gǔ xiān zhé wáng, shòu mìng ér dì tiān xià zhě, bì xiān guān xiàng yǐ chuí fǎ, zhì lì yǐ míng shí, shǐ wàn wù fú qí huà fēng, sì hǎi tóng qí zhēng shuò, rán hòu néng yǔn lí xià tǔ, qīn ruò shàng qióng. gù yú shùn zhī shào táng yáo, xiān qí qī zhèng wǔ wáng zhī dé jī zǐ, shǒu xù jiǔ chóu. huáng jí yóu shì ér yǔn xìng, rén shí yǐ zhī ér bù tè. lì dài yǐ jiàng, hé mò yóu sī. yuè zì xuān huáng, zhào zhèng tiān tǒng, suì chán xīn mǎo, lì fǎ shí chéng. gù huáng dì shǐ yòng xīn mǎo lì, zhuān xū cì yòng yǐ mǎo lì, yú yòng wù wǔ lì, xià yòng bǐng yín lì, shāng yòng jiǎ yín lì, zhōu yòng dīng sì lì, lǔ yòng gēng zǐ lì, qín yòng yǐ mǎo lì. hàn yòng tài chū lì sì fēn lì sān tǒng lì, fán sān běn. wèi yòng huáng chū lì jǐng chū lì, fán èr běn. jìn yòng yuán shǐ lì hé yuán wàn fēn lì, fán èr běn. sòng yòng dà míng lì yuán jiā lì, fán èr běn. qí yòng tiān bǎo lì tóng zhāng lì zhèng xiàng lì, fán sān běn. hòu wèi yòng xìng hé lì zhèng guāng lì zhèng yuán lì, fán sān běn. liáng yòng dà tóng lì gān xiàng lì yǒng chāng lì, fán sān běn. hòu zhōu yòng tiān hé lì bǐng yín lì míng yuán lì, fán sān běn. suí yòng jiǎ zǐ lì kāi huáng lì huáng jí lì dà yè lì, fán sì běn. táng yòng wù yín lì lín dé lì shén lóng lì dà yǎn lì yuán hé guān xiàng lì zhǎng qìng xuān míng lì bǎo yīng lì zhèng yuán lì jǐng fú chóng yuán lì, fán jiǔ běn. jì liáng shì zhī yīng yùn yě, chéng táng shì líng chí zhī hòu, huáng cháo lí luàn zhī yú, zhòng zhí wèi xiū, sān chén shú yàn. gù dāng shí suì lì, yóu yòng xuān míng chóng yuán èr fǎ, cān ér chéng zhī. jí jìn zǔ zhào wèi, sī tiān jiān mǎ zhòng jī shǐ zào xīn lì, fèng biǎo shàng zhī, yún: chén wén wèi guó zhě, zhèng yī qì zhī yuán, xuān wàn bāng zhī mìng, yuán zī lì yǐ lì zhāng chéng. zhǎng qìng xuān míng, suī qì shuò bù yú, jí xīng chán hǎn yàn jǐng fú chóng yuán, zòng wǔ lì shén zhèng, ér nián chà yī rì. jīn yǐ xuān míng qì shuò, chóng yuán xīng wěi, èr lì xiāng cān, fāng dé fú hé. zì gǔ zhū lì, jiē yǐ tiān zhèng shí yī yuè wèi suì shǒu, xún tài gǔ jiǎ zǐ wèi shàng yuán, jī suì mí duō, chà kuò zhì shén. chén gǎi fǎ dìng yuán, chuàng wèi xīn lì yī bù èr shí yī juàn, qī zhāng shàng xià jīng èr juǎn, suàn cǎo bā juǎn, lì chéng shí èr juǎn, qǔ táng tiān bǎo shí sì zài yǐ wèi, lì wèi shàng yuán, yǐ yǔ shuǐ zhēng yuè shuò wèi suì shǒu. jǐn yì gé mén shàng jìn. yù hǎi: diào yuán lì, gài fǎng cáo shì wěi xiǎo lì zhī jiù. táng jiàn zhōng shí, cáo shì wěi shǐ biàn gǔ fǎ, yǐ xiǎn qìng wǔ nián wèi shàng yuán, yǔ shuǐ wèi suì shǒu. shì wèi zhī xiǎo lì. jìn gāo zǔ mìng sī tiān shǎo jiān zhào rén qí zhāng wén hào, qiū guān zhèng xú hào, tiān wén cān móu zhào yán yì dù shēng dù chóng guī děng, yǐ xīn lì yǔ xuān míng chóng