zi gòng wèn yú kǒng zǐ yuē: cì juàn yú xué, kùn yú dào yǐ. yuàn xī ér shì jūn, kě hū? kǒng zǐ yuē: shī yún: wēn gōng zhāo xī, zhí shì yǒu kè. shì jūn zhī nán yě. yān kě xī zāi? yuē: rán zé cì yuàn xī ér shì qīn. kǒng zǐ yuē: shī yún: xiào zǐ bù guì, yǒng xī ěr lèi. shì qīn zhī nán yě. yān kě yǐ xī zāi? yuē: rán zé cì qǐng yuàn xī yú qī zǐ. kǒng zǐ yuē: shī yún: xíng yú guǎ qī, zhì yú xiōng dì, yǐ yù yú jiā bāng. qī zǐ zhī nán yě. yān kě yǐ xī zāi? yuē: rán zé cì yuàn xī yú péng yǒu. kǒng zǐ yuē: shī yún: péng yǒu yōu shè, shè yǐ wēi yí. péng yǒu zhī nán yě. yān kě yǐ xī zāi? yuē: rán zé cì yuàn xī yú gēng yǐ. kǒng zǐ yuē: shī yún: zhòu ěr yú máo, xiāo ěr suǒ táo, jí qí chéng wū, qí shǐ bō bǎi gǔ. gēng zhī nán yě. yān kě yǐ xī zāi? yuē: rán zé cì jiāng wú suǒ xī zhě yě? kǒng zǐ yuē: yǒu yān. zì wàng qí guǎng, zé gāo rú yě shì qí gāo, zé tián rú yě chá qí cóng, zé gé rú yě. cǐ qí suǒ yǐ xī yě yǐ. zi gòng yuē: dà zāi hū sǐ yě! jūn zǐ xī yān! xiǎo rén xiū yān! dà zāi hū sǐ yě!
子貢問於孔子曰：「賜倦於學，困於道矣。願息而事君，可乎？」孔子曰：「《詩》云：『溫恭朝夕，執事有恪。』事君之難也。焉可息哉？」曰：「然則賜願息而事親。」孔子曰：「《詩》云：『孝子不匱，永錫爾類。』事親之難也。焉可以息哉？」曰：「然則賜請願息於妻子。」孔子曰：「《詩》云：『刑於寡妻，至於兄弟，以御於家邦。』妻子之難也。焉可以息哉？」曰：「然則賜願息於朋友。」孔子曰：「《詩》云：『朋友攸攝，攝以威儀。』朋友之難也。焉可以息哉？」曰：「然則賜願息於耕矣。」孔子曰：「《詩》云：『晝爾於茅，宵爾索綯，亟其乘屋，其始播百穀。』耕之難也。焉可以息哉？」曰：「然則賜將無所息者也？」孔子曰：「有焉。自望其廣，則睾如也；視其高，則填如也；察其從，則隔如也。此其所以息也矣。」子貢曰：「大哉乎死也！君子息焉！小人休焉！大哉乎死也！」

kǒng zǐ zì wèi jiāng rù jìn, zhì hé, wén zhào jiǎn zi shā dòu chōu míng dú jí shùn huá, nǎi lín hé ér tàn yuē: měi zāi shuǐ, yáng yáng hū! qiū zhī bù jì cǐ, mìng yě fū! zi gòng qū ér jìn yuē: gǎn wèn hé wèi yě? kǒng zǐ yuē: dòu chōu míng dú shùn huá, jìn zhī xián dài fū yě. zhào jiǎn zi wèi dé zhì zhī shí, xū cǐ èr rén ér hòu cóng zhèng. jí qí yǐ dé zhì yě, ér shā zhī. qiū wén zhī, kū tāi shā yāo, zé qí lín bù zhì qí jiāo jié zé ér yú, zé jiāo lóng bù chù qí yuān fù cháo pò luǎn, zé fèng huáng bù xiáng qí yì. hé zé? jūn zǐ wéi shāng qí lèi zhě yě. niǎo shòu zhī yú bù yì, shàng zhī bì zhī, kuàng yú rén hū! suì hái, xī yú zōu, zuò pán qín yǐ āi zhī.
孔子自衛將入晉，至河，聞趙簡子殺竇犨鳴犢及舜華，乃臨河而嘆曰：「美哉水，洋洋乎！丘之不濟此，命也夫！」子貢趨而進曰：「敢問何謂也？」孔子曰：「竇犨鳴犢、舜華，晉之賢大夫也。趙簡子未得志之時，須此二人而後從政。及其已得志也，而殺之。丘聞之，刳胎殺夭，則麒麟不至其郊；竭澤而漁，則蛟龍不處其淵；覆巢破卵，則鳳凰不翔其邑。何則？君子違傷其類者也。鳥獸之於不義，尚知避之，況於人乎！」遂還，息於鄒，作《盤琴》以哀之。

