zéi zài hé nán, yán shān zhōu xiàn, wú chǔ bú dào. zhēng yuè shí wǔ rì dīng wèi, zuǒ liáng yù bài zéi yú shè xiàn zhī xī, zhǎn qí qú zéi, wàng qí qí zhì jiē mí rán. zéi shì shàng chì, móu fàn hé nán, fù jiāng ruì qí zhàn sǐ wǔ ān. èr yuè, zéi jù lín xiàn shān zhōng, jī mín xiāng wàng ér qǐ. liáng yù bài jī yú wǔ ān. bīng qī qiān xiān hòu shī wáng dài jìn, zhōng jūn cáo míng è xiàn méi zhào sāi, hé nán zéi yì chì, cháng qū bǎo dìng, bīng bèi lú xiàng shēng yù què zhī sān yuè. zhào zǒng bīng dèng qǐ jiāng chuān bīng èr qiān, yì yǐ tǔ sī mǎ fèng yí bīng, chí fù hé nán. wèi jǐ, fèng yí bài mò, zéi rù qīng huà yóu jī yuè xiào zhōng dēng wū jī zéi, duò dì sǐ yóu jī táo xī qiān zài wǔ ān chū yù zéi. huì rì mù yí yíng, zéi chéng zhī, luò qiàn sǐ.
贼在河南,沿山州县,无处不到。正月十五日丁未,左良玉败贼于涉县之西,斩其渠贼,望其旗帜皆縻然。贼势尚炽,谋犯河南,副将芮琦战死武安。二月,贼踞林县山中,饥民相望而起。良玉败绩于武安。兵七千先后失亡殆尽,中军曹鸣鹗陷没赵塞,河南贼益炽,长驱保定,兵备卢象升御却之三月。诏总兵邓玘将川兵二千,益以土司马凤仪兵,驰赴河南。未几,凤仪败殁,贼入清化;游击越效忠登屋击贼,堕地死;游击陶希谦在武安出御贼。会日暮移营,贼乘之,落堑死。
zuǒ liáng yù chí jiù qīng huà, zéi fāng qù. hòu chí wǔ ān, shèng zhī yú sān jǐng, huò zéi shǒu xiǎo qín wáng. cáo wén zhào zì jìn lái yuán, shè shèng yú máo lǐng. sì yuè, hé xī zéi zì huī xiàn rù qīng huà zhèn, suǒ zài shǒu jiāng bài mò, bù chén yǐ hé nán bù sāi tài xíng zhī xiǎn, yī dào shǐ rù, fǔ chén bù dé wú zuì. wǔ yuè, hé běi zéi xiàn shè xiàn, zéi jǐn zhì cí zhōu, zhòng shí yú wàn, zhǎng kě dá wǔ liù shí lǐ, zǒng bīng dèng yí yǔ liáng yù huì bīng péng chéng, wěi zhì lín xiàn zhī qīng chí liǔ quán, jī bài zhī, jiān qí jiān qí jiǔ tiān shèng děng bā shí yī rén. qí fēn gǔ fàn wèi huī zhě. xún fǔ yuán hēi zì chéng chéng yǐ què zhī.
左良玉驰救清化,贼方去。后驰武安,胜之于三井,获贼首小秦王。曹文诏自晋来援,涉胜于毛岭。四月,河西贼自辉县入清化镇,所在守将败殁,部臣以河南不塞太行之险,揖盗使入,抚臣不得无罪。五月,河北贼陷涉县,贼尽至磁州,众十余万,长可达五六十里,总兵邓圯与良玉会兵彭城,尾至林县之清池柳泉,击败之,歼其尖骑九天圣等八十一人。其分股犯卫辉者。巡抚元嘿自乘城以却之。
liù yuè, chuān bīng kuì yú lín xiàn, lù wáng gào jí. xīn yǒu, zuǒ liáng yù pò zéi yú huái qìng, zéi jǐn bēn tài háng shān, cān jiāng tāng jiǔ zhōu lǐng chāng píng bīng zhì yù. shí, zéi wèi dèng zuǒ zhōu ěr qìng sān jiā bīng suǒ zhuī, fāng cóng lín zǒu huī. jiǔ zhōu zì shè lái lín, chuǎng zéi zhī zhōng jiān, shèng yú mǎ ān shān, zhǎn zéi shǒu hùn tiān wáng, zéi cóng lín bēn huái jì, dèng zuǒ zhuī jī, dà bài zhī. zéi bēn kuì yán hé, cóng wēn mèng zhì wǔ shè, suì rù shān, fù huí lín xiàn. shí, tāng jiǔ zhōu zhù bīng shuǐ yě, jū ān lín cí wǔ sì yì zhī yào lù.
