gāo jì xìng, zì yí sūn, shǎn zhōu xiá shí rén yě. běn míng jì chāng, jí hòu táng zhuāng zōng jí wèi, bì qí miào huì gǎi yān. yòu lì yú biàn zhī gǔ rén lǐ qī láng, liáng zǔ yǐ lǐ qī láng wèi zi, cì xìng, míng yǒu ràng. liáng zǔ cháng jiàn jì xìng yú pū lì zhōng, qí ěr miàn shāo yì, mìng yǒu ràng yǎng zhī wèi zi. liáng zǔ yǐ jì xìng wèi yá jiāng, jiàn néng qí shè. táng tiān fù zhōng, zhāo zōng zài qí xià, liáng zǔ wéi fèng xiáng rì jiǔ, zhòng yì yù bān shī, dú jì xìng jiàn zhǐ zhī, yǔ zài liáng zǔ jì zhōng. jì ér jìng yíng zhāo zōng guī jīng, yǐ jì xìng wèi yíng luán yì yǒng gōng chén jiǎn jiào dà sī kōng xíng sòng zhōu cì shǐ. cóng liáng zǔ píng qīng zhōu, gǎi zhī sù zhōu shì, qiān yǐng zhōu fáng yù shǐ, liáng zǔ lìng fù xìng gāo shì, zhuó wèi jīng nán bīng mǎ liú hòu. jīng zhōu zì táng gān fú zhī hòu, bīng huǒ hù jí, jǐng yì bù wán, jì xìng zhāo jí lí sàn, liú mín guī fù, liáng zǔ jiā zhī, nǎi shòu jié yuè. liáng kāi píng zhōng, pò léi yàn gōng yú lǎng zhōu, jiā píng zhāng shì. jīng nán jiù wú wài lěi, jì xìng shǐ chéng zhī, suì hòu liǎn yú mín, zhāo jù wáng mìng, zì hòu jiàn chén yú wú shǔ, liáng shì shāo bù néng zhì yān, yīn jiù fēng bó hǎi wáng. cháng gōng xiāng zhōu, wèi kǒng qíng suǒ bài.
高季兴,字贻孙,陕州硖石人也。本名季昌,及后唐庄宗即位,避其庙讳改焉。 幼隶于汴之贾人李七郎,梁祖以李七郎为子,赐姓,名友让。梁祖尝见季兴于仆隶 中,其耳面稍异,命友让养之为子。梁祖以季兴为牙将,渐能骑射。唐天复中,昭 宗在岐下,梁祖围凤翔日久,众议欲班师,独季兴谏止之,语在《梁祖纪》中。既 而竟迎昭宗归京,以季兴为迎銮毅勇功臣、检校大司空、行宋州刺史。从梁祖平青 州,改知宿州事,迁颍州防御使,梁祖令复姓高氏,擢为荆南兵马留后。荆州自唐 乾符之后,兵火互集,井邑不完,季兴招辑离散,流民归复,梁祖嘉之,乃授节钺。 梁开平中,破雷彦恭于朗州,加平章事。荆南旧无外垒,季兴始城之,遂厚敛于民, 招聚亡命,自后僭臣于吴、蜀,梁氏稍不能制焉,因就封渤海王。尝攻襄州,为孔 勍所败。
jí zhuāng zōng dìng tiān xià, jì xìng lái zhāo yú luò yáng, jiā jiān zhōng shū lìng, shí lùn duō qǐng liú zhī, guō chóng tāo yǐ fāng tuī xìn yì yú huá xià, qǐng fàng guī fān, jì xìng cù chéng ér qù. zhì xiāng zhōu, jiǔ hān, wèi kǒng qíng yuē:" shì xíng yǒu èr cuò: lái zhāo yī cuò, fàng huí èr cuò." jì zhì jīng nán, wèi bīn zuǒ yuē:" xīn zhǔ bǎi zhàn fāng dé hé nán, duì xūn chén kuā shǒu chāo chūn qiū yòu shù shǒu zhǐ yún:' wǒ yú zhǐ tou shàng dé tiān xià.' rú cǐ zé gōng zài yī rén, chén zuǒ hé yǒu! qiě yóu liè xún rì bù huí, zhōng wài zhī qíng, qí hé yǐ kān, wú gāo zhěn wú yōu yǐ." nǎi zēng zhù xī miàn luó chéng, bèi yù dí zhī jù. shí liáng cháo jiù jūn duō wèi jì xìng suǒ yòu, yóu shì bīng zhòng jiàn duō, bá hù zhī zhì jiān yǐ. míng nián, cè bài nán píng wáng. wèi wáng jì jí píng shǔ, jǐn xuǎn qí bǎo huò fú jiāng ér xià, chuán zhì xiá kǒu, huì zhuāng zōng yù huò, jì xìng jìn yāo qǔ zhī. míng zōng jí wèi, fù qǐng kuí xiá wèi shǔ jùn, chū yú qí qǐng, hòu cháo tíng chú cì shǐ, jì xìng shàng yán, chēng yǐ lìng zǐ dì quán zhī jùn shì, qǐng bù chú cì shǐ. bù chén zhī zhuàng jì xíng, zhào xuē duó qí guān jué. tiān chéng chū, mìng xī fāng yè xìng shī shōu fù sān zhōu, yòu qiǎn xiāng zhōu jié dù shǐ liú xùn zǒng bīng wéi jīng nán, yǐ wèn qí zuì, shǔ lín lǎo, bān shī. sān nián dōng, jì xìng bìng jiǎo qì ér zú. qí zi cóng huì sì lì, lèi biǎo xiè zuì, qǐng xiū zhí gòng. yóu shì fù jì xìng guān jué, shì yuē wǔ xìn.
及庄宗定天下,季兴来朝于洛阳,加兼中书令,时论多请留之,郭崇韬以方推 信义于华夏,请放归籓,季兴促程而去。至襄州,酒酣,谓孔勍曰:“是行有二错: 来朝一错,放回二错。”洎至荆南,谓宾佐曰:“新主百战方得河南,对勋臣夸手 抄《春秋》;又竖手指云:‘我于指头上得天下。’如此则功在一人,臣佐何有! 且游猎旬日不回,中外之情,其何以堪,吾高枕无忧矣。”乃增筑西面罗城,备御 敌之具。时梁朝旧军多为季兴所诱,由是兵众渐多,跋扈之志坚矣。明年,册拜南 平王。魏王继岌平蜀,尽选其宝货浮江而下,船至峡口,会庄宗遇祸,季兴尽邀取 之。明宗即位,复请夔、峡为属郡,初俞其请,后朝廷除刺史,季兴上言,称已令 子弟权知郡事,请不除刺史。不臣之状既形,诏削夺其官爵。天成初,命西方鄴兴 师收复三州,又遣襄州节度使刘训总兵围荆南,以问其罪,属霖潦,班师。三年冬, 季兴病脚气而卒。其子从诲嗣立,累表谢罪,请修职贡。由是复季兴官爵,谥曰武 信。
cóng huì, chū shì liáng, lì diàn qián kòng hè dū tóu ān pèi kù fù shǐ zuǒ jūn xún shǐ rú jīng shǐ zuǒ qiān niú dà jiāng jūn jīng nán yá nèi dōu zhǐ huī shǐ, lǐng háo zhōu cì shǐ, gǎi guī zhōu cì shǐ, lèi guān zhì jiǎn jiào tài fù. chū, jì xìng zhī jiāng pàn yě, cóng huì cháng qì jiàn zhī, jì xìng bù cóng. tiān chéng sān nián dōng, jì xìng hōng, cóng huì nǎi shàng biǎo xiè zuì, fù xiū zhí gòng. míng zōng jiā zhī, xún mìng qǐ fù, shòu jīng nán jié dù shǐ jiān dài zhōng. cháng xīng sān nián, jiā jiǎn jiào tài wèi. yīng shùn zhōng, fēng nán píng wáng. qīng tài chū, jiā jiǎn jiào tài shī. jìn tiān fú zhōng, jiā shǒu zhōng shū lìng. liù nián, xiāng zhōu ān cóng jìn fǎn, wáng shī gōng tǎo, cóng huì kuì jūn shí yǐ zhù yān, zhào shū bāo měi, xún jiā shǒu shàng shū lìng, cóng huì shàng zhāng gù ràng, cháo tíng qiǎn shǐ dūn miǎn, jìng bù shòu qí mìng. shí yǒu shù shì yán cóng huì nián mìng yǒu è, yí tuì bì chǒng lù gù yě. jí qì dān rù biàn, hàn gāo zǔ qǐ yì yú tài yuán, jiān dào qiǎn shǐ fèng gòng, mì yǒu qí qǐng, yán qí chē jià dìng hé biàn, yuàn cì yǐng zhōu wèi shǔ jùn, hàn zǔ yī wéi zhī. jí rù biàn, cóng huì zhì gòng, qiú jiàn qián yán, hàn gāo zǔ bù cóng. cóng huì nù, lǜ zhōu bīng gōng yǐng zhōu, xún rì, wèi cì shǐ yǐn shí suǒ bài, zì shì cháo gòng bù zhì. cóng huì dōng tōng yú wú, xī tōng yú shǔ, jiē lì qí gōng jūn cái huò ér yǐ. mò nián, yǐ zhèn xīng zài yì zhěn zhī fēn, nǎi shì luó wán, yī bù sù, yǐn shí jié jiǎn, yǐ ráng zāi jiù. xún lìng rén qí tuō xiāng zhōu ān shěn qí, qǐng guī cháo dài zuì, cháo tíng yì kāi nà zhī. hàn gān yòu yuán nián dōng shí yī yuè, yǐ jí hōng yú wèi. zhào zèng shàng shū lìng, shì yuē wén xiàn.
从诲,初仕梁,历殿前控鹤都头、鞍辔库副使、左军巡使、如京使、左千牛大 将军、荆南衙内都指挥使,领濠州刺史,改归州刺史,累官至检校太傅。初,季兴 之将叛也,从诲常泣谏之,季兴不从。天成三年冬,季兴薨,从诲乃上表谢罪,复 修职贡。明宗嘉之,寻命起复,授荆南节度使、兼待中。长兴三年,加检校太尉。 应顺中,封南平王。清泰初,加检校太师。晋天福中,加守中书令。六年,襄州安 从进反,王师攻讨,从诲馈军食以助焉,诏书褒美,寻加守尚书令,从诲上章固让, 朝廷遣使敦勉,竟不受其命。时有术士言从诲年命有厄,宜退避宠禄故也。及契丹 入汴,汉高祖起义于太原,间道遣使奉贡,密有祈请,言俟车驾定河、汴,愿赐郢 州为属郡,汉祖依违之。及入汴,从诲致贡,求践前言,汉高祖不从。从诲怒,率 州兵攻郢州,旬日,为刺史尹实所败,自是朝贡不至。从诲东通于吴,西通于蜀, 皆利其供军财货而已。末年,以镇星在翼、轸之分,乃释罗纨,衣布素,饮食节俭, 以禳灾咎。寻令人祈托襄州安审琦,请归朝待罪,朝廷亦开纳之。汉乾祐元年冬十 一月,以疾薨于位。诏赠尚书令,谥曰文献。
zi bǎo róng sì, wèi zhì jīng nán jié dù shǐ shǒu tài fù zhōng shū lìng, fēng nán píng wáng. huáng cháo jiàn lóng yuán nián qiū zú. shì yuē zhēn yì.
