qì dān zhě, gǔ xiōng nú zhī zhǒng yě. dài jū liáo zé zhī zhōng, huáng shuǐ nán àn, nán jù yú guān yī qiān yī bǎi lǐ, yú guān nán jù yōu zhōu qī bǎi lǐ, běn xiān bēi zhī jiù dì yě. qí fēng tǔ rén wù, shì dài jūn zhǎng, qián shǐ zài zhī xiáng yǐ.
契丹者，古匈奴之種也。代居遼澤之中，潢水南岸，南距榆關一千一百里，榆 關南距幽州七百里，本鮮卑之舊地也。其風土人物，世代君長，前史載之詳矣。

táng xián tōng mò, qí wáng yuē xī lǐ jì, jiāng tǔ shāo dà, lèi lái cháo gòng. guāng qǐ zhōng, qí wáng qìn dān zhě, chéng zhōng yuán duō gù, běi biān wú bèi, suì cán shí zhū jùn, dá dá xī shì wéi zhī shǔ, xián bèi qū yì, zú zhàng jìn shèng, yǒu shí rù kòu. liú rén gōng zhèn yōu zhōu, sù zhī qì dān jūn qíng wěi, xuǎn jiāng liàn bīng, chéng qiū shēn rù, yú zhāi xīng lǐng tǎo zhī, shuāng jiàng qiū mù, jí fán sāi xià yě cǎo yǐ kùn zhī, mǎ duō jī sǐ, jí yǐ liáng mǎ lù rén gōng, yǐ shì mù dì. rén gōng jì nián huāng zì, chū jū dà ān shān, qì dān bèi méng, shù lái kòu chāo. shí liú shǒu guāng shù píng zhōu, qì dān shí lǐ wáng zǐ lǜ wàn qí gōng zhī, shǒu guāng wěi yǔ zhī hé, zhāng wò mù yú chéng wài yǐ xiǎng zhī, bù zú jiù xí, fú jiǎ qǐ, qín shí lǐ wáng zǐ rù chéng. bù zú jù kū, qǐng nà mǎ wǔ qiān yǐ shú zhī, bù xǔ, qìn dān qǐ méng nà lù yǐ qiú zhī, zì shì shí yú nián bù néng fàn sāi.
唐咸通末，其王曰錫里濟，疆土稍大，累來朝貢。光啟中，其王沁丹者，乘中 原多故，北邊無備，遂蠶食諸郡，達靼、奚、室韋之屬，咸被驅役，族帳浸盛，有 時入寇。劉仁恭鎮幽州，素知契丹軍情偽，選將練兵，乘秋深入，逾摘星嶺討之， 霜降秋暮，即燔塞下野草以困之，馬多飢死，即以良馬賂仁恭，以市牧地。仁恭季 年荒恣，出居大安山，契丹背盟，數來寇鈔。時劉守光戍平州，契丹實里王子率萬 騎攻之，守光偽與之和，張幄幕於城外以享之，部族就席，伏甲起，擒實里王子入 城。部族聚哭，請納馬五千以贖之，不許，沁丹乞盟納賂以求之，自是十餘年不能 犯塞。

jí qìn dān zhèng shuāi, yǒu bié bù zhǎng yē lǜ ān bā jiān, zuì tuī xióng jìn, zú zhàng jiàn shèng, suì dài qìn dān wèi zhǔ. xiān shì, qì dān zhī xiān dà hè shì yǒu shèng bīng sì wàn, fēn wèi bā bù, měi bù jiē hào dà rén, nèi tuī yī rén wèi zhǔ, jiàn qí gǔ yǐ zūn zhī, měi sān nián dì qí míng yǐ dài zhī. jí ān bā jiān wèi zhǔ, nǎi hù qiáng shì yǒng, bù shòu zhū zú zhī dài, suì zì chēng guó zhǔ. tiān yòu sì nián, dà kòu yún zhōng, hòu táng wǔ huáng qiǎn shǐ lián hé, yīn yǔ zhī miàn huì yú yún zhōng dōng chéng, dà jù xiǎng lǐ, yán rù zhàng zhōng, yuē wèi xiōng dì, wèi zhī yuē: táng shì wèi zéi suǒ cuàn, wú yù jīn dōng dà jǔ, dì kě yǐ jīng qí èr wàn, tóng shōu biàn luò. ān bā jiān xǔ zhī, cì yǔ shén hòu, liú mǎ sān qiān pǐ yǐ dá kuàng. zuǒ yòu xián quàn wǔ huáng kě chéng jiān lǔ zhī, wǔ huáng yuē: nì zéi wèi tiǎn, bù kě shī xìn yú bù luò, zì wáng zhī dào yě. nǎi jǐn lǐ qiǎn zhī. jí liáng zǔ jiàn hào, ān bā jiān yì qiǎn shǐ sòng míng mǎ nǚ kǒu diāo pí děng qiú fēng cè. liáng zǔ yǔ zhī shū yuē: zhèn jīn tiān xià jiē píng, wéi yǒu tài yuán wèi fú, qīng néng zhǎng qū jīng jiǎ, jìng zhì xīn zhuāng, wèi wǒ jiǎn bǐ kòu chóu, yǔ ěr biàn xíng fēng cè. zhuāng zōng chū sì shì, yì qiǎn shǐ gào āi, lù yǐ jīn zēng, qiú qí jūn yǐ jiù lù zhōu, dá qí shǐ yuē: wǒ yǔ xiān wáng wèi xiōng dì, ér jí wú ér yě, níng yǒu fù bù zhù zi yé! xǔ chū shī, huì lù píng ér zhǐ. liú shǒu guāng mò nián kē cǎn, jūn shì wáng pàn jiē rù qì dān. jì zhōu dé wēi gōng wéi yōu zhōu. yàn zhī jūn mín duō wèi suǒ kòu lüè, jì jǐn dé yàn zhōng rén shì, jiào zhī wén fǎ, yóu shì jiàn shèng. shí sān nián bā yuè, ān bā jiān lǜ zhū bù hào chēng bǎi wàn, zì lín shèng xiàn zhèn wǔ, zhǎng qū yún shuò, běi biān dà rǎo. zhuāng zōng fù yuán yú dài, dí zhòng fāng tuì. shí sì nián, xīn zhōu dà jiāng lú wén jìn wèi zhòng suǒ pò, shā xīn zhōu tuán liàn shǐ lǐ cún jǔ yú qí gōu guān, fǎn gōng xīn wǔ. zhōu dé wēi yǐ zhòng jī zhī, wén jìn bù lì, nǎi bēn yú qì dān, yǐn qí zhòng xiàn xīn zhōu. zhōu dé wēi lǜ bīng sān wàn yǐ tǎo zhī, běi qí yuán xīn zhōu, dé wēi wèi qí suǒ bài, shā shāng dài jǐn, qì dān chéng shèng gōng yōu zhōu. shì shí, huò yán qì dān sān shí wàn, huò yán wǔ shí wàn, yōu jì zhī běi, suǒ zài běi qí jiē mǎn. zhuāng zōng qiǎn míng zōng yǔ lǐ cún shěn yán bǎo jiāng bīng jiù yōu zhōu, suì jiě qí wéi, yǔ zài zhuāng zōng jì zhōng.
