strong xiàn jìn zhōu zhuǎn bài wéi shèng qín qí zhǔ qǔ luàn wǔ wáng strong
陷晋州转败为胜 擒齐主取乱侮亡
què shuō mù tí pó suí zhǔ běi xíng, tú cì jiàn cóng guān sì sàn, liào zhī qí wáng zài ěr, bù rú jiàng dí qiú róng, suì àn dì bēn huí, wǎng tóu zhōu jūn. zhōu zhǔ yōng lìng tí pó wèi zhù guó, lǐng yí zhōu cì shǐ, qiě chuán xí qí jìng, xiǎo yù jūn chén, wèi qí zhǔ néng shēn dá tiān mìng, xián bì qiān yáng, dāng fén chèn shì huì, dài ruò liè hóu, jiàng xiàng wáng gōng yǐ xià jí shì mín gè zú, yǒu néng shēn shí shì yí, jiàn gōng lì xiào, dāng bù lìn jué shǎng. huò rú wǒ zhōu jiāng zú, táo yì bǐ cháo, bù wèn guì jiàn, gài xǔ zì xīn. tǎng xià yú bù yí, shǒu mí mò gǎi, bù dé bù fù zhū zhí xiàn, míng zhèng diǎn xíng yún yún. zhè wén yī chuán, qí chén lù xù bēn zhōu. qí shǐ zhī mù tí pó wéi shǒu dǎo, nǎi bǔ zhū tí pó jiā shǔ. diāo jiǎo yīn xiǎn de lù lìng xuān, zhì cǐ yě wú fǎ zì miǎn, bù dài tiě liàn tào tóu, yǐ shì fú dú zì jìn.
却说穆提婆随主北行,途次见从官四散,料知齐亡在迩,不如降敌求荣,遂暗地奔回,往投周军。周主邕令提婆为柱国,领宜州刺史,且传檄齐境,晓谕君臣,谓齐主能深达天命,衔璧牵羊,当焚榇示惠,待若列侯,将相王公以下及士民各族,有能深识事宜,建功立效,当不吝爵赏。或如我周将卒,逃逸彼朝,不问贵贱,概许自新。倘下愚不移,守迷莫改,不得不付诸执宪,明正典刑云云。这文一传,齐臣陆续奔周。齐始知穆提婆为首导,乃捕诛提婆家属。刁狡阴险的陆令萱,至此也无法自免,不待铁链套头,已是服毒自尽。
jiū jìng hái shì cōng míng, miǎn de yī dāo liǎng duàn.
究竟还是聪明,免得一刀两段。
xiān shì qí gāo zǔ xiāng wèi, cháng lìng táng yōng diǎn wài bīng, hěn shì xìn rèn. jí qí yǐ cuàn wèi, yōng yǐ lǎo chéng shuò wàng, guān zhì lù shàng shū shì, jiān lǐng dù zhī. qí zhǔ wěi chǒng rèn xiāo xiǎo, gāo ā nà gōng yǔ yōng yǒu xì, zèn zhū qí zhǔ, jiāng yōng miǎn guān, lìng yòng shì zhōng hú lǜ xiào qīng dài rèn, yōng yóu shì yàng yàng. shí yōng liú yù jìn yáng, yīn yǔ bīng zhōu jiàng shuài, tuī lì ān dé wáng yán zōng wéi zhǔ. yán zōng gù cí, jiàng shuài děng qí shēng dào:" wáng ruò bù wéi tiān zǐ, zhū rén xiè tǐ, kǒng bù néng wéi wáng xiào sǐ le!" yán zōng méi fǎ, zhǐ hǎo miǎn xún zhòng qǐng, jí huáng dì wèi, bìng xià xǐ shū, lüè yún wǔ píng chán ruò, zhèng yóu huàn shù, zhǎn guān yè dùn, bù zhī suǒ zhī, jīn wáng gōng qīng shì, wěi jiàn tuī bī, bù dé yǐ zhī chéng bǎo wèi. nǎi dà shè zhōng wài, gǎi yuán dé chāng, shòu táng yōng wèi zǎi xiàng, jìn fēng jìn chāng wáng, gèng mìng qí chāng wáng mò duō lóu jìng xiǎn, shù yáng wáng hé ā qiān zi, yòu wèi dà jiàng jūn duàn chàng, wǔ wèi dà jiàng jūn xiàng lǐ sēng jiā, kāi fǔ hán gǔ hú děng wéi jiàng shuài, mù jí bīng mín, dǐ yù zhōu shī. zhòng wén xīn zhǔ dēng jī, pō jué yǒng yuè, wǎng wǎng bù zhào zì lái. yú shì fā fǔ cáng jīn bó, chū hòu gōng fù nǚ, cì gěi jiàng shì, bìng jí mò nèi cān shí yú jiā, chōng zuò jūn fèi. yán zōng měi jiàn jiāng lì, bì zhí shǒu chēng míng, liú tì wū yè, shì jiē zhì sǐ.
