kāi yùn yuán nián qiū qī yuè xīn wèi shuò, dì yù chóng yuán diàn, dà shè tiān xià, gǎi tiān fú jiǔ nián wèi kāi yùn yuán nián. hé běi zhū zhōu, céng jīng qì dān róu jiàn chù, yǔ miǎn jīn nián qiū shuì. zhū jūn jiāng shì děng dì gè cì yōu gěi. zhū zhōu lǜ jiè qián bó, shè shū dào rì, huà shí bà zhēng, chū yī qiān guàn yǐ shàng zhě yǔ miǎn kē yáo, yī wàn guàn yǐ shàng zhě yǔ shòu běn zhōu shàng zuǒ yún. shì rì xuān shè wèi bì, huì dà léi yǔ, cōng jù ér bà. shí dū xià zhèn sǐ zhě shù bǎi rén, míng dé mén nèi zhèn luò shí lóng zhī shǒu, shí zhě yǐ wèi shí nǎi guó xìng, gài bù xiáng zhī shén yě. guǐ yǒu, yǐ dìng zhōu jié dù shǐ mǎ quán jié wèi yè dōu liú shǒu, jiā jiān shì zhōng yǐ zhāo yì jié dù shǐ ān shěn huī wèi xíng zhōu jié dù shǐ, jiā jiǎn xiào tài shī. yǐ hài, qián shǎn zhōu jié dù shǐ wáng zhōu jiā jiǎn xiào tài wèi, gǎi dìng zhōu jié dù shǐ yè dōu liú shǒu zhāng cóng ēn gǎi yùn zhōu jié dù shǐ. lǐ guān zòu: tiān zǐ sān nián sàng bì, xiá xiǎng yú tài miào, gāo zǔ shèng wén zhāng wǔ míng dé xiào huáng dì jīn nián bā yuè sàng zhōng bì, hé yǐ shí yuè xíng dà xiá zhī lǐ, dōng jì cí jì, gǎi jiàn wèi xiá. cóng zhī. dīng chǒu, yú bù yuán wài láng zhī zhì gào táo gǔ gǎi cāng bù láng zhōng zhī zhì gào, dà lǐ qīng wú dé qiān gǎi mì shū jiān zhì shì. xīn sì, yǐ zuǒ lóng wǔ tǒng jūn lǐ cóng mǐn wèi lù zhōu jié dù shǐ, tiān cè fǔ dōu hù jūn guì zhōu jié dù shǐ zhī láng zhōu jūn shì mǎ xī gǎo jiā jiǎn xiào tài shī. rén wǔ, jiàng jīn zhōu wèi fáng yù zhōu, jiàng lái zhōu wèi cì shǐ zhōu. hù bù shì láng tián mǐn gǎi bīng bù shì láng xíng bù shì láng lǐ xiáng gǎi shàng shū yòu chéng yǐ yǐng zhōu tuán liàn shǐ féng yù wèi hù bù shì láng, chōng duān míng diàn xué shì zhōng shū shè rén zhào shàng jiāo gǎi xíng bù shì láng. jǐ chǒu, yǐ shū mì shǐ zhōng shū lìng sāng wéi hàn chōng hóng wén guǎn dà xué shì, tài zǐ tài fù qiào guó gōng liú xù wèi shǒu sī kōng jiān mén xià shì láng píng zhāng shì jiān xiū guó shǐ pàn sān sī, zǎi chén lǐ sōng hé níng jìn fēng jué yì. gēng yín, xuān huī běi yuàn shǐ liú jì xūn gǎi xuān huī nán yuàn shǐ, sān sī shǐ dǒng yù gǎi xuān huī běi yuàn shǐ. xīn mǎo, yǐ qián shǎn zhōu jié dù shǐ shí yūn wèi dèng zhōu jié dù shǐ. tóng zhōu jié dù shǐ lǐ chéng fú zú, zèng tài fù.
開運元年秋七月辛未朔,帝御崇元殿,大赦天下,改天福九年為開運元年。河 北諸州,曾經契丹蹂踐處,與免今年秋稅。諸軍將士等第各賜優給。諸州率借錢帛, 赦書到日,畫時罷征,出一千貫已上者與免科徭,一萬貫已上者與授本州上佐雲。 是日宣赦未畢,會大雷雨,匆遽而罷。時都下震死者數百人,明德門內震落石龍之 首,識者以為石乃國姓,蓋不祥之甚也。癸酉,以定州節度使馬全節為鄴都留守, 加兼侍中;以昭義節度使安審暉為邢州節度使,加檢校太師。乙亥,前陝州節度使 王周加檢校太尉,改定州節度使;鄴都留守張從恩改鄆州節度使。禮官奏:「天子 三年喪畢,祫享於太廟,高祖聖文章武明德孝皇帝今年八月喪終畢,合以十月行大 祫之禮,冬季祠祭,改薦為祫。」從之。丁丑,虞部員外郎、知制誥陶穀改倉部郎 中、知制誥,大理卿吳德謙改秘書監致仕。辛巳,以左龍武統軍李從敏為潞州節度 使,天策府都護軍、桂州節度使、知郎州軍事馬希杲加檢校太師。壬午,降金州為 防禦州,降萊州為刺史州。戶部侍郎田敏改兵部侍郎;刑部侍郎李祥改尚書右丞; 以潁州團練使馮玉為戶部侍郎,充端明殿學士;中書舍人趙上交改刑部侍郎。己丑, 以樞密使、中書令桑維翰充宏文館大學士,太子太傅、譙國公劉昫為守司空兼門下 侍郎平章事、監修國史、判三司,宰臣李崧、和凝進封爵邑。庚寅,宣徽北院使劉 繼勛改宣徽南院使,三司使董遇改宣徽北院使。辛卯,以前陝州節度使石贇為鄧州 節度使。同州節度使李承福卒,贈太傅。
bā yuè xīn chǒu, mìng shí wǔ jiāng yǐ yù qì dān, dōng dōu shì lüè fàn zhì chuán: qì dān rù kòu, jìn chū dì mìng shí wǔ jiāng chū zhēng. shì xī, zhì sù zhí, chū dì mìng zhū xué shì fēn cǎo zhì, zhì yuē: gōng chéng yǐ bì, lǜ xiè jī shì. suì dú wèi zhī. běi jīng liú shǒu liú zhī yuǎn chōng běi miàn xíng yíng dōu tǒng, zhèn zhōu jié dù shǐ dù wēi chōng běi miàn xíng yíng dōu zhāo tǎo shǐ, yùn zhōu jié dù shǐ zhāng cóng ēn chōng mǎ jūn dōu jiān, xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng chōng mǎ bù jūn dōu pái zhèn shǐ, xú zhōu jié dù shǐ zhào zài lǐ chōng mǎ bù jūn dōu yú hòu, jìn zhōu jié dù shǐ ān shū qiān chōng mǎ bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, qián yǎn zhōu jié dù shǐ ān shěn xìn chōng mǎ jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ, hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí chōng mǎ bù jūn dōu zhǐ huī shǐ, hé yáng jié dù shǐ fú yàn qīng chōng mǎ jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù chōng mǎ bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé chōng mǎ jūn pái zhèn shǐ, cāng zhōu jié dù shǐ wáng tíng yǔn chōng bù jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shǎn zhōu jié dù shǐ sòng yàn yún chōng bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, qián jīn zhōu jié dù shǐ tián wǔ chōng bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, zuǒ shén wǔ tǒng jūn pān huán chōng bù jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ. rén yín, mǐn wáng wáng yán xī wèi qí xià lián zhòng yù zhū wén jìn suǒ hài, zhòng tuī wén jìn zhī liú hòu shì, chēng tiān fú nián hào, jiān dào yǐ wén. jiǎ chén, tài zǐ shǎo fù lú wén jì gǎi tài zǐ tài fù, tài zǐ shǎo bǎo lǐ lín gǎi tài zǐ tài bǎo, xíng bù shàng shū lǐ yì gǎi hù bù shàng shū, gěi shì zhōng sī tú xǔ gǎi yòu sàn qí cháng shì, yǐ fǔ zhōu cì shǐ zhé cóng ruǎn wèi ān běi dōu hù, chōng zhèn wǔ jié dù shǐ. shì yè, yíng huò rù nán dòu. yǐ sì, zhào fù zhì míng jīng tóng zǐ èr kē. jǐ yǒu, yǐ dèng zhōu jié dù shǐ wáng lìng wēn wèi yán zhōu jié dù shǐ. guǐ chǒu, yǐ wēi wǔ jūn bīng mǎ liú hòu quán zhī mǐn guó jūn shì zhū wén jìn wèi jiǎn xiào tài fù fú zhōu wēi wǔ jūn jié dù shǐ, zhī mǐn guó shì. guǐ hài, shēng chán zhōu wèi jié zhèn, yǐ zhèn níng wèi jūn é, gē pú zhōu wèi shǔ jùn. jiǎ zǐ, yǐ yán zhōu jié dù shǐ shǐ wēi wèi chán zhōu jié dù shǐ.