及沁丹政衰，有別部長耶律安巴堅，最推雄勁，族帳漸盛，遂代沁丹為主。先 是，契丹之先大賀氏有勝兵四萬，分為八部，每部皆號大人，內推一人為主，建旗 鼓以尊之，每三年第其名以代之。及安巴堅為主，乃怙強恃勇，不受諸族之代，遂 自稱國主。天祐四年，大寇雲中，後唐武皇遣使連和，因與之面會於雲中東城，大 具享禮，延入帳中，約為兄弟，謂之曰：「唐室為賊所篡，吾欲今冬大舉，弟可以 精騎二萬，同收汴、洛。」安巴堅許之，賜與甚厚，留馬三千匹以答貺。左右咸勸 武皇可乘間擄之，武皇曰：「逆賊未殄，不可失信於部落，自亡之道也。」乃盡禮 遣之。及梁祖建號，安巴堅亦遣使送名馬、女口、貂皮等求封冊。梁祖與之書曰： 「朕今天下皆平，唯有太原未服，卿能長驅精甲，徑至新莊，為我翦彼寇讎，與爾 便行封冊。」莊宗初嗣世，亦遣使告哀，賂以金繒，求騎軍以救潞州，答其使曰： 「我與先王為兄弟，兒即吾兒也，寧有父不助子耶！」許出師，會潞平而止。劉守 光末年苛慘，軍士亡叛皆入契丹。洎周德威攻圍幽州。燕之軍民多為所寇掠，既盡 得燕中人士，教之文法，由是漸盛。十三年八月，安巴堅率諸部號稱百萬，自麟、 勝陷振武，長驅雲、朔，北邊大擾。莊宗赴援於代，敵眾方退。十四年，新州大將 盧文進為眾所迫，殺新州團練使李存矩於祁溝關，返攻新、武。周德威以眾擊之， 文進不利，乃奔於契丹，引其眾陷新州。周德威率兵三萬以討之，北騎援新州，德 威為其所敗，殺傷殆盡，契丹乘勝攻幽州。是時，或言契丹三十萬，或言五十萬， 幽薊之北，所在北騎皆滿。莊宗遣明宗與李存審、閻寶將兵救幽州，遂解其圍，語 在《莊宗紀》中。

shí bā nián shí yuè, zhèn zhōu dà jiāng zhāng wén lǐ shì qí shuài wáng róng, zhuāng zōng tǎo zhī, shí dìng zhōu wáng chù zhí yǔ wén lǐ hé móu, qiǎn wēi sāi jūn shǐ wáng yù fù yǐn qì dān wèi yuán. shí èr yuè, ān bā jiān qīng sāi rù kòu, gōng wéi yōu zhōu, lǐ shào hóng yǐ bīng chéng shǒu. qì dān zhǎng qū xiàn zhuō jùn, zhí cì shǐ lǐ sì bì, jìn gōng yì dìng, zhì xīn lè, dù shā hé, wáng dōu qiǎn shǐ gào jí. shí zhuāng zōng zài zhèn zhōu xíng yíng, wén qián fēng bào qì dān dù shā hé, jūn zhōng xián kǒng, yì zhě qǐng quán shì zhèn zhōu zhī wéi yǐ bì zhī. zhuāng zōng yuē: bà wáng jǔ shì, zì yǒu tiān dào, qì dān qí rú wǒ hé! guó chū, tū jué rù kòu, zhì yú wèi běi, gāo zǔ yù qì zhǎng ān, qiān dōu fán dèng, tài shǒu yuē: xiǎn yǔn kǒng chì, zì gǔ yǒu zhī, wèi wén qiān yí dū yì. huò qù bìng, hàn tíng jiāng shuài, yóu qiě zhì miè xiōng nú, kuàng dì wáng yīng yùn, ér yù yí dōu bì kòu zāi! wén huáng xióng wǔ, bù shù nián fú èr tū jué wèi wèi shì. jīn wú yǐ shù wàn zhī zhòng ān jí shān dōng, wáng dé míng sī yǎng xiǎo rén, ān bā jiān shēng zhǎng biān dì, qǐ yǒu tuì bì zhī lǐ, wú hé miàn shì cāng shēng zāi! ěr cáo dàn jià mǎ tóng háng, kàn wú pò zhī. zhuāng zōng qīn yù tiě qí wǔ qiān, zhì xīn chéng běi, yù qì dān qián fēng wàn qí, zhuāng zōng jīng jiǎ zì sāng lín tū chū, guāng míng zhào rì, zhū bù è rán huǎn tuì, zhuāng zōng fēn èr guǎng yǐ chéng zhī, běi qí sàn tuì. shí shā hé wēi bīng, qí mǎ duō xiàn, ān bā jiān tuì bǎo wàng dū. shì yè, zhuāng zōng cì dìng zhōu, yì rì chū zhàn, yù xī zhǎng tuō nuò wǔ qiān qí, zhuāng zōng qīn jūn qiān qí yǔ zhī dòu, wèi qí suǒ wéi, wài jiù bù jí, zhuāng zōng tǐng mǎ fèn yuè, chū rù shù sì, hān zhàn bù jiě. lǐ sì zhāo wén qí jí yě, sǎ qì ér wǎng, gōng pò qí zhèn, yē zhuāng zōng ér guī. shí qì dān zhí dà xuě, yě wú suǒ lüè, mǎ wú chú cǎo, dòng sǐ zhě xiāng wàng yú lù. ān bā jiān zhào lú wén jìn, yǐ shǒu zhǐ tiān wèi zhī yuē: tiān wèi lìng wǒ dào cǐ. nǎi yǐn zhòng běi qù. zhuāng zōng lǜ jīng bīng qí niè qí hòu, měi jīng ān bā jiān yě sù zhī suǒ, bù jiē zài dì, fāng ér huán zhī, suī qù, wú yī jīng luàn zhě, zhuāng zōng wèi zuǒ yòu yuē: fān rén fǎ lìng rú shì, qǐ zhōng guó suǒ jí! zhuāng zōng zhì yōu zhōu, fā èr bǎi qí zhēn zhī, jiē wèi qì dān suǒ huò, zhuāng zōng nǎi hái.