先是齐高祖相魏,尝令唐邕典外兵,很是信任。及齐已篡位,邕以老成硕望,官至录尚书事,兼领度支。齐主纬宠任宵小,高阿那肱与邕有隙,谮诸齐主,将邕免官,另用侍中斛律孝卿代任,邕由是怏怏。时邕留寓晋阳,因与并州将帅,推立安德王延宗为主。延宗固辞,将帅等齐声道:“王若不为天子,诸人懈体,恐不能为王效死了!”延宗没法,只好勉循众请,即皇帝位,并下玺书,略云武平孱弱,政由宦竖,斩关夜遁,不知所之,今王公卿士,猥见推逼,不得已祗承宝位。乃大赦中外,改元德昌,授唐邕为宰相,进封晋昌王,更命齐昌王莫多娄敬显,沭阳王和阿千子,右卫大将军段畅,武卫大将军相里僧伽,开府韩骨胡等为将帅,募集兵民,抵御周师。众闻新主登基,颇觉踊跃,往往不召自来。于是发府藏金帛,出后宫妇女,赐给将士,并籍没内参十余家,充作军费。延宗每见将吏,必执手称名,流涕呜咽,士皆致死。
fù rú yì chéng wū rǎng mèi, tóu zhuān shí jù dí.
妇孺亦乘屋攘袂,投砖石拒敌。
zhōu zhǔ dū jūn wéi jìn yáng, jìn qí sì hé, hǎo sì hēi yún yì bān. yán zōng mìng mò duō lóu jìng xiǎn hán gǔ hú jù chéng nán, hé ā qiān zi duàn chàng jù chéng dōng, zì lǜ zhòng jù chéng běi. yán zōng sù lái féi zhuàng, qián rú yǎn, hòu rú fú, rén cháng xiào tā yōng zhǒng wú yòng, zhì shì dú kāi chéng nuò zhàn, shǒu zhí dà shuò, chí chěng xíng zhèn, wǎng lái ruò fēi, shàng shū lìng shǐ jǔ shān, yì féi dà duō lì, shǒu wò cháng dāo, bù suí yán zōng, zuǒ zhuó yòu pī, bì dí shén duō. wéi wǔ wèi lán fú róng qí lián yán cháng zhàn sǐ. zhōu zhǔ mìng qí wáng xiàn duì dí yán zōng, zì dū jiàng shì gōng dōng mén, qí duàn chàng hé ā qiān zi, jìng kāi mén yíng nà zhōu shī.
周主督军围晋阳,劲骑四合,好似黑云一般。延宗命莫多娄敬显、韩骨胡拒城南,和阿千子、段畅拒城东,自率众拒城北。延宗素来肥壮,前如偃,后如伏,人常笑他臃肿无用,至是独开城搦战,手执大槊,驰骋行阵,往来若飞,尚书令史沮山,亦肥大多力,手握长刀,步随延宗,左斫右劈,毙敌甚多。惟武卫兰芙蓉、綦连延长战死。周主命齐王宪对敌延宗,自督将士攻东门,齐段畅和阿千子,竟开门迎纳周师。
zhōu zhǔ chéng wǎn jìn chéng, xiān zòng huǒ fén shāo fó sì. zhōu zhǔ zuì bù xìn fó, gù xiān huǐ qù fó sì. yán zōng jiàn dōng mén shī huǒ, liào zhī zhōu shī rù chéng, máng lìng běi mén zàn bì, zì yóu chéng wài rào zhì dōng mén. kě qiǎo mò duō lóu jìng xiǎn, cóng chéng nèi lǜ bīng dōng yuán, yǔ yán zōng biǎo lǐ jiā gōng, yán zōng shā rù, jìng xiǎn shā chū, bǎ zhōu jūn guǒ zhù mén zhōng. zhōu jūn zhēng mén duó lù, zì xiāng tián yā, shāng wáng zhì shù qiān rén. zhōu zhǔ yōng jìn tuì liǎng nán, máng lǐng qīn bīng chōng tū, cóng dà dāo zhǎng shuò zhōng, xún yī shēng lù. zuǒ yòu wèi dí xiè suǒ shāng, fēn fēn dǎo dì, hái kuī chéng yù shàng shì zhāng shòu qiān zhù mǎ shǒu, hè bá fú ēn zhí biān hòu suí, pàn mìng chí zǒu, dé chū chéng yīn. qí rén cóng hūn yè zhōng luàn jī yī zhèn, jìng bèi zhōu zhǔ táo tuō, shí yǐ sì gǔ, chéng zhōng yǐ wú zhōu rén, yán zōng hái dào zhōu zhǔ yǐ sǐ, shǐ rén jiù luàn shī duī zhōng, xún mì cháng xū de shī shǒu, zhōng wú suǒ de. wéi jūn shì yǐ dé dà jié, gè rù sì yǐn jiǔ, zuì hòu hān wò, yán zōng yì láo fá guī