zhāng chéng yè, zì jì yuán, běn xìng kāng, tóng zhōu rén. xián tōng zhōng, nèi cháng shì zhāng tài chù wèi jiǎ zǐ. guāng qǐ zhōng, zhǔ hé yáng jūn shì, cì zǐ, rù wèi nèi gòng fèng. wǔ huáng zhī tǎo wáng xíng yú, chéng yè lèi fèng shǐ wèi běi, yīn liú jiān wǔ huáng jūn shì, zéi píng, gǎi jiǔ fāng shǐ. sān nián, zhāo zōng jiāng xìng tài yuán, yǐ chéng yè yǔ wǔ huáng shàn, yòng chú wèi hé dōng jiān jūn, mì lìng yíng jià. jì ér zhāo zōng xìng huá zhōu, jiù jiā zuǒ jiān mén wèi jiāng jūn. jià zài fèng xiáng, chéng yè lǚ qǐng chū shī jìn jiàng, yǐ wéi qí rén jǐ jiǎo. cuī wèi gōng zhī zhū huàn guān yě, wǔ huáng wěi lù zuì rén shǒu jí yǐ fèng zhào, nì chéng yè yú hú lǜ sì, zhāo zōng yù shì, nǎi fù qǐng wèi jiān jūn.
张承业,字继元,本姓康,同州人。咸通中,内常侍张泰畜为假子。光启中, 主郃阳军事,赐紫,入为内供奉。武皇之讨王行瑜,承业累奉使渭北,因留监武皇 军事,贼平,改酒坊使。三年,昭宗将幸太原,以承业与武皇善,用除为河东监军, 密令迎驾。既而昭宗幸华州,就加左监门卫将军。驾在凤翔,承业屡请出师晋、绛, 以为岐人掎角。崔魏公之诛宦官也,武皇伪戮罪人首级以奉诏,匿承业于斛律寺, 昭宗遇弑,乃复请为监军。
jiā chéng zhī yì, qiǎn chéng yè qiú yuán yú fèng xiáng. shí hé zhōng zǔ jué, zì lí shí dù hé, chūn bīng fāng pàn, líng sī bēn cù, yǐ zhōu bù dé dù, yīn dǎo hé shén. shì yè, mèng shén rén wèi yuē:" zi dàn dù, liú bīng wú huàn." jì wù, jīn lì bào yuē:" hé bīng hé yǐ." líng chén, niè bīng ér jì, xuán zhǒng bīng jiě. shǐ hái, wǔ huáng bìng dǔ, qǐ shǒu zhī xī, zhào chéng yè shǔ zhī yuē:" wú ér gū ruò, qún chén zòng héng, hòu shì gōng shàn chóu zhī." chéng yè fèng yí gù, yuán lì sì wáng, píng nèi nán, cè lüè jū duō. jì zhōng yì yuè zhī zhì, jí qǐng chū shī jiù lù, pò zéi jiā chéng. zhuāng zōng shēn gǎn qí yì, xiōng shì zhī, qīn xìng chéng yè sī dì, shēng táng bài mǔ, cì yí yōu hòu. shí zhuāng zōng chū xíng mò zhì, fán chú bài zhī mìng, jiē chéng yú lú rǔ bì zhī shǒu. rǔ bì jì zì wèi hù bù shì láng, nǎi qǐng yǔ chéng yè gǎi guān jí kāi guó yì, chéng yè jù ér bù shòu. qí hòu, dàn chēng běn cháo jiù guān ér yǐ.