yuán kǎo hé dé shī. bǐ yǒu sī fèng ér xíng zhī, yīn cì hào diào yuán lì, réng mìng hàn lín xué shì chéng zhǐ hé níng zhuàn xù. qí hòu shù zài, fǎ dù jìn chà. zhì zhōu xiǎn dé èr nián, shì zōng yǐ duān míng diàn xué shì zuǒ sàn qí cháng shì wáng pǔ míng yú lì suàn, nǎi mìng pǔ kǎo ér zhèng zhī. pǔ fèng zhào suì yú, zhuàn chéng qīn tiān lì shí wǔ juǎn, shàng zhī. biǎo yún: chén wén shèng rén zhī zuò yě, zài hu zhī tiān rén zhī biàn zhě yě. rén qíng zhī dòng, zé kě yǐ yán zhī zhī tiān dào zhī dòng, zé dāng yǐ shù zhī zhī. shù zhī wèi yòng yě, shèng rén yǐ zhī guān tiān dào yān. suì yuè rì shí, yóu sī ér chéng yīn yáng hán shǔ, yóu sī ér jié sì fāng zhī zhèng, yóu sī ér xíng. fū wèi guó jiā zhě, lǚ duān lì jí, bì tǐ qí yuán bù zhèng kǎo jī, bì yīn qí suì lǐ dòng lè jǔ, bì zhèng qí shuò sān nóng bǎi gōng, bì shòu qí shí wǔ xíng jiǔ fá, bì shùn qí qì shù wù yǒu wèi, bì cóng qí rì yuè. liù jí zōng zhī wèi dà diǎn, bǎi wáng zhí zhī wèi yào dào. shì yǐ shèng rén shòu mìng, bì zhì lì shù. gù dé wǔ jì yǒu cháng dù, shù zhēng yǒu cháng yīng, zhēng shuò xíng zhī yú tiān xià yě. zì táng ér xià, fán lì shù cháo, luàn rì shī tiān, chuí jiāng bǎi zài, tiān zhī lì shù, gǔ chén ér yǐ yǐ. jīn bì xià shùn kǎo gǔ dào, yín wèi shàng tiān, zī xún shù guān, zhèn jǔ zhuì diǎn. yǐ chén báo yóu qū yì, cháng shè jiù shǐ, suì jiàng shù zuò zhī mìng, bǐ jiū yíng tuī zhī yào, suī fēi néng zhě, gǎn bù fèng zhào. nǎi bāo wàn xiàng yǐ lì fǎ, qí qī zhèng yǐ lì yuán, cè guī jiàn yǐ hòu qì, shěn tiǎo nǜ yǐ dìng shuò, míng jiǔ dào yǐ bù yuè, xiào chí jí yǐ tuī xīng, kǎo huáng dào zhī xié zhèng, biàn tiān shì zhī shēng jiàng, ér jiāo shí xiáng yān. fū lì tiān zhī dào, yuē yīn yǔ yáng, yīn yáng gè yǒu shù, hé zé huà chéng yǐ. yáng zhī cè sān shí liù, yīn zhī cè èr shí sì, jī ǒu xiāng mìng, liǎng yáng sān yīn, tóng dé qī shí èr, tóng zé yīn yáng zhī shù hé. qī shí èr zhě, huà chéng zhī shù yě, huà chéng zé wèi zhī wǔ xíng zhī shù. wǔ xíng dé qī zhī shù, guò zhě wèi zhī qì yíng, bù jí wèi zhī shuò xū. zhì yú yīng biàn fēn yòng, wú suǒ bù tōng, suǒ wèi bāo wàn xiàng yǐ. gù yǐ qī shí èr wèi jīng fǎ, jīng zhě cháng yě, cháng yòng zhī fǎ yě. fǎ zhě shù zhī jié yě, suí fǎ jìn tuì, bù shī jiù wèi, gù wèi zhī tōng fǎ. yǐ tōng fǎ jìn jīng fǎ, dé qī qiān èr bǎi, wèi zhī tǒng fǎ. zì yuán rù jīng, xiān yòng cǐ fǎ, tǒng lì zhī zhū fǎ yě. yǐ tōng fǎ jìn tǒng fǎ, dé qī shí èr wàn, qì shuò zhī xià, shōu fēn bì jǐn, wèi zhī quán lǜ. yǐ tōng fǎ jìn quán lǜ, dé qī qiān èr bǎi wàn, wèi zhī dà shuài, ér yuán jì shēng yān. yuán zhě, suì rì yuè shí jiē jiǎ zǐ, rì yuè wǔ xīng, hé zài zi zhèng zhī sù, dāng yíng suō xiān hòu zhī zhōng, suǒ wèi qī zhèng qí yǐ. gǔ zhī zhí