dì yī. míng qí gǔ
第一。明旗鼓
gè guān bīng, ěr zhǐ tīng jīn gǔ zhī shēng, mù zhǐ kàn qí zhì zhī sè. bù jū hé xiàng rén yuán, kǒu lái fēn fù, jué bù xǔ tīng zhī. rú gǔ shēng bù jué. biàn qián miàn shì shuǐ huǒ, yě xū tiào rù. rú míng jīn gāi zhǐ, jiù qián miàn bèi cái duàn bó hǎo mǎ pǐ, yì bù xǔ yī huí gù. yīng chá lìng qí lìng jiàn lìng piào zhě, biàn shì zhǔ jiāng zì lái, sān jiàn wù nèi bì yǒu yī jiàn fāng fàng, wú yì bù zhǔn fàng.
各官兵,耳只聽金鼓之聲,目只看旗幟之色。不拘何項人員,口來分付,決不許聽之。如鼓聲不絕。便前面是水火,也須跳入。如鳴金該止,就前面貝財緞帛好馬匹,亦不許一回顧。應查令旗、令箭、令票者,便是主將自來,三件物內必有一件方放,無亦不准放。
dì èr. míng dí hào
第二。明笛號
chuī suǒ nà wèi zhī zhǎng hào dí. yào jù gè guān qí tóu mù, fā fàng jūn wù, bì xū chuī dé dào qí fāng zhǐ.
吹嗩吶謂之掌號笛。要聚各官旗頭目,發放軍務,必須吹得到齊方止。
dì sān. míng lǎ bā
第三。明喇叭
dà xiǎo jiāng lǐng mén qián, jí jiào chǎng nèi xíng yíng chù, chuī lǎ bā shì zhǎng hào. dì yī cì shì tóu hào, yào rén shōu shí xíng lǐ, zuò fàn shí. zài chí bàn gè shí chén, yòu chuī dì èr cì lǎ bā, yào rén chī fàn, shōu shí chū mén, xún wèn zhā yíng dì fāng qǔ qí. chuī dì sān cì lǎ bā, shì yào qǐ shēn. zhǔ jiāng zì běn yá mén chū, dào gè bīng zhā yíng dì fāng, lìng nǐ xiàng wǎng. qí zài yíng zhōng, huò zài jiào chǎng, huò zhèng xíng zhèng cāo zhī chù, jí gè rén fàn yǐ chī guò, jù yǐ chū mén, zhǐ zhǎng yī hào. biàn tīng lìng xíng yíng huò yǎn cāo, bù bì réng yòng èr hào sān hào yě. fán lǎ bā chuī zhǎng shēng yī shēng, wèi zhī tiān é shēng, shì yào gè bīng qí nà hǎn. fán lǎ bā chuī bǎi duì wǔ shēng, shì yào chē bù qí sān bīng, jiù yú jiǎo xià āi yíng bǎi duì wǔ yě. fán chuī zhǎng shēng lǎ bā, fàng chòng yī gè, mó qí, shì yào zhuǎn shēn, gè bīng jù kàn qí suǒ zhǐ chù, jù xiàng mǒu chù zhuǎn shēn zhuǎn chē. fán bǎi duì yǐ wán, lǎ bā shāo xiē, fù yòu chuī bǎi wǔ zhě, shì yào chē bù qí sān bīng yī zì liè kāi chéng zhèn bèi zhàn yě.