夹城之役,遣承业求援于凤翔。时河中阻绝,自离石渡河,春冰方泮,凌澌奔 蹙,舣舟不得渡,因祷河神。是夜,梦神人谓曰:“子但渡,流冰无患。”既寤, 津吏报曰:“河冰合矣。”凌晨,蹑冰而济,旋踵冰解。使还,武皇病笃,启手之 夕,召承业属之曰:“吾兒孤弱,群臣纵横,后事公善筹之。”承业奉遗顾,爰立 嗣王,平内难,策略居多。既终易月之制,即请出师救潞,破贼夹城。庄宗深感其 意,兄事之,亲幸承业私第,升堂拜母,赐遗优厚。时庄宗初行墨制,凡除拜之命, 皆成于卢汝弼之手。汝弼既自为户部侍郎,乃请与承业改官及开国邑,承业拒而不 受。其后,但称本朝旧官而已。
tiān yòu zhōng, yōu zhōu liú shǒu guāng bài, qí fǔ yuàn féng dào guī tài yuán, chéng yè pì wèi běn yuàn xún guān. chéng yè zhòng qí wén zhāng lǚ xíng, shén jiàn dài yù. shí yǒu zhōu yuán bào zhě, shàn rén lún jiàn, yǔ dào bù hé, wèi chéng yè yuē:" píng shēng wú qián chéng, gōng bù kě guò yòng." guǎn shū jì lú zhì wén zhī yuē:" wǒ céng jiàn dù huáng cháng sī kōng xiě zhēn tú, dào zhī zhuàng mào kù lèi yān, jiāng lái bì fù dà yòng, yuán bào zhī yán, bù zú xìn yě." chéng yè jiàn wèi bà fǔ cóng shì yān.
天祐中,幽州刘守光败,其府掾冯道归太原,承业辟为本院巡官。承业重其文 章履行,甚见待遇。时有周元豹者,善人伦鉴,与道不合,谓承业曰:“冯生无前 程,公不可过用。”管书记卢质闻之曰:“我曾见杜黄裳司空写真图,道之状貌酷 类焉,将来必副大用,元豹之言,不足信也。”承业荐为霸府从事焉。
bǎi xiāng zhī yì, wáng shī jì bī biàn yíng, zhōu dé wēi lǜ qí bēn chōng, jiān qǐng tuì shě. zhuāng zōng nù qí nuò, bù tīng, chuí zhàng ér qǐn, zhū jiàng bù gǎn yán shì, xián yì jiān jūn qǐng bái. chéng yè jù zhì yá mén, qiān zhàng ér rù, fǔ zhuāng zōng yuē: " cǐ fēi wáng ān qǐn shí, zhōu dé wēi lǎo jiàng, dòng shí bīng shì, gū wù wàn quán, yán bù kě hū." zhuāng zōng jué rán ér xìng yuē:" yǔ fāng sī zhī." qí xī, shōu jūn bǎo hào yì. dé wēi tǎo liú shǒu guāng, lìng chéng yè wǎng shì zéi shì, yīn qǐng zhuāng zōng zì xíng, guǒ chéng dà jié. chéng yè gǎn wǔ huáng hòu yù, zì zhuāng zōng zài wèi zhōu chuí shí nián, tài yuán jūn guó zhèng shì, yī wěi chéng yè ér jī jù yǔ tǎng, shōu bīng shì mǎ, zhāo huái liú sàn, quàn kè nóng sāng, chéng shì bà jī zhě, chéng yè zhī zhōng lì yě.
柏乡之役,王师既逼汴营,周德威虑其奔冲,坚请退舍。庄宗怒其懦,不听, 垂帐而寝,诸将不敢言事,咸诣监军请白。承业遽至牙门,褰帐而入,抚庄宗曰: “此非王安寝时,周德威老将,洞识兵势,姑务万全,言不可忽。”庄宗蹶然而兴 曰:“予方思之。”其夕,收军保鄗邑。德威讨刘守光,令承业往视贼势,因请庄 宗自行,果成大捷。承业感武皇厚遇,自庄宗在魏州垂十年,太原军国政事,一委 承业;而积聚庾帑,收兵市马,招怀流散,劝课农桑,成是霸基者,承业之忠力也。
shí zhēn jiǎn tài hòu, hán dé fēi yī shū fēi zhū zhái wáng zhī guì, jì wáng zhī jiè dì zài jìn yáng gōng, huò bù yǐ qí dào gàn yú chéng yè, xī bù tīng, yú fǎ jìn zhě bì chéng, yóu shì guì qī liǎn shǒu, mín sú pī biàn. huò yǒu zhòng shāng chéng yè yú zhuāng zōng zhě, yán zhuān nòng wēi bǐng, guǎng nà lù yí. zhuāng zōng suì shí hái jìn yáng gōng shěng tài hòu, xū qián pú bó gěi líng guān, cháng zhì jiǔ yú quán fǔ, zhuāng zōng hān yǐn, mìng xìng shèng gōng shǐ lǐ jì jí wèi chéng yè qǐ wǔ, jì jìng, chéng yè chū bǎo dài bì mǎ fèng zhī. zhuāng zōng zhǐ qián jī wèi chéng yè yuē:" hé