zéi zài hé nán, yán shān zhōu xiàn, wú chù bú dào. zhēng yuè shí wǔ rì dīng wèi, zuǒ liáng yù bài zéi yú shè xiàn zhī xī, zhǎn qí qú zéi, wàng qí qí zhì jiē mí rán. zéi shì shàng chì, móu fàn hé nán, fù jiāng ruì qí zhàn sǐ wǔ ān. èr yuè, zéi jù lín xiàn shān zhōng, jī mín xiāng wàng ér qǐ. liáng yù bài jī yú wǔ ān. bīng qī qiān xiān hòu shī wáng dài jǐn, zhōng jūn cáo míng è xiàn méi zhào sāi, hé nán zéi yì chì, zhǎng qū bǎo dìng, bīng bèi lú xiàng shēng yù què zhī sān yuè. zhào zǒng bīng dèng qǐ jiāng chuān bīng èr qiān, yì yǐ tǔ sī mǎ fèng yí bīng, chí fù hé nán. wèi jǐ, fèng yí bài mò, zéi rù qīng huà yóu jī yuè xiào zhōng dēng wū jī zéi, duò dì sǐ yóu jī táo xī qiān zài wǔ ān chū yù zéi. huì rì mù yí yíng, zéi chéng zhī, luò qiàn sǐ.
賊在河南，沿山州縣，無處不到。正月十五日丁未，左良玉敗賊於涉縣之西，斬其渠賊，望其旗幟皆縻然。賊勢尚熾，謀犯河南，副將芮琦戰死武安。二月，賊踞林縣山中，饑民相望而起。良玉敗績於武安。兵七千先後失亡殆盡，中軍曹鳴鶚陷沒趙塞，河南賊益熾，長驅保定，兵備盧象升御卻之三月。詔總兵鄧玘將川兵二千，益以土司馬鳳儀兵，馳赴河南。未幾，鳳儀敗歿，賊入清化；游擊越效忠登屋擊賊，墮地死；游擊陶希謙在武安出御賊。會日暮移營，賊乘之，落塹死。

zuǒ liáng yù chí jiù qīng huà, zéi fāng qù. hòu chí wǔ ān, shèng zhī yú sān jǐng, huò zéi shǒu xiǎo qín wáng. cáo wén zhào zì jìn lái yuán, shè shèng yú máo lǐng. sì yuè, hé xī zéi zì huī xiàn rù qīng huà zhèn, suǒ zài shǒu jiāng bài mò, bù chén yǐ hé nán bù sāi tài xíng zhī xiǎn, yī dào shǐ rù, fǔ chén bù dé wú zuì. wǔ yuè, hé běi zéi xiàn shè xiàn, zéi jǐn zhì cí zhōu, zhòng shí yú wàn, zhǎng kě dá wǔ liù shí lǐ, zǒng bīng dèng yí yǔ liáng yù huì bīng péng chéng, wěi zhì lín xiàn zhī qīng chí liǔ quán, jī bài zhī, jiān qí jiān qí jiǔ tiān shèng děng bā shí yī rén. qí fēn gǔ fàn wèi huī zhě. xún fǔ yuán hēi zì chéng chéng yǐ què zhī.
左良玉馳救清化，賊方去。後馳武安，勝之於三井，獲賊首小秦王。曹文詔自晉來援，涉勝於毛嶺。四月，河西賊自輝縣入清化鎮，所在守將敗歿，部臣以河南不塞太行之險，揖盜使入，撫臣不得無罪。五月，河北賊陷涉縣，賊盡至磁州，眾十餘萬，長可達五六十里，總兵鄧圯與良玉會兵彭城，尾至林縣之清池柳泉，擊敗之，殲其尖騎九天聖等八十一人。其分股犯衛輝者。巡撫元嘿自乘城以卻之。