大小將領門前,及教場內行營處,吹喇叭是掌號。第一次是頭號,要人收拾行李,做飯食。再遲半個時辰,又吹第二次喇叭,要人吃飯,收拾出門,詢問劄營地方取齊。吹第三次喇叭,是要起身。主將自本衙門出,到各兵劄營地方,另擬嚮往。其在營中,或在教場,或正行正操之處,及各人飯已吃過,俱已出門,只掌一號。便聽令行營或演操,不必仍用二號三號也。凡喇叭吹長聲一聲,謂之天鵝聲,是要各兵齊吶喊。凡喇叭吹擺隊伍聲,是要車、步、騎三兵,就於腳下挨營擺隊伍也。凡吹長聲喇叭,放銃一個,磨旗,是要轉身,各兵俱看旗所指處,俱向某處轉身轉車。凡擺隊已完,喇叭稍歇,復又吹擺伍者,是要車、步、騎三兵一字列開成陣備戰也。
dì sì. míng bō luō
第四。明哱囉
fán chuī bō luō, shì yào gè bīng qǐ shēn. zài chuī yī cì, shì yào mǎ bīng shàng mǎ, chē bīng fù chē, bù bīng zhí qì xiè lì qí.
凡吹哱囉,是要各兵起身。再吹一次,是要馬兵上馬,車兵附車,步兵執器械立齊。
dì wǔ. míng tóng luó
第五。明銅鑼
fán dǎ luó, shì yào gè mǎ bīng xià mǎ, chē bīng xià chē. zài dǎ tóng luó, shì yào gè xiàng bīng jù zuò dì xiū xī, qí zhì jù yǎn wò.
凡打鑼,是要各馬兵下馬,車兵下車。再打銅鑼,是要各項兵俱坐地休息,旗幟俱偃臥。
dì liù. míng jié gǔ
第六。明羯鼓
fán diǎn gǔ, shì xíng yíng diǎn gǔ yī shēng, yuē xíng èr shí bù. diǎn jǐn gǔ yī shēng, xíng yī bù, zé jiāng léi gǔ jiāo fēng yǐ. dàn wén léi gǔ shì jiāo fēng, yào gè bīng xiàng qián yǔ zéi sī shā.
凡點鼓,是行營點鼓一聲,約行二十步。點緊鼓一聲,行一步,則將擂鼓交鋒矣。但聞擂鼓是交鋒,要各兵向前與賊廝殺。
dì qī. míng huáng qí
第七。明黃旗
xià yíng dìng, fàng chòng yī gè, jiān huáng qí léi gǔ, shì fàng gè bīng chū yíng jí shuǐ qǔ chái fàng mǎ.
下營定,放銃一個,堅黃旗擂鼓,是放各兵出營汲水取柴放馬。
dì bā. míng shuāi bó
第八。明摔鈸
fán shuāi bó míng, shì yào gè bīng shōu duì. zài míng chéng dà duì, qí zhì tōng huí zhōng jūn.
凡摔鈸鳴,是要各兵收隊。再鳴成大隊,旗幟通回中軍。
dì jiǔ. míng pào hào
第九。明炮號
měi yào xīn qǐ yī hào lìng, bì fàng pào yī gè, shǐ rén yǒu ěr zhě xiān gòng wén zhī, rán hòu fāng yòng qí zhì hào tóu děng xiàng shì xíng. fán guān jūn dàn kāi pào xiǎng hòu, qí yǐ qián xíng guò hào lìng jìn zhǐ jù xiē, zhuān yī kàn yǒu hé qí zhì gèng biàn, yǒu hé hào tóu zhī shēng, jí sù zūn zhào, shù bù wù shì.
