strong qí bīng strong
骑兵
dì yī. xuǎn qí bīng
第一。选骑兵
yù rì xiān jiāng bù xià guān shēng sù shǒu jūn lìng xí zhī shù wǔ zhī jiào zhě, gè fēn zhí shì, tián yú bái pái huò zhǐ shàng. qí tián yíng wǔ cì dì zhě wèi yī hào pái, tián nián mào jí guàn zhě wèi èr hào pái, tián bā jì wǔ yì zhě wèi sān hào pái, zǒng tián duì wǔ xìng míng zhě wèi sì hào pái, chāo duì wǔ qīng cè zhě jí suí zhī wèi wǔ hào pái. měi yī pái yòng zhuō yī zhāng, fù shù yī hào, jí shǒu zhǔ jiàng zhī bàng, yú hào gè yú kòng dì fēn shè, āi hào ér xià, yòu yī miàn jiāng yāo pái duì cè, zhào gè zhǒng shì yàng, yù rì kān shuā qí bèi, shì kāi yú hòu. cì rì zǎo, jiāng tóu mù jiàn zài jūn shì rén děng yǐ cì huàn jìn, rú yī qiān xiān dìng qiān zǒng yī yuán, lìng qiān zǒng xuǎn bù xià bǎ zǒng jǐ yuán, yàn zhōng, yòu lìng gè bǎ zǒng xuǎn bǎi zǒng jǐ yuán, yàn zhōng. yòu lìng gè bǎi zǒng xuǎn qí zǒng sān míng, xiān yǐ yī bǎi zǒng xià yī qí zǒng, lìng xuǎn duì zǒng sān míng. xiān yǐ yī duì zǒng zì xíng jiǎn bīng shí yī míng, yī zì xiàng shàng lì dìng, zhǔ zhě yǔ zhī biàn yàn kān fǒu, yǐ yǒu lì líng lì zhě èr míng, wèi yī wǔ èr wǔ zhǎng, chōng niǎo chòng shǒu, yǐ niǎo chòng wèi zhǎng bīng, réng xí shuāng shǒu dāo wèi duǎn bīng. yǐ yǒu lì líng lì zhě èr míng, wèi dì sān dì sì, chōng kuài qiāng shǒu, gè zhí cháng bǐng kuài qiāng wèi zhǎng bīng, jìn yòng bǐng dài gùn wèi duǎn bīng. yǐ yǒu shā qì zhě èr míng, wèi dì wǔ dì liù, gè chōng tǎng bǎ shǒu, yǐ tǎng bǎ wèi duǎn bīng, jiān huǒ jiàn wèi zhǎng bīng. yǐ yǒu shā qì néng shè zhě èr míng, wèi dì qī dì bā, chōng dāo gùn shǒu, yǐ dāo gùn wèi duǎn bīng, yǐ shè wèi zhǎng bīng. yǐ yǒu lì xí shè zhě èr míng, wèi dì jiǔ dì shí, chōng dà bàng shǒu, yǐ dà bàng wèi duǎn bīng, gōng shǐ wèi zhǎng bīng. yǐ yōng lù kě yì zhě yī míng, wèi dì shí yī míng, chōng huǒ bīng, tīng duì zhǎng guǎn shù, cǐ mǎ yíng zuǒ yòu èr bù yě.
预日先将部下官生夙守军令、习知束伍之教者,各分执事,填于白牌或纸上。其填营伍次第者为一号牌,填年貌籍贯者为二号牌,填疤记武艺者为三号牌,总填队伍姓名者为四号牌,抄队伍清册者即随之为五号牌。每一牌用桌一张,缚竖一号,即守主将之傍,余号各于空地分设,挨号而下,又一面将腰牌队册,照各种式样,预日刊刷齐备,式开于后。次日早,将投募见在军事人等以次唤进,如一千先定千总一员,令千总选部下把总几员,验中,又令各把总选百总几员,验中。又令各百总选旗总三名,先以一百总下一旗总,令选队总三名。先以一队总自行拣兵十一名,一字向上立定,主者与之辨验堪否,以有力伶俐者二名,为一伍、二伍长,充鸟铳手,以鸟铳为长兵,仍习双手刀为短兵。以有力伶俐者二名,为第三、第四,充快枪手,各执长柄快枪为长兵,近用柄代棍为短兵。以有杀气者二名,为第五、第六,各充鎲钯手,以鎲钯为短兵,兼火箭为长兵。以有杀气能射者二名,为第七、第八,充刀棍手,以刀棍为短兵,以射为长兵。以有力习射者二名,为第九、第十,充大棒手,以大棒为短兵,弓矢为长兵。以庸碌可役者一名,为第十一名,充火兵,听队长管束,此马营左右二部也。
zhōng bù qīng qí, měi sī dì yī jú jù chòng shǒu, wèi dì yī èr sān sì wǔ liù qī bā bǎ shǒu, jiān huǒ jiàn wèi dì jiǔ shí èr jú sān jú jù shā shǒu, dì yī èr sān sì jù gōng shǐ yāo dāo, dì wǔ liù qī bā jù gōng shǐ gōu qiāng, dì jiǔ shí jù bǎ bìng huǒ jiàn, yǐ shàng jù tīng duì zǒng guǎn shù. fán wèi yī èr sān sì wǔ liù qī bā jiǔ shí jù héng liè wéi ǒu, yī wǔ zài zuǒ lián, bīng wǔ míng, yī sān wǔ qī jiǔ shì yě. èr wǔ zài yòu lián, bīng wǔ míng, èr sì liù bā shí shì yě. xiān tián duì zǒng pái, lián rén sòng yī hào tián yíng wǔ cì dì qì, lián rén chuán yǔ dì èr hào, tián jí guàn nián mào bì, lián rén chuán yǔ dì sān hào, tián bā jì wǔ yì huá, lián rén chuán yǔ dì sì hào, tián quán duì xìng míng yú yāo pái, jiàng pái sòng tián qīng cè. yòu yǐ yī míng yǔ yāo pái zhǐ yī zhāng, lián rén āi cì āi tián rú shì. yòu huàn yī duì, rú cǐ sān duì bì, jí huàn yī qí zǒng zhào cǐ tián wán, lǐng yú kòng dì, jiāng duì wǔ bǎi gè shì yàng. yī miàn jí jiāng yù rì zuò jiù rú shì fāng sè rèn qí yī miàn fù zhí, yǐ biàn háng wǔ. sān qí zǒng jù wán, fù yǔ yī bǎi zǒng. jūn zú sān qiān èr bǎi yǐ shàng, měi bǎ sì bǎi zǒng. jūn zhǐ sān qiān yǐ xià, měi bǎ sān bǎi zǒng, jù wán. jí mìng běn bǎ zǒng lǐng yú kōng suǒ bǎi míng, shēn míng yuē shù lǐng huí. rú cǐ, měi yī yíng jiàng guān xià jì wán, yī miàn zhào yāo pái zào cè wǔ běn, yǒu shì zài hòu, chū shì yú dì èr rì diǎn míng, suí jí jūn gěi mǎ pǐ, fán zhàn bīng jù yǔ shàng děng mǎ. xì huǒ qì chāi shǐ, bù shǔ qián fēng zhě, yǔ dì èr děng mǎ, qí xià děng mǎ tài qù bù yòng, měi yíng sān bù, suī tóng yī tǐ, ér xiāo jiàn líng lì hǎo hàn, xū duō guī gè tóu sī, jí àn yù xuǎn fēng fǎ yǐ. shù wǔ shì jìng, yòu yuē rì yú jiào yì, gōng tóng zài sān dìng yù, xuān míng dé yì, jí qǔ gè guān āi cì chéng dì wú yǒu bù kān gān jié zhuàng, shì kāi yú hòu.
中部轻骑,每司第一局俱铳手,为第一、二、三、四、五、六、七、八钯手,兼火箭为第九、十;二局、三局俱杀手,第一、二、三、四俱弓矢腰刀,第五、六、七、八俱弓矢钩枪,第九、十俱钯并火箭,以上俱听队总管束。凡谓一、二、三、四、五、六、七、八、九、十俱横列为偶,一伍在左连,兵五名,一、三、五、七、九是也。二伍在右连,兵五名,二、四、六、八、十是也。先填队总牌,连人送一号填营伍次第讫,连人传与第二号,填籍贯年貌毕,连人传与第三号,填疤记武艺华,连人传与第四号,填全队姓名于腰牌,将牌送填清册。又以一名与腰牌纸一张,连人挨次挨填如式。又唤一队,如此三队毕,即唤一旗总照此填完,领于空地,将队伍摆个式样。一面即将预日做就如式方色认旗一面付执,以辨行伍。三旗总俱完,付与一百总。军足三千二百以上,每把四百总。军止三千以下,每把三百总,俱完。即命本把总领于空所摆明,申明约束领回。如此,每一营将官下既完,一面照腰牌造册五本,有式在后,出示于第二日点名,随即均给马匹,凡战兵俱与上等马。系火器差使,不属前锋者,与第二等马,其下等马汰去不用,每营三部,虽同一体,而骁健伶俐好汉,须多归各头司,即暗寓选锋法矣。束伍事竟,又约日于教埸,公同再三订谕,宣明德意,即取各官挨次呈递无有不堪甘结状,式开于后。
dì èr. qí qí gǔ
第二。骑旗鼓
měi yíng qí pái liù míng, hào chòng shǒu èr míng, mén qí sān míng, jīn gǔ qí èr míng, zhí wǔ fāng qí wǔ míng, zhí hào dài wǔ míng, jiǎo qí sì míng, rèn qí èr míng, xún shì qí bā míng, chuī gǔ shǒu shí liù míng, yè bù shōu wǔ shí míng, huǒ yào jiàng èr míng, tiě zèng jiàng èr míng, gōng jiàn jiàng èr míng, yī shì yī míng, jiā dīng yī míng, yī shòu yī míng, jiā dīng yī míng.
每营旗牌六名,号铳手二名,门旗三名,金鼓旗二名,执五方旗五名,执号带五名,角旗四名,认旗二名,巡视旗八名,吹鼓手十六名,夜不收五十名,火药匠二名,铁锃匠二名,弓箭匠二名,医士一名,家丁一名,医兽一名,家丁一名。
dì sān. qí zá liú
第三。骑杂流
měi yíng jiàng guān xià shí zì sān míng, jiā dīng bù jū shù. wù yào tóng sǐ shēng, kě dǐ hǎo hàn, tīng zì shè fǎ mù yǎng, bàn dāng bā míng, jūn láo èr shí sì míng, chú yì èr míng, jù mǎ jūn jūn bàn shí bā míng, yǎng mǎ sān míng, xīn shuǐ sān míng, jù bù jūn. zhōng jūn guān měi yuán xià shí zì èr míng, jūn láo bā míng, jù mǎ jūn jūn bàn sì míng, jù bù jūn. qiān zǒng měi yuán xià shí zì yī míng, jūn láo liù míng, jù mǎ jūn. jūn bàn sì míng, jù bù jūn. bǎ zǒng měi yuán xià shí zì yī míng, jūn láo sì míng, jù mǎ jūn. jūn bàn sì míng, jù bù jūn. bǎi zǒng měi míng xià qí dīng mǎ jūn yī míng.
每营将官下识字三名,家丁不拘数。务要同死生,可抵好汉,听自设法募养,伴当八名,军牢二十四名,厨役二名,俱马军;军伴十八名,养马三名,薪水三名,俱步军。中军官每员下识字二名,军牢八名,俱马军;军伴四名,俱步军。千总每员下识字一名,军牢六名,俱马军。军伴四名,俱步军。把总每员下识字一名,军牢四名,俱马军。军伴四名,俱步军。百总每名下旗丁马军一名。
dì sì. qí duì pái
第四。骑队牌
yòu cè shì jiě
右册式解
fū cè shì xíng wèi yǒu xiàn, xī tián bù quán, gù jiǎn qí wén. kǒng dú zhī bù dé qí xiáng, fù jiā jiě shuō rú cǐ. yòng zhě xiān yú cǐ biàn zhī, bǐ zhī cè nèi zì yǎn, jí jǐn zhī gè jūn suǒ xí jì yì, rán hòu kǎo jiào wéi biàn.