六月,川兵溃于林县,潞王告急。辛酉,左良玉破贼于怀庆,贼尽奔太行山,参将汤九州领昌平兵至豫。时,贼为邓、左、周尔庆三家兵所追,方从林走辉。九州自涉来林,闯贼之中坚,胜于马鞍山,斩贼首混天王,贼从林奔怀济,邓、左追击,大败之。贼奔溃沿河,从温孟至武涉,遂入山,复回林县。时,汤九州驻兵水冶,居安、林、磁、武四邑之要路。
qī yuè, zéi tún zhāng dé, fù yǐ yán sī yìn tóng zǒng bīng zhāng yīng chāng hé jiǎo, fēn yáng zhī xiàn fèi jiǎ huì, yǐ gōng yìng bī pò tóu jǐng sǐ. bā yuè, yǒu yáng yì zhèn kē quán qīng liáng shān jiǔ lóng shān wáng kǎi sāi yuán kāng cūn hú nán qī jié, zhǎn huò zéi mù hùn tiān hóu děng, tāng jiǔ zhōu gōng jū duō. zuǒ liáng yù yǒu hé cūn shì huáng shān bā tè sān jié, fú zhǎn xīn lì yī zì wáng shā jǐn wáng děng, zhōu ěr jìng yǒu dōu lǐ mǎ ān shān èr jié. shì yuè, jīng yíng fù jiāng wáng pǔ, yǐ jìn lǚ liù qiān zhì zhāng dé. jiǔ yuè, yǒu yuán kāng zēng dǐ shè xiàn sān jié, zhǎn huò fēi tiān shèng děng. bīng shì dà zhèn. zéi qì qī zǐ zǒu běi, bēn wǔ tái shān, jì ér fù huí, jīng yíng wěi yú hòu, tāng zuǒ è yú qián, jīng yíng shèng zhī yú kàng hóu shí pō niú wěi, tāng bīng shèng zhī yú qīng diàn shā gāng, zéi shì qióng pò.
七月,贼屯彰德,复以阎思印同总兵张应昌合剿,分阳知县费甲鏸,以供应逼迫投井死。八月,有阳邑镇科泉清凉山、九龙山、王凯塞、原康村、湖南七捷,斩获贼目混天猴等,汤九州功居多。左良玉有河村柿、黄山、八特三捷,俘斩新立一字王、杀尽王等,周尔敬有都里、马鞍山二捷。是月,京营副将王朴,以禁旅六千至彰德。九月,有原康、罾底、涉县三捷,斩获飞天圣等。兵势大振。贼弃妻子走北,奔五台山,既而复回,京营尾于后,汤、左扼于前,京营胜之于亢侯、石坡、牛尾,汤兵胜之于青店、沙冈,贼势穷迫。
shí yī yuè, hè shuāng quán xīn hǔ děng yīn jīng yíng qǐ xiáng, rán fén lüè rú gù. tāng jiǔ zhōu zài lín xiàn lián zhàn sān rì, shèng yú liǎng bèn kǒu, zài shèng yú ān yáng xià cūn, yòu shèng yú páng zuò zhài qīng liáng shān. gòng qín zhǎn sì bǎi yú jí. zuǒ liáng yù yòu shèng zhī, zhǎn èr bǎi jí. jìn bīng cáo biàn jiāo yì shèng zhī yú shè xiàn, shǒu bèi xǔ zhì zhōng kǒng dào xìng děng, bìng lì jìn jiǎo, zéi qián duì yǐ lián yè zǒu jì yuán yuán qǔ, suì yǐ èr shí sì rì chéng bīng dù hé ér nán.