gē wú qián shǐ, qī gē yǔ cǐ yī jī, bǎo mǎ fēi shū huì yě." chéng yè xiè yuē:" láng jūn gē láo, chéng yè zì chū jǐ fèng qián. cǐ qián shì dài wáng kù wù, zhǔn nǐ zhī shàn sān jūn, bù gǎn yǐ gōng wù wèi sī lǐ yě." zhuāng zōng bù yuè, shǐ jiǔ qīn chéng yè. chéng yè yuē:" chén lǎo chì shǐ. fēi wéi zǐ sūn zhī móu, xī qián wèi dài wáng jī yè, wáng ruò zì yào sàn shī, hé fáng lǎo fū, bù guò cái jǐn bīng sàn, yī shì wú chéng." àn: tōng jiàn zuò wáng zì qǔ yòng zhī, hé wèn pū wèi! zhuāng zōng nù, gù yuán xíng qīn yuē:" qǔ jiàn lái!" chéng yè yǐn zhuāng zōng yī, qì ér yán yuē:" pū hé xiān wáng yí gù, shì wèi běn cháo zhū biàn zéi, wèi wáng xī kù wù, zhǎn chéng yè shǒu, sǐ yì wú kuì yú xiān wáng, jīn rì qǐng sǐ!" yán bǎo jiě chéng yè shǒu, lìng tuì. chéng yè gòu bǎo yuē:" dǎng zhū wēn nì zéi, wèi cháng yǒu yī yán xiào zhōng, ér gǎn yī ā chǎn fù." huī quán bó zhī. tài hòu wén zhuāng zōng jiǔ shī, jí zhào rù. zhuāng zōng xìng zhì xiào, wén tài hòu zhào, kòu tóu xiè ā yè yuē:" wú bēi jiǔ zhī jiān, wǔ yú qī gē, tài hòu bì guài wú. qī gē wèi tòng yǐn liǎng zhī fēn bàng, kě hū?" zhuāng zōng lián yǐn sì zhōng, quàn chéng yè, jìng bù yǐn. zhuāng zōng guī gōng, tài hòu shǐ rén wèi chéng yè yuē:" xiǎo ér wǔ tè jìn, yǐ chī yǐ, kě guī dì." yì rì, tài hòu yǔ zhuāng zōng jù xìng qí dì, wèi láo zhī. zì shì sī yè jǐ jué.
时贞简太后,韩德妃、伊淑妃、诸宅王之贵,洎王之介弟在晋阳宫,或不以其 道干于承业,悉不听,逾法禁者必惩,由是贵戚敛手,民俗丕变。或有中伤承业于 庄宗者,言专弄威柄,广纳赂遗。庄宗岁时还晋阳宫省太后,须钱蒱博、给伶官, 尝置酒于泉府,庄宗酣饮,命兴圣宫使李继岌为承业起舞,既竟,承业出宝带币马 奉之。庄宗指钱积谓承业曰:“和哥无钱使,七哥与此一积,宝马非殊惠也。”承 业谢曰:“郎君哥劳,承业自出己俸钱。此钱是大王库物,准拟支赡三军,不敢以 公物为私礼也。”庄宗不悦,使酒侵承业。承业曰:“臣老敕使。非为子孙之谋, 惜钱为大王基业,王若自要散施,何妨老夫,不过财尽兵散,一事无成。”案: 《通鉴》作王自取用之,何问仆为!庄宗怒,顾元行钦曰:“取剑来!”承业引庄 宗衣,泣而言曰:“仆荷先王遗顾,誓为本朝诛汴贼,为王惜库物,斩承业首,死 亦无愧于先王,今日请死!”阎宝解承业手,令退。承业诟宝曰:“党硃温逆贼, 未尝有一言效忠,而敢依阿谄附。”挥拳踣之。太后闻庄宗酒失,急召入。庄宗性 至孝,闻太后召,叩头谢阿业曰:“吾杯酒之间,忤于七哥,太后必怪吾。七哥为 痛饮两卮分谤,可乎?”庄宗连饮四钟,劝承业,竟不饮。庄宗归宫,太后使人谓 承业曰:“小兒忤特进,已笞矣,可归第。”翌日,太后与庄宗俱幸其第,慰劳之。 自是私谒几绝。
shí sì nián, chéng zhì shòu kāi fǔ yí tóng sān sī zuǒ wèi shàng jiàng jūn yān guó gōng, gù cí bù shòu. shì shí, lú zhì zài zhuāng zōng mù xià, shì jiǔ qīng ào, cháng hū zhuāng zōng zhū dì wèi tún quǎn, zhuāng zōng shēn xián zhī. chéng yè lǜ zhì bèi huò, yīn chéng jiān wèi zhuāng zōng yuē:" lú zhì duō xíng wú lǐ, chén qǐng wèi dài wáng shā zhī, kě hū?" zhuāng zōng yuē:" yǔ fāng zhāo lǐ xián shì, yǐ kāi bà yè, qī gē hé yán zhī guò yě!" chéng yè yīn sǒng lì ér yán yuē:" dài wáng ruò néng rú cǐ, hé yōu bù dé tiān xià!" qí hòu lú zhì suī chéng zòng dàn, zhuāng zōng zhōng néng róng zhī, gài chéng yè wèi zhī zǎo jí yě.