每要新起一號令,必放炮一個,使人有耳者先共聞之,然後方用旗幟號頭等項示行。凡官軍但開炮響後,其已前行過號令進止俱歇,專一看有何旗幟更變,有何號頭之聲,即速遵照,庶不誤事。
yī. yòng pào fēn shù:
一。用炮分數:
shēng zhàng pào sān jǔ, jí míng jīn dà chuī dǎ
升帳炮(三舉,即鳴金大吹打);
shēng qí pào yī jǔ, jí léi gǔ, míng luó shēng zhàng
升旗炮(一舉,即擂鼓,鳴鑼升帳);
jìng pào fā fàng hòu sān jǔ, yíng zhōng sù jìng hòu lìng
靜炮(發放後三舉,營中肅靜候令);
nà hǎn pào yī jǔ, lǎ bā chuī tiān é shēng, nà hǎn yī shēng, sān jǔ zhǐ
吶喊炮(一舉,喇叭吹天鵝聲,吶喊一聲,三舉止);
kāi yíng pào yī jǔ, jí tīng diǎn gǔ, kāi biàn yíng xíng
開營炮(一舉,即聽點鼓,開便營行);
fēn hé pào yī yíng yī jǔ, yù fēn jǐ yíng jǐ lù, wèi jǐ jǔ wú dìng shù, jǔ bì, kàn qí zhì zhào qí sè yī shù fēn zhī, hé yíng tóng
分合炮(一營一舉,欲分幾營幾路,為幾舉無定數,舉畢,看旗幟照旗色依數分之,合營同);
bì yíng pào yī jǔ, jí dà chuī dǎ, bì yíng mén
閉營炮(一舉,即大吹打,閉營門);
dìng gēng pào yù yè léi gǔ bì, yī jǔ, lǎ bā chuī tiān é shēng
定更炮(遇夜擂鼓畢,一舉,喇叭吹天鵝聲);
biàn lìng pào fán hào lìng zhèng xíng zhī jiān, yù bié gèng hào lìng, rén zhòng gé yuǎn, yī shí gèng biàn, kǒng rén bù zhī, shī yú yǎn shì, gù xiān jǔ pào shēng, yī kāi pào, qián lìng jí zhǐ, zhuān xīn cè ěr, tīng xīn qǐ hé lìng zhào xíng.
變令炮(凡號令正行之間,欲別更號令,人眾隔遠,一時更變,恐人不知,失於眼視,故先舉炮聲,一開炮,前令即止,專心側耳,聽新起何令照行)。
dì shí. míng gāng hào
第十。明釭號
fán jūn shì yī qiè gǔ lè, yǒu yīn rú hào dí bō luō lǎ bā gǔ bó děng lèi, měi yù zhǐ, bì míng jīn yī shēng. qí yǐ jǔ zhě, kāi jīn jí zhǐ. tīng gèng lìng hòu, jí rú suǒ gèng zhī lìng xíng. dǎ jīn sān shēng, shì yào tuì bīng. jí zhǐ chuī dǎ, dǎ jīn èr shēng, shì dà chuī dǎ. jí tuì bīng, xià fāng yíng shí míng jīn biān, shì fā wǔ fāng qí, zhāo chū yíng lì biǎo. lì biǎo yíng nèi, suǒ yǐ fēn bié mén jiǎo, yǐ biàn chū rù shí rèn. lì biǎo yíng wài, suǒ yǐ fēn bié yíng pán, fáng shǒu jiè xiàn. zéi lái jǔ zhī, yǐ yīng yuǎn jìn huǎn jí.
凡軍士一切鼓樂,有音如號笛哱囉喇叭鼓鈸等類,每欲止,必鳴金一聲。其已舉者,開金即止。聽更令後,即如所更之令行。打金三聲,是要退兵。及止吹打,打金二聲,是大吹打。及退兵,下方營時鳴金邊,是發五方旗,招出營立表。立表營內,所以分別門角,以便出入識認。立表營外,所以分別營盤,防守界限。賊來舉之,以應遠近緩急。
dì shí yī. míng qí cì
第十一。明旗次
gè yíng duì zǒng kàn běn qí zǒng suǒ zhí qí, qí zǒng kàn běn bǎi zǒng suǒ zhí qí, bǎi zǒng kàn běn bǎ zǒng hào qí, bǎ zǒng kàn běn qiān zǒng hào qí, qiān zǒng kàn běn shào jiāng hào qí, shào jiāng kàn zhǔ jiāng hào qí. ruò zhǔ jiāng wǔ fāng qí zhāo, jù qǐ lì diǎn, dòng zé wǔ fāng zhī yíng jù zhào qí ér dòng. rú zhǐ yú yī qí lì diǎn, zé gāi yīng zhī qí jù lì diǎn, bié qí zhào cháng. ruò zhǔ jiāng wǔ fāng qí zhāo jù yǎn, zé wǔ fāng zhī yíng jù zhào qí yǎn zhǐ. ruò zhǐ yī qí yǎn, zé gāi yīng qí jù yǎn, bié qí zhào cháng. mǒu qí mó zé gāi yīng qí jù mó, bié qí zhào cháng. mǒu qí xiàng mǒu fāng diǎn zhǐ, gāi yīng qí jù xiàng mǒu fāng, gè bīng suí qí ér wǎng.