子保融嗣,位至荆南节度使、守太傅、中书令,封南平王。皇朝建隆元年秋卒。 谥曰贞懿。
qí zhū jiàng zhī yǐ rèn zhě, zé yǒu wáng bǎo yì. bǎo yì běn xìng liú, míng qù fēi, yōu zhōu rén. shǎo wèi xiàn lì, cū bào wú xíng, xí qí shè, gǎn dòu jī. liú rén gōng zhī zǐ shǒu qí shàn shè, wéi qù fēi xǔ yǐ wéi néng. shǒu qí yǐ xiōng shǒu guāng duó fù wèi, wáng rù qì dān, yòu zì qì dān bēn tài yuán, qù fēi jiē cóng zhī. zhuāng zōng zhī fá yàn yě, shǒu qí cóng zhōu dé wēi yǐn jūn qián jìn, shī cì zhuō zhōu, cì shǐ jiāng xíng gǎn dēng pí gù shǒu, qù fēi hū xíng gǎn yuē:" hé dōng xiǎo liú láng lǐng jūn lái wèi fù chú xiōng, ěr hé gǎn jù!" shǒu qí miǎn zhòu láo zhī, xíng gǎn yáo bài, jí kāi mén yíng jiàng. dé wēi hài qí gōng, mì gào zhuāng zōng, yán shǒu qí xīn bù kě bǎo. zhuāng zōng zhào shǒu qí hái jì shì, xíng cì tǔ mén, qù fēi shuō shǒu qí yuē:" gōng bù shī cùn bīng xià zhuō jùn, zhōu gōng yǐ dé fēi jǐ lì, bì yǒu rú huáng zhī jiān, tài yuán bù yí wǎng yě. gōng jiā yú liáng, sù yǒu jūn chén zhī fēn, yí wǎng yī zhī, jiè fú wàn quán yǐ." shǒu qí nǎi bēn liáng, liáng yǐ shǒu qí wèi cāng zhōu liú hòu, yǐ qù fēi wèi hé yáng xíng jūn sī mǎ. shí xiè yàn zhāng yí qù fēi wéi yǐng zhōu cì shǐ. jí zhuāng zōng píng hé luò, qù fēi nǎi qì jùn guī gāo jì xìng, wèi xíng jūn sī mǎ, réng gǎi yì xìng míng. zì shì jì xìng fù zǐ yǐ wèi fù xīn, fán shǒu fān guī huà, chū bīng fāng lüè, yán bì cóng zhī. gān yòu yuán nián xià, gāo cóng huì zòu wèi wǔ tài jūn jié dù liú hòu, yī qián jīng nán xíng jūn sī mǎ, jiā jiǎn jiào tài wèi. hòu zú yú jiāng líng.
其诸将之倚任者,则有王保义。保义本姓刘,名去非,幽州人。少为县吏,粗 暴无行,习骑射,敢斗击。刘仁恭之子守奇善射,惟去非许以为能。守奇以兄守光 夺父位,亡入契丹,又自契丹奔太原,去非皆从之。庄宗之伐燕也,守奇从周德威 引军前进,师次涿州,刺史姜行敢登陴固守,去非呼行敢曰:“河东小刘郎领军来 为父除凶,尔何敢拒!”守奇免胄劳之,行敢遥拜,即开门迎降。德威害其功,密 告庄宗,言守奇心不可保。庄宗召守奇还计事,行次土门,去非说守奇曰:“公不 施寸兵下涿郡,周公以得非己力,必有如簧之间,太原不宜往也。公家于梁,素有 君臣之分,宜往依之,介福万全矣。”守奇乃奔梁,梁以守奇为沧州留后,以去非 为河阳行军司马。时谢彦章移去非为郢州刺史。及庄宗平河、洛,去非乃弃郡归高 季兴,为行军司马,仍改易姓名。自是季兴父子倚为腹心,凡守籓规画,出兵方略, 言必从之。乾祐元年夏,高从诲奏为武泰军节度留后,依前荆南行军司马,加检校 太尉。后卒于江陵。
bǎo xù, jì xìng zhī yòu zǐ yě. zhōng ài yóu shén, jì xìng zài shì shí, huò yīn shì shèng nù, zuǒ yòu bù gǎn qiè shì, wéi bǎo xù yī jiàn, jì xìng zé nù zì jiě, gù jīng rén mù zhī wèi" wàn shì xiū". huáng cháo jiàn lóng sì nián chūn zú. shì suì, jīng mén zhī dì bù wéi gāo shì suǒ yǒu, zé" wàn shì xiū" zhī yán, gài xiān zhào yě. wǔ dài shǐ bǔ: gāo jì xìng, běn líng zhōu shǎn rén. wèi tài zǔ pí jiàng, chū wèi yǐng zhōu fáng yù shǐ. shí jīng nán chéng ruì zhēng è zhōu, bù lì ér zú, tài zǔ mìng jì xìng wèi jīng nán liú hòu. dào wèi jǐ, huì wǔ líng tǔ háo léi yàn gōng zuò luàn, jì xìng pò zhī, suì yǐ gōng shòu jīng nán jié yuè. zhuāng zōng dìng tiān xià, jì xìng shǒu rù jìn, yīn bài zhōng shū lìng, fēng nán píng wáng. chū, jì xìng cháng cóng liáng tài zǔ chū zhēng, yǐn jūn zǎo fā, zhì nì lǚ, wèi xiǎo, yǒu yù bǐng zhú yíng mén, jù lǐ shén hòu. jì xìng yí ér wèn zhī, duì yuē:" qiè shì mèng yǒu rén kòu guān, hū yuē:' sù qǐ, sù qǐ, yǒu liè tǔ wáng lái.' jí qǐ, guàn sòu bì, bǐng zhú kāi mén, ér jūn zǐ yǎn zhì, dé fēi suǒ wèi wáng zhě yé? suǒ yǐ bù gǎn xiè màn ěr." jì xìng xǐ, jí lái jīng nán, jìng zhì fēng wáng. gāo cóng huì, jì xìng zhī shù zǐ ér chù zhǎng, wéi xìng kuān hòu, suī shì dài fū bù rú yě. tiān chéng zhōng, jì xìng pàn, cóng huì lì jiàn zhī, bù cóng. jí jì xìng zú, cháo tíng zhī cóng huì zhōng, shǐ sì, yì fēng nán píng wáng. chū, jì xìng zhī shì liáng yě, měi xíng jūn, cháng yǐ ài jī zhāng shì zì suí. yī dàn jūn bài, xié zhī ér cuàn, yù yè, wù rù shēn jiàn zhōng. shí zhāng shì fāng rèn xíng chí, jì xìng kǒng wèi suǒ lèi, qí qí qǐn hān, yǐ jiàn cì àn biān, ér yā shā zhī, rán hòu chí qù. jì ér àn yù bēng, zhāng shì qiě jīng qǐ, hū jì xìng yuē:" qiè shì mèng dà shān bēng ér yā qiè shēn, yǒu shén rén pī jīn jiǎ zhí gē yǐ shǒu tuō zhī, suì miǎn." jì xìng wén zhī, wèi bì shēng guì zǐ, suì qiè zhī xíng, hòu shēng cóng huì. liáng zhèn, shǔ jùn rén. yǒu cái lüè, dēng dì hòu yù jiāng líng, gāo jì xìng sù wén qí míng, yù rèn wèi pàn guān. zhèn chǐ zhī, rán nán yú jù, kǒng huò jí, yīn wèi jì xìng yuē:" běn shān yě bǐ fū yě, fēi yǒu yì yú jué lù, ruò gōng bù yǐ gū lòu, lìng péi jūn zhōng mò yì, dàn bái yī cóng shì kě yǐ." jì xìng qí ér xǔ zhī, zì shì zhèn chū rù mén xià, chēng qián jìn shì ér yǐ. tóng guāng zhōng, zhuāng zōng dé tiān xià, jì xìng jù ér rù jìn, shí mù kè jiē zàn chéng, zhèn dú yǐ wéi bù kě, wèi jì xìng yuē:" dài wáng běn liáng cháo, yǔ jīn shàng shì chēng chóu dí, xuè zhàn èr shí nián, zú wèi jīn shàng suǒ miè, shén qì dà bǎo suī guī qí shǒu, kǒng yú nù wèi xī, guān qí jiù jiāng, dé wú jiā hài zhī xīn, yí shēn lǜ yān." jì xìng bù cóng. jí zhì, zhuāng zōng guǒ yù liú zhī, shū mì guō chóng tāo qiè jiàn, yǐ wéi bù kě:" tiān xià jì dìng, sì fāng zhū hóu suī xiāng jì chēng qìng, rán bù guò zǐ dì yǔ jiāng lì ěr, wéi jì xìng ér gōng zì rù jìn, kě wèi zūn jiǎng wáng shì zhě yě. lǐ dài bù wén jiā děng, fǎn yù liú zhí zhī, hé yǐ lái yuǎn chén? kǒng cǐ shì yī xíng, zé tiān xià jiě tǐ yǐ." zhuāng zōng suì lìng jì xìng guī. xíng yǐ jiā xún, zhuāng zōng yì lǜ, jù yǐ zhào mìng xiāng zhōu jié dù liú xùn cì biàn qiú zhī. ér jì xìng zhì xiāng zhōu, jiù guǎn ér xīn dòng, wèi lì yuē:" wú fāng cùn rǎo luàn, dé fēi cháo tíng shǐ rén zhuī ér shā wú yé! liáng xiān bèi zhī yán zhōng yǐ, yǔ qí zhù ér shēng, bù ruò qù ér sǐ." suì qì zī zhòng, yǔ bù qǔ yǎn jiàn zhě shù bǎi rén nán zǒu. zhì fèng lín guān, yǐ hūn hēi, yú shì zhǎn guān ér qù. jì ér shì yè sān gēng, xiàng zhī jí dì guǒ zhì xiāng zhōu, liú xùn liào qí qù yuǎn, bù kě zhuī ér zhǐ. zì shì jì xìng yuàn fèn, yǐ bīng xí qǔ fù zhōu zhī jiān lì yù shā èr xiàn, mìng zhèn cǎo zòu, qǐng yǐ jiāng wèi jiè. zhèn yòu yuē:" bù kě, ruò rán zé shī bì zhì yǐ, fēi dà wáng zhī lì yě." jì xìng nù, zú shǐ wèi zhī. jì ér zòu fā, wèi jǐ, cháo tíng qiǎn xià lǔ qí fáng zhī wēn děng lǐng bīng lái fá. jì xìng dēng chéng wàng zhī, jiàn qí bīng shǎo, xǐ, yù kāi chéng chū zhàn, zhèn fù jiàn yuē:" dài wáng hé bù sī zhī shén yé! qiě cháo tíng lǐ yuè zhēng fá zhī suǒ zì chū, bīng suī xiǎo ér shì shí dà, jiā yǐ sì fāng zhū hóu gè yǐ xiāng tūn shì wèi zhì, dàn hèn wèi jiàn de qí biàn ěr. ruò dài wáng bù xìng, huò dé yī zhàn shèng, zé cháo tíng zhēng bīng yú sì fāng, qí shuí bù yù zhàng shùn ér qǐ, yǐ qǔ dài wáng zhī tǔ dì yé! rú cǐ zé shè jì xiū yǐ. wèi dài wáng jì zhě, mò ruò zhì shū yú zhǔ shuài, qiě yǐ niú jiǔ wèi xiàn, rán hòu shàng biǎo zì hé, rú cǐ zé shù jī kě bǎo yǐ. bù rán, zé fēi pū zhī suǒ zhī yě." jì xìng cóng zhī, guǒ bān shī. zhèn zhī bì zàn, jiē cǐ lèi yě. jì jì xìng zú, zi cóng huì jì lì, zhèn yǐ cóng huì shēng yú fù guì, kǒng xiāng zhī bù shēn, suì cí jū yú lóng shān bié yè, zì hào chǔ shì. cóng huì jiàn zhào, jiē kuà huáng niú zhí dǐ shì qián xià, hū cóng huì bù yǐ guān fá, dàn láng jūn ér yǐ. mò nián yóu hǎo piān yǒng, yǔ sēng qí yǐ yǒu shàn, yí zhī shī yuē:" chén lín bǐ yàn gān qián xí, jiǎo lǐ yān xiá yì gòng mián." gài yǐ xiě qí gāo shàng zhī qù yě.