十四年,承制授开府仪同三司、左卫上将军、燕国公,固辞不受。是时,卢质 在庄宗幕下,嗜酒轻傲,尝呼庄宗诸弟为豚犬,庄宗深衔之。承业虑质被祸,因乘 间谓庄宗曰:“卢质多行无礼,臣请为大王杀之,可乎?”庄宗曰:“予方招礼贤 士,以开霸业,七哥何言之过也!”承业因耸立而言曰:“大王若能如此,何忧不 得天下!”其后卢质虽成纵诞,庄宗终能容之,盖承业为之藻藉也。
shí bā nián, zhuāng zōng shòu zhū dào quàn jìn, jiāng zuǎn dì wèi. chéng yè yǐ wéi jìn wáng sān dài yǒu gōng yú guó, xiān rén nù zhū shì shì nì, jiāng fù jiù bāng, chóu jì wèi píng, bù yí qīng shòu tuī dài. fāng jí zuò, jiān yú zhī yè gōng, jiàn zhuāng zōng yuē: " wáng fù zǐ xuè zhàn sān shí yú nián, gài yán bào guó chóu chóu, fù táng zōng shè. jīn yuán xiōng wèi miè, mín fù yǐ dān, ér jù xiān dà hào, dù hào cái lì, chén yǐ wéi bù kě yī yě. chén zì xián tōng yǐ lái, fú shì gōng yè, měi jiàn guó jiā cè mìng dà lǐ, yí zhàng fǎ wù, bǎi sī shù wù, jīng nián cǎo dìng, lín shì yóu yǒu bù kě. wáng ruò huà jiā wèi guó, xīn lì miào cháo, bù kě guāi yú zhì dù. zhì lǐ zuò yuè, wèi jiàn qí rén, chén yǐ wéi bù kě èr yě. jǔ shì liàng lì ér xíng, bù kě xìn yú yóu tán yě." tōng jiàn kǎo yì yǐn qín zài sī luò zhōng jì yì yún: chéng yè jiàn dì yuē:" dài wáng hé bù dài zhū kè liáng niè, gèng píng wú shǔ, bǐ tiān xià yī jiā, qiě xiān qiú táng shì zǐ sūn lì zhī, hòu gèng yǐ tiān xià ràng yǒu gōng zhě, hé rén zhé gǎn dāng zhī! ràng yī yuè jí yī yuè láo, ràng yī nián jí yī nián láo. shè shǐ gāo zǔ zài shēng, tài zōng fù chū, yòu hú wéi zāi! jīn dài wáng yī dàn zì lì, dùn shī cóng qián zhàng yì zhēng fá zhī zhǐ, rén qíng dài yǐ. lǎo fū shì yān guān, bù ài dài wáng guān zhí fù guì, zhí yǐ shòu xiān wáng fù shǔ zhī zhòng, yù wèi dài wáng lì wàn nián zhī jī ěr." zhuāng zōng yuē:" nài zhū jiāng hé?" chéng yè zhī zhuāng zōng bù cóng, yīn hào qì ér yán zhī. shí jiǔ nián shí yī yuè èr rì, yǐ jí zú yú jìn yáng zhī dì, shí nián qī shí qī. zhēn jiǎn tài hòu wén sàng, jù zhì qí dì jǐn āi, wèi zhī xíng fú, rú ér zhí lǐ. tóng guāng chū, zèng zuǒ wǔ wèi shàng jiàng jūn, shì yuē zhēn xiàn. wǔ dài shǐ quē wén: zhuāng zōng jiāng jí wèi yú wèi zhōu, chéng yè zì tài yuán zhì, wèi zhuāng zōng yuē:" wú wáng shì fèng táng jiā, zuì wéi zhōng xiào, zì zhēn guān yǐ lái, wáng shì yǒu nán, wèi cháng bù cóng. suǒ yǐ lǎo nú sān shí yú nián wèi wú wáng jùn shí cái fù zhào bǔ jūn mǎ zhě, shì miè nì zéi zhū wēn, fù běn cháo zōng shè ěr. jīn hé shuò fǔ dìng, zhū shì shàng cún, wú wáng jù jí dà wèi, kě hū?" yún yún. zhuāng zōng yuē:" nài zhū jiàng yì hé!" chéng yè zhī bù kě jiàn zhǐ, nǎi tòng kū yuē:" zhū hóu xuè zhàn zhě, běn wèi lǐ jiā, jīn wú wáng zì qǔ zhī, wù lǎo nú yǐ!" jí guī tài yuán, bù shí ér sǐ. chén jǐn àn: zhuāng zōng shí lù xù chéng yè jiàn jí wèi shì shén xiáng, wéi" wú wáng zì qǔ" zhī yán bù shū, shǐ guān huì zhī yě.
十八年,庄宗受诸道劝进,将纂帝位。承业以为晋王三代有功于国,先人怒硃 氏弑逆,将复旧邦,雠既未平,不宜轻受推戴。方疾作,肩舆之鄴宫,见庄宗曰: “王父子血战三十余年,盖言报国仇雠,复唐宗社。今元凶未灭,民赋已殚,而遽 先大号,蠹耗财力,臣以为不可一也。臣自咸通已来,伏事宫掖,每见国家册命大 礼,仪仗法物,百司庶务,经年草定,临事犹有不可。王若化家为国,新立庙朝, 不可乖于制度。制礼作乐,未见其人,臣以为不可二也。举事量力而行,不可信于 游谭也。”《通鉴考异》引秦再思《洛中记异》云:承业谏帝曰:“大王何不待诛 克梁孽,更平吴、蜀,俾天下一家,且先求唐氏子孙立之,后更以天下让有功者, 何人辄敢当之!让一月即一月牢,让一年即一年牢。设使高祖再生,太宗复出,又 胡为哉!今大王一旦自立,顿失从前仗义征伐之旨,人情怠矣。老夫是阉官,不爱 大王官职富贵,直以受先王付属之重,欲为大王立万年之基尔。”庄宗曰:“奈诸 将何?”承业知庄宗不从,因号泣而言之。十九年十一月二日,以疾卒于晋阳之第, 时年七十七。贞简太后闻丧,遽至其第尽哀,为之行服,如兒侄礼。同光初,赠左 武卫上将军,谥曰贞宪。《五代史阙文》:庄宗将即位于魏州,承业自太原至,谓 庄宗曰:“吾王世奉唐家,最为忠孝,自贞观以来,王室有难,未尝不从。所以老 奴三十余年为吾王捃拾财赋、召补军马者,誓灭逆贼硃温,复本朝宗社耳。今河朔 甫定,硃氏尚存,吾王遽即大位,可乎?”云云。庄宗曰:“奈诸将意何!”承业 知不可谏止,乃恸哭曰:“诸侯血战者,本为李家,今吾王自取之,误老奴矣!” 即归太原,不食而死。臣谨按:《庄宗实录》叙承业谏即位事甚详,惟“吾王自取” 之言不书,史官讳之也。
zhāng jū hàn, zì dé qīng. xián tōng chū, yè tíng lìng zhāng cóng méi yǎng zhī wèi zi, yǐ yìn rù shì. zhōng hé sān nián, zì róng guǎn jiān jūn pàn guān rù wéi xué shì yuàn pàn guān, qiān shū mì chéng zhǐ nèi fǔ lìng, cì fēi. zhāo zōng zài huá xià, chāo shòu nèi cháng shì, chū jiān yōu zhōu jūn shì, zhì mǎn zhào guī, jié dù shǐ liú rén gōng biǎo liú zhī. tiān fù zhōng, zhào zhū huàn guān, rén gōng dài zòu