xī wǔ wáng kè shāng, yǐ jī zǐ guī, zuò hóng fàn. qí jiǔ chóu zhī xù, yī yuē wǔ xíng, suǒ yǐ jì xiū jiù zhī zhēng, qióng tiān rén zhī jì. gù hòu zhī xiū shǐ zhě, xián yǒu qí shuō yān. gài yù shǐ hòu dài dì wáng jiàn zāi biàn ér zì xǐng, zé gōng xiū dé, chóng rén bǔ guò, zé huò xiāo ér fú zhì, cǐ dà lüè yě. jīn gù àn wǔ dài zhī jiǎn biān, jì wǔ xíng zhī zāi lì, zhuī wèi cǐ zhì, yǐ shì jiāng lái. qí yú jīng fáng zhī jiù shuō, liú xiàng zhī xù yán, zé qián shǐ xù zhī xiáng yǐ, cǐ bù fù yǐn yǐ wèi zhèng yān.
昔武王克商,以箕子歸,作《洪範》。其九疇之序,一曰五行,所以紀休咎之 征,窮天人之際。故後之修史者,咸有其說焉。蓋欲使後代帝王見災變而自省,責 躬修德,崇仁補過,則禍消而福至,此大略也。今故按五代之簡編,記五行之災沴, 追為此志,以示將來。其於京房之舊說,劉向之緒言,則前史敘之詳矣,此不復引 以為證焉。
shuǐ yān fēng yǔ
○水淹風雨
liáng kāi píng sì nián shí yuè, liáng sòng huī bó shuǐ, zhào lìng běn zhōu kāi cāng zhèn dài. shí yī yuè, dà fēng, xià zhào yuē: zì shuò zhì jīn, yì fēng wèi xī, yí mìng qí dǎo.
梁開平四年十月,梁、宋、輝、亳水,詔令本州開倉賑貸。十一月,大風,下 詔曰:「自朔至今,異風未息,宜命祈禱。」
táng tóng guāng èr nián qī yuè, biàn zhōu yōng qiū xiàn dà yǔ fēng, bá shù shāng jià. cáo zhōu dà shuǐ, píng dì sān chǐ. bā yuè, dà yǔ, hé shuǐ yì màn liú rù yùn zhōu jiè. shí yī yuè, zhōng shū mén xià zòu: jīn nián qiū, tiān xià zhōu fǔ duō yǒu shuǐ zāi, bǎi xìng suǒ nà qiū shuì, qǐng tè fàng jiā hào. cóng zhī. sān nián liù yuè zhì jiǔ yuè, dà yǔ, jiāng hé bēng jué, huài mín tián. qī yuè, luò shuǐ fàn zhǎng, huài tiān jīn qiáo, piào jìn hé lú shě, yǐ zhōu wèi dù, fù méi zhě rì yǒu zhī. yè dōu zòu, yù hé zhǎng yú shí huī yáo kǒu, kāi gù hé dào yǐ fēn shuǐ shì. gǒng xiàn hé dī pò, huài áo cāng. bā yuè, chì: rú wén tiān jīn qiáo wèi tōng wǎng lái, bǎi guān yǐ zhōu chuán jì dù, yīn zī qīng fù, jiān bó ní tú. zì jīn wén wǔ bǎi guān, sān rì yī qū cháo, zǎi chén jí měi rì zhōng shū shì shì. sì nián zhēng yuè, chì: zì jīng yǐ lái, àn: cǐ jù yí yǒu tuō wù.
唐同光二年七月,汴州雍丘縣大雨風,拔樹傷稼。曹州大水,平地三尺。八月, 大雨,河水溢漫流入鄆州界。十一月,中書門下奏」:「今年秋,天下州府多有水 災,百姓所納秋稅,請特放加耗。」從之。三年六月至九月,大雨,江河崩決,壞 民田。七月,洛水泛漲,壞天津橋,漂近河廬舍,艤舟為渡,覆沒者日有之。鄴都 奏,御河漲於石灰窯口,開故河道以分水勢。鞏縣河堤破,壞廒倉。八月,敕: 「如聞天津橋未通往來,百官以舟船濟渡,因茲傾覆,兼踣泥塗。自今文武百官, 三日一趨朝,宰臣即每日中書視事。」四年正月,敕:「自京以來,案:此句疑有 脫誤。
fú huán qiān lǐ, shuǐ lǎo wèi lì, liú wáng jiàn duō. yí zì jīn yuè sān rì hòu, bì zhèng diàn, jiǎn cháng shàn, chè lè shěng fèi, yǐ dá tiān qiǎn. yīng qù nián jīng shuǐ zāi chù xiāng cūn, yǒu bù gěi jí táo yí rén hù, xià qiū liǎng shuì jí zhū zhé kē, wěi zhú chù zhǎng lì qiè jiā diǎn jiǎn, bìng yǔ fàng miǎn, réng yī nián nèi bù dé zá chāi qiǎn. yīng zài jīng jí zhū xiàn, yǒu tíng zhù hú dòu, bìng lìng jiǎn jià chū tiào, yǐ jì gōng sī, rú bù zūn shǒu, yǎng jù wén zòu.