保勖,季兴之幼子也。钟爱尤甚,季兴在世时,或因事盛怒,左右不敢窃视, 惟保勖一见,季兴则怒自解,故荆人目之为“万事休”。皇朝建隆四年春卒。是岁, 荆门之地不为高氏所有,则“万事休”之言,盖先兆也。《五代史补》:高季兴, 本陵州陕人。为太祖裨将,出为郢州防御使。时荆南成汭征鄂州,不利而卒,太祖 命季兴为荆南留后。到未几,会武陵土豪雷彦恭作乱,季兴破之,遂以功授荆南节 钺。庄宗定天下,季兴首入觐,因拜中书令,封南平王。初,季兴尝从梁太祖出征, 引军早发,至逆旅,未晓,有妪秉烛迎门,具礼甚厚。季兴疑而问之,对曰:“妾 适梦有人叩关,呼曰:‘速起,速起,有裂土王来。’及起,盥嗽毕,秉烛开门, 而君子奄至,得非所谓王者耶?所以不敢亵慢尔。”季兴喜,及来荆南,竟至封王。 高从诲,季兴之庶子而处长,为性宽厚,虽士大夫不如也。天成中,季兴叛,从诲 力谏之,不从。及季兴卒,朝廷知从诲忠,使嗣,亦封南平王。初,季兴之事梁也, 每行军,常以爱姬张氏自随。一旦军败,携之而窜,遇夜,误入深涧中。时张氏方 妊行迟,季兴恐为所累,俟其寝酣,以剑刺岸边,而压杀之,然后驰去。既而岸欲 崩,张氏且惊起,呼季兴曰:“妾适梦大山崩而压妾身,有神人披金甲执戈以手托 之,遂免。”季兴闻之,谓必生贵子,遂挈之行,后生从诲。梁震,蜀郡人。有才 略,登第后寓江陵,高季兴素闻其名,欲任为判官。震耻之,然难于拒,恐祸及, 因谓季兴曰:“本山野鄙夫也,非有意于爵禄,若公不以孤陋,令陪军中末议,但 白衣从事可矣。”季兴奇而许之,自是震出入门下,称前进士而已。同光中,庄宗 得天下,季兴惧而入觐,时幕客皆赞成,震独以为不可,谓季兴曰:“大王本梁朝, 与今上世称仇敌,血战二十年,卒为今上所灭,神器大宝虽归其手,恐余怒未息, 观其旧将,得无加害之心,宜深虑焉。”季兴不从。及至,庄宗果欲留之,枢密郭 崇韬切谏,以为不可:“天下既定,四方诸侯虽相继称庆,然不过子弟与将吏耳, 惟季兴而躬自入觐,可谓尊奖王室者也。礼待不闻加等,反欲留絷之,何以来远臣? 恐此事一行,则天下解体矣。”庄宗遂令季兴归。行已浃旬,庄宗易虑,遽以诏命 襄州节度刘训伺便囚之。而季兴至襄州,就馆而心动,谓吏曰:“吾方寸扰乱,得 非朝廷使人追而杀吾耶!梁先辈之言中矣,与其住而生,不若去而死。”遂弃辎重, 与部曲甗健者数百人南走。至凤林关,已昏黑,于是斩关而去。既而是夜三更,向 之急递果至襄州,刘训料其去远,不可追而止。自是季兴怨愤,以兵袭取复州之监 利、玉沙二县,命震草奏,请以江为界。震又曰:“不可,若然则师必至矣,非大 王之利也。”季兴怒,卒使为之。既而奏发,未几,朝廷遣夏鲁奇、房知温等领兵 来伐。季兴登城望之,见其兵少,喜,欲开城出战,震复谏曰:“大王何不思之甚 耶!且朝廷礼乐征伐之所自出,兵虽小而势实大,加以四方诸侯各以相吞噬为志, 但恨未见得其便耳。若大王不幸,或得一战胜,则朝廷征兵于四方,其谁不欲仗顺 而起,以取大王之土地耶!如此则社稷休矣。为大王计者,莫若致书于主帅,且以 牛酒为献,然后上表自劾,如此则庶几可保矣。不然,则非仆之所知也。”季兴从 之,果班师。震之裨赞,皆此类也。洎季兴卒,子从诲继立,震以从诲生于富贵, 恐相知不深,遂辞居于龙山别业,自号处士。从诲见召,皆跨黄牛直抵事前下, 呼从诲不以官阀,但郎君而已。末年尤好篇咏,与僧齐已友善,贻之诗曰:“陈琳 笔砚甘前席,角里烟霞忆共眠。”盖以写其高尚之趣也。
mǎ yīn, zì bà tú, xǔ zhōu yān líng rén yě. shǎo wèi mù gōng, jí cài zéi qín zōng quán zuò luàn, shǐ yìng mù cóng jūn. chū, suí sūn rú dù huái, xiàn guǎng líng. jí rú bài yú xuān zhōu, yīn suí bié jiāng liú jiàn fēng guò jiāng xī, lián xiàn hóng è tán guì děng zhōu, jiàn fēng jǐn yǒu hú nán zhī dì, suì zì wèi tán shuài. qǐng zhī, jiàn fēng wèi bù xià suǒ shā, tán rén tuī xíng jūn sī mǎ zhāng jí wèi shuài. shí yīn fāng tǒng bīng gōng shào zhōu, jí yuē:" wú cái bù jí mǎ yīn." jí dié yīn fù yǐ jūn fǔ shì. yīn zì shào zhōu hái jūn, kào láo jiàng shì, zhū hài jiàn fēng zhě shù shí rén, zì wèi liú hòu. jiǔ zhī, cháo tíng mìng wèi hú nán jié dù shǐ, suì yǒu tán héng qī zhōu zhī dì. táng tiān fù zhōng, yáng xíng mì jí gōng jiāng xià, dù hóng qiú yuán yú jīng nán, chéng ruì jǔ zhōu shī yuán zhī. shí lǐ lǎng jié dù shǐ léi yàn gōng chéng ruì chū shī, xí qǔ jīng zhōu, zài qí bǎo huò, fén huǐ zhōu chéng ér qù. yàn gōng dōng lián xíng mì, duàn jiāng lǐng háng shāng zhī lù, yīn yǔ gāo jì xìng hé shì gōng yàn gōng yú lǐ lǎng. shù nián, qín zhī, jǐn yǒu qí dì, jí yǐ zhāng jí wèi lǎng zhōu jié dù shǐ, yóu shì bīng lì xióng shèng.
马殷,字霸图,许州鄢陵人也。少为木工,及蔡贼秦宗权作乱,始应募从军。 初,随孙儒渡淮,陷广陵。及儒败于宣州,殷随别将刘建峰过江西,连陷洪、鄂、 潭、桂等州,建峰尽有湖南之地,遂自为潭帅。顷之,建峰为部下所杀,潭人推行 军司马张佶为帅。时殷方统兵攻邵州,佶曰:“吾才不及马殷。”即牒殷付以军府 事。殷自邵州还军,犒劳将士,诛害建峰者数十人,自为留后。久之,朝廷命为湖 南节度使,遂有潭、衡七州之地。唐天复中,杨行密急攻江夏,杜洪求援于荆南, 成汭举舟师援之。时澧朗节度使雷彦恭乘汭出师,袭取荆州,载其宝货,焚毁州城 而去。彦恭东连行密,断江、岭行商之路,殷与高季兴合势攻彦恭于澧朗。数年, 擒之,尽有其地,及以张佶为朗州节度使,由是兵力雄盛。
yīn yú liáng zhēn míng zhōng, wéi shí gū xī, suǒ qiú jiē yǔn, lèi guān zhì shǒu tài shī jiān zhōng shū lìng, fēng chǔ wáng. yòu shàng zhāng qǐng yī táng qín wáng gù shì, nǎi jiā tiān cè shàng jiàng jūn zhī hào. yòu qǐng guān wèi nèi tiān zhì zhì jìng jiāng wǔ píng níng yuǎn děng jūn shì, jiē cóng zhī. jì fēng chǔ wáng, réng qǐng yī táng zhū wáng xíng tái gù shì, zhì zhū tiān guān mù fǔ, yǒu wén yuàn xué shì zhī hào, zhī zhào lìng zhī míng, zǒng zhì èr shí yú zhōu, zì shǔ guān lì, zhēng fù bù gōng, mín jiān cǎi chá, bìng yì ér mǎi zhī. yòu zì zhù qiān tiě qián, fán tiān xià shāng gǔ suǒ jī bǎo huò rù qí jìng zhě, zhǐ yǐ tǔ chǎn qiān tiě bó yì zhī wú yú, suì zhì yī fāng fù shèng, qióng jí shē chǐ, gòng fèng cháo tíng bù guò chá shù wàn jīn ér yǐ. yú zhōng yuán mài chá zhī lì, suì bǎi wàn jì. táng tóng guāng chū, shǒu xiū zhí gòng, fù shòu tài shī jiān shàng shū lìng chǔ wáng. tiān chéng chū, jiā shǒu shàng shū lìng. cháng xīng èr nián shí yī yuè shí rì, hōng yú wèi, shí nián qī shí yǒu bā. míng zōng wén zhī, fèi cháo sān rì, shì yuē wǔ mù. zi xī shēng sì.
殷于梁贞明中,为时姑息,所求皆允,累官至守太师、兼中书令,封楚王。又 上章请依唐秦王故事,乃加天策上将军之号。又请官位内添制置静江、武平、宁远 等军事,皆从之。既封楚王,仍请依唐诸王行台故事,置诸天官幕府,有文苑学士 之号,知诏令之名,总制二十余州,自署官吏,征赋不供,民间采茶,并抑而买之。 又自铸铅铁钱,凡天下商贾所赍宝货入其境者,只以土产铅铁博易之无余,遂致一 方富盛,穷极奢侈,贡奉朝廷不过茶数万斤而已。于中原卖茶之利,岁百万计。唐 同光初,首修职贡,复授太师、兼尚书令、楚王。天成初,加守尚书令。长兴二年 十一月十日,薨于位,时年七十有八。明宗闻之,废朝三日,谥曰武穆。子希声嗣。
chū, yīn wēi shí, yǐn yǐn jiàn shén rén shì cè, yīn mò jì qí xíng xiàng. jí guì, yīn yè héng shān miào, dǔ miào zhōng shén rén sù xiàng, wǎn rú wēi shí suǒ jiàn zhě. zé zhī rén zhī guì zhě, bì yǒu yīn wù hù zhī, qǐ ǒu rán zāi!
初,殷微时,隐隐见神人侍侧,因默记其形像。及贵,因谒衡山庙,睹庙中神 人塑像,宛如微时所见者。则知人之贵者,必有阴物护之,岂偶然哉!
xī fàn, jìn tiān fú zhōng, shòu jiāng nán zhū dào dū tǒng, yòu jiā tiān cè shàng jiàng jūn. xī zhōu dòng mán péng shì chóu kòu chén lǐ èr zhōu, xī fàn tǎo píng zhī. shì chóu yǐ wǔ zhōu qǐ méng, nǎi míng yú tóng zhù. xī fàn zì yán hàn fú bō jiāng jūn yuán zhī hòu, gù zhù tóng zhù yǐ jì zhī. àn: cǐ chuán yǒu quē wén, mǎ xī guǎng xī è chuán quán piān jù yì. wǔ dài shǐ bǔ: gāo yù wèi wǔ mù wáng móu chén, zhuāng zōng sù wén qí míng, jí yǒu tiān xià, qiě yù lí jiàn zhī. huì wǔ mù wáng shǐ qí zi xī fàn rù jìn, zhuāng zōng yǐ xī fàn nián shào yì jī fā, yīn qí fū zòu mǐn sù, nǎi fǔ qí bèi yuē:" guó rén jiē yán mǎ jiā shè jì bì wèi gāo yù suǒ qǔ, jīn yǒu zi rú cǐ, gāo yù ān dé qǔ cǐ yé!" xī fàn jū cháng jí yù, hū wén zhuāng zōng yán, shēn yǐ wéi rán. jí guī, gào wǔ mù qǐng zhū zhī, wǔ mù xiào yuē:" zhǔ shàng zhēng zhàn dé tiān xià, néng yòng jī shù, yǐ yù zī wú bà yè, gù yù jiān zhī ěr! ruò liáng cháo bà wáng yàn zhāng bīng quán yě. gài zāo cǐ jì, bì zhì pò miè, jīn rǔ zhū yù, zhèng luò qí gòu zhōng, shèn wù yán yě." xī fàn yǐ wǔ mù bù jué, huò zài zhāo xī, yīn shǐ wū gào yù móu fǎn ér zú miè zhī. zì shì jūn zhōng zhī zhèng, wǎng wǎng shī xù, shí zhě tòng zhī. chū, yù yǔ wǔ mù jù qǐ xíng zhèn, yù tān qiě jiàn, cháng yǐ suǒ jū zhī jǐng bù shèn qīng chè, sī suǒ yǐ chéng tài zhī, nǎi yòng yín yè hù qí sì fāng, zì nèi zhì wài jiē rán, wèi zhī" tà lǐ", qí fèng yǎng guò chà, jiē cǐ lèi yě, gù zhuāng zōng dé yǐ méi niè. zì hòu yīn huì zhōng jiàn yù, hòu jìng wèi suǒ huàn ěr.
