yǐng chuān huì gāo zhī qīn, yù zhāng wǔ shì, zhēng xī liù shì, yǐ yīng cǐ yì. jīn zhì zūn jì tǒng, yì yí yǒu wǔ liù shì zhī zǔ, yù zhāng liù shì, yǐng chuān wǔ shì, jù bù yīng huǐ. jīn jì yún yù zhāng xiān huǐ, yòu dāng zhòng huǐ yǐng chuān, cǐ wèi miào zhōng zhī qīn wéi cóng gāo zǔ yǐ xià, wú fù gāo zǔ yǐ shàng èr shì zhī zǔ, yú wáng shì zhī yì, sān zhāo sān mù fèi què qí èr, qí fēi zōng miào zhī běn suǒ jù chéng, yòu wéi shì zǔ jì zhēng xī yù zhāng zhī yì, yú yī wáng dìng lǐ suǒ què bù shǎo.
又議者以景帝俱已在廟,則惠懷一例。景帝盛德元功,王基之本,義著祖宗, 百世不毀,故所以特在本廟,且亦世代尚近,數得相容,安神而已,無逼上祖,如 王氏昭穆既滿,終應別廟也。以今方之,既輕重義異,又七廟七世之親;昭穆,父 子位也。若當兄弟旁滿,輒毀上祖,則祖位空懸,世數不足,何取於三昭三穆與太 祖之廟然後成七哉!今七廟之義,出於王氏。從禰以上至於高祖,親廟四世,高祖 以上復有五世六世無服之祖,故為三昭三穆並太祖而七也。故世祖郊定廟禮,京兆、 潁川會、高之親,豫章五世,征西六世,以應此義。今至尊繼統,亦宜有五六世之 祖,豫章六世,潁川五世,俱不應毀。今既雲豫章先毀,又當重毀潁川,此為廟中 之親惟從高祖已下,無復高祖以上二世之祖,於王氏之義,三昭三穆廢闕其二,其 非宗廟之本所據承,又違世祖祭征西、豫章之意,於一王定禮所闕不少。
shí shàng shū pú shè diāo xié yǔ xún yì yì, xún dá yì shēn bèi, cí duō bù zài, jìng cóng xún yì yān. cháo tíng yí zhì jiē zī zhī yú xún, xún zhé yī jīng lǐ ér duì, wèi dāng shì rú zōng.
時尚書僕射刁協與循異議,循答義深備,辭多不載,竟從循議焉。朝廷疑滯皆 諮之於循,循輒依經禮而對,為當世儒宗。
qí hòu dì yǐ xún qīng pín, xià lìng yuē: xún bīng qīng yù jié, xíng wèi sú biǎo, wèi chù shàng qīng, ér jū shēn fú wù gài zhōu xíng ér yǐ, wū shì cái bì fēng yǔ. gū jìn zào qí lú, yǐ wèi kǎi rán. qí cì liù chǐ chuáng jiàn xí rù bìng qián èr shí wàn, yǐ biǎo zhì dé, chàng gū yì yān. xún yòu ràng, bù xǔ, bù dé yǐ liú zhī, chū bù fú yòng. jí dì jiàn wèi, yǒu sī zòu láng yá gōng wáng yí chēng huáng kǎo, xún yòu yì yuē: àn lǐ zi bù gǎn yǐ jǐ jué jiā fù. dì nà zhī. é yǐ xún xíng tài zǐ tài fù, tài cháng rú gù.
其後帝以循清貧,下令曰:「循冰清玉潔,行為俗表,位處上卿,而居身服物 蓋周形而已,屋室財庇風雨。孤近造其廬,以為慨然。其賜六尺床薦席褥並錢二十 萬,以表至德,暢孤意焉。」循又讓,不許,不得已留之,初不服用。及帝踐位, 有司奏琅邪恭王宜稱皇考,循又議曰:「案禮子不敢以己爵加父。」帝納之。俄以 循行太子太傅,太常如故。
xún zì yǐ zhěn jí fèi dùn, chén jié bù xiū, shàng lóng jiàng zūn zhī yì, bù tì jiāo xù zhī jìng, jù fēi chuí diǎn zhī jiào yě, lèi biǎo gù ràng. dì yǐ xún tǐ dé lǜ wù, yǒu bù yán zhī yì, dūn lì bèi zhì, qī yú bù xǔ, mìng huáng tài zǐ qīn wǎng bài yān. xún yǒu léi jí, ér gōng yú jiē duì zhào duàn bīn kè, qí chóng yù rú cǐ. jí jiàn dǔ, biǎo qǐ hái gǔ, shàng hái yìn shòu, gǎi shòu zuǒ guāng lù dài fū kāi fǔ yí tóng sān sī. dì lín xuān, qiǎn shǐ chí jié, jiā yìn shòu. xún suī kǒu bù néng yán, zhǐ huī zuǒ yòu, tuī qù zhāng fú. chē jià qīn xìng, zhí shǒu liú tì. tài zǐ qīn lín zhě sān yān, wǎng hái jiē bài, rú zhě yǐ wèi róng. tài xìng èr nián zú, shí nián liù shí. dì sù fú jǔ āi, kū zhī shén tòng. zèng sī kōng, shì yuē mù. jiāng zàng, dì yòu chū lín qí jiù, kū zhī jǐn āi, qiǎn jiān shì yù shǐ chí jié jiān hù. huáng tài zǐ zhuī sòng jìn tú, wàng chuán liú tì.