幅圜千里,水潦為沴,流亡漸多。宜自今月三日後,避正殿,減常膳, 撤樂省費,以答天譴。應去年經水災處鄉村,有不給及逃移人戶,夏秋兩稅及諸折 科,委逐處長吏切加點檢,並與放免,仍一年內不得雜差遣。應在京及諸縣,有停 貯斛斗,並令減價出糶,以濟公私,如不遵守,仰具聞奏。」
zhǎng xìng yuán nián xià, fū zhōu shàng yán, dà shuǐ rù chéng, jū rén nì sǐ. èr nián sì yuè, dì zhōu shàng yán, shuǐ huài qí chéng. shì yuè jǐ sì, yùn zhōu shàng yán, huáng hé shuǐ yì àn, kuò sān shí lǐ, dōng liú. wǔ yuè dīng hài, shēn zhōu zòu dà shuǐ, píng dì shēn qī chǐ. shì yuè wù shēn, xiāng zhōu shàng yán, hàn shuǐ yì rù chéng, huài mín lú shě, yòu huài jūn zhōu fú guō, shuǐ shēn sān zhàng, jū mín dēng shān bì shuǐ, réng huà tú yǐ jìn. shì yuè jiǎ zǐ, luò shuǐ yì, huài mín lú shě. liù yuè rén xū, biàn zhōu shàng yán, dà yǔ, léi zhèn wén xuān wáng miào jiǎng táng. shí yī yuè rén zǐ, yùn zhōu shàng yán, huáng hé bào zhǎng, piào nì sì qiān yú hù. sān nián qī yuè, zhū zhōu dà shuǐ, sòng bó yǐng yóu shén. zǎi chén zòu yuē: jīn qiū sòng zhōu guǎn jiè, shuǐ zāi zuì shèng, rén hù liú wáng, lì jià bào guì. chén děng shāng liáng, qǐng yú běn zhōu cāng chū hú dòu, yī shí chū tiào, yǐ jiù pín mín. cóng zhī. shì yuè, qín zhōu dà shuǐ, nì sǐ yáo gǔ nèi jū mín sān shí liù rén. kuí zhōu chì jiǎ shān bēng, dà shuǐ piào nì jū rén.
長興元年夏,鄜州上言,大水入城,居人溺死。二年四月,棣州上言,水壞其 城。是月己巳,鄆州上言,黃河水溢岸,闊三十里,東流。五月丁亥,申州奏大水, 平地深七尺。是月戊申,襄州上言,漢水溢入城,壞民廬舍,又壞均州郛郭,水深 三丈,居民登山避水,仍畫圖以進。是月甲子,洛水溢,壞民廬舍。六月壬戌,汴 州上言,大雨,雷震文宣王廟講堂。十一月壬子,鄆州上言,黃河暴漲,漂溺四千 余戶。三年七月,諸州大水,宋、亳、潁尤甚。宰臣奏曰:「今秋宋州管界,水災 最盛,人戶流亡,栗價暴貴。臣等商量,請於本州倉出斛斗,依時出糶,以救貧民。」 從之。是月,秦州大水,溺死窯谷內居民三十六人。夔州赤甲山崩,大水漂溺居人。
qīng tài yuán nián jiǔ yuè, lián yǔ hài jià. zhào yuē: jiǔ yǔ bù zhǐ, lǐ yǒu qí ráng, cè dū chéng mén, sān rì bù zhǐ, nǎi qí shān chuān, gào zōng miào shè jì. yí lìng tài zǐ bīn kè lǐ yán fàn děng cè zhū chéng mén, tài cháng qīng lǐ yì děng gào zōng miào shè jì.
