sī mǎ fǎ yuē: guó suī dà, hǎo zhàn zé wáng tiān xià suī ān, wàng zhàn bì wēi. jí zhàn zé mín diāo, bù xí zé mín dài. diāo fēi bǎo quán zhī shù, dài fēi nǐ kòu zhī fāng. gù bīng bù wàng dòng, ér xí wǔ bù chuò, suǒ yǐ yǎng mín mìng ér xiū róng bèi yě.
《司馬法》曰:「國雖大,好戰則亡;天下雖安,忘戰必危。」亟戰則民雕,不習則民怠。雕非保全之術,怠非擬寇之方。故兵不妄動,而習武不輟,所以養民命而修戎備也。
kǒng zǐ yuē: yǐ bù jiào mín zhàn, shì wèi qì zhī. yì yuē: jūn zǐ yǐ xiū róng qì, jiè bù yú. shì yǐ chūn sōu xià miáo qiū xiǎn dōng shòu, jiē yú nóng cháo, yǐ jiǎng wǔ shì. sān nián ér zhì bīng, xí zhàn dí yě. chū yuē zhì bīng, zhì qí shì yě rù yuē zhèn lǚ, yán zhěng zhòng yě. hái guī ér yǐn zhì, gào yú miào. suǒ yǐ zhāo wén zhāng, míng guì jiàn, shùn shǎo zhǎng, biàn děng liè, xí wēi yí.
孔子曰:「以不教民戰,是謂棄之。」《易》曰:「君子以修戎器,戒不虞。」是以春搜、夏苗、秋獮、冬狩,皆於農鄛,以講武事。三年而治兵,習戰敵也。出曰治兵,治其事也;入曰振旅,言整眾也。還歸而飲至,告於廟。所以昭文章,明貴賤,順少長,辨等列,習威儀。
fū sān jūn hào màn, zé lì biǎo hào. yán bù xiāng wén, gù wèi gǔ duó yǐ tōng qí ěr shì bù xiāng jiàn, gù zhì jīng huī yǐ xuān qí mù. ruò mín bù xí zhàn, zé ěr bù wén gǔ duó zhī yīn, mù bù chá jīng huī zhī hào, jìn tuì bù yīng lìng, shū shù bù chéng háng. gù shì wèi zhàn ér zhèn lì, mǎ wèi chí ér mò hàn, fēi qí rén qiè ér mǎ ruò, bù xí zhī suǒ zhì yě.
夫三軍浩漫,則立表號。言不相聞,故為鼓鐸以通其耳;視不相見,故制旌麾以宣其目。若民不習戰,則耳不聞鼓鐸之音,目不察旌麾之號,進退不應令,疏數不成行。故士未戰而震慄,馬未馳而沫汗,非其人怯而馬弱,不習之所致也。
wú wáng gōng rén, jiào zhī zhàn zhèn, yuē zhī fǎ lìng, huí hái jìn tuì, jǐn zhōng guī jǔ, suī dǎo shuǐ huǒ ér bù gù zhě, fēi qí xìng yǒng ér qì gāng, jiào xí zhī suǒ chéng yě. mò yé bù wèi qiǎo zhě ruì, bù wèi zhuō zhě dùn, rán ér qiǎo yǐ shēng shèng, zhuō ér bì fù zhě, xí yǔ bù xí yě. hé lǘ xí wǔ, shì qí mín yú wǔ hú, jiàn rèn jiā jiān, liú xiě bù zhǐ. gōu jiàn xí zhàn, shì qí mín yú qǐn gōng, mín zhēng rù shuǐ huǒ, sǐ zhě qiān yú, jù jī jīn ér tuì zhī. qǐ qí è shēng ér tān sǐ, shǎng fá míng ér jiào xí zhì yě.
吳王宮人,教之戰陣,約之法令,回還進退,盡中規矩,雖蹈水火而不顧者,非其性勇而氣剛,教習之所成也。鏌鋣不為巧者銳,不為拙者鈍,然而巧以生勝,拙而必負者,習與不習也。闔閭習武,試其民於五湖,劍刃加肩,流血不止。勾踐習戰,試其民於寢宮,民爭入水火,死者千餘,遽擊金而退之。豈其惡生而貪死,賞罰明而教習至也。
shì yǐ páng méng shàn shè, bù néng yòng bù diào zhī gōng zào fù shàn yù, bù néng cè bù fú zhī mǎ bān chuí shàn zhuó, bù néng yùn bù lì zhī jīn sūn wú shàn shè, bù néng zhàn bù xí zhī zú. pí xiū lì shòu, ér huáng dì jiào zhī zhàn yīng zhān zhì niǎo, ér luó shì jiào zhī jī. fū niǎo shòu wú zhī zhī xìng, yóu suí rén zhǐ shòu ér néng zhàn jī zhě, jiào xí zhī gōng yě. xī kuàng guó zhī shì mín ér bù xí wǔ hū? gù shè yù guàn xí, zhì yú chí liè, zé néng qín huò, jiào xí zhī suǒ zhì yě. ruò fú xiān xí, fù yì shì jù, xī jù wàng huò? jīn yǐ liàn zú yǔ bù liàn zú zhēng fēng, ruò hú yuè zhēng yóu, bù jìng míng yǐ. shì yǐ, xiān wáng yīn yú xián cháo, dà yuè jiǎn zhòng, shàn xiū róng qì, wèi guó yù bèi yě.
是以逄蒙善射,不能用不調之弓;造父善御,不能策不服之馬;般、倕善斫,不能運不利之斤;孫、吳善射,不能戰不習之卒。貔貅戾獸,而黃帝教之戰;鷹鸇鷙鳥,而羅氏教之擊。夫鳥獸無知之性,猶隨人指授而能戰擊者,教習之功也。奚況國之士民而不習武乎?故射御慣習,至於馳獵,則能擒獲,教習之所致也。若弗先習,覆逸是懼,奚據望獲?今以練卒與不練卒爭鋒,若胡、越爭游,不競明矣。是以,先王因於閒鄛,大閱簡眾,繕修戎器,為國豫備也。