qǐn. dà dí wèi qù, rú hé shū hū zhì cǐ? zhōu zhǔ chū chéng, fù zhōng shén jī, yì yù chéng yè xī qù. zhū jiàng yì duō yù tuì huán, dú yǔ wén xīn bó rán jìn yán dào:" bì xià de kè jìn zhōu, chéng shèng zhì cǐ, jīn wěi zhǔ bēn bō, guān dōng xiǎng yìng, zì gǔ zhì jīn, wú cǐ shén sù, zuó rì pò chéng, jiàng shì qīng dí, shāo shāo shī lì, hé zú jiè yì! dà zhàng fū dāng cóng sǐ zhōng qiú shēng, bài zhōng qǔ shèng, jīn qí wáng zài ěr, nài hé qì cǐ tā qù?" qí wáng xiàn děng yì yǐ wéi bù yí tuì shī, xiáng jiàng duàn chàng, yòu shuō shì chéng zhōng kōng xū. zhōu zhǔ nǎi zhù mǎ tíng pèi, míng jiǎo shōu bīng. bú dào tiān míng, sàn jūn jǐn jí, bīng shì fù zhèn. jí dàn hái gōng dōng mén, qí rén shàng gāo wò wèi qǐ. yán zōng cóng mèng zhōng jīng xǐng, máng pī jiǎ shàng mǎ, chū jù zhōu jūn. dàn jiàn dōng mén yǐ bèi gōng pò, zì gù shǒu xià, zhǐ yǒu shù rén suí zhe, rú hé dǐ dí dé zhù, mò nài hé bēn wǎng nán mén. nǎ zhī nán mén yì yǐ shī xiàn, miǎn qiǎng shàng qián lán zǔ, jiū jìng guǎ bù dí zhòng. zài zǒu zhì chéng běi, tóu rù mín jiā, zhōu jūn jǐn jǐn zhuī lái, rèn nǐ yán zōng lì dà wú qióng, dào cǐ yǐ chéng gū lì, chēng jù duō shí, zhōng wèi suǒ qín. yā zhì zhōu zhǔ miàn qián, zhōu zhǔ xià mǎ, wò yán zōng shǒu. yán zōng tuī cí dào:" sǐ rén shǒu hé gǎn pò zhì zūn!" zhōu zhǔ dào:" liǎng guó tiān zǐ, běn wú xián yuàn, wǒ dàn wèi jiù mín zhì cǐ. rǔ qiě wù bù, dāng bù xiāng hài!" shuō zhe, réng gěi hái yì guān, kuǎn dài pō yōu. táng yōng děng bìng jiē qǐng xiáng, wéi mò duō lóu jìng xiǎn bēn fù yè dōu, qí zhǔ wěi mìng wèi sī tú.
周主乘晚进城,先纵火焚烧佛寺。周主最不信佛,故先毁去佛寺。延宗见东门失火,料知周师入城,忙令北门暂闭,自由城外绕至东门。可巧莫多娄敬显,从城内率兵东援,与延宗表里夹攻,延宗杀入,敬显杀出,把周军裹住门中。周军争门夺路,自相填压,伤亡至数千人。周主邕进退两难,忙领亲兵冲突,从大刀长槊中,寻一生路。左右为敌械所伤,纷纷倒地,还亏承御上士张寿牵住马首,贺拔伏恩执鞭后随,拚命驰走,得出城闉。齐人从昏夜中乱击一阵,竟被周主逃脱,时已四鼓,城中已无周人,延宗还道周主已死,使人就乱尸堆中,寻觅长须的尸首,终无所得。惟军士已得大捷,各入肆饮酒,醉后酣卧,延宗亦劳乏归寝。大敌未去,如何疏忽至此?周主出城,腹中甚饥,意欲乘夜西去。诸将亦多欲退还,独宇文忻勃然进言道:“陛下得克晋州,乘胜至此,今伪主奔波,关东响应,自古至今,无此神速,昨日破城,将士轻敌,稍稍失利,何足介意!大丈夫当从死中求生,败中取胜,今齐亡在迩,奈何弃此他去?”齐王宪等亦以为不宜退师,降将段畅,又说是城中空虚。周主乃驻马停辔,鸣角收兵。不到天明,散军尽集,兵势复振。诘旦还攻东门,齐人尚高卧未起。延宗从梦中惊醒,忙披甲上马,出拒周军。但见东门已被攻破,自顾手下,只有数人随着,如何抵敌得住,没奈何奔往南门。哪知南门亦已失陷,勉强上前拦阻,究竟寡不敌众。再走至城北,投入民家,周军紧紧追来,任你延宗力大无穷,到此已成孤立,撑拒多时,终为所擒。押至周主面前,周主下马,握延宗手。延宗推辞道:“死人手何敢迫至尊!”周主道:“两国天子,本无嫌怨,我但为救民至此。汝且勿怖,当不相害!”说着,仍给还衣冠,款待颇优。唐邕等并皆请降,惟莫多娄敬显奔赴邺都,齐主纬命为司徒。