清泰元年九月,連雨害稼。詔曰:「久雨不止,禮有祈禳,萗都城門,三日不 止,乃祈山川,告宗廟社稷。宜令太子賓客李延范等萗諸城門,太常卿李懌等告宗 廟社稷。」
jìn tiān fú chū, gāo zǔ jiāng jiàn yì yú tài yuán, chéng zhōng shù chù jǐng quán bào yì. sì nián qī yuè, xī jīng dà shuǐ, yī luò chán jiàn jiē yì, huài tiān jīn qiáo. bā yuè, hé jué bó píng, gān líng dà shuǐ. liù nián jiǔ yuè, hé jué yú huá zhōu, yī gài dōng liú. jū mín dēng qiū zhǒng, wèi shuǐ suǒ gé. zhào suǒ zài fā zhōu jí yǐ jiù zhī. yǎn zhōu pú zhōu jiè jiē wèi shuǐ suǒ piào nì, mìng hóng lú shǎo qīng wèi pín jiāng zuò shǎo jiān guō tíng ràng yòu lǐng jūn wèi jiāng jūn ān jùn yòu xiāo wèi jiāng jūn tián jùn yú huá pú chán yùn sì zhōu, jiǎn hé shuǐ suǒ hài jià, bìng fǔ wèn zāo shuǐ bǎi xìng. yǎn zhōu yòu zòu, hé shuǐ dōng liú, kuò qī shí lǐ. zhì qī nián sān yuè, mìng sòng zhōu jié dù shǐ ān yàn wēi lǜ dīng fū sāi zhī. hé píng, jiàn bēi lì miào yú hé jué zhī suǒ.
晉天福初,高祖將建義於太原,城中數處井泉暴溢。四年七月,西京大水,伊、 洛、瀍、澗皆溢,壞天津橋。八月,河決博平,甘陵大水。六年九月,河決於滑州, 一概東流。居民登丘冢,為水所隔。詔所在發舟楫以救之。兗州、濮州界皆為水所 漂溺,命鴻臚少卿魏玭、將作少監郭廷讓、右領軍衛將軍安濬、右驍衛將軍田峻於 滑、濮、澶、鄆四州,檢河水所害稼,並撫問遭水百姓。兗州又奏,河水東流,闊 七十里。至七年三月,命宋州節度使安彥威率丁夫塞之。河平,建碑立廟於河決之 所。
kāi yùn yuán nián liù yuè, huáng hé luò hé fàn yì dī yàn, zhèng zhōu yuán wǔ xíng zé xiàn jiè hé jué.
開運元年六月,黃河、洛河泛溢堤堰,鄭州原武、滎澤縣界河決。
zhōu guǎng shùn èr nián qī yuè, bào fēng yǔ, jīng shī shuǐ shēn èr chǐ, huài qiáng wū bù kě shèng jì. zhū zhōu jiē zòu dà yǔ, suǒ zài hé qú fàn yì hài jià. sān nián liù yuè, zhū zhōu dà shuǐ, xiāng zhōu hàn jiāng zhǎng yì rù chéng, chéng nèi shuǐ shēn yī zhàng wǔ chǐ, cāng kù piào jǐn, jū rén nì zhě shén zhòng.
周廣順二年七月,暴風雨,京師水深二尺,壞牆屋不可勝計。諸州皆奏大雨, 所在河渠泛溢害稼。三年六月,諸州大水,襄州漢江漲溢入城,城內水深一丈五尺, 倉庫漂盡,居人溺者甚眾。
dì zhèn
○地震
táng tóng guāng èr nián shí yī yuè, zhèn zhōu dì zhèn. sān nián shí yī yuè èr shí wǔ rì yè, wèi bó xú sù dì dà zhèn.
唐同光二年十一月,鎮州地震。三年十一月二十五日夜,魏、博、徐、宿地大 震。
tiān chéng sān nián qī yuè, zhèng zhōu dì zhèn.