各營隊總看本旗總所執旗,旗總看本百總所執旗,百總看本把總號旗,把總看本千總號旗,千總看本哨將號旗,哨將看主將號旗。若主將五方旗招,俱起立點,動則五方之營俱照旗而動。如止於一旗立點,則該應之旗俱立點,別旗照常。若主將五方旗招俱偃,則五方之營俱照旗偃止。若只一旗偃,則該應旗俱偃,別旗照常。某旗磨則該應旗俱磨,別旗照常。某旗向某方點指,該應旗俱向某方,各兵隨旗而往。
dì shí èr. míng qí yīng
第十二。明旗應
fán zhǔ jiāng qí jǔ shí, xiān shào jiāng yīng zhī, qiān zǒng bù xǔ xiān yīng. shào jiāng qí jǔ, xiān qiān zǒng yīng zhī, bǎ zǒng bù xǔ xiān yīng. qiān zǒng qí jǔ, xiān bǎ zǒng yīng zhī, bǎi zǒng bù xǔ xiān yīng. bǎ zǒng qí jǔ, xiān bǎi zǒng yīng zhī, qí zǒng bù xǔ xiān yīng, bǎi zǒng qí jǔ, xiān qí zǒng yīng zhī, duì zǒng bù xǔ xiān yīng. qí zǒng yǐ xià, kǒu chuán shēn lǜ, bù yòng qí gǔ hào lìng, gèng yǔ qí gǔ lìng tóng, chà cuò yǐ jūn fǎ zhì zhī.
凡主將旗舉時,先哨將應之,千總不許先應。哨將旗舉,先千總應之,把總不許先應。千總旗舉,先把總應之,百總不許先應。把總旗舉,先百總應之,旗總不許先應,百總旗舉,先旗總應之,隊總不許先應。旗總以下,口傳身率,不用旗鼓號令,更與旗鼓令同,差錯以軍法治之。
dì shí sān. míng qí sè
第十三。明旗色
huáng qí shǔ tǔ, zhōng yíng zhōng jūn suǒ yòng. dàn jiàn huáng qí, jí zhī wèi mǒu zhōng yíng mǒu zhōng jūn yě. zài wǔ yíng, zé wèi wǔ yíng zhī zhōng. zài yī yíng, zé wèi yī yíng zhī zhōng. zài yī qiān, zé wèi yī qiān zhī zhōng. shǎo zhì wǔ rén, zé wèi wǔ rén zhī zhōng. fán rén miàn xiàng zhě wèi qián, hóng qí shǔ qián, fán yíng lěi suǒ zài xiàng qián zhě, zé yòng hóng qí. dàn jiàn hóng qí, jù xiǎng xiàng qián. fán rén jiù běn shēn zhī zuǒ shǒu wèi zuǒ, lán qí shǔ zuǒ, fán xiàng zuǒ zhě zé yòng lán qí. dàn jiàn lán qí, jù xiǎng xiàng zuǒ. fán rén jiù běn shēn zhī yòu shǒu wèi yòu, bái qí shǔ yòu, fán xiàng yòu zhě zé yòng bái qí. dàn jiàn bái qí, jù xiǎng xiàng yòu. fán rén jiù běn shēn zhī bèi wèi hòu, hēi qí shǔ hòu, fán xiàng hòu zhě zé yòng hēi qí. dàn jiàn hēi qí, jù xiǎng zhuǎn shēn xiàng hòu. shì gù kuàng yě, zhòng rén ruò shuō dōng xī nán běi rèn biàn bù zhēn, fán rén gāi yǒu zuǒ yòu shǒu miàn xiàng bèi hòu, gù jí yǐ qí yì zhī zhě jiào zhī. rén rén zhǐ yǐ dà yíng zhōng jūn fēn zuǒ yòu qián hòu, yòu yǐ běn shēn qián hòu zuǒ yòu wèi xiàng, zài bù bì lùn dōng xī nán běi yě.