八月辛丑,命十五將以御契丹,《東都事略·范質傳》:契丹入寇,晉出帝命 十五將出征。是夕,質宿直,出帝命諸學士分草制,質曰:「宮城已閉,慮泄機事。」 遂獨為之。北京留守劉知遠充北面行營都統,鎮州節度使杜威充北面行營都招討使, 鄆州節度使張從恩充馬軍都監,西京留守景延廣充馬步軍都排陣使,徐州節度使趙 在禮充馬步軍都虞候,晉州節度使安叔千充馬步軍左廂排陣使,前兗州節度使安審 信充馬軍右廂排陣使,河中節度使安審琦充馬步軍都指揮使,河陽節度使符彥卿充 馬軍左廂都指揮使,滑州節度使皇甫遇充馬步軍右廂都指揮使,右神武統軍張彥澤 充馬軍排陣使,滄州節度使王廷允充步軍左廂都指揮使,陝州節度使宋彥筠充步軍 右廂都指揮使,前金州節度使田武充步軍左廂排陣使,左神武統軍潘環充步軍右廂 排陣使。壬寅,閩王王延羲為其下連重遇、硃文進所害,眾推文進知留後事,稱天 福年號,間道以聞。甲辰,太子少傅盧文紀改太子太傅,太子少保李麟改太子太保, 刑部尚書李懌改戶部尚書,給事中司徒詡改右散騎常侍,以府州刺史折從阮為安北 都護,充振武節度使。是夜,熒惑入南斗。乙巳,詔復置明經、童子二科。己酉, 以鄧州節度使王令溫為延州節度使。癸丑,以威武軍兵馬留後、權知閩國軍事硃文 進為檢校太傅、福州威武軍節度使,知閩國事。癸亥,升澶州為節鎮,以鎮寧為軍 額,割濮州為屬郡。甲子,以延州節度使史威為澶州節度使。
jiǔ yuè gēng wǔ shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ yǒu, yǐ hù bù shì láng wéi xūn wèi tài zǐ bīn kè, yǐ qián dì zhōu cì shǐ duàn xī yáo wèi hù bù shì láng, yǐ guāng lù qīng zhāng rén yuàn wèi dà lǐ qīng. jǐ chǒu, lǐ bù shì láng fú méng zú. rén chén, tài yuán zòu, dài zhōu cì shǐ bái wén kē pò qì dān yú qī lǐ fēng, zhǎn shǒu qiān yú jí, shēng qín jiāng xiào qī shí yú rén. guǐ sì, yǐ qián lǒng zhōu fáng yù shǐ dí guāng yè wèi xuān huī běi yuàn shǐ. jǐ hài, yǐ cāng zhōu jié dù shǐ wáng tíng yǔn zú chuò cháo, zèng zhōng shū lìng.
九月庚午朔,日有蝕之。乙酉,以戶部侍郎韋勛為太子賓客,以前棣州刺史段 希堯為戶部侍郎,以光祿卿張仁願為大理卿。己丑,禮部侍郎符蒙卒。壬辰,太原 奏,代州刺史白文珂破契丹於七里烽,斬首千餘級,生擒將校七十餘人。癸巳,以 前隴州防禦使翟光鄴為宣徽北院使。己亥,以滄州節度使王廷允卒輟朝,贈中書令。
dōng shí yuè rén yín, liǎng zhè jié dù shǐ wú yuè guó wáng qián hóng zuǒ jiā shǒu tài wèi. gēng xū, yǐ xú zhōu jié dù shǐ běi miàn xíng yíng mǎ bù dōu yú hòu zhào zài lǐ wèi běi miàn xíng yíng fù dōu tǒng, yè dōu liú shǒu mǎ quán jié wèi běi miàn xíng yíng fù zhāo tǎo shǐ. jiǎ yín, yǐ qǐ jū láng zhī zhì gào jiǎ wěi wèi hù bù láng zhōng zhī zhì gào. wù wǔ, zhào yuē:
冬十月壬寅,兩浙節度使、吳越國王錢宏佐加守太尉。庚戌,以徐州節度使、 北面行營馬步都虞候趙在禮為北面行營副都統,鄴都留守馬全節為北面行營副招討 使。甲寅,以起居郎、知制誥賈緯為戶部郎中、知制誥。戊午,詔曰:
zhèn qián chéng gù mìng, huò sì pī jī. cháng jù diān wēi, bù kè fù hé, xiāo fēn rì zè, wǎng gǎn dài níng, xī tì chén xìng, měi huái zhī wèi. dàn yǐ ēn xìn wèi zhe, dé jiào wèi fū, lǐ dào bù míng, jiù zhēng sī zhì.