天成三年七月,鄭州地震。
zhǎng xìng èr nián liù yuè, tài yuán dì zhèn, zì èr shí wǔ rì zi shí zhì èr shí qī rì shēn shí, èr shí yú dù. zuǒ bǔ què lǐ xiáng shàng shū yuē:
長興二年六月,太原地震,自二十五日子時至二十七日申時,二十餘度。左補 闕李詳上疏曰:
chén wén tiān dì zhī dào, yǐ jiǎn yì shì rén guǐ shén zhī qíng, yǐ huò fú wèi wù. wáng zhě xiáng ruì zhì ér bù xǐ, zāi yì jiàn ér zhé jīng, wǎng bù yín wèi shàng qióng, sī dá tiān qiǎn. chén wén běi jīng dì zhèn, rì shù shāo duō. chén céng lǎn guó shū, fú jiàn gāo zōng shí, jìn zhōu dì zhèn, shàng wèi qún chén yuē: qǐ zhèn zhèng jiào zhī bù míng, shǐ jìn zhōu dì zhèn yé? shì zhōng zhāng xíng chéng zòu yuē: tiān yáng yě, dì yīn yě, tiān yáng jūn xiàng, dì yīn chén xiàng, jūn yí zhuǎn dòng, chén yí ān jìng. jīn jìn zhōu dì zhèn, mí xún bù xiū, jiāng kǒng nǚ yè shǐ shì, chén xià yīn móu. qiě jìn zhōu shì bì xià běn fēng, jīn dì zhèn yān, yóu zhāng qí yīng. fú yuàn shēn sī yuǎn lǜ, yǐ dù wèi méng. yòu, kāi yuán zhōng, qín zhōu dì zhèn, xún chà guān xuān wèi, jiān jiàng shǐ zhì jì shān chuān, suǒ sǔn zhī jiā, wěi liàng shì ān zhì zòu wén.
臣聞天地之道,以簡易示人;鬼神之情,以禍福為務。王者祥瑞至而不喜,災 異見而輒驚,罔不寅畏上穹,思答天譴。臣聞北京地震,日數稍多。臣曾覽國書, 伏見高宗時,晉州地震,上謂群臣曰:「豈朕政教之不明,使晉州地震耶?」侍中 張行成奏曰:「天陽也,地陰也,天陽君象,地陰臣象,君宜轉動,臣宜安靜。今 晉州地震,彌旬不休,將恐女謁使事,臣下陰謀。且晉州是陛下本封,今地震焉, 尤彰其應。伏願深思遠慮,以杜未萌。」又,開元中,秦州地震,尋差官宣慰,兼 降使致祭山川,所損之家,委量事安置奏聞。
fú wéi bì xià zhōng xìng táng zuò, qǐ zì jìn yáng, dì shù zhèn yú dì xiāng, lǐ hé sī yú tiān jiè. kuàng shèng míng yù yǔ, yú jīn liù nián, suì rěn shí kāng, rén ān sú fù. chén lǜ tiān yì kǒng bì xià wàng chuàng yè jiān nán zhī shí, yǒu gōng chéng jīn mǎn zhī yì. fú wàng tè wěi qīn xìn, jiān xuǎn xūn xián, qiě wǎng běi jīng wèi ān, mì lìng xún wèn lí mín zhī jí kǔ, yán shān chuān zhī jì sì, rán hòu jiàn qián cháo dé sàng zhī běn, cǎi lì dài shèng zhé zhī guī, chóng bù huì zhī fēng, bà bù jí zhī wù.
伏惟陛下中興唐祚,起自晉陽,地數震於帝鄉,理合思於天戒。況聖明御宇, 於今六年,歲稔時康,人安俗阜。臣慮天意恐陛下忘創業艱難之時,有功成矜滿之 意。伏望特委親信,兼選勛賢,且往北京慰安,密令巡問黎民之疾苦,嚴山川之祭 祀,然後鑒前朝得喪之本,采歷代聖哲之規,崇不諱之風,罷不急之務。
míng zōng shēn jiā zhī, xī yǐ sān pǐn zhāng fú. shí yī yuè, xióng wǔ jūn shì shàng yán, luò yáng dì zhèn. sān nián bā yuè, qín zhōu dì zhèn.
明宗深嘉之,錫以三品章服。十一月,雄武軍士上言,洛陽地震。三年八月, 秦州地震。
hàn gān yòu èr nián sì yuè dīng chǒu, yōu dìng cāng yíng shēn bèi děng zhōu dì zhèn, yōu dìng yóu shén.
漢乾祐二年四月丁丑,幽、定、滄、營、深、貝等州地震,幽、定尤甚。
zhōu guǎng shùn sān nián shí yuè, wèi xíng míng děng zhōu dì zhèn shù rì, fán shí yú dù, wèi zhōu yóu shén.
周廣順三年十月,魏、邢、洺等州地震數日,凡十餘度,魏州尤甚。
chóng yú qín shòu
○蟲魚禽獸
liáng lóng dé mò, xǔ zhōu jìn lǜ máo guī, gōng zhōng zào shì yǐ chù zhī, mìng zhī yuē guī táng. shí zhě yǐ wèi bù xiáng zhī yán.
