rù guó ér bù cún qí shì, zé wáng guó yǐ. jiàn xián ér bù jí, zé huǎn qí jūn yǐ. fēi xián wú jí, fēi shì wú yǔ lǜ guó. huǎn xián wàng shì, ér néng yǐ qí guó cún zhě, wèi zēng yǒu yě.
入國而不存其士,則亡國矣。見賢而不急,則緩其君矣。非賢無急,非士無與慮國。緩賢忘士,而能以其國存者,未曾有也。
xī zhě wén gōng chū zǒu ér zhèng tiān xià huán gōng qù guó ér bà zhū hóu yuè wáng gōu jiàn yù wú wáng zhī chǒu ér shàng shè zhōng guó zhī xián jūn. sān zi zhī néng dá míng chéng gōng yú tiān xià yě, jiē yú qí guó yì ér dà chǒu yě. tài shàng wú bài, qí cì bài ér yǒu yǐ chéng, cǐ zhī wèi yòng mín. wú wén zhī yuē: fēi wú ān jū yě, wǒ wú ān xīn yě fēi wú zú cái yě, wǒ wú zú xīn yě. shì gù jūn zǐ zì nán ér yì bǐ, zhòng rén zì yì ér nán bǐ. jūn zǐ jìn bù bài qí zhì, nèi jiū qí qíng suī zá yōng mín, zhōng wú yuàn xīn. bǐ yǒu zì xìn zhě yě.
昔者文公出走而正天下;桓公去國而霸諸侯;越王勾踐遇吳王之丑而尚攝中國之賢君。三子之能達名成功於天下也,皆於其國抑而大醜也。太上無敗,其次敗而有以成,此之謂用民。吾聞之曰:「非無安居也,我無安心也;非無足財也,我無足心也。」是故君子自難而易彼,眾人自易而難彼。君子進不敗其志,內究其情;雖雜庸民,終無怨心。彼有自信者也。
shì gù wèi qí suǒ nán zhě, bì děi qí suǒ yù yān wèi wén wèi qí suǒ yù, ér miǎn qí suǒ è zhě yě. shì gù bī chén shāng jūn, chǎn xià shāng shàng. jūn bì yǒu fú fú zhī chén, shàng bì yǒu è è zhī xià. fēn yì zhě yán yán, ér zhī gǒu zhě è è, yān kě yǐ zhǎng shēng bǎo guó. chén xià zhòng qí jué wèi ér bù yán, jìn chén zé yīn, yuǎn chén zé yín, yuàn jié yú mín xīn. chǎn yú zài cè, shàn yì zhàng sāi, zé guó wēi yǐ. jié zhòu bù yǐ qí wú tiān xià zhī shì xié? shā qí shēn ér sàng tiān xià. gù yuē: guī guó bǎo, bù ruò xiàn xián ér jìn shì.
是故為其所難者,必得其所欲焉;未聞為其所欲,而免其所惡者也。是故逼臣傷君,諂下傷上。君必有弗弗之臣,上必有詻詻之下。分議者延延,而支苟者詻詻,焉可以長生保國。臣下重其爵位而不言,近臣則喑,遠臣則吟,怨結於民心。諂諛在側,善議障塞,則國危矣。桀紂不以其無天下之士邪?殺其身而喪天下。故曰:「歸國寶,不若獻賢而進士。」
jīn yǒu wǔ zhuī, cǐ qí xiān, xiān zhě bì xiān cuò. yǒu wǔ dāo, cǐ qí cuò, cuò zhě bì xiān mí. shì yǐ gān jǐng jìn jié, zhāo mù jìn fá, líng guī jìn zhuó, shén shé jìn bào. shì gù bǐ gàn zhī yì, qí kàng yě mèng bì zhī shā, qí yǒng yě xī shī zhī shěn, qí měi yě wú qǐ zhī liè, qí shì yě. gù bǐ rén zhě, guǎ bù sǐ qí suǒ zhǎng, gù yuē tài shèng nán shǒu yě.
今有五錐,此其銛,銛者必先挫。有五刀,此其錯,錯者必先靡。是以甘井近竭,招木近伐,靈龜近灼,神蛇近暴。是故比干之殪,其抗也;孟賁之殺,其勇也;西施之沈,其美也;吳起之裂,其事也。故彼人者,寡不死其所長,故曰「太盛難守」也。
gù suī yǒu xián jūn, bù ài wú gōng zhī chén suī yǒu cí fù, bù ài wú yì zhī zǐ. shì gù bù shèng qí rèn ér chù qí wèi, fēi cǐ wèi zhī rén yě bù shèng qí jué ér chù qí lù, fēi cǐ lù zhī zhǔ yě. liáng gōng nán zhāng, rán kě yǐ jí gāo rù shēn liáng mǎ nán chéng, rán kě yǐ rèn zhòng zhì yuǎn liáng cái nán lìng, rán kě yǐ zhì jūn jiàn zūn. shì gù jiāng hé bù è xiǎo gǔ zhī mǎn jǐ yě, gù néng dà. shèng rén zhě, shì wú cí yě, wù wú wéi yě, gù néng wèi tiān xià qì. shì gù jiāng hé zhī shuǐ, fēi yī shuǐ zhī yuán yě qiān yì zhī qiú, fēi yī hú zhī bái yě. fū è yǒu tóng fāng qǔ bù qǔ tóng ér yǐ zhě hū? gài fēi jiān wáng zhī dào yě!
故雖有賢君,不愛無功之臣;雖有慈父,不愛無益之子。是故不勝其任而處其位,非此位之人也;不勝其爵而處其祿,非此祿之主也。良弓難張,然可以及高入深;良馬難乘,然可以任重致遠;良才難令,然可以致君見尊。是故江河不惡小谷之滿己也,故能大。聖人者,事無辭也,物無違也,故能為天下器。是故江河之水,非一水之源也;千鎰之裘,非一狐之白也。夫惡有同方取不取同而已者乎?蓋非兼王之道也!
shì gù tiān dì bù zhāo zhāo, dà shuǐ bù lǎo lǎo, dà huǒ bù liáo liáo, wáng dé bù yáo yáo zhě, nǎi qiān rén zhī zhǎng yě. qí zhí rú shǐ, qí píng rú dǐ, bù zú yǐ fù wàn wù. shì gù xī shǎn zhě sù hé, shì qiǎn zhě sù jié, tǔ yáo què zhě qí dì bù yù. wáng zhě chún zé, bù chū gōng zhōng, zé bù néng liú guó yǐ.
是故天地不昭昭,大水不潦潦,大火不燎燎,王德不堯堯者,乃千人之長也。其直如矢,其平如砥,不足以覆萬物。是故溪陝者速涸,逝淺者速竭,〔土堯〕埆者其地不育。王者淳澤,不出宮中,則不能流國矣。