liù yuè, chuān bīng kuì yú lín xiàn, lù wáng gào jí. xīn yǒu, zuǒ liáng yù pò zéi yú huái qìng, zéi jǐn bēn tài háng shān, cān jiāng tāng jiǔ zhōu lǐng chāng píng bīng zhì yù. shí, zéi wèi dèng zuǒ zhōu ěr qìng sān jiā bīng suǒ zhuī, fāng cóng lín zǒu huī. jiǔ zhōu zì shè lái lín, chuǎng zéi zhī zhōng jiān, shèng yú mǎ ān shān, zhǎn zéi shǒu hùn tiān wáng, zéi cóng lín bēn huái jì, dèng zuǒ zhuī jī, dà bài zhī. zéi bēn kuì yán hé, cóng wēn mèng zhì wǔ shè, suì rù shān, fù huí lín xiàn. shí, tāng jiǔ zhōu zhù bīng shuǐ yě, jū ān lín cí wǔ sì yì zhī yào lù.
六月，川兵潰於林縣，潞王告急。辛酉，左良玉破賊於懷慶，賊盡奔太行山，參將湯九州領昌平兵至豫。時，賊為鄧、左、周爾慶三家兵所追，方從林走輝。九州自涉來林，闖賊之中堅，勝於馬鞍山，斬賊首混天王，賊從林奔懷濟，鄧、左追擊，大敗之。賊奔潰沿河，從溫孟至武涉，遂入山，復回林縣。時，湯九州駐兵水冶，居安、林、磁、武四邑之要路。

qī yuè, zéi tún zhāng dé, fù yǐ yán sī yìn tóng zǒng bīng zhāng yīng chāng hé jiǎo, fēn yáng zhī xiàn fèi jiǎ huì, yǐ gōng yīng bī pò tóu jǐng sǐ. bā yuè, yǒu yáng yì zhèn kē quán qīng liáng shān jiǔ lóng shān wáng kǎi sāi yuán kāng cūn hú nán qī jié, zhǎn huò zéi mù hùn tiān hóu děng, tāng jiǔ zhōu gōng jū duō. zuǒ liáng yù yǒu hé cūn shì huáng shān bā tè sān jié, fú zhǎn xīn lì yī zì wáng shā jǐn wáng děng, zhōu ěr jìng yǒu dōu lǐ mǎ ān shān èr jié. shì yuè, jīng yíng fù jiāng wáng pǔ, yǐ jìn lǚ liù qiān zhì zhāng dé. jiǔ yuè, yǒu yuán kāng zēng dǐ shè xiàn sān jié, zhǎn huò fēi tiān shèng děng. bīng shì dà zhèn. zéi qì qī zǐ zǒu běi, bēn wǔ tái shān, jì ér fù huí, jīng yíng wěi yú hòu, tāng zuǒ è yú qián, jīng yíng shèng zhī yú kàng hóu shí pō niú wěi, tāng bīng shèng zhī yú qīng diàn shā gāng, zéi shì qióng pò.
七月，賊屯彰德，復以閻思印同總兵張應昌合剿，分陽知縣費甲鏸，以供應逼迫投井死。八月，有陽邑鎮科泉清涼山、九龍山、王凱塞、原康村、湖南七捷，斬獲賊目混天猴等，湯九州功居多。左良玉有河村柿、黃山、八特三捷，俘斬新立一字王、殺盡王等，周爾敬有都里、馬鞍山二捷。是月，京營副將王朴，以禁旅六千至彰德。九月，有原康、罾底、涉縣三捷，斬獲飛天聖等。兵勢大振。賊棄妻子走北，奔五台山，既而復回，京營尾於後，湯、左扼於前，京營勝之於亢侯、石坡、牛尾，湯兵勝之於青店、沙岡，賊勢窮迫。

shí yī yuè, hè shuāng quán xīn hǔ děng yīn jīng yíng qǐ xiáng, rán fén lüè rú gù. tāng jiǔ zhōu zài lín xiàn lián zhàn sān rì, shèng yú liǎng bèn kǒu, zài shèng yú ān yáng xià cūn, yòu shèng yú páng zuò zhài qīng liáng shān. gòng qín zhǎn sì bǎi yú jí. zuǒ liáng yù yòu shèng zhī, zhǎn èr bǎi jí. jìn bīng cáo biàn jiāo yì shèng zhī yú shè xiàn, shǒu bèi xǔ zhì zhōng kǒng dào xìng děng, bìng lì jìn jiǎo, zéi qián duì yǐ lián yè zǒu jì yuán yuán qǔ, suì yǐ èr shí sì rì chéng bīng dù hé ér nán.
十一月，賀雙全、新虎等因京營乞降，然焚掠如故。湯九州在林縣連戰三日，勝於兩坌口，再勝於安陽夏村，又勝於旁坐寨清涼山。共擒斬四百餘級。左良玉又勝之，斬二百級。晉兵曹變蛟亦勝之於涉縣，守備許志忠、孔道興等，並力進剿，賊前隊已連夜走濟源、垣曲，遂以二十四日乘冰渡河而南。