guī yú yáng chéng zhě, yǐ qí jìn luò gù yě, gài shàng xián qí zhōng, nǎi zài luò zhī dōng piān. kāi yuán shí èr nián, qiǎn shǐ tiān xià hòu yǐng, nán jù lín yì guó, běi jù héng yě jūn, zhōng de jùn yí zhī yuè tái, yīng nán běi xián, jū dì zhī zhōng. huáng jiā jiàn guó, dìng dū yú liáng. jīn shù guī zhì jiàn, cè yuè tái guǐ lòu, yǐ wèi zhōng shù, guǐ lòu zhèng, zé rì zhī suǒ zhì, qì zhī suǒ yīng dé zhī yǐ. rì yuè jiē yǒu yíng suō. rì yíng yuè suō, zé hòu zhōng ér shuò yuè yíng rì suō, zé xiān zhōng ér shuò. zì gǔ tiǎo nà zhī fǎ, lǜ jiē píng xíng zhī shù, rù lì jì yǒu qián cì, ér yòu shuāi shāo bù lún. huáng jí jiù shù, zé yū huí ér nán yòng, jiàng jí zhū lì, zé shū yuǎn ér duō shī. jīn yǐ yuè lí tiǎo nǜ, suí lì jiào dìng, rì chán tiǎo nǜ, lín yòng jiā jiǎn, suǒ de zhě rù lí dìng rì yě. yī rì zhī zhōng, fēn wèi jiǔ xiàn, zhú xiàn sǔn yì, shuāi shāo yǒu lún. tiǎo ròu zhī fǎ, suǒ wèi shěn yǐ. chì dào zhě, tiān zhī hóng dài yě, qí shì yuán ér píng, jì sù dù zhī cháng shù yān. huáng dào zhě, rì guǐ yě, qí bàn zài chì dào nèi, bàn zài chì dào wài, qù chì dào jí yuǎn èr shí sì dù. dāng yǔ chì dào jiāo, zé qí shì xié dāng qù chì dào yuǎn, zé qí shì zhí. dāng xié zé rì xíng yí chí, dāng zhí zé rì xíng yí sù. gù èr fēn qián hòu jiā qí dù, èr zhì qián hòu jiǎn qí dù. jiǔ dào zhě, yuè guǐ yě, qí bàn zài huáng dào nèi, bàn zài huáng dào wài, qù huáng dào jí yuǎn liù dù. chū huáng dào wèi zhī zhèng jiāo, rù huáng dào wèi zhī zhōng jiāo. ruò zhèng jiāo zài qiū fēn zhī sù, zhōng jiāo zài chūn fēn zhī sù, zé bǐ huáng dào yì xié. ruò zhèng jiāo zài chūn fēn zhī sù, zhōng jiāo zài qiū fēn zhī sù, zé bǐ huáng dào fǎn zhí. ruò zhèng jiāo zhōng jiāo zài èr zhì zhī sù, zé qí shì chà xié. gù jiào qù èr zhì èr fēn yuǎn jìn, yǐ kǎo xié zhèng, nǎi dé jiā jiǎn zhī shù. zì gǔ suī yǒu jiǔ dào zhī shuō, gài yì zhī ér wèi xiáng, kōng yǒu zǔ shù zhī wén, quán wú tuī bù zhī yòng. jīn yǐ huáng dào yī zhōu, fēn wèi bā jié, yī jié zhī zhōng, fēn yòng jiǔ dào, jǐn qī shí èr dào ér fù, shǐ rì yuè èr guǐ, wú suǒ yǐn qí xié zhèng zhī shì yān. jiǔ dào zhī fǎ, suǒ wèi míng yǐ. xīng zhī xíng yě, jìn rì ér jí, yuǎn rì ér chí, qù rì jí yuǎn, shì jǐn ér liú. zì gǔ zhū lì, fēn duàn shī shí, lóng jiàng wú zhǔn, jīn rì xíng fēn shàng duō, cì rì biàn liú, zì liú ér tuì, wéi yòng píng xíng, réng yǐ rù duàn xíng dù wèi rù lì zhī shù, jiē fēi běn lǐ, suì zhì guāi lì. jīn xiào dìng zhú rì xíng fēn, jī zhú rì xíng fēn yǐ wèi biàn duàn. yú shì zì jí jiàn ér chí, shì jǐn ér liú, zì liú ér xíng, yì jī wēi ér hòu duō. bié lì zhū duàn biàn lì, yǐ tuī biàn chà, bǐ zhū duàn biàn chà jì huì xiāng hé, xīng zhī chí jí, kě dé ér zhī zhī yǐ. zì gǔ xiāng chuán, jiē wèi qù jiāo