chuán yuē:" yán zhī bù cóng, shì wèi bù yì, jué jiù jiàn, jué fá héng yáng, jué jí yōu. shí zé yǒu shī yāo, shí zé yǒu jiè chóng zhī niè, shí zé yǒu quǎn huò, shí zé yǒu kǒu shé zhī ē, shí zé yǒu bái shěng bái xiáng. wéi mù lì jīn." yán zhī bù cóng, cóng, shùn yě. shì wèi bù yì, yì, zhì yě. kǒng zǐ yuē:" jūn zǐ jū qí shì, chū qí yán bù shàn, zé qiān lǐ zhī wài wéi zhī, kuàng qí ěr zhě hū!" shī yuē:" rú tiáo rú táng, rú fèi rú gēng." yán shàng hào lìng bù shùn rén xīn, xū huá kuì luàn, zé bù néng zhì hǎi nèi. shī zài guò chà, gù qí jiù jiàn chà yě. xíng fá wàng jiā, qún yīn bù fù, zé yáng qì shèng, gù qí fá cháng yáng yě. hàn shāng bǎi gǔ, zé yǒu kòu nán, shàng xià jù yōu, gù qí jí yōu yě. jūn kàng yáng ér bào nüè, chén wèi xíng ér qián kǒu, zé yuàn bàng zhī qì fā yú gē yáo, gù yǒu shī yāo. jiè chóng niè zhě, wèi xiǎo chóng yǒu jiǎ fēi yáng zhī lèi, yáng qì suǒ shēng yě, yú chūn qiū wèi zhōng, jīn wèi zhī huáng, jiē qí lèi yě. yú yì, duì wèi kǒu, quǎn yǐ fèi shǒu ér bù kě xìn, yán qì huǐ, gù yǒu quǎn huò. yī yuē, hàn suì quǎn duō kuáng sǐ jí wèi guài, yì shì yě. jí rén, zé duō bìng kǒu hóu ké sòu zhě, gù yǒu kǒu shé ē. jīn sè bái, gù yǒu bái shěng bái xiáng. fán yán shāng zhě, bìng jīn qì jīn qì bìng, zé mù lì zhī. qí jí yōu zhě, shùn zhī, qí fú yuē kāng níng. liú xīn yán chuán yuē shí zé yǒu máo chóng zhī niè. shuō yǐ wéi yú tiān wén xī fāng cān wèi shòu xīng, gù wèi máo chóng.
《传》曰:“言之不从,是谓不乂,厥咎僭,厥罚恆阳,厥极忧。时则有诗妖,时则有介虫之孽,时则有犬祸,时则有口舌之痾,时则有白眚白祥。惟木沴金。”言之不从,从,顺也。是谓不乂,乂,治也。孔子曰:“君子居其室,出其言不善,则千里之外违之,况其迩者乎!”《诗》曰:“如蜩如螗,如沸如羹。”言上号令不顺人心,虚譁愦乱,则不能治海内。失在过差,故其咎僭差也。刑罚妄加,群阴不附,则阳气胜,故其罚常阳也。旱伤百谷,则有寇难,上下俱忧,故其极忧也。君炕阳而暴虐,臣畏刑而箝口,则怨谤之气发于歌谣,故有诗妖。介虫孽者,谓小虫有甲飞扬之类,阳气所生也,于《春秋》为螽,今谓之蝗,皆其类也。于《易》,《兑》为口,犬以吠守而不可信,言气毁,故有犬祸。一曰,旱岁犬多狂死及为怪,亦是也。及人,则多病口喉咳嗽者,故有口舌痾。金色白,故有白眚白祥。凡言伤者,病金气;金气病,则木沴之。其极忧者,顺之,其福曰康宁。刘歆《言传》曰时则有毛虫之孽。说以为于天文西方参为兽星,故为毛虫。
wèi qí wáng jiā píng chū, dōng jùn yǒu é yán, yún bái mǎ hé chū yāo mǎ, yè guò guān mù biān míng hū, zhòng mǎ jiē yīng, míng rì jiàn qí jī, dà rú hú, xíng shù lǐ, hái rù hé. chǔ wáng biāo běn fēng bái mǎ, yǎn zhōu cì shǐ líng hú yú yǐ biāo yǒu zhì yǒng, jí wén cǐ yán, suì yǔ wáng líng móu gòng lì zhī. shì xiè, líng yú bèi zhū, biāo cì sǐ. cǐ yán bù cóng zhī fá yě. shī yún:" rén zhī é yán, níng mò zhī chéng."
魏齐王嘉平初,东郡有讹言,云白马河出妖马,夜过官牧边鸣呼,众马皆应,明日见其迹,大如斛,行数里,还入河。楚王彪本封白马,兗州刺史令狐愚以彪有智勇,及闻此言,遂与王凌谋共立之。事泄,凌、愚被诛,彪赐死。此言不从之罚也。《诗》云:“人之讹言,宁莫之惩。”
shǔ liú chán sì wèi, qiáo zhōu yuē:" xiān zhǔ huì bèi, qí xùn jù yě, hòu zhǔ huì chán, qí xùn shòu yě. ruò yán liú yǐ jù yǐ, dāng shòu yú rén, shèn yú jìn mù hóu hàn líng dì mìng zi zhī xiáng yě." shǔ guǒ wáng, cǐ yán zhī bù cóng yě. liú bèi zú, liú chán jí wèi, wèi zàng, yì wèi yú yuè, ér gǎi yuán wèi jiàn xìng, cǐ yán zhī bù cóng yě. lǐ, guó jūn jí wèi yú nián ér hòu gǎi yuán zhě, yuán chén zǐ zhī xīn bù rěn yī nián ér yǒu èr jūn. jīn kě wèi jí ér bù zhī lǐ yì yǐ. hòu suì jiàng yān.
蜀刘禅嗣位,谯周曰:“先主讳备,其训具也,后主讳禅,其训授也。若言刘已具矣,当授与人,甚于晋穆侯、汉灵帝命子之祥也。”蜀果亡,此言之不从也。刘备卒,刘禅即位,未葬,亦未逾月,而改元为建兴,此言之不从也。礼,国君即位逾年而后改元者,缘臣子之心不忍一年而有二君。今可谓亟而不知礼义矣。后遂降焉。
wèi míng dì tài hé zhōng, jiāng wéi guī shǔ, shī qí mǔ. wèi rén shǐ qí mǔ shǒu shū hū wéi lìng fǎn, bìng sòng dāng guī yǐ pì zhī. wéi bào shū yuē:" liáng tián bǎi qǐng, bù jì yī mǔ, dàn jiàn yuǎn zhì, wú yǒu dāng guī." wéi zú bù miǎn.
魏明帝太和中,姜维归蜀,失其母。魏人使其母手书呼维令反,并送当归以譬之。维报书曰:“良田百顷,不计一亩,但见远志,无有当归。”维卒不免。
jǐng chū yuán nián, yǒu sī zòu, dì wèi liè zǔ, yǔ tài zǔ gāo zǔ bìng wèi bù huǐ zhī miào, cóng zhī. àn zōng miào zhī zhì, zǔ zōng zhī hào, jiē shēn méi míng chéng nǎi zhèng qí lǐ. gù suī gōng hè tiān rǎng, dé mài qián wáng, wèi yǒu yù dìng zhī diǎn. cǐ gài yán zhī bù cóng shī zhī shèn zhě yě. hòu èr nián ér gōng chē yàn jià, yú shì tǒng wēi zhèng yì.
景初元年,有司奏,帝为烈祖,与太祖、高祖并为不毁之庙,从之。案宗庙之制,祖宗之号,皆身没名成乃正其礼。故虽功赫天壤,德迈前王,未有豫定之典。此盖言之不从失之甚者也。后二年而宫车晏驾,于是统微政逸。
wú sūn xiū shí, wū chéng rén yǒu de kùn bìng, jí chà, néng yǐ xiǎng yán zhě, yán yú cǐ ér wén yú bǐ. zì qí suǒ tīng zhī, bù jué qí shēng zhī dà yě. zì yuǎn tīng zhī, rú rén duì yán, bù jué shēng zhī zì yuǎn lái yě. shēng zhī suǒ wǎng, suí qí suǒ xiàng, yuǎn zhě suǒ guò shí shù lǐ. qí lín rén yǒu zé xī yú wài, lì nián bù hái, nǎi jiǎ zhī shǐ wèi zé ràng, jù yǐ huò fú. fù wù zhě yǐ wéi guǐ shén, jí diān dào bì zhī, qí rén yì bù zì zhī suǒ yǐ rán yě. yán bù cóng zhī jiù yě.
吴孙休时,乌程人有得困病,及差,能以响言者,言于此而闻于彼。自其所听之,不觉其声之大也。自远听之,如人对言,不觉声之自远来也。声之所往,随其所向,远者所过十数里。其邻人有责息于外,历年不还,乃假之使为责让,惧以祸福。负物者以为鬼神,即傎倒畀之,其人亦不自知所以然也。言不从之咎也。
wèi shí qǐ ān shì diàn, wǔ dì hòu jū zhī. ān shì, wǔ dì zì yě. wǔ dì měi yán qún chén, duō shuō píng shēng cháng shì, wèi cháng jí jīng guó yuǎn tú. cǐ yán zhī bù cóng yě. hé céng wèi zi zūn yuē:" guó jiā wú yí jué zhī móu, jí shēn ér yǐ, hòu sì qí dài hū! cǐ zǐ sūn zhī yōu yě." zì yǒng xī hòu wáng shì jiàn luàn, yǒng jiā zhōng tiān xià dà huài, jí hé suí yǐ fēi gū bèi shā, jiē rú céng yán.
魏时起安世殿,武帝后居之。安世,武帝字也。武帝每延群臣,多说平生常事,未尝及经国远图。此言之不从也。何曾谓子遵曰:“国家无贻厥之谋,及身而已,后嗣其殆乎!此子孙之忧也。”自永熙后王室渐乱,永嘉中天下大坏,及何绥以非辜被杀,皆如曾言。
zhào wáng lún fèi huì dì yú jīn yōng chéng, gǎi hào jīn yōng chéng wèi yǒng ān gōng. dì xún fù wèi ér lún zhū.
赵王伦废惠帝于金墉城,改号金墉城为永安宫。帝寻复位而伦诛。
huì dì yǒng xīng yuán nián, zhào fèi tài zǐ tán hái wèi qīng hé wáng, lì chéng dū wáng yǐng wèi huáng tài dì, yóu jiā shì zhōng dà dū dū, lǐng chéng xiàng, bèi jiǔ xī, fēng èr shí jùn, rú wèi wáng gù shì. àn zhōu lǐ chuán guó yǐ yìn bù yǐ xūn, gù suī gōng dàn zhī shèng bù yì chéng wáng zhī sì, suǒ yǐ yuǎn jué jì yú, yǒng yī zōng tiāo. hòu dài zūn lǚ, gǎi zhī zé luàn. jīn nǐ fēi qí shí, jiàn chà yǐ shèn. qiě jì wèi guó sì, zé bù yīng fù kāi fēng tǔ, jiān lǐng shù zhí. cǐ yán zhī bù cóng, jìn tuì guāi shuǎng, gù dì jì bō yuè, yǐng yì bù zhōng, shì qí jiù jiàn yě. hòu yóu bù wù, yòu lì huái dì wèi huáng tài dì. huái zhōng liú shì, bù yǒng jué zuò, yòu qí yīng yě. yǔ yuē," biàn gǔ yì cháng, bù luàn zé wáng", cǐ zhī wèi hū.
惠帝永兴元年,诏废太子覃还为清河王,立成都王颍为皇太弟,犹加侍中、大都督,领丞相,备九锡,封二十郡,如魏王故事。案周礼传国以胤不以勋,故虽公旦之圣不易成王之嗣,所以远绝觊觎,永一宗祧。后代遵履,改之则乱。今拟非其实,僭差已甚。且既为国嗣,则不应复开封土,兼领庶职。此言之不从,进退乖爽,故帝既播越,颖亦不终,是其咎僭也。后犹不悟,又立怀帝为皇太弟。怀终流弑,不永厥祚,又其应也。语曰,“变古易常,不乱则亡”,此之谓乎。
yuán dì yǒng chāng èr nián, dà jiàng jūn wáng dūn xià jù gū shú. bǎi xìng é yán xíng chóng bìng, shí rén dà kǒng, shù rì rù fù, rù fù zé sǐ liáo zhī yǒu fāng, dāng de bái quǎn dǎn yǐ wéi yào. zì huái sì suì jí jīng dū, shù rì zhī jiān, bǎi xìng jīng rǎo, rén rén jiē zì yún yǐ dé chóng bìng. yòu yún, shǐ zài wài shí, dāng shāo tiě yǐ zhuó zhī. yú shì xī rán, bèi shāo zhuó zhě shí qī bā yǐ. ér bái quǎn bào guì, zhì xiāng qǐng duó, qí jià shí bèi. huò yǒu zì yún néng xíng shāo tiě zhuó zhě, lìn zhuó bǎi xìng, rì dé wǔ liù wàn, bèi ér hòu yǐ. sì wǔ rì jiàn jìng. shuō yuē:" fū luǒ chóng rén lèi, ér rén wéi zhī zhǔ. jīn yún chóng shí rén, yán běn tóng chòu lèi ér xiāng cán zéi yě. zì xià ér shàng, míng qí nì yě. bì rù fù zhě, yán hài yóu zhōng bù yóu wài yě. quǎn yǒu shǒu wèi zhī xìng, bái zhě jīn sè, ér dǎn, yòng wǔ zhī zhǔ yě. dì wáng zhī yùn, wáng bà huì yú xū. xū zhǔ yòng bīng, jīn zhě jìn xíng, huǒ shāo tiě yǐ liáo jí zhě, yán bì qù qí lèi ér lái huǒ yǔ jīn hé dé, gòng chú chóng hài yě." àn zhōng xīng zhī jì, dà jiàng jūn běn yǐ fù xīn shòu yī lǚ zhī rèn, ér yuán dì mò nián, suì gōng jīng yì, míng dì liàng àn, yòu yǒu yì móu, shì yǐ xià nì shàng, fù xīn nèi làn yě. jí qián fèng shěn chōng děng nì bīng sì hé, ér wèi wáng shī suǒ cuò, yú yuè ér bù néng jì shuǐ, běi zhōng láng liú xiá jí huái líng nèi shǐ sū jùn lǜ huái sì zhī zhòng yǐ jiù cháo tíng, gù qí yáo yán shǒu zuò yú huái sì yě. cháo tíng zú yǐ ruò zhì qiáng, zuì rén shòu shǒu, shì yòng bái quǎn dǎn kě jiù zhī xiào yě.
元帝永昌二年,大将军王敦下据姑孰。百姓讹言行虫病,食人大孔,数日入腹,入腹则死;疗之有方,当得白犬胆以为药。自淮泗遂及京都,数日之间,百姓惊扰,人人皆自云已得虫病。又云,始在外时,当烧铁以灼之。于是翕然,被烧灼者十七八矣。而白犬暴贵,至相请夺,其价十倍。或有自云能行烧铁灼者,赁灼百姓,日得五六万,惫而后已。四五日渐静。说曰:“夫裸虫人类,而人为之主。今云虫食人,言本同臭类而相残贼也。自下而上,明其逆也。必入腹者,言害由中不由外也。犬有守卫之性,白者金色,而胆,用武之主也。帝王之运,王霸会于戌。戌主用兵,金者晋行,火烧铁以疗疾者,言必去其类而来火与金合德,共除虫害也。”案中兴之际,大将军本以腹心受伊吕之任,而元帝末年,遂攻京邑,明帝谅闇,又有异谋,是以下逆上,腹心内烂也。及钱凤、沈充等逆兵四合,而为王师所挫,逾月而不能济水,北中郎刘遐及淮陵内史苏峻率淮泗之众以救朝廷,故其谣言首作于淮泗也。朝廷卒以弱制强,罪人授首,是用白犬胆可救之效也。
hǎi xī gōng shí, yǔ xī sì wǔ nián zhōng xǐ wèi wǎn gē, zì yáo dà líng wèi chàng, shǐ zuǒ yòu qí hé. yòu yàn huì zhé lìng chàng jì zuò xīn ān rén gē wǔ lí bié zhī cí, qí shēng bēi qiè. shí rén guài zhī, hòu yì guǒ bài.
海西公时,庾晞四五年中喜为挽歌,自摇大铃为唱,使左右齐和。又宴会辄令倡妓作新安人歌舞离别之辞,其声悲切。时人怪之,后亦果败。
tài yuán zhōng, xiǎo ér yǐ liǎng tiě xiāng dǎ yú tǔ zhōng, míng yuē dòu zú. hòu wáng guó bǎo wáng xiào bó yī xìng zhī zhōng zì xiāng gōng jī.
太元中,小兒以两铁相打于土中,名曰斗族。后王国宝、王孝伯一姓之中自相攻击。
huán xuán chū gǎi nián wèi dà hēng, xiá ěr huān yán yuē" èr yuè le", gù yì móu yǐ zhòng chūn fā yě. xuán cuàn lì, yòu gǎi nián wèi jiàn shǐ, yǐ yǔ zhào wáng lún tóng, yòu yì wèi yǒng shǐ, yǒng shǐ fù shì wáng mǎng shòu fēng zhī nián yě. shǐ xǐ sī mǎ dào zǐ yú ān chéng. ān dì xùn wèi, chū yǒng ān gōng, fēng wèi píng gù wáng, láng yá wáng dé wén wèi shí yáng gōng, bìng shǐ zhù xún yáng chéng. shí zhě jiē yǐ wéi yán bù cóng zhī yāo jiàn yě.