zǐ lù wèn yú kǒng zǐ yuē: yǒu rén yú cǐ, sù xìng yè mèi, gēng yún shù yì shǒu zú pián zhī, yǐ yǎng qí qīn. rán ér míng bù chēng xiào, hé yě? kǒng zǐ yuē: yì zhě shēn bù jìng yǔ? cí bù shùn yǔ? sè bù yuè yǔ? gǔ zhī rén yǒu yán yuē: rén yǔ jǐ yǔ bù rǔ qī. jīn jǐn lì yǎng qīn, ér wú sān zhě zhī què, hé wèi wú xiào zhī míng hū? kǒng zǐ yuē: yóu! rǔ zhì zhī, wú yǔ rǔ. suī yǒu guó shì zhī lì, ér bù néng zì jǔ qí shēn, fēi lì zhī shǎo, shì bù kě yǐ. fū nèi xíng bù xiū, shēn zhī zuì yě xíng xiū ér míng bù zhāng, yǒu zhī zuì yě xíng xiū ér míng zì lì. gù jūn zǐ rù zé dǔ xíng, chū zé jiāo xián, hé wèi wú xiào míng hū?
子路問於孔子曰：「有人於此，夙興夜寐，耕芸樹藝；手足胼胝，以養其親。然而名不稱孝，何也？」孔子曰：「意者身不敬與？辭不順與？色不悅與？古之人有言曰：『人與己與不汝欺。』今盡力養親，而無三者之闕，何謂無孝之名乎？」孔子曰：「由！汝志之，吾語汝。雖有國士之力，而不能自舉其身，非力之少，勢不可矣。夫內行不修，身之罪也；行修而名不彰，友之罪也；行修而名自立。故君子入則篤行，出則交賢，何為無孝名乎？」

kǒng zǐ zāo è yú chén cài zhī xián, jué liáng qī rì, dì zǐ něi bìng, kǒng zǐ xián gē. zǐ lù rù jiàn yuē: fū zǐ zhī gē, lǐ hū? kǒng zǐ fú yīng, qū zhōng ér yuē: yóu lái! wú yǔ rǔ. jūn zǐ hǎo lè, wèi wú jiāo yě xiǎo rén hǎo lè, wèi wú shè yě. qí shuí zhī, zi bù wǒ zhī ér cóng wǒ zhě hū? zǐ lù yuè, yuán qī ér wǔ, sān zhōng ér chū. míng rì, miǎn yú è, zi gòng zhí pèi, yuē: èr sān zi cóng fū zǐ ér zāo cǐ nán yě, qí fú wàng yǐ! kǒng zǐ yuē: shàn è hé yě? fū chén cài zhī xián, qiū zhī xìng yě. èr sān zi cóng qiū zhě, jiē xìng yě. wú wén zhī, jūn bù kùn bù chéng wáng, liè shì bù kùn xíng bù zhāng, yōng zhī qí fēi jī fèn lì zhì zhī shǐ yú shì hū zài.
孔子遭厄於陳、蔡之閒，絕糧七日，弟子餒病，孔子弦歌。子路入見曰：「夫子之歌，禮乎？」孔子弗應，曲終而曰：「由來！吾語汝。君子好樂，為無驕也；小人好樂，為無懾也。其誰之，子不我知而從我者乎？」子路悅，援戚而舞，三終而出。明日，免於厄，子貢執轡，曰：「二三子從夫子而遭此難也，其弗忘矣！」孔子曰：「善惡何也？夫陳、蔡之閒，丘之幸也。二三子從丘者，皆幸也。吾聞之，君不困不成王，烈士不困行不彰，庸知其非激憤厲志之始於是乎在。」