十八年十月，鎮州大將張文禮弒其帥王鎔，莊宗討之，時定州王處直與文禮合 謀，遣威塞軍使王郁復引契丹為援。十二月，安巴堅傾塞入寇，攻圍幽州，李紹宏 以兵城守。契丹長驅陷涿郡，執刺史李嗣弼，進攻易、定，至新樂，渡沙河，王都 遣使告急。時莊宗在鎮州行營，聞前鋒報「契丹渡沙河」，軍中咸恐，議者請權釋 鎮州之圍以避之。莊宗曰：「霸王舉事，自有天道，契丹其如我何！國初，突厥入 寇，至於渭北，高祖欲棄長安，遷都樊、鄧，太守曰：「獫狁孔熾，自古有之，未 聞遷移都邑。霍去病，漢廷將帥，猶且志滅匈奴，況帝王應運，而欲移都避寇哉！」 文皇雄武，不數年俘二突厥為衛士。今吾以數萬之眾安集山東，王德明廝養小人， 安巴堅生長邊地，豈有退避之理，吾何面視蒼生哉！爾曹但駕馬同行，看吾破之。」 莊宗親御鐵騎五千，至新城北，遇契丹前鋒萬騎，莊宗精甲自桑林突出，光明照日， 諸部愕然緩退，莊宗分二廣以乘之，北騎散退。時沙河微冰，其馬多陷，安巴堅退 保望都。是夜，莊宗次定州，翌日出戰，遇奚長托諾五千騎，莊宗親軍千騎與之斗， 為其所圍，外救不及，莊宗挺馬奮躍，出入數四，酣戰不解。李嗣昭聞其急也，灑 泣而往，攻破其陣，掖莊宗而歸。時契丹值大雪，野無所掠，馬無芻草，凍死者相 望於路。安巴堅召盧文進，以手指天謂之曰：「天未令我到此。」乃引眾北去。莊 宗率精兵騎躡其後，每經安巴堅野宿之所，布秸在地，方而環之，雖去，無一莖亂 者，莊宗謂左右曰：「蕃人法令如是，豈中國所及！」莊宗至幽州，發二百騎偵之， 皆為契丹所獲，莊宗乃還。

tiān yòu mò, ān bā jiān nǎi zì chēng huáng dì, shǔ zhōng guó guān hào. qí sú jiù suí xù mù, sù wú yì wū, dé yàn rén suǒ jiào, nǎi wèi chéng guō gōng shì zhī zhì yú mò běi, jù yōu zhōu sān qiān lǐ, míng qí yì yuē xī lóu yì, wū mén jiē dōng xiàng, rú chē zhàng zhī fǎ. chéng nán bié zuò yī chéng, yǐ shí hàn rén, míng yuē hàn chéng, chéng zhōng yǒu fó sì sān, sēng ní qiān rén. qí guó rén hào ān bā jiān wèi tiān huáng wáng. tóng guāng zhōng, ān bā jiān shēn zhe pì dì zhī zhì, yù shōu bīng dà jǔ, lǜ bó hǎi zhǒng qí hòu. sān nián, jǔ qí zhòng tǎo bó hǎi zhī liáo dōng, lìng tuō nuò lú wén jìn jù yíng píng děng zhōu, rǎo wǒ yàn jì.
天祐末，安巴堅乃自稱皇帝，署中國官號。其俗舊隨畜牧，素無邑屋，得燕人 所教，乃為城郭宮室之制於漠北，距幽州三千里，名其邑曰西樓邑，屋門皆東向， 如車帳之法。城南別作一城，以實漢人，名曰漢城，城中有佛寺三，僧尼千人。其 國人號安巴堅為天皇王。同光中，安巴堅深著闢地之志，欲收兵大舉，慮渤海踵其 後。三年，舉其眾討渤海之遼東，令托諾、盧文進據營、平等州，擾我燕薊。

míng zōng chū zuǎn sì, qiǎn gòng fèng guān yáo kūn gào āi, zhì xī lóu yì, shǔ ān bā jiān zài bó hǎi, yòu jìng zhì shèn zhōu, qí qū wàn lǐ. jì zhì, yè jiàn ān bā jiān, yán rù qióng lú, ān bā jiān shēn zhǎng jiǔ chǐ, bèi jǐn páo, dà dài chuí hòu, yǔ qī duì tà yǐn jiàn kūn. kūn wèi zhì mìng, ān bā jiān xiān wèn yuē: wén ěr hàn tǔ hé nán hé běi gè yǒu yì tiān zi, xìn hū? kūn yuē: hé nán tiān zǐ, jīn nián sì yuè yī rì luò yáng jūn biàn, jīn xiōng wèn zhì yǐ. hé běi zǒng guǎn lìng gōng, bǐ wèi wèi zhōu jūn luàn, xiān dì zhào lìng chú tǎo, jì wén nèi nán, jūn zhòng lí xīn, jí jīng chéng wú zhǔ, shàng xià jiān cè lìng gōng, qǐng zhǔ shè jì, jīn yǐ shùn rén wàng dēng dì wèi yǐ. ān bā jiān hào táo, shēng lèi jù fā, yuē: wǒ yǔ hé dōng xiān shì yuē wèi xiōng dì, hé nán tiān zǐ wú ér yě. jìn wén hàn dì bīng luàn, diǎn dé jiǎ mǎ wǔ wàn qí, bǐ yù zì wǎng luò yáng jiù zhù wǒ ér, yòu yuán bó hǎi wèi xià, wǒ ér guǒ zhì rú cǐ, yuān zāi! qì xià bù néng yǐ. yòu wèi kūn yuē: jīn hàn tǔ tiān zǐ, chū wén luò yáng yǒu nán, bù jí jiù, zhì lìng jí cǐ. kūn yuē: fēi bù jí qiè, dì yuǎn zǔ gé bù jí yě. yòu yuē: wǒ ér jì cú, dāng hé qǔ wǒ shāng liáng, ān dé zì biàn! kūn yuē: wú huáng jiāng bīng èr shí nián, wèi zhì dà zǒng guǎn, suǒ bù jīng bīng sān shí wàn, zhòng kǒu yī xīn, shèng jiān tuī dài, wéi zhī zé lì jiàn huò shēng, fēi bù zhī bǐng tiān huáng wáng yì zhǐ, wú nài rén xīn hé. qí zi tuō yún zài cè, wèi kūn yuē: hàn shǐ wù duō tán. yīn yǐn zuǒ shì qiān niú qī tián zhī shuō yǐ zhé kūn, kūn yuē: yīng tiān shùn rén, bù tóng pǐ fū zhī yì, zhī rú tiān huáng wáng chū lǐng guó shì, qǐ shì qiáng qǔ zhī yé! ān bā jiān yīn yuē: lǐ dāng rú cǐ, wǒ hàn guó ér zi zhì yǒu cǐ nán, wǒ zhī zhī yǐ. wén cǐ ér yǒu gōng bì èr qiān, lè guān qiān rén, zhōng rì fàng yīng zǒu gǒu, dān jiǔ shì sè, bù xī rén mín, rèn shǐ bù xiào, zhì dé tiān xià jiē nù. wǒ zì wén