strong pán gǔ shì kāi tiān pì dì strong
盘古氏开天辟地
shào kāng jié yuē: tiān shǐ kāi yú zi, fù guà yě zi lì yī wàn bā bǎi nián wèi yī huì, chǒu lì yī huì, dì shǐ chéng, yuē dì pì yú chǒu, lín guà yě yín lì yī huì, rén shǐ shēng, yuē kāi wù yú yín, tài guà yě zhōu shí èr gōng, yī shí èr wàn jiǔ qiān liù bǎi nián wèi yī yuán zhōng, kūn guà yě. yòu shì yí gè dà hé pì, wèi yuán shǐ zhì zhōng, gèng yǐ shàng, yì fù rú shì. yú yǎng zhǐ yuē: ruò yún tiān kāi yú zi, dì pì yú chǒu, zé pán gǔ shì nǎi tiān kāi dì pì zhī shí yě, gāi jì èr wàn yī qiān liù bǎi nián, yǐ dāng zǐ chǒu zhī huì. ruò yún tiān kāi tiān huáng, dì pì dì huáng, rén shēng rén huáng, tiān kāi dì pì zhī shí, yīn yáng wèi fēn, ān yǒu rén shēng? tiān dì dìng wèi, fāng kě yán shēng.
邵康节曰:天始开于子,复卦也;子历一万八百年为一会,丑历一会,地始成,曰地辟于丑,临卦也;寅历一会,人始生,曰开物于寅,泰卦也;周十二宫,一十二万九千六百年为一元终,坤卦也。又是一个大阖辟,谓元始至终,更以上,亦复如是。余仰止曰:若云天开于子,地辟于丑,则盘古氏乃天开地辟之时也,该计二万一千六百年,以当子丑之会。若云天开天皇,地辟地皇,人生人皇,天开地辟之时,阴阳未分,安有人生?天地定位,方可言生。
yú àn: tiān huáng shēng zài yín, dì huáng shēng zài mǎo, rén huáng shēng zài chén, fú xī zài sì, shén nóng huáng dì yáo shùn zài wǔ, bù rán, jīn yán wèi hé yě? ruò lì kǎo zhī, shàng wèi zhì mǎo, hé yán zhì wèi? jīn zhèng zài wǔ zì zhě shì yě, bù bì yí yān.
愚按:天皇生在寅,地皇生在卯,人皇生在辰,伏羲在巳,神农、黄帝、尧、舜在午,不然,今言未何也?若历考之,尚未至卯,何言至未?今正在午字者是也,不必疑焉。
hú wǔ fēng yuē: hùn dùn zhī shì, tiān dì shǐ fēn, yǒu pán gǔ shì zhě, shēng yú dà huāng, mò zhī qí shǐ, míng tiān dì zhī dào, dá yīn yáng zhī biàn, wèi sān cái shǒu jūn. yú shì, hùn máng kāi yǐ.