桓玄初改年为大亨,遐迩欢言曰“二月了”,故义谋以仲春发也。玄篡立,又改年为建始,以与赵王伦同,又易为永始,永始复是王莽受封之年也。始徙司马道子于安成。安帝逊位,出永安宫,封为平固王,琅邪王德文为石阳公,并使住寻阳城。识者皆以为言不从之妖僭也。
wǔ dì chū, hé céng báo tài guān yù shàn, zì qǔ sī shí, zi shào yòu guò zhī, ér wáng kǎi yòu guò shào. wáng kǎi yáng xiù zhī chóu, shèng zhì shēng sè, qióng zhēn jí lì. zhì yuán kāng zhōng, kuā zì chéng sú, zhuǎn xiāng gāo shàng, shí chóng zhī chǐ, suì jiān wáng hé, ér lì rén zhǔ yǐ. chóng jì zhū sǐ, tiān xià xún yì lún sàng. jiàn yú zhī jiù yě.
武帝初,何曾薄太官御膳,自取私食,子劭又过之,而王恺又过劭。王恺、羊琇之俦,盛致声色,穷珍极丽。至元康中,夸恣成俗,转相高尚,石崇之侈,遂兼王、何,而俪人主矣。崇既诛死,天下寻亦沦丧。僭逾之咎也。
shù zhēng héng yáng, liú xiàng yǐ wéi chūn qiū dà hàn yě. qí xià hàn, yú, lǐ wèi zhī dà yú. bù shāng èr gǔ wèi zhī bù yǔ. jīng fáng yì zhuàn yuē:" yù dé bù yòng zī wèi zhāng, jué zāi huāng, hàn yě. qí hàn yīn yún bù yǔ, biàn ér chì, yīn sì jì. shī chū guò shí zī wèi guǎng, qí hàn bù shēng. shàng xià jiē bì zī wèi gé, qí hàn tiān chì sān yuè, shí yǒu báo shā fēi qín. shàng yuán qiú fēi zī wèi jiàn, qí hàn sān yuè dà wēn wáng yún. jūn gāo tái fǔ zī wèi fàn yīn qīn yáng, qí hàn wàn wù gēn sǐ, shù yǒu huǒ zāi. shù wèi yú jié zī wèi jiàn, qí hàn zé wù kū, wèi huǒ suǒ shāng."
庶征恆阳,刘向以为《春秋》大旱也。其夏旱,雩,《礼》谓之大雩。不伤二谷谓之不雨。京房《易传》曰:“欲德不用兹谓张,厥灾荒,旱也。其旱阴云不雨,变而赤,因四际。师出过时兹谓广,其旱不生。上下皆蔽兹谓隔,其旱天赤三月,时有雹杀飞禽。上缘求妃兹谓僭,其旱三月大温亡云。君高台府兹谓犯阴侵阳,其旱万物根死,数有火灾。庶位逾节兹为僭,其旱泽物枯,为火所伤。”
wèi míng dì tài hé èr nián wǔ yuè, dà hàn. yuán nián yǐ lái chóng guǎng gōng fǔ zhī yīng yě. yòu, shì chūn xuān dì nán qín mèng dá, zhì èr jùn, zhāng hé xī pò zhū gě liàng, bì mǎ sù. kàng yáng zì dà, yòu qí yīng yě.
魏明帝太和二年五月,大旱。元年以来崇广宫府之应也。又,是春宣帝南擒孟达,置二郡,张郃西破诸葛亮,毙马谡。亢阳自大,又其应也。
tài hé wǔ nián sān yuè, zì qù dōng shí yuè zhì cǐ yuè bù yǔ. xīn yǐ, dà yú.
太和五年三月,自去冬十月至此月不雨。辛已,大雩。
qí wáng zhèng shǐ yuán nián èr yuè, zì qù dōng shí èr yuè zhì cǐ yuè bù yǔ. qù suì zhēng yuè, míng dì bēng. èr yuè, cáo shuǎng bái sì zhǔ, zhuǎn xuān dì wèi tài fù, wài shì zūn chóng, nèi shí yù lìng shì xiān yóu yǐ. shì shí xuān dì gōng gài wèi cháo, yù dé bù yòng zhī yīng yě.
齐王正始元年二月,自去冬十二月至此月不雨。去岁正月,明帝崩。二月,曹爽白嗣主,转宣帝为太傅,外示尊崇,内实欲令事先由已。是时宣帝功盖魏朝,欲德不用之应也。
gāo guì xiāng gōng gān lù sān nián zhēng yuè, zì qù qiū zhì cǐ yuè hàn. shì shí wén dì wéi zhū gě dàn, zhòng chū guò shí zhī yīng yě. chū, shòu chūn qiū xià cháng yǔ yān chéng, ér cǐ hàn yú nián, chéng xiàn, nǎi dà yǔ. xián yǐ dàn wèi tiān wáng.
高贵乡公甘露三年正月,自去秋至此月旱。是时文帝围诸葛诞,众出过时之应也。初,寿春秋夏常雨淹城,而此旱逾年,城陷,乃大雨。咸以诞为天亡。
wú sūn liàng wǔ fèng èr nián, dà hàn, bǎi xìng jī. shì suì zhēng yì fán xìng, jūn shì yuàn pàn. cǐ kàng yáng zì dà, láo yì shī zhòng zhī fá yě. qí yì mí suì, gù hàn yì jìng nián.
吴孙亮五凤二年,大旱,百姓饥。是岁征役烦兴,军士怨叛。此亢阳自大,劳役失众之罚也。其役弥岁,故旱亦竟年。
sūn hào bǎo dǐng yuán nián, chūn xià hàn. shí sūn hào qiān dū wǔ chāng, láo yì dòng zhòng zhī yīng yě.
孙皓宝鼎元年,春夏旱。时孙皓迁都武昌,劳役动众之应也。
wǔ dì tài shǐ qī nián wǔ yuè rùn yuè hàn, dà yú. bā nián wǔ yuè, hàn. shì shí dì nà xún xù xié shuō, liú jiǎ chōng bù fù xī zhèn, ér rèn kǎi jiàn shū, shàng xià jiē bì zhī yīng yě. jí lǐ xī lǔ zhī lǐ yìn děng bìng zài sǎn zhí, jìn jué dé bù yòng zhī wèi yě.
武帝泰始七年五月闰月旱,大雩。八年五月,旱。是时帝纳荀勖邪说,留贾充不复西镇,而任恺渐疏,上下皆蔽之应也。及李憙、鲁芝、李胤等并在散职,近厥德不用之谓也。
jiǔ nián, zì zhēng yuè hàn, zhì yú liù yuè, qí zōng miào shè jì shān chuān. guǐ wèi, yǔ. shí nián sì yuè, hàn. qù nián qiū dōng, cǎi zé qīng xiào zhū gě chōng děng nǚ. shì chūn, wǔ shí yú rén rù diàn jiǎn xuǎn. yòu qǔ xiǎo jiàng lì nǚ shù shí rén, mǔ zǐ hào kū yú gōng zhōng, shēng wén yú wài, xíng rén bēi suān. shì dài jī yīn shēng yáng, shàng yuán qiú fēi zhī yīng yě.
九年,自正月旱,至于六月,祈宗庙社稷山川。癸未,雨。十年四月,旱。去年秋冬,采择卿校诸葛冲等女。是春,五十余人入殿简选。又取小将吏女数十人,母子号哭于宫中,声闻于外,行人悲酸。是殆积阴生阳,上缘求妃之应也。
xián níng èr nián wǔ yuè hàn, dà yú. zhì liù yuè, nǎi shù yǔ.
咸宁二年五月旱,大雩。至六月,乃澍雨。
tài kāng èr nián hàn, zì qù dōng hàn zhì cǐ chūn. sān nián sì yuè hàn, yǐ yǒu zhào sī kōng qí wáng yōu yǔ shàng shū tíng wèi hé nán yǐn lù xùn xì qiú, shì cóng juān yòu.
太康二年旱,自去冬旱至此春。三年四月旱,乙酉诏司空齐王攸与尚书、廷尉、河南尹录讯系囚,事从蠲宥。
wǔ nián liù yuè, hàn. cǐ nián zhēng yuè tiān yīn, jiě ér fù hé. liú yì shàng shū yuē:" bì yǒu ā dǎng zhī chén jiān yǐ shì jūn zhě, dāng zhū ér bù shè yě." dì bù dá. shì shí xún xù féng dǎn jiàn zuò wēi fú, luàn cháo yóu shén.
五年六月,旱。此年正月天阴,解而复合。刘毅上疏曰:“必有阿党之臣奸以事君者,当诛而不赦也。”帝不答。是时荀勖、冯紞僭作威福,乱朝尤甚。
liù nián sān yuè, qīng liáng yōu jì jùn guó hàn. liù yuè, jì yīn wǔ líng hàn, shāng mài. qī nián xià, jùn guó shí sān dà hàn. bā nián sì yuè, jì zhōu hàn. jiǔ nián xià, jùn guó sān shí sān hàn, fú fēng shǐ píng jīng zhào ān dìng hàn, shāng mài. shí nián èr yuè, hàn.
六年三月,青、梁、幽、冀郡国旱。六月,济阴、武陵旱,伤麦。七年夏,郡国十三大旱。八年四月,冀州旱。九年夏,郡国三十三旱,扶风、始平、京兆、安定旱,伤麦。十年二月,旱。
tài xī yuán nián èr yuè, hàn. zì tài kāng yǐ hòu, suī zhèng rén mǎn cháo, bù bèi qīn zhàng, ér jiǎ chōng xún xù yáng jùn féng dǎn děng dié jū yào zhòng, suǒ yǐ wú nián bù hàn zhě, yù dé bù yòng, shàng xià jiē bì, shù wèi yú jié zhī fá yě.
太熙元年二月,旱。自太康已后,虽正人满朝,不被亲仗,而贾充、荀勖、杨骏、冯紞等迭居要重,所以无年不旱者,欲德不用,上下皆蔽,庶位逾节之罚也。
huì dì yuán kāng qī nián qī yuè, qín yōng èr zhōu dà hàn, jí yì, guān zhōng jī, mǐ hú wàn qián. yīn cǐ dī qiāng fǎn pàn, yōng zhōu cì shǐ jiě xì bài jī. ér jī yì jiàn zhēn, róng jìn bìng kùn, cháo tíng bù néng zhèn, zhào tīng xiāng mài yù. qí jiǔ yuè, jùn guó wǔ hàn.
惠帝元康七年七月,秦、雍二州大旱,疾疫,关中饥,米斛万钱。因此氐羌反叛,雍州刺史解系败绩。而饥疫荐臻,戎晋并困,朝廷不能振,诏听相卖鬻。其九月,郡国五旱。
yǒng níng yuán nián, zì xià jí qiū, qīng xú yōu bìng sì zhōu hàn. shí èr yuè, yòu jùn guó shí èr hàn. shì nián chūn, sān wáng tǎo zhào wáng lún, liù xún zhī zhōng shù shí zhàn, sǐ zhě shí yú wàn rén.
永宁元年,自夏及秋,青、徐、幽、并四州旱。十二月,又郡国十二旱。是年春,三王讨赵王伦,六旬之中数十战,死者十余万人。
huái dì yǒng jiā sān nián wǔ yuè, dà hàn, xiāng píng xiàn liáng shuǐ dàn chí jié, hé luò jiāng hàn jiē kě shè. shì nián sān yuè, sī mǎ yuè guī jīng dū, qiǎn bīng rù gōng, shōu zhōng shū lìng móu bō děng jiǔ rén shā zhī, jiē jiàn yú zhī fá yě. yòu sì fāng zhū hóu duō huái wú jūn zhī xīn, liú yuán hǎi shí lè wáng mí lǐ xióng zhī tú zéi hài bǎi xìng, liú xiě chéng ní, yòu qí yīng yě. wǔ nián, zì qù dōng hàn zhì cǐ chūn. qù suì shí yī yuè, sī mǎ yuè yǐ xíng tái zì suí, chì chù gōng wèi, wú jūn chén zhī jié.
怀帝永嘉三年五月,大旱,襄平县梁水淡池竭,河、洛、江、汉皆可涉。是年三月,司马越归京都,遣兵入宫,收中书令缪播等九人杀之,皆僭逾之罚也。又四方诸侯多怀无君之心,刘元海、石勒、王弥、李雄之徒贼害百姓,流血成泥,又其应也。五年,自去冬旱至此春。去岁十一月,司马越以行台自随,斥黜宫卫,无君臣之节。
yuán dì jiàn wǔ yuán nián liù yuè, yáng zhōu hàn. qù nián shí èr yuè, chún yú bó yuān sǐ, qí nián jí hàn, ér tài xìng yuán nián liù yuè yòu hàn. gàn bǎo yuē" shā chún yú bó zhī hòu hàn sān nián" shì yě. xíng fá wàng jiā, qún yīn bù fù, zé yáng qì shèng zhī fá yě.
元帝建武元年六月,扬州旱。去年十二月,淳于伯冤死,其年即旱,而太兴元年六月又旱。干宝曰“杀淳于伯之后旱三年”是也。刑罚妄加,群阴不附,则阳气胜之罚也。
yuán dì tài xìng sì nián wǔ yuè, hàn. shì shí wáng dūn líng jiàn yǐ zhe.
元帝太兴四年五月,旱。是时王敦陵僭已著。
yǒng chāng yuán nián xià, dà hàn. shì nián sān yuè, wáng dūn yǒu shí tou zhī biàn, èr gōng líng rǔ, dà chén zhū sǐ, jiàn yú wú shàng, gù hàn yóu shén yě. qí rùn shí yī yuè, jīng dū dà hàn, chuān gǔ bìng jié.
永昌元年夏,大旱。是年三月,王敦有石头之变,二宫陵辱,大臣诛死,僭逾无上,故旱尤甚也。其闰十一月,京都大旱,川谷并竭。
míng dì tài níng sān nián, zì chūn bù yǔ, zhì yú liù yuè.
明帝太宁三年,自春不雨,至于六月。
chéng dì xián hé yuán nián, xià qiū hàn. shì shí yǔ tài hòu lín cháo chēng zhì, yán bù cóng ér jiàn yú zhī fá yě.
成帝咸和元年,夏秋旱。是时庾太后临朝称制,言不从而僭逾之罚也。
èr nián xià, hàn. wǔ nián wǔ yuè, dà hàn. liù nián sì yuè, dà hàn. bā nián qiū qī yuè, hàn. jiǔ nián, zì sì yuè bù yǔ, zhì yú bā yuè.
二年夏,旱。五年五月,大旱。六年四月,大旱。八年秋七月,旱。九年,自四月不雨,至于八月。
xián kāng yuán nián liù yuè, hàn. shì shí chéng dì chōng ruò, wèi qīn wàn jī, nèi wài zhī zhèng, jué zhī jiàng xiàng. cǐ jiàn yú zhī fá, lián suì hàn yě. zhì sì nián, wáng dǎo gù ràng tài fù, fù zǐ míng pì. shì hòu bù hàn, dài qí yīng yě. shí tiān xià pǔ hàn, kuài jī yú yáo tè shén, mǐ dòu zhí wǔ bǎi, rén yǒu xiāng yù zhě. èr nián sān yuè, hàn. sān nián liù yuè, hàn. shí wáng dǎo yǐ tiān xià xīn dìng, wù zài zūn yǎng, bù rèn xíng fá, suì dào zéi gōng xíng, pín wǔ nián kàng hàn, yì shū shòu zhī yīng yě.
咸康元年六月,旱。是时成帝冲弱,未亲万机,内外之政,决之将相。此僭逾之罚,连岁旱也。至四年,王导固让太傅,复子明辟。是后不旱,殆其应也。时天下普旱,会稽、余姚特甚,米斗直五百,人有相鬻者。二年三月,旱。三年六月,旱。时王导以天下新定,务在遵养,不任刑罚,遂盗贼公行,频五年亢旱,亦舒绶之应也。
kāng dì jiàn yuán yuán nián wǔ yuè, hàn.
康帝建元元年五月,旱。
mù dì yǒng hé yuán nián wǔ yuè, hàn. shì shí dì zài yī qiáng bǎo, chǔ tài hòu lín cháo, rú míng mù tài hòu gù shì. wǔ nián qī yuè bù yǔ, zhì yú shí yuè. liù nián xià, hàn. bā nián xià, hàn. jiǔ nián chūn, hàn.
穆帝永和元年五月,旱。是时帝在衤强褓,褚太后临朝,如明穆太后故事。五年七月不雨,至于十月。六年夏,旱。八年夏,旱。九年春,旱。
shēng píng sān nián dōng, dà hàn. sì nián dōng, dà hàn.
升平三年冬,大旱。四年冬,大旱。
āi dì lóng hé yuán nián xià, hàn. shì shí huán wēn qiáng zì, quán zhì cháo tíng, jiàn yú zhī fá yě.
哀帝隆和元年夏,旱。是时桓温强恣,权制朝廷,僭逾之罚也。
hǎi xī gōng tài hé yuán nián xià, hàn. sì nián dōng, hàn. liáng zhōu chūn hàn zhì xià.
海西公太和元年夏,旱。四年冬,旱。凉州春旱至夏。
jiǎn wén dì xián ān èr nián shí yuè, dà hàn, jī. zì yǒng hé zhì shì, sì zhǔ yòu chōng, huán wēn líng jiàn, yòng bīng zhēng fá, bǎi xìng yuàn kǔ.
简文帝咸安二年十月,大旱,饥。自永和至是,嗣主幼冲,桓温陵僭,用兵征伐,百姓怨苦。
xiào wǔ dì níng kāng yuán nián sān yuè, hàn. shì shí huán wēn rù jìn gāo píng líng, hé cháo zhì bài, yú jiàn zhī yīng yě. sān nián dōng, hàn.
孝武帝宁康元年三月,旱。是时桓温入觐高平陵,阖朝致拜,逾僭之应也。三年冬,旱。
tài yuán sì nián xià, dà hàn. bā nián liù yuè, hàn. shí nián qī yuè, hàn, jī. chū, bā nián pò fú jiān, jiǔ nián zhū jiàng lüè dì, yǒu shì xú yù, yáng liàng zhào tǒng gōng tǎo bā miǎn. shì nián zhēng yuè, xiè ān yòu chū zhèn guǎng líng, shǐ zi yǎn jìn cì péng chéng, pín yǒu jūn yì.
