tiān yòu shí liù nián chūn zhēng yuè, lǐ cún shěn chéng dé shèng, jiā hé wèi shān. dì hái wèi zhōu, mìng zhāo yì jūn jié dù shǐ lǐ sì zhāo quán zhī yōu zhōu jūn fǔ shì. sān yuè, dì jiān lǐng yōu zhōu, qiǎn jìn chén lǐ shào hóng tí jǔ fǔ shì.
天祐十六年春正月,李存審城德勝,夾河為柵。帝還魏州,命昭義軍節度使李 嗣昭權知幽州軍府事。三月,帝兼領幽州,遣近臣李紹宏提舉府事。
xià sì yuè, liáng jiāng hè guī wéi dé shèng nán chéng, bǎi dào gōng jī, fù yǐ méng chōng è duàn jīn dù. dì chí ér wǎng, zhèn yú běi àn. nán chéng shǒu jiāng shì yán shǎng gào jí, qiě yán shǐ shí jiāng jǐn. dì yǐ zhòng huì zhào mù néng pò zéi jiàn zhě, yú shì xiàn jì zhě shù shí, huò yán néng tǔ huǒ fén zhōu, huò yán néng jìn zhòu bīng rèn, xī mìng shì zhī, wú yàn. dì yōu xíng yú sè, qīn cóng dōu jiāng wáng jiàn jí jìn yuē: chén qǐng xiào mìng. nǎi yǐ jù suǒ lián zhōu shí sōu, xuǎn xiào jié yǒng shì sān bǎi rén, chí fǔ bèi kǎi, gǔ yì ér jìn, zhì zhōng liú. liáng lóu chuán sān céng, méng yǐ niú gé, xuán bǎn wèi dùn. jiàn jí lǜ chí fǔ zhě rù méng chōng jiān, zhǎn qí zhú zé, pò qí xuán dùn yòu yú shàng liú qǔ wèng shù bǎi, yòng zhú zé wéi zhī, jī xīn yú shàng, guàn yǐ zhī gāo, huǒ fā gèn kōng yòu yǐ jù jiàn zài jiǎ shì, lìng chéng yān gǔ zào. liáng zhī lóu chuán duàn xiè ér xià, shěn nì zhě dài bàn. jūn jì dé dù, liáng jūn nǎi tuì. mìng qí jūn zhuī xí zhì pú yáng, fú zhǎn qiān jì. hè guī yóu cǐ yǐn qì gòu jí ér zú.
夏四月,梁將賀瑰圍德勝南城,百道攻擊,復以艨艟扼斷津渡。帝馳而往,陣 於北岸。南城守將氏延賞告急,且言矢石將盡。帝以重賄召募能破賊艦者,於是獻 技者數十,或言能吐火焚舟,或言能禁咒兵刃,悉命試之,無驗。帝憂形於色,親 從都將王建及進曰:「臣請效命。」乃以巨索連舟十艘,選效節勇士三百人,持斧 被鎧,鼓枻而進,至中流。梁樓船三層,蒙以牛革,懸板為楯。建及率持斧者入艨 艟間,斬其竹笮,破其懸楯;又於上流取甕數百,用竹笮維之,積薪於上,灌以脂 膏,火發亘空;又以巨艦載甲士,令乘煙鼓譟。梁之樓船斷紲而下,沈溺者殆半。 軍既得渡,梁軍乃退。命騎軍追襲至濮陽,俘斬千計。賀瑰由此飲氣遘疾而卒。
qiū qī yuè, dì guī jìn yáng. bā yuè, liáng jiāng wáng zàn shuài zhòng shù wàn zì lí yáng dù hé, yíng yú yáng cūn, zào zhōu wèi liáng, yǐ tōng jīn lù. dōng shí yuè, dì zì jìn yáng zhì wèi zhōu, fā tú shù wàn yǐ guǎng dé shèng běi chéng, zì shì, rì yǔ liáng jūn jiē zhàn.
秋七月,帝歸晉陽。八月,梁將王瓚帥眾數萬自黎陽渡河,營於楊村,造舟為 梁,以通津路。冬十月,帝自晉陽至魏州,發徒數萬以廣德勝北城,自是,日與梁 軍接戰。
shí èr yuè wù xū, dì jūn yú hé nán, yè fú bù bīng yú pān zhāng cūn liáng jūn zhài xià, yǐ qí jūn lüè qí xiǎng yùn, qín qí chì hòu. liáng wáng zàn jié zhèn yǐ dài, dì jūn yǐ tiě qí tū zhī, zhū jūn jì jìn, liáng jūn dà bēn, fù shuǐ sǐ zhě shén zhòng, zàn zǒu bǎo běi chéng.
十二月戊戌,帝軍於河南,夜伏步兵於潘張村梁軍寨下,以騎軍掠其餉運,擒 其斥候。梁王瓚結陣以待,帝軍以鐵騎突之,諸軍繼進,梁軍大奔,赴水死者甚眾, 瓚走保北城。
tiān yòu shí qī nián chūn, yōu zhōu mín yú tián zhōng de jīn yìn, wén yuē: guān zhōng guī yìn, lǐ shào hóng xiàn yú xíng tái.
天祐十七年春,幽州民于田中得金印,文曰:「關中龜印」,李紹宏獻於行台。
qiū qī yuè, liáng jiāng liú xún yǐn hào kòu tóng zhōu. xiān shì, hé zhōng jié dù shǐ zhū yǒu qiān qǔ tóng zhōu, yǐ qí zi lìng dé zhǔ liú wù, qǐng liáng zhǔ jiàng jié. liáng zhǔ nù, bù yǔ, suì qǐng máo jié yú dì. liáng zhǔ nǎi qiǎn liú xún yǔ huá zhōu jié dù shǐ yǐn hào shuài bīng wéi tóng zhōu, yǒu qiān lái gào nán, dì qiǎn fān hàn zǒng guǎn lǐ cún shěn zhāo yì jié dù shǐ lǐ sì zhāo dài zhōu cì shǐ wáng jiàn jí lǜ shī fù yuán.
秋七月,梁將劉鄩、尹皓寇同州。先是,河中節度使硃友謙取同州,以其子令 德主留務,請梁主降節。梁主怒,不與,遂請旄節於帝。梁主乃遣劉鄩與華州節度 使尹皓帥兵圍同州,友謙來告難,帝遣蕃漢總管李存審、昭義節度使李嗣昭、代州 刺史王建及率師赴援。
jiǔ yuè, shī zhì hé zhōng, cháo zhì xī jì, liáng rén bù yì wáng shī zhī zhì, wàng zhī dà hài. míng rì yuē zhàn, yǔ zhū yǒu qiān móu, chí míng, jìn jūn jù liáng lěi liáng rén xī zhòng yǐ chū, pú rén zài nán, wáng shī zài běi. qí jūn jì jiē, pú rén xiǎo què, lǐ sì zhāo yǐ qīng qí kàng zhī, liáng jūn bēn kuì, zhuī zhǎn èr qiān yú jí. shì yè, liú xún shōu yú zhòng bǎo yíng, zì shì bì bì bù chū. shù rì, xún suì xiāo dùn. wáng shī zhuī jí yú wèi hé, suǒ qì bīng zhàng zī zhòng bù kě shèng jì, liú xún yǐn hào dān qí huò miǎn. wèi jǐ, xún yōu huì fā bìng ér zú. wáng shī lüè dì zhì fèng xiān, sì zhāo yīn yè táng dì zhū líng ér hái.