胡五峰曰:混沌之世,天地始分,有盘古氏者,生于大荒,莫知其始,明天地之道,达阴阳之变,为三才首君。于是,混茫开矣。
què shuō ěr shí xī fāng shì zūn shì jiā mù ní fú fàng dà guāng míng, zhào jiàn tiān xià wàn guó, sì dà bù zhōu hóng méng jiǔ bì ér bù dé shēng jiàng, tiān hūn dì àn, shén cǎn guǐ chóu, yóu rén jū zhū shuǐ huǒ zhī zhōng, bēn nì zhī zhuàng, shēn wèi kě lián. shì zūn fā dà cí bēi, jí yú líng jiù shān shàng, cóng ròu jì zhōng yǒng chū qiān yè bǎo lián, dà fàng shí dào bǎi bǎo guāng míng, yī yī guāng míng jiē biàn shì, xiàn shí héng hé shā, qíng shān chí chǔ, pǔ zhōu xū kōng shì jiè. dà zhòng yǎng guān, wèi ài jiān bào, āi gào qiú fú lián mǐn kāi shì. fú yuē:" shàn zāi, shàn zāi!" nǎi hū ā nán wèn yuē:" rǔ jiàn tiān xià sì dà bù zhōu fǒu?" ā nán qǐ fú yuē:" dì zǐ yú mèi, bù zhī sì dà bù zhōu hé wù." fú fù wèn zhū dì zǐ yuē:" rǔ děng céng yǒu jiàn shí fǒu?" zhū dì zǐ jiē yán wèi shí. fú yuē:" tiān xià sì dà bù zhōu zhě: wú cǐ fāng shì xī niú hè zhōu, dōng shì dōng shèng shén zhōu, běi shì běi jù lú zhōu, wéi yǒu nán shàn bù zhōu tiān dì hóng huāng." guān yīn dà shì chū bān hé zhǎng dǐng lǐ, shàng bái fó yán yuē:" shì zūn, jīn nán shàn bù zhōu lì jié yǐ mǎn, shì zūn jiù dù pǔ jì, mò fēi lì jiào fù kāi tiān dì zhě hū?" fú yuē:" shàn zāi! zhèng shì cǐ shuō. jīn yù yī rén kāi tiān pì dì, wèi wàn shì zhī shǐ zhǔ. cǐ fēi xì shì, kǒng bù dé qí rén." jiàn bān páng yī wèi pú sà hé zhǎng wēi xiào, shì zūn kàn shì kūn duō bēng zī nà, mìng jìn qián wèn zhī, qíng quán cháng guì, qǐ shǒu fú qián, shàng bái shì zūn, yuē:" nán shàn bù zhōu ruò dé tiān dì kāi pì, zhǐ kǒng dì zǐ shēn zāo è yè, hé yǐ jiě tuō?" fú yuē:" zhǐ mìng rǔ yī shēn qù kāi tiān pì dì, chéng wàn shì bù xiǔ zhī gōng, yǒu hé è yè? bù bì guà ài, sù wǎng qián xíng! tiān dì jì fēn, wàn wù shǐ chéng, zì yǒu tiān yī shēng shuǐ, dì èr shēng huǒ, tiān sān shēng mù, dì sì shēng jīn, tiān wǔ shēng tǔ. èr qì yī fēn, wú jí jiù rǔ fù zhì cǐ fāng."