shí wǔ dù yǐ xià, zé rì yuè yǒu shí, shū bù zhī rì yuè zhī xiāng yǎn, yǔ àn xū zhī suǒ shè, qí lǐ yǒu yì yān. jīn yǐ rì yuè jìng dù zhī dà xiǎo, jiào qù jiāo zhī yuǎn jìn, yǐ huáng dào zhī xié zhèng, tiān shì zhī shēng jiàng, dù yǎng shì páng shì zhī fēn shù, zé jiāo kuī dé qí shí yǐ. nǎi yǐ yī piān bù rì, yī piān bù yuè, yī piān bù xīng, àn: yǐ xià tuō yī piān bù fā liǎn wǔ zì. xià yún yǐ guà hòu méi miè, wèi zhī xià piān zhě, yán wèi bù fā liǎn zhī xià piān. ōu yáng shǐ yuē qí wén, chēng jǐn yǐ bù rì bù yuè bù xīng bù fā liǎn wèi sì piān, shì yě. yǐ guà hòu méi miè, wèi zhī xià piān, dōu sì piān, wèi lì jīng yī juàn, lì shí yī juàn, cǎo sān juǎn, xiǎn dé sān nián qī zhèng xì xíng lì yī juàn. chén jiǎn tǎo xiān dài tú jí, jīn gǔ lì shū, jiē wú shí shén shǒu wěi zhī wén, gài tiān zhú hú sēng zhī xiān shuō yě. jìn zì sī tiān bo zhù xiǎo shù, bù néng jǔ qí dà tǐ, suì wèi děng jiē zhī fǎ. gài cóng jiǎ yòng yǐ qiú jìng jié, yú shì hū jiāo yǒu nì xíng zhī shù, hòu xué zhě bù néng xiáng zhī, biàn yán lì zhě yǒu jiǔ dào, yǐ wèi zhù lì zhī héng shì, jīn bìng xuē ér qù zhī. xī zài táng yáo, qīn ruò hào tiān. bì xià qīn jiàng shèng mó, kǎo lì xiàng rì yuè xīng chén. táng yáo zhī dào yě, qí lì jǐn yǐ xiǎn dé qīn tiān wèi míng. tiān dào yuán yuǎn, fēi wēi chén zhī suǒ jǐn zhī, dàn jié liǎng duān, yǐ fèng míng zhào. shū lüè guāi miù, gān qí zuì lì. shì zōng lǎn zhī, qīn wèi zhì xù, réng fù sī tiān jiān xíng yòng, yǐ lái nián zhēng dàn wèi shǐ, zì qián zhū lì bìng fèi. yù hǎi: qīn tiān yú shuò fēn zhī xià, lì xiǎo fēn wèi zhī miǎo. shuō zhě wèi qián dài wèi lì shuò yú wèi yǒu miǎo zhě. ruò kě yòng miǎo, hé dài qiú rì fǎ yǐ qí shuò fēn yě. qí lì jīng yī juàn, jīn liáo jì yú hòu, yǐ bèi tài shǐ shì zhī zhōu lǎn yān. xiǎn dé qīn tiān lì jīng yǎn jì shàng yuán jiǎ zǐ, jù jīn xiǎn dé sān nián bǐng chén, jī qī qiān èr bǎi liù shí jiǔ wàn bā qiān sì bǎi wǔ shí èr. qīn tiān tǒng fǎ: qī qiān èr bǎi qīn tiān jīng fǎ: qī shí èr qīn tiān tōng fǎ: yī bǎi qīn tiān bù rì chán shù suì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi liù shí sì shí guǐ lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān bā bǎi sì shí sì bā shí shuò lǜ: èr shí yī wàn èr qiān liù bǎi èr shí èr shí bā
古先哲王，受命而帝天下者，必先觀象以垂法，治歷以明時，使萬物服其化風， 四海同其正朔，然後能允釐下土，欽若上穹。故虞舜之紹唐堯，先齊七政；武王之 得箕子，首敘九疇。皇極由是而允興，人時以之而不忒。歷代已降，何莫由斯。 粵自軒黃，肇正天統，歲躔辛卯，曆法時成。故黃帝始用《辛卯歷》，顓頊次 用《乙卯歷》，虞用《戊午歷》，夏用《丙寅歷》，商用《甲寅歷》，周用《丁巳 歷》，魯用《庚子歷》，秦用《乙卯歷》。漢用《太初曆》、《四分曆》、《三統 歷》，凡三本。魏用《黃初歷》、《景初歷》，凡二本。晉用《元始歷》、《合元 萬分歷》，凡二本。宋用《大明曆》、《元嘉歷》，凡二本。齊用《天保歷》、 《同章歷》、《正象歷》，凡三本。後魏用《興和歷》、《正光歷》、《正元歷》， 凡三本。梁用《大同歷》、《乾象曆》、《永昌歷》，凡三本。後周用《天和歷》、 《丙寅歷》、《明元歷》，凡三本。隋用《甲子歷》、《開皇曆》、《皇極曆》、 《大業歷》，凡四本。唐用《戊寅歷》、《麟德歷》、《神龍歷》、《大衍曆》、 《元和觀象歷》、《長慶宣明歷》、《寶應歷》、《正元歷》、《景福崇元歷》， 凡九本。 