九月,師至河中,朝至夕濟,梁人不意王師之至,望之大駭。明日約戰,與硃 友謙謀,遲明,進軍距梁壘;梁人悉眾以出,蒲人在南,王師在北。騎軍既接,蒲 人小卻,李嗣昭以輕騎抗之,梁軍奔潰,追斬二千餘級。是夜,劉鄩收餘眾保營, 自是閉壁不出。數日,鄩遂宵遁。王師追及於渭河,所棄兵仗輜重不可勝計,劉鄩、 尹皓單騎獲免。未幾,鄩憂恚發病而卒。王師略地至奉先,嗣昭因謁唐帝諸陵而還。
tiān yòu shí bā nián chūn zhēng yuè, wèi zhōu kāi yuán sì sēng chuán zhēn huò chuán guó bǎo, xiàn yú xíng tái. yàn qí wén, jí shòu mìng yú tiān, zi sūn bǎo zhī bā zì yě, qún liáo chēng hè. chuán zhēn shī yú guǎng míng zhōng, yù jīng shī sàng luàn dé zhī, mì cáng yǐ sì shí nián yǐ. zhuàn wén gǔ tǐ, rén bù zhī shí, zhì shì xiàn zhī. shí huái nán yáng pǔ sì chuān wáng yǎn jiē qiǎn shǐ zhì shū, quàn dì sì táng dì wèi, dì bù cóng.
天祐十八年春正月,魏州開元寺僧傳真獲傳國寶,獻於行台。驗其文,即「受 命於天,子孫寶之」八字也,群僚稱賀。傳真師於廣明中,遇京師喪亂得之,秘藏 已四十年矣。篆文古體,人不之識,至是獻之。時淮南楊溥、四川王衍皆遣使致書, 勸帝嗣唐帝位,帝不從。
èr yuè, dài zhōu cì shǐ wáng jiàn jí zú. shì yuè, zhèn zhōu dà jiāng zhāng wén lǐ shā qí shuài wáng róng. shí dì fāng yǔ zhū jiāng yàn, jiǔ hān lè zuò, wén róng yù shā, jù tóu zhì ér qì yuē: zhào wáng yǔ wú bǎ bì tóng méng, fēn rú jīn shí, hé fù yú rén, fù zōng jué sì, yuān zāi! xiān shì, hū tuó bào zhǎng, piào guān chéng zhī bàn, nì sǐ zhě qiān jì. shì suì, tiān xī běi yǒu chì kūn rú xuè, zhàn zhě yán zhào fēn zhī zāi, zhì shì guǒ yàn. shí zhāng wén lǐ qiǎn shǐ qǐng máo jié yú dì, dì yuē: wén lǐ zhī zuì, qī yú wú shè, gǎn yāo yǔ máo jié! zuǒ yòu yuē: fāng jīn shì fán, bù yù yǔ rén shēng shì. dì bù dé yǐ ér cóng zhī, nǎi chéng zhì shòu wén lǐ zhèn zhōu bīng mǎ liú hòu.
二月,代州刺史王建及卒。是月,鎮州大將張文禮殺其帥王鎔。時帝方與諸將 宴,酒酣樂作,聞鎔遇殺,遽投觶而泣曰:「趙王與吾把臂同盟,分如金石,何負 於人,覆宗絕祀,冤哉!」先是,滹沱暴漲,漂關城之半,溺死者千計。是歲,天 西北有赤昆如血,占者言趙分之災,至是果驗。時張文禮遣使請旄節於帝,帝曰: 「文禮之罪,期於無赦,敢邀予旄節!」左右曰:「方今事繁,不欲與人生事。」 帝不得已而從之,乃承制授文禮鎮州兵馬留後。
sān yuè, hé zhōng jié dù shǐ zhū yǒu qiān zhāo yì jié dù shǐ lǐ sì zhāo cāng zhōu jié dù shǐ lǐ cún shěn dìng zhōu jié dù shǐ wáng chù zhí xíng zhōu jié dù shǐ lǐ sì yuán chéng dé jūn bīng mǎ liú hòu zhāng wén lǐ yáo lǐng tiān píng jūn jié dù shǐ yán bǎo dà tóng jūn jié dù shǐ lǐ cún zhāng xīn zhōu jié dù shǐ wáng yù zhèn wǔ jié dù shǐ lǐ cún jìn tóng zhōu jié dù shǐ zhū lìng dé, gè qiǎn shǐ quàn jìn, qǐng dì shào táng dì wèi, dì bào shū bù yǔn. zì shì, zhū zhèn fán sān shàng zhāng quàn jìn, gè xiàn huò bì shù shí wàn, yǐ zhù jí wèi zhī fèi, dì zuǒ yòu yì quàn dì zǎo fù rén wàng, dì zǒng yì jiǔ zhī. jiǔ guó zhì zhào jì liáng chuán: jì liáng cháng luó shǒu fú yù zuò, zì wèi fǔ zuǒ zhī xiàng, yóu shì pō shù tiān shí rén shì yǐ fěng, zhuāng zōng shēn nà qí yán. qiū qī yuè, hé dōng jié dù fù shǐ lú rǔ bì zú.
三月,河中節度使硃友謙、昭義節度使李嗣昭、滄州節度使李存審、定州節度 使王處直、邢州節度使李嗣源、成德軍兵馬留後張文禮、遙領天平軍節度使閻寶、 大同軍節度使李存璋、新州節度使王郁、振武節度使李存進、同州節度使硃令德, 各遣使勸進,請帝紹唐帝位,帝報書不允。自是,諸鎮凡三上章勸進,各獻貨幣數 十萬,以助即位之費,帝左右亦勸帝早副人望,帝捴挹久之。《九國志·趙季良傳》: 季良嘗蘿手扶御座,自謂輔佐之象,由是頗述天時人事以諷,莊宗深納其言。秋七 月,河東節度副使盧汝弼卒。
bā yuè gēng shēn, lìng tiān píng jié dù shǐ yán bǎo chéng dé bīng mǎ liú hòu fú xí lǜ bīng tǎo zhāng wén lǐ yú zhèn zhōu. chū, wáng róng lìng piān jiāng fú xí yǐ běn bù bīng cóng dì tún yú dé shèng. wén lǐ jì xíng shì nì, jì róng gù jiāng, duō bèi zhū lù, yīn qiǎn shǐ wén yú dì, yù yǐ tā bīng dài xí guī zhèn, xí děng jù, qǐng liú. dì lìng chuán zhǐ yú xí jí bié jiāng zhào rén zhēn wū zhèn děng, míng zhèng wén lǐ shì nì zhī zuì, qiě yán: ěr děng hé jǐ cóng zhēng, gài jūn fù zhī gù, xián yuān bào ēn, shuí rén wú xīn. wú dāng gěi ěr zī liáng, zhù ěr bīng jiǎ, ěr shì sī zhī! yú shì xí děng lǜ zhū jiāng sān shí yú rén, tòng kū yú yá mén, qǐng tǎo wén lǐ. dì yīn shòu xí chéng dé jūn bīng mǎ liú hòu, yǐ bù xià zhèn jì bīng zhì tǎo yú wén lǐ yòu qiǎn yán bǎo yǐ zhù zhī, yǐ shǐ jiàn táng wèi qián fēng. jiǎ zǐ, gōng zhào zhōu, cì shǐ wáng dìng sòng fú yìn yǐ yíng, yán bǎo suì yǐn jūn zhì zhèn zhōu chéng xià, yíng yú xī běi yú. shì yuè, zhāng wén lǐ bìng jū ér zú, qí zi chù jǐn dài zhǎng jūn shì. jiǔ yuè, qián fēng jiāng shǐ jiàn táng yǔ zhèn rén zhàn yú chéng xià, wèi liú shǐ suǒ zhōng ér zú.