shā zhī, nì yú dà ān shān zhī běi xī. tiān yòu sān nián, biàn rén gōng cāng zhōu, rén gōng qiú yuán yú wǔ huáng, nǎi qiǎn jū hàn yǔ shū jì mǎ yù děng lǜ bīng zhù wǔ huáng tóng gōng lù zhōu, wǔ huáng yīn liú zhī bù qiǎn. lǐ sì zhāo jié zhì zhāo yì, yǐ jū hàn jiān qí jūn, yǐ yàn jūn sān qiān wèi bù xià. é ér biàn jiāng lǐ sī ān zhù jiā chéng yǐ wéi lù zhōu, jū hàn yǔ sì zhāo dēng chéng bǎo shǒu, yǐ zhì jiě wéi. zì shì sì zhāo měi chū zhēng, lìng jū hàn zhī liú hòu shì. tóng guāng yuán nián xià sì yuè, zhào wèi shū mì shǐ, jiā tè jìn, yǔ guō chóng tāo duì zhǎng jī wù. shí yuè, zhuāng zōng jiāng dù hé, liú jū hàn yǔ lǐ shào hóng tóng shǒu wèi zhōu. zhuāng zōng rù biàn, jiā piào qí dà jiàng jūn, zhī nèi shì shěng shì, yī qián chōng shū mì shǐ. tóng guāng shí, huàn guān gàn zhèng, bāng jiā zhī wù jiē chū yú guō chóng tāo. jū hàn zì yǐ jī lǚ chéng shí, zhuó jū zhòng dì, měi yú xuān shòu, bù gǎn yǒu suǒ shì fēi, chéng yán miǎn guò ér yǐ, yǐ cǐ tuō jì nián zhī huò. sì nián sān yuè, wěi shǔ wáng yǎn jì jiàng, zhào qiān qí zú yú luò yáng. xíng jí qín chuān, shí guān dōng yǐ luàn, zhuāng zōng lǜ yǎn wèi biàn, qiǎn zhōng guān xiàng yán sì chí qí jī zhào shā zhī. zhào yún:" wáng yǎn yī xíng, bìng yí shā lù." qí zhào yǐ jīng yìn huà, shí jū hàn zài mì dì, fù shì qí zhào, jí jiù diàn zhù kāi yún" xíng" zì, gǎi shū" jiā" zì. jí yǎn jiù lù yú qín chuān yì, zhǐ zú qí jìn shǔ ér yǐ, qí wěi guān jí cóng xíng zhě shàng qiān yú rén, jiē miǎn qí wǎng làn, jū hàn zhī lì yě. míng zōng rù luò, jū hàn yè jiàn yú zhì dé gōng, dài zuì xuě tì, qǐ guī tián lǐ, zhào xǔ zhī, nǎi cí guī cháng ān. réng yǐ qí zi yán guì wèi xī jīng zhí shì, yǐ gōng shì yǎng. tiān chéng sān nián sì yuè, yǐ jí zú yú cháng ān, shí nián qī shí yī. jū hàn xìng hé ér jìng, ān xī jiù shì. zài lù zhōu lěi nián, měi chūn kè rén yù shū zhòng shù, dūn běn huì nóng, yǒu rén zhě zhī xīn yān.