却说尔时西方世尊释迦牟尼佛放大光明,照见天下万国,四大部洲洪濛久闭而不得升降,天昏地暗,神惨鬼愁,犹人居诸水火之中,奔溺之状,深为可怜。世尊发大慈悲,即于灵鹫山上,从肉髻中涌出千叶宝莲,大放十道百宝光明,一一光明皆遍示,现十恒河沙,擎山持杵,普周虚空世界。大众仰观,畏爱兼抱,哀告求佛怜悯开示。佛曰:“善哉,善哉!”乃呼阿难问曰:“汝见天下四大部洲否?”阿难启佛曰:“弟子愚昧,不知四大部洲何物。”佛复问诸弟子曰:“汝等曾有见识否?”诸弟子皆言未识。佛曰:“天下四大部洲者:吾此方是西牛贺洲,东是东胜神洲,北是北俱卢洲,惟有南赡部洲天地洪荒。”观音大士出班合掌顶礼,上白佛言曰:“世尊,今南赡部洲历劫已满,世尊救度普济,莫非立教复开天地者乎?”佛曰:“善哉!正是此说。今欲一人开天辟地,为万世之始主。此非细事,恐不得其人。”见班旁一位菩萨合掌微笑,世尊看是昆多崩姿那,命近前问之,擎拳长跪,稽首佛前,上白世尊,曰:“南赡部洲若得天地开辟,只恐弟子身遭恶业,何以解脱?”佛曰:“止命汝一身去开天辟地,成万世不朽之功,有何恶业?不必挂碍,速往前行!天地既分,万物始成,自有天一生水,地二生火,天三生木,地四生金,天五生土。二气一分,吾即救汝复至此方。”
kūn duō bēng zī nà shòu fú mìng bì, zhǐ de dǐng lǐ cí bié shì zūn bìng zhū dà pú sà, jià yī duǒ xiáng yún, lí le xī fāng fú jìng, zhí lái zhì nán shàn bù zhōu dà hóng huāng chù, dà hǒu yī shēng, tóu xià dì zhōng, huà chéng yī wù, tuán yuán rú yī pán táo yàng, nèi yǒu hé rú hái xíng, yú tiān dì zhōng gǔn lái gǔn qù yuē yǒu qī qī sì shí jiǔ zhuàn, jiàn jiàn cháng chéng yī rén, shēn cháng sān zhàng liù chǐ, tóu jiǎo zhēng níng, shén méi nù mù, liáo yá jù kǒu, biàn tǐ jiē máo jiāng shēn yī shēn, tiān jí jiàn gāo, dì biàn zhuì xià, ér tiān dì gèng yǒu xiāng lián zhě, zuǒ shǒu zhí záo, yòu shǒu chí fǔ, huò yòng fǔ pī, huò yǐ záo kāi, zì shì shén lì. jiǔ ér tiān dì nǎi fēn, èr qì shēng jiàng, qīng zhě shàng wèi tiān, zhuó zhě xià wèi dì. zì cǐ ér hùn máng kāi yǐ, jí yǒu tài jí shēng liǎng yí, liǎng yí shēng sì xiàng, sì xiàng biàn huà, ér shù lèi fán yǐ, xiāng chuán shǒu chū yù shì. cóng cǐ, kūn duō bēng suō nà lì yī shí bēi, zhǎng sān zhàng, kuò jiǔ chǐ, zì juān èr shí zì yú qí shàng yuē:
昆多崩姿那受佛命毕,只得顶礼辞别世尊并诸大菩萨,驾一朵祥云,离了西方佛境,直来至南赡部洲大洪荒处,大吼一声,投下地中,化成一物,团圆如一蟠桃样,内有核如孩形,于天地中滚来滚去;约有七七四十九转,渐渐长成一人,身长三丈六尺,头角狰狞,神眉怒目,獠牙巨口,遍体皆毛;将身一伸,天即渐高,地便坠下,而天地更有相连者,左手执凿,右手持斧,或用斧劈,或以凿开,自是神力。久而天地乃分,二气升降,清者上为天,浊者下为地。自此而混茫开矣,即有太极生两仪,两仪生四象,四象变化,而庶类繁矣,相传首出御世。从此,昆多崩娑那立一石碑,长三丈,阔九尺,自镌二十字于其上曰:
wú nǎi pán gǔ shì, kāi tiān pì dì jī.
吾乃盘古氏,开天辟地基。
hài zi zhòng jiāo gòu, yī jiù shì jīn shí.