八月庚申,令天平節度使閻寶、成德兵馬留後符習率兵討張文禮於鎮州。初, 王鎔令偏將符習以本部兵從帝屯於德勝。文禮既行弒逆,忌鎔故將,多被誅戮,因 遣使聞於帝,欲以他兵代習歸鎮,習等懼,請留。帝令傳旨於習及別將趙仁貞、烏 震等,明正文禮弒逆之罪,且言:「爾等荷戟從征,蓋君父之故,銜冤報恩,誰人 無心。吾當給爾資糧,助爾兵甲,爾試思之!」於是習等率諸將三十餘人,慟哭於 牙門,請討文禮。帝因授習成德軍兵馬留後,以部下鎮、冀兵致討於文禮;又遣閻 寶以助之,以史建瑭為前鋒。甲子,攻趙州,刺史王鋌送符印以迎,閻寶遂引軍至 鎮州城下,營於西北隅。是月,張文禮病疽而卒,其子處瑾代掌軍事。九月,前鋒 將史建瑭與鎮人戰於城下,為流矢所中而卒。
dōng shí yuè jǐ wèi, liáng jiāng dài sī yuǎn gōng dé shèng běi chéng, dì mìng lǐ sì yuán shè fú yú qī chéng, lìng qí jūn tiāo zhàn. liáng jūn dà zhì, dì yù zhōng jūn yǐ yù zhī. shí lǐ cóng kē wěi wèi liáng zhì, bēn rù liáng lěi, fǔ qí tiào lóu, chí jí ér hái. liáng jūn yù kǒng, bù bīng jiàn zhì, lǐ sì yuán yǐ tiě qí sān qiān shèng zhī, liáng jūn dà bài, fú zhǎn èr wàn jì. xīn yǒu, yán bǎo shàng yán, dìng zhōu jié dù shǐ wáng chù zhí wèi qí zǐ dōu yōu yú bié shì, dōu zì chēng liú hòu. ōu yáng shǐ: wáng chù zhí pàn fù yú qì dān, qí zǐ dōu yōu chù zhí yǐ lái fù.
冬十月己未,梁將戴思遠攻德勝北城,帝命李嗣源設伏於戚城,令騎軍挑戰。 梁軍大至,帝御中軍以御之。時李從珂偽為梁幟,奔入梁壘,斧其眺樓,持級而還。 梁軍愈恐,步兵漸至,李嗣源以鐵騎三千乘之,梁軍大敗,俘斬二萬計。辛酉,閻 寶上言,定州節度使王處直為其子都幽於別室,都自稱留後。《歐陽史》:王處直 叛附於契丹,其子都幽處直以來附。
shí yī yuè, dì zhì zhèn zhōu chéng xià, zhāng chù jǐn qiǎn dì chù qí mù kè qí jiǎn děng hòu dì qǐ xiáng, yán yóu bù xùn, dì mìng qiú zhī. shí wáng shī zhú tǔ shān yǐ gōng qí lěi, chéng zhōng yì qǐ tǔ shān yǐ jù zhī, xún rì zhī jiān, jī qiǎo bǎi biàn. zhāng chù jǐn lìng hán zhèng shí yǐ qiān qí yè tū wéi, jiāng rù dìng zhōu yǔ wáng chù zhí yì shì, wèi wǒ yóu jūn zhuī jī, pò zhī yú zhòng bǎo héng táng, zéi jiāng péng yūn zhǎn zhèng shí yǐ jiàng.
十一月,帝至鎮州城下,張處瑾遣弟處琪、幕客齊儉等候帝乞降,言猶不遜, 帝命囚之。時王師築土山以攻其壘,城中亦起土山以拒之,旬日之間,機巧百變。 張處瑾令韓正時以千騎夜突圍,將入定州與王處直議事,為我游軍追擊,破之;余 眾保衡唐,賊將彭贇斬正時以降。
shí èr yuè xīn wèi, wáng yù yòu qì dān ān bā jiān kòu yōu zhōu, qì dān guó zhì: wáng chù zhí zài dìng zhōu, yǐ zhèn dìng wèi chún chǐ, kǒng zhèn wáng ér dìng gū, nǎi qián shǐ rén yǔ qí zi wáng yù, shǐ lù qì dān, lìng fàn sāi yǐ jiù zhèn zhōu zhī wéi. wáng yù shuō tài zǔ yuē: zhèn zhōu měi nǚ rú yún, jīn bó shì shān, tiān huáng sù wǎng, zé jiē wèi jǐ wù yě bù rán, zé wèi jìn wáng suǒ yǒu yǐ. tài zǔ yǐ wèi rán, lǜ zhòng ér nán. suì yǐn jūn zhuō zhōu, xiàn zhī. yòu kòu dìng zhōu, wáng dōu qiǎn shǐ gào jí, dì zì zhèn zhōu lǜ wǔ qiān qí fù zhī.
十二月辛未,王郁誘契丹安巴堅寇幽州,《契丹國志》:王處直在定州,以鎮、 定為脣齒,恐鎮亡而定孤,乃潛使人語其子王郁,使賂契丹,令犯塞以救鎮州之圍。 王郁說太祖曰:「鎮州美女如雲,金帛似山,天皇速往,則皆為己物也;不然,則 為晉王所有矣。」太祖以為然,率眾而南。遂引軍涿州,陷之。又寇定州,王都遣 使告急,帝自鎮州率五千騎赴之。
tiān yòu shí jiǔ nián chūn zhēng yuè jiǎ wǔ, dì zhì xīn chéng, qì dān qián fēng sān qiān qí zhì xīn lè. shì shí, liáng jiāng dài sī yuǎn chéng xū yǐ kòu wèi zhōu, jūn zhì wèi diàn, lǐ sì yuán zì lǐng bīng chí rù wèi zhōu. liáng rén zhī qí yǒu bèi, nǎi xī dù huán shuǐ, xiàn chéng ān ér qù. shí qì dān dù shā hé, ér zhū jiāng xiāng gù shī sè yòu wén liáng rén nèi qīn, yè chéng wēi jí, jiē qǐng xuán shī, wéi dì wèi bù kě, nǎi lǜ qīn qí zhì xīn chéng. qì dān wàn yú qí, jù jiàn dì jūn, huáng hài ér tuì. dì fēn jūn wèi èr guǎng, zhuī niè shù shí lǐ, huò ān bā jiān zhī zǐ. shí shā hé bīng báo, qiáo liáng ài xiá, dí zhēng jiàn ér guò, xiàn nì zhě shén zhòng. ān bā jiān fāng zài dìng zhōu, wén qián jūn bài, tuì bǎo wàng dū. dì zhì dìng zhōu, wáng dōu yíng yè. shì yè, sù yú kāi yuán sì. yì rì, yǐn jūn zhì wàng dū, qì dān nì zhàn. dì shēn xiān shì wǔ, chí jī shù sì, dí tuì ér jié zhèn, dì zhī tú bīng yì zhèn yú shuǐ cì. lǐ sì zhāo yuè mǎ fèn jī, dí zhòng dà kuì, fú zhǎn shù qiān, zhuī jī zhì yì zhōu, huò zhān qiú cuì mù yáng mǎ bù kě shèng jì. shí suì qiě běi zhì, dà xuě píng dì wǔ chǐ, dí fá chú liáng, rén mǎ bì bó dào lù, lèi lèi bù jué, dì chéng shèng zhuī xí zhì yōu zhōu. qì dān guó zhì: jìn wáng qū wàng dū, wèi qì dān suǒ wéi, lì zhàn, chū rù shù sì, bù jiě. lǐ sì zhāo yǐn sān bǎi qí héng jī zhī, jìn wáng shǐ dé chū, yīn zòng bīng fèn jī, tài zǔ bīng bài, suì běi zhì yì zhōu. huì dà xuě mí xún, píng dì shù chǐ, rén mǎ sǐ zhě xiāng shǔ, tài zǔ nǎi guī. shì yuè, liáng jiāng dài sī yuǎn kòu dé shèng běi chéng, zhú lěi chuān qiàn, dì dào yún tī, zhòu yè gōng jī lǐ cún shěn jí lì jù shǒu, chéng zhōng wēi jí. dì zì yōu zhōu wén zhī, bèi dào jiān xíng yǐ fù, liáng rén wén dì zhì, shāo yíng ér dùn.