夫册式行位有限,悉填不全,故减其文。恐读之不得其详,复加解说如此。用者先于此辨之,俾知册内字眼,即尽知各军所习技艺,然后考较为便。
fū dāo chòng zhě, niǎo qiāng cháng dāo yě, niǎo chòng yuǎn shè jí zhǔn, cháng dāo jìn yòng xiān jí, qiāng bàng zhě, qiāng yì chòng, běi fāng hū wèi kuài qiāng. gù bù kě biàn, jīn jiā cháng bǐng, yuǎn zé yòng huǒ yào qiān zi jǔ fàng, jìn zé yǐ bǐng dài bàng jī zhī. xí zé yòng mù bàng, dàn chòng yào zi shù zhì, yuán cū miù duō, zhì bù zhǔn zhōng. jīn yǒu xīn fǎ, kě wèi xiáng jìn. bǎ jiàn zhě, yì yǔ huǒ jiàn yě. huǒ jiàn yuǎn fā, bǎ jìn yòng. yīn bǎ yǒu gǔ, kě jià huǒ jiàn ér fàng zhī, gù bìng wèi yī zú. gùn shǐ zhě, jiā dāo gùn jiān gōng shǐ yě. jiā dāo gùn jí bái bàng jiā rèn. yuǎn zé yòng gōng shǐ, jìn zé yòng jiā dāo gùn, kě cì kě jī, bàng shǐ zhě, bái bàng jiān gōng shǐ yě. mǎ shàng bù gǎn yòng jī, qiě yī jī bì yī cì, gù yòu jiā duǎn fēng yú dǐng, yǐ biàn mǎ shàng cì zhī. bù xià jī cì jiān yòng bàng, jí tǐng yě. mèng zǐ yuē:" zhí tǐng kě yǐ tà qín chǔ zhī jiān jiǎ lì bīng." fēi zhēn yán tǐng zhī kě yù jiān lì yě, gài yán rén xīn qí yī, jí tǐng fēi kě yǔ jiān jiǎ lì bīng dí zhě, yòng zhī yì qǔ shèng. jīn fū dí jiǎ chéng jiān yǐ, bīng chéng lì yǐ, ér wǒ rén xīn hé rú? nǎi yǐ bái bàng dāng dí wèi zhǎng jì, mí ér bù wù, jí sūn wú fù qǐ, wú néng zhuǎn yí, hé qí miù é rù rén zhī shēn yě. gōng shǐ yuǎn bù rú huǒ qì, mìng zhòng bù rú niǎo chòng, ér dí yǐ jiān jiǎ dāng zhī, měi měi shè bù néng rù, yì míng zhī ér bù kěn biàn qí xí zhě, yuán shàng sī chāo yuè piān yú cǐ ěr. huǒ qì bù jīng, bù rú wú, jīn zhī yǐ huǒ qì dāng dí ér bù zhī jīng, yì wú liè yě. huǒ dān zhě, huǒ bīng yě. dān, biǎn tiāo yě. yòng tiě jiān biǎn dàn, biàn yú jiān tiāo, yòu kě jī cì, yì nóng zhōng zhàn qì yě.
夫刀铳者,鸟枪长刀也,鸟铳远射极准,长刀近用先及,枪棒者,枪亦铳,北方呼为快枪。痼不可变,今加长柄,远则用火药、铅子举放,近则以柄代棒击之。习则用木棒,但铳药子数制,原粗谬多,致不准中。今有新法,可谓详尽。钯箭者,义与火箭也。火箭远发,钯近用。因钯有股,可架火箭而放之,故并为一卒。棍矢者,夹刀棍兼弓矢也。夹刀棍即白棒加刃。远则用弓矢,近则用夹刀棍,可刺可击,棒矢者,白棒兼弓矢也。马上不敢用击,且一击必一刺,故又加短锋于顶,以便马上刺之。步下击刺兼用棒,即梃也。孟子曰:“执梃可以挞秦楚之坚甲利兵。”非真言梃之可御坚利也,盖言人心齐一,即梃非可与坚甲利兵敌者,用之亦取胜。今夫敌甲诚坚矣,兵诚利矣,而我人心何如?迺以白棒当敌为长技,迷而不悟,即孙、吴复起,毋能转移,何其谬讹入人之深也。弓矢远不如火器,命中不如鸟铳,而敌以坚甲当之,每每射不能入,亦明知而不肯变其习者,缘上司抄阅偏于此耳。火器不精,不如无,今知以火器当敌而不知精,亦无埒也。火担者,火兵也。担,扁挑也。用铁尖扁担,便于肩挑,又可击刺,亦农中战器也。
dì wǔ. qí qí hào
第五。骑旗号
měi yī dà yíng, jiàng guān fēn wǔ sè. měi yíng jiàng guān xià gè bù wǔ, yòu fēn wǔ sè. zài jiàng guān yǐ qí xīn dìng běn yíng fāng sè, yǐ biān shēng qí ér yǐ huáng yīng dé qiān zǒng yǐ xīn zuò běn fāng, yǐ biān yīng zhǔ jiàng, yǐ dài yīng dé bǎ zǒng yǐ xīn zuò běn fāng, yǐ biān yīng qiān zǒng, yǐ dài yīng zhǔ jiàng bǎi zǒng yǐ xīn zuò běn fāng, yǐ biān yīng bǎ zǒng, yǐ dài yīng qiān zǒng qí zǒng yǐ xīn zhuǎn yīng běn yíng bù yòng biān dài. jūn shì kuī yǒu yīng ér wú qí. duì zǒng kuī qí zhǎng liù cùn, shàng shū duì shào fēn shù zì yàng, fāng sè zhào yíng jiāng qí. qí zǒng bèi qí yī miàn, shēn fāng èr chǐ wǔ cùn, xié jiǎo yòng biān, qí gān zhǎng sān chǐ liù cùn. bǎi zǒng rèn qí yī miàn, shēn fāng èr chǐ, xié jiǎo yòng biān, gān yòng qiāng tóu, zhǎng jiǔ chǐ, shàng shū zì. yī jú shū" zhèn yǒng", èr jú shū" yáng yǒng", sān jú shū" wēi yǒng", sì jú shū" wǔ yǒng". bǎ zǒng rèn qí, zhǎng sān chǐ, xié jiǎo yǒu biān, gān gāo yī zhàng yī chǐ, yòng yīng tóu hào dài yī tiáo, zhǎng wǔ chǐ. qiān zǒng rèn qí, zhǎng sì chǐ, xié jiǎo yǒu biān, gān gāo yī zhàng sān chǐ, hào dài yī tiáo, zhǎng qī chǐ. yíng jiāng rèn qí, zhǎng liù chǐ, xié jiǎo yǒu biān, gān yòng yīng tóu zhì wěi, gāo yī zhàng wǔ chǐ. hào dài yī tiáo, zhǎng bā chǐ wǔ cùn yǐ shàng jù xiǎo chǐ.
每一大营,将官分五色。每营将官下各部伍,又分五色。在将官以旗心定本营方色,以边生旗而以黄应德;千总以心坐本方,以边应主将,以带应德;把总以心坐本方,以边应千总,以带应主将;百总以心坐本方,以边应把总,以带应千总;旗总以心转应本营不用边带。军士盔有缨而无旗。队总盔旗长六寸,上书队哨分数字样,方色照营将旗。旗总背旗一面,身方二尺五寸,斜角用边,旗杆长三尺六寸。百总认旗一面,身方二尺,斜角用边,杆用枪头,长九尺,上书字。一局书“振勇”,二局书“扬勇”,三局书“威勇”,四局书“武勇”。把总认旗,长三尺,斜角有边,杆高一丈一尺,用缨头号带一条,长五尺。千总认旗,长四尺,斜角有边,杆高一丈三尺,号带一条,长七尺。营将认旗,长六尺,斜角有边,杆用缨头雉尾,高一丈五尺。号带一条,长八尺五寸(以上俱小尺)。
qián yíng jiàng guān rèn qí, hóng xīn lán biān huáng dài zhū yīng zhì wěi shū" qián jūn sī mìng".
前营将官认旗,红心、蓝边、黄带、珠缨、雉尾、书“前军司命”。
zhōng bù qiān zǒng qí, huáng xīn hóng biān huáng dài. zhōng zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn huáng biān hóng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn huáng biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng.
中部千总旗,黄心、红边、黄带。中左司把总旗,蓝心、黄边、红带。百总旗,蓝心、黄边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。
yǐ hòu zhào cǐ:
以后照此:
zhōng yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn huáng biān hóng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn huáng biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng.
中右司把总旗,白心、黄边、红带。百总旗,白心、黄边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。
zuǒ bù qiān zǒng qí, lán xīn hóng biān huáng dài.
左部千总旗,蓝心、红边、黄带。
zuǒ zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn lán biān hóng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn lán biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān hóng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn lán biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng.
左左司把总旗,蓝心、蓝边、红带。百总旗,蓝心、蓝边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。左右司把总旗,白心、蓝边、红带。百总旗,白心、蓝边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。
yòu bù qiān zǒng qí, bái xīn hóng biān huáng dài. yòu zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn bái biān hóng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn bái biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng. yòu yòu sī bǎ zǒng qí. bái xīn bái biān hóng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn bái biān hóng dài. qí zǒng qí, hóng. duì zǒng kuī qí, hóng. hòu yíng jiàng guān rèn qí, hēi xīn bái biān huáng dài zhū yīng zhì wěi, shū" hòu jūn sī mìng".
右部千总旗,白心、红边、黄带。右左司把总旗,蓝心、白边、红带。百总旗,蓝心、白边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。右右司把总旗。白心、白边、红带。百总旗,白心、白边、红带。旗总旗,红。队总盔旗,红。后营将官认旗,黑心、白边、黄带、珠缨、雉尾,书“后军司命”。
zhōng bù qiān zǒng qí, huáng xīn hēi biān huáng dài. zhōng zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn huáng biān hēi dài. bǎi zǒng qí, lán xīn huáng biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. zhōng yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn huáng biān hēi dài. bǎi zǒng qí, bái xīn huáng biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. zuǒ bù qiān zǒng qí, lán xīn hēi biān huáng dài. zuǒ zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn lán biān hēi dài. bǎi zǒng qí, lán xīn lán biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān hēi dài. bǎi zǒng qí, bái xīn lán biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. yòu bù qiān zǒng qí, bái xīn hēi biān huáng dài. yòu zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn bái biān hēi dài. bǎi zǒng qí, lán xīn bái biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. yòu yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn bái biān hēi dài. bǎi zǒng qí, bái xīn bái biān hēi dài. qí zǒng qí, hēi. duì zǒng kuī qí, hēi. zuǒ yíng jiàng guān rèn qí, lán xīn hēi biān huáng dài zhū yīng zhì wěi, shū" zuǒ jūn sī mìng".
中部千总旗,黄心、黑边、黄带。中左司把总旗,蓝心、黄边、黑带。百总旗,蓝心、黄边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。中右司把总旗,白心、黄边、黑带。百总旗,白心、黄边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。左部千总旗,蓝心、黑边、黄带。左左司把总旗,蓝心、蓝边、黑带。百总旗,蓝心、蓝边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。左右司把总旗,白心、蓝边、黑带。百总旗,白心、蓝边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。右部千总旗,白心、黑边、黄带。右左司把总旗,蓝心、白边、黑带。百总旗,蓝心、白边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。右右司把总旗,白心、白边、黑带。百总旗,白心、白边、黑带。旗总旗,黑。队总盔旗,黑。左营将官认旗,蓝心、黑边、黄带、珠缨、雉尾,书“左军司命”。
zhōng bù qiān zǒng qí, huáng xīn lán biān huáng dài. zhōng zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn huáng biān lán dài. bǎi zǒng qí, lán xīn huáng biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. zhōng yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān lán dài. bǎi zǒng qí, bái xīn huáng biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. zuǒ bù qiān zǒng qí, lán xīn lán biān huáng dài. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, lán xīn lán biān huáng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn lán biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān lán dài. bǎi zǒng qí, bái xīn lán biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. yòu bù qiān zǒng qí, bái xīn lán biān huáng dài. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, lán xīn bái biān lán dài. bǎi zǒng qí, lán xīn bái biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. yòu yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn bái biān lán dài. bǎi zǒng qí, bái xīn bái biān lán dài. qí zǒng qí, lán. duì zǒng kuī qí, lán. yòu yíng jiàng guān rèn qí, bái xīn huáng biān huáng dài zhū yīng zhì wěi, shū" yòu jūn sī mìng".