十一月,贺双全、新虎等因京营乞降,然焚掠如故。汤九州在林县连战三日,胜于两坌口,再胜于安阳夏村,又胜于旁坐寨清凉山。共擒斩四百余级。左良玉又胜之,斩二百级。晋兵曹变蛟亦胜之于涉县,守备许志忠、孔道兴等,并力进剿,贼前队已连夜走济源、垣曲,遂以二十四日乘冰渡河而南。
èr shí liù rì, pò miǎn chí. shí èr yuè shuò jǐ wèi, pò yī yáng. chū èr gēng shēn, yòu pò lú shì. zéi dù hé hòu, shā lüě gèng cǎn. chū, zhǐ zuǒ shuài yī jūn wěi hòu, suī yǒu lú shì yín dòng gōu dāo huán chuān liǔ quán zhī jié, ér zéi zhòng sì lüè, wéi yáng xīn ān shǎn zhōu líng bǎo wén xiāng lú shì yǒng níng rǔ zhōu lǔ shān yè xiàn wǔ yáng suì píng què shān xìn yáng nán yáng yù zhōu qìn yáng tóng bǎi xī chuān xīn yě nèi xiāng děng zhōu xiàn, zéi wú bù zhì. shí èr yuè shí jiǔ rì. zéi zhì yǎn chéng, shì bī kāi guī.
二十六日,破渑池。十二月朔己未,破伊阳。初二庚申,又破卢氏。贼渡河后,杀掠更惨。初,止左帅一军尾后,虽有卢氏银洞沟、刀环川柳泉之捷,而贼众四掠,维阳、新安、陕州、灵宝、阌乡、卢氏、永宁、汝州、鲁山、叶县、舞阳、遂平、确山、信阳、南阳、裕州、沁阳、桐柏、淅川、新野、内乡等州县,贼无不至。十二月十九日。贼至郾城,势逼开、归。
huì rì mù yǔ xuě, xún fǔ yuán hēi qǐ tāng jiǔ zhōu yú chuáng yuē: shì jí yǐ, yí chéng yè xí zhī, shā jí wǎn shèng zhī yú wú chéng zhèn, zhuī shā liù shí lǐ. shā zéi yíng yě, zhǎn sì bǎi yú jí, míng rì yòu zhuī jí yú héng zhèn. zhǎn liù bǎi yú jí. jiē shā zéi qiáng zhuàng. èr shí rì, zuǒ shuài yǒu bǎo ān zhī jié, yǒu zhào zuǒ zhī jié, yòu yǒu píng shàng guān hēi shān zhī jié, zhì qī nián jiǎ xū zhēng yuè chū yī rì, xún àn liú lìng yù dū jīng yíng yǒu niú tí cén zhī jié, chū qí bù yì, zhǎn jí yú gàn. dé cǐ sān lù dà jié, zéi shǐ láng bèi zǒu chǔ, hé nán nǎi níng. gài zéi zuì wèi cáo wén zhào, qí biāo jiāng cáo biàn jiāo gèng xiāo yǒng, shí wéi zhī yáo yuē: jūn zhōng yǒu yī cáo, liú zéi wén zhī xīn dǎn liáng. cì zuǒ liáng yù tāng jiǔ zhōu ruò jīng yíng bīng, zéi shén qīng zhī.
会日暮雨雪,巡抚元嘿起汤九州于床曰:事急矣,宜乘夜袭之,杀即晚胜之于吴城镇,追杀六十里。杀贼盈野,斩四百余级,明日又追及于横镇。斩六百余级。皆杀贼强壮。二十日,左帅有保安之捷,有赵左之捷,又有平上关黑山之捷,至七年甲戌正月初一日,巡按刘令誉督京营有牛蹄涔之捷,出其不意,斩级逾干。得此三路大捷,贼始狼狈走楚,河南乃宁。盖贼最畏曹文诏,其标将曹变蛟更骁勇,时为之谣曰:军中有一曹,流贼闻之心胆凉。次左良玉、汤九州;若京营兵,贼甚轻之。
shì nián sān yuè, shǔ zéi kòu bǎi zhàng guān, guān jūn bài méi. jiǔ yuè jǐ hài, zhāng yīng chāng bài zéi yú píng shān, huò zéi shǒu zhāng yǒu yì, jí yī jiān dēng yě.
是年三月,蜀贼寇百丈关,官军败没。九月己亥,张应昌败贼于平山,获贼首张有义,即一笺灯也。