循自以枕疾廢頓,臣節不修,上隆降尊之義,不替交敘之敬,懼非垂典之教也, 累表固讓。帝以循體德率物,有不言之益,敦厲備至,期於不許,命皇太子親往拜 焉。循有羸疾,而恭於接對;詔斷賓客,其崇遇如此。疾漸篤,表乞骸骨,上還印 綬,改授左光祿大夫、開府儀同三司。帝臨軒,遣使持節,加印綬。循雖口不能言, 指麾左右,推去章服。車駕親幸,執手流涕。太子親臨者三焉,往還皆拜,儒者以 為榮。太興二年卒,時年六十。帝素服舉哀,哭之甚慟。贈司空,諡曰穆。將葬, 帝又出臨其柩,哭之盡哀,遣兼侍御史持節監護。皇太子追送近途,望船流涕。
xún shǎo wán piān jí, shàn shǔ wén, bó lǎn zhòng shū, yóu jīng lǐ chuán. yǎ yǒu zhī rén zhī jiàn, bá tóng jùn yáng fāng yú bēi lòu, zú chéng míng yú shì. zi xí, kāng dì shí guān zhì lín hǎi tài shǒu.
循少玩篇籍,善屬文,博覽眾書,尤精禮傳。雅有知人之鑑,拔同郡楊方於卑 陋,卒成名於世。子隰,康帝時官至臨海太守。
yáng fāng, zì gōng huí. shǎo hǎo xué, yǒu yì cái. chū wèi jùn líng xià wēi yí, gōng shì zhī xiá, zhé dú wǔ jīng, xiāng yì wèi zhī zhī. nèi shǐ zhū gé huī jiàn ér qí zhī, dài yǐ mén rén zhī lǐ, yóu shì shǐ dé zhōu xuán guì rén jiān. shí yú xǐ xiōng dì yǐ rú xué lì míng, yǎ ài fāng, wèi zhī yán yù. huī cháng qiǎn fāng wèi wén, jiàn jùn gōng cáo zhǔ bù. yú yù chēng měi zhī, sòng yǐ shì xún. xún bào shū yuē: cǐ zi kāi bá yǒu zhì, yì zhǐ yán yì yú fán wěi ěr, bù tú wěi cái rú cǐ. qí wén shén yǒu qí fēn, ruò chū qí xiōng yì, nǎi shì yī guó suǒ tuī, qǐ dàn mù shù zhōng yì qún xié! wén chù jiù dǎng zhī zhōng, hǎo yǒu qiān chōng zhī xíng, cǐ yì lì shēn zhī yī yú. rán shì shuāi dào sàng, rén wù diāo bì, měi wén yī jiè zhī tú yǒu xiàng dào zhī zhì, jì zhī yuàn zhī. rú fāng zhě nǎi huāng lái zhī tè miáo, lǔ tián zhī shàn xiù, zī zhì yǐ liáng, dàn zhān rǎn wèi zú ěr yí zhí fēng rǎng, bì chéng jiā shù. zú xià cái wèi shì yīng, wèi wèi cháo yòu, dào lóng huà lì, rán hòu wèi guì. xī xǔ zi jiāng bá fán zhòng zhāo yú jiǎ jiān, guō lín zōng chéng wèi dé gōng yú quǎn mǔ. zú xià zhì lóng cǐ yè, èr xián zhī gōng bù wèi nán jí yě. xún suì chēng fāng yú jīng shī. sī tú wáng dǎo pì wèi yuàn, zhuǎn dōng ān tài shǒu, qiān sī tú cān jūn shì. fāng zài dū yì, jìn shēn zhī shì xián hòu yù zhī, zì yǐ dì hán, bù yuàn jiǔ liú jīng huá, qiú bǔ yuǎn jùn, yù xián jū zhù shù. dǎo cóng zhī, shàng bǔ gāo liáng tài shǒu. zài jùn jī nián, zhe wǔ jīng gōu shěn, gèng zhuàn wú yuè chūn qiū, bìng zá wén bǐ, jiē xíng yú shì. yǐ nián lǎo, qì jùn guī. dǎo jiāng jìn zhī tái gé, gù cí hái xiāng lǐ, zhōng yú jiā.