洎梁氏之應運也，乘唐室陵遲之後，黃巢離亂之餘，眾職未修，三辰孰驗。故 當時歲歷，猶用《宣明》、《崇元》二法，參而成之。 及晉祖肇位，司天監馬重績始造新曆，奉表上之，云：「臣聞為國者，正一氣 之元，宣萬邦之命，爰資歷以立章程。《長慶宣明》，雖氣朔不渝，即星躔罕驗； 《景福崇元》，縱五歷甚正，而年差一日。今以《宣明》氣朔，《崇元》星緯，二 歷相參，方得符合。自古諸歷，皆以天正十一月為歲首，循太古甲子為上元，積歲 彌多，差闊至甚。臣改法定元，創為新曆一部二十一卷，七章上下經二卷，算草八 卷，立成十二卷，取唐天寶十四載乙未，立為上元，以雨水正月朔為歲首。謹詣閣 門上進。」《玉海》：《調元歷》，蓋仿曹士蔿小歷之舊。唐建中時，曹士蔿始變 古法，以顯慶五年為上元，雨水為歲首。世謂之小歷。 晉高祖命司天少監趙仁 錡、張文皓，秋官正徐皓，天文參謀趙延乂、杜升、杜崇龜等，以新曆與《宣明》、 《崇元》考核得失。俾有司奉而行之，因賜號《調元歷》，仍命翰林學士承旨和凝 撰序。 其後數載，法度浸差。至周顯德二年，世宗以端明殿學士、左散騎常侍王朴明 於歷算，乃命朴考而正之。朴奉詔歲余，撰成《欽天曆》十五卷，上之。表云： 臣聞聖人之作也，在乎知天人之變者也。人情之動，則可以言知之；天道之動， 則當以數知之。數之為用也，聖人以之觀天道焉。歲月日時，由斯而成；陰陽寒暑， 由斯而節；四方之政，由斯而行。夫為國家者，履端立極，必體其元；布政考績， 必因其歲；禮動樂舉，必正其朔；三農百工，必授其時；五刑九伐，必順其氣；庶 務有為，必從其日月。六籍宗之為大典，百王執之為要道。是以聖人受命，必治歷 數。故得五紀有常度，庶征有常應，正朔行之於天下也。 自唐而下，凡歷數朝，亂日失天，垂將百載，天之歷數，汩陳而已矣。今陛下 順考古道，寅畏上天，諮詢庶官，振舉墜典。以臣薄游曲藝，嘗涉舊史，遂降述作 之命，俾究迎推之要，雖非能者，敢不奉詔。乃包萬象以立法，齊七政以立元，測 圭箭以候氣，審朓朒以定朔，明九道以步月，校遲疾以推星，考黃道之斜正，辨天 勢之升降，而交蝕詳焉。 夫立天之道，曰陰與陽，陰陽各有數，合則化成矣。陽之策三十六，陰之策二 十四，奇偶相命，兩陽三陰，同得七十二，同則陰陽之數合。七十二者，化成之數 也，化成則謂之五行之數。五行得期之數，過者謂之氣盈，不及謂之朔虛。至於應 變分用，無所不通，所謂包萬象矣。故以七十二為經法，經者常也，常用之法也。 法者數之節也，隨法進退，不失舊位，故謂之通法。以通法進經法，得七千二百， 謂之統法。自元入經，先用此法，統歷之諸法也。以通法進統法，得七十二萬，氣 朔之下，收分必盡，謂之全率。以通法進全率，得七千二百萬，謂之大率，而元紀 生焉。元者，歲日月時皆甲子，日月五星，合在子正之宿，當盈縮先後之中，所謂 七政齊矣。 古之植圭於陽城者，以其近洛故也，蓋尚嫌其中，乃在洛之東偏。開元十二年， 遣使天下候影，南距林邑國，北距橫野軍，中得浚儀之岳台，應南北弦，居地之中。 皇家建國，定都於梁。今樹圭置箭，測岳台晷漏，以為中數，晷漏正，則日之所至， 氣之所應得之矣。 日月皆有盈縮。日盈月縮，則後中而朔；月盈日縮，則先中而朔。自古朓肭之 法，率皆平行之數，入歷既有前次，而又衰稍不倫。《皇極》舊述，則迂迴而難用， 降及諸歷，則疏遠而多失。今以月離朓朒，隨歷較定，日躔朓朒，臨用加減，所得 者入離定日也。一日之中，分為九限，逐限損益，衰稍有倫。朓肉之法，所謂審 矣。 赤道者，天之紘帶也，其勢圓而平，紀宿度之常數焉。黃道者，日軌也，其半 在赤道內，半在赤道外，去赤道極遠二十四度。當與赤道交，則其勢斜；當去赤道 遠，則其勢直。當斜則日行宜遲，當直則日行宜速。故二分前後加其度，二至前後 減其度。九道者，月軌也，其半在黃道內，半在黃道外，去黃道極遠六度。出黃道 謂之正交，入黃道謂之中交。若正交在秋分之宿，中交在春分之宿，則比黃道益斜。 若正交在春分之宿，中交在秋分之宿，則比黃道反直。若正交、中交在二至之宿， 則其勢差斜。故較去二至、二分遠近，以考斜正，乃得加減之數。自古雖有九道之 說，蓋亦知而未詳，空有祖述之文，全無推步之用。今以黃道一周，分為八節，一 節之中，分用九道，盡七十二道而復，使日月二軌，無所隱其斜正之勢焉。九道之 法，所謂明矣。 星之行也，近日而疾，遠日而遲，去日極遠，勢盡而留。自古諸歷，分段失實， 隆降無准，今日行分尚多，次日便留，自留而退，唯用平行，仍以入段行度為入歷 之數，皆非本理，遂至乖戾。今校定逐日行分，積逐日行分以為變段。於是自疾漸 而遲，勢盡而留，自留而行，亦積微而後多。別立諸段變歷，以推變差，俾諸段變 差際會相合，星之遲疾，可得而知之矣。 自古相傳，皆謂去交十五度以下，則日月有蝕，殊不知日月之相掩，與暗虛之 所射，其理有異焉。今以日月徑度之大小，較去交之遠近，以黃道之斜正，天勢之 升降，度仰視旁視之分數，則交虧得其實矣。 乃以一篇步日，一篇步月，一篇步星，案：以下脫「一篇步發斂」五字。下雲 「以卦候沒滅，為之下篇」者，言為步發斂之下篇。《歐陽史》約其文，稱「謹以 步日、步月、步星、步發斂為四篇」，是也。 以卦候沒滅，為之下篇，都四篇， 為歷經一卷，歷十一卷，草三卷，《顯德三年七政細行歷》一卷。 臣檢討先代圖籍，今古曆書，皆無蝕神首尾之文，蓋天竺胡僧之祆說也。近自 司天卜祝小術，不能舉其大體，遂為等接之法。蓋從假用以求徑捷，於是乎交有逆 行之數，後學者不能詳知，便言歷者有九道，以為注歷之恆式，今並削而去之。 昔在唐堯，欽若昊天。陛下親降聖謨，考曆象日月星辰。唐堯之道也，其歷謹 以「顯德欽天」為名。天道元遠，非微臣之所盡知，但竭兩端，以奉明詔。疏略乖 謬，甘俟罪戾。 世宗覽之，親為制序，仍付司天監行用，以來年正旦為始，自前諸歷並廢。 《玉海》：《欽天》於朔分之下，立小分謂之杪。說者謂前代謂歷朔余未有杪者。 若可用杪，何待求日法以齊朔分也。 其歷經一卷，今聊紀於後，以備太史氏之 周覽焉。 《顯德欽天曆經》 演紀上元甲子，距今顯德三年丙辰，積七千二百六十九萬八千四百五十二。 《欽天》統法：七千二百 《欽天》經法：七十二 《欽天》通法：一百 《欽天》步日躔術 歲率：二百六十二萬九千七百六十四十 軌率：二百六十二萬九千八百四十四八十 朔率：二十一萬二千六百二十二十八