中部千总旗,黄心、蓝边、黄带。中左司把总旗,蓝心、黄边、蓝带。百总旗,蓝心、黄边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。中右司把总旗,白心、蓝边、蓝带。百总旗,白心、黄边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。左部千总旗,蓝心、蓝边、黄带。左右司把总旗,蓝心、蓝边、黄带。百总旗,蓝心、蓝边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。左右司把总旗,白心、蓝边、蓝带。百总旗,白心、蓝边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。右部千总旗,白心、蓝边、黄带。左右司把总旗,蓝心、白边、蓝带。百总旗,蓝心、白边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。右右司把总旗,白心、白边、蓝带。百总旗,白心、白边、蓝带。旗总旗,蓝。队总盔旗,蓝。右营将官认旗,白心、黄边、黄带、珠缨、雉尾,书“右军司命”。
zhōng bù qiān zǒng qí, huáng xīn bái biān huáng dài. zhōng zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn huáng biān bái dài. bǎi zǒng qí, lán xīn huáng biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. zhōng yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn huáng biān bái dài. bǎi zǒng qí, bái xīn huáng biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. zuǒ bù qiān zǒng qí, lán xīn bái biān huáng dài. zuǒ zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn lán biān bái dài. bǎi zǒng qí, lán xīn lán biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān bái dài. bǎi zǒng qí, bái xīn lán biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. yòu bù qiān zǒng qí, bái xīn bái biān huáng dài. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, lán xīn bái biān bái dài. bǎi zǒng qí, lán xīn bái biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. yòu yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn bái biān bái dài. bǎi zǒng qí, bái xīn bái biān bái dài. qí zǒng qí, bái. duì zǒng kuī qí, bái. zhōng yíng jiàng guān rèn qí, huáng xīn hóng biān huáng dài zhū yīng zhì wěi, shū" zhōng jūn sī mìng".
中部千总旗,黄心、白边、黄带。中左司把总旗,蓝心、黄边、白带。百总旗,蓝心、黄边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。中右司把总旗,白心、黄边、白带。百总旗,白心、黄边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。左部千总旗,蓝心、白边、黄带。左左司把总旗,蓝心、蓝边、白带。百总旗,蓝心、蓝边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。左右司把总旗,白心、蓝边、白带。百总旗,白心、蓝边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。右部千总旗,白心、白边、黄带。左右司把总旗,蓝心、白边、白带。百总旗,蓝心、白边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。右右司把总旗,白心、白边、白带。百总旗,白心、白边、白带。旗总旗,白。队总盔旗,白。中营将官认旗,黄心、红边、黄带、珠缨、雉尾,书“中军司命”。
zhōng bù qiān zǒng qí, huáng xīn huáng biān huáng dài. zhōng zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn huáng biān huáng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn huáng biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. zhōng yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn huáng biān huáng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn lán biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. zuǒ bù qiān zǒng qí, lán xīn huáng biān huáng dài. zuǒ zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn lán biān huáng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn lán biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. zuǒ yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn lán biān huáng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn huáng biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. yòu bù qiān zǒng qí, bái xīn bái biān huáng dài. yòu zuǒ sī bǎ zǒng qí, lán xīn bái biān huáng dài. bǎi zǒng qí, lán xīn bái biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. yòu yòu sī bǎ zǒng qí, bái xīn bái biān huáng dài. bǎi zǒng qí, bái xīn bái biān huáng dài. qí zǒng qí, huáng. duì zǒng kuī qí, huáng. dì liù. qí shí qì
中部千总旗,黄心、黄边、黄带。中左司把总旗,蓝心、黄边、黄带。百总旗,蓝心、黄边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。中右司把总旗,白心、黄边、黄带。百总旗,白心、蓝边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。左部千总旗,蓝心、黄边、黄带。左左司把总旗,蓝心、蓝边、黄带。百总旗,蓝心、蓝边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。左右司把总旗,白心、蓝边、黄带。百总旗,白心、黄边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。右部千总旗,白心、白边、黄带。右左司把总旗,蓝心、白边、黄带。百总旗,蓝心、白边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。右右司把总旗,白心、白边、黄带。百总旗,白心、白边、黄带。旗总旗,黄。队总盔旗,黄。第六。骑什器
qí zǒng: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, bì shǒu yī fù, bèi qí yī miàn, qí gān yī gēn, hé lì gōng yī zhāng, gōng xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, fēng lì yāo dāo yī bǎ, shuāng chā yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè.
旗总:每名明盔一顶,甲一副,臂手一副,背旗一面,旗杆一根,合力弓一张,弓弦二条,大箭三十枝,锋利腰刀一把,双插一副,鞓带一条,椰瓢一个。
duì zǒng: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, bì shǒu yī fù, bèi qí yī miàn, qí gān yī gēn, hé lì gōng yī zhāng, gōng xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, fēng lì yāo dāo yī bǎ, shuāng chā yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè.
队总:每名明盔一顶,甲一副,臂手一副,背旗一面,旗杆一根,合力弓一张,弓弦二条,大箭三十枝,锋利腰刀一把,双插一副,鞓带一条,椰瓢一个。
niǎo chòng shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, cháng dāo yī bǎ, niǎo chòng yī mén, shuò zhàng yī gēn, xī biē yí gè, yào guǎn sān shí gè, qiān zi dài yí gè, chòng tào yí gè, bèi zhēng huǒ yào, měi sān qián wèi yī chū, bèi sān bǎi chū. lìng bèi kōng yào liù liǎng, tōng gòng liù jīn, qiān zi sān bǎi gè, huǒ shéng wǔ gēn, měi jú qiān zi mó yī fù, yē piáo yí gè. chòng kě yǐ róng sān qián qiān zi wèi hé shì, yào bǐ qiān zi fēn liǎng, měi qián jiā èr fēn, yú jiē fǎng cǐ.
鸟铳手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,长刀一把,鸟铳一门,搠仗一根,锡鳖一个,药管三十个,铅子袋一个,铳套一个,备征火药,每三钱为一出,备三百出。另备空药六两,通共六斤,铅子三百个,火绳五根,每局铅子模一副,椰瓢一个。铳可以容三钱铅子为合式,药比铅子分两,每钱加二分,余皆仿此。
kuài qiāng shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, kuài qiāng yī gān, shuò zhàng yī gēn, zhuī yī bǎ, jiǎn yī bǎ, yào dài yí gè, yào guǎn sān shí gè, yào xiàn tǒng yí gè, yào xiàn wǔ bǎi gēn, liú huáng zhàn liǎng tóu, qiān zi dài yí gè, bèi zhēng qiān zi sān bǎi gè, huǒ yào měi chū wǔ qián, bèi sān bǎi chū, gòng bèi yào jiǔ jīn liù liǎng, chòng kǒu bù tóng, zi yào zhào niǎo chòng lì jiā jiǎn. huǒ shéng sān gēn, fēng lì yāo dāo yī bǎ, měi jú qiān zi mó yī fù, huǒ lián shí yī fù, yē piáo yí gè.
快枪手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,快枪一杆,搠杖一根,锥一把,剪一把,药袋一个,药管三十个,药线筒一个,药线五百根,硫黄蘸两头,铅子袋一个,备征铅子三百个,火药每出五钱,备三百出,共备药九斤六两,铳口不同,子药照鸟铳例加减。火绳三根,锋利腰刀一把,每局铅子模一副,火镰石一副,椰瓢一个。
tīng shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè, tīng yī bǎ, huǒ jiàn zì fù sān shí zhī, bèi dài sān shí zhī, jiàn lǒu yí gè, yóu zhào yí gè, huǒ shéng sān gēn.
鞓手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个,鞓一把,火箭自负三十枝,备带三十枝,箭篓一个,油罩一个,火绳三根。
dāo gùn shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè, dāo gùn yī gēn, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù.
刀棍手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个,刀棍一根,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副。
bàng shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè, dà bàng yī gùn, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù.
棒手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个,大棒一棍,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副。
gōng dāo shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè, yāo dāo yī bǎ, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù.
弓刀手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个,腰刀一把,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副。
gōng qiāng shǒu: měi míng míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè, gōu qiāng yī gān, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù.
弓枪手:每名明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个,钩枪一杆,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副。
huǒ bīng měi míng tiě jiān biǎn dàn yī gēn, lín shí jí chōng gùn jī zhī yòng, tiě jiān kě cì, jù xí gùn fǎ. guō yī kǒu, yē piáo yí gè.
火兵;每名铁尖扁担一根,临时即充棍击之用,铁尖可刺,俱习棍法。锅一口,椰瓢一个。
mǎ: měi pǐ ān zhàng yī fù, pèi tóu yī fù, dù dài èr tiáo, gǔn dù yī tiáo, mù bàn yī fù, bàn mǎ shéng èr tiáo, mǎ chūn yī jiàn, cǎo zhá měi duì yī kǒu.
马:每匹鞍仗一副,辔头一副,肚带二条,滚肚一条,木绊一副,绊马绳二条,马椿一件,草铡每队一口。
hǔ dūn pào: měi wèi tiě chuí yī bǎ, jiǎn yī bǎ, zhuī yī bǎ, yào xiàn hé yí gè, yào shēng yí gè, mù sòng èr gēn, mù láng tou yí gè, huǒ yào měi chū bā liǎng, gòng bèi yào sān shí chū, huǒ shéng sān gēn, huǒ xiàn sì shí wǔ gēn, mù mǎ zǐ sān shí gè, hé kǒu shí zǐ sān shí gè, qiān zi rú zhòng yī liǎng zhě yòng sān shí gè, zhòng sān qián yǐ xià zhě yòng yī bǎi gè, fēn dà xiǎo qīng zhòng dìng shù, hé kǒu dà qiān zi shí gè, měi gè zhòng wǔ qián, pí lǒu èr gè, měi èr wèi tuó jià yī fù, suí èr wèi yào zi shí wù tuó jià yī fù.
虎蹲炮:每位铁锤一把,剪一把,锥一把,药线盒一个,药升一个,木送二根,木榔头一个,火药每出八两,共备药三十出,火绳三根,火线四十五根,木马子三十个,合口石子三十个,铅子如重一两者用三十个,重三钱以下者用一百个,分大小轻重定数,合口大铅子十个,每个重五钱,皮篓二个,每二位驮架一副,随二位药子什物驮架一副。
luó: měi tóu ān zhàng yī fù, pèi tóu yī fù, dù dài èr tiáo, gǔn dù yī tiáo, jiāng shéng èr tiáo, tiě jué yí gè, mù chūn yí gè, tuó jià yī fù.
骡:每头鞍仗一副,辔头一副,肚带二条,滚肚一条,缰绳二条,铁橛一个,木椿一个,驮架一副。
dì qī. qí shén qì
第七。骑神器
fán qí bīng yíng yǒu hǔ dūn pào, gè yǒu tuó luó, píng shí réng shǔ yī guān, míng wéi guǎn shén qì bǎ zǒng, zhuān wèi guǎn shù cāo liàn diǎn chá, bèi bàn shí wù, wèi sì luó tóu. chū zhēng fēn yǔ gè bù, měi qí yī wèi, zhuān zé duì zǒng guǎn. fàng xià yíng shí, shí bù bù yòng, jù tiē chū wài wéi, měi èr qí yī wèi, yǔ wài wéi yuán pào, měi èr qí hé sān wèi.
凡骑兵营有虎蹲炮,各有驮骡,平时仍属一官,名为管神器把总,专为管束操练点察,备办什物,喂饲骡头。出征分与各部,每旗一位,专责队总管。放下营时,十部不用,俱贴出外围,每二旗一位,与外围原炮,每二旗合三位。
dì bā. jù mǎ zhà
第八。拒马柞
měi yī qí shí èr jià, měi liù jià yī bāo, měi èr bāo yī tuó, měi yíng zuǒ yòu zhōng sān bù jù tóng. xià yíng shí, zhōng bù jù mǎ jù tiē wài wéi. měi yī qí hé sān bāo, gòng shí bā jià, zhōng céng zài zi yíng bù yòng, mén jiǎo jiān jù xià dān céng, biàn yú chū rù.