èr shí liù rì, pò miǎn chí. shí èr yuè shuò jǐ wèi, pò yī yáng. chū èr gēng shēn, yòu pò lú shì. zéi dù hé hòu, shā lüè gèng cǎn. chū, zhǐ zuǒ shuài yī jūn wěi hòu, suī yǒu lú shì yín dòng gōu dāo huán chuān liǔ quán zhī jié, ér zéi zhòng sì lüè, wéi yáng xīn ān shǎn zhōu líng bǎo wén xiāng lú shì yǒng níng rǔ zhōu lǔ shān yè xiàn wǔ yáng suì píng què shān xìn yáng nán yáng yù zhōu qìn yáng tóng bǎi xī chuān xīn yě nèi xiāng děng zhōu xiàn, zéi wú bù zhì. shí èr yuè shí jiǔ rì. zéi zhì yǎn chéng, shì bī kāi guī.
二十六日，破澠池。十二月朔己未，破伊陽。初二庚申，又破盧氏。賊渡河後，殺掠更慘。初，止左帥一軍尾後，雖有盧氏銀洞溝、刀環川柳泉之捷，而賊眾四掠，維陽、新安、陝州、靈寶、閿鄉、盧氏、永寧、汝州、魯山、葉縣、舞陽、遂平、確山、信陽、南陽、裕州、沁陽、桐柏、淅川、新野、內鄉等州縣，賊無不至。十二月十九日。賊至郾城，勢逼開、歸。

huì rì mù yǔ xuě, xún fǔ yuán hēi qǐ tāng jiǔ zhōu yú chuáng yuē: shì jí yǐ, yí chéng yè xí zhī, shā jí wǎn shèng zhī yú wú chéng zhèn, zhuī shā liù shí lǐ. shā zéi yíng yě, zhǎn sì bǎi yú jí, míng rì yòu zhuī jí yú héng zhèn. zhǎn liù bǎi yú jí. jiē shā zéi qiáng zhuàng. èr shí rì, zuǒ shuài yǒu bǎo ān zhī jié, yǒu zhào zuǒ zhī jié, yòu yǒu píng shàng guān hēi shān zhī jié, zhì qī nián jiǎ xū zhēng yuè chū yī rì, xún àn liú lìng yù dū jīng yíng yǒu niú tí cén zhī jié, chū qí bù yì, zhǎn jí yú gàn. dé cǐ sān lù dà jié, zéi shǐ láng bèi zǒu chǔ, hé nán nǎi níng. gài zéi zuì wèi cáo wén zhào, qí biāo jiāng cáo biàn jiāo gèng xiāo yǒng, shí wèi zhī yáo yuē: jūn zhōng yǒu yī cáo, liú zéi wén zhī xīn dǎn liáng. cì zuǒ liáng yù tāng jiǔ zhōu ruò jīng yíng bīng, zéi shén qīng zhī.
會日暮雨雪，巡撫元嘿起湯九州於床曰：事急矣，宜乘夜襲之，殺即晚勝之於吳城鎮，追殺六十里。殺賊盈野，斬四百餘級，明日又追及於橫鎮。斬六百餘級。皆殺賊強壯。二十日，左帥有保安之捷，有趙左之捷，又有平上關黑山之捷，至七年甲戌正月初一日，巡按劉令譽督京營有牛蹄涔之捷，出其不意，斬級逾干。得此三路大捷，賊始狼狽走楚，河南乃寧。蓋賊最畏曹文詔，其標將曹變蛟更驍勇，時為之謠曰：軍中有一曹，流賊聞之心膽涼。次左良玉、湯九州；若京營兵，賊甚輕之。

shì nián sān yuè, shǔ zéi kòu bǎi zhàng guān, guān jūn bài méi. jiǔ yuè jǐ hài, zhāng yīng chāng bài zéi yú píng shān, huò zéi shǒu zhāng yǒu yì, jí yī jiān dēng yě.
是年三月，蜀賊寇百丈關，官軍敗沒。九月己亥，張應昌敗賊於平山，獲賊首張有義，即一箋燈也。