yán yuān wèn rén, zǐ yuē:" kè jǐ fù lǐ wèi rén. yī rì kè jǐ fù lǐ, tiān xià guī rén yān. wèi rén yóu jǐ, ér yóu rén hū zāi?" yán yuān yuē:" qǐng wèn qí mù?" zǐ yuē:" fēi lǐ wù shì, fēi lǐ wù tīng, fēi lǐ wù yán, fēi lǐ wù dòng." yán yuān yuē:" huí suī bù mǐn, qǐng shì sī yǔ yǐ."
颜渊问仁,子曰:“克己复礼为仁。一日克己复礼,天下归仁焉。为仁由己,而由人乎哉?”颜渊曰:“请问其目?”子曰:“非礼勿视,非礼勿听,非礼勿言,非礼勿动。”颜渊曰:“回虽不敏,请事斯语矣。”
zhòng gōng wèn rén, zǐ yuē:" chū mén rú jiàn dà bīn, shǐ mín rú chéng dà jì. jǐ suǒ bù yù, wù shī yú rén. zài bāng wú yuàn, zài jiā wú yuàn." zhòng gōng yuē:" yōng suī bù mǐn, qǐng shì sī yǔ yǐ."
仲弓问仁,子曰:“出门如见大宾,使民如承大祭。己所不欲,勿施于人。在邦无怨,在家无怨。”仲弓曰:“雍虽不敏,请事斯语矣。”
sī mǎ niú wèn rén, zǐ yuē:" rén zhě, qí yán yě rèn." yuē:" qí yán yě rèn, sī wèi zhī rén yǐ hū?" zǐ yuē:" wèi zhī nán, yán zhī dé wú rèn hū?"
司马牛问仁,子曰:“仁者,其言也讱。”曰:“其言也讱,斯谓之仁已乎?”子曰:“为之难,言之得无讱乎?”
sī mǎ niú wèn jūn zǐ, zǐ yuē:" jūn zǐ bù yōu bù jù." yuē:" bù yōu bù jù, sī wèi zhī jūn zǐ yǐ hū?" zǐ yuē:" nèi xǐng bù jiù, fū hé yōu hé jù?"
司马牛问君子,子曰:“君子不忧不惧。”曰:“不忧不惧,斯谓之君子已乎?”子曰:“内省不疚,夫何忧何惧?”
sī mǎ niú yōu yuē:" rén jiē yǒu xiōng dì, wǒ dú wáng." zi xià yuē:" shāng wén zhī yǐ: sǐ shēng yǒu mìng, fù guì zài tiān. jūn zǐ jìng ér wú shī, yú rén gōng ér yǒu lǐ, sì hǎi zhī nèi jiē xiōng dì yě. jūn zǐ hé huàn hū wú xiōng dì yě?"
司马牛忧曰:“人皆有兄弟,我独亡。”子夏曰:“商闻之矣:死生有命,富贵在天。君子敬而无失,与人恭而有礼,四海之内皆兄弟也。君子何患乎无兄弟也?”
zi zhāng wèn míng, zǐ yuē:" jìn rùn zhī zèn, fū shòu zhī sù, bù xíng yān, kě wèi míng yě yǐ yǐ jìn rùn zhī zèn fū shòu zhī sù bù xíng yān, kě wèi yuǎn yě yǐ yǐ."
子张问明,子曰:“浸润之谮,肤受之愬,不行焉,可谓明也已矣;浸润之谮、肤受之愬不行焉,可谓远也已矣。”
zǐ gòng wèn zhèng, zǐ yuē:" zú shí, zú bīng, mín xìn zhī yǐ." zǐ gòng yuē:" bì bù dé yǐ ér qù, yú sī sān zhě hé xiān?" yuē:" qù bīng." zǐ gòng yuē:" bì bù dé yǐ ér qù, yú sī èr zhě hé xiān?" yuē:" qù shí. zì gǔ jiē yǒu sǐ, mín wú xìn bù lì."