朕虔承顧命,獲嗣丕基。常懼顛危,不克負荷,宵分日昃,罔敢怠寧,夕惕晨 興,每懷祗畏。但以恩信未著,德教未敷,理道不明,咎徵斯至。
xiàng zhě, pín nián zāi lì, jià sè bù dēng, dào jìn xiāng wàng, shàng tiān chuí qiǎn, liáng dé suǒ zhāo. réng shǔ gān gē shàng xìng, biān chuí duō shì. cāng lǐn bù zú, zé chuò rén zhī hóu shí tǎng zàng bù zú, zé lǜ rén zhī zī cái bīng shì bù zú, zé qǔ rén zhī dīng zhōng zhàn qí bù zú, zé jiǎ rén zhī chéng mǎ. suī shì bù huò yǐ, ér lǐ jiāng ruò hé! fǎng wén chà qù shǐ chén, shū guāi tǐ rèn, bù yǒu dūn yú miǎn yù, ér nǎi lín yǐ wēi xíng, zì yǒu suǒ wén, yì shēn kuì dào. xuán shǔ shǒu chén pàn mìng, dí qí rù biān, zhì shǐ jiǎ bīng bù xiá xiū xī, jūn lǚ yǒu zhēng zhàn zhī kǔ, rén mín yǒu fēi wǎn zhī láo, pí zhài wèi sū, kē yáo shàng jí, yán niàn yú zī, qǐn shí hé ān! dé bù xǐng guò xìng huái, cè shēn zuì yǐ, zài shēn jiǎn sǔn, sī zhào hé píng? suǒ yí qù wú yòng zhī zī, bà bù jí zhī wù, qì huá qǔ shí, xī fèi shěng gōng, yī zé fú xiān dì cí jiǎn zhī guī, yī zé mù qián wáng pǔ sù zhī dé.
向者,頻年災沴,稼穡不登,道殣相望,上天垂譴,涼德所招。仍屬干戈尚興, 邊陲多事。倉廩不足,則輟人之餱食;帑藏不足,則率人之資財;兵士不足,則取 人之丁中;戰騎不足,則假人之乘馬。雖事不獲已,而理將若何!訪聞差去使臣, 殊乖體認,不有敦於勉諭,而乃臨以威刑,自有所聞,益深愧悼。旋屬守臣叛命, 敵騎入邊,致使甲兵不暇休息,軍旅有征戰之苦,人民有飛輓之勞,疲瘵未蘇,科 徭尚急,言念於茲,寢食何安!得不省過興懷,側身罪已,載深減損,思召和平? 所宜去無用之資,罷不急之務,棄華取實,惜費省功,一則符先帝慈儉之規,一則 慕前王樸素之德。
xiàng zhě, zào zuò jūn qì, pò yòng shāo duō, dàn qǔ jiān gāng, bù xū huá chǔ jīn hòu zuō fang zhì qì xiè, bù dé gèng yòng jīn yín zhuāng shì. bǐ yú yóu tián, sù fēi suǒ hǎo, fán zhū fú yù, yóu yù qù shē, yīng tiān xià fǔ zhōu bù dé yǐ zhēn bǎo wán hǎo jí yīng quǎn wèi gòng. zài xī shèng dì míng jūn, wú fēi è yī fēi shí, kuàng yú báo dé, suǒ hé gōng xíng, jīn hòu dà guān shàng shàn, jiǎn qù duō pǐn, yī fú wéi zhàng, wù qù huá shì, zài yù hán wēn ér yǐ. jùn yǔ diāo qiáng, xī rén suǒ jiè, yù bēi xiàng zhù, qián dài yōu fēi, jīn hòu fán yǒu yíng shàn zhī chù, dān è diāo lòu, bù dé guò dù, gōng wéi zhī nèi, yǒu fēi lǐ fèi yòng, yī qiè jìn zhǐ.
向者,造作軍器,破用稍多,但取堅剛,不須華楚;今後作坊制器械,不得更 用金銀裝飾。比於游畋,素非所好,凡諸服御,尤欲去奢,應天下府州不得以珍寶 玩好及鷹犬為貢。在昔聖帝明君,無非惡衣菲食,況於薄德,所合恭行,今後大官 尚膳,減去多品,衣服帷帳,務去華飾,在禦寒溫而已。峻宇雕牆,昔人所誡,玉 杯象箸,前代攸非,今後凡有營繕之處,丹堊雕鏤,不得過度,宮闈之內,有非理 費用,一切禁止。
yú xì! jì shèng chéng tiāo, wò shū lín jí, mèi yú zhì dào, ruò lǚ chūn bīng. shǔ yǐ tiān zāi liú xíng, guó bù duō gěng, yīn shí zhì jù, yǐn jiù tuī chéng, qī yú jiāng lái, shù jǐ yǒu bǔ. gèng lài wáng gōng jiāng xiāng, guì qī háo zōng, gè qǐ nǎi xīn, lǜ yóu zī dào, gòng zhēn fù shù, yǐ zhì kāng níng. fán bǎi chén liáo, yí tǐ zhèn yì.
於戲!繼聖承祧,握樞臨極,昧於至道,若履春冰。屬以天災流行,國步多梗, 因時致懼,引咎推誠,期於將來,庶幾有補。更賴王公、將相,貴戚、豪宗,各啟 乃心,率由茲道,共臻富庶,以致康寧。凡百臣僚,宜體朕意。
shí yī yuè rén shēn, zhào yuē: fān kòu wèi píng, biān chuí duō shì, jí rì suī wú qīn yì, yì xū guǎng shè dī fáng. zhèn jiāng qīn lǜ hǔ pí, gōng huàn jiǎ zhòu, hòu wén nán mù, jí biàn běi zhēng, bù xū xiān dìng rì chén, bié xíng gào yù. suǒ yǒu gōng yì, yí lìng sān sī yù xíng jì dù, hé suí cóng zhū sī zhí yuán, bìng yí cháng bèi xíng jì yún. jǐ mǎo, yǐ chén zhōu cì shǐ liáng hàn zhāng chōng shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ. rén wǔ, yǐ bèi zhōu jié dù shǐ hé jiàn wèi chán zhōu jié dù shǐ jiān běi miàn xíng yíng mǎ jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ, yǐ chán zhōu jié dù shǐ shǐ wēi wèi bèi zhōu jié dù shǐ. bǐng xū, yǐ qián jīn zhōu jié dù shǐ tián wǔ wèi cāng zhōu jié dù shǐ jiān běi miàn xíng yíng bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, yǐ qián xiāng zhōu jié dù shǐ guō jǐn wèi fū zhōu jié dù shǐ.
十一月壬申,詔曰:「蕃寇未平,邊陲多事,即日雖無侵軼,亦須廣設提防。 朕將親率虎貔,躬擐甲冑,候聞南牧,即便北征,不須先定日辰,別行告諭。所有 供億,宜令三司預行計度,合隨從諸司職員,並宜常備行計」雲。己卯,以陳州刺 史梁漢璋充侍衛馬軍都指揮使。壬午,以貝州節度使何建為澶州節度使兼北面行營 馬軍右廂排陣使,以澶州節度使史威為貝州節度使。丙戌,以前金州節度使田武為 滄州節度使兼北面行營步軍右廂都指揮使,以前相州節度使郭謹為鄜州節度使。
shí èr yuè jǐ hài shuò, xìng gāo mén, shè zhòng bái tù. guǐ chǒu, fú zhōu jié dù shǐ zhū wén jìn jiā tóng píng zhāng shì, fēng mǐn guó wáng. dīng sì, qīng zhōu yáng guāng yuǎn jiàng. guāng yuǎn zi chéng xūn děng zhǎn guān chá pàn guān qiū tāo yá jiāng bái yán zuò yáng shàn dù yán shòu děng shǒu jí, sòng yú zhāo tǎo shǐ lǐ shǒu zhēn, nǎi zòng huǒ dà zào, jié qí fù chù yú sī dì, yǐ chéng nà kuǎn, qiǎn jí mò xiàn lìng wáng dé róu gòng biǎo dài zuì. yáng guāng yuǎn yì qiǎn jié dù pàn guān yáng lín fèng biǎo qǐng sǐ. zhào shì zhī.