suì cè: sān bǎi liù shí wǔ yī qiān qī bǎi liù shí sì shí
歲策：三百六十五 一千七百六十四十

guǐ cè: sān bǎi liù shí wǔ yī qiān bā bǎi sì shí sì bā shí
軌策：三百六十五 一千八百四十四八十

suì zhōng: yī bǎi bā shí sān sì qiān sì bǎi bā shí èr shí
歲中：一百八十三 四千四百八十二十

guǐ zhōng: yī bǎi bā shí èr sì qiān wǔ bǎi èr shí èr sì shí
軌中：一百八十二 四千五百二十二四十

shuò cè: èr shí jiǔ sān qiān bā bǎi èr shí èr shí bā
朔策：二十九 三千八百二十二十八

qì cè: yī shí wǔ yī qiān wǔ bǎi qī shí sān sān shí wǔ
氣策：一十五 一千五百七十三三十五

xiàng cè: qī èr qiān qī bǎi wǔ shí wǔ qī zhōu jì: liù shí suì chà: bā shí sì sì shí
象策：七 二千七百五十五七 周紀：六十 歲差：八十四四十

chén zé: liù bǎi bā kè èr shí sì fēn àn: yǐ shàng tí chēng bù rì chán shù jí hòu bù yuè lí shù bù wǔ xīng shù, hé wèi lì jīng sì piān zhě zhī sān, yòu jiē jǐn liè yòng shù ér bù jí tuī bù. jù ōu yáng shǐ yún: jiù shǐ wáng qí bù fā liǎn yī piān, ér zài zhě sān piān, jiǎn lüè bù wán. rán zé shì shū yuán wén gù yǐ què yǐ. qīn tiān bù yuè lí shù lí lǜ: yī shí jiǔ wàn bā qiān sān bǎi jiǔ shí sān jiǔ jiāo lǜ: yī shí jiǔ wàn wǔ qiān jiǔ bǎi sān shí qī jiǔ shí qī wǔ shí liù
辰則：六百 八刻二十四分 案：以上題稱步日躔術及後步月離術、步五星術，合為歷經四篇者之三，又皆 僅列用數而不及推步。據《歐陽史》云：「舊史亡其步發斂一篇，而在者三篇，簡 略不完。」然則是書原文固已闕矣。 《欽天》步月離術 離率：一十九萬八千三百九十三九 交率：一十九萬五千九百三十七九十七 五十六

lí cè: èr shí qī sān qiān jiǔ bǎi jiǔ shí sān jiǔ
離策：二十七 三千九百九十三九

jiāo cè: èr shí qī yī qiān wǔ bǎi èr shí qī jiǔ shí qī wǔ shí liù
交策：二十七 一千五百二十七九十七 五十六

wàng cè: yī shí sì wǔ qiān wǔ bǎi yī shí yī shí sì
望策：一十四 五千五百一十一十四

jiāo zhōng: yī shí sān sì qiān sān bǎi liù shí sān jiǔ shí bā qī shí bā
交中：一十三 四千三百六十三九十八 七十八

lí shuò: yī qī qiān èr shí qī yī shí jiǔ
離朔：一 七千二十七一十九

jiāo shuò, èr èr qiān èr bǎi jiǔ shí èr sān shí sì shí sì zhōng zhǔn: yī qiān qī bǎi sān shí liù zhōng xiàn: sì qiān qī bǎi bā shí píng lí: jiǔ bǎi liù shí sān chéng jié: bā bǎi qīn tiān bù wǔ xīng shù suì xīng zhōu lǜ: èr bǎi bā shí qī wàn yī qiān jiǔ bǎi qī shí liù liù biàn lǜ: èr shí sì wàn èr qiān èr bǎi yī shí wǔ liù shí liù lì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi liù shí yī qī shí bā
交朔，二 二千二百九十二三十 四十四 中准：一千七百三十六 中限：四千七百八十 平離：九百六十三 程節：八百 《欽天》步五星術 ◎歲星 周率：二百八十七萬一千九百七十六六 變率：二十四萬二千二百一十五六十六 歷率：二百六十二萬九千七百六十一七十八

zhōu cè: sān bǎi jiǔ shí bā liù qiān sān bǎi qī shí liù liù
周策：三百九十八 六千三百七十六六

lì zhōng: yī bǎi bā shí èr sì qiān sì bǎi bā shí jiǔ shí liù àn: ōu yáng shǐ xiǎo fēn zuò bā shí jiǔ, cǐ yún jiǔ shí liù, fēi yě. jù lì zhōng bèi zhī wèi lì lǜ, bèi jiǔ shí liù, shì dé dà fēn yī, xiǎo fēn qī shí bā
歷中：一百八十二 四千四百八十九十六 案：歐陽史小分作八十九，此雲九十六，非也。據歷中倍之為歷率，倍九十六， 適得大分一，小分七十八

biàn duàn biàn rì biàn dù biàn lì
變段 變日 變度 變歷

chén jiàn yī shí qī sān sān shí qī èr èr shí sì
晨見 一十七 三三十七 二二十四

shùn chí èr shí wǔ èr jiǔ yī èr shí jiǔ
順遲 二十五 二九 一二十九

tuì chí yī shí sì yī yī shí èr kōng èr shí bā
退遲 一十四 一一十二 空二十八

tuì jí èr shí qī sì sān shí bā yī sān shí qī hòu liú èr shí liù sān shí èr shùn jí jiǔ shí yī shí liù liù shí sān yī shí yī yī shí sān shùn jí jiǔ shí yī shí liù liù shí sān yī shí yī yī shí sān qián liú èr shí liù sān shí èr
退疾 二十七 四三十八 一三十七 後留 二十六三十二 順疾 九十 一十六六十三 一十一一十三 順疾 九十 一十六六十三 一十一一十三 前留 二十六三十二