太元四年夏,大旱。八年六月,旱。十年七月,旱,饥。初,八年破苻坚,九年诸将略地,有事徐豫,杨亮、赵统攻讨巴沔。是年正月,谢安又出镇广陵,使子琰进次彭城,频有军役。
shí sān nián liù yuè, hàn. qù suì běi fǔ qiǎn shù hú lù, jīng zhōu jīng lüè hé nán. shì nián xià, guō quán zhì shù yě wáng, yòu qiǎn jūn pò huáng huái.
十三年六月,旱。去岁北府遣戍胡陆,荆州经略河南。是年夏,郭铨置戍野王,又遣军破黄淮。
shí wǔ nián qī yuè, hàn. shí qī nián, qiū hàn zhì dōng. shì shí liè zōng rén shù, xìn rèn kuài jī wáng dào zǐ, zhèng shì shū huǎn. yòu rú qiān qiū wèi piào qí zī yì, qiè nòng zhǔ xiāng wēi fú. yòu bǐ qiū ní rǔ mǔ qīn dǎng jí bì pú zhī zǐ jiē yuán jìn xí, lín bù lǐng zhòng. yòu suǒ zài duō shàng chūn jìng qiú, bù yǐ qí gū, jiàn kāng yù lì, wǎng bào jì shén. cǐ yòu jiàn yú bù cóng yuān làn zhī fá.
十五年七月,旱。十七年,秋旱至冬。是时烈宗仁恕,信任会稽王道子,政事舒缓。又茹千秋为骠骑谘议,窃弄主相威福。又比丘尼乳母亲党及婢仆之子阶缘近习,临部领众。又所在多上春竟囚,不以其辜,建康狱吏,枉暴既甚。此又僭逾不从冤滥之罚。
ān dì lóng ān èr nián dōng, hàn, hán shén. sì nián wǔ yuè, hàn. wǔ nián, xià qiū dà hàn. shí èr yuè, bù yǔ. shí sūn ēn zuò luàn, huán xuán yí èr, pò shā yīn zhòng kān, ér cháo tíng jí shòu yǐ jīng zhōu zhī rèn, sī mǎ yuán xiǎn yòu fěng bǎi liáo xī shǐ jìng jǐ, nèi wài sāo dòng, bīng gé fán xìng. cǐ jiē líng jiàn yōu chóu zhī yīng yě.
安帝隆安二年冬,旱,寒甚。四年五月,旱。五年,夏秋大旱。十二月,不雨。时孙恩作乱,桓玄疑贰,迫杀殷仲堪,而朝廷即授以荆州之任,司马元显又讽百僚悉使敬己,内外骚动,兵革烦兴。此皆陵僭忧愁之应也。
yuán xìng yuán nián qī yuè, dà jī. jiǔ yuè shí yuè bù yǔ, quán shuǐ hé. èr nián liù yuè, bù yǔ. dōng, yòu hàn. shí huán xuán shē jiàn, shí èr yuè suì cuàn wèi. sān nián bā yuè, bù yǔ.
元兴元年七月,大饥。九月、十月不雨,泉水涸。二年六月,不雨。冬,又旱。时桓玄奢僭,十二月遂篡位。三年八月,不雨。
yì xī sì nián dōng, bù yǔ. liù nián jiǔ yuè, bù yǔ. bā nián shí yuè, bù yǔ. jiǔ nián, qiū dōng bù yǔ. shí nián jiǔ yuè, hàn. shí èr yuè yòu hàn, jǐng dú duō jié. shì shí jūn yì fán xìng.
义熙四年冬,不雨。六年九月,不雨。八年十月,不雨。九年,秋冬不雨。十年九月,旱。十二月又旱,井渎多竭。是时军役烦兴。
shī yāo
诗妖
wèi míng dì tài hé zhōng, jīng shī gē dōu líng cáo zi, qí chàng yuē" qí nài rǔ cáo hé", cǐ shī yāo yě. qí hòu cáo shuǎng jiàn zhū, cáo shì suì fèi.
魏明帝太和中,京师歌《兜铃曹子》,其唱曰“其柰汝曹何”,此诗妖也。其后曹爽见诛,曹氏遂废。
jǐng chū chū, tóng yáo yuē:" ā gōng ā gōng jià mǎ chē, bù yì ā gōng dōng dù hé, ā gōng lái huán dāng nài hé!" jí xuān dì liáo dōng guī, zhì bái wū, dāng hái zhèn cháng ān. huì dì jí dǔ, jí zhào zhī, nǎi chéng zhuī fēng chē dōng dù hé, zhōng rú tóng yáo zhī yán.
景初初,童谣曰:“阿公阿公驾马车,不意阿公东渡河,阿公来还当柰何!”及宣帝辽东归,至白屋,当还镇长安。会帝疾笃,急召之,乃乘追锋车东渡河,终如童谣之言。
qí wáng jiā píng zhōng, yǒu yáo yuē:" bái mǎ sù jī xī nán chí, qí shuí chéng zhě zhū hǔ qí." zhū hǔ zhě, chǔ wáng xiǎo zì yě. wáng líng líng hú yú wén cǐ yáo, móu lì biāo. shì fā, líng děng fú zhū, biāo cì sǐ.
齐王嘉平中,有谣曰:“白马素羁西南驰,其谁乘者硃虎骑。”硃虎者,楚王小字也。王凌、令狐愚闻此谣,谋立彪。事发,凌等伏诛,彪赐死。
wú sūn liàng chū, tóng yáo yuē" xū rǔ kè, hé ruò ruò, lú wěi dān yī miè gōu luò, yú hé xiāng qiú cháng zi gé."" cháng zi gé" zhě, fǎn yǔ shí zǐ gāng yě. gōu luò, gōu dài yě. jí zhū gě kè sǐ, guǒ yǐ wěi xí guǒ shēn, miè shù qí yào, tóu zhī shí zǐ gāng. hòu tīng kè gù lì shōu liǎn, qiú zhī cǐ gāng yún.
吴孙亮初,童谣曰;“吁汝恪,何若若,芦苇单衣篾钩络,于何相求常子阁。”“常子阁”者,反语石子堈也。钩络,钩带也。及诸葛恪死,果以苇席裹身,篾束其要,投之石子堈。后听恪故吏收敛,求之此堈云。
sūn liàng chū, gōng ān yǒu bái tuó míng. tóng yáo yuē:" bái tuó míng, guī bèi píng. nán jùn chéng zhōng kě cháng shēng, shǒu sǐ bù qù yì wú chéng."" nán jùn chéng zhōng kě cháng shēng" zhě, yǒu jí yì yǐ táo yě. míng nián, zhū gě kè bài, dì róng zhèn gōng ān, yì jiàn xí, róng guā jīn yìn guī fú zhī ér sǐ. tuó yǒu lín jiè, jiǎ bīng zhī xiàng. yòu yuē, bái xiáng yě.
孙亮初,公安有白鼍鸣。童谣曰:“白鼍鸣,龟背平。南郡城中可长生,守死不去义无成。”“南郡城中可长生”者,有急易以逃也。明年,诸葛恪败,弟融镇公安,亦见袭,融刮金印龟服之而死。鼍有鳞介,甲兵之象。又曰,白祥也。
sūn xiū yǒng ān èr nián, jiāng shǒu zhì zǐ qún jù xī xì, yǒu yì xiǎo ér hū lái yán yuē:" sān gōng chú, sī mǎ rú." yòu yuē:" wǒ fēi rén, yíng huò xīng yě." yán bì shàng shēng, yǎng shì ruò yè yī pǐ liàn, yǒu qǐng méi. gàn bǎo yuē:" hòu sì nián ér shǔ wáng, liù nián ér wèi fèi, èr shí yī nián ér wú píng." yú shì jiǔ fú guī jìn. wèi yǔ wú shǔ bìng zhàn guó," sān gōng chú, sī mǎ rú" zhī wèi yě.
孙休永安二年,将守质子群聚嬉戏,有异小兒忽来言曰:“三公锄,司马如。”又曰:“我非人,荧惑星也。”言毕上升,仰视若曳一匹练,有顷没。干宝曰:“后四年而蜀亡,六年而魏废,二十一年而吴平。”于是九服归晋。魏与吴蜀并战国,“三公锄,司马如”之谓也。
sūn hào qiǎn shǐ zhě jì shí yìn shān xià yāo cí, shǐ zhě yīn yǐ dān shū yán yuē:" chǔ jiǔ zhōu zhǔ, wú jiǔ zhōu dōu. yáng zhōu shì, zuò tiān zǐ. sì shì zhì, tài píng yǐ." hào wén zhī, yì yì zhāng, yuē:" cóng dà huáng dì zhì zhèn sì shì, tài píng zhī zhǔ fēi zhèn fù shuí!" zì nüè yú shén, xún yǐ jiàng wáng, jìn shī yāo yě.
孙皓遣使者祭石印山下妖祠,使者因以丹书岩曰:“楚九州渚,吴九州都。扬州士,作天子。四世治,太平矣。”皓闻之,意益张,曰:“从大皇帝至朕四世,太平之主非朕复谁!”恣虐逾甚,寻以降亡,近诗妖也。
sūn hào tiān jì zhōng, tóng yáo yuē:" ā tóng fù ā tóng, xián dāo yóu dù jiāng. bù wèi àn shàng shòu, dàn wèi shuǐ zhōng lóng." wǔ dì wén zhī, jiā wáng jùn lóng xiāng jiāng jūn. jí zhēng wú, jiāng xī zhòng jūn wú guò zhě, ér wáng jùn xiān dìng mò líng.
孙皓天纪中,童谣曰:“阿童复阿童,衔刀游渡江。不畏岸上兽,但畏水中龙。”武帝闻之,加王浚龙骧将军。及征吴,江西众军无过者,而王浚先定秣陵。
wǔ dì tài kāng sān nián píng wú hòu, jiāng nán tóng yáo yuē:" jú suō ròu, shù héng mù, zhōng guó dāng bài wú dāng fù." yòu yuē:" gōng mén zhù, qiě dāng xiǔ, wú dāng fù, zài sān shí nián hòu." yòu yuē:" jī míng bù fǔ yì, wú fù bù yòng lì." yú shí wú rén jiē wèi zài sūn shì zǐ sūn, gù qiè fā wèi luàn zhě xiāng jì. àn" héng mù" zhě sì zì, zì wú wáng zhì yuán dì xìng jǐ sì shí nián, yuán dì xìng yú jiāng dōng, jiē rú tóng yáo zhī yán yān. yuán dì xin ér ér shǎo duàn," jú suō ròu" zhě, yǒu suǒ chì yě.
武帝太康三年平吴后,江南童谣曰:“局缩肉,数横目,中国当败吴当复。”又曰:“宫门柱,且当朽,吴当复,在三十年后。”又曰:“鸡鸣不拊翼,吴复不用力。”于时吴人皆谓在孙氏子孙,故窃发为乱者相继。案“横目”者四字,自吴亡至元帝兴几四十年,元帝兴于江东,皆如童谣之言焉。元帝忄而而少断,“局缩肉”者,有所斥也。
tài kāng mò, jīng luò wèi shé yáng liǔ zhī gē, qí qū shǐ yǒu bīng gé kǔ xīn zhī cí, zhōng yǐ qín huò zhǎn jié zhī shì. shì shí sān yáng guì shèng ér bèi zú miè, tài hòu fèi chù, yōu sǐ zhōng gōng," shé yáng liǔ" zhī yīng yě.
太康末,京洛为《折杨柳》之歌,其曲始有兵革苦辛之辞,终以擒获斩截之事。是时三杨贵盛而被族灭,太后废黜,幽死中宫,“折杨柳”之应也。
huì dì yǒng xī zhōng, hé nèi wēn xiàn yǒu rén rú kuáng, zào shū yuē:" guāng guāng wén zhǎng, dà jǐ wèi qiáng. dú yào suī xíng, jǐ hái zì shāng." yòu yuē:" liǎng huǒ mò dì, āi zāi qiū lán. guī xíng jiē yóu, zhōng wéi rén tàn." jí yáng jùn jū nèi fǔ, yǐ jǐ wèi wèi, sǐ shí yòu wèi jǐ suǒ hài shāng. yáng hòu bèi fèi, jiǎ hòu jué qí shàn bā rì ér bēng, zàng jiē yóu tíng běi, bǎi xìng āi zhī yě. yǔ huǒ, wǔ dì huì, lán, yáng hòu zì yě. qí shí yòu yǒu tóng yáo yuē:" èr yuè mò, sān yuè chū, jīng bǐ yáng bǎn xíng zhào shū, gōng zhōng dà mǎ jǐ zuò lǘ." cǐ shí yáng jùn zhuān quán, chǔ wáng yòng shì, gù yán" jīng bǐ yáng bǎn". èr rén bù zhū, zé jūn chén lǐ bèi, gù yún" jǐ zuò lǘ" yě.
惠帝永熙中,河内温县有人如狂,造书曰:“光光文长,大戟为墙。毒药虽行,戟还自伤。”又曰:“两火没地,哀哉秋兰。归形街邮,终为人叹。”及杨骏居内府,以戟为卫,死时又为戟所害伤。杨后被废,贾后绝其膳八日而崩,葬街邮亭北,百姓哀之也。雨火,武帝讳,兰,杨后字也。其时又有童谣曰:“二月末,三月初,荆笔杨板行诏书,宫中大马几作驴。”此时杨骏专权,楚王用事,故言“荆笔杨板”。二人不诛,则君臣礼悖,故云“几作驴”也。
yuán kāng zhōng, jīng luò tóng yáo yuē:" nán fēng qǐ, chuī bái shā, yáo wàng lǔ guó hé cuó é, qiān suì dú lóu shēng chǐ yá." yòu yuē:" chéng dōng mǎ zǐ mò lóng xiōng, cǐ zhì lái nián chán nǚ gé." nán fēng, jiǎ hòu zì yě. bái, jìn xíng yě. shā mén, tài zǐ xiǎo míng yě. lǔ, jiǎ mì guó yě. yán jiǎ hòu jiāng yǔ mì wèi luàn, yǐ wēi tài zǐ, ér zhào wáng yīn xìn jǔ jué háo xián, yǐ chéng cuàn duó, bù dé qí sǐ zhī yīng yě.
元康中,京洛童谣曰:“南风起,吹白沙,遥望鲁国何嵯峨,千岁髑髅生齿牙。”又曰:“城东马子莫咙哅,此至来年缠女閤。”南风,贾后字也。白,晋行也。沙门,太子小名也。鲁,贾谧国也。言贾后将与谧为乱,以危太子,而赵王因衅咀嚼豪贤,以成篡夺,不得其死之应也。
yuán kāng zhōng, tiān xià shāng nóng tōng zhe dà zhāng rì. shí tóng yáo yuē:" tú sū zhāng rì fù liǎng ěr, dāng jiàn xiā ér zuò tiān zǐ." jí zhào wáng lún cuàn wèi, qí mù shí miǎo yān. zhào wáng lún jì cuàn, luò zhōng tóng yáo yuē:" shòu cóng běi lái bí tóu hàn, lóng cóng nán lái dēng chéng kàn, shuǐ cóng xī lái hé guàn guàn." shù yuè ér qí wáng chéng dū hé jiān yì bīng tóng huì zhū lún. àn chéng dū xī fān ér zài yè, gù yuē" shòu cóng běi lái." qí dōng fān ér zài xǔ, gù yuē" lóng cóng nán lái." hé jiān shuǐ yuán ér zài guān zhōng, gù yuē" shuǐ cóng xī lái". qí liú fǔ zhèng, jū yú gōng xī, yòu yǒu wú jūn zhī xīn, gù yán" dēng chéng kàn" yě.
元康中,天下商农通著大鄣日。时童谣曰:“屠苏鄣日覆两耳,当见瞎兒作天子。”及赵王伦篡位,其目实眇焉。赵王伦既篡,洛中童谣曰:“兽从北来鼻头汗,龙从南来登城看,水从西来河灌灌。”数月而齐王、成都、河间义兵同会诛伦。案成都西籓而在鄴,故曰“兽从北来。”齐东籓而在许,故曰“龙从南来。”河间水源而在关中,故曰“水从西来”。齐留辅政,居于宫西,又有无君之心,故言“登城看”也。
tài ān zhōng, tóng yáo yuē:" wǔ mǎ yóu dù jiāng, yī mǎ huà wéi lóng." hòu zhōng yuán dà luàn, zōng fān duō jué, wéi láng yá rǔ nán xī yáng nán dùn péng chéng tóng zhì jiāng dōng, ér yuán dì sì tǒng yǐ.
太安中,童谣曰:“五马游渡江,一马化为龙。”后中原大乱,宗籓多绝,唯琅邪、汝南、西阳、南顿、彭城同至江东,而元帝嗣统矣。
sī mǎ yuè hái luò, yǒu tóng yáo yuē:" luò zhōng dà shǔ zhǎng chǐ èr, ruò bù zǎo qù dà gǒu zhì." jí gǒu xī jiāng pò jí sāng, yòu yáo yuē:" yuán chāo xiōng dì dà luō dù, shàng sāng dǎ shèn wèi gǒu zuò." yóu shì yuè è xī, duó qí yǎn zhōu, xì nán suì gòu yān.
司马越还洛,有童谣曰:“洛中大鼠长尺二,若不早去大狗至。”及苟晞将破汲桑,又谣曰:“元超兄弟大落度,上桑打椹为苟作。”由是越恶晞,夺其兗州,隙难遂构焉。
mǐn dì chū, yǒu tóng yáo yuē:" tiān zǐ hé zài dòu tián zhōng." zhì jiàn xìng sì nián, dì jiàng liú yào, zài chéng dōng dòu tián bì zhōng.