天祐十九年春正月甲午,帝至新城,契丹前鋒三千騎至新樂。是時,梁將戴思 遠乘虛以寇魏州,軍至魏店,李嗣源自領兵馳入魏州。梁人知其有備,乃西渡洹水, 陷成安而去。時契丹渡沙河,而諸將相顧失色;又聞梁人內侵,鄴城危急,皆請旋 師,唯帝謂不可,乃率親騎至新城。契丹萬餘騎,遽見帝軍,惶駭而退。帝分軍為 二廣,追躡數十里,獲安巴堅之子。時沙河冰薄,橋樑隘狹,敵爭踐而過,陷溺者 甚眾。安巴堅方在定州,聞前軍敗,退保望都。帝至定州,王都迎謁。是夜,宿於 開元寺。翼日,引軍至望都,契丹逆戰。帝身先士伍,馳擊數四,敵退而結陣,帝 之徒兵亦陣於水次。李嗣昭躍馬奮擊,敵眾大潰,俘斬數千,追擊至易州,獲氈裘、 毳幕、羊馬不可勝紀。時歲且北至,大雪平地五尺,敵乏芻糧,人馬斃踣道路,累 累不絕,帝乘勝追襲至幽州。《契丹國志》:晉王趨望都,為契丹所圍,力戰,出 入數四,不解。李嗣昭引三百騎橫擊之,晉王始得出,因縱兵奮擊,太祖兵敗,遂 北至易州。會大雪彌旬,平地數尺,人馬死者相屬,太祖乃歸。是月,梁將戴思遠 寇德勝北城,築壘穿塹,地道雲梯,晝夜攻擊;李存審極力拒守,城中危急。帝自 幽州聞之,倍道兼行以赴,梁人聞帝至,燒營而遁。
sān yuè bǐng wǔ, wáng shī bài yú zhèn zhōu chéng xià, yán bǎo tuì bǎo zhào zhōu. shí zhèn zhōu lěi yuè shòu wéi, chéng zhōng jiān shí, wáng shī zhú lěi huán zhī yòu jué hū tuó shuǐ yǐ jué chéng zhōng chū lù. shì rì, chéng zhōng jūn chū, gōng qí zhǎng wéi, jiē fèn lì sǐ zhàn, wáng shī bù néng jù, yǐn shī ér tuì. zhèn rén huài qí yíng lěi, qǔ qí chú liáng zhě lèi rì. dì wén shī lǜ, jí yǐ zhāo yì jié dù shǐ lǐ sì zhāo wèi běi miàn zhāo tǎo shǐ, jìn gōng zhèn zhōu. xià sì yuè, sì zhāo wèi liú shǐ suǒ zhōng, zú yú shī. jǐ mǎo, tiān píng jié dù shǐ yán bǎo zú. yǐ zhèn wǔ jié dù shǐ lǐ cún jìn wèi běi miàn zhāo tǎo shǐ. shì yuè, dà tóng jūn jié dù shǐ lǐ cún zhāng zú.
三月丙午,王師敗於鎮州城下,閻寶退保趙州。時鎮州累月受圍,城中艱食, 王師築壘環之;又決滹沱水以絕城中出路。是日,城中軍出,攻其長圍,皆奮力死 戰,王師不能拒,引師而退。鎮人壞其營壘,取其芻糧者累日。帝聞失律,即以昭 義節度使李嗣昭為北面招討使,進攻鎮州。夏四月,嗣昭為流矢所中,卒於師。己 卯,天平節度使閻寶卒。以振武節度使李存進為北面招討使。是月,大同軍節度使 李存璋卒。
wǔ yuè yǐ yǒu, lǐ cún jìn wéi zhèn zhōu, yíng yú dōng dù. bā yuè, liáng jiāng duàn níng xiàn wèi zhōu, cì shǐ lǐ cún rú bèi qín. cún rú, běn pái yōu yě, dì yǐ qí yǒu lǚ lì, gù yòng wèi wèi zhōu cì shǐ. jì ér zhū liǎn wú dù, rén jiē yuàn zhī, gù wèi liáng rén suǒ xí. jiǔ guó zhì zhào jì liáng chuán: zhuāng zōng rù yè, shí bīng gé lǚ xìng, shǔ yì zū fù bū jiǔ. yī rì, zhuāng zōng zhào jì liáng qiè zé zhī, jì liáng duì yuē: diàn xià hé shí píng hé nán? zhuāng zōng zhèng sè yuē: ěr zhǎng yú fù ér jī huǎn, ān wèn wǒ shèng fù hū! jì liáng yuē: diàn xià fāng móu gōng shǒu, fù wù jí zhēng, yī dàn zhòng xīn yǒu biàn, kǒng hé nán fēi diàn xià suǒ yǒu. zhuāng zōng liǎn róng qián xí yuē: wēi jūn zhī yán, jǐ shī wú dà jì! liáng jiāng dài sī yuǎn yòu xiàn gòng chéng xīn xiāng děng yì. zì shì, chán yuān zhī xī, xiāng zhōu zhī nán, jiē wèi liáng rén suǒ jù.
五月乙酉,李存進圍鎮州,營於東渡。八月,梁將段凝陷衛州,刺史李存儒被 擒。存儒,本俳優也,帝以其有膂力,故用為衛州刺史。既而誅斂無度,人皆怨之, 故為梁人所襲。《九國志·趙季良傳》:莊宗入鄴,時兵革屢興,屬邑租賦逋久。 一日,莊宗召季良切責之,季良對曰:「殿下何時平河南?」莊宗正色曰:「爾掌 輿賦而稽緩,安問我勝負乎!」季良曰:「殿下方謀攻守,復務急征,一旦眾心有 變,恐河南非殿下所有。」莊宗斂容前席曰:「微君之言,幾失吾大計!」梁將戴 思遠又陷共城、新鄉等邑。自是,澶淵之西,相州之南,皆為梁人所據。
jiǔ yuè wù yín shuò, zhāng chù qiú xī chéng zhōng bīng yǎn zhì dōng yuán dù, jí gōng wǒ zhī lěi mén. shí qí jūn yǐ lín zéi chéng, bù jué qí chū, lǐ cún jìn huáng hài, yǐn shí yú rén dòu yú qiáo shàng, zéi tuì, wǒ zhī qí jūn qián hòu jiā jī zhī, zéi zhòng dà bài, bù bīng shù qiān, dài wú hái zhě. shì yì yě, lǐ cún jìn zhàn mò yú shī, yǐ fān hàn mǎ bù zǒng guǎn lǐ cún shěn wèi běi miàn zhāo tǎo shǐ, yǐ gōng zhèn zhōu. bǐng wǔ yè, zhào jiāng lǐ zài fēng zhī zǐ chōng tóu zhuì yǐ jiē wáng shī, zhū jūn dēng chéng, chí míng bì rù, zhèn zhōu píng. huò chù qiú chù jǐn chù qí bìng qí mǔ, jí tóng è gāo méng lǐ zhù qí jiǎn děng, jiē zhé zú sòng xíng tái, zhèn rén qǐng hǎi ér shí zhī fā zhāng wén lǐ shī, zhé yú shì. dì yǐ fú xí wèi zhèn zhōu jié dù shǐ, wū zhèn wèi zhào zhōu cì shǐ, zhào rén zhēn wèi shēn zhōu cì shǐ, lǐ zài fēng wèi jì zhōu cì shǐ. zhèn rén qǐng dì jiān lǐng běn zhèn, cóng zhī, nǎi yǐ fú xí yáo lǐng tiān píng jūn jié dù shǐ.