希范,晋天福中,授江南诸道都统,又加天策上将军。谿州洞蛮彭士愁寇辰、 澧二州,希范讨平之。士愁以五州乞盟,乃铭于铜柱。希范自言汉伏波将军援之后, 故铸铜柱以继之。 案:此传有阙文,《马希广希萼传》全篇俱佚。《五代史补》: 高郁为武穆王谋臣,庄宗素闻其名,及有天下,且欲离间之。会武穆王使其子希范 入觐,庄宗以希范年少易激发,因其敷奏敏速,乃拊其背曰:“国人皆言马家社稷 必为高郁所取,今有子如此,高郁安得取此耶!”希范居常嫉郁,忽闻庄宗言,深 以为然。及归,告武穆请诛之,武穆笑曰:“主上争战得天下,能用机数,以郁资 吾霸业,故欲间之耳!若梁朝罢王彦章兵权也。盖遭此计,必至破灭,今汝诛郁, 正落其彀中,慎勿言也。”希范以武穆不决,祸在朝夕,因使诬告郁谋反而族灭之。 自是军中之政,往往失序,识者痛之。初,郁与武穆俱起行阵,郁贪且僭,常以所 居之井不甚清澈,思所以澄汰之,乃用银叶护其四方,自内至外皆然,谓之“拓里”, 其奉养过差,皆此类也,故庄宗得以媒蘖。自后阴晦中见郁,后竟为所患尔。
mǎ xī fàn, wǔ mù zhī dí zǐ, xìng shē chǐ, sì wèi wèi jǐ, qǐ yī gù shì zhì tiān cè fǔ liáo shǔ, yú shì zhuó cóng shì yǒu cái xíng zhě, yǒu ruò dū tǒng pàn guān lǐ duó jìng jiāng fǔ jié dù pàn guān pān wǔ ān jūn jié dù pàn guān tuò bá tǎn dū tǒng zhǎng shū jì lǐ gāo zhèn nán jié dù pàn guān lǐ zhuāng zhāo shùn jūn jié dù pàn guān xú shōu lǐ zhōu guān chá pàn guān péng jì yīng jiāng nán guān chá pàn guān liào tú zhāo shùn jūn guān chá pàn guān xú zhōng yǎ jìng jiāng fǔ zhǎng shū jì dèng yì wén wǔ píng jūn jié dù zhǎng shū jì lǐ sōng nián zhèn nán jūn jié dù zhǎng shū jì wèi yán zhāo shùn jūn guān chá zhī shǐ péng jì xūn wǔ píng jūn jié dù tuī guān xiāo zhū guì guǎn guān chá tuī guān hé zhòng jǔ wǔ ān jūn jié dù xún guān mèng yuán huī róng guǎn jié dù tuī guān liú zhāo yǔ děng shí bā rén, bìng wéi xué shì. qí yú liè xiào, zì yuán yǒu gōng zhāng shǎo dí děng gè yǐ cì shòu rèn. mò bù dà xīng tǔ mù, yǐ jiàn xìng fǔ tíng, qí zuì wéi zhuàng lì zhě jí yǒu jiǔ lóng jīn huá děng diàn. diàn zhī chéng yě, yòng dān shā tú qí bì, fán yòng shù shí wàn jīn shí, měi liáo lì yè jiàn, jiāng shēng diàn, dàn jué dān shā zhī qì, ǎi rán xí rén, qí fèi yòng yě jiē cǐ lèi. chū, jiào lìng jì xià, zhǔ zhě yǐ dān shā fēi zú zhì zhī wù, xiāng gù yōu sè. jū wú hé, dōng jìng shān bēng, yǒng chū dān shā, wěi jī rú qiū líng, yú shì shōu ér yòng zhī. qì dān nán qīn, wén qí shì, yǐ wéi xī fàn fēi cháng rén, jù shǐ cè wèi shàng fù. xī fàn dé cè, yǐ wéi qì dān tuī fèng, xīn rán dāng zhī yǐ.
马希范,武穆之嫡子,性奢侈,嗣位未几,乞依故事置天策府僚属,于是擢从 事有才行者,有若都统判官李铎、静江府节度判官潘、武安军节度判官拓拔坦、 都统掌书记李皋、镇南节度判官李庄、昭顺军节度判官徐收、澧州观察判官彭继英、 江南观察判官廖图、昭顺军观察判官徐中雅、静江府掌书记邓懿文、武平军节度掌 书记李松年、镇南军节度掌书记卫严、昭顺军观察支使彭继勋、武平军节度推官 萧铢、桂管观察推官何仲举、武安军节度巡官孟元晖、容管节度推官刘昭禹等十八 人,并为学士。其余列校,自袁友恭、张少敌等各以次授任。莫不大兴土木,以建 兴府庭,其最为壮丽者即有九龙、金华等殿。殿之成也,用丹砂涂其壁,凡用数十 万斤石,每僚吏谒见,将升殿,但觉丹砂之气,蔼然袭人,其费用也皆此类。初, 教令既下,主者以丹砂非卒致之物,相顾忧色。居无何,东境山崩,涌出丹砂,委 积如丘陵,于是收而用之。契丹南侵,闻其事,以为希范非常人,遽使册为尚父。 希范得册,以为契丹推奉,欣然当之矣。
dīng sī jǐn sù yǒu cái lüè, wèi mǎ shì qí jiāng. yǐ xī fàn shòu qì dān cè mìng, shēn chǐ zhī, yīn wèi xī fàn yuē: " jīn zhāo tíng shī shǒu, zhèng zhōng chén yì shì fèn fā zhī shí, shǐ chí xí sì fāng, yǐn jūn zhí qū jīng shī, zhū chóu dí, tiān zǐ fǎn zhèng, rán hòu kǎi hái, rú cǐ zé qí huán jìn wén bù zú shù yǐ. shí bù kě shī, yuàn dài wáng jí tú zhī." xī fàn běn wú yuǎn lüè, jiā yǐ xìng zuò fǔ shǔ wèi bì, bù rěn qì qù, suì qǐn sī jǐn zhī móu. sī jǐn bù shèng qí fèn, wèi suǒ qīn yuē:" gǔ rén jí mò shì ér míng bù chēng, jīn zāo féng rǎo rǎng, bù néng lì gōng yú tiān xià, fǎn gù liàn shù jiān wū zi hū! chéng kě tòng yě." zì shì sī jǐn cháng yàng yàng.
丁思仅素有才略,为马氏骑将。以希范受契丹册命,深耻之,因谓希范曰: “今朝廷失守,正忠臣义士奋发之时,使驰檄四方,引军直趋京师,诛仇敌,天子 反正,然后凯还,如此则齐桓、晋文不足数矣。时不可失,愿大王急图之。”希范 本无远略,加以兴作府署未毕,不忍弃去,遂寝思仅之谋。思仅不胜其愤,谓所亲 曰:“古人疾没世而名不称,今遭逢扰攘,不能立功于天下,反顾恋数间屋子乎! 诚可痛也。”自是思仅常怏怏。
liú yán, běn lǎng zhōu zhī yá jiāng yě. chū, mǎ shì jǔ zú wèi jiāng nán suǒ fú, lǎng zhōu wú shuài, zhòng nǎi tuī liè xiào mǎ guāng huì wèi wǔ píng jūn liú hòu, guāng huì shǔ yán wèi fù shǐ. jì ér guāng huì dān huāng jiàn chǐ, jūn qíng bù fù, suì xíng fèi chù, yǐ yán dài guāng huì wèi liú hòu. shí zhōu guǎng shùn èr nián qiū yě. yán jì lì, běi zé qiǎn shǐ fèng biǎo yú zhōu tài zǔ, dōng yì shàng zhāng yú jiāng nán lǐ jǐng, qiú zhèng shòu máo yuè, jǐng wèi zhī xǔ. shí biān gǎo jù hú nán, qián qiǎn rén jī jīn bó shuō yòu wǔ líng xī dòng zhū mán, yù hé shì yǐ gōng lǎng zhōu. huì lǐ jǐng jiàng wěi zhào, zhēng yán fù jīn líng, yán jù, bù cóng wěi mìng, yǐ qí nián dōng shí yuè sān rì, yǔ qí jié dù fù shǐ wáng jìn kuí xíng jūn sī mǎ hé jìng zhēn dōu zhǐ huī shǐ zhōu xíng féng děng tóng lǐng zhōu shī yǐ xí tán zhōu. jiǔ rì, gōng bá yì yáng zhài, shā huái jūn shù qiān rén. shí sān rì, zhì tán zhōu chéng xià. shì xī, biān gǎo lǐng qí bù zhòng qì chéng dōng zǒu, jìn kuí jìng zhēn suì rù jù qí chéng. yán nǎi qiǎn yá jiāng zhāng chóng sì fèng biǎo yú zhōu tài zǔ, qiě yán tán zhōu bīng gē zhī hòu, fén shāo dài jìn, qǐ yí shǐ fǔ yú lǎng zhōu, cóng zhī. zhào shēng lǎng zhōu wèi dà dū dū fǔ, zài tán zhōu zhī shàng.
刘言,本朗州之牙将也。初,马氏举族为江南所俘,朗州无帅,众乃推列校马 光惠为武平军留后,光惠署言为副使。既而光惠耽荒僭侈,军情不附,遂行废黜, 以言代光惠为留后。时周广顺二年秋也。言既立,北则遣使奉表于周太祖,东亦上 章于江南李景,求正授旄钺,景未之许。时边镐据湖南,潜遣人赍金帛说诱武陵谿 洞诸蛮,欲合势以攻朗州。会李景降伪诏,征言赴金陵,言惧,不从伪命,以其年 冬十月三日,与其节度副使王进逵、行军司马何敬真、都指挥使周行逢等同领舟师 以袭潭州。九日,攻拔益阳寨,杀淮军数千人。十三日,至潭州城下。是夕,边镐 领其部众弃城东走,进逵、敬真遂入据其城。言乃遣牙将张崇嗣奉表于周太祖,且 言潭州兵戈之后,焚烧殆尽,乞移使府于朗州,从之。诏升朗州为大都督府,在潭 州之上。
guǎng shùn sān nián chūn zhēng yuè, zhì yǐ yán wèi jiǎn jiào tài shī tóng píng zhāng shì lǎng zhōu dà dū dū, chōng wǔ píng jūn jié dù shǐ, zhì zhì wǔ ān jìng jiāng děng jūn shì yòu yǐ wáng jìn kuí wèi wǔ ān jūn jié dù shǐ, hé jìng zhēn wèi jìng jiāng jūn jié dù shǐ, bìng jiǎn jiào tài wèi yǐ zhōu xíng féng lǐng jí zhōu cì shǐ, chōng wǔ ān jūn jié dù xíng jūn sī mǎ. wèi jǐ, yán qiǎn hé jìng zhēn shuài jūn nán jī guǎng zéi, jìng zhēn shī lǜ, bēn guī tán zhōu, wèi wáng jìn kuí suǒ shā. qí nián qiū, jìn kuí zòu:" liú yán yǔ huái zéi tōng lián, chà zhǐ huī shǐ zhèng jiào bù lǐng bīng shì, yù bìng dāng dào, zhèng jiào wèi jūn zhòng suǒ zhí, bēn rù wǔ líng, liú yán xún wèi zhū jūn suǒ fèi, chén yǐ zhì lǎng zhōu ān fǔ qì." zhōu tài zǔ zhào liú yán yí lēi guī sī dì, wěi wáng jìn kuí qǔ biàn ān zhì. yán xún yù hài, cháo tíng nǎi zhèng shòu jìn kuí lǎng zhōu jié zhì.