愍帝初,有童谣曰:“天子何在豆田中。”至建兴四年,帝降刘曜,在城东豆田壁中。
jiàn xìng zhōng, jiāng nán yáo gē yuē: hōng rú bái kēng pò, hé jí chí zuò. yáng zhōu pò huàn bài, wú xīng fù bù lǒu." àn bái zhě, jìn xíng. kēng qì yǒu kǒu shǔ wèng, wǎ wèng zhì gāng, yì jīn zhī lèi yě." hōng rú bái kēng pò" zhě, yán èr dōu qīng fù, wáng shì dà huài yě." hé jí chí zuò" zhě, yuán dì jiū jí yí yú, yǐ zhǔ shè jì, wèi néng kè fù zhōng yuán, dàn piān wáng jiāng nán, gù qí yù yě. jí shí tou zhī shì, liù jūn dà kuì, bīng rén chāo lüè jīng yì, yuán jí èr gōng. qí hòu sān nián, qián fèng fù gōng jīng yì, zǔ shuǐ ér shǒu, xiāng chí yuè yú rì, fén shāo chéng yì, jǐng yīn mù kān yǐ. fèng děng bài tuì, shěn chōng jiāng qí dǎng hái wú xīng, guān jūn zhǒng zhī, dǎo jí jùn xiàn, chōng fù zǐ shòu shǒu, dǎng yǔ zhū zhě yǐ bǎi shù. suǒ wèi" yáng zhōu pò huàn bài, wú xīng fù bù lǒu", bù lǒu wǎ qì, yòu xiǎo yú yě.
建兴中,江南谣歌曰:訇如白坑破,合集持作。扬州破换败,吴兴覆瓿甊。”案白者,晋行。坑器有口属甕,瓦甕质刚,亦金之类也。“訇如白坑破”者,言二都倾覆,王室大坏也。“合集持作”者,元帝鸠集遗余,以主社稷,未能克复中原,但偏王江南,故其喻也。及石头之事,六军大溃,兵人抄掠京邑,爰及二宫。其后三年,钱凤复攻京邑,阻水而守,相持月余日,焚烧城邑,井堙木刊矣。凤等败退,沈充将其党还吴兴,官军踵之,蹈藉郡县,充父子授首,党与诛者以百数。所谓“扬州破换败,吴兴覆瓿甊”,瓿甊瓦器,又小于也。
míng dì tài níng chū, tóng yáo yuē:" cè cè lì lì, fàng mǎ shān cè. dà mǎ sǐ, xiǎo mǎ è. gāo shān bēng, shí zì pò." jí míng dì bēng, chéng dì yòu, wèi sū jùn suǒ bī, qiān yú shí tou, yù shàn bù zú, cǐ" dà mǎ sǐ, xiǎo mǎ è" yě. gāo shān, jùn yě, yòu yán jùn xín sǐ. shí, jùn dì sū shí yě. jùn sǐ hòu, shí jù shí tou, xún wèi zhū gōng suǒ pò, fù shì bēng shān shí pò zhī yīng yě.
明帝太宁初,童谣曰:“恻恻力力,放马山侧。大马死,小马饿。高山崩,石自破。”及明帝崩,成帝幼,为苏峻所逼,迁于石头,御膳不足,此“大马死,小马饿”也。高山,峻也,又言峻寻死。石,峻弟苏石也。峻死后,石据石头,寻为诸公所破,复是崩山石破之应也。
chéng dì zhī mò, yòu yǒu tóng yáo yuē:" gài gài hé lóng lóng, jià chē rù zǐ gōng." shǎo rì ér gōng chē yàn jià.
成帝之末,又有童谣曰:“盖盖何隆隆,驾车入梓宫。”少日而宫车晏驾。
xián kāng èr nián shí èr yuè, hé běi yáo yún:" mài rù tǔ, shā shí wǔ." hòu rú yáo yán.
咸康二年十二月,河北谣云:“麦入土,杀石武。”后如谣言。
yǔ liàng chū zhèn wǔ chāng, chū zhì shí tou, bǎi xìng yú àn shàng gē yuē:" yǔ gōng shàng wǔ chāng, piān piān rú fēi niǎo. yǔ gōng hái yáng zhōu, bái mǎ qiān liú zhào." yòu yuē:" yǔ gōng chū shàng shí, piān piān rú fēi wū. yǔ gōng hái yáng zhōu, bái mǎ qiān liú sū." hòu lián zhēng bù rù, jí hōng yú zhèn, yǐ sàng hái dōu zàng, jiē rú yáo yán.
庾亮初镇武昌,出至石头,百姓于岸上歌曰:“庾公上武昌,翩翩如飞鸟。庾公还扬州,白马牵旒旐。”又曰:“庾公初上时,翩翩如飞乌。庾公还扬州,白马牵流苏。”后连征不入,及薨于镇,以丧还都葬,皆如谣言。
mù dì shēng píng zhōng, tóng ér bèi hū gē yú dào yuē ā zi wén, qū zhōng zhé yún" ā zi rǔ wén bù"? wú jǐ ér dì bēng, tài hòu kū zhī yuē:" ā zi rǔ wén bù?"
穆帝升平中,童兒辈忽歌于道曰《阿子闻》,曲终辄云“阿子汝闻不”?无几而帝崩,太后哭之曰:“阿子汝闻不?”
shēng píng mò, sú jiān hū zuò lián gē, yǒu hù qiān zhě wén zhī yuē:" lián zhě, lín yě. gē yún' bái mén lián, gōng tíng lián', nèi wài xī lín, guó jiā qí dà huì hū!" shǎo shí ér mù dì yàn jià.
升平末,俗间忽作《廉歌》,有扈谦者闻之曰:“廉者,临也。歌云‘白门廉,宫庭廉’,内外悉临,国家其大讳乎!”少时而穆帝晏驾。
āi dì lóng hé chū, tóng yáo yuē:" shēng píng bù mǎn dòu, lóng hé nà de jiǔ! huán gōng rù shí tou, bì xià tú xiǎn zǒu." cháo tíng wén ér è zhī, gǎi nián yuē xīng níng. rén fù gē yuē:" suī fù gǎi xīng níng, yì fù wú liáo shēng." āi páng shòu bēng. shēng píng wǔ nián ér mù dì bēng," bù mǎn dòu", shēng píng bù zhì shí nián yě.
哀帝隆和初,童谣曰:“升平不满斗,隆和那得久!桓公入石头,陛下徒跣走。”朝廷闻而恶之,改年曰兴宁。人复歌曰:“虽复改兴宁,亦复无聊生。”哀旁寿崩。升平五年而穆帝崩,“不满斗”,升平不至十年也。
hǎi xī gōng tài hé zhōng, bǎi xìng gē yuē:" qīng qīng yù lù yáng, bái mǎ zǐ yóu jiāng. rǔ fēi huáng tài zǐ, nà de gān lù jiāng?" shí zhě yuē:" bái zhě, jīn xíng, mǎ zhě, guó zú. zǐ wèi duó zhèng zhī sè, míng yǐ zǐ jiān zhū yě." hǎi xī gōng xún fèi, qí sān zi bìng fēi hǎi xī gōng zhī zǐ, yì yǐ mǎ jiāng. sǐ zhī míng rì, nán fāng xiàn gān lù mǎ.
海西公太和中,百姓歌曰:“青青御路杨,白马紫游缰。汝非皇太子,那得甘露浆?”识者曰:“白者,金行,马者,国族。紫为夺正之色,明以紫间硃也。”海西公寻废,其三子并非海西公之子,缢以马缰。死之明日,南方献甘露马。
tài hé mò, tóng yáo yuē:" lí niú gēng yù lù, bái mén zhǒng xiǎo mài." jí hǎi xī gōng bèi fèi, bǎi xìng gēng qí mén yǐ zhǒng xiǎo mài, suì rú yáo yán.
太和末,童谣曰:“犁牛耕御路,白门种小麦。”及海西公被废,百姓耕其门以种小麦,遂如谣言。
hǎi xī gōng chū shēng huáng zǐ, bǎi xìng gē yún:" fèng huáng shēng yī chú, tiān xià mò bù xǐ. běn yán shì mǎ jū, jīn dìng chéng lóng zǐ." qí gē shén měi, qí zhǐ shèn wēi. hǎi xī gōng bù nán, shǐ zuǒ yòu xiàng lóng yǔ nèi shì jiē, shēng zǐ, yǐ wéi jǐ zi.
海西公初生皇子,百姓歌云:“凤皇生一雏,天下莫不喜。本言是马驹,今定成龙子。”其歌甚美,其旨甚微。海西公不男,使左右向龙与内侍接,生子,以为己子。
huán shí mín wèi jīng zhōu, zhèn shàng míng, bǎi xìng hū gē yuē" huáng tán zi". qǔ zhōng yòu yuē:" huáng tán yīng, yáng zhōu dà fó lái shàng míng." qǐng zhī ér huán shí mín sǐ, wáng chén wèi jīng zhōu. huáng tán zi nǎi shì wáng chén zì yě. chén xiǎo zì fú dà, shì" dà fó lái shàng míng" yě.
桓石民为荆州,镇上明,百姓忽歌曰“黄昙子”。曲中又曰:“黄昙英,扬州大佛来上明。”顷之而桓石民死,王忱为荆州。黄昙子乃是王忱字也。忱小字佛大,是“大佛来上明”也。
xiào wǔ dì tài yuán mò, jīng kǒu yáo yuē:" huáng cí jī, mò zuò xióng fù tí. yī dàn qù máo yī, yì pī lā sà qī." xún ér wáng gōng qǐ bīng zhū wáng guó bǎo, xuán wèi liú láo zhī suǒ bài, gù yán" lā sà qī" yě.
孝武帝太元末,京口谣曰:“黄雌鸡,莫作雄父啼。一旦去毛衣,衣被拉飒栖。”寻而王恭起兵诛王国宝,旋为刘牢之所败,故言“拉飒栖”也。
kuài jī wáng dào zǐ yú dōng fǔ zào tǔ shān, míng yuē líng xiù shān. wú jǐ ér sūn ēn zuò luàn, zài jiàn kuài jī. kuài jī, dào zǐ suǒ fēng líng xiù, sūn ēn zhī zì yě
会稽王道子于东府造土山,名曰灵秀山。无几而孙恩作乱,再践会稽。会稽,道子所封;灵秀,孙恩之字也
yǔ kǎi zhèn lì yáng, bǎi xìng gē yuē:" zhòng luó lí, zhòng luó lí, shǐ jūn nán shàng wú hái shí." hòu kǎi nán bēn huán xuán, wèi xuán suǒ zhū.
庾楷镇历阳,百姓歌曰:“重罗黎,重罗黎,使君南上无还时。”后楷南奔桓玄,为玄所诛。
yīn zhòng kān zài jīng zhōu, tóng yáo yuē:" máng lóng mù, shéng fù fù. yīn dāng bài, huán dāng fù." wèi jǐ ér zhòng kān bài, huán xuán suì yǒu jīng zhōu.
殷仲堪在荆州,童谣曰:“芒笼目,绳缚腹。殷当败,桓当复。”未几而仲堪败,桓玄遂有荆州。
wáng gōng zhèn jīng kǒu, jǔ bīng zhū wáng guó bǎo. bǎi xìng yáo yún:" xī nián shí bái fàn, jīn nián shí mài fū. tiān gōng zhū zhé rǔ, jiào rǔ niǎn lóng hóu. lóng hóu hē fù hē, jīng kǒu bài fù bài." shí zhě yuē:" xī nián shí bái fàn, yán dé zhì yě. jīn nián shí mài fū, fū cū huì, qí jīng yǐ qù, míng jiāng bài yě, tiān gōng jiāng jiā qiǎn zhé ér zhū zhī yě. niǎn lóng hóu, qì bù tōng, sǐ zhī xiáng yě. bài fù bài, dīng níng zhī cí yě." gōng xín sǐ, jīng dū yòu dà xíng hài jí, ér hóu bìng hē yān.
王恭镇京口,举兵诛王国宝。百姓谣云:“昔年食白饭,今年食麦麸。天公诛谪汝,教汝捻咙喉。咙喉喝复喝,京口败复败。”识者曰:“昔年食白饭,言得志也。今年食麦麸,麸粗秽,其精已去,明将败也,天公将加谴谪而诛之也。捻咙喉,气不通,死之祥也。败复败,丁宁之辞也。”恭寻死,京都又大行亥疾,而喉并喝焉。
wáng gōng zài jīng kǒu, bǎi xìng jiān hū yún" huáng tóu xiǎo ér yù zuò zéi, ā gōng zài chéng, xià zhǐ fù dé." yòu yún:" huáng tóu xiǎo rén yù zuò luàn, lài dé jīn dāo zuò fān gǎn." huáng zì shàng gōng zì tóu yě, xiǎo rén gōng zì xià yě, xún rú yáo yán zhě yān.
王恭在京口,百姓间忽云;“黄头小兒欲作贼,阿公在城,下指缚得。”又云:“黄头小人欲作乱,赖得金刀作籓扞。”黄字上恭字头也,小人恭字下也,寻如谣言者焉。
ān dì lóng ān zhōng, bǎi xìng hū zuò ào náo zhī gē, qí qū yuē:" cǎo shēng kě lǎn jié, nǚ ér kě lǎn xié." xún ér huán xuán cuàn wèi, yì qí yǐ sān yuè èr rì sǎo dìng jīng dū, zhū zhī. xuán zhī gōng nǚ jí nì dǎng zhī jiā zǐ nǚ jì qiè xī wèi jūn shǎng, dōng jí ōu yuè, běi liú huái sì, jiē rén yǒu suǒ huò. gù yán shí zé cǎo kě jié, shì zé nǚ kě xié yě.
安帝隆安中,百姓忽作《懊憹》之歌,其曲曰:“草生可揽结,女兒可揽撷。”寻而桓玄篡位,义旗以三月二日扫定京都,诛之。玄之宫女及逆党之家子女妓妾悉为军赏,东及瓯越,北流淮泗,皆人有所获。故言时则草可结,事则女可撷也。
huán xuán jì cuàn, tóng yáo yuē:" cǎo shēng jí mǎ fù, wū zhuó huán xuán mù." jí xuán bài, zǒu zhì jiāng líng, shí zhèng wǔ yuè zhōng, zhū rú qí qī yān.
桓玄既篡,童谣曰:“草生及马腹,乌啄桓玄目。”及玄败,走至江陵,时正五月中,诛如其期焉。
ān dì yì xī chū, tóng yáo yuē:" guān jiā yǎng lú huà chéng dí, lú shēng bù zhǐ zì chéng jī." qí shí guān yǎng lú lóng, chǒng yǐ jīn zǐ, fèng yǐ míng zhōu, yǎng zhī jí yě. ér lóng bù néng huái wǒ hǎo yīn, jǔ bīng nèi fá, suì chéng chóu dí yě." lú shēng bù zhǐ zì chéng jī", jí lú lóng zhī bài, zhǎn fá qí dǎng, yóu rú cǎo mù yǐ chéng jī yě.
安帝义熙初,童谣曰:“官家养芦化成荻,芦生不止自成积。”其时官养卢龙,宠以金紫,奉以名州,养之极也。而龙不能怀我好音,举兵内伐,遂成仇敌也。“芦生不止自成积”,及卢龙之败,斩伐其党,犹如草木以成积也。
lú lóng jù guǎng zhōu, rén wéi zhī yáo yuē:" lú shēng màn màn jìng tiān bàn." hòu jǐ shàng liú shù zhōu zhī dì, nèi bī jīng niǎn, yīng" tiān bàn" zhī yán.
卢龙据广州,人为之谣曰:“芦生漫漫竟天半。”后挤上流数州之地,内逼京辇,应“天半”之言。
yì xī èr nián, xiǎo ér xiāng féng yú dào, zhé jǔ qí liǎng shǒu yuē" lú jiàn jiàn", cì yuē" dòu tàn dòu tàn", mò yuē" wēng nián lǎo wēng nián lǎo". dāng shí mò zhī suǒ wèi. qí hòu lú lóng nèi bī, zhōu jiàn gài chuān," jiàn jiàn" zhī wèi yě. jì zhì chá pǔ, lǚ kè qī yù yǔ guān dòu," dòu tàn" zhī yīng yě." wēng nián lǎo", qún gōng yǒu qī yí zhī qìng, zhī yāo nì zhī tú zì rán xiāo tiǎn yě. qí shí fù yǒu yáo yán yuē" lú chéng chéng, zhú shuǐ liú, dōng fēng hū rú qǐ, nà de rù shí tou!" lú lóng guǒ bài, bù dé rù shí tou yě.
义熙二年,小兒相逢于道,辄举其两手曰“卢健健”,次曰“斗叹斗叹”,末曰“翁年老翁年老”。当时莫知所谓。其后卢龙内逼,舟舰盖川,“健健”之谓也。既至查浦,屡克期欲与官斗,“斗叹”之应也。“翁年老”,群公有期颐之庆,知妖逆之徒自然消殄也。其时复有谣言曰;“卢橙橙,逐水流,东风忽如起,那得入石头!”卢龙果败,不得入石头也。
xī wēn jiào lìng guō jǐng chún bo jǐ yǔ yǔ liàng jí xiōng, jǐng chún yún:" yuán jí." jiào yǔ liàng yuē:" jǐng chún měi shì shì, bù gǎn jìn yán. wú děng yǔ guó jiā tóng ān wēi, ér yuē' yuán jí', shì shì yǒu chéng yě." yú shì xié tóng tǎo miè wáng dūn.
昔温峤令郭景纯卜己与庾亮吉凶,景纯云:“元吉。”峤语亮曰:“景纯每筮是,不敢尽言。吾等与国家同安危,而曰‘元吉’,是事有成也。”于是协同讨灭王敦。
fú jiān chū, tóng yáo yún:" ā jiān lián qiān sān shí nián, hòu ruò yù bài shí, dāng zài jiāng hú biān." jí jiān zài wèi fán sān shí nián, bài yú féi shuǐ, shì qí yīng yě. yòu yáo yǔ yún:" hé shuǐ qīng fù qīng, fú jiān sǐ xīn chéng." jí jiān wèi yáo cháng suǒ shā, sǐ yú xīn chéng. fù yáo gē yún:" yú yáng tián shēng dāng miè qín." shí zhě yǐ wéi" yú yáng, xiān yě tián shēng, bēi yě, jiān zì hào qín, yán miè zhī zhě xiān bēi yě." qí qún chén jiàn jiān, lìng jǐn zhū xiān bēi, jiān bù cóng. jí huái nán bài hái, chū wèi mù róng chōng suǒ gōng, yòu wèi yáo cháng suǒ shā, shēn sǐ guó miè.