九月戊寅朔,張處球悉城中兵奄至東垣渡,急攻我之壘門。時騎軍已臨賊城, 不覺其出,李存進惶駭,引十餘人斗於橋上,賊退,我之騎軍前後夾擊之,賊眾大 敗,步兵數千,殆無還者。是役也,李存進戰歿於師,以蕃漢馬步總管李存審為北 面招討使,以攻鎮州。丙午夜,趙將李再豐之子沖投縋以接王師,諸軍登城,遲明 畢入,鎮州平。獲處球、處瑾、處琪並其母,及同惡高濛李翥、齊儉等,皆折足送 行台,鎮人請醢而食之;發張文禮屍,磔於市。帝以符習為鎮州節度使,烏震為趙 州刺史,趙仁貞為深州刺史,李再豐為冀州刺史。鎮人請帝兼領本鎮,從之,乃以 符習遙領天平軍節度使。
shí yī yuè, hé dōng jiān jūn zhāng chéng yè zú.
十一月,河東監軍張承業卒。
shí èr yuè, yǐ wèi zhōu guān chá pàn guān zhāng xiàn quán zhī zhèn zhōu jūn zhōu shì.
十二月,以魏州觀察判官張憲權知鎮州軍州事。
tóng guāng yuán nián chūn zhēng yuè bǐng zǐ, wǔ tái shān sēng xiàn tóng dǐng sān, yán yú shān zhōng shí yá jiān dé zhī. èr yuè, xīn zhōu tuán liàn shǐ lǐ sì gōng zú. shì shí, yǐ zhū fān zhèn xiāng jì shàng jiān quàn jìn, nǎi mìng yǒu sī zhì zhì bǎi guān shěng sì zhàng wèi fǎ wù, qī yǐ sì yuè xíng jí wèi zhī lǐ, yǐ hé dōng jié dù pàn guān lú zhì wèi dà lǐ shǐ.
同光元年春正月丙子,五台山僧獻銅鼎三,言於山中石崖間得之。二月,新州 團練使李嗣肱卒。是時,以諸籓鎮相繼上箋勸進,乃命有司制置百官省寺仗衛法物, 期以四月行即位之禮,以河東節度判官廬質為大禮使。
sān yuè jǐ mǎo, yǐ héng hǎi jūn jié dù shǐ nèi wài fān hàn mǎ bù zǒng guǎn lǐ cún shěn wèi yōu zhōu jié dù shǐ. lù zhōu liú hòu lǐ jì tāo pàn, sòng kuǎn yú liáng. shì yuè, zhú jí wèi tán yú wèi zhōu yá chéng zhī nán.
三月己卯,以橫海軍節度使、內外蕃漢馬步總管李存審為幽州節度使。潞州留 後李繼韜叛,送款於梁。是月,築即位壇於魏州牙城之南。
xià sì yuè jǐ sì, dì shēng tán, jì gào hào tiān shàng dì, suì jí huáng dì wèi, wén wǔ chén liáo chēng hè. lǐ bì, yù yīng tiān mén xuān zhì: gǎi tiān yòu èr shí nián wèi tóng guāng yuán nián, dà shè tiān xià, zì sì yuè èr shí wǔ rì mèi shuǎng yǐ qián, chú shí è wǔ nì fàng huǒ xíng jié chí zhàng shā rén guān diǎn fàn zāng tú niú zhù qián hé zào dú yào wài, zuì wú qīng zhòng, xián shè chú zhī. yīng fān hàn mǎ bù jiāng xiào bìng cì gōng chén míng hào, chāo shòu jiǎn xiào guān, yǐ gāo zhě yǔ yī zi liù pǐn zhèng yuán guān, bīng shì bìng cì děng dì yōu gěi. qí zhàn mò gōng chén gè jiā zhuī zèng, réng cì shì hào. mín nián bā shí yǐ shàng, yǔ miǎn yī zi yì. nèi wài wén wǔ zhí guān, bìng kě zhí yán jí jiàn, wú yǒu yǐn huì. gòng xuǎn èr sī, yí lìng yǒu sī sù shāng liáng shī xíng. yún yīng wèi shuò yì dìng yōu yàn jí shān hòu bā jūn, qiū xià shuì lǜ liàng yǔ juān jiǎn. mín yǒu sān shì yǐ shàng bù fēn jū zhě, yǔ miǎn zá yáo. zhū dào yīng yǒu xiáng ruì, bù yòng wén zòu. shè shū yǒu suǒ wèi gāi, wěi suǒ sī tiáo zòu yǐ wén yún. shì suì, zì zhēng yuè bù yǔ, rén xīn yōu kǒng, xuān shè zhī rì, shù yǔ pǔ jiàng.
夏四月己巳,帝升壇,祭告昊天上帝,遂即皇帝位,文武臣僚稱賀。禮畢,御 應天門宣制:改天佑二十年為同光元年,大赦天下,自四月二十五日昧爽以前,除 十惡五逆、放火行劫、持杖殺人、官典犯贓、屠牛鑄錢、合造毒藥外,罪無輕重, 咸赦除之。應蕃漢馬步將校並賜功臣名號,超授檢校官,已高者與一子六品正員官, 兵士並賜等第優給。其戰歿功臣各加追贈,仍賜諡號。民年八十已上,與免一子役。 內外文武職官,並可直言極諫,無有隱諱。貢、選二司,宜令有司速商量施行。雲、 應、蔚、朔、易、定、幽、燕及山後八軍,秋夏稅率量與蠲減。民有三世已上不分 居者,與免雜徭。諸道應有祥瑞,不用聞奏。赦書有所未該,委所司條奏以聞雲。 是歲,自正月不雨,人心憂恐,宣赦之日,澍雨溥降。
chū, táng xián tōng zhōng, jīn shuǐ tǔ huǒ sì xīng jù yú bì mǎo, tài shǐ zòu: bì mǎo, zhào wèi zhī fēn, qí xià jiāng yǒu wáng zhě. yì zōng nǎi zhào lìng zhèn zhōu wáng jǐng chóng bèi gǔn miǎn shè cháo sān rì, qiǎn chén xià bèi yí zhù jūn fǔ chēng chén yǐ yàn zhī. qí hòu sì shí jiǔ nián, dì pò liáng jūn yú bǎi xiāng, píng dìng zhào wèi, zhì shì jí wèi yú yè gōng. shì yuè, yǐ xíng tái zuǒ chéng xiàng dòu lú gé wèi mén xià shì láng tóng zhōng shū mén xià píng zhāng shì tài qīng gōng shǐ yǐ xíng tái yòu chéng xiàng lú chéng wèi zhōng shū shì láng píng zhāng shì jiān xiū guó shǐ yǐ qián dìng zhōu zhǎng shū jì lǐ dé xiū wèi yù shǐ zhōng chéng yǐ hé dōng jié dù pàn guān lú zhì wèi bīng bù shàng shū, chōng hàn lín xué shì chéng zhǐ yǐ hé dōng zhǎng shū jì féng dào wèi hù bù shì láng, chōng hàn lín xué shì yǐ wèi bó zhèn jì guān chá pàn guān zhāng xiàn wèi gōng bù shì láng, chōng zū yōng shǐ yǐ zhōng mén shǐ guō chóng tāo zhāo yì jiān jūn shǐ zhāng jū hàn bìng wèi shū mì shǐ yǐ quán zhī yōu zhōu jūn fǔ shì lǐ shào hóng wèi xuān huī shǐ yǐ wèi bó jié dù pàn guān wáng zhèng yán wèi lǐ bù shàng shū, xíng xìng táng yǐn yǐ hé dōng jūn chéng dōu yú hòu mèng zhī xiáng wèi tài yuán yǐn, chōng xī jīng fù liú shǒu yǐ zé lù jié dù pàn guān rèn yuán wèi gōng bù shàng shū jiān zhēn dìng yǐn, chōng běi jīng fù liú shǒu. zhào shēng wèi zhōu wèi dōng jīng xìng táng fǔ, gǎi yuán chéng xiàn wèi xìng táng xiàn, guì xiāng xiàn wèi guǎng jìn xiàn, yǐ tài yuán wèi xī jīng, yǐ zhèn zhōu wèi běi dōu. shì shí, suǒ guǎn jié dù yī shí sān, zhōu wǔ shí.