rú sī, cháng yōu qīng fù, yī yuè qián yǐ yǒu rén lái bào, zhī wǒ ér yǒu shì, wǒ biàn jǔ jiā duàn jiǔ, jiě fàng yīng quǎn, xiū bà lè guān. wǒ yì yǒu zhū bù jiā lè qiān rén, fēi gōng yàn wèi cháng wàng jǔ. wǒ ruò suǒ wèi shì wǒ ér, yì yīng bù néng chí jiǔ yǐ, zì cǐ yuàn yǐ wèi jiè. yòu yuē: hàn guó ér yǔ wǒ suī fù zǐ, yì céng bǐ cǐ chóu dí, jù yǒu ě xīn, yǔ ěr jīn tiān zǐ wú è, zú dé huān hǎo. ěr xiān fù mìng, wǒ xù jiāng mǎ wàn qí zhì yōu zhèn yǐ nán, yǔ ěr jiā tiān zǐ miàn wèi méng yuē, wǒ yào yōu zhōu, lìng hàn ér bǎ zhuō, gèng bù fù qīn rù hàn jiè. yòu wèn: hàn shōu dé xī chuān, xìn bù? kūn yuē: qù nián jiǔ yuè chū bīng, shí yī yuè shí liù rì shōu xià dōng xī chuān, dé bīng mǎ èr shí wàn, jīn bó wú suàn. huáng dì chū jí wèi, wèi bàn sòng lái, xù dāng qiǎn shǐ zhì yǐ. ān bā jiān xīn rán yuē: wén xī yǒu jiàn gé, bīng mǎ cóng hé guò dé? kūn yuē: chuān lù suī xiǎn, rán xiān cháo shōu fù hé nán, yǒu jīng bīng sì shí wàn, liáng mǎ shí wàn qí, dàn tōng rén xíng chù, biàn néng qù de, shì jiàn gé rú píng dì ěr. ān bā jiān shàn hàn yǔ, wèi kūn yuē: wú jiě hàn yǔ, lì kǒu bù gǎn yán, jù bù rén xiào wǒ, lìng bīng shì qiè ruò gù yě. kūn zhì zhǐ sān rì, ān bā jiān bìng shāng hán. yī xī, dà xīng yǔn yú qí zhàng qián, é ér zú yú fú yú chéng, shí tiān chéng yuán nián qī yuè èr shí qī rì yě. qí qī shū lǔ shì zì lǜ zhòng hù qí sàng guī xī lóu, kūn yì cóng xíng, dé bào ér hái. jì ér shū lǔ shì lì qí cì zǐ dé guāng wèi qú shuài, yǐ zǒng guó shì, xún qiǎn shǐ gào āi, míng zōng wèi zhī chuò cháo. míng nián zhēng yuè, zàng ān bā jiān yú mù yè shān, wěi shì yuē dà shèng huáng dì.
明宗初纂嗣，遣供奉官姚坤告哀，至西樓邑，屬安巴堅在渤海，又徑至慎州， 崎嶇萬里。既至，謁見安巴堅，延入穹廬，安巴堅身長九尺，被錦袍，大帶垂後， 與妻對榻引見坤。坤未致命，安巴堅先問曰：「聞爾漢土河南、河北各有一天子， 信乎？」坤曰：「河南天子，今年四月一日洛陽軍變，今凶問至矣。河北總管令公， 比為魏州軍亂，先帝詔令除討，既聞內難，軍眾離心，及京城無主，上下堅冊令公， 請主社稷，今已順人望登帝位矣。」安巴堅號咷，聲淚俱發，曰：「我與河東先世 約為兄弟，河南天子吾兒也。近聞漢地兵亂，點得甲馬五萬騎，比欲自往洛陽救助 我兒，又緣渤海未下，我兒果致如此，冤哉！」泣下不能已。又謂坤曰：「今漢土 天子，初聞洛陽有難，不急救，致令及此。」坤曰：「非不急切，地遠阻隔不及也。」 又曰：「我兒既殂，當合取我商量，安得自便！」坤曰：「吾皇將兵二十年，位至 大總管，所部精兵三十萬，眾口一心，聖堅推戴，違之則立見禍生，非不知稟天皇 王意旨，無奈人心何。」其子托雲在側，謂坤曰：「漢使勿多談。」因引左氏牽牛 蹊田之說以折坤，坤曰：「應天順人，不同匹夫之義，只如天皇王初領國事，豈是 強取之耶！」安巴堅因曰：「理當如此，我漢國兒子致有此難，我知之矣。聞此兒 有宮婢二千，樂官千人，終日放鷹走狗，耽酒嗜色，不惜人民，任使不肖，致得天 下皆怒。我自聞如斯，常憂傾覆，一月前已有人來報，知我兒有事，我便舉家斷酒， 解放鷹犬，休罷樂官。我亦有諸部家樂千人，非公宴未嘗妄舉。我若所為似我兒， 亦應不能持久矣，自此願以為戒。」又曰：「漢國兒與我雖父子，亦曾彼此讎敵， 俱有噁心，與爾今天子無惡，足得歡好。爾先復命，我續將馬萬騎至幽、鎮以南， 與爾家天子面為盟約，我要幽州，令漢兒把捉，更不復侵入漢界。」又問：「漢收 得西川，信不？」坤曰：「去年九月出兵，十一月十六日收下東、西川，得兵馬二 十萬，金帛無算。皇帝初即位，未辦送來，續當遣使至矣。」安巴堅忻然曰：「聞 西有劍閣，兵馬從何過得？」坤曰：「川路雖險，然先朝收復河南，有精兵四十萬， 良馬十萬騎，但通人行處，便能去得，視劍閣如平地耳。」安巴堅善漢語，謂坤曰： 「吾解漢語，歷口不敢言，懼部人效我，令兵士怯弱故也。」坤至止三日，安巴堅 病傷寒。一夕，大星殞於其帳前，俄而卒於扶餘城，時天成元年七月二十七日也。 其妻舒嚕氏自率眾護其喪歸西樓，坤亦從行，得報而還。既而舒嚕氏立其次子德光 為渠帥，以總國事，尋遣使告哀，明宗為之輟朝。明年正月，葬安巴堅於木葉山， 偽諡曰「大聖皇帝」。

ān bā jiān fán sān zi, zhǎng yuē rén huáng wáng tuō yún, jí dōng dān wáng yě cì yuē yuán shuài tài zǐ, jí dé guāng yě yòu yuē ā dūn shǎo jūn. dé guāng běn míng yào kù jì, hòu mù zhōng huá wén zì, suì gǎi yān. táng tiān chéng chū, ān bā jiān sǐ, qí mǔ lìng dé guāng quán zhǔ yá zhàng, lìng shǎo zǐ ā dūn shǎo jūn wǎng bó hǎi guó dài tuō yún. tuō yún jiāng lì, ér dé guāng sù wèi bù zú suǒ fú, yòu qí mǔ yì cháng zhōng ài, gù yīn ér lì zhī. míng zōng shí, dé guāng qiǎn shǐ mó lín děng sān shí yú rén lái xiū hǎo, yòu qiǎn shǐ wèi fù qiú bēi shí, míng zōng xǔ zhī, cì yǔ shén hòu, bìng cì qí mǔ yīng luò jǐn cǎi. zì shì shān běi ān jìng, fān hàn bù xiāng qīn rǎo.