yán zōng chū chēng zūn hào, céng zhì shū yíng zhōu cì shǐ rèn chéng wáng jiē, xì xiǎo ěr zhū shì suǒ shēng, céng jiàn qián zhù. lüè yán zhì zūn chū bēn, zōng miào shì zhòng, qún gōng quàn jìn, quán zhǔ hào lìng, zhàn shì xìng píng, zhōng guī shū fù yún yún. jiē zhèng sè dào:" wǒ nǎi rén chén, zěn de qīng shòu cǐ shū!" yīn zhí lái shǐ sòng yè, qí zhǔ wěi fèn fèn dào:" wǒ níng shǐ zhōu dé bīng zhōu, bù yuàn wèi ān dé yǒu!" qián shuō yóu xiōng zì qǔ, cǐ shí yòu fù biàn diào. zǒng jì yán zōng chēng zūn, wèi jí liǎng rì, biàn jí cán miè. zhōu zhǔ xià lìng dà shè, chú qí kē zhì, bìng chū qí gōng zhōng jīn yín bǎo qì, zhū cuì lì fú, jí gōng nǚ èr qiān rén, bān cì jiàng shì. qián shǐ yī lóu qiān, bèi qí jū zhù jìn yáng, jiàn qián huí. zhì cǐ dé shì, yóu zhōu zhǔ miàn jiā wèi láo. qiě yīn cān jūn gāo zūn, céng jiāng mì móu gào qí, zé tā bù zhōng, shǐ qiān liàng zuì jiā fá. qiān dùn shǒu qǐng shè gāo zūn, zhōu zhǔ dào:" qīng kě jù zhòng tuò miàn, shǐ tā zhī kuì." qiān dá dào:" rú zūn zuì zhuàng, tuò miàn yì bù zú zé bì xià dé liàng kuān hóng, suǒ xìng fù zhū bù xiào bà!" zhōu zhǔ nǎi zhǐ, qiān réng dài zūn rú chū. zūn zuì kě zhū, zhōu zhǔ yǔ qiān wèi miǎn liǎng shī. zhōu zhǔ yù jìn bīng qǔ yè, zhào wèn yán zōng, yán zōng dào:" wáng guó dài fū, hé zú tú cún!" yán zōng wèi gāo chéng zi, yǔ gāo shì xiū qī xiāng guān, yì bù yí yǐ lǐ zuǒ chē zì bǐ. zhōu zhǔ zài sān wèn jí, yán zōng dào:" ruò rèn chéng wáng jù yè, chén bù néng zhī, dàn yóu jīn shàng zì shǒu, bì xià kě bīng bù xuè rèn le." cǐ yǔ yù miù. zhōu zhǔ jí mìng qí wáng xiàn xiān xíng, liú chén wáng chún wèi bīng zhōu zǒng dū, zì lǜ liù jūn fù yè. yè zhōng dié jiē jǐng hào, qí zhǔ wěi xuán shǎng mù jūn, jí bīng shì yìng mù, yòu wú yī wù bān gěi, guǎng níng wáng xiào háng, qǐng shǐ rèn chéng wáng jiē, lǜ yōu zhōu dào bīng rù tǔ mén, yáng yán qū bīng zhōu, dú gū yǒng yè lǜ luò zhōu dào bīng rù tóng guān, yáng yán qū cháng ān, zì lǜ jīng jī bīng chū fǔ kǒu, nì jī zhōu shī, rú lǜ shì qì bù zhèn, jí yīng chū gōng rén zhēn bǎo, zuò wéi shǎng cì, yǐ biàn gǔ lì děng yǔ. qí zhǔ bù cóng, hú lǜ xiào qīng yòu qǐng qí zhǔ qīn láo jiàng shì, dài wéi zhuàn cí, bìng wèi yí kāng kǎi liú tì, gǎn dòng rén xīn. qí zhǔ wěi dào yě yīng yǔn, jí chū yǔ zhū jiàng, jìng jiāng xiào qīng suǒ shòu, yī lǜ wàng jì, bù yóu de chī xiào qǐ lái, zuǒ yòu yì bù jīn shī xiào, jiàng shì jiē hán nù dào:" běn shēn shàng qiě rú cǐ, wǒ bèi hé bì pàn sǐ!" sì shì jiē wú dòu zhì.