广顺三年春正月,制以言为检校太师、同平章事、朗州大都督,充武平军节度 使,制置武安、静江等军事;又以王进逵为武安军节度使,何敬真为静江军节度使, 并检校太尉;以周行逢领集州刺史,充武安军节度行军司马。未几,言遣何敬真帅 军南击广贼,敬真失律,奔归潭州,为王进逵所杀。其年秋,进逵奏:“刘言与淮 贼通连,差指挥使郑珓部领兵士,欲并当道,郑珓为军众所执,奔入武陵,刘言寻 为诸军所废,臣已至朗州安抚讫。”周太祖诏刘言宜勒归私第,委王进逵取便安置。 言寻遇害,朝廷乃正授进逵朗州节制。
xiǎn dé yuán nián qiū, zhì yǐ wǔ ān jūn jié dù fù shǐ zhōu xíng féng wèi è zhōu jié dù shǐ, quán zhī tán zhōu jūn fǔ shì, jiā jiǎn jiào tài wèi. sān nián chūn zhēng yuè, shì zōng jiāng fá huái diān, zhào jìn kuí lǜ bīng rù jiāng nán jiè. èr yuè, jìn kuí zhǔn zhào ér xíng, réng qiǎn bù jiàng pān shū sì lǐng bīng wǔ qiān wèi xiān fēng. xíng jí è zhōu jiè, shū sì huí gē yǐ xí lǎng zhōu. jìn kuí wén zhī, bèi dào xiān rù wǔ líng, shū sì jù gōng qí chéng, jìn kuí bài, wèi shū sì suǒ shā. qiǎn rén yì tán zhōu qǐng zhōu xíng féng zhì lǎng zhōu, zhǎn shū sì yú shì. qí nián qiū qī yuè, zhì yǐ xíng féng wèi lǎng zhōu dà dū dū, chōng wǔ píng jūn jié dù shǐ, jiā jiān shì zhōng. zì shì tán lǎng zhī dì, suì wèi xíng féng suǒ yǒu. huáng cháo jiàn lóng chū, jiù jiā zhōng shū lìng. sì nián, xíng féng zú, sān jūn lì qí zi bǎo quán wèi shuài. wèi jǐ, lǎng jūn luàn, qiú jiù yú cháo tíng. jí wáng shī píng dìng jīng hú, bǎo quán rù cháo, yóu shì hú xiāng zhī dì jǐn wèi wáng tǔ yǐ.
显德元年秋,制以武安军节度副使周行逢为鄂州节度使,权知潭州军府事,加 检校太尉。三年春正月,世宗将伐淮甸,诏进逵率兵入江南界。二月,进逵准诏而 行,仍遣部将潘叔嗣领兵五千为先锋。行及鄂州界,叔嗣回戈以袭朗州。进逵闻之, 倍道先入武陵,叔嗣遽攻其城,进逵败,为叔嗣所杀。遣人诣潭州请周行逢至朗州, 斩叔嗣于市。其年秋七月,制以行逢为朗州大都督,充武平军节度使,加兼侍中。 自是潭、朗之地,遂为行逢所有。皇朝建隆初,就加中书令。四年,行逢卒,三军 立其子保权为帅。未几,朗军乱,求救于朝廷。及王师平定荆、湖,保权入朝,由 是湖湘之地尽为王土矣。
qián, háng zhōu lín ān xiàn rén. shǎo quán yǒng, xǐ rèn xiá, yǐ jiě chóu bào yuàn wèi shì. táng gān fú zhōng, shì yú qián zhèn jiāng dǒng chāng wèi bù xiào. shǔ tiān xià sāng luàn, huáng cháo kòu lǐng biǎo, jiāng huái zhī dào zéi qún jù, dà zhě gōng zhōu jùn, xiǎo zhě piāo lǘ lǐ, dǒng chāng jù zhòng, zì héng yú háng yuè zhī jiān, háng zhōu bā xiàn, měi xiàn zhào mù qiān rén wéi yī dōu, shí wèi zhī" háng zhōu bā dōu", yǐ è huáng cháo zhī chōng yào. shí yǒu liú hàn hóng zhě, jù tú jù yuè zhōu, zì chēng jié dù shǐ, gōng shōu lín jùn rùn zhōu yá jiāng xuē lǎng zhú qí jié dù shǐ zhōu bǎo, zì chēng liú hòu. táng xī zōng zài shǔ, zhào dǒng chāng tǎo fá, chāng yǐ jūn zhèng wěi, lǜ bā dōu zhī shì jìn gōng yuè zhōu, zhū hàn hóng, huí gē gōng rùn zhōu, qín xuē lǎng. jiāng zhè píng, dǒng chāng wèi zhè dōng jié dù shǐ yuè zhōu cì shǐ, biǎo dài jǐ wèi háng zhōu cì shǐ.
钱,杭州临安县人。少拳勇,喜任侠,以解仇报怨为事。唐乾符中,事于潜 镇将董昌为部校。属天下丧乱,黄巢寇岭表,江、淮之盗贼群聚,大者攻州郡,小 者剽闾里,董昌聚众,恣横于杭、越之间,杭州八县,每县召募千人为一都,时谓 之“杭州八都”,以遏黄巢之冲要。时有刘汉宏者,聚徒据越州,自称节度使,攻 收邻郡;润州牙将薛朗逐其节度使周宝,自称留后。唐僖宗在蜀,诏董昌讨伐,昌 以军政委,率八都之士进攻越州,诛汉宏,回戈攻润州,擒薛朗。江、浙平,董 昌为浙东节度使、越州刺史,表代己为杭州刺史。
táng jǐng fú zhōng, cháo tíng yǐ lǐ jīn yán wèi zhè jiāng xī dào zhèn hǎi jūn jié dù shǐ. shí sūn rú yáng xíng mì jiāo luàn, huái hǎi yān chén shù qiān lǐ, cháng lǜ shī yǐ wéi fáng hàn, sūn rú jù xuān zhōu, bù gǎn qīn jiāng zhè, yóu shì xūn míng rì zhe. jiǔ zhī, lǐ jīn yán zhōng bù zhì zhì suǒ, cháo tíng yǐ wéi zhèn hǎi jūn jié dù, réng yí rùn zhōu jūn é yú háng zhōu wèi zhì suǒ, yòu lì wēi shèng jūn yú yuè zhōu, dǒng chāng wèi jié dù shǐ. chāng jiàn jiāo guì, zì yán shēn yīng fú chèn, yòu wèi yāo rén wáng bǎi yì suǒ kuáng, jiàn chēng zūn hào, nǎi yú yuè zhōu zì chēng luó píng guó wáng, nián hào dà shèng, wěi mìng wèi liǎng zhè dōu jiāng. bù shòu mìng, yǐ zhuàng wén, táng zhāo zōng mìng tǎo chāng. gān níng sì nián, lǜ zhè xī jiàng shì pò yuè zhōu, qín chāng yǐ xiàn, cháo tíng jiā qí gōng, cì tiě quàn, yòu chú zǎi chén wáng pǔ wèi wēi shèng jūn jié dù. ér liǎng zhè shì shù bài zhāng, qǐng yǐ jiān háng yuè èr zhèn, cháo tíng bù néng zhì, yīn ér shòu zhī, gǎi wēi shèng jūn wèi zhèn dōng, nǎi jiān zhèn hǎi zhèn dōng liǎng fān jié zhì. jì jiān liǎng zhèn, jīng bīng sān wàn, ér yáng xíng mì lián suì xìng róng, gōng sū hú rùn děng zhōu, yù jiān bìng liǎng zhè, lèi wèi suǒ bài, yì wèi xíng mì qīn dào shù zhōu, ér suǒ bù zhǐ yī shí sān zhōu ér yǐ. tiān fù zhōng, dà jiàng xǔ zài sī xú wǎn pàn, yǐn xuān zhōu jié dù shǐ tián yūn móu xí háng zhōu. tián yūn děng lǜ shī yǎn zhì chéng xià, jī lì jūn shì, yī zhàn bài zhī, shēng qín xú wǎn, tián yūn dùn zǒu.
唐景福中,朝廷以李钅延为浙江西道镇海军节度使。时孙儒、杨行密交乱,淮 海烟尘数千里,常率师以为防捍,孙儒据宣州,不敢侵江、浙,由是勋名日著。 久之,李钅延终不至治所,朝廷以为镇海军节度,仍移润州军额于杭州为治所, 又立威胜军于越州,董昌为节度使。昌渐骄贵,自言身应符谶,又为妖人王百艺所 诳,僭称尊号,乃于越州自称罗平国王,年号大圣,伪命为两浙都将。不受命, 以状闻,唐昭宗命讨昌。乾宁四年,率浙西将士破越州,擒昌以献,朝廷嘉其 功,赐铁券,又除宰臣王溥为威胜军节度。而两浙士庶拜章,请以兼杭、越二 镇,朝廷不能制,因而授之,改威胜军为镇东,乃兼镇海、镇东两籓节制。既 兼两镇,精兵三万,而杨行密连岁兴戎,攻苏、湖、润等州,欲兼并两浙,累为 所败,亦为行密侵盗数州,而所部止一十三州而已。天复中,大将许再思、徐 绾叛,引宣州节度使田頵谋袭杭州。田頵等率师掩至城下,激厉军士,一战败之, 生擒徐绾,田頵遁走。
yú lín ān gù lǐ xìng zào dì shě, qióng jí zhuàng lì, suì shí yóu yú lǐ zhōng, chē tú xióng shèng, wàn fū luó liè. qí fù kuān měi wén zhì, zǒu cuàn bì zhī, jí tú bù fǎng kuān, qǐng yán qí gù. kuān yuē:" wú jiā shì tián yú wèi shì, wèi cháng yǒu guì dá rú cǐ, ěr jīn wèi shí sān zhōu zhǔ, sān miàn shòu dí, yú rén zhēng lì, kǒng huò jí wú jiā, suǒ yǐ bù rěn jiàn rǔ." qì xiè zhī.
于临安故里兴造第舍,穷极壮丽,岁时游于里中,车徒雄盛,万夫罗列。其 父宽每闻至,走窜避之,即徒步访宽,请言其故。宽曰:“吾家世田渔为事, 未尝有贵达如此,尔今为十三州主,三面受敌,与人争利,恐祸及吾家,所以不忍 见汝。”泣谢之。
yú táng zhāo zōng cháo, wèi zhì tài shī zhōng shū lìng běn jùn wáng, shí yì èr wàn hù. liáng zǔ gé mìng, yǐ wéi shàng fù wú yuè guó wáng. liáng mò dì shí, jiā zhū dào bīng mǎ yuán shuài. tóng guāng zhōng, wèi tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài shàng fù shǒu shàng shū lìng, fēng wú yuè guó wáng, cì yù cè jīn yìn. chū, zhuāng zōng zhì luò yáng, hòu chén gòng fèng, qiú wèi guó wáng, jí yù cè zhào xià, yǒu sī xiáng yì, qún chén xián yán:" yù jiǎn jīn zì, wéi zhì zūn yī rén, qián rén chén, bù kě. yòu běn cháo jǐ lái, chú sì yí yuǎn fān, jī mí cè bài, huò yǒu guó wáng zhī hào, ér jiǔ zhōu zhī nèi yì wú cǐ shì." guō chóng tāo yóu bù róng qí jiàn, ér shū mì chéng zhǐ duàn huái, jiān xìng yòng shì, néng yí chóng tāo zhī yì, qū wèi chén qíng, chóng tāo mǐn fǔ cóng zhī. nǎi yǐ zhèn hǎi zhèn dōng jūn jié dù shǐ míng mù shòu qí zi yuán guàn, zì chēng wú yuè guó wáng, mìng suǒ jū yuē gōng diàn, fǔ shǔ yuē cháo tíng, qí cān zuǒ chēng chén, jiàn dà cháo bǎi liáo zhī hào, dàn bù gǎi nián hào ér yǐ. wěi xíng zhì cè, jiā fēng jué yú xīn luó bó hǎi, hǎi zhōng yí luò yì jiē qiǎn shǐ xíng fēng cè yān.