安巴堅凡三子，長曰人皇王托雲，即東丹王也；次曰元帥太子，即德光也；幼 曰阿敦少君。德光本名耀庫濟，後慕中華文字，遂改焉。唐天成初，安巴堅死，其 母令德光權主牙帳，令少子阿敦少君往渤海國代托雲。托雲將立，而德光素為部族 所伏，又其母亦常鍾愛，故因而立之。明宗時，德光遣使摩琳等三十餘人來修好， 又遣使為父求碑石，明宗許之，賜與甚厚，並賜其母瓔珞錦彩。自是山北安靜，蕃 漢不相侵擾。

sān nián, dé guāng wěi gǎi wèi tiān xiǎn yuán nián. shì suì, dìng zhōu wáng dōu zuò luàn, qiú yuán yú qì dān, dé guāng xiàn píng zhōu, qiǎn tuō nuò yǐ qí wǔ qiān yuán dōu yú zhōng shān, zhāo tǎo shǐ wáng yàn qiú pò zhī yú qū yáng, tuō nuò zǒu bǎo zéi chéng. qí nián qī yuè, yòu qiǎn tè lī gǔn lǜ qī qiān qí jiù dìng zhōu, wáng yàn qiú nì zhàn yú táng hé běi, dà pò zhī. yōu zhōu zhào dé jūn yǐ shēng bīng jiē yú yào lù, shēng qín tè lī gǔn děng shǒu lǐng wǔ shí yú rén xiàn què xià. míng nián, wáng dōu píng, qín tuō nuò jí yú zhòng, zhǎn zhī. zì shì qì dān dà cuò, shù nián bù gǎn kuī biān. cháng qiǎn niǔ hè měi líng lái qiú tuō nuò hái gǔ, míng zōng nù qí zhà, zhǎn zhī. zhǎng xìng èr nián, dōng dān wáng tuō yún zài què xià, qí mǔ jì fā shǐ shēn bào, cháo tíng yì yōu róng zhī.
三年，德光偽改為天顯元年。是歲，定州王都作亂，求援於契丹，德光陷平州， 遣托諾以騎五千援都於中山，招討使王晏球破之於曲陽，托諾走保賊城。其年七月， 又遣特哩袞率七千騎救定州，王晏球逆戰於唐河北，大破之。幽州趙德鈞以生兵接 於要路，生擒特哩袞等首領五十餘人獻闕下。明年，王都平，擒托諾及餘眾，斬之。 自是契丹大挫，數年不敢窺邊。嘗遣紐赫美陵來求托諾骸骨，明宗怒其詐，斬之。 長興二年，東丹王托雲在闕下，其母繼發使申報，朝廷亦優容之。

zhǎng xìng mò, qì dān pò yún zhōu, míng zōng mìng jìn gāo zǔ wèi hé dōng jié dù shǐ jiān běi miàn fān hàn zǒng guǎn. qīng tài sān nián, jìn gāo zǔ wèi zhāng jìng dá děng gōng wéi shén jí, qiǎn zhǐ huī shǐ hé fú jī biǎo qǐ shī, yuàn wèi chén zǐ. dé guāng bái qí mǔ yuē: ér zuó mèng tài yuán shí láng fā shǐ dào guó, jīn guǒ zhì yǐ, shì fú tiān yì, bì xū fù zhī. dé guāng nǎi zì lǜ wǔ wàn qí yóu yàn mén zhì jìn yáng, jí rì dà pò jìng dá zhī zhòng yú chéng xià, xún cè jìn gāo zǔ wèi dà jìn huáng dì, yuē wèi fù zǐ zhī guó, gē yōu zhōu guǎn nèi jí xīn wǔ yún yīng shuò zhōu zhī dì yǐ lù zhī, réng měi suì xǔ shū bó sān shí wàn. shí yōu zhōu zhào dé jūn tún bīng yú tuán bǎi gǔ, qiǎn shǐ zhì mù zhàng, qiú lì jǐ wèi dì, yǐ shí shì shì xí tài yuán, dé guāng duì shǐ zhǐ zhàng qián yī shí yuē: wǒ yǐ xǔ shí láng wèi fù zǐ zhī méng, shí làn kě gǎi yǐ. yáng guāng yuǎn děng shā zhāng jìng dá jiàng yú qì dān, dé guāng xì wèi guāng yuǎn děng yuē: ěr bèi dà shì è hàn ér, bù yòng yán lào, shí què yī wàn pǐ zhàn mǎ. guāng yuǎn děng dà cán. jìn gāo zǔ nán xíng, dé guāng zì sòng zhì lù zhōu. shí zhào dé jūn zhào yán shòu zì lù zhōu chū jiàng yú qì dān, dé guāng suǒ zhī, lìng suí yá zhàng. jìn gāo zǔ rù luò, xún qiǎn zǎi xiàng zhào yíng zhì xiè yú qì dān. tiān fú sān nián, yòu qiǎn zǎi chén féng dào zuǒ pú shè liú xù děng chí jié cè dé guāng jí qí mǔ shì huī hào, jī lǔ bù yí fú fǎ fú chē hé yú běn guó xíng lǐ. dé guāng dà yuè, xún qiǎn shǐ fèng jìn gāo zǔ wèi yīng wǔ míng yì huáng dì. shì suì, qì dān gǎi tiān xiǎn shí yī nián wèi huì tóng yuán nián, yǐ zhào yán shòu wèi shū mì shǐ, shēng yōu zhōu wèi nán jīng, yǐ zhào sī wēn wèi nán jīng liú shǒu, jì ér dé guāng qǐng jìn gāo zǔ bù chēng chén, bù shàng biǎo, lái wǎng jiān tí zhǐ yòng jiā rén lǐ, dàn yún ér huáng dì, jìn zǔ hòu jī jīn bó yǐ xiè zhī. jìn zǔ fèng qì dān shèn zhì, suì shí wèn yí, qìng diào zhī lǐ, bì lìng yōu hòu. měi běi shǐ zhì, jí yú bié diàn zhì jìng. dé guāng měi yǒu yāo qǐng, xiǎo bù rú yì, zé lái qiǎn zé, jìn zǔ měi qū jǐ yǐ fèng zhī, zhōng jìn zǔ shì, lüè wú xìn xì.