延宗初称尊号,曾致书瀛州刺史任城王湝,系小尔朱氏所生,曾见前注。略言至尊出奔,宗庙事重,群公劝进,权主号令,战事幸平,终归叔父云云。湝正色道:“我乃人臣,怎得轻受此书!”因执来使送邺,齐主纬愤愤道:“我宁使周得并州,不愿为安德有!”前说由兄自取,此时又复变调。总计延宗称尊,未及两日,便即残灭。周主下令大赦,除齐苛制,并出齐宫中金银宝器,珠翠丽服,及宫女二千人,班赐将士。前使伊娄谦,被齐拘住晋阳,见前回。至此得释,由周主面加慰劳。且因参军高遵,曾将秘谋告齐,责他不忠,使谦量罪加罚。谦顿首请赦高遵,周主道:“卿可聚众唾面,使他知愧。”谦答道:“如遵罪状,唾面亦不足责;陛下德量宽弘,索性付诸不校罢!”周主乃止,谦仍待遵如初。遵罪可诛,周主与谦未免两失。周主欲进兵取邺,召问延宗,延宗道:“亡国大夫,何足图存!”延宗为高澄子,与高氏休戚相关,亦不宜以李左车自比。周主再三问及,延宗道:“若任城王据邺,臣不能知,但由今上自守,陛下可兵不血刃了。”此语愈谬。周主即命齐王宪先行,留陈王纯为并州总督,自率六军赴邺。邺中迭接警耗,齐主纬悬赏募军,及兵士应募,又无一物颁给,广宁王孝珩,请使任城王湝,率幽州道兵入土门,扬言趋并州,独孤永业率洛州道兵入潼关,扬言趋长安,自率京畿兵出滏口,逆击周师,如虑士气不振,亟应出宫人珍宝,作为赏赐,以便鼓励等语。齐主不从,斛律孝卿又请齐主亲劳将士,代为撰词,并谓宜慷慨流涕,感动人心。齐主纬倒也应允,及出语诸将,竟将孝卿所授,一律忘记,不由的痴笑起来,左右亦不禁失笑,将士皆含怒道:“本身尚且如此,我辈何必拚死!”嗣是皆无斗志。
shì běi shuò zhōu xíng tái pú yè gāo lì, hù wèi hú tài hòu jí tài zǐ héng, zì tǔ mén dào hái yè, lù jiàn huàn guān gǒu zi yì, qiáng qǔ mín jiān jī zhì, lì bù jué nù qǐ, jí jiāng zi yì jū zhù, jiāng yào chǔ zhǎn. piān hú tài hòu zài páng quàn zǔ, nǎi shì fù shǐ qù. jì sòng tài hòu děng rù gōng, huò yǔ lì dào:" zi yì děng shòu chǒng liǎng gōng, yán chū huò suí, gōng nán dào bù lǜ hòu huàn me?" lì bó rán dào:" jīn xī kòu yǐ jù bīng zhōu, dá guān bìng jiē pàn èr, zhèng zuò cǐ bèi zhuó luàn cháo tíng ruò jīn rì dé zhǎn cǐ bèi, míng rì shòu zhū, yì shǔ wú hèn!" lì xì gāo yuè zi, cǐ shí pō jù zhōng fèn, xī hū wǎn jié bù zhōng! dāng xià rù jiàn qí zhǔ dào:" chén jiàn cháo zhōng pàn èr, jiē shǔ guì rén, ruò shì zú wèi jǐn lí xīn, jīn qǐng zhuī wǔ pǐn yǐ shàng jiā shǔ, xī zhì sān tái, pò lìng chū zhàn tǎng ruò bù shèng, jiāng tái fén huǐ, ruò bèi gù xī qī zǐ, bì dāng sǐ zhàn. qiě wáng shī lǚ bài, kòu zhòng qīng wǒ, guǒ néng bèi chéng yī jué, yě zú xià kòu shì wēi!" cǐ jì yì shǔ qīng shuài. qí zhǔ wěi bù néng yòng, dàn mìng yī pǐn yǐ shàng gè dà chén, rù zhū huá mén, biàn cì jiǔ shí, fēn gěi zhǐ bǐ, lìng tā gè shū suǒ jiàn, xiàn cè yù dí. jí dà zhòng lù chéng, yòu shì rén gè yī cí, wú suǒ shì cóng.
适北朔州行台仆射高励,护卫胡太后及太子恒,自土门道还邺,路见宦官苟子溢,强取民间鸡彘,励不觉怒起,即将子溢拘住,将要处斩。偏胡太后在旁劝阻,乃释缚使去。既送太后等入宫,或语励道:“子溢等受宠两宫,言出祸随,公难道不虑后患么?”励勃然道:“今西寇已据并州,达官并皆叛贰,正坐此辈浊乱朝廷;若今日得斩此辈,明日受诛,亦属无恨!”励系高岳子,此时颇具忠愤,惜乎晚节不终!当下入见齐主道:“臣见朝中叛贰,皆属贵人,若士卒未尽离心,今请追五品以上家属,悉置三台,迫令出战;倘若不胜,将台焚毁,若辈顾惜妻子,必当死战。且王师屡败,寇众轻我,果能背城一决,也足吓寇示威!”此计亦属轻率。齐主纬不能用,但命一品以上各大臣,入朱华门,遍赐酒食,分给纸笔,令他各书所见,献策御敌。及大众录呈,又是人各一词,无所适从。
huì yǒu shǐ guān wàng qì, wèi guó jiā dàng yǒu biàn yì, qí zhǔ wěi suì yǐn shàng shū lìng gāo yuán hǎi děng rù yì, jué yī tiān tǒng gù shì, shàn wèi tài zǐ. tài zǐ héng nián cái bā suì, xiǎo de shèn me guó shì, nà qí zhǔ wěi yù shàng yìng tiān xiàng, jìng xiǎng zhè bā suì xiǎo ér, zhī chí wēi jú. kàn guān, shì xiǎng néng bù néng ne! jiǔ sè hūn mí, yī zhì yú cǐ. shì shí yǐ zhí cán nián, zhuǎn shùn jiān jí zhì yuán dàn, qí tài zǐ héng jū rán jí huáng dì wèi, gǎi yuán chéng guāng, xià lìng dà shè. zūn qí zhǔ wěi wèi tài shàng huáng, huáng tài hòu hú shì wèi tài huáng tài hòu, huáng hòu mù shì wèi tài shàng huáng hòu. mìng guǎng níng wáng xiào háng wèi tài zǎi. xiào háng jí shì gāo ā nà gōng, yīn yǔ mò duō lóu jìng xiǎn děng tóng móu, shǐ jìng xiǎn fú bīng qiān qiū mén, gèng lìng lǐng jūn wèi xiāng yuàn, lǜ jìn bīng wèi nèi yìng, nǐ qí gāo ā nà gōng rù cháo, bǎ tā bǔ zhū. bù yì gāo ā nà gōng zì bié zhái qǔ biàn lù rù gōng, jì bù de xíng. xiào háng nǎi qiú jù xī shī, gāo ā nà gōng hán zhǎng luán yóu fáng tā wèi biàn, shǐ wèi cāng zhōu cì shǐ. xiào háng lín xíng, xiàng gāo ā nà gōng dào:" cháo tíng bù cì qiǎn jī zéi, xiǎng shì pà xiào háng zào fǎn ne! xiào háng ruò dé pò yǔ wén yōng, jìn jūn cháng ān, jiù shǐ zào fǎn, yì yǔ guó jiā wú yǔ. shì zhì jīn rì, wēi jí wàn zhuàng, shàng rú cǐ cāi jì, qǐ bù kě tàn!" shuō bì, tài xī zì qù. wèi xiāng yuàn bá dāo zhuó zhù dào:" dà shì yǐ qù, shàng fù hé yán!"