梁龍德末,許州進綠毛龜,宮中造室以畜之,命之曰「龜堂」。識者以為不祥 之言。
táng tiān yòu shí bā nián èr yuè, zhāng wén lǐ pàn yú zhèn zhōu, shí yě shuǐ biàn, qí sè rú xuè, yóu yú duō sǐ, fú yú shuǐ shàng, shí zhě zhī qí bì bài. shí jiǔ nián, dìng zhōu wáng chù zhí zú. xiān shì, chù zhí zì wèi dé zhèng bēi, jiàn lóu yú yá chéng nèi, yán yǒu lóng jiàn. huò dǔ zhī, qí zhuàng nǎi huáng me xī yì yě. chù zhí yǐ wèi shén yì, zào lóng chuáng yǐ ān zhī. yòu, chéng dōng mài tián zhōng, yǒu qún què shù bǎi, píng dì wèi cháo, chù zhí yǐ wèi jǐ dé suǒ gǎn. shí zhě qiè lùn yuē: chóng shé yīn wù, bǐ cáng shān zé, jīn jù wū shì, rén bù dé ér yǒu yě. nán fāng wèi huǒ, huǒ zhǔ lǐ, lǐ zhī huài zé yǔ chóng shī xìng, yǐ wén tuī zhī, shàng shī qí dào, bù ān yú wèi zhī zhào yě. guǒ wèi qí zǐ dōu suǒ fèi.
唐天祐十八年二月,張文禮叛於鎮州,時野水變,其色如血,游魚多死,浮於 水上,識者知其必敗。十九年,定州王處直卒。先是,處直自為德政碑,建樓於衙 城內,言有龍見。或睹之,其狀乃黃麼晰蜴也。處直以為神異,造龍床以安之。又, 城東麥田中,有群鵲數百,平地為巢,處直以為己德所感。識者竊論曰:「蟲蛇陰 物,比藏山澤,今據屋室,人不得而有也。南方為火,火主禮,禮之壞則羽蟲失性, 以文推之,上失其道,不安於位之兆也。」果為其子都所廢。
yīng shùn yuán nián rùn zhēng yuè bǐng yín chén shí, táng mǐn dì xìng zhì dé gōng, chū chū xìng jiào mén, yǒu fēi yuān zì kōng ér luò, sǐ yú yù qián, shì rì, dà fēng huì míng.
應順元年閏正月丙寅辰時,唐閔帝幸至德宮,初出興教門,有飛鳶自空而落, 死於御前,是日,大風晦冥。
qīng tài yuán nián shí yuè xīn wèi sì shí, yǒu zhì jīn sè, zì nán fēi rù zhōng shū, zhǐ yú zhèng shì táng zhī shàng, lì qū zhī bù qù, liáng jiǔ yòu běi fēi. shì rì, mín jiā dé zhī. èr nián, yè xī lǐ gù zhèn, yǒu dà shǔ yǔ shé dòu yú qiáo xià, dòu jí rì zhī shēn, shé bù shèng ér sǐ. sān nián sān yuè wù wǔ, yǒu shé shǔ dòu yú luò yáng shī zi mén wài, ér shǔ shā shé. xià sì yuè wù zǐ, xióng rù shì, xíng rú rén, bó rén. yòu yī xióng zì lǎo jūn miào nán zǒu xiàng chéng, huì chē jià xìng jìn jiāo, cóng guān shè zhī ér bì.
清泰元年十月辛未巳時,有雉金色,自南飛入中書,止於政事堂之上,吏驅之 不去,良久又北飛。是日,民家得之。二年,鄴西李固鎮,有大鼠與蛇斗於橋下, 斗及日之申,蛇不勝而死。三年三月戊午,有蛇鼠斗於洛陽師子門外,而鼠殺蛇。 夏四月戊子,熊入市,形如人,搏人。又一熊自老君廟南走向城,會車駕幸近郊, 從官射之而斃。
hàn gān yòu sān nián zhēng yuè, yǒu hú chū míng dé lóu, huò zhī, bǐ cháng hú máo zhǎng, fù bié yǒu èr zú.