苻坚初,童谣云:“阿坚连牵三十年,后若欲败时,当在江湖边。”及坚在位凡三十年,败于淝水,是其应也。又谣语云:“河水清复清,苻坚死新城。”及坚为姚苌所杀,死于新城。复谣歌云:“鱼羊田升当灭秦。”识者以为“鱼羊,鲜也;田升,卑也,坚自号秦,言灭之者鲜卑也。”其群臣谏坚,令尽诛鲜卑,坚不从。及淮南败还,初为慕容冲所攻,又为姚苌所杀,身死国灭。
máo chóng zhī niè
毛虫之孽
wǔ dì tài kāng liù nián, nán yáng xiàn liǎng zú měng shòu, cǐ máo chóng zhī niè yě. shí zhě wèi qí wén yuē:" wǔ xíng yǒu kuī, jīn shòu shī yí, shèng zhǔ yìng tiān, qī yì hé wéi!" yán zhào luàn yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zú shǎo zhě, xià bù shèng rèn yě." gàn bǎo yǐ wéi:" shòu zhě yīn jīng, jū yú yáng, jīn shòu yě. nán yáng, huǒ míng yě. jīn jīng rù huǒ ér shī qí xíng, wáng shì luàn zhī yāo yě." liù, shuǐ shù, yán shuǐ shù jì jí, huǒ tè dé zuò, ér jīn shòu qí bài yě. zhì yuán kāng jiǔ nián, shǐ shā tài zǐ, jù cǐ shí sì nián. èr qī shí sì, huǒ shǐ zhōng xiāng chéng zhī shù yě. zì dì shòu mìng, zhì mǐn huái zhī fèi, fán sān shí wǔ nián yān.
武帝太康六年,南阳献两足猛兽,此毛虫之孽也。识者为其文曰:“武形有亏,金兽失仪,圣主应天,期异何为!”言兆乱也。京房《易传》曰:“足少者,下不胜任也。”干宝以为:“兽者阴精,居于阳,金兽也。南阳,火名也。金精入火而失其形,王室乱之妖也。”六,水数,言水数既极,火慝得作,而金受其败也。至元康九年,始杀太子,距此十四年。二七十四,火始终相乘之数也。自帝受命,至愍怀之废,凡三十五年焉。
tài kāng qī nián shí yī yuè bǐng chén, sì jiǎo shòu jiàn yú hé jiān, hé jiān wáng yóng huò yǐ xiàn. tiān jiè ruò yuē, jiǎo, bīng xiàng yě, sì zhě, sì fāng zhī xiàng, dāng yǒu bīng luàn qǐ yú sì fāng. hòu hé jiān wáng suì lián sì fāng zhī bīng, zuò wéi luàn jiē, dài qí yīng yě.
太康七年十一月丙辰,四角兽见于河间,河间王颙获以献。天戒若曰,角,兵象也,四者,四方之象,当有兵乱起于四方。后河间王遂连四方之兵,作为乱阶,殆其应也。
huái dì yǒng jiā wǔ nián, yǎn shǔ chū yán líng. guō jǐng chún shì zhī yuē:" cǐ jùn dōng zhī xiàn, dāng yǒu yāo rén yù chēng zhì zhě, yì xún zì sǐ yǐ." qí hòu wú xīng xú fù zuò luàn, shā tài shǒu yuán xiù, fù yì shí miè, shì qí yīng yě.
怀帝永嘉五年,蝘鼠出延陵。郭景纯筮之曰:“此郡东之县,当有妖人欲称制者,亦寻自死矣。”其后吴兴徐馥作乱,杀太守袁琇,馥亦时灭,是其应也。
chéng dì xián hé liù nián zhēng yuè dīng sì, huì zhōu jùn xiù xiào yú lè xián táng, yǒu jūn jiàn yú qián, huò zhī. sūn shèng yǐ wéi jí xiáng. fū xiù xiào, tiān xià zhī yàn shì lè xián táng, suǒ yǐ lè yǎng xián yě. zì sāng luàn yǐ hòu, fēng jiào líng yí, xiù xiào cè shì, fá sì kē zhī shí. jūn xìng yú qián, huò sī gù hū?
成帝咸和六年正月丁巳,会州郡秀孝于乐贤堂,有麏见于前,获之。孙盛以为吉祥。夫秀孝,天下之彦士;乐贤堂,所以乐养贤也。自丧乱以后,风教陵夷,秀孝策试,乏四科之实。麏兴于前,或斯故乎?
āi dì lóng hé yuán nián shí yuè jiǎ shēn, yǒu zhǔ rù dōng hǎi dì. bǎi xìng huān yán yuē:" zhǔ rù dōng hǎi dì", shí zhě guài zhī. jí hǎi xī fèi wèi dōng hǎi wáng, nǎi rù qí dì.
哀帝隆和元年十月甲申,有麈入东海第。百姓欢言曰:“麈入东海第”,识者怪之。及海西废为东海王,乃入其第。
xiào wǔ tài yuán shí sān nián sì yuè guǐ sì, cí miào bì, yǒu tù xíng miào táng shàng. tiān jiè ruò yuē, tù, yě wù yě, ér jí zōng miào zhī táng, bù xiáng mò zhī shén yān.
孝武太元十三年四月癸巳,祠庙毕,有兔行庙堂上。天戒若曰,兔,野物也,而集宗庙之堂,不祥莫之甚焉。
quǎn huò
犬祸
gōng sūn wén yì jiā yǒu quǎn, guān zé jiàng yī shàng wū, cǐ quǎn huò yě. wū shàng, kàng yáng gāo wēi zhī dì. tiān jiè ruò yuē, kàng yáng wú shàng, tōu zì zūn gāo, gǒu ér guān zhě yě. jí wén yì zì lì wèi yàn wáng, guǒ wèi wèi suǒ miè. jīng fáng yì zhuàn yuē:" jūn bù zhèng, chén yù cuàn, jué yāo gǒu chū cháo mén."
公孙文懿家有犬,冠帻绛衣上屋,此犬祸也。屋上,亢阳高危之地。天戒若曰,亢阳无上,偷自尊高,狗而冠者也。及文懿自立为燕王,果为魏所灭。京房《易传》曰:“君不正,臣欲篡,厥妖狗出朝门。”
wèi shì zhōng yīng qú zài zhí lú, chuā jiàn yī bái gǒu chū mén, wèn zhòng rén, wú jiàn zhě. yú nián zú, jìn quǎn huò yě.
魏侍中应璩在直庐,欻见一白狗出门,问众人,无见者。逾年卒,近犬祸也。
wú zhū gě kè zhēng huái nán guī, jiāng cháo huì, quǎn xián yǐn qí yī. kè yuē:" quǎn bù yù wǒ xíng hū?" hái zuò. yǒu qǐng fù qǐ, quǎn yòu xián yī, nǎi lìng zhú quǎn, suì shēng chē, rù ér bèi hài.
吴诸葛恪征淮南归,将朝会,犬衔引其衣。恪曰:“犬不欲我行乎?”还坐。有顷复起,犬又衔衣,乃令逐犬,遂升车,入而被害。
wǔ dì tài kāng jiǔ nián, yōu zhōu yǒu quǎn, bí xíng dì sān bǎi yú bù. tiān jiè ruò yuē, shì shí dì bù sī hé jiào zhī yán, zú lì huì dì, yǐ zhì shuāi luàn, shì yán bù cóng zhī fá yě.
武帝太康九年,幽州有犬,鼻行地三百余步。天戒若曰,是时帝不思和峤之言,卒立惠帝,以致衰乱,是言不从之罚也。
huì dì yuán kāng zhōng, wú jùn lóu xiàn rén jiā wén dì zhōng yǒu quǎn zǐ shēng, jué zhī, dé cí xióng gè yī. hái zhì kū zhōng, fù yǐ mó shí, jīng sù shī suǒ zài. tiān jiè ruò yuē, dì jì shuāi ruò, fān wáng xiāng zèn, gù yǒu quǎn huò.
惠帝元康中,吴郡娄县人家闻地中有犬子声,掘之,得雌雄各一。还置窟中,覆以磨石,经宿失所在。天戒若曰,帝既衰弱,籓王相谮,故有犬祸。
yǒng xīng yuán nián, dān yáng nèi shǐ zhū kuí jiā quǎn shēng sān zi, jiē wú tóu. hòu kuí wèi yáng zhōu cì shǐ cáo wǔ suǒ shā.
永兴元年,丹阳内史硃逵家犬生三子,皆无头。后逵为扬州刺史曹武所杀。
xiào huái dì yǒng jiā wǔ nián, wú jùn jiā xīng zhāng lín jiā gǒu rén yán yún:" tiān xià rén è sǐ." yú shì guǒ yǒu èr hú zhī luàn, tiān xià jī huāng yān.
孝怀帝永嘉五年,吴郡嘉兴张林家狗人言云:“天下人饿死。”于是果有二胡之乱,天下饥荒焉。
mǐn dì jiàn xìng yuán nián, gǒu yǔ zhū jiāo. àn hàn shū, jǐng dì shí yǒu cǐ, yǐ wéi bèi luàn zhī qì, yì quǎn shǐ huò yě. quǎn, bīng gé zhī zhàn yě. shǐ, běi fāng xiōng nú zhī xiàng. nì yán shī tīng, yì lèi xiāng jiāo, bì shēng hài yě. è ér dì méi yú hú, shì qí yīng yě.
愍帝建兴元年,狗与猪交。案《汉书》,景帝时有此,以为悖乱之气,亦犬豕祸也。犬,兵革之占也。豕,北方匈奴之象。逆言失听,异类相交,必生害也。饿而帝没于胡,是其应也。
yuán dì tài xìng zhōng, wú jùn tài shǒu zhāng mào wén zhāi nèi chuáng xià quǎn shēng, qiú ér bù dé. jì ér dì zì chè, jiàn yǒu èr quǎn zǐ, qǔ ér yǎng zhī, jiē sǐ. xún ér mào wèi shěn chōng suǒ hài. jīng fáng yì zhuàn yuē:" chán chén zài cè, zé quǎn shēng yāo."
元帝太兴中,吴郡太守张懋闻斋内床下犬声,求而不得。既而地自坼,见有二犬子,取而养之,皆死。寻而懋为沈充所害。京房《易传》曰:“谗臣在侧,则犬生妖。”
tài xìng sì nián, lú jiāng qián xiàn hé xù jiā hū wén dì zhōng yǒu quǎn zǐ shēng, jué zhī dé yī mǔ quǎn, qīng lí sè, zhuàng shén léi shòu, zǒu rù cǎo zhōng, bù zhī suǒ zài. shì qí chù yǒu èr quǎn zǐ, yī xióng yī cí, bǔ ér yǎng zhī, cí sǐ xióng huó. jí zhǎng wèi quǎn, shàn shì shòu. qí hòu xù lǐ zhōng wèi mán suǒ méi.
太兴四年,庐江灊县何旭家忽闻地中有犬子声,掘之得一母犬,青釐色,状甚羸瘦,走入草中,不知所在。视其处有二犬子,一雄一雌,哺而养之,雌死雄活。及长为犬,善噬兽。其后旭里中为蛮所没。
ān dì lóng ān chū, wú jùn zhì xià gǒu héng yè fèi, jù gāo qiáo shàng, rén jiā gǒu yǒu xiàn ér fèi shēng shén zhòng. huò yǒu yè chān shì zhī yún:" yī gǒu jiǎ yǒu liǎng sān tóu, jiē qián xiàng luàn fèi." wú jǐ, sūn ēn luàn yú wú huì yān. shì shí fǔ guó jiāng jūn sūn wú zhōng jiā yú jì yáng, dì zhōng wén quǎn zǐ shēng, xún ér dì chì, yǒu èr quǎn zǐ, jiē bái sè, yī xióng yī cí, qǔ ér yǎng zhī, jiē sǐ. hòu wú zhōng wèi huán xuán suǒ zhū miè. àn shī zǐ yuē:" dì zhōng yǒu quǎn, míng yuē dì láng." xià dǐng zhì yuē" jué dì dé quǎn, míng yuē jiǎ." cǐ gài zì rán zhī wù, bù yīng chū ér chū, wèi quǎn huò yě.
安帝隆安初,吴郡治下狗恆夜吠,聚高桥上,人家狗有限而吠声甚众。或有夜觇视之云:“一狗假有两三头,皆前向乱吠。”无几,孙恩乱于吴会焉。是时辅国将军孙无终家于既阳,地中闻犬子声,寻而地斥,有二犬子,皆白色,一雄一雌,取而养之,皆死。后无终为桓玄所诛灭。案《尸子》曰:“地中有犬,名曰地狼。”《夏鼎志》曰;“掘地得犬,名曰贾。”此盖自然之物,不应出而出,为犬祸也。
huán xuán jiāng bài chǔ wáng, yǐ shè bài xí, qún guān péi wèi. xuán wèi jí chū, yǒu gǒu lái biàn qí xí, mò bù jīng guài. xuán xìng cāi bào, jìng wú yán zhě, zhú gǒu gǎi xí ér yǐ. tiān jiè ruò yuē, huán xuán wú dé ér dāo qiè dà wèi, gù quǎn biàn qí xí, shì qí wàng jù zhī shén yě. bā shí rì xuán bài wáng yān.
桓玄将拜楚王,已设拜席,群官陪位。玄未及出,有狗来便其席,莫不惊怪。玄性猜暴,竟无言者,逐狗改席而已。天戒若曰,桓玄无德而叨窃大位,故犬便其席,示其妄据之甚也。八十日玄败亡焉。
bái shěng bái xiáng
白眚白祥
wèi míng dì qīng lóng sān nián zhēng yuè yǐ hài, yǔn shí yú shòu guāng. àn zuǒ shì chuán" yǔn shí, xīng yě", liú xīn shuō yuē:" shù zhòng wéi xīng yǔn yú sòng zhě, xiàng sòng xiāng gōng jiāng dé zhū hóu ér bù zhōng yě." qín shǐ huáng shí yǒu yǔn shí, bān gù yǐ wéi:" shí, yīn lèi yě. yòu bái xiáng, chén jiāng wēi jūn." shì hòu xuān dì dé zhèng yún.
魏明帝青龙三年正月乙亥,陨石于寿光。案《左氏传》“陨石,星也”,刘歆说曰:“庶众惟星陨于宋者,象宋襄公将得诸侯而不终也。”秦始皇时有陨石,班固以为:“石,阴类也。又白祥,臣将危君。”是后宣帝得政云。
wǔ dì tài kāng wǔ nián wǔ yuè dīng sì, yǔn shí yú wēn jí hé yáng gè èr. liù nián zhēng yuè, yǔn shí yú wēn, sān.
武帝太康五年五月丁巳,陨石于温及河阳各二。六年正月,陨石于温,三。
chéng dì xián hé bā nián wǔ yuè, xīng yǔn yú féi xiāng, yī. jiǔ nián zhēng yuè, yǔn shí yú liáng zhōu, èr.
成帝咸和八年五月,星陨于肥乡,一。九年正月,陨石于凉州,二。
wú sūn liàng wǔ fèng èr nián wǔ yuè, yáng xiàn xiàn lí lǐ shān dà shí zì lì. àn jīng fáng yì zhuàn yuē" shù shì wèi tiān zǐ zhī xiáng yě", qí shuō yuē:" shí lì yú shān tóng xìng, píng dì yì xìng." gàn bǎo yǐ wéi" sūn hào chéng fèi gù zhī jiā de wèi, qí yīng yě." huò yuē sūn xiū jiàn lì zhī xiáng yě.
吴孙亮五凤二年五月,阳羡县离里山大石自立。案京房《易传》曰“庶士为天子之祥也”,其说曰:“石立于山同姓,平地异姓。”干宝以为“孙皓承废故之家得位,其应也。”或曰孙休见立之祥也。
wǔ dì tài kāng shí nián, luò yáng gōng xī yí qiū lǐ shí shēng dì zhōng, shǐ gāo sān chǐ, rú xiāng lu xíng, hòu rú yǔ rén, pán báo bù kě jué. àn liú xiàng shuō, cǐ bái shěng yě. míng nián gōng chē yàn jià, wáng shì shǐ sāo, zú yǐ luàn wáng. jīng fáng yì zhuàn yuē:" shí lì rú rén, shù shì wèi tiān xià xióng." cǐ jìn zhī yǐ.
武帝太康十年,洛阳宫西宜秋里石生地中,始高三尺,如香鈩形,后如伛人,槃薄不可掘。案刘向说,此白眚也。明年宫车晏驾,王室始骚,卒以乱亡。京房《易传》曰:“石立如人,庶士为天下雄。”此近之矣。
huì dì yuán kāng wǔ nián shí èr yuè, yǒu shí shēng yú yí nián lǐ. yǒng kāng yuán nián, xiāng yáng jùn shàng yán, dé míng shí, zhuàng zhī, shēng wén qī bā lǐ. tài ān yuán nián, dān yáng hú shú xiàn xià jià hú yǒu dà shí, fú èr bǎi bù ér dēng àn, mín jīng zào xiāng gào yuē:" shí lái." gàn bǎo yuē:" xún yǒu shí bīng rù jiàn yè."
惠帝元康五年十二月,有石生于宜年里。永康元年,襄阳郡上言,得鸣石,撞之,声闻七八里。太安元年,丹阳湖熟县夏架湖有大石,浮二百步而登岸,民惊噪相告曰:“石来。”干宝曰:“寻有石冰入建鄴。”
chē qí dà jiàng jūn dōng yíng wáng téng zì bīng zhōu qiān zhèn yè, xíng cì zhēn dìng. shí jiǔ jī xuě, ér dāng mén qián fāng shù zhàng dú xiāo shì, téng guài ér jué zhī, dé yù mǎ, gāo chǐ xǔ, kǒu chǐ quē. téng yǐ mǎ zhě guó xìng, shàng sòng zhī, yǐ wéi ruì. rán mǎ wú chǐ zé bù dé shí, yāo xiáng zhī zhào, shuāi wáng zhī zhēng. àn zhàn, cǐ bái xiáng yě. shì hòu téng wèi jí sāng suǒ shā, ér tiān xià suì luàn.