会有史官望气,谓国家当有变易,齐主纬遂引尚书令高元海等入议,决依天统故事,禅位太子。太子恒年才八岁,晓得甚么国事,那齐主纬欲上应天象,竟想这八岁小儿,支持危局。看官,试想能不能呢!酒色昏迷,一至于此。是时已值残年,转瞬间即至元旦,齐太子恒居然即皇帝位,改元承光,下令大赦。尊齐主纬为太上皇,皇太后胡氏为太皇太后,皇后穆氏为太上皇后。命广宁王孝珩为太宰。孝珩嫉视高阿那肱,因与莫多娄敬显等同谋,使敬显伏兵千秋门,更令领军尉相愿,率禁兵为内应,拟俟高阿那肱入朝,把他捕诛。不意高阿那肱自别宅取便路入宫,计不得行。孝珩乃求拒西师,高阿那肱、韩长鸾犹防他为变,使为沧州刺史。孝珩临行,向高阿那肱道:“朝廷不赐遣击贼,想是怕孝珩造反呢!孝珩若得破宇文邕,进军长安,就使造反,亦与国家无与。事至今日,危急万状,尚如此猜忌,岂不可叹!”说毕,太息自去。尉相愿拔刀斫柱道:“大事已去,尚复何言!”
qí zhǔ shǐ cháng lè wáng wèi shì biàn, lǐng zhe qiān qí, wǎng tàn zhōu shī. xíng chū fǔ kǒu, dēng gāo xī wàng, dàn jiàn qún niǎo fēi qǐ, jí yí zhōu shī yǐ zhì, cè mǎ bēn hái, bào chēng kòu zhì. huáng mén shì láng yán zhī tuī zhōng shū shì láng xuē dào héng shì zhōng chén dé xìn děng, yīn quàn shàng huáng wǎng hé wài mù bīng, gèng wéi jīng lüè, shì ruò bù jì, yì kě nán tóu chén guó. shàng huáng yī yì, suì xiān shǐ tài huáng tài hòu tài shàng huáng hòu wǎng qū jì zhōu, jì yòu qiǎn yòu zhǔ dōng xíng. zì jǐ bù jí dēng chéng, jí wén zhōu shī báo chéng, mò nài hé diào bīng chū zhàn. bú dào bàn shí, yǐ bèi zhōu jūn shā bài, huò kuì qù, huò bēn hái, qí shàng huáng máng qiè féng shū fēi děng, yóu wù duàn bù kě shě. cóng dōng mén chū zǒu, shǐ wǔ wèi dà jiàng jūn mù róng sān zàng shǒu yè gōng.