kǒng zǐ zhī sòng, kuāng rén jiǎn zi yǐ jiǎ shì wéi zhī. zǐ lù nù, fèn jǐ jiāng yǔ zhàn. kǒng zǐ zhǐ zhī, yuē: è yǒu xiū rén yì ér bù miǎn sú zhě hū? fū shī shū zhī bù jiǎng, lǐ lè zhī bù xí, shì qiū zhī guò yě ruò yǐ shù xiān wáng hào gǔ fǎ ér wèi jiù zhě, zé fēi qiū zhī zuì yě. mìng fū! gē! yǔ hé rǔ. zǐ lù dàn qín ér gē, kǒng zǐ hé zhī, qū sān zhōng, kuāng rén jiě jiǎ ér bà.
孔子之宋，匡人簡子以甲士圍之。子路怒，奮戟將與戰。孔子止之，曰：「惡有修仁義而不免俗者乎？夫《詩》、《書》之不講，禮樂之不習，是丘之過也；若以述先王好古法而為咎者，則非丘之罪也。命夫！歌！予和汝。」子路彈琴而歌，孔子和之，曲三終，匡人解甲而罷。

kǒng zǐ yuē: bù guān gāo yá, hé yǐ zhī diān zhuì zhī huàn bù lín shēn quán, hé yǐ zhī méi nì zhī huàn bù guān jù hǎi, hé yǐ zhī fēng bō zhī huàn. shī zhī zhě qí bù zài cǐ hū? shì shèn cǐ sān zhě, zé wú lèi yú shēn yǐ.
孔子曰：「不觀高崖，何以知巔墜之患；不臨深泉，何以知沒溺之患；不觀巨海，何以知風波之患。失之者其不在此乎？士慎此三者，則無累於身矣。」

zi gòng wèn yú kǒng zǐ yuē: cì jì wèi rén xià yǐ, ér wèi zhī wèi rén xià zhī dào, gǎn wèn zhī. zǐ yuē: wèi rén xià zhě, qí yóu tǔ hū. gǔ zhī shēn zé chū quán shù qí rǎng zé bǎi gǔ zī yān, cǎo mù zhí yān, qín shòu yù yān. shēng zé chū yān, sǐ zé rù yān. duō qí gōng ér bù yì, huī qí zhì ér wú bù róng. wèi rén xià zhě yǐ cǐ yě.
子貢問於孔子曰：「賜既為人下矣，而未知為人下之道，敢問之。」子曰：「為人下者，其猶土乎。汩之深則出泉；樹其壤則百穀滋焉，草木植焉，禽獸育焉。生則出焉，死則入焉。多其功而不意，恢其志而無不容。為人下者以此也。」

kǒng zǐ shì zhèng, yǔ dì zǐ xiāng shī, dú lì dōng guō mén wài, huò rén wèi zi gòng yuē: dōng mén wài yǒu yī rén yān, qí zhǎng jiǔ chǐ yǒu liù cùn, hé mù lóng sǎng, qí tóu shì yáo, qí jǐng shì gāo yáo, qí jiān shì zi chǎn, rán zì yāo yǐ xià, bù jí yǔ zhě sān cùn, lèi rán rú sàng jiā zhī gǒu. zi gòng yǐ gào. kǒng zǐ xīn rán ér tàn yuē: xíng zhuàng wèi yě, rú sàng jiā zhī gǒu, rán hū zāi! rán hū zāi!
孔子適鄭，與弟子相失，獨立東郭門外，或人謂子貢曰：「東門外有一人焉，其長九尺有六寸，河目隆顙，其頭似堯，其頸似皋繇，其肩似子產，然自腰以下，不及禹者三寸，累然如喪家之狗。」子貢以告。孔子欣然而嘆曰：「形狀未也，如喪家之狗，然乎哉！然乎哉！」