于唐昭宗朝,位至太师、中书令、本郡王,食邑二万户。梁祖革命,以为 尚父、吴越国王。梁末帝时,加诸道兵马元帅。同光中,为天下兵马都元帅、尚父、 守尚书令,封吴越国王,赐玉册、金印。初,庄宗至洛阳,厚陈贡奉,求为国王, 及玉册诏下,有司详议,群臣咸言:“玉简金字,惟至尊一人,钱人臣,不可。 又本朝己来,除四夷远籓,羁縻册拜,或有国王之号,而九州之内亦无此事。”郭 崇韬尤不容其僭,而枢密承旨段徊,奸幸用事,能移崇韬之意,曲为陈情,崇韬 僶俯从之。乃以镇海、镇东军节度使名目授其子元瓘,自称吴越国王,命所居曰 宫殿,府署曰朝廷,其参佐称臣,僭大朝百僚之号,但不改年号而已。伪行制册, 加封爵于新罗、渤海,海中夷落亦皆遣使行封册焉。
míng zōng jí wèi zhī chū, ān zhòng huì yòng shì, cháng yǔ zhòng huì shū, yún" wú yuè guó wáng zhì shū yú mǒu guān zhí shì", bù xù xuān liáng, zhòng huì nù qí wú lǐ. shǔ gòng fèng guān wū zhāo yù shǐ yú liǎng zhè, měi yǐ cháo tíng shì sī yú wú rén, réng mù wèi diàn xià, zì chēng chén, yè xíng wǔ dǎo zhī lǐ. jí huí, fù shǐ hán méi jù shù qí shì, zhòng huì yīn xuē yuán shuài shàng fù guó wáng zhī hào, yǐ tài shī zhì shì. jiǔ zhī, qí zi yuán guàn děng shàng biǎo chén xù. shí huái kòu gōng bī jīng nán, míng zōng yí qí tóng è, yīn jiàng zhào jí zhī, yuán guàn děng fù qiǎn shǐ zì huái nán jiān dào shàng biǎo, yún:
明宗即位之初,安重诲用事,尝与重诲书,云“吴越国王致书于某官执事”, 不叙暄凉,重诲怒其无礼。属供奉官乌昭遇使于两浙,每以朝廷事私于吴人,仍目 为殿下,自称臣,谒行舞蹈之礼。及回,副使韩玫具述其事,重诲因削元帅、 尚父、国王之号,以太师致仕。久之,其子元瓘等上表陈叙。时淮寇攻逼荆南,明 宗疑其同恶,因降诏诘之,元瓘等复遣使自淮南间道上表,云:
qiè niàn chén fù tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài wú yuè guó wáng chén liú, yuán zì gān fú zhī suì, biàn lì gōng láo zhì yú tiān fù zhī chū, yǐ fēng máo tǔ. liǎng tiǎn jī shān zhī jiàn wěi, pín dāo fèng zhào zhī bāo chóng, cì tiě quàn ér lì yuè dài hé, cáng qīng miào ér míng zhōng lòu dǐng. lì shì liè shèng, jié chéng lèi cháo, qìng chén jié yǐ wú kuī, hé jūn ēn ér yì zhòng. chǔ máo wú yòu, cháng jū qún hòu zhī xiān chì bào huáng pí, bù zài zhū fāng zhī hòu. yún tái xiě xiàng, méng fǔ shū xūn, lù lì běn cháo, yī xīn tǐ guó. cháng jiè chén xiōng dì yuē:" rǔ děng zhū zǐ, xū jì sī yán: lǎo fù qǐ zì zhū dōu, zǎo píng duō nàn, sù tuī zhōng yǒng, shí xiào xīn qín, suì méng shèng zhǔ zhī chóu yōng, huò tiǎn zhēn zhǔ zhī liè rǎng, héng jī mǎn yíng zhī jù, yù huái yàn yì zhī yōu. gài yǐ ēn lǐ shū yóu, chǒng róng kàng jí, míng pǐn jì yú yú wǔ děng, chūn qiū jiāng jí yú bā xún, bù huì zhī tán, ěr dāng jìng tīng. ér kuàng shǒu jiān yāo luàn, qīn dǔ xīng wáng, qǐ yí zì wèi lì jiē, gèng xún fù zhé. lǎo shēn yóu jiàn, qiě zuò guó wáng zhī hū sì zǐ chéng jiā, dàn shǒu fān chén zhī fēn." chén děng lǐ tíng sǎ mèi, yàn xù shū shēn, zhōng xīn cáng zhī, jìng wén mìng yǐ.
窃念臣父天下兵马都元帅、吴越国王臣镠,爰自乾符之岁,便立功劳;至于天 复之初,已封茅土。两殄稽山之僭伪,频叨凤诏之褒崇,赐铁券而砺岳带河,藏清 庙而铭钟镂鼎。历事列圣,竭诚累朝,罄臣节以无亏,荷君恩而益重。楚茅吴柚, 常居群后之先;赤豹黄罴,不在诸方之后。云台写像,盟府书勋,戮力本朝,一心 体国。常戒臣兄弟曰:“汝等诸子,须记斯言:老父起自诸都,早平多难,素推忠 勇,实效辛勤,遂蒙圣主之畴庸,获忝真主之列壤,恆积满盈之惧,豫怀燕翼之忧。 盖以恩礼殊尤,宠荣亢极,名品既逾于五等,春秋将及于八旬,不讳之谈,尔当静 听。而况手歼妖乱,亲睹兴亡,岂宜自为厉阶,更寻覆辙。老身犹健,且作国王之 呼;嗣子承家,但守籓臣之分。”臣等鲤庭洒袂,雁序书绅,中心藏之,敬闻命矣。
qǐng yǐ jì yīn guī dǐ, liáng yuàn chēng zūn, suǒ zài yīng xióng, dì xiāng fǎng xiào, hù qǐ tóu guī zhī gòu, jiē xìng zhú lù zhī móu. wéi chén fù wáng, wèi cháng suí lì. cóng wēi zhì zhe, xī méng tiān zǐ zhī sī lún qǐ tǔ fēng wáng, zì shǒu zhū hóu zhī tǔ yǔ. yǐ yǒu suì, fú méng zhuāng zōng huáng dì yáo jiàng yù cè jīn yìn, ēn jiā qū fù yíng qiū, xiǎn zì dà cháo, lái fēng xiǎo guó, suì yǒu qiáng míng zhī gǎi bǔ, shí wú gān jì zhī bāo cáng. jiān shǐ rén xú yún děng jìn gòng zhī shí, lǐ yí yǒu shī, shàng méng shè yòu, wèi zhì diǎn xíng, gǎn bù tóu zhàng zé gōng, fù jīng qǐng zuì. qiě shuǎng wèi chén zhī lǐ, chéng guāi shì shàng zhī yí, sù yè bāo xiū, qǐn shí jù fèi, pěng zhào ér shén hún zhàn lì, bài zhāng ér máng cì jiāo bìng.
顷以济阴归邸,梁苑称尊,所在英雄,递相仿敩,互起投龟之诟,皆兴逐鹿之 谋。惟臣父王,未尝随例。从微至著,悉蒙天子之丝纶;启土封王,自守诸侯之土 宇。乙酉岁,伏蒙庄宗皇帝遥降玉册、金印,恩加曲阜营丘,显自大朝,来封小国, 遂有强名之改补,实无干纪之包藏。兼使人徐筠等进贡之时,礼仪有失,尚蒙赦宥, 未置典刑,敢不投杖责躬,负荆请罪。且爽为臣之礼,诚乖事上之仪,夙夜包羞, 寝食俱废,捧诏而神魂战栗,拜章而芒刺交并。
fú yǐ huáng dì bì xià, jùn zhé wén sī, hán hóng guāng dà, zhì zhōu wàn wù, rì pì sì fāng, jì róng néng gǎi zhī fēi, xǔ jiàng zì xīn zhī shù, jiāng gōng bǔ guò, shě duǎn cóng zhǎng, shěn zī jìn dài xiāng chí, qǐ zú shēn jī yuǎn liào. qiě chén běn dào, yǔ huái nán suī lián jiāng zhěn, jiǔ jié chóu chóu, jiāo wù xún méng, shí fān jiǔ fù, zòng dí yǐ yú yú sān jì, mǐ bīng cái jǐn yú shù nián, liàng fēi chún chǐ zhī bāng, zhēn wèi fù xīn zhī jí. jīn fèng zhào shū zé wèn, hé chén běn mò duān yóu, bù zài zhòng duō, níng fán luó lǚ, bǐ jì rén ér wú lǐ, cǐ yì hé ér bù tóng. jìn zhī qīn yì jīng mén, guāi zhāng shì dà, tǎng wáng shī zhī wèn zuì, yuàn lǜ zhòng yǐ qí gōng, bì zhì xiān dēng, shù guān hòu xiào. héng qiū diāo è, zhǐ dài zhǐ hū yuè xiá jiāo lóng, shì píng chóu xì. jīn zé xùn qí lóu lǔ, cuì lì gē chán, jué fù tiān wēi, jì míng chén jié. fú yǐ chén fù wáng, yǐ yú fàn hǎi, jì yǒu fēi zhāng. chén fù zǐ zhī dān chéng, gāo xuán jiǎo rì zhǎn jūn chén zhī dà yì, shàng zhǐ yuán qióng. qí jiāng xiū gòng fù yú tī háng, hùn chē shū ér biǎo shuài, rú kuī fèng zhí, zì yǒu yīn zhū. jīn chūn yǐ jù biǎo zhāng, wèi méng biàn cì yú yǔn, dì yuǎn ér jīng nián fāng dá, tiān gāo ér lì kěn nán tōng. fú qǐ shèng cí, qū xíng míng mìng. líng shuāng yì cuì, shǐ zhī sōng bǎi zhī xīn yì rì chéng gōng, fāng xiǎn zhōng zhēn zhī jié. chén yuán guàn děng wú rèn gǎn jī qí ēn zhàn jù yī tóu zhī zhì. jǐn qiǎn jí jiǎo, jiān dào fèng juàn biǎo chén qǐ zòu xiè yǐ wén. míng zōng jiā zhī, nǎi jiàng zhì fù shòu tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài shàng fù wú yuè guó wáng. wèi jǐ, yòu zhào cì shàng biǎo bù míng. wǔ dài huì yào zài cháng xīng èr nián sì yuè zhào yuē: zhōu róng lǚ wàng, yǒu shàng fù zhī chēng hàn zhòng xiāo hé, yǒu bù míng zhī lǐ. qián xǔ guān gōng hóu zhī wèi, tǒng wú yuè zhī fēng, yí shì yì ēn, bǐ dāng rù lǐ, qí qián xǔ yí cì bù míng.
伏以皇帝陛下,浚哲文思,含宏光大,智周万物,日辟四方,既容能改之非, 许降自新之恕,将功补过,舍短从长,矧兹近代相持,岂足深机远料。且臣本道, 与淮南虽连疆畛,久结仇雠,交恶寻盟,十翻九覆,纵敌已逾于三纪,弭兵才仅于 数年,谅非脣齿之邦,真谓腹心之疾。今奉诏书责问,合陈本末端由,布在众多, 宁烦覙缕,彼既人而无礼,此亦和而不同。近知侵轶荆门,乖张事大,傥王师之问 罪,愿率众以齐攻,必致先登,庶观后效。横秋雕鹗,只待指呼;跃匣蛟龙,誓平 雠隙。今则训齐楼橹,淬砺戈鋋,决副天威,冀明臣节。伏以臣父王,已于泛海, 继有飞章。陈父子之丹诚,高悬皎日;展君臣之大义,上指圆穹。其将修贡赋于梯 航,混车书而表率,如亏奉职,自有阴诛。今春已具表章,未蒙便赐俞允,地远而 经年方达,天高而沥恳难通。伏乞圣慈,曲行明命。凌霜益翠,始知松柏之心;异 日成功,方显忠贞之节。臣元瓘等无任感激祈恩战惧依投之至。谨遣急脚,间道奉 绢表陈乞奏谢以闻。明宗嘉之,乃降制复授天下兵马都元帅、尚父、吴越国王。 未几,又诏赐上表不名。《五代会要》载长兴二年四月诏曰:周荣吕望,有尚父之 称;汉重萧何,有不名之礼。钱珝冠公侯之位,统吴越之封,宜示异恩,俾当缛礼, 其钱珝宜赐不名。
yuè zài háng zhōu chuí sì shí nián, qióng shē jí guì. qián táng jiāng jiù rì hǎi cháo bī zhōu chéng, yuè dà pǐ gōng tú, záo shí tián jiāng, yòu píng jiāng zhōng luó chà shí, xī qǐ tái xiè, guǎng jùn guō zhōu sān shí lǐ, yì wū zhī fán huì, jiāng shān zhī diāo lì, shí jiāng nán zhī shèng gài yě, yuè xué shū, hǎo yín yǒng. jiāng dōng yǒu luó yǐn zhě, yǒu shī míng, wén yú hǎi nèi, yī yuè wèi cān zuǒ. yuè cháng yǔ yǐn chàng hè, yǐn hǎo jī fěng, cháng xì wèi shī, yán yuè wēi shí qí niú cāo yuè shì, yuè yì yí rán bù nù, qí tōng shù yě rú cǐ. yuè suī jì nián huāng zì, rán zì táng cháo, yú liáng shì, zhuāng zōng zhōng xīng yǐ lái, měi lái yáng fān yuè hǎi, gòng fèng wú quē, gù zhōng cháo yì yǐ cǐ shàn zhī.