齐主使长乐王尉世辩,领着千骑,往探周师。行出滏口,登高西望,但见群鸟飞起,即疑周师已至,策马奔还,报称寇至。黄门侍郎颜之推、中书侍郎薛道衡、侍中陈德信等,因劝上皇往河外募兵,更为经略,事若不济,亦可南投陈国。上皇依议,遂先使太皇太后、太上皇后往趋济州,继又遣幼主东行。自己不及登程,即闻周师薄城,没奈何调兵出战。不到半时,已被周军杀败,或溃去,或奔还,齐上皇忙挈冯淑妃等,尤物断不可舍。从东门出走,使武卫大将军慕容三藏守邺宫。
zhōu shī huǐ mén tū rù, qí wáng gōng yǐ xià jiē jiàng, wéi sān zàng jù shǒu bù chū. lǐng jūn dà jiàng jūn xiān yú shì róng, wèi qí sù jiàng, shàng míng gǔ sān tái, yǔ zhōu xiāng kàng. zhōu zhǔ qiǎn rén zhāo xiáng shì róng, cì gěi mǎ nǎo bēi, bèi shì róng jī suì. zhōu zhǔ nǎi lìng jiàng shì wǎng zhí shì róng, shì róng dú lì nán zhī, shòu qín hòu réng rán bù qū, zhì wèi suǒ shā. zhōu zhǔ fù zhāo xiáng sān zàng, sān zàng zì zhī bù zhī, shǐ chū jiàn zhōu zhǔ. zhōu zhǔ yōu lǐ xiāng dài, miàn shòu yí tóng dà jiàng jūn, jiū jìng yǒu kuì shì róng. dú jū zhù mò duō lóu jìng xiǎn, shù zé zuì zhuàng dào:" rǔ qián shǒu jìn yáng, dùn rù yè zhōng, xié qiè qì mǔ, shì wèi bù xiào wài shì wèi qí lù lì, àn zhōng xiàng zhèn tōng kuǎn, shì wèi bù zhōng jì yǐ sòng kuǎn yǔ zhèn, shàng qiě yīn huái liǎng duān, shì wèi bù xìn. yǒu cǐ sān zuì, bù sǐ hé dài!" suì mìng tuī chū zhǎn shǒu. yě shì yī fān quán shù. yī miàn bān chì ān mín.
周师毁门突入,齐王公以下皆降,惟三藏拒守不出。领军大将军鲜于世荣,为齐宿将,尚鸣鼓三台,与周相抗。周主遣人招降世荣,赐给玛瑙杯,被世荣击碎。周主乃令将士往执世荣,世荣独力难支,受擒后仍然不屈,致为所杀。周主复招降三藏,三藏自知不支,始出见周主。周主优礼相待,面授仪同大将军,究竟有愧世荣。独拘住莫多娄敬显,数责罪状道:“汝前守晋阳,遁入邺中,携妾弃母,是为不孝;外似为齐戮力,暗中向朕通款,是为不忠;既已送款与朕,尚且阴怀两端,是为不信。有此三罪,不死何待!”遂命推出斩首。也是一番权术。一面颁敕安民。
qí guó zǐ bó shì xióng ān shēng bó tōng wǔ jīng, wén zhōu zhǔ rù yè, jù lìng sǎo mén. jiā rén wèn wèi hé yīn? ān shēng dào:" zhōu zhǔ zhòng dào zūn rú, bì lái jiàn wǒ." guǒ rán guò le bàn rì, zhōu zhǔ qīn zhì xióng jiā, wò shǒu yǐn zuò, cì gěi ān chē sì mǎ, rán hòu bié qù. yòu lǐ yán qí zhōng shū shì láng lǐ dào lín rù gōng, shǐ nèi shǐ yǔ wén áng, fǎng wèn qí cháo zhèng jiào fēng sú, jí rén wù shàn è, liú sù sān rì, fāng cái sòng guī. zhōu zhǔ pō zhī lǐ shì, xióng lǐ yì pō jiù xīn fǒu?
齐国子博士熊安生博通五经,闻周主入邺,遽令扫门。家人问为何因?安生道:“周主重道尊儒,必来见我。”果然过了半日,周主亲至熊家,握手引坐,赐给安车驷马,然后别去。又礼延齐中书侍郎李道林入宫,使内史宇文昂,访问齐朝政教风俗,及人物善恶,留宿三日,方才送归。周主颇知礼士,熊、李亦颇疚心否?
yè chéng dà dìng, suì qiǎn jiàng jūn yù chí qín děng, dōng zhuī qí zhǔ. qí shàng huáng wěi dù hé rù jì zhōu, yòu lìng yòu zhǔ héng shàn wèi rèn chéng wáng jiē. qiě tì jiē zuò zhào, zūn shàng huáng wèi wú shàng huáng, yòu zhǔ wèi sòng guó tiān wáng, zhēn shì ér xì. shǐ shì zhōng hú lǜ xiào qīng, sòng chán wén jí xǐ fú wǎng yíng zhōu. xiào qīng jìng chí rù yè chéng, xiàn yǔ zhōu zhǔ, jiē quán bù dé wén. qí luò zhōu cì shǐ dú gū yǒng yè, yǒu jiǎ shì sān wàn rén, qián wén jìn zhōu shī shǒu, biǎo qǐng chū bīng jī zhōu, bìng bú jiàn bào. zhì bīng zhōu yòu xiàn, cháng tàn shù shēng, nǎi qiǎn zi xū dá fèng kuǎn zhōu jūn. zhōu zhǔ yáo shòu yǒng yè wèi shàng zhù guó, jiā fēng yīng gōng. qí