车骑大将军、东嬴王腾自并州迁镇鄴,行次真定。时久积雪,而当门前方数丈独消释,腾怪而掘之,得玉马,高尺许,口齿缺。腾以马者国姓,上送之,以为瑞。然马无齿则不得食,妖祥之兆,衰亡之征。案占,此白祥也。是后腾为汲桑所杀,而天下遂乱。
wǔ dì tài shǐ bā nián wǔ yuè, shǔ dì yǔ bái máo, cǐ bái xiáng yě. shí yì zhōu cì shǐ huáng fǔ yàn fá wèn shān hú, cóng shì hé lǚ gù jiàn, bù cóng, yá mén zhāng hóng děng kùn zhòng zhī yuàn, wū yàn móu nì, hài zhī. jīng fáng yì zhuàn yuē:" qián lè hòu yōu, jué yāo tiān yù yǔ." yòu yuē:" xié rén jìn, xián rén táo, tiān yù máo." qí yì yāo yuē:" tiān yù máo yǔ, guì rén chū zǒu." sān zhàn jiē yīng.
武帝泰始八年五月,蜀地雨白毛,此白祥也。时益州刺史皇甫晏伐汶山胡,从事何旅固谏,不从,牙门张弘等困众之怨,诬晏谋逆,害之。京房《易传》曰:“前乐后忧,厥妖天雨羽。”又曰:“邪人进,贤人逃,天雨毛。”其《易妖》曰:“天雨毛羽,贵人出走。”三占皆应。
huì dì yǒng níng yuán jūn, qí wáng jiǒng jǔ yì jūn. jūn zhōng yǒu xiǎo ér, chū yú xiāng chéng fán chāng xiàn, nián bā suì, fā tǐ xī bái, pō néng bo, yú hóng fàn, bái xiáng yě.
惠帝永宁元军,齐王冏举义军。军中有小兒,出于襄城繁昌县,年八岁,发体悉白,颇能卜,于《洪范》,白祥也。
chéng dì xián kāng chū, dì shēng máo, jìn bái xiáng yě. sūn shèng yǐ wéi rén láo zhī yì yě. shì hòu shí jì lóng miè ér zhōng yuán xiàng huà, jiàng xiàng jiē gān xīn yān. yú shì fāng zhèn lǚ gé, biān shù réng qiān, jiē yōng dài bù qǔ, dòng yǒu wàn shù. qí jiān zhēng fá zhēng fù, yì wú níng suì, tiān xià láo rǎo, bǎi xìng pí yuàn.
成帝咸康初,地生毛,近白祥也。孙盛以为人劳之异也。是后石季龙灭而中原向化,将相皆甘心焉。于是方镇屡革,边戍仍迁,皆拥带部曲,动有万数。其间征伐征赋,役无宁岁,天下劳扰,百姓疲怨。
xián kāng sān nián liù yuè, dì shēng máo.
咸康三年六月,地生毛。
xiào wǔ tài yuán èr nián wǔ yuè, jīng dū dì shēng máo, zhì sì nián ér dī zéi cì xiāng guó, wéi péng chéng, xiàng guǎng líng, zhēng shù réng chū, bīng lián nián bù jiě.
孝武太元二年五月,京都地生毛,至四年而氐贼次襄国,围彭城,向广陵,征戍仍出,兵连年不解。
tài yuán shí sì nián sì yuè, jīng dū dì shēng máo. shì shí fú jiān miè hòu, jīng lüè duō shì, rén láo zhī yīng yě. shí qī nián sì yuè, dì shēng máo.
太元十四年四月,京都地生毛。是时苻坚灭后,经略多事,人劳之应也。十七年四月,地生毛。
ān dì lóng ān sì nián sì yuè yǐ wèi, dì shēng máo, huò bái huò hēi. yuán xìng sān nián wǔ yuè, jiāng líng dì shēng máo. shì hòu jiāng líng jiàn xí, jiāo zhàn zhě shù yǐ.
安帝隆安四年四月乙未,地生毛,或白或黑。元兴三年五月,江陵地生毛。是后江陵见袭,交战者数矣。
yì xī sān nián sān yuè, dì shēng bái máo. shí nián sān yuè dì shēng máo. míng nián, wáng lǚ xī tǎo sī mǎ xiū zhī. yòu míng nián, běi sǎo guān luò.
义熙三年三月,地生白毛。十年三月地生毛。明年,王旅西讨司马休之。又明年,北扫关洛。
mù lì jīn
木沴金
wèi qí wáng zhèng shǐ mò, hé nán yǐn lǐ shèng zhì tīng shì, yǒu xiǎo cái jī duò, huò shòu fú lì shí biāo tóu, duàn zhī, cǐ mù lì jīn yě. shèng hòu xún rì ér bài.
魏齐王正始末,河南尹李胜治听事,有小材激堕,楇受符吏石彪头,断之,此木沴金也。胜后旬日而败。
huì dì yuán kāng bā nián wǔ yuè, jiāo méi tán shí zhōng pò wèi èr, cǐ mù lì jīn yě. jiāo méi tán zhě, qiú zi zhī shén wèi, wú gù zì huǐ, tài zǐ jiāng wēi zhī xiàng yě. míng nián mǐn huái fèi sǐ.
惠帝元康八年五月,郊禖坛石中破为二,此木沴金也。郊禖坛者,求子之神位,无故自毁,太子将危之象也。明年愍怀废死。
xiào wǔ dì tài yuán shí nián sì yuè, xiè ān chū zhèn guǎng líng, shǐ fā shí tou, jīn gǔ wú gù zì pò. cǐ mù lì jīn zhī yì yě, tiān yì yě. tiān jiè ruò yuē, ān tú yáng jīng lüè zhī shēng, zhōng wú qí shí, zhēng gǔ bù yòng zhī xiàng yě. yuè yú, yǐ jí hái ér hōng.
孝武帝太元十年四月,谢安出镇广陵,始发石头,金鼓无故自破。此木沴金之异也,天意也。天戒若曰,安徒扬经略之声,终无其实,钲鼓不用之象也。月余,以疾还而薨。
chuán yuē:" shì zhī bù míng, shì wèi bù zhé, jué jiù shū, jué fá héng yù, jué jí jí. shí zé yǒu cǎo yāo, shí zé yǒu luǒ chóng zhī niè, shí zé yǒu yáng huò, shí zé yǒu mù ē, shí zé yǒu chì shěng chì xiáng. wéi shuǐ lì huǒ." shì zhī bù míng, shì wèi bù zhé. zhé, zhī yě. shī yún:" ěr dé bù míng, yǐ wáng péi wáng qīng. bù míng ěr dé, yǐ wáng bèi wáng cè." yán shàng bù míng, àn mèi bì huò, zé bù néng zhī shàn è, qīn jìn xí, zhǎng tóng lèi, wáng gōng zhě shòu shǎng, yǒu zuì zhě bù shā, bǎi guān fèi luàn, shī zài shū huǎn, gù qí jiù shū yě. shèng xià rì zhǎng, shǔ yǐ yǎng wù, zhèng chí huǎn, gù qí fá cháng yù yě. yù zé dōng wēn, chūn xià bù hé, shāng bìng jí rén, qí jí jí yě. zhū bù xíng zé shuāng bù shā cǎo, yáo chén xià zé shā bù yǐ shí, gù yǒu cǎo yāo. fán yāo, mào zé yǐ fú, yán zé yǐ shī, tīng zé yǐ shēng. shì bù yǐ sè zhě, wǔ sè, wù zhī dà fēn yě, zài yú shěng xiáng, gù shèng rén yǐ wéi cǎo yāo, shī wù bǐng zhī míng zhě yě. wēn yù shēng chóng, gù yǒu luǒ chóng zhī niè, wèi míng tè zhī lèi dāng sǐ bù sǐ, dāng shēng ér bù shēng, huò duō yú gù ér wèi zāi yě. liú xīn yǐ wéi shǔ sī xīn bù róng. yú yì, gāng ér bāo róu wèi lí, lí wèi huǒ, wèi mù. yáng shàng jiǎo xià tí, gāng ér bāo róu, yáng dà mù ér bù jīng míng, shì qì huǐ, gù yǒu yáng huò. yī rì, shǔ suì yáng duō yì sǐ, jí wèi guài, yì shì yě. jí rén, zé duō bìng mù zhě, gù yǒu mù ē. huǒ sè chì, gù yǒu chì shěng chì xiáng. fán shì shāng zhě, bìng huǒ qì huǒ qì shāng, zé shuǐ lì zhī. qí jí jí zhě shùn zhī, qí fú yuē shòu. liú xīn shì chuán yuē yǒu yǔ chóng zhī niè, jī huò. shuō yǐ wéi yú tiān wén nán fāng zhū zhāng wèi niǎo xīng, gù wèi yǔ chóng. huò yì cóng yǔ, gù wèi jī. jī yú yì zì zài xùn, shuō fēi shì.
《传》曰:“视之不明,是谓不哲,厥咎舒,厥罚恆燠,厥极疾。时则有草妖,时则有蠃虫之孽,时则有羊祸,时则有目痾,时则有赤眚赤祥。惟水沴火。”视之不明,是谓不哲。哲,知也。《诗》云:“尔德不明,以亡陪亡卿。不明尔德,以亡背亡侧。”言上不明,暗昧蔽惑,则不能知善恶,亲近习,长同类,亡功者受赏,有罪者不杀,百官废乱,失在舒缓,故其咎舒也。盛夏日长,暑以养物,政弛缓,故其罚常燠也。燠则冬温,春夏不和,伤病疾人,其极疾也。诛不行则霜不杀草,繇臣下则杀不以时,故有草妖。凡妖,貌则以服,言则以诗,听则以声。视不以色者,五色,物之大分也,在于眚祥,故圣人以为草妖,失物柄之明者也。温燠生虫,故有蠃虫之孽,谓螟螣之类当死不死,当生而不生,或多于故而为灾也。刘歆以为属思心不容。于《易》,刚而苞柔为《离》,《离》为火,为目。羊上角下蹄,刚而苞柔,羊大目而不精明,视气毁,故有羊祸。一日,暑岁羊多疫死,及为怪,亦是也。及人,则多病目者,故有目痾。火色赤,故有赤眚赤祥。凡视伤者,病火气;火气伤,则水沴之。其极疾者顺之,其福曰寿。刘歆《视传》曰有羽虫之孽,鸡祸。说以为于天文南方硃张为鸟星,故为羽虫。祸亦从羽,故为鸡。鸡于《易》自在《巽》,说非是。
shù zhēng zhī héng yù, liú xiàng yǐ wéi chūn qiū wú bīng yě. xiǎo yù bù shū, wú bīng rán hòu shū, jǔ qí dà zhě yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" lù bù suí xíng zī wèi qī, sī jiù yù. qí yù, yǔ yún sì zhì ér wēn. chén ān lù lè yì zī wèi luàn, yù ér shēng chóng. zhī zuì bù zhū zī wèi shū, qí yù, xià zé shǔ shā rén, dōng zé wù huá shí. zhòng guò bù zhū zī wèi wáng zhēng, qí jiù dāng hán ér yù jǐn liù rì yě."
庶征之恆燠,刘向以为《春秋》无冰也。小燠不书,无冰然后书,举其大者也。京房《易传》曰:“禄不遂行兹谓欺,厮咎燠。其燠,雨云四至而温。臣安禄乐逸兹谓乱,燠而生虫。知罪不诛兹谓舒,其燠,夏则暑杀人,冬则物华实。重过不诛兹谓亡征,其咎当寒而燠尽六日也。”
wú sūn liàng jiàn xìng yuán nián jiǔ yuè, táo lǐ huá, sūn quán shì zhèng fán fù zhòng, rén diāo yú yì. shì shí zhū gě kè shǐ fǔ zhèng, xī xiào guān, yuán bū zé, chú guān liáng, chóng kuān hòu, cǐ shū huǎn zhī yīng yě. yī shuō táo lǐ hán huá wéi cǎo yāo, huò shǔ huá niè.
吴孙亮建兴元年九月,桃李华,孙权世政烦赋重,人凋于役。是时诸葛恪始辅政,息校官,原逋责,除关梁,崇宽厚,此舒缓之应也。一说桃李寒华为草妖,或属华孽。
wèi shǎo dì jǐng yuán sān nián shí yuè, táo lǐ huá. shí shǎo dì shēn shù ēn dé, shì chóng yōu huǎn, cǐ qí yīng yě.
魏少帝景元三年十月,桃李华。时少帝深树恩德,事崇优缓,此其应也。
huì dì yuán kāng èr nián èr yuè, bā xī jùn jiè cǎo jiē shēng huá, jié zǐ rú mài, kě shí. shí dì chū jí wèi, chǔ wáng wěi jiǎo zhào zhū rǔ nán wáng liàng jí tài bǎo wèi guàn, dì bù néng chá. jīn fēi shí cǎo jiē shi, cǐ héng yù kuān shū zhī fá.
惠帝元康二年二月,巴西郡界草皆生华,结子如麦,可食。时帝初即位,楚王玮矫诏诛汝南王亮及太保卫瓘,帝不能察。今非时草结实,此恆燠宽舒之罚。
mù dì yǒng hé jiǔ nián shí èr yuè, táo lǐ huá, shì shí jiǎn wén fǔ zhèng, shì duō chí lüè, shū huǎn zhī yīng yě.
穆帝永和九年十二月,桃李华,是时简文辅政,事多驰略,舒缓之应也。
cǎo yāo
草妖
hàn xiàn dì jiàn ān èr shí wǔ nián chūn zhēng yuè, wèi wǔ dì zài luò yáng qǐ jiàn shǐ diàn, fá zhuó lóng shù ér xuè chū, yòu jué xǐ lí, gēn shāng yì xuè chū. dì è zhī, suì qǐn jí, shì yuè bēng. gài cǎo yāo, yòu chì xiáng, shì suì wèi wén dì huáng chū yuán nián yě.
汉献帝建安二十五年春正月,魏武帝在洛阳起建始殿,伐濯龙树而血出,又掘徙梨,根伤亦血出。帝恶之,遂寝疾,是月崩。盖草妖,又赤祥,是岁魏文帝黄初元年也。
wú sūn liàng wǔ fèng yuán nián liù yuè, jiāo zhǐ bài cǎo huà wéi dào. xī sān miáo jiāng wáng, wǔ gǔ biàn zhǒng, cǐ cǎo yāo yě. qí hòu liàng fèi.
吴孙亮五凤元年六月,交止稗草化为稻。昔三苗将亡,五谷变种,此草妖也。其后亮废。
shǔ liú chán jǐng yào wǔ nián, gōng zhōng dà shù wú gù zì zhé. qiáo zhōu yōu zhī, wú suǒ yǔ yán, nǎi shū zhù yuē:" zhòng ér dà, qí zhī huì. jù ér shòu, ruò hé fù." yán cáo zhě zhòng yě, wèi zhě dà yě, zhòng ér dà, tiān xià qí dāng huì yě. jù ér shòu, rú hé fù yǒu lì zhě hū? shǔ guǒ wáng, rú zhōu yán, cǐ cǎo yāo yě.
蜀刘禅景耀五年,宫中大树无故自折。谯周忧之,无所与言,乃书柱曰:“众而大,其之会。具而授,若何复。”言曹者众也,魏者大也,众而大,天下其当会也。具而授,如何复有立者乎?蜀果亡,如周言,此草妖也。
wú sūn hào tiān xǐ yuán nián, wú jùn lín píng hú zì hàn mò huì sāi, shì shí yī xī hū kāi chú wú cǎo. zhǎng lǎo xiāng chuán: cǐ hú sāi, tiān xià luàn cǐ hú kāi, tiān xià píng. wú xún wáng ér jiǔ fú wèi yī.
吴孙皓天玺元年,吴郡临平湖自汉末秽塞,是时一夕忽开除无草。长老相传:此湖塞,天下乱;此湖开,天下平。吴寻亡而九服为一。
tiān jì sān nián bā yuè, jiàn yè yǒu guǐ mù cài yú gōng huáng gǒu jiā shēng, yī yuán zǎo shù, zhǎng zhàng yú, jīng guǎng sì cùn, hòu èr fēn. yòu yǒu mǎi cài shēng gōng wú píng jiā, gāo sì chǐ, rú pí pá xíng, shàng yuán, jìng yī chǐ bā cùn, jīng guǎng wǔ cùn, liǎng biān shēng yè, lǜ sè. dōng guān àn tú, míng guǐ mù zuò zhī bì, mǎi cài zuò píng lǜ, suì yǐ gǒu wèi shì zhī láng, píng wèi píng lǜ láng, jiē yín yìn qīng shòu. gàn bǎo yuē: míng nián píng wú, wáng jùn zhǐ chuán zhèng dé píng zhǔ, xìng míng xiǎn rán, zhǐ shì zhī zhēng yě. huáng gǒu zhě, wú yǐ tǔ yùn chéng hàn, gù chū yǒu huáng lóng zhī ruì. jí qí jì nián, ér yǒu guǐ mù zhī yāo tuō huáng gǒu zhī jiā. huáng chēng bù gǎi, ér guì jiàn dà shū, tiān dào jīng wēi zhī yīng gǎn yě.
天纪三年八月,建鄴有鬼目菜于工黄狗家生,依缘枣树,长丈余,茎广四寸,厚二分。又有荬菜生工吴平家,高四尺,如枇杷形,上圆,径一尺八寸,茎广五寸,两边生叶,绿色。东观案图,名鬼目作芝萆,荬菜作平虑,遂以狗为侍芝郎,平为平虑郎,皆银印青绶。干宝曰:明年平吴,王浚止船正得平渚,姓名显然,指事之征也。黄狗者,吴以土运承汉,故初有黄龙之瑞。及其季年,而有鬼目之妖托黄狗之家。黄称不改,而贵贱大殊,天道精微之应敢也。
huì dì yuán kāng èr nián chūn, bā xī jùn jiè zhú shēng huā, zǐ sè, jiē shi rú mài, wài pí qīng, zhōng chì bái, wèi gān.