楊方,字公回。少好學,有異才。初為郡鈴下威儀,公事之暇,輒讀《五經》, 鄉邑未之知。內史諸葛恢見而奇之,待以門人之禮,由是始得周旋貴人間。時虞喜 兄弟以儒學立名,雅愛方,為之延譽。恢嘗遣方為文,薦郡功曹主簿。虞預稱美之, 送以示循。循報書曰:「此子開拔有志,意只言異於凡猥耳,不圖偉才如此。其文 甚有奇分,若出其胸臆,乃是一國所推,豈但牧豎中逸群邪!聞處舊黨之中,好有 謙沖之行,此亦立身之一隅。然世衰道喪,人物凋弊,每聞一介之徒有向道之志, 冀之願之。如方者乃荒萊之特苗,鹵田之善秀,姿質已良,但沾染未足耳;移植豐 壤,必成嘉豎。足下才為世英,位為朝右,道隆化立,然後為貴。昔許子將拔樊仲 昭於賈堅,郭林宗成魏德公於畎畝。足下志隆此業,二賢之功不為難及也。」循遂 稱方於京師。司徒王導闢為掾,轉東安太守,遷司徒參軍事。方在都邑,搢紳之士 咸厚遇之,自以地寒,不願久留京華,求補遠郡,欲閒居著述。導從之,上補高梁 太守。在郡積年,著《五經鈎沈》,更撰《吳越春秋》,並雜文筆,皆行於世。以 年老,棄郡歸。導將進之台閣,固辭還鄉里,終於家。
xuē jiān, zì lìng zhǎng, dān yáng rén yě. zǔ zōng, shì wú wèi shàng shū pú shè. fù yíng, yǒu míng wú cháo. wú píng, wèi sàn qí cháng shì. jiān qīng sù yǒu qì yǔ, shǎo yǔ tóng jùn jì zhān guǎng líng mǐn hóng wú jùn gù róng huì jī hè xún qí míng, hào wèi wǔ jùn. chū rù luò, sī kōng zhāng huá jiàn ér qí zhī, yuē: jiē nán jīn yě. chá hé nán xiào qiān, pì gōng fǔ, chú bǐ yáng xiāng, lì rèn yǒu néng míng. lì tài zǐ xǐ mǎ sàn qí cháng shì huái lìng. sī kōng dōng hǎi wáng yuè yǐn wèi cān jūn, zhuǎn jì jiǔ, cì jué ān yáng tíng hòu. yuán dì wèi ān dōng jiāng jūn, yǐ wèi jūn zī jì jiǔ, shāo qiān chéng xiàng zhǎng shǐ. shén qín wáng shì, yǐ shàng zuǒ lù yōu, měi zì yuē sǔn, qǔ zhōu ér yǐ. jìn jué ān yáng xiāng hóu, bài dān yáng tài shǒu. zhōng xìng jiàn, zhuǎn yǐn, jiā zhì zhōng èr qiān dàn, qiān shàng shū, lǐng tài zǐ shǎo fù. zì zōng zhì jiān, sān shì fù dōng gōng, tán zhě měi zhī.