每一旗十二架,每六架一包,每二包一驮,每营左右中三部俱同。下营时,中部拒马俱贴外围。每一旗合三包,共十八架,中层在子营不用,门角间俱下单层,便于出入。
strong bù bīng strong
步兵
dì yī. xuǎn bù jūn
第一。选步军
yù rì bèi pái hào zhuō cì bìng shuā yāo pái cè, jù yǔ qí bīng shù wǔ tóng. shì rì xuǎn shí, xiān nǐ qiān bǎ bǎi qí duì děng zǒng, yì tóng qí bīng lì. xiān yǐ yī duì zǒng zì xíng jiǎn bīng shí yī míng, yī zì xiàng shàng lì dìng, zhǔ zhě yǔ zhī biàn yàn kān fǒu, yǐ yǒu lì líng lì zhě èr míng, wèi yī wǔ zhǎng èr wǔ zhǎng, gè wèi niǎo chòng shǒu, jiān shuāng shǒu cháng dāo yī bǎ, dì yī míng zài zuǒ, dì èr míng zài yòu. yòu èr míng wéi cháng bǐng kuài qiāng shǒu, qiāng bǐng jí dài duǎn gùn, wèi dì sān míng dì sì míng, yǐ biàn jié gǔ róu zhě èr míng wéi téng pái shǒu, wèi dì wǔ míng dì liù míng yòu yǐ lì dà mào hēi ér cū měng zhě wèi láng xiǎn shǒu, èr yì jù yǒu duǎn wú zhǎng, wèi dì qī míng dì bā míng, yǐ nián shào yǒu jīng shén shā qì zhě èr míng, wèi tǎng bǎ shǒu, réng jiān huǒ jiàn, yǐ qí bǎ shàng kě jià huǒ jiàn, biàn yú fàng yě, wèi dì jiǔ míng dì shí míng, yǐ yōng lù zhě yī míng wéi huǒ bīng, héng kàn yī wǔ zhě, jí zài zuǒ zhī wǔ yě, suǒ guǎn zhě sān wǔ qī jiǔ, sì míng. èr wǔ zhě, jí zài yòu zhī wǔ yě, suǒ guǎn zhě sì liù bā shí, sì míng. huǒ bīng zǒng yú duì zhǎng, guǎn shù liè zhèn zhào cǐ. fán chū zhàn yú chòng qiāng huǒ jiàn fàng guò zhī hòu, pái wèi yī céng, xiǎn wèi èr céng, bǎ wèi sān céng, cháng dāo wèi sì céng, qiāng gùn wèi wǔ céng.
预日备牌号桌次并刷腰牌册,俱与骑兵束伍同。是日选时,先拟千、把、百、旗、队等总,亦同骑兵例。先以一队总自行检兵十一名,一字向上立定,主者与之辨验堪否,以有力伶俐者二名,为一伍长、二伍长,各为鸟铳手,兼双手长刀一把,第一名在左,第二名在右。又二名为长柄快枪手,枪柄即代短棍,为第三名、第四名,以便捷骨柔者二名为藤牌手,为第五名、第六名;又以力大貌黑而粗猛者为狼筅手,二艺俱有短无长,为第七名、第八名,以年少有精神杀气者二名,为镋把手,仍兼火箭,以其钯上可架火箭,便于放也,为第九名、第十名,以庸碌者一名为火兵,横看一伍者,即在左之伍也,所管者三、五、七、九,四名。二伍者,即在右之伍也,所管者四、六、八、十,四名。火兵总于队长,管束列阵照此。凡出战于铳枪火箭放过之后,牌为一层,筅为二层,钯为三层,长刀为四层,枪棍为五层。
dì èr. bù qí gǔ
第二。步旗鼓
yǔ qí bīng tóng, chē bīng yì yǔ qí bīng tóng, wú mǎ zhě tīng.
与骑兵同,车兵亦与骑兵同,无马者听。
dì sān. bù zá liú
第三。步杂流
jù yǔ qí bīng yíng tóng, dàn wú yī shòu.
俱与骑兵营同,但无医兽。
dì sì. bù duì pái
第四。步队牌
jù tóng qí bīng cè, zhǐ sān céng yòng téng pái, sì céng láng xiǎn, wǔ céng tǎng bǎ zhī yì ěr.
俱同骑兵册,只三层用藤牌,四层狼筅,五层镋钯之异耳。
dì wǔ. bù qí hào
第五。步旗号
tóng qí bīng lì.
同骑兵例。
dì liù. bù shí qì
第六。步什器
qí zǒng: měi míng bèi qí yī miàn, qí qiāng gǎn yī gēn, míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù, fēng lì yāo dāo yī bǎ, yē piáo yí gè.
旗总:每名背旗一面,旗枪杆一根,明盔一顶,甲一副,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副,锋利腰刀一把,椰瓢一个。
duì zǒng: měi míng sè qí yī miàn, zhǎng qí gān yī gēn, yǒu rèn, míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, hé lì gōng yī zhāng, xián èr tiáo, dà jiàn sān shí zhī, shuāng chā yī fù, fēng lì yāo dāo yī bǎ, yē piáo yí gè.
队总:每名色旗一面,长旗杆一根,有刃,明盔一顶,甲一副,合力弓一张,弦二条,大箭三十枝,双插一副,锋利腰刀一把,椰瓢一个。
niǎo chòng shǒu: měi míng cháng dāo yī bǎ, niǎo chòng yī mén, shuò zhàng yī gēn, xī biē yí gè, chòng tào yí gè, qiān zi dài yí gè. yào guǎn sān shí gè, bèi zhēng huǒ yào měi chū sān qián, bèi sān bǎi chū, lìng bèi yào liù liǎng, gòng liù jīn. qiān zi sān bǎi gè, huǒ shéng wǔ gēn, měi jú qiān zi mó yī fù, yē piáo yí gè, zi yào hé kǒu pèi dā, zhào qí chòng lì.
鸟铳手:每名长刀一把,鸟铳一门,搠杖一根,锡鳖一个,铳套一个,铅子袋一个。药管三十个,备征火药每出三钱,备三百出,另备药六两,共六斤。铅子三百个,火绳五根,每局铅子模一副,椰瓢一个,子药合口配搭,照骑铳例。
kuài qiāng shǒu: měi míng kuài qiāng yī gān, shuò zhàng yī gēn, zhuī jiǎn gè yī jiàn, yào dài yí gè, yào xiàn tǒng yí gè, yào guǎn sān shí gè, qiān zi dài yí gè, bèi zhēng huǒ yào měi chū wǔ qián, bèi sān bǎi chū, gòng yào jiǔ jīn liù liǎng. qiān zi sān bǎi gè, yào xiàn wǔ bǎi gēn, huǒ shéng sān gēn, fēng lì yāo dāo yī bǎ, huǒ lián huǒ shí yī fù, qiān zi mó yī fù, yē piáo yí gè, zi yào hé kǒu pèi dā, zhào qí chòng lì.
快枪手:每名快枪一杆,搠杖一根,锥剪各一件,药袋一个,药线筒一个,药管三十个,铅子袋一个,备征火药每出五钱,备三百出,共药九斤六两。铅子三百个,药线五百根,火绳三根,锋利腰刀一把,火镰火石一副,铅子模一副,椰瓢一个,子药合口配搭,照骑铳例。
pái shǒu: měi míng téng pái yī miàn, fēng lì zhǎng yāo dāo yī bǎ, yē piáo yí gè, hǎo shuǐ guāng quán shí liù kuài.
牌手:每名藤牌一面,锋利长腰刀一把,椰瓢一个,好水光拳石六块。
xiǎn shǒu: měi míng láng xiǎn yī bǎ, yē piáo yí gè.
筅手:每名狼筅一把,椰瓢一个。
tǎng shǒu: měi míng tǎng bǎ yī bǎ, huǒ jiàn sān shí zhī, yē piáo yí gè.
镋手:每名镋钯一把,火箭三十枝,椰瓢一个。
huǒ bīng: měi míng tóng guō yī kǒu, tiě jiān biǎn dàn yī gēn, zhào shì. yē piáo yí gè.
火兵:每名铜锅一口,铁尖扁担一根,照式。椰瓢一个。
strong chē bīng strong
车兵
dì yī. chē bīng
第一。车兵
yù rì bèi pái hào zhuō cì bìng shuā yāo pái cè, jù yǔ qí bīng shù wǔ tóng. shì rì xuǎn shí, xiān nǐ qiān bǎ bǎi zǒng chē zhèng duì zhǎng, yì tóng qí bīng lì, dàn qí bīng rén shù, wú jū duō guǎ, yǒu dà yíng xiǎo yíng, kě yǐ cóng quán. cǐ yǐ chē wèi dìng é, měi yíng yī bǎi èr shí bā chéng, fāng zú wài wéi. shù mǎ bù rù yíng, bù shū bù mì. zhōng jūn wàng gān chē yī chéng, jiāng tái chē yī chéng, gǔ chē èr chéng, zuò chē yī chéng, dà jiàng jūn chē sì chéng, zi yào shí wù chē sì chéng, huǒ jiàn chē sì chéng, gòng yī shí liù chéng. chú wàng gān chē zài yíng cāo zhuàng guān, chū zhēng bù yòng, yú jù cóng zhēng. qí biān pài háng wǔ, ruò zú yī chē zhī yòng, xū yòng sì dà duì, měi duì shí èr míng, gòng sì shí bā míng. jīn yīn é dìng měi yíng jūn bù guò sān qiān, chú zá liú wài, zhèng dé èr qiān qī bǎi zhī shù.
预日备牌号桌次并刷腰牌册,俱与骑兵束伍同。是日选时,先拟千、把、百总、车正、队长,亦同骑兵例,但骑兵人数,无拘多寡,有大营小营,可以从权。此以车为定额,每营一百二十八乘,方足外围。庶马步入营,不疏不密。中军望竿车一乘,将台车一乘,鼓车二乘,座车一乘,大将军车四乘,子药什物车四乘,火箭车四乘,共一十六乘。除望竿车在营操壮观,出征不用,余俱从征。其编派行伍,若足一车之用,须用四大队,每队十二名,共四十八名。今因额定每营军不过三千,除杂流外,正得二千七百之数。
chē rén liǎng wèi suǒ jú, shì mò yóu wǒ, gū yǐ èr shí sì míng wéi yī chē, fēn qí zhèng èr duì. xiān lìng gāi guǎn bǎi zǒng, jiāng chē zhèng duì zhǎng èr rén xuǎn dào, jù lìng zuò xià, gài bù zuò bù dé qí sù yě. fán xuǎn chē zhèng bì xū líng lì zhī shì yǒu zhǔ zhāng zhě, duì zhǎng bì yǒu dǎn zhě. yú nèi, xiān huàn dì yī chē zhèng, jiù jiāng zhòng jūn zhōng qǔ èr shí míng qián lái, nèi xuǎn yǒu lì ér shāo líng lì zhě yī rén wéi duò gōng, yòu yǐ yǒu lì líng lì zhě liù míng, wèi dì yī dì èr dì sān dì sì dì wǔ dì liù, jù chōng fú láng jī shǒu. yǐ yī sān wǔ sān míng zài zuǒ, guǎn láng jī yī jià, yǐ èr sì liù sān míng zài yòu, guǎn láng jī yī jià. yòu yǐ lì ruò líng lì zhě èr míng, wèi dì qī dì bā, guǎn huǒ jiàn yǔ duò gōng, chē zhèng gòng shí míng, cǐ zhèng bīng duì yě. jī shǒu réng gěi yǒu rèn dà bàng gè yī gān, huǒ jiàn shǒu gěi bǎ yī bǐng, biàn yú fàng huǒ jiàn yě. yòu yú èr shí míng zhī nèi, réng xuǎn qí bīng yī duì, jiāng xiān xuǎn dào duì zhǎng gěi zhǎng gān qiāng yī gēn, shàng yòng gāi sè duì qí, tīng duì zhǎng zì jiǎn bīng jiǔ míng, nèi yǐ nián jì líng lì yǒu lì zhě sì rén wéi niǎo chòng shǒu, gè gěi zhǎng wō dāo yī bǎ, wèi dì yī míng dì èr míng dì sān míng dì sì míng, zài jūn nèi fàng niǎo chòng, chū chē xiān fàng niǎo chòng, zéi jìn yòng cháng dāo. yòu xuǎn shēn zhōng nián shào gǔ ruǎn zhě èr rén wéi téng pái shǒu, wèi dì wǔ míng dì liù míng, zài chē nèi fàng huǒ jiàn, chū chē dǎ shí kuài, zéi jìn yòng téng pái. yòu yǐ yǒu shā qì zhě èr rén, chōng tǎng bǎ shǒu, wèi dì qī míng dì bā míng, zài chē fàng huǒ jiàn, chū chē yì fàng huǒ jiàn, zéi jìn yòng tǎng bǎ. huǒ bīng wèi dì jiǔ míng, zhuān guǎn gè duì chuī fàn, gòng shí míng, cǐ qí bīng duì yě.