長興末，契丹迫雲州，明宗命晉高祖為河東節度使兼北面蕃漢總管。清泰三年， 晉高祖為張敬達等攻圍甚急，遣指揮使何福齎表乞師，願為臣子。德光白其母曰： 「兒昨夢太原石郎發使到國，今果至矣，事符天意，必須赴之。」德光乃自率五萬 騎由雁門至晉陽，即日大破敬達之眾於城下，尋冊晉高祖為大晉皇帝，約為父子之 國，割幽州管內及新、武、雲、應、朔州之地以賂之，仍每歲許輸帛三十萬。時幽 州趙德鈞屯兵於團柏谷，遣使至幕帳，求立己為帝，以石氏世襲太原，德光對使指 帳前一石曰：「我已許石郎為父子之盟，石爛可改矣。」楊光遠等殺張敬達降於契 丹，德光戲謂光遠等曰：「爾輩大是惡漢兒，不用鹽酪，食卻一萬匹戰馬。」光遠 等大慚。晉高祖南行，德光自送至潞州。時趙德鈞、趙延壽自潞州出降於契丹，德 光鎖之，令隨牙帳。晉高祖入洛，尋遣宰相趙瑩致謝於契丹。天福三年，又遣宰臣 馮道、左僕射劉昫等持節冊德光及其母氏徽號，齎鹵簿、儀伏、法服、車輅於本國 行禮。德光大悅，尋遣使奉晉高祖為英武明義皇帝。是歲，契丹改天顯十一年為會 同元年，以趙延壽為樞密使，升幽州為南京，以趙思溫為南京留守，既而德光請晉 高祖不稱臣，不上表，來往緘題止用家人禮，但云「兒皇帝」，晉祖厚齎金帛以謝 之。晉祖奉契丹甚至，歲時問遺，慶弔之禮，必令優厚。每北使至，即於別殿致敬。 德光每有邀請，小不如意，則來譴責，晉祖每屈己以奉之，終晉祖世，略無釁隙。

jí shǎo dì sì wèi, qiǎn shǐ rù qì dān, dé guāng yǐ shǎo dì bù xiān chéng bǐng, shàn jí zūn wèi, suǒ jī wén zì, lüè qù chén lǐ, dà nù, xíng yú zé ràng, cháo tíng shǐ qù, jí jiā qiǎn rǔ. huì qì dān huí tú shǐ qiáo róng běi guī, shì wèi qīn jūn dōu zhǐ huī shǐ jǐng yán guǎng wèi róng yuē: xiān cháo shì qì dān suǒ lì, sì jūn nǎi zhōng guó zì cè, chēng sūn kě yǐ, chēng chén wèi kě. zhōng guó zì yǒu shí wàn kǒu héng mó jiàn, yào zhàn jí lái! róng zhì běn guó, jù yán qí shì, dé guāng dà nù, huì qīng zhōu yáng guāng yuǎn pàn, qiǎn shǐ gòu zhī. míng nián dōng, dé guāng lǜ zhū bù nán xià, kāi yùn yuán nián chūn, xiàn qí zhōu, zhí dǐ dà hé, shǎo dì xìng chán zhōu yǐ yù zhī. qí nián sān yuè, dé guāng bài yú yáng chéng, qì qí chē zhàng, chéng yī tuó tuó bēn zhì yōu zhōu. yīn nù qí shī lǜ, zì dà shǒu lǐng yǐ xià gè zhàng shù bǎi, wéi zhào yán shòu miǎn yān. shì shí, qì dān lián suì rù kòu, jìn shì pí yú bèn mìng, biān mín bèi kǔ, jǐ wú níng rì, jìn xiāng sāng wéi hàn quàn shǎo dì qiú hé yú qì dān, yǐ shū guó nán, shǎo dì xǔ zhī, nǎi qiǎn shǐ fèng biǎo chēng chén, bēi cí shǒu guò. shǐ huí, dé guāng bào yuē: dàn shǐ sāng wéi hàn jǐng yán guǎng zì lái, bìng gē zhèn zhèn yǔ wǒ, zé kě tōng hé yě. cháo tíng zhī qí bù kě, nǎi zhǐ. shí qì dān zhū bù pín nián chū zhēng, qí guó jūn chén shāo yàn bīng gé, dé guāng mǔ cháng wèi fān hàn chén liáo yuē: nán cháo hàn ér zhēng dé yī xiàng wò yé! zì gǔ jí jīn, wéi wén hàn lái hé fān, bù wén fān qù hé hàn, dài yī hàn ér de dāng huí xīn, zé wǒ yì bù xī tōng hǎo yě.