初,唐咸通中,金、水、土、火四星聚於畢、昴,太史奏:「畢、昴,趙、魏 之分,其下將有王者。」懿宗乃詔令鎮州王景崇被袞冕攝朝三日,遣臣下備儀注、 軍府稱臣以厭之。其後四十九年,帝破梁軍於柏鄉,平定趙、魏,至是即位於鄴宮。 是月,以行台左丞相豆盧革為門下侍郎、同中書門下平章事、太清宮使;以行台右 丞相盧澄為中書侍郎平章事、監修國史;以前定州掌書記李德休為御史中丞;以河 東節度判官盧質為兵部尚書,充翰林學士承旨;以河東掌書記馮道為戶部侍郎,充 翰林學士;以魏博、鎮冀觀察判官張憲為工部侍郎,充租庸使;以中門使郭崇韜、 昭義監軍使張居翰並為樞密使;以權知幽州軍府事李紹宏為宣徽使;以魏博節度判 官王正言為禮部尚書,行興唐尹;以河東軍城都虞候孟知祥為太原尹,充西京副留 守;以澤潞節度判官任圓為工部尚書兼真定尹,充北京副留守。詔升魏州為東京興 唐府,改元城縣為興唐縣,貴鄉縣為廣晉縣,以太原為西京,以鎮州為北都。是時, 所管節度一十三,州五十。
rùn yuè dīng chǒu, yǐ lǐ sì yuán wèi jiǎn xiào shì zhōng, yī qián héng hǎi jūn jié dù shǐ nèi wài fān hàn fù zǒng guǎn yǐ yōu zhōu jié dù shǐ lǐ cún shěn wèi jiǎn xiào tài shī jiān zhōng shū lìng, yī qián fān hàn mǎ bù zǒng guǎn yǐ hé dōng jié dù shǐ zhū yǒu qiān wèi jiǎn xiào tài shī jiān shàng shū lìng. ān guó jūn jié dù shǐ fú xí jiā tóng píng zhāng shì, dìng zhōu jié dù shǐ wáng dōu jiā jiǎn xiào shì zhōng. shì yuè, zhuī zūn zēng zǔ wèi zhōu tài bǎo wèi zhāo liè huáng dì, miào hào yì zǔ fū rén cuī shì yuē zhāo liè huáng hòu. zhuī zūn huáng zǔ dài zhōu tài bǎo wèi wén jǐng huáng dì, miào hào xiàn zǔ fū rén qín shì yuē wén jǐng huáng hòu. zhuī zūn huáng kǎo hé dōng jié dù shǐ tài shī zhōng shū lìng jìn wáng wèi wǔ huáng dì, miào hào tài zǔ. zhào yú jìn yáng lì zōng miào, yǐ gāo zǔ shén yáo huáng dì tài zōng wén huáng dì yì zōng zhāo shèng huáng dì zhāo zōng shèng mù huáng dì jí yì zǔ yǐ xià wèi qī miào. jiǎ wǔ, qì dān kòu yōu zhōu, zhì yì dìng ér hái. shí yǒu zì yùn lái zhě, yán jié dù shǐ dài sī yuǎn lǐng bīng zài hé shàng, zhōu chéng wú shǒu bīng, kě xí ér qǔ zhī. dì zhào lǐ sì yuán móu yuē: zhāo yì zǔ mìng, liáng jiāng dǒng zhāng gōng pò zé zhōu, liáng zhì zài zé lù, bù yú bié yǒu shì shēng, wèn yáng wú bèi, bù kě shī yě. sì yuán yǐ wèi rán. rén yín, mìng sì yuán lǜ bù qí wǔ qiān, qián méi zì hé qū yùn. shì yè yīn yǔ, wǒ shī zhì chéng xià, yùn rén bù jué, suì chéng chéng ér rù, yùn zhōu píng. zhì yǐ lǐ sì yuán wèi tiān píng jūn jié dù shǐ. liáng zhǔ wén yùn zhōu xiàn, dà kǒng, nǎi qiǎn wáng yàn zhāng dài dài sī yuǎn zǒng bīng yǐ lái jù. shí zhū shǒu yīn shǒu dé shèng nán chéng, dì jù yàn zhāng bēn chōng, suì xìng chán zhōu.
閏月丁丑,以李嗣源為檢校侍中,依前橫海軍節度使、內外蕃漢副總管;以幽 州節度使李存審為檢校太師、兼中書令,依前蕃漢馬步總管;以河東節度使硃友謙 為檢校太師、兼尚書令。安國軍節度使符習加同平章事,定州節度使王都加檢校侍 中。是月,追尊曾祖蔚州太保為昭烈皇帝,廟號懿祖;夫人崔氏曰昭列皇后。追尊 皇祖代州太保為文景皇帝,廟號獻祖;夫人秦氏曰文景皇后。追尊皇考河東節度使、 太師、中書令、晉王為武皇帝,廟號太祖。詔於晉陽立宗廟,以高祖神堯皇帝、太 宗文皇帝、懿宗昭聖皇帝、昭宗聖穆皇帝及懿祖以下為七廟。甲午,契丹寇幽州, 至易、定而還。時有自鄆來者,言節度使戴思遠領兵在河上,州城無守兵,可襲而 取之。帝召李嗣源謀曰:「昭義阻命,梁將董璋攻迫澤州,梁志在澤、潞,不虞別 有事生,汶陽無備,不可失也。」嗣源以為然。壬寅,命嗣源率步騎五千,箝枚自 河趨鄆。是夜陰雨,我師至城下,鄆人不覺,遂乘城而入,鄆州平。制以李嗣源為 天平軍節度使。梁主聞鄆州陷,大恐,乃遣王彥章代戴思遠總兵以來拒。時硃守殷 守德勝南城,帝懼彥章奔沖,遂幸澶州。
wǔ yuè xīn yǒu, yàn zhāng yè lǜ zhōu shī zì yáng cūn fú hé ér xià, duàn dé shèng zhī fú qiáo, gōng nán chéng, xiàn zhī. dì lìng zhōng shū jiāo yàn bīn chí zhì yáng liú, gù shǒu qí chéng lìng zhū shǒu yīn chè dé shèng běi chéng wū mù gōng jù, fú hé ér xià, yǐ zhù yáng liú. shì shí, dé shèng jūn shí chú jiāo xīn tàn shù shí wàn jì, zhì shì lìng rén niǎn fù rù chán zhōu, shì jì cāng zú, hào shī dài bàn. zhū shǒu yīn yǐ suǒ huǐ wū mù biān fá, zhì bù jūn yú qí shàng. wáng yàn zhāng yǐ zhōu shī yán liú ér xià, gè xíng yī àn, měi yù zhuǎn tān shuǐ huì, jí zhōng liú jiāo dòu, liú shǐ yǔ jí, huò quán zhōu fù méi, yī bǐ yī cǐ, zhōng rì bǎi zhàn, bǐ jí yáng liú, dài wáng qí bàn. yǐ sì, wáng yàn zhāng duàn níng lǜ dà jūn gōng yáng liú nán chéng, jiāo yàn bīn yǔ shǒu chéng jiāng lǐ zhōu jí lì gù shǒu. liáng jūn zhòu yè gōng jī, bǎi dào qí jìn, jìng bù néng xià, suì jié yíng yú yáng liú zhī nán, dōng xī yán mào shí shù shān.