车人两为所局,势莫由我,姑以二十四名为一车,分奇正二队。先令该管百总,将车正、队长二人选到,俱令坐下,盖不坐不得齐肃也。凡选车正必须伶俐知事有主张者,队长必有胆者。于内,先唤第一车正,就将众军中取二十名前来,内选有力而稍伶俐者一人为舵工,又以有力伶俐者六名,为第一、第二、第三、第四、第五、第六,俱充佛狼机手。以一、三、五三名在左,管狼机一架,以二、四、六三名在右,管狼机一架。又以力弱伶俐者二名,为第七、第八,管火箭与舵工,车正共十名,此正兵队也。机手仍给有刃大棒各一杆,火箭手给钯一柄,便于放火箭也。又于二十名之内,仍选骑兵一队,将先选到队长给长杆枪一根,上用该色队旗,听队长自拣兵九名,内以年纪伶俐有力者四人为鸟铳手,各给长倭刀一把,为第一名、第二名、第三名、第四名,在军内放鸟铳,出车先放鸟铳,贼近用长刀。又选身中年少骨软者二人为藤牌手,为第五名、第六名,在车内放火箭,出车打石块,贼近用藤牌。又以有杀气者二人,充镋钯手,为第七名、第八名,在车放火箭,出车亦放火箭,贼近用镋钯。火兵为第九名,专管各队炊饭,共十名,此骑兵队也。
yòu yǒu xīn zhì qīng chē, lì yú yuǎn chū, jīng guò xiǎn ài, yǒu shí yòng zhī. měi yíng èr bǎi yī shí liù liàng, měi miàn wǔ shí sì liàng, měi chéng chē zhèng yī míng, jí duì zhǎng yě. duò gōng yī míng, jí huǒ bīng yě. dì yī èr sān sì wǔ liù míng jù chòng shǒu, dì qī bā míng jù bǎ jiàn shǒu, dì jiǔ shí míng jù láng jī shǒu, wèi yī duì. fán xuǎn chē zhèng, bì xū líng lì zhī shì yǒu zhǔ zhāng zhě. yú nèi, xiān huàn dì yī chē zhèng, jiù jiāng zhòng jūn zhòng xuǎn yǒu lì líng lì zhě liù míng, wèi huǒ qì shǒu, huǒ qì bù jū niǎo chòng kuài qiāng, dì jiǔ shí èr míng wéi láng jī shǒu, kěn wéi rén xià zhě yī míng wéi huǒ bīng, chē qīng bù yòng duò gōng, yī chē wán jí gěi fāng sè rú shì rèn qí yī miàn, chē bīng bǎi liè tú yī zhāng, lìng chē zhèng lǐng zài kōng suǒ, zhào tú bǎi chéng èr duì, chē zhèng duì zhǎng gè lǐng yī duì, rú háng wǔ tú shì zuò dìng. yī bǎ zǒng zhě jù wán fàng chū, qí gè chē zhèng jiāng tú yòng mù pái zhān xuán chē shàng bèi zhā, yǐ píng guǎn shù, yī jiàng guān xià wán zú, shì rì yú jiào chǎng lǐng chē gěi qì tīng yǎn xí, pài zōng chéng sī shào míng bái.
又有新制轻车,利于远出,经过险隘,有时用之。每营二百一十六辆,每面五十四辆,每乘车正一名,即队长也。舵工一名,即火兵也。第一、二、三、四、五、六名俱铳手,第七、八名俱钯箭手,第九、十名俱狼机手,为一队。凡选车正,必须伶俐知事有主张者。于内,先唤第一车正,就将众军中选有力伶俐者六名,为火器手,火器不拘鸟铳快枪,第九、十二名为狼机手,肯为人下者一名为火兵,车轻不用舵工,一车完即给方色如式认旗一面,车兵摆列图一张,令车正领在空所,照图摆成二队,车正、队长各领一队,如行伍图式坐定。一把总者俱完放出,其各车正将图用木牌粘悬车上备查,以凭管束,一将官下完足,示日于教场领车给器听演习,派宗城司哨明白。
dì èr. chē qí gǔ
第二。车旗鼓
měi yíng qí pái èr bān, gè sān míng, hào chòng shǒu sān míng, mén qí èr míng, jīn gǔ qí èr míng, wǔ fāng qí wǔ míng, wǔ fāng hào dài wǔ míng, jiǎo qí sì míng, rèn qí èr míng, xún shì qí bā míng, chuī gǔ shǒu shí liù míng, huǒ yào jiàng liù míng, mù jiàng wǔ míng, tiě jiàng wǔ míng, yī shēng yī míng, jiā dīng yī míng, yī shòu yī míng, jiā dīng yī míng.
每营旗牌二班,各三名,号铳手三名,门旗二名,金鼓旗二名,五方旗五名,五方号带五名,角旗四名,认旗二名,巡视旗八名,吹鼓手十六名,火药匠六名,木匠五名,铁匠五名,医生一名,家丁一名,医兽一名,家丁一名。
dì sān. chē zá liú
第三。车杂流
měi yī yíng jiàng guān xià shū jì sān míng, jiā dīng wú dìng shù, zhào qí bīng lì. jūn bàn yī shí bā míng, jūn láo èr shí sì míng, bàn dāng bā míng, yǎng mǎ sān míng, xīn shuǐ èr míng, chú yì èr míng. zhōng jūn guān xià shí zì èr míng, jūn láo bā míng, jūn bàn sì míng. měi qiān zǒng xià shí zì èr míng, jūn láo bā míng, jūn bàn sì míng. měi yī bǎ zǒng xià shí zì yī míng, jūn láo sì míng, jūn bàn sì míng. měi yī bǎi zǒng qí dīng yī míng.
每一营将官下书记三名,家丁无定数,照骑兵例。军伴一十八名,军牢二十四名,伴当八名,养马三名,薪水二名,厨役二名。中军官下识字二名,军牢八名,军伴四名。每千总下识字二名,军牢八名,军伴四名。每一把总下识字一名,军牢四名,军伴四名。每一百总旗丁一名。
dì sì. chē bīng pái
第四。车兵牌
qīng chē zhào dà zhàn chē yī tóng. dàn měi liàng zhǐ bīng yī duì, yǐ dà zhàn chē èr duì, gè fēn bàn yòng èr qīng chē, jí shì yī dà zhàn chē yě.
轻车照大战车一同。但每辆只兵一队,以大战车二队,各分半用二轻车,即是一大战车也。
dì wǔ. chē qí hào
第五。车旗号
chē bīng bù yòng kuī jiǎ. chē zhèng yòng kuī jiǎ, fāng qí zhǎng èr chǐ. bǎi zǒng qí, zhǎng sān chǐ. bǎ zǒng qí, zhǎng sì chǐ. qiān zǒng qí, shàng jiǎo kuò sān chǐ, zhǎng wǔ chǐ, dài zhǎng wǔ chǐ. yíng jiāng qí, shàng jiǎo kuò sì chǐ, zhǎng liù chǐ, hào dài zhǎng qī chǐ.
车兵不用盔甲。车正用盔甲,方旗长二尺。百总旗,长三尺。把总旗,长四尺。千总旗,上角阔三尺,长五尺,带长五尺。营将旗,上角阔四尺,长六尺,号带长七尺。
qián yíng jiàng guān hóng qí, lán biān, huáng dài, fán qí shàng zì yǔ qí bīng tóng.
前营将官红旗,蓝边,黄带,凡旗上字与骑兵同。
zuǒ qiān zǒng lán qí, hóng biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, lán biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, lán biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, lán biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, lán biān. yǐ shàng yīng tóu, jù yòng hóng sè.
左千总兰旗,红边,黄带。一司把总红旗,蓝边。二司把总蓝旗,蓝边。三司把总白旗,蓝边。四司把总黑旗,蓝边。以上缨头,俱用红色。
yòu qiān zǒng bái qí, hóng biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, bái biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, bái biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, bái biān. yǐ shàng yīng tóu, jù yòng hóng sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ zǒng qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右千总白旗,红边,黄带。一司把总红旗,白边。二司把总蓝旗,白边。三司把总白旗,白边。四司把总黑旗,白边。以上缨头,俱用红色。百总与本司把总旗色同。车正旗色与百总同。
hòu yíng jiàng guān hēi qí, bái biān, huáng dài. zuǒ qiān zǒng lán qí, hēi biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, lán biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, lán biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, lán biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, lán biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng hēi sè.
后营将官黑旗,白边,黄带。左千总蓝旗,黑边,黄带。一司把总红旗,蓝边。二司把总蓝旗,蓝边。三司把总白旗,蓝边。四司把总黑旗,蓝边。以上缨头俱用黑色。
yòu qiān zǒng bái qí, hēi biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, bái biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, bái biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, bái biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng hēi sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右千总白旗,黑边,黄带。一司把总红旗,白边。二司把总蓝旗,白边。三司把总白旗,白边。四司把总黑旗,白边。以上缨头俱用黑色。百总与本司把旗色同。车正旗色与百总同。
zuǒ yíng jiàng guān lán qí, hēi biān, huáng dài. zuǒ qiān zǒng lán qí, lán biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, lán biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, lán biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, lán biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, lán biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng lán sè.
左营将官蓝旗,黑边,黄带。左千总蓝旗,蓝边,黄带。一司把总红旗,蓝边。二司把总蓝旗,蓝边。三司把总白旗,蓝边。四司把总黑旗,蓝边。以上缨头俱用蓝色。
yòu qiān zǒng bái qí, lán biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng lán qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, bái biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, bái biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng lán sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ zǒng qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右千总白旗,蓝边,黄带。一司把总红旗,白边。三司把总蓝旗,白边。三司把总白旗,白边。四司把总黑旗,白边。以上缨头俱用蓝色。百总与本司把总旗色同。车正旗色与百总同。
yòu yíng jiàng guān bái qí, huáng biān, huáng dài. zuǒ qiān zǒng lán qí, bái biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, lán biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, lán biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, lán biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, lán biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng bái sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ zǒng qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右营将官白旗,黄边,黄带。左千总蓝旗,白边,黄带。一司把总红旗,蓝边。二司把总蓝旗,蓝边。三司把总白旗,蓝边。四司把总黑旗,蓝边。以上缨头俱用白色。百总与本司把总旗色同。车正旗色与百总同。
yòu qiān zǒng bái qí, bái biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng huáng qí, bái biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, bái biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, bái biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng bái sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ zǒng qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右千总白旗,白边,黄带。一司把总黄旗,白边。二司把总蓝旗,白边。三司把总白旗,白边。四司把总黑旗,白边。以上缨头俱用白色。百总与本司把总旗色同。车正旗色与百总同。
zhōng yíng jiàng guān huáng qí, hóng biān, huáng dài. zuǒ qiān zǒng lán qí, huáng biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, lán biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, lán biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, lán biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, lán biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng huáng sè.
中营将官黄旗,红边,黄带。左千总蓝旗,黄边,黄带。一司把总红旗,蓝边。二司把总蓝旗,蓝边。三司把总白旗,蓝边。四司把总黑旗,蓝边。以上缨头俱用黄色。
yòu qiān zǒng bái qí, huáng biān, huáng dài. yī sī bǎ zǒng hóng qí, bái biān. èr sī bǎ zǒng lán qí, bái biān. sān sī bǎ zǒng bái qí, bái biān. sì sī bǎ zǒng hēi qí, bái biān. yǐ shàng yīng tóu jù yòng huáng sè. bǎi zǒng yǔ běn sī bǎ zǒng qí sè tóng. chē zhèng qí sè yǔ bǎi zǒng tóng.
右千总白旗,黄边,黄带。一司把总红旗,白边。二司把总蓝旗,白边。三司把总白旗,白边。四司把总黑旗,白边。以上缨头俱用黄色。百总与本司把总旗色同。车正旗色与百总同。
dì qī. chē shí qì
第七。车什器
chē zhèng: měi míng qí yī miàn, qiāng gǎn yī gēn, míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, fēng lì yāo dāo yī bǎ, yē piáo yí gè.
车正:每名旗一面,枪杆一根,明盔一顶,甲一副,鞓带一条,锋利腰刀一把,椰瓢一个。
láng jī shǒu: měi míng gòng guǎn fú láng jī yī jià. měi jià zi chòng jiǔ mén, tiě shuān sān gēn, tiě chuí jiǎn zhuī shi āo xīn sòng zi gè yī jiàn. dà qiān zi yī bǎi gè, huǒ yào sān shí jīn, huǒ shéng wǔ gēn, yē piáo yí gè. niǎo chòng shǒu: měi míng niǎo chòng yī mén, shuò zhàng yī gēn, xī biē yí gè, yào guǎn sān shí gè, qiān zi dài yí gè, tǒng tào yí gè. bèi zhēng huǒ yào měi chū sān qián, bèi sān bǎi chū, lìng bèi yào liù liǎng, gòng liù jīn. qiān zi sān bǎi gè, huǒ shéng wǔ gēn, měi jú qiān zi mó yī fù, yē piáo yí gè. zi yào hé kǒu pèi dā, zhào qí bīng chòng lì. huǒ jiàn shǒu: měi míng huǒ jiàn liù shí zhī, bèi sān shí zhī. huǒ shéng sān gēn, lǒu yí gè, yóu zhào yí gè, yē piáo yí gè.