黃旗屬土,中營中軍所用。但見黃旗,即知為某中營、某中軍也。在五營,則為五營之中。在一營,則為一營之中。在一千,則為一千之中。少至五人,則為五人之中。凡人面向者為前,紅旗屬前,凡營壘所在向前者,則用紅旗。但見紅旗,俱想向前。凡人就本身之左手為左,藍旗屬左,凡向左者則用藍旗。但見藍旗,俱想向左。凡人就本身之右手為右,白旗屬右,凡向右者則用白旗。但見白旗,俱想向右。凡人就本身之背為後,黑旗屬後,凡向後者則用黑旗。但見黑旗,俱想轉身向後。是故曠野,眾人若說東西南北認辨不真,凡人該有左右手面向背後,故即以其易知者教之。人人只以大營中軍分左右前後,又以本身前後左右為向,再不必論東西南北也。
dì shí sì. míng wàng qí
第十四。明望旗
fán cháng cāo jí fā bīng, yú zhǔ jiāng wèi dào chǎng zhī shí, xiān jiāng wàng gān shéng suǒ děng xiàng shōu zhǎo tíng dāng. hóu zhǔ jiāng shēng zhàng, bǐng shēng qí, jí fàng pào léi gǔ shēng qí, qí zhèng zháo jiǎ zhí bái qí yī miàn shàng dòu tīng zhōng jūn hào lìng. fán zhǎng bō luō bīng lì zé qí lì, fán dǎ luó bīng zuò zé qí shōu. qí xiàng qián diǎn, guān jūn jù xiàng qián xíng xiàng zuǒ diǎn, jù xiàng zuǒ xíng xiàng yòu diǎn, jù xiàng yòu xíng xiàng hòu diǎn, jù xiàng hòu xíng. chē bù qí dà xiǎo jiāng guān qí zǒng chē zhèng, jù shì cǐ qí xiàng wǎng. rú yuǎn xíng, qí zhǎng tóu hào bì, bǐng qí pào léi gǔ, jiāng wàng gān mián xíng. yù bào yǒu jǐng, léi gǔ, zài lì wàng gān. zéi cóng zuǒ lái, zé qí xiàng zuǒ mó zéi cóng yòu lái, zé qí xiàng yòu mó zéi cóng qián lái, zé qí xiàng qián mó zéi cóng hòu lái, zé qí xiàng hòu mó. zéi cóng liǎng miàn lái, xiān mó zéi jìn yī miàn, sān mó sān lì, yòu xiàng yī miàn mó. zéi cóng sì miàn lái, jiāng qí rào gān tóu zhuǎn dì. zéi yuǎn, zé qí tóu xiàng shàng mó zhī. zéi lái jìn, zé qí tóu píng dī mó zhī. zéi jìn bǎi bù lái, zé qí dī chuí xiàng xià mó zhī. zéi tuì, zé lì mǒu fāng. zéi tuì lì zài mǒu fāng, yì rú bào zéi lái shì lì. shì dìng, jiāng qí juǎn qì. ruò jǐn jí zhuī zéi, wú wàng gān chē. cǐ tiáo bù yòng.