惠帝元康二年春,巴西郡界竹生花,紫色,结实如麦,外皮青,中赤白,味甘。
yuán kāng jiǔ nián liù yuè gēng zǐ, yǒu sāng shēng dōng gōng xī xiāng, rì zhǎng chǐ yú, jiǎ chén kū sǐ. cǐ yǔ yīn tài wù tóng yāo, tài zǐ bù néng wù, gù zhì fèi lù yě. bān gù chēng" yě mù shēng cháo ér bào zhǎng, xiǎo rén jiāng bào jū dà chén zhī wèi, wēi guó wáng jiā zhī xiàng, cháo jiāng wèi xū yě." shì hòu sūn xiù zhāng lín yòng shì, suì zhì dà luàn.
元康九年六月庚子,有桑生东宫西厢,日长尺余,甲辰枯死。此与殷太戊同妖,太子不能悟,故至废戮也。班固称“野木生朝而暴长,小人将暴居大臣之位,危国亡家之象,朝将为墟也。”是后孙秀、张林用事,遂至大乱。
yǒng kāng yuán nián sì yuè, lì huáng sūn zāng wèi huáng tài sūn. wǔ yuè jiǎ zǐ, jiù dōng gōng, sāng yòu shēng yú xī xiāng. míng nián, zhào wáng lún cuàn wèi, zhèn shā zāng, cǐ yǔ mǐn huái tóng yāo yě. shì yuè, zhuàng wǔ guó yǒu sāng huà wéi bǎi, ér zhāng huà yù hài. zhuàng wǔ, huá zhī fēng yì yě.
永康元年四月,立皇孙臧为皇太孙。五月甲子,就东宫,桑又生于西厢。明年,赵王伦篡位,鸩杀臧,此与愍怀同妖也。是月,壮武国有桑化为柏,而张华遇害。壮武,华之封邑也。
xiào huái dì yǒng jiā èr nián dōng, xiàng xiàn sāng shù yǒu shēng rú jiě cái, rén wèi zhī sāng shù kū. àn liú xiàng shuō," sāng zhě sàng yě", yòu wèi kū shēng, bù xiáng zhī shén. shì shí jīng shī xū ruò, hú kòu jiāo qīn, dōng hǎi wáng yuè wú wèi guó zhī xīn, sì nián dōng jì ér nán chū, wǔ nián chūn hōng yú cǐ chéng. shí lè yāo qí zhòng, wéi ér shè zhī, wáng gōng yǐ xià zhì zhòng shù, sǐ zhě shí yú wàn rén. yòu pōu yuè guān, fén qí shī. shì bài yě, zhōng yuán wú suǒ qǐng mìng, luò jīng yì xún fù mò, sāng kū zhī yīng yě.
孝怀帝永嘉二年冬,项县桑树有声如解材,人谓之桑树哭。案刘向说,“桑者丧也”,又为哭声,不祥之甚。是时京师虚弱,胡寇交侵,东海王越无卫国之心,四年冬季而南出,五年春薨于此城。石勒邀其众,围而射之,王公以下至众庶,死者十余万人。又剖越棺,焚其尸。是败也,中原无所请命,洛京亦寻覆没,桑哭之应也。
liù nián wǔ yuè, wú xī xiàn yǒu sì zhū zhū yú shù, xiāng jiū ér shēng, zhuàng ruò lián lǐ. xiān shì, guō jǐng chún shì yán líng yǎn shǔ, yù lín zhī yì, yuē:" hòu dāng fù yǒu yāo shù shēng, ruò ruì ér fēi, xīn shì zhī mù yě, tǎng yǒu cǐ, dōng xī shù bǎi lǐ bì yǒu zuò nì zhě." jí cǐ mù shēng, qí hòu xú fù guǒ zuò luàn, yì cǎo yāo yě. guō yòu yǐ wéi" mù bù qū zhí". qí qī yuè, yù zhāng jùn yǒu zhāng shù jiǔ kū, shì yuè hū gèng róng mào, yǔ hàn chāng yì kū shè fù shēng tóng zhàn. shì huái mǐn lún xiàn zhī zhēng, yuán dì zhōng xīng zhī yīng yě.
六年五月,无锡县有四株茱萸树,相樛而生,状若连理。先是,郭景纯筮延陵蝘鼠,遇《临》之《益》,曰:“后当复有妖树生,若瑞而非,辛螫之木也,傥有此,东西数百里必有作逆者。”及此木生,其后徐馥果作乱,亦草妖也。郭又以为“木不曲直”。其七月,豫章郡有樟树久枯,是月忽更荣茂,与汉昌邑枯社复生同占。是怀愍沦陷之征,元帝中兴之应也。
míng dì tài níng yuán nián jiǔ yuè, kuài jī shàn xiàn mù shēng rú rén miàn. shì hòu wáng dūn chēng bīng zuò nì, huò bài wú chéng. xī hàn āi chéng zhī shì bìng yǒu cǐ yāo, ér rén mào bèi jù, gù chūn huò yì dà. jīn cǐ dàn rú rén miàn ér yǐ, gù qí biàn yě qīng yǐ.
明帝太宁元年九月,会稽剡县木生如人面。是后王敦称兵作逆,祸败无成。昔汉哀成之世并有此妖,而人貌备具,故春祸亦大。今此但如人面而已,故其变也轻矣。
chéng dì xián hé liù nián wǔ yuè guǐ hài, qū ā yǒu liǔ shù kū dào liù zài, shì rì hū fù qǐ shēng, zhì jiǔ nián wǔ yuè jiǎ xū, wú xiàn wú xióng jiā yǒu sǐ yú shù, shì rì yīn fēng yǔ qǐ shēng, yǔ hàn shàng lín duàn liǔ qǐ shēng tóng xiàng. chū, kāng dì wèi wú wáng, yú shí suī gǎi fēng láng yá, ér yóu shí wú jùn wèi yì, shì dì yuè zhèng tǐ xiǎng guó zhī xiàng yě. qū ā xiān yì wú dì, xiàng jiàn wú yì xióng zhī shě, yòu tiān yì hū!
成帝咸和六年五月癸亥,曲阿有柳树枯倒六载,是日忽复起生,至九年五月甲戌,吴县吴雄家有死榆树,是日因风雨起生,与汉上林断柳起生同象。初,康帝为吴王,于时虽改封琅邪,而犹食吴郡为邑,是帝越正体飨国之象也。曲阿先亦吴地,象见吴邑雄之舍,又天意乎!
āi dì xīng níng sān nián wǔ yuè guǐ mǎo, lú líng xī chāng xiàn xiū míng jiā yǒu jiāng lì shù, shì rì hū fù qǐ shēng. shí xiào wǔ nián shǐ sì suì, é ér āi dì bēng, hǎi xī jí wèi, wèi jǐ ér fèi, jiǎn wén yuè zì fān wáng, rù zuǎn dà yè, dēng zuò xiǎng guó, yòu bù yú èr nián, ér xiào wǔ sì tǒng. dì huì chāng míng, shí zhě qiè wèi xī chāng xiū míng zhī xiáng, dì huì shí yīng yān. shì yì yǔ hàn xuān dì tóng xiàng yě.
哀帝兴宁三年五月癸卯,庐陵西昌县修明家有僵栗树,是日忽复起生。时孝武年始四岁,俄而哀帝崩,海西即位,未几而废,简文越自籓王,入纂大业,登阼享国,又不逾二年,而孝武嗣统。帝讳昌明,识者窃谓西昌修明之祥,帝讳实应焉。是亦与汉宣帝同象也。
hǎi xī tài hé yuán nián, liáng zhōu yáng shù shēng sōng. tiān jiè ruò yuē, sōng zhě bù gǎi kē yì yè, yáng zhě róu cuì zhī mù, jīn sōng shēng yú yáng, qǐ fēi yǒng jiǔ zhī yè jiāng jí wēi wáng zhī dì xié? shì shí zhāng tiān xī chēng xióng yú liáng zhōu, xún ér jiàng fú jiān.
海西太和元年,凉州杨树生松。天戒若曰,松者不改柯易叶,杨者柔脆之木,今松生于杨,岂非永久之业将集危亡之地邪?是时张天锡称雄于凉州,寻而降苻坚。
xiào wǔ tài yuán shí sì nián liù yuè, jiàn níng jùn tóng lè xiàn kū shù duàn zhé, hū rán zì lì xiāng shǔ. jīng fáng yì zhuàn yuē:" qì zhèng zuò yín, jué yāo mù duàn zì shǔ. fēi hòu yǒu zhuān, mù pū fǎn lì." shì shí zhèng dào duō pì, qí hòu zhāng fū rén zhuān chǒng, jí páng bēng, zhào shù guī jiù zhāng shì yān.
孝武太元十四年六月,建宁郡铜乐县枯树断折,忽然自立相属。京房《易传》曰:“弃正作淫,厥妖木断自属。妃后有专,木仆反立。”是时正道多僻,其后张夫人专宠,及旁崩,兆庶归咎张氏焉。
ān dì yuán xìng sān nián, jīng jiāng èr zhōu jiè zhú shēng shí, rú mài.
安帝元兴三年,荆、江二州界竹生实,如麦。
yì xī èr nián jiǔ yuè, yáng wǔ jiàng jūn yíng shì chén gài jiā yǒu kǔ mǎi cài, jīng gāo sì chǐ liù cùn, guǎng sān chǐ èr cùn, hòu sān cùn, yì cǎo yāo yě. cǐ dài yǔ wú zhōng tóng xiàng. shí zhě yǐ wéi kǔ mǎi zhě, mǎi qín kǔ yě. zì hòu suì suì zhēng tǎo, bǎi xìng láo kǔ, shì mǎi kǔ yě. shí yú nián zhōng, yáo hóng miè, bīng shǐ jí, shì kǔ mǎi zhī yīng yě.
义熙二年九月,扬武将军营士陈盖家有苦荬菜,茎高四尺六寸,广三尺二寸,厚三寸,亦草妖也。此殆与吴终同象。识者以为苦荬者,买勤苦也。自后岁岁征讨,百姓劳苦,是买苦也。十余年中,姚泓灭,兵始戢,是苦荬之应也。
yì xī zhōng, gōng chéng shàng jí yù dào zuǒ yòu jiē shēng jí lí, yì cǎo yāo yě. jí lí yǒu cì, bù kě jiàn ér xíng. shēng gōng qiáng jí chí dào, tiān jiè ruò yuē, rén jūn bù tīng zhèng, suī yǒu gōng shì chí dào, ruò kōng fèi yě, gù shēng jí lí.
义熙中,宫城上及御道左右皆生蒺藜,亦草妖也。蒺藜有刺,不可践而行。生宫墙及驰道,天戒若曰,人君不听政,虽有宫室驰道,若空废也,故生蒺藜。
yǔ chóng zhī niè
羽虫之孽
wèi wén dì huáng chū sì nián wǔ yuè, yǒu tí hú niǎo jí líng zhī chí. àn liú xiàng shuō, cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu qīng xiáng yě. zhào yuē:" cǐ shī rén suǒ wèi wū zé zhě yě. cáo shī' cì gòng gōng yuǎn jūn zǐ jìn xiǎo rén', jīn qǐ yǒu xián zhì zhī shì chǔ yú xià wèi, fǒu zé sī niǎo hé wéi ér zhì zāi! qí bó jǔ tiān xià jùn dé mào cái dú xíng jūn zǐ, yǐ dá cáo rén zhī cì." yú shì yáng biāo guǎn níng zhī tú xián jiàn jiàn jǔ, xiē suǒ wèi dǔ yāo zhī jù zhě yě. rán yóu bù néng yōu róng liàng zhí ér duō nì piān sī yǐ. jīng fáng yì zhuàn yuē" pì tuì yǒu dé, jué yāo shuǐ niǎo jí yú guó zhōng".
魏文帝黄初四年五月,有鹈鹕鸟集灵芝池。案刘向说,此羽虫之孽,又青祥也。诏曰:“此诗人所谓汙泽者也。《曹诗》‘刺共公远君子近小人’,今岂有贤智之士处于下位,否则斯鸟何为而至哉!其博举天下俊德茂才独行君子,以答曹人之刺。”于是杨彪、管宁之徒咸见荐举,些所谓睹妖知惧者也。然犹不能优容亮直而多溺偏私矣。京房《易传》曰“辟退有德,厥妖水鸟集于国中”。
huáng chū yuán nián, wèi yāng gōng zhōng yòu yǒu yàn shēng yīng, kǒu zhǎo jù chì, cǐ yǔ shāng zhòu sòng yǐn tóng xiàng.
黄初元年,未央宫中又有燕生鹰,口爪俱赤,此与商纣、宋隐同象。
jǐng chū yuán nián, yòu yǒu yàn shēng jù kòu yú wèi guó lǐ gài jiā, xíng ruò yīng, wěn shì yàn, cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu chì shěng yě. gāo táng lóng yuē:" cǐ wèi shì zhī dà yì, yí fáng yīng yáng zhī chén yú xiāo qiáng zhī nèi." qí hòu xuān dì qǐ zhū cáo shuǎng, suì yǒu wèi shì.
景初元年,又有燕生巨鷇于卫国李盖家,形若鹰,吻似燕,此羽虫之孽,又赤眚也。高堂隆曰:“此魏室之大异,宜防鹰扬之臣于萧墙之内。”其后宣帝起诛曹爽,遂有魏室。
hàn xiàn dì jiàn ān èr shí sān nián, tū qiū niǎo jí yè gōng wén chāng diàn hòu chí. míng nián, wèi wǔ wáng hōng. wèi wén dì huáng chū sān nián, yòu jí luò yáng fāng lín yuán chí. qī nián, yòu jí. qí xià, wén dì bēng. jǐng chū mò, yòu jí fāng lín yuán chí. yǐ qián zài zhì, zhé yǒu dà sàng, dì è zhī. qí nián, míng dì bēng.
汉献帝建安二十三年,秃鹙鸟集鄴宫文昌殿后池。明年,魏武王薨。魏文帝黄初三年,又集雒阳芳林园池。七年,又集。其夏,文帝崩。景初末,又集芳林园池。已前再至,辄有大丧,帝恶之。其年,明帝崩。
shǔ liú chán jiàn xìng jiǔ nián shí yuè, jiāng yáng zhì jiāng zhōu yǒu niǎo cóng jiāng nán fēi dù jiāng běi, bù néng dá, duò shuǐ sǐ zhě yǐ qiān shù. shì shí zhū gě liàng lián nián dòng zhòng, zhì tūn zhōng xià, ér zhōng sǐ wèi nán, suǒ tú bù suí. yòu zhū jiàng fēn zhēng, pō sàng tú lǚ, niǎo běi fēi bù néng dá duò shuǐ sǐ zhě, jiē yǒu qí xiàng yě. liàng jìng bù néng guò wèi, yòu qí yīng hū! cǐ yǔ hàn shí chǔ guó wū dòu duò sì shuǐ cū lèi yǐ.
蜀刘禅建兴九年十月,江阳至江州有鸟从江南飞渡江北,不能达,堕水死者以千数。是时诸葛亮连年动众,志吞中夏,而终死渭南,所图不遂。又诸将分争,颇丧徒旅,鸟北飞不能达堕水死者,皆有其象也。亮竟不能过渭,又其应乎!此与汉时楚国乌斗堕泗水粗类矣。
jǐng chū yuán nián, líng xiāo quē shǐ gòu, yǒu què cháo qí shàng. què tǐ bái hēi zá sè, cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu bái hēi xiáng yě. dì yǐ wèn gāo táng lóng, duì yuē:" shī yún' wéi què yǒu cháo, wéi jiū jū zhī', jīn xīng qǐ gōng shì ér què lái cháo, cǐ gōng shì wèi chéng shēn bù dé jū zhī xiàng yě. tiān jiè ruò yuē, gōng shì wèi chéng, jiāng yǒu tā xìng zhì yù zhī, bù kě bù shēn lǜ." yú shì dì gǎi yán dòng sè.
景初元年,陵霄阙始构,有鹊巢其上。鹊体白黑杂色,此羽虫之孽,又白黑祥也。帝以问高堂隆,对曰:“《诗》云‘惟鹊有巢,惟鸠居之’,今兴起宫室而鹊来巢,此宫室未成身不得居之象也。天戒若曰,宫室未成,将有他姓制御之,不可不深虑。”于是帝改颜动色。
wú sūn quán chì wū shí èr nián sì yuè, yǒu liǎng wū xián què duò dōng guǎn, quán shǐ lǐng chéng xiàng zhū jù liáo què yǐ jì. àn liú xīn shuō, cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu hēi xiáng yě. shì bù míng tīng bù cōng zhī fá yě. shì shí quán yì yì dé shuāi, xìn chán hǎo shā, èr zǐ jiāng wēi, jiàng xiàng jù dài, dǔ yāo bù wù, jiā zhī yǐ liáo, mèi dào zhī shèn zhě yě. míng nián, tài zǐ hé fèi, lǔ wáng bà cì sǐ, zhū jù zuǒ qiān, lù yì yōu zú, shì qí yīng yě. dōng guǎn, diǎn jiào zhī fǔ què duò dōng guǎn, yòu tiān yì hū?
吴孙权赤乌十二年四月,有两乌衔鹊堕东馆,权使领丞相硃据燎鹊以祭。案刘歆说,此羽虫之孽,又黑祥也。视不明、听不聪之罚也。是时权意溢德衰,信谗好杀,二子将危,将相俱殆,睹妖不悟,加之以燎,昧道之甚者也。明年,太子和废,鲁王霸赐死,硃据左迁,陆议忧卒,是其应也。东馆,典教之府;鹊堕东馆,又天意乎?
wú sūn quán tài yuán èr nián zhēng yuè, fēng qián tài zǐ hé wèi nán yáng wáng, qiǎn zhī cháng shā, yǒu què cháo qí fān qiáng. hé gù gōng liáo wén zhī, jiē yōu cǎn, yǐ wéi qiáng mò qīng wēi, fēi jiǔ ān zhī xiàng. shì hòu guǒ bù dé qí sǐ.