亥子重交媾,依旧似今时。
huà fēn liǎng tóu, bù shuō pí duō bēng suō nà fēn tiān dì lì bēi, qiě shuō shì zūn huì yǎn yáo guān, jiàn lǐ duō bēng suō nà gōng chéng háng mǎn, zài shì yǐ jiǔ, fēn fù guān yīn dà shì yuē:" rǔ kě biàn yì tiān shén, zhí jìng píng qián qù qīng chū gān lù, lìng pí duō bēng suō nà yù shēn, kǒng zhān wū huì, nán yǐ lí shì shuō chū xī fāng xíng hái, jiù dù tā zhuàn lái." dà shì lǐng fó fǎ zhǐ, jí cí shì zūn, jià xiáng yún zhì dà huāng, yáo shēn biàn yì tiān shén, gāo sì zhàng, shǒu zhí jìng píng, lì yú bēi qián. pán gǔ shì wèn yuē:" rǔ shì hé rén? zhí cǐ jìng píng hé gù?" dà shì yuē:" wú jìng píng yǒu gān lù, wèi rǔ shēn chù yàn wū, rú lái shǐ wú dài rǔ xǐ shēn." pán gǔ shì běn xī fāng dà shèng, yī wén dà shì zhī yán, xīn biàn kāi wù, jí dǐng lǐ guī yī, kòu qiú jiù dù. dà shì jiàn qí xīn zhuǎn, suí jiāng jìng píng zhōng gān lù yú pán gǔ tóu dǐng shàng qīng xià, jí shuō jì yuē:
话分两头,不说毘多崩娑那分天地立碑,且说世尊慧眼遥观,见里多崩娑那功成行满,在世已久,分付观音大士曰:“汝可变一天神,执净瓶前去倾出甘露,令毘多崩娑那浴身,恐沾污秽,难以离世;说出西方形骸,救度他转来。”大士领佛法旨,即辞世尊,驾祥云至大荒,摇身变一天神,高四丈,手执净瓶,立于碑前。盘古氏问曰:“汝是何人?执此净瓶何故?”大士曰:“吾净瓶有甘露,为汝身触厌污,如来使吾代汝洗身。”盘古氏本西方大圣,一闻大士之言,心便开悟,即顶礼皈依,叩求救度。大士见其心转,随将净瓶中甘露于盘古头顶上倾下,即说偈曰:
zhǐ yīn hé zhǎng yī xiào, jīn lái èr wàn yú nián.
只因合掌一笑,今来二万余年。
gōng wán xíng mǎn xī guī, miǎn duò lún huí kǔ jìng.
功完行满西归,免堕轮迴苦境。
pán gǔ shì tīng jì bì, dà hǒu yī shēng, gǔn yú dì zhōng, shà shí yī jiù huà chéng yī pán táo. dà shì yī jiàn, jí xiàng qián yòng jìng píng zhuāng rù nèi, jìng huí xī tiān, jiàn shì zūn, kòu shǒu cān bài, bái fó yuē:" dì zǐ jiù dé pí duō bēng suō nà zhì cǐ, wàng rú lái cí bēi!" suì jiāng pán táo xiàn shàng, shì zūn yī jiàn, biàn shuō jì yuē:
盘古氏听偈毕,大吼一声,滚于地中,霎时依旧化成一蟠桃。大士一见,即向前用净瓶装入内,径回西天,见世尊,叩首参拜,白佛曰:“弟子救得毘多崩娑那至此,望如来慈悲!”遂将蟠桃献上,世尊一见,便说偈曰:
qù cǐ xíng hái, lái cǐ xíng hái.
去此形骸,来此形骸。
gōng jīn wán mǎn, xiàn xiàng shòu jiè.
功今完满,现像受戒。
shì zūn shuō jì bì, pí duō bēng suō nà jí xiàn chū yuán xíng, yú fú qián kòu shǒu dǐng lǐ, shì zūn dà xǐ. dà shì yòu qǐ fú yuē:" suī méng cí bēi, tiān dì yǐ fēn, dì zǐ bù shí tiān kāi pì dì hòu yòu dāng hé rú." shì zūn yuē:" tiān dì jì fēn zhī hòu, qīng qīng zhě yáng qì shàng shēng, zhòng zhuó zhě yīn qì xià jiàng, èr qì huà ér shēng rén, yīn yáng