凡常操及發兵,於主將未到場之時,先將望杆繩索等項收找停當。侯主將升帳,稟升旗,即放炮擂鼓升旗,旗正着甲執白旗一面上斗聽中軍號令。凡掌哱囉兵立則旗立,凡打鑼兵坐則旗收。旗向前點,官軍俱向前行;向左點,俱向左行;向右點,俱向右行;向後點,俱向後行。車、步、騎大小將官旗總、車正,俱視此旗嚮往。如遠行,俟掌頭號畢,稟旗炮擂鼓,將望竿眠行。遇報有警,擂鼓,再立望竿。賊從左來,則旗向左磨;賊從右來,則旗向右磨;賊從前來,則旗向前磨;賊從後來,則旗向後磨。賊從兩面來,先磨賊近一面,三磨三立,又向一面磨。賊從四面來,將旗繞竿頭轉遞。賊遠,則旗頭向上磨之。賊來近,則旗頭平低磨之。賊近百步來,則旗低垂向下磨之。賊退,則立某方。賊退立在某方,亦如報賊來事例。事定,將旗卷訖。若緊急追賊,無望竿車。此條不用。
dì shí wǔ. dìng fā fàng
第十五。定發放
fán cāo qī qián yī rì, xuán cāo pái gè yíng chuán zhī. cì rì wǔ gēng bù jū shí, dàn tīng zhǔ jiāng mén qián zhǎng hào, gè jiāng guān mén qián jiē zhǎng hào. gè bīng zuò fàn, jiāng guān yì zuò fàn, yǐ fàn shú shí bì wèi qī, nǎi zhǎng èr hào. gè bīng bèi mǎ, shōu shí jūn zhuāng, wǎng jiào chǎng liè chéng háng wǔ, zhǎng sān hào. zhǔ jiāng chū zhì jiào chǎng, zhōng jūn guān bǐng fàng shēng zhàng pào. hǎn táng kāi yuán mén. bǐng shēng qí, wàng qí tóng shēng. zài yě zé shēng wàng qí mù shǔ děng guān xiān xíng cān jiàn huí hái, zhōng jūn guān bǐng zhǎng hào dí, jù guān qí, tīng fā fàng, wàng qí xiàng zuǒ yòu qián hòu mó zhuǎn yī cì. guān qí yòng shǒu qí yǐn yú chǎng qián, zhuǎn shēn xiàng shàng, āi cì xiān qí bīng, cì chē bīng, cì bù bīng. gè tóu mù, zì duì zhǎng yǐ shàng, jiē fù. shì jí zhǐ tóng qí zǒng yǐ shàng duì zhǎng shǒu wǔ zhì tái xià lì dìng. dí zhǐ, zhōng jūn chuán yún: guān qí guò lái. gè qí yīng yī shēng, yǐ bēi ér zūn, xiān duì zhǎng cì qí zǒng cì chē zhèng cì bǎi zǒng bǎ zǒng qiān zǒng, jù guì. cì yíng jiāng yú tái shàng guì, xiān qǐ, nǎi fā fàng zhòng yuē: guān qí tīng zhe, ěr tīng jīn gǔ, mù shì jīng qí, shǒu shú jī cì, bù xián jìn zhǐ, mǎ xí chí zhú, jǐn jí cè pèi, chē shú fēn hé, yán chì huǒ qì, wàn rén yī xīn, yǒu jìn wú tuì, jī fǔ zhòng jì, jūn fǎ yǒu cháng. měi yī xiàng rén yuán bān nèi yī rén, xiān zūn xíng, hòu bì xíng. gāo shēng bào yuē: mǒu guān kòu tóu. mìng qǐ zhì bǎi zǒng zhǐ.