鸑在杭州垂四十年,穷奢极贵。钱塘江旧日海潮逼州城,鸑大庀工徒,凿石填 江,又平江中罗刹石,悉起台榭,广郡郭周三十里,邑屋之繁会,江山之雕丽,实 江南之胜概也,鸑学书,好吟咏。江东有罗隐者,有诗名,闻于海内,依鸑为参佐。 鸑尝与隐唱和,隐好讥讽,尝戏为诗,言鸑微时骑牛操鸑事,鸑亦怡然不怒,其通 恕也如此。鸑虽季年荒恣,然自唐朝,于梁室,庄宗中兴已来,每来扬帆越海,贡 奉无阙,故中朝亦以此善之。
yuè yǐ cháng xīng sān nián sān yuè èr shí bā rì hōng, nián bā shí yī. zhì yuē:" gù tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài shàng fù wú yuè guó wáng qián yuè, lèi cháo yuán lǎo, dāng dài xūn xián, wèi yǐ jí yú rén chén, míng sù gāo yú jiǎn cè. zèng diǎn jì wú qí guān jué, yì míng yí shì qí yōu chóng, yí lìng suǒ sī dìng shì, yǐ wáng lǐ zàng, réng cì shén dào bēi." shì yuē wǔ sù. yuè chū shì dǒng chāng, shí nián fǔ zhuàng shì, xìng shàng gāng liè. shí yǒu rú shì yè yú zhǔ shuài, yǐ jìn cì yǐ, jiàn yuè shāo dài, yuè nù, tóu zhī luó chà jiāng, jí diǎn yè zhě jiāng zhào, yuè zhà yún:" kè yǐ fú yī qù yǐ." jí wèi shuài shí, yǒu rén xiàn shī yún:" yī tiáo jiāng shuǐ kǎn qián liú." yuè bù yuè, yǐ wéi jī jǐ, xún hài zhī. dài yú wǎn suì, fāng ài rén xià shì, liú xīn lǐ dào, shù shí nián jiān, shí shén guī měi. yuè yóu shì chóng shèng, fēn liǎng zhè wéi shù zhèn, qí jié zhì shǔ ér hòu zòu. zuǒ yòu qián hòu jiē ér sūn shēng zhí, xuān bì fú shì, bǐ yú wáng zhě, liǎng zhè lǐ sú xián yuē" hǎi lóng wáng". liáng kāi píng zhōng, zhè mín shàng yán, qǐng wèi yuè lì shēng cí, liáng tài zǔ xǔ zhī, lìng hàn lín xué shì lǐ qí zhuàn shēng cí táng bēi yǐ cì zhī, zhì jīn zhēng lí xiǎng zhī, zǐ sūn bǎo zhī, sī yì jìn dài zhī míng wáng yě.
鸑以长兴三年三月二十八日薨,年八十一。制曰:“故天下兵马都元帅、尚父、 吴越国王钱鸑,累朝元老,当代勋贤,位已极于人臣,名素高于简册。赠典既无其 官爵,易名宜示其优崇,宜令所司定谥,以王礼葬,仍赐神道碑。”谥曰武肃。鸑 初事董昌,时年甫壮室,性尚刚烈。时有儒士谒于主帅,已进刺矣,见鸑稍怠,鸑 怒,投之罗刹江,及典谒者将召,鸑诈云:“客已拂衣去矣。”及为帅时,有人献 诗云:“一条江水槛前流。”鸑不悦,以为讥己,寻害之。迨于晚岁,方爱人下士, 留心理道,数十年间,时甚归美。鸑尤恃崇盛,分两浙为数镇,其节制署而后奏。 左右前后皆兒孙甥侄,轩陛服饰,比于王者,两浙里俗咸曰“海龙王”。梁开平中, 浙民上言,请为鸑立生祠,梁太祖许之,令翰林学士李琪撰生祠堂碑以赐之,至今 蒸黎飨之,子孙保之,斯亦近代之名王也。
yuán guàn, dì wǔ zǐ yě. qǐ jiā wèi yán tiě fā yùn xún guān, biǎo shòu shàng shū jīn bù lǎng zhōng, cì jīn zǐ. tiān fù zhōng, běn zhōu bì xiào xǔ zài sī děng wéi luàn, gòu xuān zhōu jié dù shǐ tián yūn, yūn lǐng bīng yǎn zhì, jī bài zài sī, yǔ yūn tōng hé. yūn yào méng yú, biàn zhào zhū zǐ wèn zhī yuē:" shuí néng wéi wú wèi tián shì zhī xù zhě?" lì yǒu nán sè, shí yuán guàn nián shí liù, jìn yuē:" wéi dài wáng zhī mìng." yóu shì jiù qīn yú xuān zhōu. táng tiān yòu chū, chéng zhì lèi qiān jiǎn xiào shàng shū zuǒ pú yè nèi yá dōu zhǐ huī shǐ, shù nián zhī jiān, fá pàn yù kòu, dà zhe xūn jī. liáng zhēn míng sì nián xià, dà jǔ fá wú, yǐ yuán guàn wèi shuǐ zhàn zhū jūn dōu zhǐ huī shǐ. zhàn zhào dǐ dōng zhōu, wú rén yǐ zhōu shī jù zhàn, yuán guàn wèi huǒ fá shùn fēng yáng huī yǐ chà zhī, bái zhòu rú wù, wú shī mí fāng, suì bài zhī, qín jūn shǐ péng yàn zhāng bìng jūn xiào qī shí yú rén, dé zhàn jiàn sì bǎi zhǐ. wú rén zhī bù kě xiào, tōng hǎo yú, yǐ gōng zòu shòu zhèn hǎi jūn jié dù fù shǐ jiǎn jiào sī tú. liáng mò, qiān qīng hǎi jūn jié dù shǐ jiǎn jiào tài fù tóng píng zhāng shì. hòu táng tóng guāng chū, jiā jiǎn jiào tài shī jiān zhōng shū lìng zhèn dōng děng jūn jié dù guān chá chǔ zhì děng shǐ. shí zì wèi tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài shàng fù shǒu shàng shū lìng wú yuè guó wáng, jí wèi tài shī zhì shì, yuán guàn lèi gòng zhāng shū, qǐ fù jiù hào, táng míng zōng xǔ zhī. jì nián gāo, yù lì sì, zhào zhū zǐ shǐ gè lùn gōng, qǐng ràng yú yuán guàn. jí bìng dǔ, zhào jiāng lì wèi zhī yuē:" yú bìng bù qǐ, ér jiē yú nuò, kǒng bù néng wéi ěr shuài. yǔ ěr bèi jué yǐ, shuài dāng zì zé." jiāng lì hào qì yán yuē:" dà lìng gōng yǒu jūn gōng, duō xián xíng rén xiào, yǐ lǐng liǎng zhèn, wáng hé kǔ yán jí cǐ!" yuē:" cǐ qú dìng kān fǒu?" yuē: " zhòng děng yuàn fèng xián shuài." jí chū fú yào shù fěi yú qián, wèi yuán guàn yuē:" sān jūn yán ěr kě fèng, lǐng qǔ cǐ." hōng, suì xí fù wèi.
元瓘,第五子也。起家为盐铁发运巡官,表授尚书金部朗中,赐金紫。天复 中,本州裨校许再思等为乱,构宣州节度使田頵,頵领兵奄至,击败再思,与頵 通和。頵要盟于,遍召诸子问之曰:“谁能为吾为田氏之婿者?”例有难色, 时元瓘年十六,进曰:“惟大王之命。”由是就亲于宣州。唐天祐初,承制累迁检 校尚书左仆射、内衙都指挥使,数年之间,伐叛御寇,大著勋绩。梁贞明四年夏, 大举伐吴,以元瓘为水战诸军都指挥使。战棹抵东洲,吴人以舟师拒战,元瓘为 火筏顺风扬灰以岔之,白昼如雾,吴师迷方,遂败之,擒军使彭彦章并军校七十余 人,得战舰四百只。吴人知不可校,通好于,以功奏授镇海军节度副使、检校司 徒。梁末,迁清海军节度使、检校太傅、同平章事。后唐同光初,加检校太师、兼 中书令、镇东等军节度观察处置等使。时自为天下兵马都元帅、尚父、守尚书令、 吴越国王,及为太师致仕,元瓘累贡章疏,乞复旧号,唐明宗许之。既年高, 欲立嗣,召诸子使各论功,请让于元瓘。及病笃,召将吏谓之曰:“余病不起, 兒皆愚懦,恐不能为尔帅。与尔辈决矣,帅当自择。”将吏号泣言曰:“大令公有 军功,多贤行仁孝,已领两镇,王何苦言及此!”曰:“此渠定堪否?”曰: “众等愿奉贤帅。”即出符钥数篚于前,谓元瓘曰:“三军言尔可奉,领取此。” 薨,遂袭父位。
táng cháng xīng sì nián, qiǎn jiàng zuò jiān lǐ hóng qǐ fù yuán guàn guān jué, yòu mìng hù bù shì láng zhāng wén bǎo shòu jiān shàng shū lìng. qīng tài chū, fēng wú wáng. èr nián, fēng yuè wáng. tiān fú yuán nián, cì jīn yìn. sān nián, fēng wú yuè guó wáng. wǔ nián, jiā tiān xià bīng mǎ yuán shuài. liù nián, shòu tiān xià bīng mǎ dōu yuán shuài. qí nián xià yǒu jí, qiū fǔ shǔ zāi, fén zhī yī kōng, nǎi yí yú tā suǒ, qí yàn jiē suí ér fā yān, yuán guàn yīn jīng jì fā kuáng, yǐ shì suì bā yuè èr shí sì rì hōng, nián wǔ shí wǔ suì. shì yuē wén mù. yuán guàn yòu cōng mǐn, cháng yú fǔ yù, lín róng shí wǔ nián, jué shì shén sù, wèi jūn mín suǒ fù, rán shē jiàn yíng zào, shèn yú qí fù, gù yǒu huí lù zhī zāi yān. yuán guàn yǒu shī qiān piān, biān qí yóu zhě sān bǎi piān, mìng yuē jǐn lóu jí, zhè zhōng rén shì jiē chuán zhī. zi zuǒ wèi sì.