狼机手:每名共管佛狼机一架。每架子铳九门,铁闩三根,铁锤、剪、锥、匙、凹心送子各一件。大铅子一百个,火药三十斤,火绳五根,椰瓢一个。鸟铳手:每名鸟铳一门,搠杖一根,锡鳖一个,药管三十个,铅子袋一个,统套一个。备征火药每出三钱,备三百出,另备药六两,共六斤。铅子三百个,火绳五根,每局铅子模一副,椰瓢一个。子药合口配搭,照骑兵铳例。火箭手:每名火箭六十枝,备三十枝。火绳三根,篓一个,油罩一个,椰瓢一个。
dà gùn shǒu: měi míng dà gùn yī gēn, gùn tóu yòng rèn yǒu shì. yē piáo yí gè.
大棍手:每名大棍一根,棍头用刃有式。椰瓢一个。
duò gōng huǒ bīng: měi míng tóng guō yī kǒu, shuǐ tǒng yì zhī, yē piáo yí gè.
舵工火兵:每名铜锅一口,水桶一只,椰瓢一个。
zhàn chē: měi liàng fú láng jī èr jià, zi chòng yī shí bā mén, tiě shuān sì gēn, tiě chuí jiǎn zhuī shi sòng gè èr jiàn, huǒ yào liù shí jīn, qiān zi èr bǎi gè, huǒ shéng shí gēn, niǎo chòng sì mén, shuò zhàng sì gēn, xī biē sì gè, yào guǎn yī bǎi èr shí gè, qiān zi dài sì gè, chòng tào sì gè, xì huǒ yào èr shí sì jīn. qiān zi yī qiān èr bǎi gè, huǒ shéng èr shí gēn, huǒ jiàn yī bǎi èr shí zhī, huǒ shéng liù gēn, huǒ jiàn lǒu èr gè, yóu zhào èr gè, dà bàng liù gēn, tóng guō yī kǒu, shuǐ tǒng yì zhī, wéi màn yī tiáo, dà yóu zhào yī zhāng.
战车:每辆佛狼机二架,子铳一十八门,铁闩四根,铁锤、剪、锥、匙、送各二件,火药六十斤,铅子二百个,火绳十根,鸟铳四门,搠杖四根,锡鳖四个,药管一百二十个,铅子袋四个,铳套四个,细火药二十四斤。铅子一千二百个,火绳二十根,火箭一百二十枝,火绳六根,火箭篓二个,油罩二个,大棒六根,铜锅一口,水桶一只,围幔一条,大油罩一张。
dì bā. chē shén qì
第八。车神器
měi dà jiàng jūn yī wèi, zi chòng sān mén. měi zi chòng yī mén, bèi zhēng zi yào shí chū, gòng sān shí chū. měi chū huǒ yào sì jīn, gòng yī bǎi èr shí jīn. tiě zi sān bǎi liù shí wǔ gè, gòng yī wàn jiǔ bǎi wǔ shí gè. mù mǎ sān shí gè, shí zǐ sān shí gè.
每大将军一位,子铳三门。每子铳一门,备征子药十出,共三十出。每出火药四斤,共一百二十斤。铁子三百六十五个,共一万九百五十个。木马三十个,石子三十个。
dì jiǔ. jì chē chéng
第九。计车乘
fán yòng chē shù mù, yǐ zài qián kuǎn xuǎn chē bīng nèi. dàn chuàng chē zhī chū, yíng zhì bù yī. běn fǔ chū dào, chuàng yì yòng chē zhī shí, xiān yòng zhèng xiāng chē, suí yòu jiā yǐ piān xiāng. sì fāng xíng jù rú qiáng, yòu jiān yǐ bù pái, yǐ fáng duàn xù bù lián zhī huàn. měi yīn yáng èr chéng wèi yī yú, suí kě wèi mén, suí kě wèi bì, yuán zhòng zhuì nán yùn, wàng yì cēn cī. jīn gǎi wéi xíng zhèn, tái yíng xiàng wǎng, zhǐ yòng qián hòu èr mén. mén chē yòng huó shàn, měi mén bā chéng, xiāng zhǎi zhě shí chéng shí èr chéng bù děng, yú jù zuǒ yòu piān xiāng wèi yú, zài liǎng bàng, xíng rú yùn chéng rán. wú zhàng chǐ zhī xì yǐ.
凡用车数目,已在前款选车兵内。但创车之初,营制不一。本府初到,创议用车之时,先用正厢车,随又加以偏厢。四方行俱如墙,又兼以布牌,以防断续不联之患。每阴阳二乘为一隅,随可为门,随可为壁,缘重赘难运,望亦参差。今改为行阵,抬营向往,只用前后二门。门车用活扇,每门八乘,厢窄者十乘十二乘不等,余俱左右偏厢为隅,在两傍,行如运城然。无丈尺之隙矣。
dì shí. chē fēn shù
第十。车分数
jì èr shí sì rén wéi yī chē. měi yī chē měi yī zōng, yòng chē zhèng yī míng. měi sì zōng yòng bǎi zǒng yī yuán, shì wèi yī jú, měi sì jú yòng bǎ zǒng yī yuán, shì wèi yī sī. měi sì sī yòng qiān zǒng yī yuán, shì wèi yī bù. měi èr bù yòng jiàng guān yī yuán, shì wèi yī yíng. yú duō fǎng cǐ.
计二十四人为一车。每一车每一宗,用车正一名。每四宗用百总一员,是为一局,每四局用把总一员,是为一司。每四司用千总一员,是为一部。每二部用将官一员,是为一营。余多仿此。
dì shí yī. chē zé chéng
第十一。车责成
měi chē zhèng tōng guǎn yī chē. fán zhèng duì qí duì duò gōng děng bīng jù tīng guǎn shù. qí zhèng bīng duì nèi jī shǒu duò gōng huǒ jiàn děng yóu wéi zhuān guǎn, yòu qí bīng duì zhǎng, zhǐ guǎn běn duì, chū zhàn bīng chē bīng bù xiāng gān yù. chē zhèng yǔ duò gōng bù chū chē, ér zhuān zài nèi guǎn chē. kǒng yǒu qīng fù, fú láng jī shǒu liù míng, zhuān bèi láng jī tǎng bǎ. téng pái shǒu zhuān fàng huǒ jiàn, niǎo chòng shǒu zhuān dǎ chòng, huǒ bīng zhuān bèi chuī zhǔ fáng huǒ zhī yòng.
每车正通管一车。凡正队、奇队、舵工等兵俱听管束。其正兵队内机手、舵工、火箭等尤为专管,又奇兵队长,只管本队,出战兵车兵不相干预。车正与舵工不出车,而专在内管车。恐有倾覆,佛狼机手六名,专备狼机镋钯。藤牌手专放火箭,鸟铳手专打铳,火兵专备炊煮防火之用。
dì shí èr. chē zhàn duì
第十二。车战队
fán chū chē yíng dí, chú zhèng qí duì xiān zài chē nèi gè zhào zé chéng tiáo xià gōng yì wài, qí qí bīng duì, réng jiāng niǎo chòng sì míng, téng pái èr míng, láng xiǎn èr míng, tǎng bǎ èr míng, tīng lìng bǎi yuān yāng zhèn bèi zhàn. xiáng yú yíng zhèn tiáo kuǎn nèi.
凡出车迎敌,除正、奇队先在车内各照责成条下供役外,其奇兵队,仍将鸟铳四名,藤牌二名,狼筅二名,镋钯二名,听令摆鸳鸯阵备战。详于营阵条款内。
dì shí sān. chē xíng yíng
第十三。车行营
jiāng zhèng qí èr duì fēn wéi èr bān, měi bān yī duì, lún liú zhuāi chē. dān rì qí bīng duì, shuāng rì zhèng bīng duì. měi wǔ lǐ yī huàn, yù yǒu ní shuǐ jí shàng pō, quán duì hé lì, bù xǔ lún bān.
将正、奇二队分为二班,每班一队,轮流拽车。单日骑兵队,双日正兵队。每五里一换,遇有泥水及上坡,全队合力,不许轮班。
dì shí sì. sū luó lì
第十四。苏骡力
měi chē suī yǒu luó èr tóu, yuán chē zhòng luó shǎo, yùn zhuāi bù qián, bì děi sì tóu, nǎi kě cháng xíng. jìn yīn shè yǒu luó tóu chē bīng, suì jǐn yǐ yú luó, yǐ zhì luó lì wèi jié, xíng bù lián shù, jīn yǐ jiāng luó gé qì, rú réng yòng luó, bù guò cháng tú yī shí jiè lì, xū shì chē bīng fēn bān lún tuī, yǔ luó tóng lì, bù rán, jì yǒu luó zhuāi, yòu yòng chē bīng hé wéi zāi?
每车虽有骡二头,缘车重骡少,运拽不前,必得四头,乃可长行。近因设有骡头车兵,遂尽倚于骡,以致骡力为竭,行不联束,今已将骡革讫,如仍用骡,不过长途一时借力,须是车兵分班轮推,与骡同力,不然,既有骡拽,又用车兵何为哉?
dì shí wǔ. míng zhàn fǎ
第十五。明战法
lùn zhàn chē běn bù dàng yòng luó, jìn jiā luó zhě, wèi cháng tú sū jūn zhī lì ěr. zhì yú lín zéi shí lǐ zhī nèi, suī rì cāo jūn shì, shàng qiě cāng huáng shī cuò, chà le hào lìng, wú zhī shēng chù, ān néng zhōu xuán, zhōng wǒ guī jǔ, kuàng ǎo xìng zhī luó hū? lín zéi xīn qù luó, zhǐ kě yòng tuó jūn shì xíng lǐ, jūn shì èr bān quán lì wǎn yùn, shù qián hòu gè chē tóu wěi xiāng lián, xī bù zhì duàn, mì bù zhì jǐ, fāng hé hào lìng, nǎi bǎo wàn quán.
论战车本不当用骡,近加骡者,为长途苏军之力耳。至于临贼十里之内,虽日操军士,尚且仓皇失措,差了号令,无知牲畜,安能周旋,中我规矩,况拗性之骡乎?临贼心去骡,只可用驮军士行李,军士二班全力挽运,庶前后各车头尾相联,稀不致断,密不致挤,方合号令,乃保万全。
dì shí liù. yán xún chē
第十六。严巡车
zào wán chē chéng, pài dào yíng nèi, qǔ gè qiān bǎ bǎi zǒng chē zhèng gè guǎn yù, bù zhì sǔn huài, shōu guǎn jiǎo bào, yī miàn jiāng chē shàng gè bīng yǒng, měi rì měi chē lún bō yī míng, shǒu chē. měi rì lún bǎ zǒng yī yuán, chē zhèng měi yī zǒng yī míng, xún luó guò yè, zhì cì rì píng míng jiāo dài yǔ huàn bān zhī rén. fù zhǔ jiàng chù huí huà, chēng yún" xún chē wú shì". rú yǒu chē shí wù dīng tiě zhī lèi sǔn shī yī jiàn, jù gāi rì bǎ zǒng zhī shì, chú kǔn dǎ wài, réng zé xún fēng zǒng zhèng chē bīng péi cháng. jiāo dài zhī shí, jiē bān guān bīng wù yào jiāng chē xì kàn, rú yǒu qián xiàng sǔn shī, jí niǔ qián bān zhī rén fù gāi yíng chá jiū. rú róng yǐn bù jǔ, jí yǐ dài tì ér fāng jué jǔ zhě, zhǐ zuò jiàn bān zhī zuì. réng jiāng cǐ xiàng měi yī zǒng kān xiě lún bān shuǐ pái èr miàn, bō bīng tián pái, fā yǔ zūn shǒu, pái dào ér fù dài chí wù zhě, jūn fǎ zhì zuì. cǐ tiáo yǔ jūn qì tōng xiě zài pái shàng.
