qí jiāng, qí huán gōng zhī zōng nǚ, jìn wén gōng zhī fū rén yě. chū wén gōng fù xiàn gōng, nà lí jī, zèn shā tài zǐ shēn shēng. wén gōng hào gōng zǐ zhòng ěr, yǔ jiù fàn bēn dí. shì qí, qí huán gōng yǐ zōng nǚ qī zhī, yù zhī shén shàn, yǒu mǎ èr shí chéng, jiāng sǐ yú qí, yuē: rén shēng ān lè ér yǐ, shuí zhī qí tā. zi fàn zhī wén gōng zhī ān qí yě, yù xíng ér huàn zhī, yǔ cóng zhě móu yú sāng xià, cán qiè zài yān. qiè gào jiāng shì, jiāng shā zhī, ér yán yú gōng zǐ yuē: cóng zhě jiāng yǐ zi xíng, wén zhě wú yǐ chú zhī yǐ. gōng zǐ bì cóng, bù kě yǐ èr, èr wú chéng mìng. zì zi qù jìn, jìn wú níng suì. tiān wèi wáng jìn, yǒu jìn guó zhě, fēi zi ér shuí, zi qí miǎn zhī! shàng dì lín zi, èr bì yǒu jiù. gōng zǐ yuē: wú bù dòng, bì sǐ yú cǐ yǐ. jiāng yuē: bù kě. zhōu shī yuē: shēn shēn zhēng fū, měi huái mí jí. sù yè zhēng xíng, yóu kǒng wú jí, kuàng yù huái ān, jiāng hé jí yǐ! rén bù qiú jí, qí néng jí hū! luàn bù zhǎng shì, gōng zǐ bì yǒu jìn. gōng zǐ bù tīng. jiāng yǔ jiù fàn móu, zuì, zài zhī yǐ xíng, jiǔ xǐng, gōng zǐ yǐ gē zhú jiù fàn yuē: ruò shì yǒu jì zé kě, wú suǒ jì, wú shí jiù shì zhī ròu qǐ yǒu yàn zāi! suì xíng, guò cáo sòng zhèng chǔ ér rù qín. qín mù gōng nǎi yǐ bīng nèi zhī yú jìn, jìn rén shā huái gōng ér lì gōng zǐ zhòng ěr, shì wèi wén gōng. yíng qí jiāng yǐ wèi fū rén. suì bà tiān xià, wèi zhū hóu méng zhǔ. jūn zǐ wèi qí jiāng jié ér bù dú, néng yù jūn zǐ yú shàn. shī yuē: bǐ měi mèng jiāng, kě yǔ wù yán. cǐ zhī wèi yě.
齊姜,齊桓公之宗女,晉文公之夫人也。初文公父獻公,納驪姬,譖殺太子申生。文公號公子重耳,與舅犯奔狄。適齊,齊桓公以宗女妻之,遇之甚善,有馬二十乘,將死於齊,曰:「人生安樂而已,誰知其它。」子犯知文公之安齊也,欲行而患之,與從者謀於桑下,蠶妾在焉。妾告姜氏,姜殺之,而言於公子曰:「從者將以子行,聞者吾已除之矣。公子必從,不可以貳,貳無成命。自子去晉,晉無寧歲。天未亡晉,有晉國者,非子而誰,子其勉之!上帝臨子,貳必有咎。」公子曰:「吾不動,必死於此矣。」姜曰:「不可。周詩曰:『莘莘征夫,每懷靡及。』夙夜征行,猶恐無及,況欲懷安,將何及矣!人不求及,其能及乎!亂不長世,公子必有晉。」公子不聽。姜與舅犯謀,醉,載之以行,酒醒,公子以戈逐舅犯曰:「若事有濟則可,無所濟,吾食舅氏之肉豈有饜哉!」遂行,過曹宋鄭楚而入秦。秦穆公乃以兵內之於晉,晉人殺懷公而立公子重耳,是為文公。迎齊姜以為夫人。遂霸天下,為諸侯盟主。君子謂齊姜潔而不瀆,能育君子於善。詩曰:「彼美孟姜,可與寤言。」此之謂也。
sòng yuē: qí jiāng gōng zhèng, yán xíng bù dài, quàn miǎn jìn wén, fǎn guó wú yí, gōng zǐ bù tīng, jiāng yǔ fàn móu, zuì ér zài zhī, zú chéng bà jī.
頌曰:齊姜公正,言行不怠,勸勉晉文,反國無疑,公子不聽,姜與犯謀,醉而載之,卒成霸基。