kǒng zǐ shì wèi, lù chū yú pú, huì gōng shū shì yǐ pú pàn wèi, ér zhǐ zhī. kǒng zǐ dì zǐ yǒu gōng liáng rú zhě, wèi rén xián zhǎng, yǒu yǒng lì, yǐ sī chē wǔ chéng, cóng fū zǐ xíng, kuì rán yuē: xī wú cóng fū zǐ, yù nán yú kuāng, yòu fá shù yú sòng. jīn yù kùn yú cǐ, mìng yě fū! yǔ qí jiàn fū zǐ réng yù yú nán, níng wǒ dòu sǐ. tǐng jiàn ér hé zhòng, jiāng yǔ zhī zhàn. pú rén jù yuē: gǒu wú shì wèi, wú zé chū zi. nǎi méng kǒng zǐ, ér chū zhī dōng mén. kǒng zǐ suì shì wèi. zi gòng yuē: méng kě fù hū? kǒng zǐ yuē: yào wǒ yǐ méng, fēi yì yě. wèi hóu wén kǒng zǐ zhī lái, xǐ ér yú jiāo yíng zhī. wèn fá pú, duì yuē: kě zāi! gōng yuē: wú dài fū yǐ wèi pú zhě, wèi zhī suǒ yǐ shì jìn chǔ yě, fá zhī wú nǎi bù kě hū? kǒng zǐ yuē: qí nán zǐ yǒu sǐ zhī zhì, wú zhī suǒ fá zhě, bù guò sì wǔ rén yǐ. gōng yuē: shàn. zú bù guǒ fá. tā rì, líng gōng yòu yǔ fū zǐ yǔ, jiàn fēi yàn guò, ér yǎng shì zhī, sè bù yuè. kǒng zǐ nǎi shì.
孔子適衛，路出於蒲，會公叔氏以蒲叛衛，而止之。孔子弟子有公良孺者，為人賢長，有勇力，以私車五乘，從夫子行，喟然曰：「昔吾從夫子，遇難於匡，又伐樹於宋。今遇困於此，命也夫！與其見夫子仍遇於難，寧我鬭死。」挺劍而合眾，將與之戰。蒲人懼曰：「苟無適衛，吾則出子。」乃盟孔子，而出之東門。孔子遂適衛。子貢曰：「盟可負乎？」孔子曰：「要我以盟，非義也。」衛侯聞孔子之來，喜而於郊迎之。問伐蒲，對曰：「可哉！」公曰：「吾大夫以為蒲者，衛之所以恃晉楚也，伐之無乃不可乎？」孔子曰：「其男子有死之志，吾之所伐者，不過四五人矣。」公曰：「善。」卒不果伐。他日，靈公又與夫子語，見飛雁過，而仰視之，色不悅。孔子乃逝。

wèi qú bó yù xián, ér líng gōng bù yòng mí zi xiá bù xiào, fǎn rèn zhī. shǐ yú zhòu jiàn ér bù cóng. shǐ yú bìng jiāng zú, mìng qí zǐ yuē: wú zài wèi cháo, bù néng jìn qú bó yù tuì mí zi xiá, shì wú wèi chén bù néng zhèng jūn yě. shēng ér bù néng zhèng jūn, zé sǐ wú yǐ chéng lǐ. wǒ sǐ, rǔ zhì shī yǒu xià, yú wǒ bì yǐ. qí zi cóng zhī. líng gōng diào yān, guài ér wèn yān. qí zi yǐ qí fù yán gào gōng. gōng è rán shī róng, yuē: shì guǎ rén zhī guò yě. yú shì mìng zhī bìn yú kè wèi, jìn qú bó yù ér yòng zhī, tuì mí zi xiá ér yuǎn zhī. kǒng zǐ wén zhī, yuē: gǔ zhī liè jiàn zhī zhě, sǐ zé yǐ yǐ, wèi yǒu ruò shǐ yú sǐ ér shī jiàn, zhōng gǎn qí jūn zhě yě. kě bù wèi zhí hū?
衛蘧伯玉賢，而靈公不用；彌子瑕不肖，反任之。史魚驟諫而不從。史魚病將卒，命其子曰：「吾在衛朝，不能進蘧伯玉、退彌子瑕，是吾為臣不能正君也。生而不能正君，則死無以成禮。我死，汝置屍牖下，於我畢矣。」其子從之。靈公吊焉，怪而問焉。其子以其父言告公。公愕然失容，曰：「是寡人之過也。」於是命之殯於客位，進蘧伯玉而用之，退彌子瑕而遠之。孔子聞之，曰：「古之列諫之者，死則已矣，未有若史魚死而尸諫，忠感其君者也。可不謂直乎？」