造完车乘,派到营内,取各千、把、百总、车正各管御,不致损坏,收管缴报,一面将车上各兵勇,每日每车轮拨一名,守车。每日轮把总一员,车正每一总一名,巡逻过夜,至次日平明交代与换班之人。赴主将处回话,称云“巡车无事”。如有车什物钉铁之类损失一件,俱该日把总之事,除捆打外,仍责巡风总、正、车兵赔偿。交代之时,接班官兵务要将车细看,如有前项损失,即扭前班之人赴该营查究。如容隐不举,及已代替而方觉举者,只坐见班之罪。仍将此项每一总刊写轮班水牌二面,拨兵填牌,发与遵守,牌到而赴代迟误者,军法治罪。此条与军器通写在牌上。
strong zī bīng strong
辎兵
dì yī. xuǎn zī bīng
第一。选辎兵
yù rì bèi pái hào zhuō cì bìng shuā yāo pái cè, jù yǔ qí bīng tóng. shì rì xuǎn shí, xiān nǐ qiān bǎ bǎi zǒng chē zhèng duì zhǎng, jù tóng qí bīng lì. jì zī zhòng chē bā shí chéng, měi chéng luó shí tóu. gǔ chē èr chéng, yuán róng chē yī chéng, gè luó sì tóu, xiān xuǎn zhèng bīng yī duì, jiāng chē zhèng yī míng shěng lìng cè lì, tīng gāi chē zhèng jiāng xiān yǐ lǐng guò luó tóu jūn bīng chě chū xiāng rèn shi bā míng, yī miàn xiān biān chē zhèng wéi shǒu, luó bīng bā míng, āi cì wèi dì yī dì èr dì sān dì sì dì wǔ dì liù dì qī dì bā, píng liè. yǐ duò gōng yī míng wéi dì jiǔ, nèi yǐ yī èr sān sì wǔ liù míng, fàng fú láng jī èr jià, yǐ dì qī bā míng, zhuān guǎn luó tóu. yǐ duò gōng yǔ chē zhèng guǎn chē. yòu xuǎn qí bīng yī duì, xiān xuǎn duì zhǎng yī míng, zé lìng yú gè bù jūn zhōng jiǎn chū jiǔ míng, bā míng gěi huǒ chòng, yǐ dì yī dì èr dì sān dì sì gè réng jiān cháng dāo, yǐ dì wǔ dì liù gè jiān tǎng bǎ jiān huǒ jiàn, yǐ dì qī dì bā míng gè gěi téng pái, yǐ lǎo shí kě yì yī míng chōng huǒ bīng. yī chē wán jí gěi fāng sè rú shì rèn qí yī miàn, chē bīng bǎi liè tú yī zhāng, lìng chē zhèng lǐng zài kōng suǒ, zhào tú bǎi chéng èr duì, chē zhèng duì zhǎng gè lǐng yī duì, rú háng wǔ tú shì zuò dìng, yī bǎ zǒng zhě jù wán fàng chū, gè chē zhèng jiāng tú yòng mù pái zhān xuán chē shàng bèi zhā, yǐ píng guǎn shù. yī jiàng guān xià wán zú, shì rì yú jiào chǎng pài zōng chéng sī shào míng bái, lǐng chē gěi qì tīng yǎn xí. cǐ chē bù yòng zhèng xiāng, bù yòng mén chē, jù shì zuǒ yòu piān xiāng, kāi yíng liǎng lù ér xíng, yù dí hé wéi fāng yíng dài zhàn, bìng bù yí dòng.
预日备牌号桌次并刷腰牌册,俱与骑兵同。是日选时,先拟千、把、百总、车正、队长,俱同骑兵例。计辎重车八十乘,每乘骡十头。鼓车二乘,元戎车一乘,各骡四头,先选正兵一队,将车正一名省令侧立,听该车正将先已领过骡头军兵扯出相认识八名,一面先编车正为首,骡兵八名,挨次为第一、第二、第三、第四、第五、第六、第七、第八,平列。以舵工一名为第九,内以一、二、三、四、五、六名,放佛狼机二架,以第七、八名,专管骡头。以舵工与车正管车。又选奇兵一队,先选队长一名,责令于各部军中拣出九名,八名给火铳,以第一、第二、第三、第四各仍兼长刀,以第五、第六各兼镋钯兼火箭,以第七、第八名各给藤牌,以老实可役一名充火兵。一车完即给方色如式认旗一面,车兵摆列图一张,令车正领在空所,照图摆成二队,车正、队长各领一队,如行伍图式坐定,一把总者俱完放出,各车正将图用木牌粘悬车上备查,以凭管束。一将官下完足,示日于教场派宗城司哨明白,领车给器听演习。此车不用正厢,不用门车,俱是左右偏厢,开营两路而行,遇敌合为方营待战,并不移动。
dì èr. zī qí gǔ
第二。辎旗鼓
tóng chē yíng lì.
同车营例。
dì sān. zī zá liú
第三。辎杂流
tóng chē yíng lì.
同车营例。
dì sì. zī bīng pái
第四。辎兵牌
tóng chē yíng lì.
同车营例。
dì wǔ. zī qí hào
第五。辎旗号
tóng chē bīng. dàn měi qiān zhǐ yǒu èr bǎ, zuǒ bù yī sī, jí qián sī, èr sī jí zuǒ sī, yòu bù yī sī jí yòu sī, èr sī jí hòu sī.
同车兵。但每千只有二把,左部一司,即前司,二司即左司,右部一司即右司,二司即后司。
dì liù. zī shí qì
第六。辎什器
chē zhèng: qí yī miàn, yǒu qiāng tóu qí gān yī gēn, míng kuī yī dǐng, jiǎ yī fù, tīng dài yī tiáo, yē piáo yí gè. měi chē láng jī èr jià, měi yī jià guǎn fàng bīng sān míng, měi jià zi chòng jiǔ mén tiě shuān èr gēn. tiě chuí zhuī jiǎn shi āo xīn sòng zi gè yī jiàn. bèi zhēng huǒ yào měi chū sān liǎng, bèi sān bǎi chū, gòng èr shí jīn. dà qiān zi yī bǎi gè, huǒ shéng wǔ gēn, yē piáo yí gè.
车正:旗一面,有枪头旗杆一根,明盔一顶,甲一副,鞓带一条,椰瓢一个。每车狼机二架,每一架管放兵三名,每架子铳九门、铁闩二根。铁锤、锥、剪、匙、凹心送子各一件。备征火药每出三两,备三百出,共二十斤。大铅子一百个,火绳五根,椰瓢一个。
niǎo chòng shǒu: měi míng niǎo chòng yī mén, shuò zhàng yī gēn, xī biē yí gè, yào guǎn sān shí gè, qiān zi dài yí gè, chòng tào yí gè. bèi zhēng huǒ yào měi chū sān qián, bèi sān bǎi chū. lìng bèi yào liù liǎng, gòng liù jīn. qiān zi sān bǎi gè, huǒ shéng wǔ gēn, měi jú qiān zi mó yī fù, yē piáo yí gè. zi yào hé kǒu dā pèi, tóng qí chòng lì.
鸟铳手:每名鸟铳一门,搠杖一根,锡鳖一个,药管三十个,铅子袋一个,铳套一个。备征火药每出三钱,备三百出。另备药六两,共六斤。铅子三百个,火绳五根,每局铅子模一副,椰瓢一个。子药合口搭配,同骑铳例。
dà bàng shǒu: měi míng dà bàng yī gēn, bàng tóu yòng rèn yǒu shì, yē piáo yí gè.
大棒手:每名大棒一根,棒头用刃有式,椰瓢一个。
huǒ bīng: měi míng tiě jiān biǎn dàn yī tiáo, tóng guō èr kǒu, shuǐ tǒng èr zhǐ, yē piáo yí gè.
火兵:每名铁尖扁担一条,铜锅二口,水桶二只,椰瓢一个。
měi chē wéi màn yī tiáo, bá zhóu shéng èr tiáo, shāo pō shéng yī tiáo, chū suǒ shéng liù tiáo, sā shéng èr tiáo, yíng sā shéng èr tiáo, dà tiě bù èr gè, xiǎo tiě bù èr gè, tiě suǒ èr tiáo, pí dù dài yī tiáo, pí hòu tīng yī tiáo, má yōng zi shí tiáo, má dā zǐ gòng èr shí tiáo, mù ān yī zuò, tì zǐ yí gè, cǎo zhá yī kǒu, liǔ kuāng yī kǒu, shuǐ tǒng èr zhǐ, zài shuǐ dà lǒu yí gè. měi chē yīng zài méi chǎo èr shí wǔ dǒu, mǐ sān shí qī dòu wǔ shēng, dòu liù shí èr dòu wǔ shēng.
每车围幔一条,拔轴绳二条,稍坡绳一条,出索绳六条,撒绳二条,迎撒绳二条,大铁钚二个,小铁钚二个,铁索二条,皮肚带一条,皮后鞓一条,麻拥子十条,麻搭子共二十条,木鞍一座,屉子一个,草铡一口,柳筐一口,水桶二只,载水大篓一个。每车应载煤炒二石五斗,米三石七斗五升,豆六石二斗五升。
dì qī. jì zī chéng
第七。计辎乘
yǐ zài qián kuǎn xuǎn chē bīng tiáo xià. jīn xīn lì sān yíng, zài sān tún wèi zhōng yíng, zài mì yún wéi qián yíng, zài zūn huà wéi hòu yíng. jí mín jiān dà chē. měi chē shàng jiā bǎn, píng fēn wéi zuǒ yòu xiāng.
已在前款选车兵条下。今新立三营,在三屯为中营,在密云为前营,在遵化为后营。即民间大车。每车上加板,平分为左右厢。
dì bā. zī fēn shù
第八。辎分数
jì gòng èr shí rén wéi yī chē, měi yī chē wèi yī zōng, yòng chē zhèng yī míng wǔ zōng wèi yī jú, yòng bǎi zǒng yī yuán sì jú wèi yī sī, yòng bǎ zǒng yī yuán èr bǎ zǒng wèi yī bù, yòng qiān zǒng yī yuán èr bù yòng jiàng guān yī yuán, shì wèi yī yíng.
计共二十人为一车,每一车为一宗,用车正一名;五宗为一局,用百总一员;四局为一司,用把总一员;二把总为一部,用千总一员;二部用将官一员,是为一营。
dì jiǔ. zī zé chéng
第九。辎责成
měi chē zhèng tōng guǎn yī chē, fán zhèng duì qí duì duò gōng děng bīng jù tīng guǎn shù. qí zhèng bīng duì nèi luó bīng láng jī shǒu duò gōng yóu wéi zhuān guǎn, yòu qí bīng duì zhǎng zhǐ guǎn běn duì, chū zhàn bīng chē bīng bù xiāng gān yù, chē zhèng yǔ duò gōng bù chū shǒu, zhuān zài nèi guǎn chē, kǒng yǒu qīng fù. luó bīng guǎn luó, kǒng yǒu tiào yuè. luó bīng nèi yǐ liù míng zhuān fàng fú láng jī. qí bīng yī duì niǎo chòng kuài qiāng shǒu liù míng yī èr sān sì míng, zhuān zhí niǎo chòng cháng dāo, wǔ liù míng niǎo chòng jiān téng pái yāo dāo, qī bā míng tǎng bǎ jiān huǒ jiàn, zài chē nèi téng pái shōu zài chē shàng, jù fàng niǎo chòng, tǎng bǎ shǒu zhuān fàng huǒ jiàn, chū chē xià zuò zhàn. yǐ sì míng yuǎn fàng niǎo chòng, zéi jìn yòng cháng dāo. dì wǔ dì liù jiāng niǎo chòng shōu zài chē shàng, zhí téng pái dāo, gè réng huái shuǐ guāng shí sān kuài, zéi jìn yòng shí, bī shēn zhàn yòng pái, dì qī dì bā yuǎn fàng huǒ jiàn, zéi jìn yòng tǎng bǎ, jù jié yuān yāng zhèn shì.
每车正通管一车,凡正队、奇队、舵工等兵俱听管束。其正兵队内骡兵、狼机手、舵工尤为专管,又骑兵队长只管本队,出战兵车兵不相干预,车正与舵工不出手,专在内管车,恐有倾覆。骡兵管骡,恐有跳跃。骡兵内以六名专放佛狼机。奇兵一队鸟铳快枪手六名、一、二、三、四名,专执鸟铳长刀,五、六名鸟铳兼藤牌腰刀,七、八名镋钯兼火箭,在车内藤牌收在车上,俱放鸟铳,镋钯手专放火箭,出车下作战。以四名远放鸟铳,贼近用长刀。第五、第六将鸟铳收在车上,执藤牌刀,各仍怀水光石三块,贼近用石,逼身战用牌,第七、第八远放火箭,贼近用镋钯,俱结鸳鸯阵势。
dì shí. zī zhàn duì
第十。辎战队
tóng chē yíng lì.