tuì jí èr shí qī sì sān shí bā yī sān shí qī
退疾 二十七 四三十八 一三十七

tuì chí yī shí sì yī yī shí èr kōng èr shí bā
退遲 一十四 一一十二 空二十八

shùn chí èr shí wǔ èr jiǔ yī èr shí jiǔ
順遲 二十五 二九 一二十九

xī fú yī shí qī sān sān shí qī èr èr shí sì yíng huò zhōu lǜ: wǔ bǎi liù shí yī wàn wǔ qiān sì bǎi èr shí èr yī shí yī biàn lǜ: èr bǎi jiǔ shí bā wàn wǔ qiān liù bǎi liù shí yī qī shí yī lì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi liù shí zhōu cè: qī bǎi qī shí jiǔ liù qiān liù bǎi èr shí èr yī shí yī lì zhōng: bǎi bā shí èr sì qiān sì bǎi bā shí
夕伏 一十七 三三十七 二二十四 ◎熒惑 周率：五百六十一萬五千四百二十二一十一 變率：二百九十八萬五千六百六十一七十一 歷率：二百六十二萬九千七百六十 周策：七百七十九 六千六百二十二一十一 歷中：百八十二 四千四百八十

biàn duàn biàn rì biàn dù biàn lì chén jiàn qī shí sān wǔ shí sān liù shí bā wǔ shí wǔ shí bā
變段 變日 變度 變歷 晨見 七十三 五十三六十八 五十五十八

shùn jí qī shí sān wǔ shí yī yī sì shí bā sān cì jí qī shí yī sì shí liù liù shí jiǔ sì shí sì yī shí qī cì chí qī shí yī sì shí wǔ sān shí sān sì shí èr wǔ shí bā shùn chí liù shí èr yī shí jiǔ èr shí jiǔ yī shí bā èr shí qián liú bā liù shí jiǔ
順疾 七十三 五十一一 四十八三 次疾 七十一 四十六六十九 四十四一十七 次遲 七十一 四十五三十三 四十二五十八 順遲 六十二 一十九二十九 一十八二十 前留 八六十九

tuì chí yī shí yī wǔ shí bā kōng sì shí sì
退遲 一十 一五十八 空四十四

tuì jí èr shí yī qī sì shí liù èr sì shí
退疾 二十一 七四十六 二四十

tuì jí èr shí yī qī sì shí liù èr sì shí
退疾 二十一 七四十六 二四十

tuì chí yī shí yī wǔ shí bā kōng sì shí sì hòu liú bā liù shí jiǔ shùn chí liù shí èr yī shí jiǔ èr shí jiǔ yī shí bā èr shí cì chí qī shí yī sì shí wǔ sān shí sān sì shí èr wǔ shí bā cì jí qī shí yī sì shí liù liù shí jiǔ sì shí sì yī shí qī
退遲 一十 一五十八 空四十四 後留 八六十九 順遲 六十二 一十九二十九 一十八二十 次遲 七十一 四十五三十三 四十二五十八 次疾 七十一 四十六六十九 四十四一十七

shùn jí qī shí sān wǔ shí yī yī sì shí bā sān xī fú qī shí sān wǔ shí sān liù shí bā wǔ shí wǔ shí bā zhèn xīng zhōu lǜ: èr bǎi qī shí èr wàn èr qiān yī bǎi qī shí liù jiǔ shí biàn lǜ: jiǔ wàn èr qiān sì bǎi yī shí liù wǔ shí lì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi wǔ shí jiǔ bā shí zhōu cè: sān bǎi qī shí bā wǔ bǎi qī shí liù jiǔ shí lì zhōng: yī bǎi bā shí èr sì qiān sì bǎi qī shí jiǔ jiǔ shí
順疾 七十三 五十一一 四十八三 夕伏 七十三 五十三六十八 五十五十八 ◎鎮星 周率：二百七十二萬二千一百七十六九十 變率：九萬二千四百一十六五十 歷率：二百六十二萬九千七百五十九八十 周策：三百七十八 五百七十六九十 歷中：一百八十二 四千四百七十九九十

biàn duàn biàn rì biàn dù biàn lì
變段 變日 變度 變歷

chén jiàn yī shí jiǔ èr qī yī yī shí sì
晨見 一十九 二七 一一十四

shùn jí liù shí wǔ liù sān shí bā sān wǔ shí yī
順疾 六十五 六三十八 三五十一

shùn chí yī shí jiǔ kōng liù shí sān kōng sān shí wǔ qián liú sān shí qī sān
順遲 一十九 空六十三 空三十五 前留 三十七三

tuì chí yī shí liù kōng sì shí sān kōng yī shí sì
退遲 一十六 空四十三 空一十四

tuì jí sān shí sān èr sān shí wǔ kōng liù shí
退疾 三十三 二三十五 空六十

tuì jí sān shí sān èr sān shí wǔ kōng liù shí
退疾 三十三 二三十五 空六十

tuì chí yī shí liù kōng sì shí sān kōng yī shí sì hòu liú sān shí qī sān
退遲 一十六 空四十三 空一十四 後留 三十七三