子贡问政,子曰:“足食,足兵,民信之矣。”子贡曰:“必不得已而去,于斯三者何先?”曰:“去兵。”子贡曰:“必不得已而去,于斯二者何先?”曰:“去食。自古皆有死,民无信不立。”
jí zi chéng yuē:" jūn zǐ zhì ér yǐ yǐ, hé yǐ wén wèi?" zǐ gòng yuē:" xī hū, fū zǐ zhī shuō jūn zǐ yě! sì bù jí shé. wén yóu zhì yě, zhì yóu wén yě. hǔ bào zhī kuò yóu quǎn yáng zhī kuò."
棘子成曰:“君子质而已矣,何以文为?”子贡曰:“惜乎,夫子之说君子也!驷不及舌。文犹质也,质犹文也。虎豹之鞟犹犬羊之鞟。”
āi gōng wèn yú yǒu ruò yuē:" nián jī, yòng bù zú, rú zhī hé?" yǒu ruò duì yuē:" hé chè hū?" yuē:" èr, wú yóu bù zú, rú zhī hé qí chè yě?" duì yuē:" bǎi xìng zú, jūn shú yǔ bù zú? bǎi xìng bù zú, jūn shú yǔ zú?"
哀公问于有若曰:“年饥,用不足,如之何?”有若对曰:“盍彻乎?”曰:“二,吾犹不足,如之何其彻也?”对曰:“百姓足,君孰与不足?百姓不足,君孰与足?”
zi zhāng wèn chóng dé biàn huò, zǐ yuē:" zhǔ zhōng xìn, xǐ yì, chóng dé yě. ài zhī yù qí shēng, è zhī yù qí sǐ jì yù qí shēng yòu yù qí sǐ, shì huò yě.' chéng bù yǐ fù, yì zhǐ yǐ yì.'"
子张问崇德辨惑,子曰:“主忠信,徙义,崇德也。爱之欲其生,恶之欲其死;既欲其生又欲其死,是惑也。‘诚不以富,亦只以异。’”
qí jǐng gōng wèn zhèng yú kǒng zǐ, kǒng zǐ duì yuē:" jūn jūn, chén chén, fù fù, zi zi." gōng yuē:" shàn zāi! xìn rú jūn bù jūn chén bù chén fù bù fù zǐ bù zǐ, suī yǒu sù, wú dé ér shí zhū?"
齐景公问政于孔子,孔子对曰:“君君,臣臣,父父,子子。”公曰:“善哉!信如君不君、臣不臣、父不父、子不子,虽有粟,吾得而食诸?”
zǐ yuē:" piàn yán kě yǐ zhé yù zhě, qí yóu yě yǔ?" zǐ lù wú sù nuò.
子曰:“片言可以折狱者,其由也与?”子路无宿诺。
zǐ yuē:" tīng sòng, wú yóu rén yě. bì yě shǐ wú sòng hū."
子曰:“听讼,吾犹人也。必也使无讼乎。”
zi zhāng wèn zhèng, zǐ yuē:" jū zhī wú juàn, xíng zhī yǐ zhōng."
子张问政,子曰:“居之无倦,行之以忠。”
zǐ yuē:" bó xué yú wén, yuē zhī yǐ lǐ, yì kě yǐ fú pàn yǐ fū."
子曰:“博学于文,约之以礼,亦可以弗畔矣夫。”
zǐ yuē:" jūn zǐ chéng rén zhī měi, bù chéng rén zhī è xiǎo rén fǎn shì."
子曰:“君子成人之美,不成人之恶;小人反是。”
jì kāng zi wèn zhèng yú kǒng zǐ, kǒng zǐ duì yuē:" zhèng zhě, zhèng yě. zi shuài yǐ zhèng, shú gǎn bù zhèng?"
季康子问政于孔子,孔子对曰:“政者,正也。子帅以正,孰敢不正?”
jì kāng zi huàn dào, wèn yú kǒng zǐ. kǒng zǐ duì yuē:" gǒu zi zhī bù yù, suī shǎng zhī bù qiè."