五月辛酉,彥章夜率舟師自楊村浮河而下,斷德勝之浮橋,攻南城,陷之。帝 令中書焦彥賓馳至楊劉,固守其城;令硃守殷撤德勝北城屋木攻具,浮河而下,以 助楊劉。是時,德勝軍食芻茭薪炭數十萬計,至是令人輦負入澶州,事既倉卒,耗 失殆半。硃守殷以所毀屋木編筏,置步軍於其上。王彥章以舟師沿流而下,各行一 岸,每遇轉灘水匯,即中流交斗,流矢雨集,或全舟覆沒,一彼一此,終日百戰, 比及楊劉,殆亡其半。已巳,王彥章、段凝率大軍攻楊劉南城,焦彥賓與守城將李 周極力固守。梁軍晝夜攻擊,百道齊進,竟不能下,遂結營於楊劉之南,東西延袤 十數柵。
liù yuè jǐ hài, dì qīn yù jūn zhì yáng liú, dēng chéng wàng jiàn liáng jūn, zhòng háo fù lěi, yǐ jué qí lù, dì nǎi xuǎn yǒng shì chí duǎn bīng chū zhàn. liáng jūn yú chéng mén wài, lián yán qū qǔ, chuān jué xiǎo háo, fú jiǎ shì yú zhōng, hòu dì jūn zhì, zé gōng nǔ qí fā, shī rén duō shāng shǐ, bù dé jìn. dì huàn zhī, wèn jì yú guō chóng tāo chóng tāo qǐng yú xià liú jù hé zhú lěi, yǐ jiù yùn zhōu. yòu qǐng dì rì lìng yǒng shì tiāo zhàn, xún rì zhī nèi, kòu ruò bù zhì, yíng lěi bì chéng. dì shàn zhī, jí lìng chóng tāo yǔ máo zhāng lǜ shù qiān rén zhōng yè wǎng bó zhōu jì hé dōng, zhòu yè dū yì, jū liù rì, yíng lěi jiāng chéng. wù zǐ, liáng jiāng wáng yàn zhāng dù yàn qiú lǐng tú shù wàn, chén yā dì zhī xīn lěi. shí bǎn zhú suī bì, qiáng rèn dī bì, zhàn jù wèi bèi, shā chéng sàn è, wáng yàn zhāng liè qí huán chéng, nüè yòng qí rén, shǐ bù jūn yīn háo dēng dié. yòu yú shàng liú xià jù jiàn shí yú sōu, è duàn jì lù. zì dàn zhì wǔ, gōng jī bǎi duān, chéng zhōng wēi jí. dì zì yáng liú yǐn jūn zhèn yú xī àn, chéng zhōng wàng zhī, dà hū, dì yǐ zhōu jiāng dù, liáng jūn suì jiě wéi, tuì bǎo zōu jiā kǒu.
六月己亥,帝親御軍至楊劉,登城望見梁軍,重壕復壘,以絕其路,帝乃選勇 士持短兵出戰。梁軍於城門外,連延屈曲,穿掘小壕,伏甲士於中,候帝軍至,則 弓弩齊發,師人多傷矢,不得進。帝患之,問計於郭崇韜;崇韜請於下流據河築壘, 以救鄆州。又請帝日令勇士挑戰,旬日之內,寇若不至,營壘必成。帝善之,即令 崇韜與毛璋率數千人中夜往博州濟河東,晝夜督役,居六日,營壘將成。戊子,梁 將王彥章、杜晏球領徒數萬,晨壓帝之新壘。時板築雖畢,牆仞低庳,戰具未備, 沙城散惡,王彥章列騎環城,虐用其人,使步軍堙壕登堞。又於上流下巨艦十餘艘, 扼斷濟路。自旦至午,攻擊百端,城中危急。帝自楊劉引軍陣於西岸,城中望之, 大呼,帝艤舟將渡,梁軍遂解圍,退保鄒家口。
qiū qī yuè dīng wèi, dì yù jūn yán hé ér nán, liáng jūn qì zōu jiā kǒu yè dùn, wěi qì guō jiǎ chú liáng qiān jì. wù wǔ, qiǎn qí jiāng lǐ shào yí zhí dǐ liáng jūn lěi, liáng yì kǒng. yòu wén lǐ sì yuán zì yùn zhōu yǐn dà jūn jiāng zhì, jǐ wèi yè, liáng jūn bá yíng ér dùn, fù bǎo yú yáng cūn. dì jūn tún yú dé shèng. jiǎ zǐ, dì xìng yáng liú chéng, xún shì liáng jūn gù lěi.