十二月己亥朔,幸皋門,射中白兔。癸丑,福州節度使硃文進加同平章事,封 閩國王。丁巳,青州楊光遠降。光遠子承勛等斬觀察判官邱濤、牙將白延祚、楊贍、 杜延壽等首級,送於招討使李守貞,乃縱火大噪,劫其父處於私第,以城納款,遣 即墨縣令王德柔貢表待罪。楊光遠亦遣節度判官楊麟奉表請死。詔釋之。
rùn yuè gēng wǔ, yǐ yáng chéng xìn wèi yòu yǔ lín jiāng jūn, chéng zuò wèi yòu xiāo qí wèi jiāng jūn. jiē guāng yuǎn zhī zǐ, xiān yì què qǐng zuì, gù tè shòu shì guān. guǐ yǒu, lǐ shǒu zhēn zòu, yáng guāng yuǎn zú. chū, guāng yuǎn jì shàng biǎo sòng jiàng, dì yǐ guāng yuǎn qǐng suì tài yuán guī mìng, yù qū quán zhī, yì zhě yuē: qǐ yǒu fǎn zhuàng tāo tiān ér shè zhī yě! nǎi mìng shǒu zhēn pián yí chù zhì. shǒu zhēn qiǎn rén lā shā zhī, yǐ bìng zú wén. yǐ yǒu, qián dēng zhōu cì shǐ zhāng wàn dí xuē duó guān jué chù zhǎn, qīng zhōu jié dù pàn guān yáng lín pèi liú wēi zhōu, zhǎng shū jì rèn miǎo pèi liú yuán zhōu, zhī shǐ xú yàn pèi liú wǔ zhōu. zòng féng ēn shè, bù zài fàng hái zhī xiàn, bìng yǐ yáng guāng yuǎn pàn gù yě. gōng bù shàng shū quán zhī gòng jǔ dòu zhēn gù zòu: shì jìn shì zhū kē jǔ rén rù cè, jiù lì yè shì, yǐ sān tiáo zhú jǐn wèi xiàn, tiān chéng èr nián gǎi lìng zhòu shì, jīn yù yī jiù yè shì. cóng zhī. qū shè qīng zhōu guǎn nèi zuì rén, lì gōng jiāng shì gè cì yōu gěi, qīng zhōu lì mín wèi yáng guāng yuǎn guà wù zhě, yī qiè bù wèn. qīng zhōu xíng yíng zhāo tǎo shǐ yǎn zhōu jié dù shǐ jiān shì wèi dōu yú hòu lǐ shǒu zhēn jiā tóng píng zhāng shì, fù zhāo tǎo shǐ hé yáng jié dù shǐ fú yàn qīng gǎi xǔ zhōu jié dù shǐ. bǐng xū, jiàng qīng zhōu wèi fáng yù shǐ é, yǐ lái zhōu cì shǐ yáng chéng xūn wèi rǔ zhōu fáng yù shǐ. jǐ chǒu, yǐ gōng bù shàng shū dòu zhēn gù wèi lǐ bù shàng shū, tài cháng qīng wáng yán wèi gōng bù shàng shū, zuǒ chéng wáng sōng wèi tài cháng qīng, yǐ qián shàng shū yòu chéng lóng mǐn wèi shàng shū zuǒ chéng. guǐ sì, yǐ qián ān zhōu fáng yù shǐ lǐ jiàn chóng wèi hé yáng bīng mǎ liú hòu, yǐ xuān huī shǐ dí guāng yè wèi qīng zhōu fáng yù shǐ, yǐ nèi kè shěng shǐ lǐ yàn tāo wèi xuān huī běi yuàn shǐ. jiǎ wǔ, yǐ gěi shì zhōng biān guāng fàn wèi zuǒ sàn qí cháng shì, yǐ shū mì zhí xué shì lì bù láng zhōng lǐ gǔ wèi gěi shì zhōng, yī qián chōng zhí. shì yuè, qì dān yē lǜ dé guāng yǔ zhào yán shòu lǐng quán jūn rù kòu, wéi héng zhōu, fēn bīng xiàn gǔ chéng gǎo chéng yuán shì gāo yì zhāo qìng níng jìn pú zé luán chéng bǎi xiāng děng xiàn, qián fēng zhì xíng zhōu, hé běi zhū zhōu gào jí. zhào zhāng cóng ēn mǎ quán jié ān shěn qí lǜ shī tún xíng zhōu, zhào zài lǐ tún yè dōu.