唐长兴四年,遣将作监李纮起复元瓘官爵,又命户部侍郎张文宝授兼尚书令。 清泰初,封吴王。二年,封越王。天福元年,赐金印。三年,封吴越国王。五年, 加天下兵马元帅。六年,授天下兵马都元帅。其年夏有疾,秋府署灾,焚之一空, 乃移于他所,其焰皆随而发焉,元瓘因惊悸发狂,以是岁八月二十四日薨,年五十 五岁。谥曰文穆。元瓘幼聪敏,长于抚驭,临戎十五年,决事神速,为军民所附, 然奢僭营造,甚于其父,故有回禄之灾焉。元瓘有诗千篇,编其尤者三百篇,命曰 《锦楼集》,浙中人士皆传之。子佐为嗣。
zuǒ, zì yuán yòu, yuán guàn hōng, suì xí qí wèi. jìn tiān fú mò, zhì shòu jiǎn jiào tài shī jiān zhōng shū lìng wú yuè wáng, réng zhuàn yù wèi cè yǐ cì zhī. qián dài yù cè, cè yí wáng yǒu zhī, wěi liáng shí yù hòu yú, shǒu wèi shì lì, gù yīn ér bù gǎi. é shòu kāi fǔ yí tóng sān sī shǒu tài wèi. shí yǐ jiàn ān wèi huái kòu suǒ gōng, shòu dōng nán miàn bīng mǎ dōu yuán shuài, zuǒ xún qiǎn zhōu shī jìn tǎo, huái rù dà bài, yǐ gōng jiā shǒu tài shī. hàn gāo zǔ rù biàn, zuǒ shǒu xiàn chēn zhǎn, biǎo shuài dōng dào, hàn zǔ jiā zhī, shòu zhū dào bīng mǎ dōu yuán shuài. zuǒ jū liè tǔ fán qī nián, jìng nèi fēng fù, zǔ fù sān shì jiē wèi yuán shuài, shí yǐ wéi róng. hàn chū, yǐ jí zú yú wèi, shì yuē zhōng xiàn. zuǒ yòu hǎo shū, xìng wēn gōng, néng wéi wǔ qī yán shī, fán guān shǔ yù xuě yuè jiā jǐng, bì tóng yàn shǎng, yóu cǐ shì rén guī xīn. qí bān pǐn yì yǒu chéng xiàng yǐ xià míng jí, ér lù gěi shén báo, hǎn néng zì jì, měi cháo tíng jiàng lì, zé qù qí wěi guān, huò yù huì zé gōng fǔ zhù yǐ pū mǎ, chǔ shì wò chuò, duō rú cǐ lèi. rán háng hǎi suǒ rù, suì gòng bǎi wàn, wáng rén yī zhì, suǒ yí zhì guǎng, gù cháo tíng chǒng zhī, wèi qún fān zhī guān. zuǒ yǒu zi yù, nián wǔ suì, wèi rèn shù wù, nǎi yǐ qí dì zōng xí wèi.
佐,字元祐,元瓘薨,遂袭其位。晋天福末,制授检校太师、兼中书令、吴越 王,仍篆玉为册以赐之。前代玉册,册夷王有之,伪梁时欲厚于,首为式例,故 因而不改。俄授开府仪同三司、守太尉。时以建安为淮寇所攻,授东南面兵马都元 帅,佐寻遣舟师进讨,淮入大败,以功加守太师。汉高祖入汴,佐首献琛飐,表率 东道,汉祖嘉之,授诸道兵马都元帅。佐居列土凡七年,境内丰阜,祖父三世皆为 元帅,时以为荣。汉初,以疾卒于位,谥曰忠献。佐幼好书,性温恭,能为五七言 诗,凡官属遇雪月佳景,必同宴赏,由此士人归心。其班品亦有丞相已下名籍,而 禄给甚薄,罕能自济,每朝廷降吏,则去其伪官,或与会则公府助以仆马,处事龌 龊,多如此类。然航海所入,岁贡百万,王人一至,所遗至广,故朝廷宠之,为群 籓之冠。佐有子昱,年五岁,未任庶务,乃以其弟倧袭位。
zōng, xìng míng mǐn yán yì, wèi lì shí, cháng yǐ zuǒ xìng kuān shàn, yí zhǎng bīng quán zhě nán zhì, jí dài zuǒ wèi shuài, yǐ lǐ fǎ shéng xià, sù jiàng jiù xūn, bù shèn yōu lǐ. dà jiàng hú jìn sī pō bù píng zhī, nǎi mì yǔ qīn jūn móu qù zōng. hàn zǔ rù biàn zhī suì, shí èr yuè, jìn sī lǜ jiǎ shì sān bǎi dà zào, tū rù yá shǔ, zōng hé hù yǐ jù zhī, zuǒ yòu yǔ zhī gé dòu, jǐn wèi jìn sī suǒ shā, suì qiān zōng yú bié guǎn, yǐ jiǎ shì sòng, yōu yú yī jǐn jūn, lì zōng yì mǔ dì chù wèi shuài. qí nián xià sì yuè, jìn sī jū fā bèi ér zú, yuè rén kuài zhī, yǐ wéi yīn líng zhī zhū nì yě.
倧,性明敏严毅,未立时,常以佐性宽善,疑掌兵权者难制,及代佐为帅,以 礼法绳下,宿将旧勋,不甚优礼。大将胡进思颇不平之,乃密与亲军谋去倧。汉祖 入汴之岁,十二月,进思率甲士三百大噪,突入衙署,倧阖户以拒之,左右与之格 斗,尽为进思所杀,遂迁倧于别馆,以甲士送,幽于衣锦军,立倧异母弟俶为帅。 其年夏四月,进思疽发背而卒,越人快之,以为阴灵之诛逆也。
chù, yuán guàn zhī zǐ, zōng zhī yì mǔ dì yě. zōng jì wèi jūn xiào suǒ yōu, shí chù wèi wēn zhōu cì shǐ, zhòng yǐ wú shuài, suì yíng lì zhī, shí hàn gān yòu yuán nián zhēng yuè shí wǔ rì yě. qí nián bā yuè, shǐ shòu jiǎn jiào tài shī jiān zhōng shū lìng, chōng zhèn hǎi zhèn dōng děng jūn jié dù shǐ dōng nán miàn bīng mǎ dōu yuán shuài. zhōu guǎng shùn zhōng, lèi guān zhì shǒu shàng shū lìng zhōng shū lìng wú yuè guó wáng. huáng cháo jiàn lóng chū, fù jiā tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài, qí hòu shì jù huáng cháo rì lì. wǔ dài shǐ bǔ: qián xǔ fēng wú yuè guó wáng hòu, dà xīng fǔ shǔ, bǎn zhù jīn fǔ zhī shēng zhòu yè bù jué, shì zú yuàn jiē. huò yǒu zhōng yè qián yòng bái tǔ dà shū yú mén yuē:" méi le qī, qīn zǎo qǐ, dǐ mù guī." xǔ yī jiàn xīn rán, jù mìng shū lì yì yǐ bái tǔ shū shù zì yú qí cè yuē:" méi le qī, chūn yī cái bà yòu dōng yī." shí rén yǐ wéi shén fǔ, zì shì yuàn jiē dùn xī yǐ. sēng zhāo zhě, tōng yú shù shù, jū liǎng zhè, dà wéi qián táng qián xǔ suǒ lǐ, wèi zhī guó shī. yī dàn yè xǔ, yǒu gōng zhōng xiǎo ér xī yú cè, zhuì xià qián shù shí wén, xǔ jiàn, wèi zhī yuē:" sù shōu, lǜ rén kǒng tà pò rǔ qián." zhāo shī xiào yuē: " rǔ qián yù tà pò, xū shì niú jí kě." xǔ xǐ, yǐ wéi shè jì jiān láo zhī yì. hòu zhì zēng sūn chù, jǔ zú rù cháo, yīn ér guó chú. chù nián shǔ chǒu wèi niú, kě wèi niú tà qián ér pò yǐ. qián xǔ mò nián huàn shuāng mù, yǒu yī rén bù zhī suǒ cóng lái, zì yún lěi shì yī nèi wài zhàng yǎn, qí shù jiē shàn yú yòng zhēn, wú bù xiào zhě. xǔ wén, zhào ér shǐ guān zhī, yī rén yuē:" kě zhì, rán dài wáng fēi cháng rén, huàn dài tiān yǔ zhī, ruò yī, shì wéi tiān dì yě, kǒng wú yì yú shòu, xìng sī zhī." xǔ yuē:" wú qǐ zì háng wǔ, kuà yǒu fāng miàn, fù guì zú yǐ, dàn dé liǎng yǎn jiàn wù, wèi guǐ bù yì kuài hū!" jì ér xià shǒu, mò bù yìng shǒu huò rán. xǔ xǐ, suǒ cì dòng yǐ wàn jì, yī rén jiē cí bù shòu. míng nián, xǔ zú. sēng qì yíng, mǐn zhōng rén. tōng nèi wài xué, xìng yóu mǐn sù. guǎng shùn chū, yóu xì qián táng. yī dàn, péi wú yuè wáng yóu bì làng tíng, shí cháo shuǐ chū mǎn, zhōu jí fú còu, wàng zhī bú jiàn qí shǒu wěi, wáng xǐ yuē:" wú yuè dì qù jīng shī sān qiān yú lǐ, ér shéi zhī yī shuǐ zhī lì yǒu rú cǐ yé!" qì yíng duì yuē:" kě wèi sān qiān lǐ wài yī tiáo shuǐ, shí èr shí zhōng liǎng dù cháo." shí rén wèi zhī jiā duì. shí jiāng nán wèi tōng, liǎng zhè gòng fù zì hǎi lù ér zhì qīng zhōu, gù yún sān qiān lǐ yě.
俶,元瓘之子,倧之异母弟也。倧既为军校所幽,时俶为温州刺史,众以无帅, 遂迎立之,时汉乾祐元年正月十五日也。其年八月,始授检校太师、兼中书令,充 镇海镇东等军节度使、东南面兵马都元帅。周广顺中,累官至守尚书令、中书令、 吴越国王。皇朝建隆初,复加天下兵马大元帅,其后事具皇朝日历。《五代史补》: 钱珝封吴越国王后,大兴府署,版筑斤斧之声昼夜不绝,士卒怨嗟。或有中夜潜用 白土大书于门曰:“没了期,侵早起,抵暮归。”珝一见欣然,遽命书吏亦以白土 书数字于其侧曰:“没了期,春衣才罢又冬衣。”时人以为神辅,自是怨嗟顿息矣。 僧昭者,通于术数,居两浙,大为钱塘钱珝所礼,谓之国师。一旦谒珝,有宫中小 兒嬉于侧,坠下钱数十文,珝见,谓之曰:“速收,虑人恐踏破汝钱。”昭师笑曰: “汝钱欲踏破,须是牛即可。”珝喜,以为社稷坚牢之义。后至曾孙俶,举族入朝, 因而国除。俶年属丑为牛,可谓牛踏钱而破矣。钱珝末年患双目,有医人不知所从 来,自云累世医内外障眼,其术皆善于用针,无不效者。珝闻,召而使观之,医人 曰:“可治,然大王非常人,患殆天与之,若医,是违天地也,恐无益于寿,幸思 之。”珝曰:“吾起自行伍,跨有方面,富贵足矣,但得两眼见物,为鬼不亦快乎!” 既而下手,莫不应手豁然。珝喜,所赐动以万计,医人皆辞不受。明年,珝卒。僧 契盈,闽中人。通内外学,性尤敏速。广顺初,游戏钱塘。一旦,陪吴越王游碧浪 亭,时潮水初满,舟楫辐辏,望之不见其首尾,王喜曰:“吴越地去京师三千余里, 而谁知一水之利有如此耶!”契盈对曰:“可谓三千里外一条水,十二时中两度潮。” 时人谓之佳对。时江南未通,两浙贡赋自海路而至青州,故云三千里也。
shǐ chén yuē: zì táng mò luàn lí, hǎi nèi fēn gē, jīng hú jiāng zhè, gè jù yī fāng, yì zǐ yí sūn, duō lì nián suǒ. fū rú shì zhě hé yě? gài zhí zhū xià duō jiān, wáng fēng bù jìng gù yě. jì huáng sòng zhī fǔ yùn yě, yīn lǎng líng zhī zhào luàn, mìng wáng shī yǐ chuán zhēng, yī shǐ bù wáng, èr fāng jù fú. suì shǐ yáo kūn xiǎo dàng, xián zūn zuò gòng zhī wén jiāng hàn jū zhāng, jǐn gǔ cháo zōng zhī làng. fū rú shì zhě hé yě? gài shǔ dà tǒng yǒu guī, rén huán yǔn qià gù yě. wéi qián shì zhī shǒu háng yuè, yú bā shí nián, gài shì dà qín wáng zhī jié, yǔ jīng chǔ hú xiāng bù móu yǐ.
史臣曰:自唐末乱离,海内分割,荆、湖、江、浙,各据一方,翼子诒孙,多 历年所。夫如是者何也?盖值诸夏多艰,王风不竞故也。洎皇宋之抚运也,因朗、 陵之肇乱,命王师以遄征,一矢不亡,二方俱服。遂使瑶琨筱簜,咸遵作贡之文; 江、汉、雎、章,尽鼓朝宗之浪。夫如是者何也?盖属大统有归,人寰允洽故也。 惟钱氏之守杭、越,逾八十年,盖事大勤王之节,与荆楚、湖湘不侔矣。