漢乾祐三年正月,有狐出明德樓,獲之,比常狐毛長,腹別有二足。
zhōu guǎng shùn sān nián liù yuè, hé běi zhū zhōu xún rì nèi wú wū, jì ér jù zé lù zhī jiān shān gǔ zhōng, jí yú lín mù, yā shù zhī jiē zhé. shì nián, rén jí yì sǐ zhě shén zhòng. zhì xiǎn dé yuán nián, hé dōng liú chóng wèi zhōu shī suǒ bài, fú shī liú xuè, gù xiān méng qí zhào.
周廣順三年六月,河北諸州旬日內無烏,既而聚澤、潞之間山谷中,集於林木, 壓樹枝皆折。是年,人疾疫死者甚眾。至顯德元年,河東劉崇為周師所敗,伏屍流 血,故先萌其兆。
xiǎn dé yuán nián sān yuè, lù zhōu gāo píng xiàn yǒu què cháo yú xiàn guō zhī nán píng dì, cháo zhōng qī bā chú.
顯德元年三月,潞州高平縣有鵲巢於縣郭之南平地,巢中七八雛。
huáng
○蝗
liáng kāi píng yuán nián liù yuè, xǔ chén rǔ cài yǐng wǔ zhōu yuán shēng, yǒu yě qín qún fēi bì kōng, shí zhī jiē jǐn.
梁開平元年六月,許、陳、汝、蔡、潁五州蝝生,有野禽群飛蔽空,食之皆盡。
táng tóng guāng sān nián jiǔ yuè, zhèn zhōu zòu, fēi huáng hài jià.
唐同光三年九月,鎮州奏,飛蝗害稼。
jìn tiān fú qī nián sì yuè, shān dōng hé nán guān xī jùn huáng hài jià, zhì bā nián sì yuè, tiān xià zhū zhōu fēi huáng hài tián, shí cǎo mù yè jiē jǐn. zhào zhōu xiàn zhǎng lì bǔ huáng, huá zhōu jié dù shǐ yáng yàn xún yōng zhōu jié dù shǐ zhào yíng mìng bǎi xìng bǔ huáng yī dòu, yǐ lù sù yī dòu cháng zhī. shí huáng hàn xiāng jì, rén mín liú yí, jī zhě yíng lù, guān xī è piǎo yóu shén, sǐ zhě shí qī bā. cháo tíng yǐ jūn shí bù chōng, fēn mìng shǐ chén zhū dào kuò sù mài, jìn zuò zì zī shuāi yǐ.
晉天福七年四月,山東、河南、關西郡蝗害稼,至八年四月,天下諸州飛蝗害 田,食草木葉皆盡。詔州縣長吏捕蝗,華州節度使楊彥詢、雍州節度使趙瑩命百姓 捕蝗一斗,以祿粟一斗償之。時蝗旱相繼,人民流移,飢者盈路,關西餓殍尤甚, 死者十七八。朝廷以軍食不充,分命使臣諸道括粟麥,晉祚自茲衰矣。
hàn gān yòu yuán nián qī yuè, qīng yùn yǎn qí pú yí mì xíng cáo jiē yán yuán shēng. kāi fēng fǔ zòu, yáng wǔ yōng qiū xiāng yì děng xiàn huáng, kāi fēng yǐn hóu yì qiǎn rén yǐ jiǔ yáo zhì jì, xún wèi qú yù shí zhī jiē jǐn. chì jìn luó yì qú yù, yǐ qí yǒu tūn huáng zhī yì yě. èr nián wǔ yuè, bó zhōu zòu, yǒu qú shēng, huà wèi dié fēi qù. sòng zhōu zòu, huáng yī xī bào cǎo ér sǐ, chà guān jì zhī.
漢乾祐元年七月,青、鄆、兗、齊、濮、沂、密、邢、曹皆言蝝生。開封府奏, 陽武、雍丘、襄邑等縣蝗,開封尹侯益遣人以酒肴致祭,尋為瞿鵒食之皆盡。敕 禁羅弋瞿鵒,以其有吞蝗之異也。二年五月,博州奏,有瞿生,化為蝶飛去。 宋州奏,蝗一夕抱草而死,差官祭之。
huǒ
○火
táng tiān chéng sì nián shí yī yuè, rǔ zhōu huǒ, shāo yǔ lín jūn yíng wǔ bǎi yú jiān. xiān shì, sī tiān zòu, yíng huò rù yǔ lín, chì jīng shī wèi huǒ bèi, zhì shì guǒ yīng.