张居翰,字德卿。咸通初,掖庭令张从玫养之为子,以廕入仕。中和三年,自 容管监军判官入为学士院判官,迁枢密承旨、内府令,赐绯。昭宗在华下,超授内 常侍,出监幽州军事,秩满诏归,节度使刘仁恭表留之。天复中,诏诛宦官,仁恭 绐奏杀之,匿于大安山之北溪。天祐三年,汴人攻沧州,仁恭求援于武皇,乃遣居 翰与书记马郁等率兵助武皇同攻潞州,武皇因留之不遣。李嗣昭节制昭义,以居翰 监其军,以燕军三千为部下。俄而汴将李思安筑夹城以围潞州,居翰与嗣昭登城保 守,以至解围。自是嗣昭每出征,令居翰知留后事。同光元年夏四月,召为枢密使, 加特进,与郭崇韬对掌机务。十月,庄宗将渡河,留居翰与李绍宏同守魏州。庄宗 入汴,加骠骑大将军,知内侍省事,依前充枢密使。同光时,宦官干政,邦家之务 皆出于郭崇韬。居翰自以羁旅乘时,擢居重地,每于宣授,不敢有所是非,承颜免 过而已,以此脱季年之祸。四年三月,伪蜀王衍既降,诏迁其族于洛阳。行及秦川, 时关东已乱,庄宗虑衍为变,遣中官向延嗣驰骑赍诏杀之。诏云:“王衍一行,并 宜杀戮。”其诏已经印画,时居翰在密地,覆视其诏,即就殿柱揩云“行”字,改 书“家”字。及衍就戮于秦川驿,止族其近属而已,其伪官及从行者尚千余人,皆 免其枉滥,居翰之力也。明宗入洛,居翰谒见于至德宫,待罪雪涕,乞归田里,诏 许之,乃辞归长安。仍以其子延贵为西京职事,以供侍养。天成三年四月,以疾卒 于长安,时年七十一。居翰性和而静,谙悉旧事。在潞州累年,每春课人育蔬种树, 敦本惠农,有仁者之心焉。
mǎ shào hóng, yān guān yě. chū yǔ mèng zhī xiáng tóng wèi zhōng mén shǐ, jí zhōu dé wēi hōng, zhuāng zōng jiān lǐng yōu zhōu, lìng shào hóng quán zhī zhōu shì. jí wèi zhī chū, guō chóng tāo xūn wàng gāo, jiù zài shào hóng zhī xià, shí zhēng lù zhōu jiān jūn zhāng jū hàn yǔ chóng tāo bìng wèi shū mì shǐ, shào hóng shī wàng, nǎi yǐ wéi xuān huī shǐ. shào hóng yǐ jǐ hé dāng shū mì rèn, cháng yù yù cè mù yú chóng tāo. chóng tāo zhī qí qiàn yě, nǎi zhì nèi gōu zhī mù, lìng tiān xià qián gǔ báo shū, xī wěi cái qiǎn. jì ér zhōu jùn gōng bào, zhé zī fán fèi, yì zhě yǐ wéi shí yáng jiǔ mù, shēn suǒ bù kě, nèi gōu zhī mù, rén yǐ wéi shì yāo yán. àn: xià yǒu quē wén. jù tōng jiàn, lǐ sì yuán wèi yáo yán suǒ shǔ, wēi dài zhě shù sì, lài xuān huī shǐ lǐ shào hóng zuǒ yòu yíng hù, yǐ shì de quán. tiān chéng yuán nián èr yuè jǐ chǒu shuò, yǐ xuān huī nán yuàn shǐ lǐ shào hóng wèi shū mì shǐ.