及少帝嗣位，遣使入契丹，德光以少帝不先承稟，擅即尊位，所齎文字，略去 臣禮，大怒，形於責讓，朝廷使去，即加譴辱。會契丹回圖使喬榮北歸，侍衛親軍 都指揮使景延廣謂榮曰：「先朝是契丹所立，嗣君乃中國自冊，稱孫可矣，稱臣未 可。中國自有十萬口橫磨劍，要戰即來！」榮至本國，具言其事，德光大怒，會青 州楊光遠叛，遣使構之。明年冬，德光率諸部南下，開運元年春，陷祁州，直抵大 河，少帝幸澶州以御之。其年三月，德光敗於陽城，棄其車帳，乘一橐駝奔至幽州。 因怒其失律，自大首領已下各杖數百，唯趙延壽免焉。是時，契丹連歲入寇，晉氏 疲於奔命，邊民被苦，幾無寧日，晉相桑維翰勸少帝求和於契丹，以紓國難，少帝 許之，乃遣使奉表稱臣，卑辭首過。使回，德光報曰：「但使桑維翰、景延廣自來， 並割鎮、鎮與我，則可通和也。」朝廷知其不可，乃止。時契丹諸部頻年出征，其 國君臣稍厭兵革，德光母嘗謂蕃漢臣僚曰：「南朝漢兒爭得一向臥耶！自古及今， 惟聞漢來和蕃，不聞蕃去和漢，待伊漢兒的當回心，則我亦不惜通好也。」

sān nián, lè shòu jiān jūn wáng luán jì yǒu mì zòu, kǔ yán yíng mào kě qǔ zhī zhuàng. shí yuè, shǎo dì qiǎn dù zhòng wēi lǐ shǒu zhēn děng lǜ bīng jīng lüè. shí yī yuè, fān jiāng gāo móu hàn bài jìn shī yú yíng zhōu zhī běi, liáng hàn zhāng sǐ zhī. qì dān zhǔ wén jìn jì chū shī, zì lǜ zhū bù yóu yì dìng dǐ zhèn zhōu, dù zhòng wēi děng zì yíng zhōu xī qū cháng shān, zhì zhōng dù qiáo, dí yǐ zhì yǐ, liǎng jūn gé hū shuǐ ér zhài yān. shí èr yuè shí rì, dù zhòng wēi lǜ zhū jūn jiàng yú qì dān, yǔ zài jìn shǎo dì jì zhōng. shí èr rì, dé guāng rù zhèn zhōu, dà kào jiāng shì. shí sì rì, zì zhèn zhōu nán xíng, zhōng dù jiàng jūn suǒ shì jiǎ zhàng bǎi wàn jì, bìng lìng yú zhèn zhōu shōu zhù, zhàn mǎ shù wàn pǐ, zhǎng qū ér běi. mìng zhāng yàn zé lǐng èr qiān qí xiān qū dōng jīng, qiǎn zhòng wēi bù xiá jiàng bīng qǔ xíng xiāng lù qián jìn. jìn shǎo dì qiǎn zi yán xù yán bǎo fèng jiàng biǎo yú qì dān, bìng chuán guó bǎo yī niǔ zhì yá zhàng. míng nián chūn zhēng yuè shuò rì, dé guāng zhì biàn běi, wén wǔ bǎi guān yíng yú lù. shì rì rù gōng, zhì hūn fù chū, cì yú chì gǎng. wǔ rì, xuān zhì jiàng jìn shǎo dì wèi fù yì hóu, yú huáng lóng fǔ ān zhì. qī rì, dé guāng fù zì chì gǎng rù jū yú dà nèi, fēn mìng shǐ chén yú jīng chéng jí wǎng zhū dào kuò jiè qián bó. suì mìng yǐ lǐ sōng wèi xī shū mì shǐ, yǐ féng dào wèi tài fù, yǐ zuǒ pú shè hé níng jí běi lái hàn lín xué shì chéng zhǐ zhāng lì wèi zǎi xiàng. èr yuè shuò rì, dé guāng fú hàn fǎ fú, zuò chóng yuán diàn shòu fān hàn cháo hè, xuān zhì dà shè tiān xià, gǎi jìn guó wèi dà liáo guó. yǐ zhào yán shòu wèi dà chéng xiàng, jiān zhèng shì lìng, chōng shū mì shǐ jiān zhōng jīng liú shǒu. jiàng dōng jīng wèi fáng yù zhōu, xún fù wèi xuān wǔ jūn.
三年，樂壽監軍王巒繼有密奏，苦言瀛、鄚可取之狀。十月，少帝遣杜重威、 李守貞等率兵經略。十一月，蕃將高牟翰敗晉師於瀛州之北，梁漢璋死之。契丹主 聞晉既出師，自率諸部由易、定抵鎮州，杜重威等自瀛州西趨常山，至中渡橋，敵 已至矣，兩軍隔滹水而寨焉。十二月十日，杜重威率諸軍降於契丹，語在《晉少帝 紀》中。十二日，德光入鎮州，大犒將士。十四日，自鎮州南行，中渡降軍所釋甲 仗百萬計，並令於鎮州收貯，戰馬數萬匹，長驅而北。命張彥澤領二千騎先趨東京， 遣重威部轄降兵取邢、相路前進。晉少帝遣子延煦、延寶奉降表於契丹，並傳國寶 一紐至牙帳。明年春正月朔日，德光至汴北，文武百官迎於路。是日入宮，至昏復 出，次於赤崗。五日，宣制降晉少帝為負義侯，於黃龍府安置。七日，德光復自赤 崗入居於大內，分命使臣於京城及往諸道括借錢帛。遂命以李崧為西樞密使，以 馮道為太傅，以左僕射和凝及北來翰林學士承旨張礪為宰相。二月朔日，德光服漢 法服，坐崇元殿受蕃漢朝賀，宣制大赦天下，改晉國為大遼國。以趙延壽為大丞相， 兼政事令，充樞密使兼中京留守。降東京為防禦州，尋復為宣武軍。

shí wǔ rì, hàn gāo zǔ jiàn hào yú jìn yáng, dé guāng wén zhī, xuē duó hàn zǔ guān jué. shì yuè, jìn zhōu lù zhōu bìng guī hé dōng. shí dào zéi suǒ zài qún qǐ, gōng jié zhōu jùn, duàn chán zhōu fú liáng. qì dān dà kǒng, yán hé zhū fān zhèn bìng yǐ fù xīn zhèn zhī. sān yuè shuò rì, dé guāng zuò chóng yuán diàn, xíng rù gé zhī lǐ, dǔ hàn jiā yí fǎ zhī shèng, dà yuè. yǐ qí dà jiāng xiāo hàn wèi biàn zhōu jié dù shǐ. shí qī rì, dé guāng běi hái. fā lí dōng jīng, sù yú chì gāng, yǒu dà shēng rú léi, qǐ yú yá zhàng zhī xià, qì dān zì lí yáng jì hé, cì tāng yīn xiàn jiè, yǒu yī gāng, tǔ rén wèi zhī chóu sǐ gāng, dé guāng qì yú qí shàng, wèi xuān