凡操期前一日,懸操牌各營傳知。次日五更不拘時,但聽主將門前掌號,各將官門前皆掌號。各兵做飯,將官亦做飯,以飯熟食畢為期,乃掌二號。各兵備馬,收拾軍裝,往教場列成行伍,掌三號。主將出至教場,中軍官稟放升帳炮。喊堂開轅門。稟升旗,望旗同升。在野則升望旗幕屬等官先行參見回還,中軍官稟掌號笛,聚官旗,聽發放,望旗向左右前後磨轉一次。官旗用手旗引於場前,轉身向上,挨次先騎兵,次車兵,次步兵。各頭目,自隊長以上,皆赴。事急只同旗總以上隊長守伍至台下立定。笛止,中軍傳云:「官旗過來」。各旗應一聲,以卑而尊,先隊長、次旗總、次車正、次百總、把總、千總,俱跪。次營將於台上跪,先起,乃發放眾曰:「官旗聽着,耳聽金鼓,目視旌旗,手熟擊刺,步閒進止,馬習馳逐,謹戢策轡,車熟分合,嚴飭火器,萬人一心,有進無退,畿輔重寄,軍法有常。」每一項人員班內一人,先尊行,後畢行。高聲報曰:「某官叩頭。」命起至百總止。
yòu fā fàng yuē: chē zhèng tīng zhe, fán chē zhèng jìn zhǐ hào lìng, jù chē zhèng zhī zé, lín shí chà wù, zé yǒu suǒ guī. chē zhèng qǐ qù. yòu yuē: duò gōng tīng zhe, fán zuǒ yòu qián hòu zòng héng qū zhí, jù zhe chē qí tīng mìng chē zhèng, bǎi yíng bù hé, gāo xià shī wù, zé yǒu suǒ guī. cì xún shì nán qí guò liè, tīng fā fàng yuē: fán rù cāo xuān huá bù sù, xià yíng háng wǔ bù qí, háng wǔ chān qián yuè hòu, lín zhèn jǔ dòng wéi lìng, zhǎn zéi qiáng duó shǒu jí, zhàn bì wàng shā jiàng rén, zhǒng zhǒng zuò jiān fàn kē, jù tīng ěr ná lái chù zhì. lín zhèn zhāi pái, dāng zhàn pò ěr, huí bīng chá míng, fēn bié qīng zhòng, yǐ xíng jūn fǎ. ruò gù zòng xū suǒ, zhì ěr zhī zuì. fā fàng bì, fēn fù gè guān qí xià dì fāng dà chuī dǎ dé shèng gǔ lè, tīng gè huí yíng. gè shào jiāng yī tǐ zhǎng hào dí, yī zhào tái shàng fā fàng, jí shǐ jīn gǔ bān shēng xiāng wén wú fáng yě. shào jiāng fā fàng bì, qiān zǒng yòng qí zhāo bǎ zǒng yǐ xià fā fàng, yì zhào tái shàng. dàn yún fèng tái shàng hào lìng bì, bǎ zǒng zhāo bǎi zǒng yǐ xià fā fàng, zhǐ chuán tái shàng fèn fù qīn kǒu zhī yán, bù yòng ěr tīng jīn gǔ děng wén. yì yún fèng tái shàng hào lìng bì, bǎi zǒng zhāo duì qí zǒng fā fàng, xiān fā fàng suǒ wén bǎ zǒng zhī yán, cì fā fàng yǐ yì bì. qí zǒng jí duì zǒng gè duì bīng shì fā fàng, yì yún fèng tái shàng hào lìng, jiāng jié fèng gè shàng guān huà tóu, yī yī jiǎng shuō fēn míng bì, duì zǒng yì lìng gè bīng guì tīng. fēn fù yuē: fèng tái shàng hào lìng. fā fàng bì. dàn fán wèi fā fàng, xì fèng tái shàng hào lìng, fán bēi yī děng zhě, bì guì tīng. gǎn yǒu wéi zhě, jí shí xún shì qí ná sòng tái shàng, kǔn dǎ yóu yíng.
