kǒng zǐ zǎo chén zuò, fù shǒu yè zhàng, xiāo yáo yú mén ér gē yuē: tài shān qí tuí hū! liáng mù qí huài hū! zhé rén qí wěi hū! jì gē ér rù, dāng hù ér zuò. zi gòng wén zhī, yuē: tài shān qí tuí, zé wú jiāng ān yǎng? liáng mù qí huài, zé wú jiāng ān zhàng? zhé rén qí wěi, wú jiāng ān fàng? fū zǐ dài jiāng bìng yě. suì qū ér rù. fū zǐ tàn ér yán yuē: cì! rǔ lái hé chí. yǔ chóu xī mèng zuò diàn yú liǎng yíng zhī xián, xià hòu shì bìn yú dōng jiē zhī shàng, zé yóu zài zuò yīn rén bìn yú liǎng yíng zhī xián, zé yǔ bīn zhǔ jiā zhī zhōu rén bìn yú xī jiē zhī shàng, zé yóu bīn zhī. ér qiū yě jí yīn rén, fū míng wáng bù xìng, zé tiān xià qí shú néng zōng yú? yú dài jiāng sǐ. suì qǐn bìng, qī rì ér zhōng. shí nián qī shí èr yǐ.
孔子蚤晨作,負手曳杖,逍遙於門而歌曰:「泰山其頹乎!梁木其壞乎!哲人其萎乎!」既歌而入,當戶而坐。子貢聞之,曰:「泰山其頹,則吾將安仰?梁木其壞,則吾將安杖?哲人其萎,吾將安放?夫子殆將病也。」遂趨而入。夫子嘆而言曰:「賜!汝來何遲。予疇昔夢坐奠於兩楹之閒,夏后氏殯於東階之上,則猶在阼;殷人殯於兩楹之閒,則與賓主夾之;周人殯於西階之上,則猶賓之。而丘也即殷人,夫明王不興,則天下其孰能宗余?余殆將死。」遂寢病,七日而終。時年七十二矣。
āi gōng lěi yuē: hào tiān bù diào, bù zhěng yí yī lǎo, bǐ píng yú yī rén yǐ zài wèi. qióng qióng yú zài jiù, wū hū! āi zāi! ní fù wú zì lǜ. zi gòng yuē: gōng qí bù méi yú lǔ hū? fū zǐ yǒu yán yuē: lǐ shī zé hūn, míng shī zé qiān. shī zhì wèi hūn, shī suǒ wèi qiān. shēng bù néng yòng, sǐ ér lěi zhī, fēi lǐ yě chēng yī rén, fēi míng. jūn liǎng shī zhī yě.
哀公誄曰:「昊天不弔,不整遺一老,俾屏餘一人以在位。煢煢余在疚,於乎!哀哉!尼父無自律。」子貢曰:「公其不沒於魯乎?夫子有言曰:『禮失則昏,名失則愆。失志為昏,失所為愆。』生不能用,死而誄之,非禮也;稱一人,非名。君兩失之也。」
jì zú, mén rén yí suǒ yǐ fú fū zǐ zhě. zi gòng yuē: xī fū zǐ sàng yán huí yě, ruò sàng qí zi ér ér wú fú. sàng zǐ lù yì rán. jīn qǐng sàng fū zǐ ruò sàng fù ér wú fú. yú shì dì zǐ jiē diào fú ér jiā má. chū yǒu suǒ zhī, zé yóu dié. zi xià yuē: rù yí dié kě yě, chū zé bù dié. zi yóu yuē: wú wén zhū fū zǐ, sàng péng yǒu, jū zé dié, chū zé fǒu sàng suǒ zūn, suī dié ér chū, kě yě.
既卒,門人疑所以服夫子者。子貢曰:「昔夫子喪顏回也,若喪其子而而無服。喪子路亦然。今請喪夫子若喪父而無服。」於是弟子皆吊服而加麻。出有所之,則由絰。子夏曰:「入宜絰可也,出則不絰。」子游曰:「吾聞諸夫子,喪朋友,居則絰,出則否;喪所尊,雖絰而出,可也。」
kǒng zǐ zhī sàng, gōng xī chì zhǎng bìn zàng yān. hán yǐ shū mǐ sān jù, xí yī shí yǒu yī chēng, jiā cháo fú yī, guān zhāng fǔ zhī guān, pèi xiàng huán, jìng wǔ cùn ér qí zǔ shòu, tóng guān sì cùn, bǎi guān wǔ cùn, chì guān qiáng, zhì shà shè pī, zhōu yě shè chóng, yīn yě chóu liàn shè zhào, xià yě. jiān yòng sān wáng lǐ, suǒ yǐ zūn shī, qiě bèi gǔ yě.
孔子之喪,公西赤掌殯葬焉。含以踈米三具,襲衣十有一稱,加朝服一,冠章甫之冠,佩象環,徑五寸而綨組綬,桐棺四寸,柏棺五寸,飭棺牆,置翣設披,周也;設崇,殷也;綢練設旐,夏也。兼用三王禮,所以尊師,且備古也。
zàng yú lǔ chéng běi sì shuǐ shàng, cáng rù dì bù jí quán. ér fēng wèi yǎn fǔ zhī xíng, gāo sì chǐ, shù sōng bǎi wèi zhì yān. dì zǐ jiē jiā yú mù, xíng xīn sàng zhī lǐ. jì zàng, yǒu zì yàn lái guān zhě, shě yú zi xià shì. zi gòng wèi zhī yuē: wú yì rén zhī zàng shèng rén, fēi shèng rén zhī zàng rén. zi xī guān yān? xī fū zǐ yán yuē: wú jiàn fēng ruò xià wū zhě, jiàn ruò fǔ yǐ. cóng ruò fǔ zhě yě. mǎ liè fēng zhī wèi yě. jīn tú yī rì sān zhǎn bǎn ér yǐ fēng, shàng xíng fū zǐ zhī zhì ér yǐ. hé guān hū zāi?
葬於魯城北泗水上,藏入地不及泉。而封為偃斧之形,高四尺,樹松柏為志焉。弟子皆家於墓,行心喪之禮。既葬,有自燕來觀者,舍於子夏氏。子貢謂之曰:「吾亦人之葬聖人,非聖人之葬人。子奚觀焉?昔夫子言曰:『吾見封若夏屋者,見若斧矣。從若斧者也。』馬鬣封之謂也。今徒一日三斬板而以封,尚行夫子之志而已。何觀乎哉?」
zi sān nián sàng bì, huò liú huò qù. wéi zi gòng lú yú mù liù nián. zì hòu qún dì zǐ jí lǔ rén chù mù rú jiā zhě, bǎi yǒu yú jiā. yīn míng qí jū yuē kǒng lǐ yān.
子三年喪畢,或留或去。惟子貢廬於墓六年。自後群弟子及魯人處墓如家者,百有餘家。因名其居曰「孔里」焉。