马绍宏,阉官也。初与孟知祥同为中门使,及周德威薨,庄宗兼领幽州,令绍 宏权知州事。即位之初,郭崇韬勋望高,旧在绍宏之下,时征潞州监军张居翰与崇 韬并为枢密使,绍宏失望,乃以为宣徽使。绍宏以己合当枢密任,常郁郁侧目于崇 韬。崇韬知其慊也,乃置内勾之目,令天下钱谷薄书,悉委裁遣。既而州郡供报, 辄滋烦费,议者以为十羊九牧,深所不可,内勾之目,人以为是妖言。案:下有阙 文。据《通鉴》,李嗣源为谣言所属,危殆者数四,赖宣徽使李绍宏左右营护,以 是得全。天成元年二月己丑朔,以宣徽南院使李绍宏为枢密使。
mèng hàn qióng, běn zhèn zhōu wáng róng zhī xiǎo shù yě. míng zōng zhèn cháng shān, dé shì zuǒ yòu. míng zōng jí wèi, zì zhū sī shǐ lèi qiān xuān huī nán yuàn shǐ. hàn qióng xìng tōng xiá, shàn jiāo gòu. chū jiàn qín wáng quán zhòng, jí xié wáng shū fēi shì, qīng xīn shì zhī jí zhū féng yòng shì, yòu yǔ zhī dì jié. qín wáng lǐng bīng zhì tiān jīn qiáo, shí hàn qióng yǔ zhū féng jí kāng yì chéng fāng huì yì yú nèi tíng, móu yóu wèi jué, hàn qióng dú chū sǐ lì, xiān rù diàn mén, zòu yú míng zōng, yǔ zài qín wáng chuán. hàn qióng jí zì jiè mǎ yǐ zhào jìn jūn. qín wáng jì zhū, yì rì, lìng hàn qióng chí qí zhào mǐn dì yú yè. tōng jiàn: qiǎn hàn qióng zhēng cóng hòu, qiě quán zhī tiān xióng jūn fǔ shì. mǐn dì sì wèi, yóu shì ēn chǒng, qī yuè zhī nèi, lěi jiā kāi fǔ yí tóng sān sī piào qí dà jiàng jūn. xī jūn jì pàn, mǐn dì jí zhào hàn qióng, yù lìng xiān rù yú yè, hàn qióng cáng nì bù xíng. lù wáng xíng jí shǎn zhōu, nǎi xī zhào zhū jì qiè jué bié, yù shǒu rèn zhī, zhòng zhī qí xīn, lǜ jiē cáng cuàn. chū, lù wáng shī shǒu yú hé zhōng, lēi guī yú qīng huà lǐ dì. shí wáng shū fēi héng lìng hàn qióng chuán jiào zhǐ yú lù wáng, wáng shàn dài zhī, gù hàn qióng zì wèi lù wáng yú jǐ yǒu ēn. zhì shì, nǎi dān qí zhì miǎn chí yè jiàn lù wáng, yīn zì tòng kū, yù yǒu suǒ chén. lù wáng yuē:" zhū shì bù yán kě zhī." hàn qióng jí zì yù cóng chén zhī liè, xún lù yú lù zuǒ.
孟汉琼,本镇州王镕之小竖也。明宗镇常山,得侍左右。明宗即位,自诸司使 累迁宣徽南院使。汉琼性通黠,善交构。初见秦王权重,及挟王淑妃势,倾心事之; 及硃、冯用事,又与之缔结。秦王领兵至天津桥,时汉琼与硃、冯及康义诚方会议 于内庭,谋犹未决,汉琼独出死力,先入殿门,奏于明宗,语在《秦王传》。汉琼 即自介马以召禁军。秦王既诛,翼日,令汉琼驰骑召闵帝于鄴。《通鉴》:遣汉琼 征从厚,且权知天雄军府事。闵帝嗣位,尤恃恩宠,期月之内,累加开府仪同三司、 骠骑大将军。西军既叛,闵帝急召汉琼,欲令先入于鄴,汉琼藏匿不行。潞王行及 陕州,乃悉召诸妓妾诀别,欲手刃之,众知其心,率皆藏窜。初,潞王失守于河中, 勒归于清化里第。时王淑妃恆令汉琼传教旨于潞王,王善待之,故汉琼自谓潞王于 己有恩。至是,乃单骑至渑池谒见潞王,因自恸哭,欲有所陈。潞王曰:“诸事不 言可知。”汉琼即自预从臣之列,寻戮于路左。
shǐ chén yuē: chéng yè gǎn wǔ huáng zhī dà huì, zuǒ zhuāng zōng zhī zhōng xīng, jì yì qiě zhōng, hé yǐ jiē yě. fū rú shì, zé jìn zhī bó diāo, qín zhī jǐng jiān, qù zhī yuǎn yǐ. jū hàn gǎi yī zì yú zhào shū, jiù qiān rén zhī làn sǐ, kě bù wèi zhī rén rén yǐ hū! rú shào hóng zhī zhēng quán, hàn qióng zhī gòu huò, nǎi huàn zhě zhī cháng tài yě, yòu hé zú yǐ dào zāi!
史臣曰:承业感武皇之大惠,佐庄宗之中兴,既义且忠,何以阶也。夫如是, 则晋之勃貂,秦之景监,去之远矣。居翰改一字于诏书,救千人之滥死,可不谓之 仁人矣乎!如绍宏之争权,汉琼之构祸,乃宦者之常态也,又何足以道哉!