閏月庚午,以楊承信為右羽林將軍,承祚為右驍騎衛將軍。皆光遠之子,先詣 闕請罪,故特授是官。癸酉,李守貞奏,楊光遠卒。初,光遠既上表送降,帝以光 遠頃歲太原歸命,欲曲全之,議者曰:「豈有反狀滔天而赦之也!」乃命守貞便宜 處置。守貞遣人拉殺之,以病卒聞。乙酉,前登州刺史張萬迪削奪官爵處斬,青州 節度判官楊麟配流威州,掌書記任邈配流原州,支使徐晏配流武州。縱逢恩赦,不 在放還之限,並以楊光遠叛故也。工部尚書、權知貢舉竇貞固奏:「試進士諸科舉 人入策,舊例夜試,以三條燭盡為限,天成二年改令晝試,今欲依舊夜試。」從之。 曲赦青州管內罪人,立功將士各賜優給,青州吏民為楊光遠詿誤者,一切不問。青 州行營招討使、兗州節度使兼侍衛都虞候李守貞加同平章事,副招討使、河陽節度 使符彥卿改許州節度使。丙戌,降青州為防禦使額,以萊州刺史楊承勛為汝州防禦 使。己丑,以工部尚書竇貞固為禮部尚書,太常卿王延為工部尚書,左丞王松為太 常卿,以前尚書右丞龍敏為尚書左丞。癸巳,以前安州防禦使李建崇為河陽兵馬留 後,以宣徽使翟光鄴為青州防禦使,以內客省使李彥韜為宣徽北院使。甲午,以給 事中邊光范為左散騎常侍,以樞密直學士、吏部郎中李穀為給事中,依前充職。是 月,契丹耶律德光與趙延壽領全軍入寇,圍恆州,分兵陷鼓城、藁城、元氏、高邑、 昭慶、寧晉、蒲澤、欒城、柏鄉等縣,前鋒至邢州,河北諸州告急。詔張從恩、馬 全節、安審琦率師屯邢州,趙在禮屯鄴都。
kāi yùn èr nián chūn zhēng yuè wù xū shuò, dì bù shòu cháo hè, bù yù gù yě. jǐ hài, zhāng cóng ēn bù lǐng bīng shì zì xíng zhōu tuì zhì xiāng zhōu, rén qíng zhèn kǒng. zhào zài lǐ hái tún chán zhōu, mǎ quán jié guī yè dōu, qiǎn yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé tún lí yáng, zhào xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng jiāng bīng shǒu hú liáng dù. qì dān kòu xíng zhōu. shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ liáng hàn zhāng gǎi zhèng zhōu fáng yù shǐ, diǎn jūn rú gù. yǐ qí zhōu fáng yù shǐ liú zài míng wèi xiāng zhōu liú hòu. guǐ mǎo, yǐ kè shěng shǐ mèng chéng huì wèi nèi kè shěng shǐ. huá zhōu zòu, jīn yuè èr rì zhì sì rì, xiāng zhōu lù fēng huǒ bù zhì. jiǎ chén, yǐ qián rǔ zhōu fáng yù shǐ sòng guāng yè wèi zuǒ xiāo wèi dà jiāng jūn. zhào qīng zhōu xíng yíng jiāng xiào, zì fù bīng mǎ shǐ yǐ shàng, gè cì gōng chén míng hào. yǐ sì, dì fù cháng shàn. yǐ zuǒ wǔ wèi shàng jiāng jūn yuán zhī wèi kè shěng shǐ, shàng jiāng jūn rú gù. zhào huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù lǜ bīng fù xíng zhōu, mǎ quán jié fù xiāng zhōu. qì dān kòu míng cí, fàn yè dōu xī běi jiè, suǒ zài gào jí. rén zǐ, wáng shī yǔ qì dān xiāng jù yú xiāng zhōu běi ān yáng hé shàng, huáng fǔ yù mù róng yàn chāo lǜ qián fēng yǔ dí qí zhàn yú yú lín diàn, yù mǎ zhōng liú shǐ, jǐn ér huò miǎn. liáo shǐ: huáng fǔ yù yǔ pú zhōu cì shǐ mù róng yàn chāo jiāng bīng qiān qí, lái chān liáo jūn. zhì yè dōu, yù liáo jūn shù wàn, qiě zhàn qiě què, zhì yú lín diàn, liáo jūn jì zhì, yù yǔ yàn chāo lì zhàn bǎi yú hé, yù mǎ bì bù zhàn, ān shěn qí yǐn qí bīng yú shuǐ yǐ jiù, liáo jūn nǎi hái. shì yè, zhāng cóng ēn yǐn jūn tuì bǎo lí yáng, wéi liú wǔ bǎi rén shǒu ān yáng hé qiáo. jì ér zhī zhōu fú yàn lún yǔ jūn xiào móu yuē: cǐ yè fēn yún, rén wú gù zhì, wǔ bǎi pí bīng, ān néng shǒu qiáo! jí chōu rù xiàng zhōu, yīng chéng wèi bèi. zhì shǔ, zéi jūn wàn yú qí yǐ zhèn yú ān yáng hé běi, yàn lún lìng chéng shàng yáng qí gǔ zào, zéi bù zhī cè. zhì chén shí, dù hé ér nán, xī zhèn jiǎ qí yú chéng xià, rú gōng chéng zhī zhuàng. yàn lún yuē: cǐ dí jiāng zǒu yǐ. nǎi chū jiǎ shì wǔ bǎi yú chéng běi, zhāng gōng nǔ yǐ dài zhī, qì dān guǒ yǐn qù. dāng huáng fǔ yù yú lín zhàn shí, zhì wǎn dí zhòng zì xiāng jīng yuē: jìn jūn xī zhì yǐ. qì dān zài hán dān wén zhī, jí shí běi dùn, guān jūn yì nán bǎo lí yáng. jiǎ yín, yǐ hé yáng liú hòu lǐ jiàn chóng wèi xíng zhōu liú hòu, yǐ fèng zhōu fáng yù shǐ àn: cǐ xià yǒu què wén. wèi hé yáng liú hòu. zhào lǐ shǒu zhēn lǐng bīng tún huá zhōu, yǐ xuān huī běi yuàn shǐ lǐ yàn tāo quán shì wèi mǎ bù dōu yú hòu. gǎi zhū dào wǔ dìng jūn wèi tiān wēi jūn. jǐ wèi, yǐ qián xǔ zhōu jié dù shǐ lǐ cóng wēn wèi běi miàn xíng yíng dōu zhāo fǔ shǐ, yǐ yùn zhōu jié dù shǐ zhāng cóng ēn quán dōng jīng liú shǒu. xīn yǒu, xiāng zhōu zòu, qì dān chōu tuì, qí xiāng cūn bì kòu bǎi xìng, yǐ fā qiǎn gè guī běn jiā yíng zhǒng. chū, dì yǐ bù yù chū píng, wèi rèn qīn yù jūn lǚ, jì ér zhāng cóng ēn mǎ quán jié xiāng cì zòu zéi jūn chōng chì, héng zhōu dù wēi gào shì shì wēi jí, dì yuē: běi dí wèi píng, gù nán ān qǐn, dāng xī zhòng yī zhàn, yǐ jiù shuò fāng shēng líng. ruò yàn ān chí yí, zé dà hé yǐ běi, lún wèi kòu rǎng yǐ. jí rì mìng zhū jiāng diǎn yuè, yǐ dìng xíng jì. xīn yǒu, xià zhào qīn zhēng. zhū yáng guāng yuǎn bù xià zhǐ huī shǐ zhāng jiǒng děng wǔ rén, yǐ róng shì fāng xìng, lǜ qí shàn yáo gù yě. guǐ hài, yǐ shū mì zhí xué shì lǐ gǔ wèi sān sī fù shǐ, pàn liú sī sān sī gōng shì. yǐ chǒu, chē jià fā lí jīng shī. shì yuè, jīng chéng běi háo chūn bīng zhī shàng yǒu wén, ruò dà shù huā yè, fán shù shí zhū, wǎn ruò tú huà, guān zhě rú dǔ.