吴孙权太元二年正月,封前太子和为南阳王,遣之长沙,有鹊巢其帆樯。和故宫僚闻之,皆忧惨,以为樯末倾危,非久安之象。是后果不得其死。
sūn liàng jiàn xìng èr nián shí yī yuè, yǒu dà niǎo wǔ jiàn yú chūn shēn, wú rén yǐ wéi fèng huáng. míng nián, gǎi yuán wèi wǔ fèng. hàn huán dì shí yǒu wǔ sè dà niǎo, sī mǎ biāo yún:" zhèng dào shuāi quē, wú yǐ zhì fèng, nǎi yǔ chóng niè ěr." sūn liàng wèi yǒu dé zhèng, sūn jùn jiāo bào fāng shén, cǐ yǔ huán dì tóng shì yě. àn ruì yīng tú, dà niǎo shì fèng ér wèi niè zhě fēi yī, yí jiē shì yě.
孙亮建兴二年十一月,有大鸟五见于春申,吴人以为凤皇。明年,改元为五凤。汉桓帝时有五色大鸟,司马彪云:“政道衰缺,无以致凤,乃羽虫孽耳。”孙亮未有德政,孙峻骄暴方甚,此与桓帝同事也。案《瑞应图》,大鸟似凤而为孽者非一,宜皆是也。
sūn hào jiàn héng sān nián, xī yuàn yán fèng huáng jí, yǐ zhī gǎi yuán, yì tóng yú liàng.
孙皓建衡三年,西苑言凤皇集,以之改元,义同于亮。
wǔ dì tài shǐ sì nián bā yuè, yǒu dí zhì fēi shàng chāng hé mén. tiān jiè ruò yuē, chāng hé mén fēi zhì suǒ zhǐ, yóu yīn zōng zhì dēng dǐng ěr zhī jiè yě.
武帝泰始四年八月,有翟雉飞上阊阖门。天戒若曰,阊阖门非雉所止,犹殷宗雉登鼎耳之戒也。
huì dì yǒng kāng yuán nián, zhào wáng lún jì cuàn, jīng shī dé yì niǎo, mò néng míng. lún shǐ rén chí chū, zhōu xuán chéng yì shì yǐ wèn rén. jī rì, gōng xī yǒu xiǎo ér jiàn zhī, suì zì yán yuē:" fú liú niǎo yì." chí zhě jí hái bái lún, lún shǐ gèng qiú, yòu jiàn zhī, nǎi jiāng rù gōng, mì lóng niǎo, bìng bì xiǎo ér hù zhōng, míng rì shì zhī, xī bú jiàn. cǐ yǔ chóng zhī niè. shí zhào wáng lún yǒu mù liú zhī jí, yán fú liú zhě, wèi lún liú jiāng fú qí zuì yě. xún ér lún zhū.
惠帝永康元年,赵王伦既篡,京师得异鸟,莫能名。伦使人持出,周旋城邑市以问人。积日,宫西有小兒见之,遂自言曰:“服留鸟翳。”持者即还白伦,伦使更求,又见之,乃将入宫,密笼鸟,并闭小兒户中,明日视之,悉不见。此羽虫之孽。时赵王伦有目瘤之疾,言服留者,谓伦留将服其罪也。寻而伦诛。
zhào wáng lún cuàn wèi, yǒu chún rù tài jí diàn, zhì jí dōng táng. tiān jiè ruò yuē, tài jí dōng táng jiē cháo xiǎng tīng zhèng zhī suǒ, ér chún zhì tóng rì jí zhī zhě, zhào wáng lún bù dàng jū cǐ wèi yě. shī yún:" què zhī qiáng qiáng, chún zhī bēn bēn, rén zhī wú liáng, wǒ yǐ wéi jūn." qí cǐ zhī wèi hū! xún ér lún zhū.
赵王伦篡位,有鹑入太极殿,雉集东堂。天戒若曰,太极东堂皆朝享听政之所,而鹑雉同日集之者,赵王伦不当居此位也。《诗》云:“鹊之强强,鹑之奔奔,人之无良,我以为君。”其此之谓乎!寻而伦诛。
xiào huái dì yǒng jiā yuán nián èr yuè, luò yáng dōng běi bù guǎng lǐ dì xiàn, yǒu cāng bái èr sè é chū, cāng zhě fēi xiáng chōng tiān, bái zhě zhǐ yān. cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu hēi bái xiáng yě. chén liú dǒng yǎng yuē:" bù guǎng, zhōu zhī dí quán, méng huì dì yě. bái zhě, jīn sè, guó zhī xíng yě. cāng wèi hú xiàng, qí kě jìn yán hū?" shì hòu, liú yuán hǎi shí lè xiāng jì luàn huá.
孝怀帝永嘉元年二月,洛阳东北步广里地陷,有苍白二色鹅出,苍者飞翔冲天,白者止焉。此羽虫之孽,又黑白祥也。陈留董养曰:“步广,周之狄泉,盟会地也。白者,金色,国之行也。苍为胡象,其可尽言乎?”是后,刘元海、石勒相继乱华。
míng dì tài níng sān nián bā yuè gēng xū, yǒu dà niǎo èr, cāng hēi sè, yì guǎng yī zhàng sì chǐ, qí yī jí sī tú fǔ, shè ér shā zhī, qí yī jí shì běi jiā rén shě, yì huò yān. cǐ yǔ chóng zhī niè, yòu hēi xiáng yě. jí rùn yuè wù zǐ ér dì bēng, hòu suì yǒu sū jùn zǔ yuē zhī luàn.
明帝太宁三年八月庚戌,有大鸟二,苍黑色,翼广一丈四尺,其一集司徒府,射而杀之,其一集市北家人舍,亦获焉。此羽虫之孽,又黑祥也。及闰月戊子而帝崩,后遂有苏峻、祖约之乱。
chéng dì xián hé èr nián zhēng yuè, yǒu wǔ ōu niǎo jí diàn tíng, cǐ yòu bái xiáng yě. shì shí yǔ liàng gǒu wéi zhòng móu, jiāng zhào sū jùn, yǒu yán bù cóng zhī jiù, gù bái xiáng xiān jiàn yě. sān nián èr yuè, jùn guǒ zuò luàn, gōng yè fén huǐ, huà wéi wū lái, cǐ qí yīng yě.
成帝咸和二年正月,有五鸥鸟集殿庭,此又白祥也。是时庾亮苟违众谋,将召苏峻,有言不从之咎,故白祥先见也。三年二月,峻果作乱,宫掖焚毁,化为汙莱,此其应也。
xián kāng bā nián qī yuè, yǒu bái lù jí diàn wū. shì shí kāng dì chū jí wèi, bù yǒng zhī xiáng yě. hòu shè zài qī ér dì bēng. àn liú xiàng yuē:" yě niǎo rù chù, gōng shì jiāng kōng." cǐ qí yīng yě.
咸康八年七月,有白鹭集殿屋。是时康帝初即位,不永之祥也。后涉再期而帝崩。案刘向曰:“野鸟入处,宫室将空。”此其应也。
hǎi xī chū yǐ xìng shǒu sān nián èr yuè jí wèi, yǒu yě zhì jí yú xiāng fēng. cǐ yǔ chóng zhī niè yě. xún wèi huán wēn suǒ fèi yě.
海西初以兴守三年二月即位,有野雉集于相风。此羽虫之孽也。寻为桓温所废也。
xiào wǔ dì tài yuán shí liù nián liù yuè, què cháo tài jí dōng tóu chī wěi, yòu cháo guó zǐ xué táng xī tóu. shí bā nián dōng gōng shǐ chéng, shí jiǔ nián zhēng yuè què yòu cháo qí xī mén. cǐ dài yǔ wèi jǐng chū tóng zhàn. xué táng, fēng jiào suǒ jù xī tóu, yòu jīn xíng zhī xiáng. jí dì bēng hòu, ān huáng sì wèi, huán xuán suì cuàn, fēng jiào nǎi tuí, jīn xíng bù jìng zhī xiàng yě.
孝武帝太元十六年六月,鹊巢太极东头鸱尾,又巢国子学堂西头。十八年东宫始成,十九年正月鹊又巢其西门。此殆与魏景初同占。学堂,风教所聚;西头,又金行之祥。及帝崩后,安皇嗣位,桓玄遂篡,风教乃穨,金行不竞之象也。
ān dì yì xī sān nián, lóng xiāng jiāng jūn zhū yī shù shòu yáng. bì chuī fàn, hū yǒu qún wū jí zào, jìng lái zhuó gǎn, bì qū suì bù qù. yǒu liè gǒu zǎ shā liǎng wū, yú wū yīn gòng zhuó shā gǒu, yòu gǎn qí ròu, wéi yú gǔ cún. cǐ yì yǔ chóng zhī niè, yòu hēi xiáng yě. míng nián liù yuè, yī sǐ, cǐ qí yīng yě.
安帝义熙三年,龙骧将军硃猗戍寿阳。婢炊饭,忽有群乌集灶,竞来啄敢,婢驱遂不去。有猎狗咋杀两乌,余乌因共啄杀狗,又敢其肉,唯余骨存。此亦羽虫之孽,又黑祥也。明年六月,猗死,此其应也。
yáng huò
羊祸
chéng dì xián hé èr nián wǔ yuè, sī tú wáng dǎo jiù yáng shēng wú hòu zú, cǐ yáng huò yě. jīng fáng yì zhuàn yuē:" zú shǎo zhě, xià bù shèng rèn yě." míng nián, sū jùn pò jīng dū, dǎo yǔ dì jù yōu shí tou, jǐn nǎi dé miǎn, shì qí yīng yě.
成帝咸和二年五月,司徒王导厩羊生无后足,此羊祸也。京房《易传》曰:“足少者,下不胜任也。”明年,苏峻破京都,导与帝俱幽石头,仅乃得免,是其应也。
chì shěng chì xiáng
赤眚赤祥
gōng sūn wén yì shí, xiāng píng běi shì shēng ròu, zhǎng wéi gè shù chǐ, yǒu tóu mù kǒu huì, wú shǒu zú ér dòng yáo, cǐ chì xiáng yě. zhàn yuē:" yǒu xíng bù chéng, yǒu tǐ bù shēng, qí guó miè wáng." wén yì xún wèi wèi suǒ zhū.
公孙文懿时,襄平北市生肉,长围各数尺,有头目口喙,无手足而动摇,此赤祥也。占曰:“有形不成,有体不声,其国灭亡。”文懿寻为魏所诛。
wú shù jiāng dèng xǐ shā zhū cí shén, zhì bì xuán zhī, hū jiàn yī rén tóu wǎng shí ròu, xǐ yǐn gōng shè zhòng zhī, zǎ zǎ zuò shēng, rào wū sān rì, jìn chì xiáng yě. hòu rén bái xǐ móu běi pàn, hé mén bèi zhū. jīng fáng yì zhuàn yuē:" shān jiàn bǎo, jiāng yú yì, yì yǒu bīng, zhuàng rú rén tóu, chì sè."
吴戍将邓喜杀猪祠神,治毕悬之,忽见一人头往食肉,喜引弓射中之,咋咋作声,绕屋三日,近赤祥也。后人白喜谋北叛,阖门被诛。京房《易传》曰:“山见葆,江于邑,邑有兵,状如人头,赤色。”
wǔ dì tài kāng wǔ nián sì yuè rén zǐ, lǔ guó chí shuǐ biàn chì rú xuè.
武帝太康五年四月壬子,鲁国池水变赤如血。
qī nián shí yuè, hé yīn yǒu chì xuě èr qǐng. cǐ chì xiáng yě. shì hòu sì zài ér dì bēng, wáng shì suì luàn.
七年十月,河阴有赤雪二顷。此赤祥也。是后四载而帝崩,王室遂乱。
huì dì yuán kāng wǔ nián sān yuè, lǚ xiàn yǒu liú xiě, dōng xī bǎi yú bù, cǐ chì xiáng yě. zhì yuán kāng mò, qióng xiōng jí luàn, jiāng shī liú xiě zhī yīng yě. gàn bǎo yǐ wéi" hòu bā zài ér fēng yún luàn xú zhōu, shā shāng shù wàn rén", shì qí yīng yě.
惠帝元康五年三月,吕县有流血,东西百余步,此赤祥也。至元康末,穷凶极乱,僵尸流血之应也。干宝以为“后八载而封云乱徐州,杀伤数万人”,是其应也。
yǒng kāng yuán nián sān yuè, wèi shì yǔ xuè. fū zhèng xíng shū huǎn, zé yǒu cháng yù chì xiáng zhī yāo. cǐ suì zhēng yuè, sòng mǐn huái tài zǐ, yōu yú xǔ gōng. tiān jiè ruò yuē, bù yí huǎn zì jiān rén, jiāng shǐ tài zǐ yuān sǐ. huì dì yú mào bù wù, shì yuè mǐn huái suì bì. yú shì wáng shì chéng xìn, huò liú tiān xià. nào chǐ shā qí mǐn wáng rì, tiān yù xuè zhān yī. tiān yǐ gào yě, cǐ zhī wèi hū? jīng fáng yì zhuàn yuē:" guī yù bù jiě, zī wèi zhuī fēi, jué jiù tiān yù xuè. zī wèi bù qīn, xià yǒu ě xīn, bù chū sān nián, wú qí zōng." yòu yuē:" nìng rén lù, gōng chén lù, tiān yù xuè yě."
永康元年三月,尉氏雨血。夫政刑舒缓,则有常燠赤祥之妖。此岁正月,送愍怀太子,幽于许宫。天戒若曰,不宜缓恣奸人,将使太子冤死。惠帝愚眊不寤,是月愍怀遂毙。于是王室成衅,祸流天下。淖齿杀齐湣王日,天雨血沾衣。天以告也,此之谓乎?京房、《易传》曰:“归狱不解,兹谓追非,厥咎天雨血。兹谓不亲,下有恶心,不出三年,无其宗。”又曰:“佞人禄,功臣戮,天雨血也。”
mǐn dì jiàn xìng yuán nián shí èr yuè, hé dōng dì zhèn, yǔ ròu. sì nián shí èr yuè bǐng yín, chéng xiàng fǔ zhǎn dū yùn lìng shǐ chún yú bó, xuè nì liú shàng zhù èr zhàng sān chǐ, cǐ chì xiáng yě. shì shí, hòu jiāng jūn chǔ póu zhèn guǎng líng, chéng xiàng yáng shēng běi fá, bó yǐ dū yùn jī liú jí yì shǐ zāng zuì, yī jūn fǎ lù zhī. qí xī sù chēng:" dū yùn shì qì, wú suǒ jī fá, shòu qiú yì shǐ, zuì bù jí sǐ. bīng jiā zhī shì, xiān shēng hòu shí, shí shì tún shù, fēi wéi zhēng jūn. zì sì nián yǐ lái, yùn cáo jī tíng, jiē bù yǐ jūn xìng fǎ lùn." liáo zuǒ mò zhī lǐ. jí yǒu biàn, sī zhí tán hé zhòng guān, yuán dì bù wèn, suì pín hàn sān nián. gàn bǎo yǐ wéi yuān qì zhī yīng yě. guō jǐng chún yuē:" xuè zhě shuǐ lèi, tóng shǔ yú kǎn. kǎn wèi fǎ xiàng, shuǐ píng rùn xià, bù yí nì liú. cǐ zhèng yǒu jiù shī zhī zhēng yě."
愍帝建兴元年十二月,河东地震,雨肉。四年十二月丙寅,丞相府斩督运令史淳于伯,血逆流上柱二丈三尺,此赤祥也。是时,后将军褚裒镇广陵,丞相扬声北伐,伯以督运稽留及役使赃罪,依军法戮之。其息诉称:“督运事讫,无所稽乏,受赇役使,罪不及死。兵家之势,先声后实,实是屯戍,非为征军。自四年已来,运漕稽停,皆不以军兴法论。”僚佐莫之理。及有变,司直弹劾众官,元帝不问,遂频旱三年。干宝以为冤气之应也。郭景纯曰:“血者水类,同属于《坎》。《坎》为法象,水平润下,不宜逆流。此政有咎失之征也。”
liú cōng wěi jiàn yuán yuán nián zhēng yuè, píng yáng dì zhèn, qí chóng míng guān xiàn wèi chí, shuǐ chì rú xuè, chì qì zhì tiān, yǒu chì lóng fèn xùn ér qù. liú xīng qǐ yú qiān niú, rù zǐ wēi, lóng xíng wēi yí, qí guāng zhào dì, luò yú píng yáng běi shí lǐ. shì zhī zé ròu, chòu wén yú píng yáng. zhǎng sān shí bù, guǎng èr shí qī bù. ròu páng cháng yǒu kū shēng, zhòu yè bù zhǐ. shù rì, cōng hòu liú shì chǎn yī shé yī shòu, gè hài rén ér zǒu. xún zhī bù dé, qǐng zhī jiàn yú yǔn ròu zhī páng. shì shí, liú cōng nà liú yīn sān nǚ, bìng wèi qí hòu. tiān jiè ruò yuē, cōng jì zì chēng liú xìng, sān hòu yòu jù liú shì, nì gǔ ròu zhī gāng, chéng rén lún zhī zé. yǔn ròu zhū yāo, qí shěng yì dà. é ér liú shì sǐ, kū shēng zì jué yǐ.
刘聪伪建元元年正月,平阳地震,其崇明观陷为池,水赤如血,赤气至天,有赤龙奋迅而去。流星起于牵牛,入紫微,龙形委蛇,其光照地,落于平阳北十里。视之则肉,臭闻于平阳。长三十步,广二十七步。肉旁常有哭声,昼夜不止。数日,聪后刘氏产一蛇一兽,各害人而走。寻之不得,顷之见于陨肉之旁。是时,刘聪纳刘殷三女,并为其后。天戒若曰,聪既自称刘姓,三后又俱刘氏,逆骨肉之纲,成人伦之则。陨肉诸妖,其眚亦大。俄而刘氏死,哭声自绝矣。