薛兼,字令長,丹陽人也。祖綜,仕吳為尚書僕射。父瑩,有名吳朝。吳平, 為散騎常侍。兼清素有器宇,少與同郡紀瞻、廣陵閔鴻、吳郡顧榮、會稽賀循齊名, 號為「五俊」。初入洛,司空張華見而奇之,曰:「皆南金也。」察河南孝謙,辟 公府,除比陽相,蒞任有能名。歷太子洗馬、散騎常侍、懷令。司空、東海王越引 為參軍,轉祭酒,賜爵安陽亭侯。元帝為安東將軍,以為軍諮祭酒,稍遷丞相長史。 甚勤王事,以上佐祿優,每自約損,取周而已。進爵安陽鄉侯,拜丹陽太守。中興 建,轉尹,加秩中二千石,遷尚書,領太子少傅。自綜至兼,三世傅東宮,談者美 之。
yǒng chāng chū, wáng dūn biǎo jiān wèi tài cháng. míng dì jí wèi, jiā sàn qí cháng shì. dì yǐ dōng gōng shí shī fù, yóu yí jǐn jìng, nǎi xià zhào yuē: zhèn yǐ bù dé, sù zāo mǐn xiōng. wěi yǐ miǎo shēn, tuō yú wáng gōng zhī shàng. āi qióng zài jiù, mí suǒ zī yǎng, yōu huái zhuì zhuì, rú lín yú gǔ. kǒng zǐ yǒu yún: gù suī tiān zǐ, bì yǒu zūn yě. zhèn jiāng zhī fèng xiān shī zhī lǐ, yǐ zī yǒu dé. tài zǎi xī yáng wáng zhì zūn wàng zhòng, zài guì sī jiàng. chéng xiàng wǔ chāng gōng sī kōng jí qiū zi tǐ dào gāo miǎo, xūn dé jiān bèi, xiān dì zhí yǒu, zhèn zhī shī fù. tài cháng ān yáng xiāng hóu xùn bǎo zhèn gōng, zhōng sù dǔ chéng. fū chóng qīn zūn xián, xiān dì suǒ zhòng, zhèn jiàn sì jūn jí shū shū yí tǐ, yī rú dōng gōng gù shì. shì suì, zú. zhào yuē: tài cháng ān yáng xiāng hóu jiān lǚ dé chōng sù, jǐn zhōng kè jǐ. fāng lài dé xùn, hóng jì zhèng dào, bù xìng cú yǔn, tòng yú jué xīn. jīn qiǎn chí jié shì yù shǐ zèng zuǒ guāng lù dài fū kāi fǔ yí tóng sān sī. hún ér yǒu líng, jiā zī róng chǒng. jí zàng, shǔ wáng dūn zuò nì, cháo tíng duō gù, bù dé yì shì, zhí qiǎn shǐ zhě jì yǐ tài láo. zi yóng, xiān jiān zú, wú hòu.
永昌初,王敦表兼為太常。明帝即位,加散騎常侍。帝以東宮時師傅,猶宜盡 敬,乃下詔曰:「朕以不德,夙遭閔凶。猥以眇身,托於王公之上。哀煢在疚,靡 所諮仰,憂懷惴惴,如臨於谷。孔子有云:『故雖天子,必有尊也。』朕將祗奉先 師之禮,以諮有德。太宰西陽王秩尊望重,在貴思降。丞相武昌公、司空即丘子體 道高邈,勛德兼備,先帝執友,朕之師傅。太常安陽鄉侯訓保朕躬,忠肅篤誠。夫 崇親尊賢,先帝所重,朕見四君及書疏儀體,一如東宮故事。」是歲,卒。詔曰: 「太常、安陽鄉侯兼履德沖素,盡忠恪己。方賴德訓,弘濟政道,不幸殂殞,痛於 厥心。今遣持節侍御史贈左光祿大夫、開府儀同三司。魂而有靈,嘉茲榮寵。」及 葬,屬王敦作逆,朝廷多故,不得議諡,直遣使者祭以太牢。子顒,先兼卒,無後。
shǐ chén yuē: yuán dì shù jī huái hǎi, bǎi dù quán yú, mèng xiǎng qún cái, gòng kāng shù jī. gù jì hè xuē děng bìng nán jīn dōng jiàn, shì zhòu gāo mén, wěi zhì bà cháo, yù wén bāng zhèng diǎn xiàn zī qí kān jí, wéi wò zhù qí móu yóu wàng zhòng jìn shēn, rèn wéi yuán kǎi, guān chéng míng lì, guāng guó róng jiā. fēi wéi gǎn huì suǒ zhōng, yì yì cái néng sī zhì. ér xún wèi dēng bǎo fù, cháo wàng tè lóng, suì shǐ luán bì jiàng lín, chéng míng xià bài. suī xī hàn zhī ēn chóng zhāng yǔ, dōng dōu zhī lǐ zhòng huán róng, fú shì guò yě.
史臣曰:元帝樹基淮海,百度權輿,夢想群材,共康庶績。顧、紀、賀、薛等 並南金東箭,世胄高門,委質霸朝,豫聞邦政;典憲資其刊輯,帷幄佇其謀猷;望 重搢紳,任惟元凱,官成名立,光國榮家。非惟感會所鍾,抑亦材能斯至。而循位 登保傅,朝望特隆,遂使鑾蹕降臨,承明下拜。雖西漢之恩崇張禹,東都之禮重桓 榮,弗是過也。
zàn yuē: yàn xiān tōng shí, sī yuǎn fāng zhí. xuē jì qīng zhēn, hè wéi xué zhí. féng shí yù zhǔ, tuán fēng jiǎo yì.
贊曰:彥先通識,思遠方直。薛既清貞,賀惟學植。逢時遇主,摶風矯翼。