開運二年春正月戊戌朔,帝不受朝賀,不豫故也。己亥,張從恩部領兵士自邢 州退至相州,人情震恐。趙在禮還屯澶州,馬全節歸鄴都,遣右神武統軍張彥澤屯 黎陽,詔西京留守景延廣將兵守胡梁渡。契丹寇邢州。侍衛馬軍都指揮使梁漢璋改 鄭州防禦使,典軍如故。以齊州防禦使劉在明為相州留後。癸卯,以客省使孟承誨 為內客省使。滑州奏,今月二日至四日,相州路烽火不至。甲辰,以前汝州防禦使 宋光鄴為左驍衛大將軍。詔青州行營將校,自副兵馬使以上,各賜功臣名號。乙巳, 帝復常膳。以左武衛上將軍袁鳷為客省使,上將軍如故。詔滑州節度使皇甫遇率兵 赴邢州,馬全節赴相州。契丹寇洺、磁,犯鄴都西北界,所在告急。壬子,王師與 契丹相拒於相州北安陽河上,皇甫遇、慕容彥超率前鋒與敵騎戰於榆林店,遇馬中 流矢,僅而獲免。《遼史》:皇甫遇與濮州刺史慕容彥超將兵千騎,來覘遼軍。至 鄴都,遇遼軍數萬,且戰且卻,至榆林店,遼軍繼至,遇與彥超力戰百餘合,遇馬 斃步戰,安審琦引騎兵逾水以救,遼軍乃還。是夜,張從恩引軍退保黎陽,唯留五 百人守安陽河橋。既而知州符彥倫與軍校謀曰:「此夜紛紜,人無固志,五百疲兵, 安能守橋!」即抽入相州,嬰城為備。至曙,賊軍萬餘騎已陣於安陽河北,彥倫令 城上揚旗鼓譟,賊不之測。至辰時,渡河而南,悉陣甲騎於城下,如攻城之狀。彥 倫曰:「此敵將走矣。」乃出甲士五百於城北,張弓弩以待之,契丹果引去。當皇 甫遇榆林戰時,至晚敵眾自相驚曰:「晉軍悉至矣。」契丹在邯鄲聞之,即時北遁, 官軍亦南保黎陽。甲寅,以河陽留後李建崇為邢州留後,以鳳州防禦使案:此下有 闕文。為河陽留後。詔李守貞領兵屯滑州,以宣徽北院使李彥韜權侍衛馬步都虞候。 改諸道武定軍為天威軍。己未,以前許州節度使李從溫為北面行營都招撫使,以鄆 州節度使張從恩權東京留守。辛酉,相州奏,契丹抽退,其鄉村避寇百姓,已發遣 各歸本家營種。初,帝以不豫初平,未任親御軍旅,既而張從恩、馬全節相次奏賊 軍充斥,恆州杜威告事勢危急,帝曰:「北敵未平,固難安寢,當悉眾一戰,以救 朔方生靈。若宴安遲疑,則大河以北,淪為寇壤矣。」即日命諸將點閱,以定行計。 辛酉,下詔親征。誅楊光遠部下指揮使張迥等五人,以戎事方興,慮其扇搖故也。 癸亥,以樞密直學士李穀為三司副使,判留司三司公事。乙丑,車駕發離京師。是 月,京城北壕春冰之上有文,若大樹花葉,凡數十株,宛若圖畫,觀者如堵。
èr yuè wù chén shuò, chē jià cì huá zhōu. jǐ sì, dù fú qiáo, xìng lí yáng láo jūn, zhì wǎn hái huá zhōu. yǐ cāng zhōu jié dù shǐ tián wǔ chōng dōng běi miàn xíng yíng dōu bù shǔ. jiǎ xū, xìng chán zhōu, yǐ jǐng yán guǎng wèi suí jià mǎ bù jūn dōu qián xiá. bǐng zǐ, dà yuè zhū jūn yú qī chéng, dì qīn lín zhī. wù yín, běi miàn xíng yíng fù zhāo tǎo shǐ mǎ quán jié xíng yíng dōu jiān lǐ shǒu zhēn yòu shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé děng yǐ qián jūn xiān fā. jǐ mǎo, yǐ xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng wèi běi miàn xíng yíng mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ, yǐ zuǒ shén wǔ tǒng jūn pān huán wèi běi miàn xíng yíng bù jūn dōu zhǐ huī shǐ. xīn sì, xìng yáng cūn gù lěi. fú yàn qīng huáng fǔ yù lǐ yīn lǜ zhū jūn jìn fā. yǐ zuǒ sàn qí cháng shì biān guāng fàn wèi shū mì zhí xué shì. zhào hé běi zhū zhōu, yīng fān qí jīng yóu zhī dì, lì mín zāo shā hài zhě, wěi suǒ zài shōu yì, liàng shì jì diàn. zhào héng zhōu dù wēi yǔ mǎ quán jié děng huì hé jìn jūn. bǐng xū, xìng tiě qiū yuè mǎ, yīn xìng zhào zài lǐ lǐ cóng wēn jūn. shì rì dà xuě. wù zǐ, ān shěn qí liáng hàn zhāng lǐng bīng běi zhēng. fǔ zhōu fáng yù shǐ zhé cóng ruǎn zòu, bù lǐng bīng shì gōng wéi qì dān shèng zhōu, jiàng zhī, jiàn jìn bīng qū shuò zhōu. jiǎ wǔ, yǐ hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn dōu yú hòu, xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng chōng mǎ bù jūn zuǒ xiāng dōu zhǐ huī shǐ, huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù chōng mǎ bù jūn yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shì wèi mǎ jūn dōu zhǐ huī shǐ liáng hàn zhāng chōng mǎ jūn zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, shì wèi bù jūn dōu zhǐ huī shǐ lǐ yīn chōng bù jūn zuǒ yòu xiāng dōu zhǐ huī shǐ, zuǒ shén wǔ tǒng jūn zhāng yàn zé chōng mǎ jūn zuǒ yòu xiāng dōu pái zhèn shǐ, yòu shén wǔ tǒng jūn pān huán chōng bù jūn zuǒ yòu xiāng pái zhèn shǐ. bǐng shēn, yǐ duān míng diàn xué shì shàng shū hù bù shì láng féng yù wèi hù bù shàng shū, chōng shū mì shǐ.