同车营例。
dì shí yī. zī xíng yíng
第十一。辎行营
fán zhēng xíng jūn bīng gè zhí gè yì. yù yǒu kēng kǎn shuǐ ní, tōng wèi hé lì tuī chē, yǐ zhù luó lì, sù bá chū xiǎn.
凡征行军兵各执各艺。遇有坑坎水泥,通为合力推车,以助骡力,速拔出险。
dì shí èr. hào lìng chē
第十二。号令车
yǔ chē yíng tóng. dī fáng huǒ zhú, yóu wéi yào wù.
与车营同。提防火烛,尤为要务。
dì shí sān. zī hóu liáng
第十三。辎糇粮
měi yíng jì gāi méi chǎo èr bǎi dān, mǐ sān bǎi shí, hēi dòu wǔ bǎi dān, píng rì yú zhù zhā chù suǒ jiàn lì cāng áo yī suǒ, jiāng méi chǎo mǐ dòu zhā zhào xīn dìng shì lì yú gāi yá mén cāng áo lǐng chū, jù yòng bù dài zhuāng shèng, gài kǒng yī shí yǒu shì zhuāng yùn bù jí yě. měi yú xià tiān shài yáng yī cì, guò sān nián tīng gěi jūn zhī yòng, jí jiāng gè jūn yīng de xíng liáng, jiù yú gāi cāng zǒng lǐng wěi guān zhuāng bèi, huò shōu zhé sè dí mǎi yǐ dǐ zī liáng, yóu wéi jié jìng.
每营计该煤炒二百担,米三百石,黑豆五百担,平日于驻劄处所建立仓厫一所,将煤炒、米、豆、查照新定事例于该衙门仓厫领出,俱用布袋装盛,盖恐一时有事装运不及也。每于夏天晒扬一次,过三年听给军支用,即将各军应得行粮,就于该仓总领委官装备,或收折色籴买以抵辎粮,尤为洁净。
strong hé chē bù qí yíng strong
合车步骑营
dì yī. chē qí bìng yíng
第一。车骑并营
měi bù bīng yī zhī, mǎ bīng yī zhī, hé wéi yī yíng. qí fǎ yǐ xuǎn dìng guò qí bīng yíng chē bīng yíng, gè yù cāo háng wǔ, guàn shú tīng hé. jiāng chē liǎng háng liè dìng, xiāng jù xiàng wài, qián hòu mén chē jù hé, chú qián mén chē bā chéng, zuǒ yòu bāng chē gè èr chéng, bù pài qí bīng wài, zuǒ yòu xiāng chē měi liǎng chē yī lián pài qí bīng yī qí, jì qí bīng fán sān jú wèi yī sī zhě, zhào cǐ. ruò sì jú wèi sī zhě, mén chē jù yī tǐ pài jiù. jiāng qí bīng qí zǒng yǔ liǎng chē chē zhèng sān rén, hù xiāng rèn shi, rèn shì zòng héng lún zhuàn, kāi hé jìn zhǐ. sān rén zhě bù xǔ xiāng lí chē xiāng, zhǐ shì xiàng wài chē zhèng rèn dìng qí zǒng, dàn ruò xiāng shī, bì cuī xiāng bàng. qí zǒng zhuān kàn èr chē zhèng zhī chē, dàn ruò xiāng shī, wù yào còu jìn. huí zhuǎn còu hé jiān, zhǐ yǐ qí jiù chē, bù yǐ chē jiù qí. rú zhì xiāng lí, jù zé qí zǒng, rèn shì rú hé xíng yíng, nèi wài zhuǎn zhé, qí bīng zhī zài èr chē xiāng lǐ. dì yī qí zǒng bù guò dì yī chē zhī tóu, dì sān duì huǒ bīng bù chū dì èr chē zhī wěi, jǐn jǐn xiāng suí, chē xiàng hé zhuǎn, qí bīng xiàng hé zhuǎn, rú cǐ jì dìng. jiù shì yī yíng shí yíng yī wàn shí wàn zài bù cuò luàn, qián yì bù sǒng, hòu yì bù duàn, yì wú chē qián mǎ hòu mǎ qián chē hòu zhī wù yǐ.
每步兵一枝,马兵一枝,合为一营。其法以选定过骑兵营、车兵营,各预操行伍,惯熟听合。将车两行列定,厢俱向外,前后门车俱合,除前门车八乘,左右帮车各二乘,不派骑兵外,左右厢车每两车一联派骑兵一旗,计骑兵凡三局为一司者,照此。若四局为司者,门车俱一体派就。将骑兵旗总与两车车正三人,互相认识,任是纵横轮转,开合进止。三人者不许相离车厢,只是向外车正认定旗总,但若相失,必催相傍。旗总专看二车正之车,但若相失,务要凑近。回转凑合间,只以骑就车,不以车就骑。如致相离,俱责旗总,任是如何行营,内外转折,骑兵只在二车厢里。第一旗总不过第一车之头,第三队火兵不出第二车之尾,紧紧相随,车向何转,骑兵向何转,如此记定。就是一营十营一万十万再不错乱,前亦不耸,后亦不断,亦无车前马后马前车后之误矣。
dì èr. chē qí zé chéng
第二。车骑责成
fán zhàn chē yù yuǎn xíng, huò jiā luó, huò jiā rén, lìng zài chē yíng kuǎn nèi. zī zhòng yíng měi chē bā tóu, yù xiàn yì nán gè yùn. pèi dào mǎ bīng yī qí, yù guò ní nìng shuǐ zǔ, jìn shù xià mǎ, hé lì yùn chē guò zhī, cǐ suí xiǎn cóng biàn xíng shì, bù zài hào lìng zhī nèi. shè yòu shí fēn xiǎn xiàn, rén lì bù zú, jí jiāng gè jūn mǎ pǐ, jiù yòng suǒ dài jiāng shéng jiē qǐ, shuān yú chē guāng bìng lì zhuāi guò, ruò chē chē dào xiǎn, fāng cái shōu shí, bì wù xíng lù, dàn fán qián tú xiǎn zǔ, yī chē shōu shí, jí biàn zhuàn lái, gè chē yī qí shōu shí, jí zhì guò xiǎn, zé rú zài píng dì, shù bù dān wù shí guāng.
凡战车遇远行,或加骡,或加人,另载车营款内。辎重营每车八头,遇陷亦难各运。配到马兵一旗,遇过泥泞水阻,尽数下马,合力运车过之,此随险从便行事,不在号令之内。设又十分险陷,人力不足,即将各军马匹,就用所带缰绳接起,栓于车桄并力拽过,若车车到险,方才收拾,必误行路,但凡前途险阻,一车收拾,即便转来,各车一齐收拾,及至过险,则如在平地,庶不耽误时光。
chē bù qí bǎo jié shì
车步旗保结式
dì yī. qǔ bǎo jié
第一。取保结
zì shàng ér xià, bǎo wú bù kān.
自上而下,保无不堪。
mǒu cān yóu mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn shào xià qiān zǒng, bìng fēi qiè nuò bù kān, rú xū, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某参游某人,今当处保结得本哨下千总,并非怯懦不堪,如虚,甘罪,结状是实。
mǒu qiān zǒng mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn bù xià bǎ zǒng, bìng fēi qiè nuò bù kān, rú xū, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某千总某人,今当处保结得本部下把总,并非怯懦不堪,如虚,甘罪,结状是实。
mǒu sī bǎ zǒng mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn sī xià bǎi zǒng, bìng fēi qiè nuò bù kān, rú xū, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某司把总某人,今当处保结得本司下百总,并非怯懦不堪,如虚,甘罪,结状是实。
mǒu bǎi zǒng mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn jú xià qí zǒng, bìng fēi qiè nuò bù kān, jí mào míng dǐng tì, rú xū jí yǒu táo zǒu, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某百总某人,今当处保结得本局下旗总,并非怯懦不堪,及冒名顶替,如虚及有逃走,甘罪,结状是实。
mǒu qí zǒng mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn zōng xià duì zǒng, bìng fēi qiè nuò lǎo ruò, jí mào míng dǐng tì, rú xū jí yǒu táo zǒu, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某旗总某人,今当处保结得本宗下队总,并非怯懦老弱,及冒名顶替,如虚及有逃走,甘罪,结状是实。
mǒu duì zǒng mǒu rén, jīn dāng chù bǎo jié dé běn duì xià gè bīng, bìng wú lǎo ruò qiè nuò bù kān, jí mào míng dǐng tì, rú xū jí yǒu táo zǒu, gān zuì, jié zhuàng shì shí.
某队总某人,今当处保结得本队下各兵,并无老弱怯懦不堪,及冒名顶替,如虚及有逃走,甘罪,结状是实。
dì èr. qǔ bǎo jié
第二。取保结
zì xià ér shàng, bǎo běn guǎn bù zhì shī xiàn.
自下而上,保本管不致失陷。
qiān zǒng mǒu mǒu děng, jīn dāng chù shí bǎo, lǐng guò běn yíng jiàng guān mǒu, qián qù shàng zhèn, bìng bù zhì lín zhèn shū shī. rú yǒu shū shī gè gān sǐ cháng mìng.
千总某某等,今当处实保,领过本营将官某,前去上阵,并不致临阵疏失。如有疏失各甘死偿命。
bǎ zǒng mǒu mǒu děng, jīn dāng chù shí bǎo, lǐng guò běn guǎn qiān zǒng, qián qù shàng zhèn, bìng bù zhì lín zhèn shū shī. rú yǒu shū shī gè gān sǐ cháng mìng.
把总某某等,今当处实保,领过本管千总,前去上阵,并不致临阵疏失。如有疏失各甘死偿命。
qí zǒng mǒu mǒu děng, jīn dāng chù shí bǎo, lǐng guò běn guǎn bǎi zǒng, qián qù shàng zhèn, bìng bù zhì lín zhèn shū shī. rú yǒu shū shī, gè gān sǐ cháng mìng.
旗总某某等,今当处实保,领过本管百总,前去上阵,并不致临阵疏失。如有疏失,各甘死偿命。
duì zǒng mǒu mǒu děng, jīn dāng chù shí bǎo, lǐng guò běn guǎn qí zǒng, qián qù shàng zhèn, bìng bù zhì lín zhèn shū shī. rú yǒu shū shī, gè gān sǐ cháng mìng.
队总某某等,今当处实保,领过本管旗总,前去上阵,并不致临阵疏失。如有疏失,各甘死偿命。
zhōng jūn qí gǔ
中军旗鼓
yī liè qīng dào. fū jiàn dà jiàng qí gǔ, fēi wéi měi guān shì. zì jìn shì zhī jiāng, bù yòng qí gǔ yǐ zhàn, gù suì fèi ér bù zhī jiǎng. nǎi zhǐ yòng wèi bǎi liè zhī xū jù, yǐ chōng zhān shì zhuàng wēi yí ér yǐ, cǐ dà miù yě. gài wú shì rì, jūn xíng zé wèi dà jiàng zhōng jūn, ér dà jiàng jū qí xià, zhèng xíng zhī jiān yǒu jǐng, jí wéi fēn zhá yíng bì zhī yòng lì biǎo zhī xū, suǒ wèi xíng zé chéng zhèn, zhǐ zé chéng yíng. rén jiàn qí fēn fēn yún yún, jiāo zá yú tú, ér bù zhī jiǔ jūn bā zhèn wǔ xíng liù huā xī yù qí zhōng. yī wén hào tóu, biàn huà lì chéng, ān yíng dìng lěi, rén jiàn qí gè yǒu qū fù, ér bù zhī quán píng qí gǔ yǐ jǔ cuò. jí qí fù shōu, xī yī hào lìng, yòu zhào tú wèi xíng yíng yǐ. zì fēi zhī gòu zhě, xiān néng dé cǐ zhōng zhī miào, mò bù shì wéi zhuì yóu ěr. tú liè yú zuǒ.
一列清道。夫建大将旗鼓,非为美观视。自近世之将,不用旗鼓以战,故遂废而不知讲。乃只用为摆列之虚具,以充瞻视壮威仪而已,此大谬也。盖无事日,军行则为大将中军,而大将居其下,正行之间有警,即为分札营壁之用、立表之需,所谓行则成阵,止则成营。人见其纷纷纭纭,交杂于途,而不知九军八阵五行六花悉寓其中。一闻号头,变化立成,安营定垒,人见其各有趋附,而不知全凭旗鼓以举措。及其复收,悉依号令,又照图为行营矣。自非知彀者,鲜能得此中之妙,莫不视为赘疣耳。图列于左。