季康子患盗,问于孔子。孔子对曰:“苟子之不欲,虽赏之不窃。”
jì kāng zi wèn zhèng yú kǒng zǐ yuē:" rú shā wú dào yǐ jiù yǒu dào, hé rú?" kǒng zǐ duì yuē:" zi wéi zhèng, yān yòng shā? zi yù shàn ér mín shàn yǐ. jūn zǐ zhī dé fēng, xiǎo rén zhī dé cǎo, cǎo shàng zhī fēng bì yǎn."
季康子问政于孔子曰:“如杀无道以就有道,何如?”孔子对曰:“子为政,焉用杀?子欲善而民善矣。君子之德风,小人之德草,草上之风必偃。”
zi zhāng wèn:" shì hé rú sī kě wèi zhī dá yǐ?" zǐ yuē:" hé zāi ěr suǒ wèi dá zhě?" zi zhāng duì yuē:" zài bāng bì wén, zài jiā bì wén." zǐ yuē:" shì wén yě, fēi dá yě. fū dá yě zhě, zhì zhí ér hǎo yì, chá yán ér guān sè, lǜ yǐ xià rén. zài bāng bì dá, zài jiā bì dá. fū wén yě zhě, sè qǔ rén ér xíng wéi, jū zhī bù yí. zài bāng bì wén, zài jiā bì wén."
子张问:“士何如斯可谓之达矣?”子曰:“何哉尔所谓达者?”子张对曰:“在邦必闻,在家必闻。”子曰:“是闻也,非达也。夫达也者,质直而好义,察言而观色,虑以下人。在邦必达,在家必达。夫闻也者,色取仁而行违,居之不疑。在邦必闻,在家必闻。”
fán chí cóng yóu yú wǔ yú zhī xià, yuē:" gǎn wèn chóng dé xiū tè biàn huò." zǐ yuē:" shàn zāi wèn! xiān shì hòu dé, fēi chóng dé yǔ? gōng qí è, wú gōng rén zhī è, fēi xiū tè yǔ? yī zhāo zhī fèn, wàng qí shēn, yǐ jí qí qīn, fēi huò yǔ?"
樊迟从游于舞雩之下,曰:“敢问崇德、修慝、辨惑。”子曰:“善哉问!先事后得,非崇德与?攻其恶,无攻人之恶,非修慝与?一朝之忿,忘其身,以及其亲,非惑与?”
fán chí wèn rén, zǐ yuē:" ài rén." wèn zhī, zǐ yuē:" zhī rén." fán chí wèi dá, zǐ yuē:" jǔ zhí cuò zhū wǎng, néng shǐ wǎng zhě zhí." fán chí tuì, jiàn zi xià, yuē:" xiāng yě wú jiàn yú fū zǐ ér wèn zhī, zǐ yuē:' jǔ zhí cuò zhū wǎng, néng shǐ wǎng zhě zhí', hé wèi yě?" zi xià yuē:" fù zāi yán hū! shùn yǒu tiān xià, xuǎn yú zhòng, jǔ gāo yáo, bù rén zhě yuǎn yǐ. tāng yǒu tiān xià, xuǎn yú zhòng, jǔ yī yǐn, bù rén zhě yuǎn yǐ."
樊迟问仁,子曰:“爱人。”问知,子曰:“知人。”樊迟未达,子曰:“举直错诸枉,能使枉者直。”樊迟退,见子夏,曰:“乡也吾见于夫子而问知,子曰:‘举直错诸枉,能使枉者直’,何谓也?”子夏曰:“富哉言乎!舜有天下,选于众,举皋陶,不仁者远矣。汤有天下,选于众,举伊尹,不仁者远矣。”
zǐ gòng wèn yǒu, zǐ yuē:" zhōng gào ér shàn dào zhī, bù kě zé zhǐ, wú zì rǔ yān."
子贡问友,子曰:“忠告而善道之,不可则止,毋自辱焉。”
zēng zǐ yuē:" jūn zǐ yǐ wén huì yǒu, yǐ yǒu fǔ rén."
曾子曰:“君子以文会友,以友辅仁。”