二月戊辰朔,車駕次滑州。己巳,渡浮橋,幸黎陽勞軍,至晚還滑州。以滄州 節度使田武充東北面行營都部署。甲戌,幸澶州,以景延廣為隨駕馬步軍都鈐轄。 丙子,大閱諸軍於戚城,帝親臨之。戊寅,北面行營副招討使馬全節、行營都監李 守貞、右神武統軍張彥澤等以前軍先發。己卯,以許州節度使符彥卿為北面行營馬 軍都指揮使,以左神武統軍潘環為北面行營步軍都指揮使。辛巳,幸楊村故壘。符 彥卿、皇甫遇、李殷率諸軍進發。以左散騎常侍邊光范為樞密直學士。詔河北諸州, 應蕃騎經由之地,吏民遭殺害者,委所在收瘞,量事祭奠。詔恆州杜威與馬全節等 會合進軍。丙戌,幸鐵丘閱馬,因幸趙在禮、李從溫軍。是日大雪。戊子,安審琦、 梁漢璋領兵北征。府州防禦使折從阮奏,部領兵士攻圍契丹勝州,降之,見進兵趨 朔州。甲午,以河中節度使安審琦為北面行營馬步軍都虞候,許州節度使符彥卿充 馬步軍左廂都指揮使,滑州節度使皇甫遇充馬步軍右廂都指揮使,侍衛馬軍都指揮 使梁漢璋充馬軍左右廂都指揮使,侍衛步軍都指揮使李殷充步軍左右廂都指揮使, 左神武統軍張彥澤充馬軍左右廂都排陣使,右神武統軍潘環充步軍左右廂排陣使。 丙申,以端明殿學士、尚書戶部侍郎馮玉為戶部尚書,充樞密使。
sān yuè wù xū, qì dān xiàn qí zhōu, cì shǐ shěn bīn sǐ zhī. yǐ sì, zuǒ bǔ què yuán fàn xiān xiàn qì dān, zì zéi zhōng táo guī. dù wēi zòu, yǔ lǐ shǒu zhēn mǎ quán jié ān shěn qí huáng fǔ yù bù lǐng dà jūn fù dìng zhōu. yì zhōu cì shǐ ān shěn yuē zòu, èr yuè sān rì yè, chà zhuàng dīng zhuó dí yíng, shā dí shí yú rén. shì rì, yǐ fú yàn qīng wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn zuǒ yòu xiāng dōu pái zhèn shǐ, yǐ huáng fǔ yù wèi běi miàn xíng yíng mǎ bù jūn zuǒ xiāng pái zhèn shǐ, yǐ wáng zhōu wèi mǎ bù jūn yòu xiāng pái zhèn shǐ. dīng wèi, tián yú qī chéng, hái xìng jǐng yán guǎng ān shěn xìn jūn. gēng xū, wáng shī gōng tài zhōu, cì shǐ jìn tíng qiān yǐ chéng jiàng. yì zhōu zòu, láng shān sāi jiāng sūn fāng jiǎn pò qì dān qiān yú rén, zhǎn qí jiāng jiā lī xiàng gōng, lǔ qí qī yǐ xiàn. jiǎ yín, dù wēi zòu, shōu fù mǎn chéng, huò qì dān shǒu lǐng mò liè xiàng gōng, bìng fān hàn bīng shì èr qiān rén. yǐ qián hù bù shàng shū lǐ yì wèi bīng bù shàng shū. yǐ mǎo, dù wēi zòu, shōu fù suì chéng. bǐng chén zòu, dà jūn zì suì chéng què tuì zhì mǎn chéng. shí dí jiāng zhào yán shòu bù qǔ lái jiàng, yán: qì dān zhǔ zuó zhì gǔ běi kǒu, yōu zhōu zǒu bào, hàn jūn dà xià, shōu què tài zhōu. xún xià lìng zhū bù, lìng zī zhòng rù sāi, qīng qí què huí. qì dān lǜ wǔ wàn yú qí, lái shì jí shèng, míng rì qián fēng bì zhì, qǐng wèi zhī bèi. dù wēi lǐ shǒu zhēn móu yuē: wǒ shī liáng yùn bù jì, shēn rù zéi jiāng, ér féng dà dí, wáng zhī dào yě. bù rú tuì hái tài zhōu, guān qí bīng shì qiáng ruò ér yù zhī. jūn shì jiē yǐ wèi rán. shì rì, hái mǎn chéng. dīng sì, zhì tài zhōu. wù wǔ, qì dān qián fēng yǐ zhì. jǐ wèi, dà jūn fā tài zhōu ér nán, qì dān zhǒng qí hòu. shì rì, cì yáng chéng. gēng shēn, dí qí rú qiáng ér lái, wǒ bù jūn wèi fāng zhèn yǐ yù zhī. xuǎn jìn qí jī dí, dòu èr shí yú hé, nán xíng shí yú lǐ, zéi shì shāo què, dù bái gōu ér qù. xīn yǒu, dù wēi zhào zhū jiāng yì yuē: běi zhǔ zì lái, shí wèi qíng dí, ruò bù xuè zhàn, wú bèi hé yǐ qiú miǎn. zhū jiāng rán zhī. shì rì, dí qí hái rào guān jūn, xiāng qù shù lǐ. míng rì, wǒ jūn chéng liè ér xíng, fān hàn zhuǎn dòu, shā shēng zhèn dì, cái xíng shí yú lǐ, jūn zhōng rén mǎ jī fá. guǐ hài, dà jūn zhì bái tuán wèi cūn xià yíng. rén mǎ jù kě, yíng zhōng jué jǐng, jí shuǐ zhé huài, bīng shì qǔ qí ní jiǎo zhī ér yǐn. dí zhòng wéi rào, jiàn shù qí yíng. sòng shǐ yào yuán fú chuán: jìn shī liè fāng zhèn, shè jù mǎ wèi xíng zhài, qì dān yǐ qí bīng chū zhèn hòu, duàn liáng dào. shì rì, dōng běi fēng měng, yáng chén zhé shù. qì dān zhǔ zuò chē zhōng wèi zhòng yuē: hàn jūn jǐn lái, zhǐ yǒu cǐ ěr, jīn rì bìng kě shēng qín, rán hòu píng dìng tiān xià. lìng xià mǎ bá lù jiǎo, fēi shǐ yǔ jí. jūn shì dà hū yuē: zhāo tǎo shǐ hé bù yòng jūn, ér lìng shì zú xū sǐ! zhū jiāng xián qǐng jī zhī. dù wēi yuē: hòu fēng shì shāo màn, guān qí jìn tuì. shǒu zhēn yuē: cǐ fēng zhù wǒ yě. bǐ zhòng wǒ guǎ, hēi fēng zhī nèi, mò cè duō shǎo, ruò hòu fēng zhǐ, wǒ bèi wú jiào lèi yǐ. jí hū zhòng jūn qí lì jī zéi. zhāng yàn zé fú yàn qīng huáng fǔ yù děng lǜ qí fèn jī, fēng shì yóu měng, shā chén rú yè, dí suì dà bài. sòng shǐ fú yàn qīng chuán: shí jìn shī jū xià fēng, jiāng zhàn, gōng nǔ mò shī. yàn qīng wèi zhāng yàn zé huáng fǔ yù yuē: yǔ qí shù shǒu jiù qín, hé ruò sǐ zhàn, rán wèi bì sǐ. yàn zé rán zhī, suì qián bīng wěi qí hòu, shùn fēng jī zhī, qì dān dà bài. yòu, yào yuán fú chuán: shǒu zhēn yǔ yuán fú móu yuē: jūn zhōng jī kě yǐ shèn, ruò hòu fēng fǎn chū zhàn, wú shǔ wèi lǔ yǐ. bǐ wèi wǒ bù néng nì fēng yǐ zhàn, yí chū qí bù yì yǐ jī zhī, cǐ bīng jiā zhī qí yě. yuán fú nǎi lǜ huī xià kāi jù mǎ chū zhàn, zhū jiāng jì zhì, qì dān dà bài. shí bù qí qí jìn, zhuī xí èr shí yú lǐ. zhì yáng chéng dōng, zéi jūn shāo shāo chéng liè, wǒ qí fù jī zhī, nǎi dù hé ér qù. shǒu zhēn yuē: jīn rì wēi jí jí yǐ, xìng zhū jūn fèn mìng, wú shì huò jì. liǎng rì yǐ lái, rén mǎ kě fá, jīn chī shuǐ zhī hòu, jiǎo zhòng nán xíng, sù yí shōu jūn dìng zhōu, bǎo quán ér hái, shàng cè yě. yóu shì zhū jiāng zhěng zhòng ér hái. shì shí, qì dān zhǔ zuò chē zhōng, jí bài zǒu, chē xíng shí yú lǐ, zhuī bīng jì jí, huò yī tuó tuó, chéng zhī ér zǒu. yǐ chǒu, dù wēi děng dà jūn zì dìng zhōu bān shī rù héng zhōu.