又發放曰:「車正聽着,凡車正進止號令,俱車正之責,臨時差誤,責有所歸。」車正起去。又曰:「舵工聽着,凡左右前後縱橫曲直,俱着車旗聽命車正,擺營不合,高下失誤,責有所歸。」次巡視南旗過列,聽發放曰:「凡入操喧譁不肅,下營行伍不齊,行伍攙前越後,臨陣舉動違令,斬賊強奪首級,戰畢妄殺降人,種種作奸犯科,俱聽爾拿來處治。臨陣摘牌,當戰破耳,回兵查明,分別輕重,以行軍法。若故縱需索,治爾之罪。」發放畢,分付各官旗下地方大吹打得勝鼓樂,聽各回營。各哨將一體掌號笛,一照台上發放,即使金鼓班聲相聞無妨也。哨將發放畢,千總用旗招把總以下發放,亦照台上。但云奉台上號令畢,把總招百總以下發放,只傳台上分付親口之言,不用耳聽金鼓等文。亦云奉台上號令畢,百總招隊、旗總發放,先發放所聞把總之言,次發放已意畢。旗總集隊總各隊兵士發放,亦云奉台上號令,將節奉各上官話頭,一一講說分明畢,隊總亦令各兵跪聽。分付曰:「奉台上號令。」發放畢。但凡謂發放,系奉台上號令,凡卑一等者,必跪聽。敢有違者,即時巡視旗拿送台上,捆打游營。
dì shí liù. jī chuán lìng
第十六。稽傳令
fán fā fàng guò huà, hòu dà xiǎo jiāng lǐng fā fàng bì, zhǔ jiāng chōu duì xià yī jūn xiàng qián. wèn jīn rì suǒ fā fàng hé shì. ruò néng zhī qí dà lüè zé yǐ, rú quán bù zhī, zé qǔ duì zǒng wèn zhī. duì zǒng néng yán zhī, zé zhì jūn yǐ bù tīng shòu zhī zuì duì zǒng bù néng yán, zé qǔ běn qí zǒng wèn zhī. qí zǒng néng yán zhī, zé zhì duì zǒng yǐ zuì, jūn zé miǎn jiū, shì duì zǒng chuán bù míng yě rú qí zǒng bù néng yán, zé qǔ běn bǎi zǒng wèn zhī. bǎi zǒng néng yán, zé zhì qí zǒng yǐ zuì bǎi zǒng bù néng yán, zé qǔ běn guǎn bǎ zǒng wèn zhī. shàng zhì shào jiāng, yī tǐ jiē rán. měi cì fā fàng guò tīng, shào jiāng yú gè qiān zǒng xià, qǔ yī jūn qiān zǒng, yú gè bǎ zǒng xià, qǔ yī jūn bǎ zǒng yú gè bǎi zǒng xià, qǔ yī jūn bǎi zǒng yú gè qí zǒng xià, qǔ yī jūn wèn zhī. bù míng zhě qiān bǎ zǒng tīng yíng jiāng guān fā luò, bǎi zǒng yǐ xià suǒ chōu wèn zhě, jì guò yī cì. jí réng yú shàng yī děng tóu mù, zài zhào fā fàng zhī fǎ, āi cì shuō yù yī biàn, tōng bì fù tái bào.
凡發放過話,候大小將領發放畢,主將抽隊下一軍向前。問今日所發放何事。若能知其大略則已,如全不知,則取隊總問之。隊總能言之,則治軍以不聽受之罪;隊總不能言,則取本旗總問之。旗總能言之,則治隊總以罪,軍則免究,是隊總傳不明也;如旗總不能言,則取本百總問之。百總能言,則治旗總以罪;百總不能言,則取本管把總問之。上至哨將,一體皆然。每次發放過聽,哨將於各千總下,取一軍千總,於各把總下,取一軍把總;於各百總下,取一軍百總;於各旗總下,取一軍問之。不明者千、把總聽營將官發落,百總以下所抽問者,記過一次。即仍於上一等頭目,再照發放之法,挨次說諭一遍,通畢赴台報。