shùn chí yī shí jiǔ kōng liù shí sān kōng sān shí wǔ
順遲 一十九 空六十三 空三十五

shùn jí liù shí wǔ liù sān shí bā sān wǔ shí yī
順疾 六十五 六三十八 三五十一

xī fú yī shí jiǔ èr qī yī yī shí sì tài bái zhōu lǜ: sì bǎi èr shí wàn sì qiān yī bǎi sì shí sān jiǔ shí liù biàn lǜ: sì bǎi èr shí wàn sì qiān yī bǎi sì shí sān jiǔ shí liù lì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi wǔ shí wǔ shí liù zhōu cè: wǔ bǎi bā shí sān liù qiān wǔ bǎi sì shí sān jiǔ shí liù lì zhōng: yī bǎi bā shí èr sì qiān sì bǎi qī shí wǔ èr shí bā
夕伏 一十九 二七 一一十四 ◎太白 周率：四百二十萬四千一百四十三九十六 變率：四百二十萬四千一百四十三九十六 歷率：二百六十二萬九千七百五十五十六 周策：五百八十三 六千五百四十三九十六 歷中：一百八十二 四千四百七十五二十八

biàn duàn biàn rì biàn dù biàn lì xī jiàn sì shí èr wǔ shí sān sì shí wǔ shí yī yī shí qī shùn jí jiǔ shí liù yī bǎi èr shí yī wǔ shí qī yī bǎi yī shí liù sān shí jiǔ
變段 變日 變度 變歷 夕見 四十二 五十三四十 五十一一十七 順疾 九十六 一百二十一五十七 一百一十六三十九

cì jí qī shí sān bā shí sān shí qī qī shí qī yī
次疾 七十三 八十三十七 七十七一

cì chí sān shí sān sān shí sì yī sān shí èr sì shí shùn chí èr shí sì yī shí yī liù shí yī yī shí yī èr shí sì qián liú liù liù shí jiǔ
次遲 三十三 三十四一 三十二四十 順遲 二十四 一十一六十一 一十一二十四 前留 六六十九

tuì chí sì yī èr shí èr kōng sān shí yī
退遲 四 一二十二 空三十一

tuì jí liù sān liù shí wǔ yī èr shí èr
退疾 六 三六十五 一二十二

xī fú qī sì sì shí yī sān shí qī
夕伏 七 四四十 一三十七

chén jiàn qī sì sì shí yī sān shí qī
晨見 七 四四十 一三十七

tuì jí liù sān liù shí wǔ yī èr shí èr
退疾 六 三六十五 一二十二

tuì chí sì yī èr shí èr kōng sān shí yī hòu liú liù liù shí jiǔ
退遲 四 一二十二 空三十一 後留 六六十九

shùn chí èr shí sì yī shí yī liù shí yī yī shí yī èr shí sì
順遲 二十四 一十一六十一 一十一二十四

cì chí sān shí sān sān shí sì yī èr shí èr sì shí
次遲 三十三 三十四一 二十二四十

cì jí qī shí sān bā shí sān shí qī qī shí qī yī shùn jí jiǔ shí liù yī bǎi èr shí yī wǔ shí qī yī bǎi yī shí liù sān shí jiǔ
次疾 七十三 八十三十七 七十七一 順疾 九十六 一百二十一五十七 一百一十六三十九

chén fú sì shí èr wǔ shí sān sì shí wǔ shí yī yī shí qī chén xīng zhōu lǜ: bā shí sān wàn sì qiān sān bǎi sān shí wǔ wǔ shí èr biàn lǜ: bā shí sān wàn sì qiān sān bǎi sān shí wǔ wǔ shí èr lì lǜ: èr bǎi liù shí èr wàn jiǔ qiān qī bǎi liù shí sì shí sì zhōu cè: yī bǎi yī shí wǔ liù qiān sān bǎi sān shí wǔ wǔ shí èr lì zhōng: yī bǎi bā shí èr sì qiān sì bǎi bā shí èr shí èr
晨伏 四十二 五十三四十 五十一一十七 ◎辰星 周率：八十三萬四千三百三十五五十二 變率：八十三萬四千三百三十五五十二 歷率：二百六十二萬九千七百六十四十四 周策：一百一十五 六千三百三十五五十二 歷中：一百八十二 四千四百八十二十二

biàn duàn biàn rì biàn dù biàn lì xī jiàn yī shí qī sān shí sì yī èr shí jiǔ wǔ shí sì
變段 變日 變度 變歷 夕見 一十七 三十四一 二十九五十四

shùn jí yī shí yī yī shí bā èr shí sì yī shí liù sì
順疾 一十一 一十八二十四 一十六四

shùn chí yī shí liù yī shí yī sì shí sān yī shí yī shí qián liú èr liù shí bā
順遲 一十六 一十一四十三 一十一十 前留 二六十八

xī fú yī shí yī liù èr
夕伏 一十一 六 二

chén jiàn yī shí yī liù èr hòu liú èr liù shí bā
晨見 一十一 六 二 後留 二六十八

shùn chí yī shí liù yī shí yī sì shí sān yī shí yī shí
順遲 一十六 一十一四十三 一十一十

shùn jí yī shí yī yī shí bā èr shí sì yī shí liù sì chén fú yī shí qī sān shí sì yī èr shí jiǔ wǔ shí sì
順疾 一十一 一十八二十四 一十六四 晨伏 一十七 三十四一 二十九五十四