秋七月丁未,帝御軍沿河而南,梁軍棄鄒家口夜遁,委棄鍋甲芻糧千計。戊午, 遣騎將李紹貽直抵梁軍壘,梁益恐。又聞李嗣源自鄆州引大軍將至,己未夜,梁軍 拔營而遁,復保於楊村。帝軍屯於德勝。甲子,帝幸楊劉城,巡視梁軍故壘。
bā yuè rén shēn shuò, dì qiǎn lǐ shào bīn yǐ jiǎ shì wǔ qiān yuán zé zhōu. chū, lǐ jì tāo zhī pàn yě, lù zhī jiù jiāng péi yuē yǐ bīng shù zé zhōu, bù xùn tāo zhī nì. jì ér liáng qiǎn dǒng zhāng lǜ zhòng gōng qí chéng, yuē jù shǒu jiǔ zhī, gào jí yú dì, gù qiǎn shào bīn jiù zhī. wèi zhì ér chéng yǐ xiàn, péi yuē bèi hài, dì wén zhī, jiē tòng bù yǐ. jiǎ xū, dì zì yáng liú guī yè. liáng yǐ duàn níng dài wáng yàn zhāng wèi shuài. wù zǐ, níng shuài zhòng wǔ wàn jié yíng yú wáng cūn, zì gāo líng dù hé. dì jūn yù zhī, shēng qín liáng qián fēng jūn shì èr bǎi rén, lù yú dū shì. gēng yín, dì yù jūn zhì cháo chéng. wù xū, liáng zuǒ yòu xiān fēng zhǐ huī shǐ kāng yán xiào lǐng bǎi qí lái bēn, dì xū huái yǐn jiàn, cì yù yī yù dài, píng rén wèn zhī. duì yuē: chén qiè guān biàn rén bīng zhòng bù shǎo, lùn qí jūn chén jiāng xiào, zé zhōng jiàn bài wáng. zhào yán zhào hú zhāng hàn jié jū zhōng zhuān zhèng, dì jié gōng yē, huì lù gōng xíng. duàn níng sù wú wǔ lüè, yī zhāo biàn jiàn dà yòng huò yàn wēi wáng yàn zhāng jiē sù jiāng yǒu míng, fān chū qí xià. zì yàn zhāng huò dé shèng nán chéng, liáng zhǔ yì shāo jiǎng shǐ. yàn zhāng lì xìng gāng bào, bù nài líng zhì, liáng zhǔ měi yī fā jūn, jí lìng jìn chén jiān hù, jìn zhǐ kě fǒu, xī qǔ jiān jūn chù fēn, yàn zhāng yì yì, xíng yú yán sè. zì hé jīn shī lì, duàn níng yàn zhāng yòu xiàn móu, yù shù dào jǔ jūn, hé dǒng zhāng yǐ shǎn guó zé lù zhī zhòng, qū shí huì guān yǐ kòu tài yuán. huò yàn wēi tǒng guān xī rǔ luò zhī zhòng zì xiāng wèi yǐ kòu zhèn dìng, duàn níng dù yàn qiú lǐng dà jūn yǐ dāng bì xià, lìng wáng yàn zhāng zhāng hàn jié tǒng jìn jūn yǐ gōng yùn zhōu, jué qǔ shí yuè nèi dà jǔ. yòu zì huá zhōu nán jué pò hé dī, shǐ shuǐ dōng zhù cáo pú zhī jiān, zhì yú wèn yáng, mí màn bù jué, yǐ xiàn běi jūn. chén zài jūn cè wén cǐ yì. chén wéi biàn rén bīng lì, jù zé bù shǎo, fēn zé wú yú. bì xià dàn dài fēn bīng, lǐng tiě qí wǔ qiān, zì yùn zhōu jiān chéng zhí dǐ yú biàn, bù xún rì, tiān xià shì dìng yǐ. dì yì rán zhuàng zhī.
八月壬申朔,帝遣李紹斌以甲士五千援澤州。初,李繼韜之叛也,潞之舊將裴 約以兵戍澤州,不徇韜之逆。既而梁遣董璋率眾攻其城,約拒守久之,告急於帝, 故遣紹斌救之。未至而城已陷,裴約被害,帝聞之,嗟痛不已。甲戌,帝自楊劉歸 鄴。梁以段凝代王彥章為帥。戊子,凝帥眾五萬結營於王村,自高陵渡河。帝軍遇 之,生擒梁前鋒軍士二百人,戮於都市。庚寅,帝御軍至朝城。戊戌,梁左右先鋒 指揮使康延孝領百騎來奔,帝虛懷引見,賜御衣玉帶,屏人問之。對曰:「臣竊觀 汴人兵眾不少,論其君臣將校,則終見敗亡。趙岩、趙鵠、張漢傑居中專政,締結 宮掖,賄賂公行。段凝素無武略,一朝便見大用;霍彥威、王彥章皆宿將有名,翻 出其下。自彥章獲德勝南城,梁主亦稍獎使。彥章立性剛暴,不耐凌制,梁主每一 發軍,即令近臣監護,進止可否,悉取監軍處分,彥章悒悒,形於顏色。自河津失 利,段凝、彥章又獻謀,欲數道舉軍,合董璋以陝虢、澤潞之眾,趨石會關以寇太 原。霍彥威統關西、汝、洛之眾自相衛以寇鎮定,段凝、杜晏球領大軍以當陛下, 令王彥章、張漢傑統禁軍以攻鄆州,決取十月內大舉。又自滑州南決破河堤,使水 東注曹、濮之間,至於汶陽,瀰漫不絕,以陷北軍。臣在軍側聞此議。臣惟汴人兵 力,聚則不少,分則無餘。陛下但待分兵,領鐵騎五千,自鄆州兼程直抵於汴,不 旬日,天下事定矣。」帝懌然壯之。
jiǔ yuè rén yín shuò, dì zài cháo chéng, níng bīng zhì lín hé nán, yǔ dì zhī qí jūn jiē zhàn. shì shí zé lù pàn, wèi zhōu lí yáng wèi liáng rén suǒ jù, zhōu yǐ xī xiāng yǐ nán, kòu chāo rì zhì, biān hù liú wáng, jì qí jūn fù, bù zhī bàn nián. yòu wáng yù lú wén jìn zhào qì dān nán qīn yíng zhuō. jí wén liáng rén jiāng tú dà jǔ, dì shēn yōu zhī, zhào jiāng lì móu qí dà jì, huò yuē: zì wǒ dé wèn yáng yǐ lái, xū dà jiāng gù shǒu, chéng mén zhī wài, yuán shì zéi jiāng, xì ér liào zhī, dé bù rú shī. jīn ruò chí xí gào yù liáng rén, què wèi zhōu lí yáng yǐ wèi yùn zhōu, zhǐ hé wèi jiè, yuē qiě xiū bīng. wǒ guó lì shāo jí, zé yì gǎi tú. dì yuē: xī, xíng cǐ móu zé wú zàng dì yǐ! shí guō chóng tāo quàn dì qīn yù liù jūn, zhí qū biàn zhōu, bàn yuè zhī jiān, tiān xià kě dìng. dì yuē: zhèng hé zhèn yì. dà zhàng fū dé zé wèi wáng, shī zé wèi kòu, yǔ xíng jì jué yǐ! yòu wèn sī tiān jiān, duì yuē: jīn suì shí bù lì, shēn rù bì wú chéng gōng. dì fú tīng. wù chén, liáng jiāng wáng yàn zhāng lǜ zhòng zhì wèn hé, lǐ sì yuán qiǎn qí jūn zhēn shì, zhì dì gōng zhèn, liáng jūn lái tiāo zhàn, sì yuán yǐ jīng qí jī ér bài zhī, shēng qín liáng jiāng rèn zhāo tián zhāng děng sān bǎi rén, fú zhǎn èr bǎi jí, yàn zhāng yǐn zhòng bǎo yú zhōng dōu. sì yuán fēi yì gào jié, dì zhì jiǔ dà yuè, yuē: shì dāng jué xíng dù hé zhī cè. jǐ sì, xià lìng jūn zhōng jiāng shì jiā shǔ bìng lìng guī yè.
九月壬寅朔,帝在朝城,凝兵至臨河南,與帝之騎軍接戰。是時澤潞叛,衛州、 黎陽為梁人所據,州以西、相以南,寇鈔日至,編戶流亡,計其軍賦,不支半年。 又王郁、盧文進召契丹南侵瀛、涿。及聞梁人將圖大舉,帝深憂之,召將吏謀其大 計,或曰:「自我得汶陽以來,須大將固守,城門之外,元是賊疆,細而料之,得 不如失。今若馳檄告諭梁人,卻衛州、黎陽以為鄆州,指河為界,約且休兵。我國 力稍集,則議改圖。」帝曰:「嘻,行此謀則無葬地矣!」時郭崇韜勸帝親御六軍, 直趨汴州,半月之間,天下可定。帝曰:「正合朕意。大丈夫得則為王,失則為寇, 予行計決矣!」又問司天監,對曰:「今歲時不利,深入必無成功。」帝弗聽。戊 辰,梁將王彥章率眾至汶河,李嗣源遣騎軍偵視,至遞公鎮,梁軍來挑戰,嗣源以 精騎擊而敗之,生擒梁將任釗、田章等三百人,俘斬二百級,彥章引眾保於中都。 嗣源飛驛告捷,帝置酒大悅,曰:「是當決行渡河之策。」己巳,下令軍中將士家 屬並令歸鄴。