jiāo gòu, zì néng shēng yù wàn wù. zhì yú qín shòu chǔn dòng hán líng, mò bù běn cǐ. dàn hòu jiàng shēng zhě, bì shàng zhōng xià sān bái qīng zhuó bù qīng bù zhuó, huò gān kǎn gěn qǐ, rén jiān bì yǐ wéi sān huáng yān. qí hòu lì jié: bǐng qīng qì zhě, wèi chén zé zhōng, wèi zi zé xiào, wén shàn zé xǐ, xīn cí bù shā, zhàng yì qīng cái zhì yǒu zuì biàn shòu, zé wèi mǎ niú quǎn yáng shī xiàng lín xiàng děng lèi, biàn qín zé wèi fèng luán hè què yuān yàn děng lèi, biàn chóng zé wèi yú xiā é cán děng lèi. bǐng zhuó qì zhě, wèi chén bù zhōng, wèi zi bù xiào, zuò è zhí xìng, bù lè shàn shì, tān cái hǎo shā zhì yǒu zuì biàn shòu, zé wèi chái láng hǔ bào shǔ hú děng lèi, biàn qín zé wèi yīng yào yā guàn děng lèi, biàn chóng zé wèi fēng xiē shé chài děng lèi. bǐng bù qīng bù zhuó zhī qì zhě, wèi chén tān wèi, wèi zi huò shùn huò nì, hǎo cái lìn shě, zhī shàn bù wéi, bù jiè shā xīn biàn shòu zé wèi lǘ luó shǐ lù tù zhāng děng lèi, biàn qín zé wèi què gē lù jī yā é děng lèi, biàn chóng zé wèi wén shī dié yǐ zhī lèi. rì hòu, sì dà bù zhōu lì jié yǐ jiǔ, chǔn dòng hán líng, wèi zhòng shēng shàn shàn è è, huò zhì rén wéi qín shòu chóng, huò qín shòu chóng zhì wéi rén, gēng yì bù cháng. gù yǒu tiān táng dì yù, jiē zì xīn zào, bù néng xī jǔ, rǔ děng wǎng hòu biàn zhī." dà zhòng zhū fú pú sà jiē hé zhǎng huān xǐ, qǐ shǒu ér tuì. dàn bù zhī hòu lái rú hé, qiě tīng xià huí fēn jiě.
世尊说偈毕,毘多崩娑那即现出原形,于佛前叩首顶礼,世尊大喜。大士又启佛曰:“虽蒙慈悲,天地已分,弟子不识天开辟地后又当何如。”世尊曰:“天地既分之后,轻清者阳气上升,重浊者阴气下降,二气化而生人,阴阳交媾,自能生育万物。至于禽兽蠢动含灵,莫不本此。但后降生者,必上、中、下三白清、浊、不清不浊,或乾坎艮起,人间必以为三皇焉。其后历劫:禀清气者,为臣则忠,为子则孝,闻善则喜,心慈不杀,仗义轻财;至有罪变兽,则为马牛、犬羊、狮象、麟象等类,变禽则为凤鸾、鹤雀、鸳雁等类,变虫则为鱼虾、蛾蚕等类。禀浊气者,为臣不忠,为子不孝,作恶执性,不乐善事,贪财好杀;至有罪变兽,则为豺狼、虎豹、鼠狐等类,变禽则为鹰鹞、鸦鹳等类,变虫则为蜂蝎、蛇虿等类。禀不清不浊之气者,为臣贪位,为子或顺或逆,好财吝舍,知善不为,不戒杀心;变兽则为驴骡、豕鹿、兔獐等类,变禽则为鹊鸽、鹭鸡、鸭鹅等类,变虫则为蚊虱、蝶蚁之类。日后,四大部洲历劫已久,蠢动含灵,为众生善善恶恶,或至人为禽、兽、虫,或禽、兽、虫至为人,更易不常。故有天堂、地狱,皆自心造,不能悉举,汝等往后便知。”大众诸佛菩萨皆合掌欢喜,稽首而退。但不知后来如何,且听下回分解。
guǎng yǎ yún: tiān qù dì fán èr yì yī wàn liù qiān qī bǎi bā shí yī lǐ bàn, dù dì zhī hòu yǔ tiān zhī gāo děng. nán běi xiāng fán èr yì sān wàn sān qiān wǔ shí qī lǐ èr shí wǔ bù, dōng xī xiāng qù, duǎn jiǎn sì bù.
广雅云:天去地凡二亿一万六千七百八十一里半,度地之厚与天之高等。南北相凡二亿三万三千五十七里二十五步,东西相去,短减四步。