三月戊戌,契丹陷祁州,刺史沈斌死之。乙巳,左補闕袁范先陷契丹,自賊中 逃歸。杜威奏,與李守貞、馬全節、安審琦、皇甫遇部領大軍赴定州。易州刺史安 審約奏,二月三日夜,差壯丁斫敵營,殺敵十餘人。是日,以符彥卿為北面行營馬 步軍左右廂都排陣使,以皇甫遇為北面行營馬步軍左廂排陣使,以王周為馬步軍右 廂排陣使。丁未,畋於戚城,還幸景延廣、安審信軍。庚戌,王師攻泰州,刺史晉 庭謙以城降。易州奏,郎山塞將孫方簡破契丹千餘人,斬其將嘉哩相公,擄其妻以 獻。甲寅,杜威奏,收復滿城,獲契丹首領默埒相公,並蕃漢兵士二千人。以前戶 部尚書李懌為兵部尚書。乙卯,杜威奏,收復遂城。丙辰奏,大軍自遂城卻退至滿 城。時敵將趙延壽部曲來降,言:「契丹主昨至古北口,幽州走報,漢軍大下,收 卻泰州。尋下令諸部,令輜重入塞,輕騎卻回。契丹率五萬餘騎,來勢極盛,明日 前鋒必至,請為之備。」杜威、李守貞謀曰:「我師糧運不繼,深入賊疆,而逢大 敵,亡之道也。不如退還泰州,觀其兵勢強弱而御之。」軍士皆以為然。是日,還 滿城。丁巳,至泰州。戊午,契丹前鋒已至。己未,大軍發泰州而南,契丹踵其後。 是日,次陽城。庚申,敵騎如牆而來,我步軍為方陣以御之。選勁騎擊敵,斗二十 余合,南行十餘里,賊勢稍卻,渡白溝而去。辛酉,杜威召諸將議曰:「北主自來, 實為勍敵,若不血戰,吾輩何以求免。」諸將然之。是日,敵騎還繞官軍,相去數 里。明日,我軍成列而行,蕃漢轉斗,殺聲震地,才行十餘里,軍中人馬飢乏。癸 亥,大軍至白團衛村下營。人馬俱渴,營中掘井,及水輒壞,兵士取其泥絞汁而飲。 敵眾圍繞,漸束其營。《宋史·藥元福傳》:晉師列方陣,設拒馬為行寨,契丹以 奇兵出陣後,斷糧道。是日,東北風猛,揚塵折樹。契丹主坐車中謂眾曰:「漢軍 盡來,只有此耳,今日並可生擒,然後平定天下。」令下馬拔鹿角,飛矢雨集。軍 士大呼曰:「招討使何不用軍,而令士卒虛死!」諸將咸請擊之。杜威曰:「候風 勢稍慢,觀其進退。」守貞曰:「此風助我也。彼眾我寡,黑風之內,莫測多少, 若候風止,我輩無噍類矣。」即呼眾軍齊力擊賊。張彥澤、符彥卿、皇甫遇等率騎 奮擊,風勢尤猛,沙塵如夜,敵遂大敗。《宋史·符彥卿傳》:時晉師居下風,將 戰,弓弩莫施。彥卿謂張彥澤、皇甫遇曰:「與其束手就擒,曷若死戰,然未必死。」 彥澤然之,遂潛兵尾其後,順風擊之,契丹大敗。又,《藥元福傳》:守貞與元福 謀曰:「軍中饑渴已甚,若候風反出戰,吾屬為擄矣。彼謂我不能逆風以戰,宜出 其不意以擊之,此兵家之奇也。」元福乃率麾下開拒馬出戰,諸將繼至,契丹大敗。 時步騎齊進,追襲二十餘里。至陽城東,賊軍稍稍成列,我騎復擊之,乃渡河而去。 守貞曰:「今日危急極矣,幸諸君奮命,吾事獲濟。兩日以來,人馬渴乏,今吃水 之後,腳重難行,速宜收軍定州,保全而還,上策也。」由是諸將整眾而還。是時, 契丹主坐車中,及敗走,車行十餘里,追兵既急,獲一橐駝,乘之而走。乙丑,杜 威等大軍自定州班師入恆州。
xià sì yuè bǐng zǐ, yǐ chē jià jiāng hái jīng, chà guān wǎng xī jīng gào tiān dì zōng miào shè jì. xīn sì, jià fā chán zhōu. jiǎ shēn, zhì jīng shī, qū shè zài jīng jìn qiú. dīng hài, zhào yè dōu yī jiù wèi tiān xióng jūn. gēng yín, hé dōng jié dù shǐ liú zhī yuǎn fēng běi píng wáng héng zhōu jié dù shǐ dù wēi jiā shǒu tài fù xú zhōu zhào zài lǐ yí zhèn yǎn zhōu sòng zhōu jié dù shǐ jiā shì wèi qīn jūn mǎ bù dōu zhǐ huī shǐ gāo xíng zhōu yí zhèn yùn zhōu, shì wèi rú gù yè dōu liú shǒu mǎ quán jié gǎi tiān xióng jūn jié dù shǐ yǎn zhōu jié dù shǐ jiān shì wèi dōu yú hòu lǐ shǒu zhēn yí zhèn sòng zhōu, jiā jiǎn xiào tài shī jiān shì wèi qīn jūn fù zhǐ huī shǐ hé zhōng jié dù shǐ ān shěn qí jiā jiān shì zhōng, yí zhèn xǔ zhōu xǔ zhōu jié dù shǐ fú yàn qīng jiā tóng píng zhāng shì, yí zhèn xú zhōu huá zhōu jié dù shǐ huáng fǔ yù jiā tóng píng zhāng shì. rén chén, xī jīng liú shǒu jǐng yán guǎng jiā yì fēng, gǎi gōng chén tài zhōu jié dù shǐ hóu yì yí zhèn hé zhōng dìng zhōu jié dù shǐ wáng zhōu jiā jiǎn xiào tài shī.
夏四月丙子,以車駕將還京,差官往西京告天地宗廟社稷。辛巳,駕發澶州。 甲申,至京師,曲赦在京禁囚。丁亥,詔鄴都依舊為天雄軍。庚寅,河東節度使劉 知遠封北平王;恆州節度使杜威加守太傅;徐州趙在禮移鎮兗州;宋州節度使加侍 衛親軍馬步都指揮使高行周移鎮鄆州,侍衛如故;鄴都留守馬全節改天雄軍節度使; 兗州節度使兼侍衛都虞候李守貞移鎮宋州,加檢校太師兼侍衛親軍副指揮使;河中 節度使安審琦加兼侍中,移鎮許州;許州節度使符彥卿加同平章事,移鎮徐州;滑 州節度使皇甫遇加同平章事。壬辰,西京留守景延廣加邑封,改功臣;泰州節度使 侯益移鎮河中;定州節度使王周加檢校太師。