huī shǐ gāo xūn yuē: wǒ zài shàng guó, yǐ dǎ wéi shí ròu wèi lè, zì jí hàn dì, měi měi bù kuài, wǒ ruò dé guī běn tǔ, sǐ yì wú hèn. xūn tuì ér wèi rén yuē: qí yǔ tōu, dài jiāng sǐ yǐ. shí zéi shuài liáng huī jù xiāng zhōu, dé guāng qīn lǜ zhū bù yǐ gōng zhī. sì yuè sì rì, tú qí chéng ér qù. dé guāng wén hé yáng jūn luàn, wèi fān hàn chén liáo yuē: wǒ yǒu sān shī: shā shàng guó bīng shì, dǎ cǎo gǔ, yī shī yě tiān xià kuò qián, èr shī yě bù xún qiǎn jié dù shǐ guī fān, sān shī yě. shí liù rì, cì yú luán chéng xiàn shā hǔ lín zhī cè, shí dé guāng yǐ dé hán rè jí shù rì yǐ, mìng bù rén jī jiǔ pú, dǎo yú dé jí zhī dì. shí bā rì bū shí, yǒu dà xīng luò yú qióng lú zhī qián, ruò bèng huǒ ér sàn, dé guāng jiàn zhī, xī wàng ér tuò, lián hū yuē: liú zhī yuǎn miè, liú zhī yuǎn miè! shì yuè èr shí yī rì zú, shí nián sì shí liù, zhǔ qì dān fán èr shí èr nián. qì dān rén pò qí shī, zhāi qù cháng wèi, yǐ yán wò zhī, zài ér běi qù, hàn rén mù zhī wèi dì bā yān. àn yǐ xià yuán běn què yì. jù wǔ dài huì yào yún: sì yuè shí bā rì, dé guāng zú yú luán chéng. wǔ yuè, xuān qiǎn zhì, yǐ yǒng kāng wáng xí wèi. yǒng kāng wáng zhě, dōng dān wáng zhī zhǎng zi, yǐ qí yuè èr shí yī rì lǐng bù zú guī guó, gǎi huì tóng shí nián wèi tiān lù yuán nián, zì chēng tiān shòu huáng dì. hàn gān yòu sān nián shí yī yuè, lǜ qí shù wàn, xiàn xíng zhōu zhī nèi qiū xiàn shēn zhōu zhī ráo yáng xiàn. zhōu guǎng shùn yuán nián zhēng yuè, tài zǔ mìng zuǒ qiān niú wèi jiāng jūn zhū xiàn wǎng xiū hé hǎo, yǒng kāng wáng yì qiǎn shǐ bào mìng, xiàn liáng mǎ sì pǐ, tài zǔ fù qiǎn shàng shū zuǒ chéng tián mǐn gòng fèng guān jiǎng guāng suì xián mìng wǎng pìn. qí nián sì yuè, tián mǐn děng huí, yǒng kāng wáng qiǎn shǐ xiàn bì yù jīn dù yín guǒ ān pèi, bìng mǎ sì shí pǐ. qí yuè, tài zǔ yòu mìng zuǒ jīn wú jiāng jūn yáo hàn yīng zuǒ shén wǔ jiāng jūn huá guāng yì wǎng shǐ. qí nián jiǔ yuè, yǒng kāng wáng wèi bù xià tài níng wáng suǒ shì, dé guāng zhī zǐ lēi suǒ bù bīng zhū tài níng wáng zì lì, chēng yīng lì yuán nián, hào tiān shùn huáng dì. xiǎn dé yuán nián chūn, tài yuán liú chóng jiāng tú nán kòu, qì dān jiāng yáng yǎn lǜ qí wàn yú yǐ zhù zhī. sān yuè, shì zōng qīn zhēng, yǔ chóng zhàn yú lù zhōu gāo píng xiàn zhī nán yuán, chóng jūn dà bài, qì dān zhòng qì jiǎ ér dùn. èr nián sān yuè, mìng xǔ zhōu jié dù shǐ wáng yàn chāo děng zhú lěi yú lǐ yàn kǒu, yǔ qì dān shù qiān qí zhàn yú ān píng xiàn, bài zhī.
十五日，漢高祖建號於晉陽，德光聞之，削奪漢祖官爵。是月，晉州、潞州並 歸河東。時盜賊所在群起，攻劫州郡，斷澶州浮梁。契丹大恐，沿河諸籓鎮並以腹 心鎮之。三月朔日，德光坐崇元殿，行入閣之禮，睹漢家儀法之盛，大悅。以其大 將蕭翰為汴州節度使。十七日，德光北還。發離東京，宿於赤岡，有大聲如雷，起 於牙帳之下，契丹自黎陽濟河，次湯陰縣界，有一岡，土人謂之愁死岡，德光憩於 其上，謂宣徽使高勛曰：「我在上國，以打圍食肉為樂，自及漢地，每每不快，我 若得歸本土，死亦無恨。」勛退而謂人曰：「其語偷，殆將死矣。」時賊帥梁暉據 相州，德光親率諸部以攻之。四月四日，屠其城而去。德光聞河陽軍亂，謂蕃漢臣 僚曰：「我有三失：殺上國兵士，打草谷，一失也；天下括錢，二失也；不尋遣節 度使歸籓，三失也。」十六日，次於欒城縣殺虎林之側，時德光已得寒熱疾數日矣， 命部人齎酒脯，禱於得疾之地。十八日晡時，有大星落於穹廬之前，若迸火而散， 德光見之，西望而唾，連呼曰：「劉知遠滅，劉知遠滅！」是月二十一日卒，時年 四十六，主契丹凡二十二年。契丹人破其屍，摘去腸胃，以鹽沃之，載而北去，漢 人目之為「帝羓」焉。案「以下原本闕佚。據《五代會要》云：四月十八日，德光 卒於欒城。五月，宣遣制，以永康王襲位。永康王者，東丹王之長子，以其月二十 一日領部族歸國，改會同十年為天祿元年，自稱天授皇帝。漢乾祐三年十一月，率 騎數萬，陷邢州之內丘縣、深州之饒陽縣。周廣順元年正月，太祖命左千牛衛將軍 硃憲往修和好，永康王亦遣使報命，獻良馬四匹，太祖復遣尚書左丞田敏、供奉官 蔣光遂銜命往聘。其年四月，田敏等回，永康王遣使獻碧玉金鍍銀裹鞍轡，並馬四 十匹。其月，太祖又命左金吾將軍姚漢英、左神武將軍華光裔往使。其年九月，永 康王為部下太寧王所弒，德光之子勒所部兵誅太寧王自立，稱應曆元年，號天順皇 帝。顯德元年春，太原劉崇將圖南寇，契丹將楊兗率騎萬餘以助之。三月，世宗親 征，與崇戰於潞州高平縣之南原，崇軍大敗，契丹眾棄甲而遁。二年三月，命許州 節度使王彥超等築壘於李晏口，與契丹數千騎戰於安平縣，敗之。