唐天成四年十一月,汝州火,燒羽林軍營五百餘間。先是,司天奏,熒惑入羽 林,飭京師為火備,至是果應。
zhǎng xìng èr nián sì yuè xīn chǒu, biàn zhōu fēng chán sì mén fēi shàng chuā rán huǒ qǐ, yán shāo jìn shě. shì yuè, wèi zhōu zòu, lí yáng dà huǒ. xiān shì, xià zhào yú zhū dào, lìng wèi huǒ bèi, zhì shì yàn zhī. sān nián shí èr yuè rén xū, huái zhōu jūn yíng nèi, sān chù huǒ guāng zì qǐ, rén zhì jí miè, bìng bù fén shāo shě yǔ. míng zōng wèi shì chén yuē: huǒ yāo hū? shì chén yuē: kǒng yāo rén zào zuò, yí shěn jié zhī.
長興二年四月辛丑,汴州封禪寺門扉上欻然火起,延燒近舍。是月,衛州奏, 黎陽大火。先是,下詔於諸道,令為火備,至是驗之。三年十二月壬戌,懷州軍營 內,三處火光自起,人至即滅,並不焚燒舍宇。明宗謂侍臣曰:「火妖乎?」侍臣 曰:「恐妖人造作,宜審詰之。」
jìn tiān fú sān nián shí yī yuè, xiāng zhōu zòu, huǒ shāo jū mín qiān yú jiā. jiǔ nián chūn, zuǒ lóng wǔ tǒng jūn huáng fǔ yù cóng shǎo dì yù qì dān yú yùn zhōu běi, jiāng zhàn zhī xī, yǒu huǒ guāng yíng yíng rán, shēng yú yá gān zhī shàng.
晉天福三年十一月,襄州奏,火燒居民千餘家。九年春,左龍武統軍皇甫遇從 少帝御契丹於鄆州北,將戰之夕,有火光熒熒然,生於牙竿之上。
zhōu xiǎn dé wǔ nián sì yuè, wú yuè wáng qián chù zòu, shí rì yè, háng zhōu huǒ, fén shāo fǔ shǔ dài jǐn. shì zōng mìng zhòng shǐ jī zhào fǔ wèn.
周顯德五年四月,吳越王錢俶奏,十日夜,杭州火,焚燒府署殆盡。世宗命中 使齎詔撫問。
cǎo mù shí bīng
○草木石冰
liáng kāi píng sān nián chūn zhēng yuè, lù zhōu jūn qián lǐ sī ān jìn, hú guān xiàn shù ráng xiāng cūn rén yīn fá shù dào, zì fēn wèi liǎng piàn, nèi yǒu liù zì, jiē rú zuǒ shū, yuē tiān shí sì zài shí jìn, nǎi tú qí zhuàng yǐ jìn. liáng zǔ yì zhī, mìng shì bǎi guān, mò yǒu xiáng qí yì zhě, jí jìn gāo zǔ jí wèi, rén yǐ wèi suī yǒu tú xìng, jì qí jiǎ zǐ zé èr shí yǒu jiǔ nián yǐ. shí zhě yuē: tiān zì qǔ sì zì zhōng liǎng huà jiā zhī yú bàng, zé bǐng zì yě sì zì qù zhōng jiān liǎng huà jiā shí zì, zé shēn zì yě. jìn zǔ jí wèi zhī nián, nǎi bǐng shēn yě.
梁開平三年春正月,潞州軍前李思安進,壺關縣庶穰鄉村人因伐樹倒,自分為 兩片,內有六字,皆如左書,曰「天十四載石進」,乃圖其狀以進。梁祖異之,命 示百官,莫有詳其義者,及晉高祖即位,人以為雖有圖姓,計其甲子則二十有九年 矣。識者曰:「『天』字取『四』字中兩畫加之於傍,則『丙』字也;『四』字去 中間兩畫加『十』字,則『申』字也。晉祖即位之年,乃丙申也。」
táng tiān yòu wǔ nián, zhǎng liǔ xiàng tián jiā yǒu jiāng táo shù, jīng nián jiù kǎn yóu zài, qí pū mù yī zhāo yì rán ér qǐ, xíng shù shí bù, fù yú jiù kǎn, qí jiā hài yì, cāng huáng sàn zǒu. yì zhě yǐ hàn zhāo dì shí, shàng lín pū mù qǐ shēng zhī, shí chóng dù chéng wén ér xuān dì xìng. jīn mù lǐ chéng wén, pū ér zhòng qǐ, nǎi zhuāng zōng zhōng xìng zhī zhào yě.
唐天祐五年,長柳巷田家有僵桃樹,經年舊坎猶在,其仆木一朝屹然而起,行 數十步,復於舊坎,其家駭異,倉皇散走。議者以漢昭帝時,上林仆木起生枝,時 蟲蠹成文而宣帝興。今木理成文,仆而重起,乃莊宗中興之兆也。
tóng guāng yuán nián dōng shí èr yuè xīn mǎo, bó zhōu tài qīng gōng dào shì shàng yán, shèng zǔ diàn qián kū guì zài shēng yī zhī, huà tú yǐ jìn.
同光元年冬十二月辛卯,亳州太清宮道士上言,聖祖殿前枯檜再生一枝,畫圖 以進。
qīng tài mò nián, mò dì xiān rén fén cè gǔ fó shā zhōng shí xiàng, hū rán yáo dòng bù yǐ, guān zhě xián yà yān.
清泰末年,末帝先人墳側古佛剎中石像,忽然搖動不已,觀者咸訝焉。
jìn kāi yùn yuán nián qī yuè yī rì, shǎo dì yù míng dé mén, xuān shè gǎi yuán. shì rì, yù dà léi yǔ, mén nèi yǒu jǐng tíng, tíng yǒu shí pén, yǒu zǒu shuǐ cáo, cáo yǒu lóng shǒu, qí xī xī piāo xíng shù shí bù, ér lóng shǒu duàn yān. shí zhě yuē: shí, guó xìng yě, cǐ zhào fēi xiáng, shí shì qí qiān hū! qí jué hū! èr nián zhēng yuè, biàn zhōu fēng qiū mén wài, háo shuǐ dōng běi yú shuǐ shàng yǒu wén, ruò dà shù huā yè fēn fū zhī zhuàng, xiāng lián shù shí zhū, wǎn ruò tú huà, qīng dōu guān zhī. shí zhě yún: táng jǐng fú zhōng, lú yàn wēi fú yáng háo shuǐ yǒu shù wén yì rú cǐ, shí yǒu gāo ní cí jùn rén yuē: cǐ dì dāng yǒu bīng nán. zhì guāng huà zhōng, qí jùn guǒ wèi yàn shuài liú rén gōng suǒ xiàn. sān nián jiǔ yuè, dà shuǐ, tài yuán jiā lú mào shèng, zuì shàng yī yè rú qí zhuàng, jiē nán zhǐ. shí èr yuè jǐ chǒu, yǔ mù bīng. shì yuè wù xū, shuāng wù dà jiàng, cǎo mù jiē rú bīng.
晉開運元年七月一日,少帝御明德門,宣赦改元。是日,遇大雷雨,門內有井 亭,亭有石盆,有走水槽,槽有龍首,其夕悉飄行數十步,而龍首斷焉。識者曰: 「石,國姓也,此兆非祥,石氏其遷乎!其絕乎!」二年正月,汴州封丘門外,壕 水東北隅水上有文,若大樹花葉芬敷之狀,相連數十株,宛若圖畫,傾都觀之。識 者云:「唐景福中,盧彥威浮陽壕水有樹文亦如此,時有高尼辭郡人曰:『此地當 有兵難。』至光化中,其郡果為燕帥劉仁恭所陷。」三年九月,大水,太原葭蘆茂 盛,最上一葉如旗狀,皆南指。十二月己丑,雨木冰。是月戊戌,霜霧大降,草木 皆如冰。
hàn gān yòu yuán nián bā yuè, lǐ shǒu zhēn pàn yú hé zhōng, jìng nèi lú yè jiē ruò qí liú zhī zhuàng.
漢乾祐元年八月,李守貞叛於河中,境內蘆葉皆若旗旒之狀。
zhōu guǎng shùn sān nián chūn, shū mì shǐ wáng jùn yáo zhèn qīng zhōu, yǒu sī zhì máo jié yǐ bèi yíng shòu. qián xī, qí jié yǒu shēng. zhǔ zhě yuē: xī hòu táng zhǎng xìng zhōng, ān zhòng huì shòu hé zhōng, qí jié yì yǒu shēng, sī yì mù zhī yāo yě.
周廣順三年春,樞密使王峻遙鎮青州,有司制旄節以備迎授。前夕,其節有聲。 主者曰:「昔後唐長興中,安重誨授河中,其節亦有聲,斯亦木之妖也。」