shàng huáng wěi qióng cù wú yuán, gèng sī nán bēn, liú hú tài hòu jū jì zhōu, shǐ gāo ā nà gōng shǒu jì zhōu guān, chān hòu zhōu shī, zì yǔ mù hòu féng shū fēi yòu zhǔ héng jí hán zhǎng luán dèng zhǎng yóng děng shù shí rén, bēn wǎng qīng zhōu, mǔ kě qì, qī qiè zi nú děng bù kě shě. lìng nèi cān tián péng luán xī chū, cì dí dòng jìng. tú cì wèi zhōu shī suǒ huò, jié wèn qí zhǔ hé zài? péng luán dàn shuō qí zhǔ nán xíng, xiǎng dāng chū jìng. zhōu rén zhī xì huǎng yán, zhàng jī péng luán shǒu zú, měi zhé yī zhī, cí sè yù lì, zhì sì zhī jù zhé, shē rán bì mìng, zhōng bù kěn yán. qí shàng huáng zhì qīng zhōu, jí yù rù chén, piān gāo ā nà gōng mì zhào zhōu shī, yuàn shēng zhì qí zhǔ, zuò wéi zhì yí. yī miàn qǐ dá qīng zhōu, zhǐ shuō zhōu shī shàng yuǎn, yǐ lìng bù zhòng jié duàn qiáo lù, dìng bǎo wú yú. qí shàng huáng nǎi liú zhù bù xíng. nǎ zhī zhōu shī dào jì zhōu guān, gāo ā nà gōng biàn jí yíng jiàng. zhōu jiàng wèi chí qín, chí rù jì zhōu, xiān jiāng hú tài hòu lǔ qù, fù jìn jūn qīng zhōu. jù chéng bù guò yī èr shí lǐ, qí shàng huáng fāng cái wén zhī, jí yòng náng zhù jīn, xì zhū ān hòu, yǔ hòu fēi yòu zhǔ děng shí yú qí, nán zǒu zhì nán dèng cūn. fāng nǐ xiǎo qì, hū tīng hòu miàn hǎn shēng dà qǐ, bù qiáo yóu kě, huí tóu yī qiáo, xià dé hún fēi tiān wài, yuán lái zhèng shì shì qiáng mǎ zhuàng de zhōu jūn. kàn guān, shì xiǎng cǐ shí qí shàng huáng yǐ xià shí shù rén, bàn xì fù nǚ, bàn xì tóng pú, jiù shǐ chā chì yě nán fēi qù. yǎn jiàn de shù shǒu shòu qín, bèi zhōu jiàng wèi chí qín, dài huí yè chéng qù le. qī qiè tóng shòu mó jié, hǎo suàn shì xiū qī yǔ gòng le.
邺城大定,遂遣将军尉迟勤等,东追齐主。齐上皇纬渡河入济州,又令幼主恒禅位任城王湝。且替湝作诏,尊上皇谓无上皇,幼主为宋国天王,真是儿戏。使侍中斛律孝卿,送禅文及玺绂往瀛州。孝卿竟持入邺城,献与周主,湝全不得闻。齐洛州刺史独孤永业,有甲士三万人,前闻晋州失守,表请出兵击周,并不见报。至并州又陷,长叹数声,乃遣子须达奉款周军。周主遥授永业为上柱国,加封应公。齐上皇纬穷蹙无援,更思南奔,留胡太后居济州,使高阿那肱守济州关,觇候周师,自与穆后、冯淑妃、幼主恒及韩长鸾、邓长颙等数十人,奔往青州,母可弃,妻妾子孥等不可舍。令内参田鹏鸾西出,伺敌动静。途次为周师所获,诘问齐主何在?鹏鸾但说齐主南行,想当出境。周人知系谎言,杖击鹏鸾手足,每折一肢,词色愈厉,至四肢俱折,奢然毕命,终不肯言。齐上皇至青州,即欲入陈,偏高阿那肱密召周师,愿生致齐主,作为贽仪。一面启达青州,只说周师尚远,已令部众截断桥路,定保无虞。齐上皇乃留住不行。哪知周师到济州关,高阿那肱便即迎降。周将尉迟勤,驰入济州,先将胡太后掳去,复进军青州。距城不过一二十里,齐上皇方才闻知,亟用囊贮金,系诸鞍后,与后妃幼主等十余骑,南走至南邓村。方拟小憩,忽听后面喊声大起,不瞧犹可,回头一瞧,吓得魂飞天外,原来正是士强马壮的周军。看官,试想此时齐上皇以下十数人,半系妇女,半系童仆,就使插翅也难飞去。眼见得束手受擒,被周将尉迟勤,带回邺城去了。妻妾同受磨劫,好算是休戚与共了。
zhōu zhǔ yōng zhù yè shù rì, zhèn pín bá kùn, zhāng shàn dàn è. yīn gù qí chén hú lǜ guāng cuī jì shū děng, wú zuì zāo lù, tè wèi zhāo xuě, bìng jiā zèng shì, qiě lìng gǎi zàng. zǐ sūn gè dé yīn xù, suǒ yǒu jiā kǒu tián zhái, mò rù guān kù, gài lìng fā huán. zhōu zhǔ cháng yǔ zuǒ yòu dào:" hú lǜ míng yuè ruò shàng zài shì, zhèn zěn de zhì yè ne!" hái yǒu qí gù zhōng shū jiān wèi shōu, shí yǐ qù shì. shōu shēng qián xiū zhuàn wèi shǐ, yì wèi bāo biǎn, háo bù bǐng gōng, měi yán hé wù xiǎo zi, gǎn yǔ wèi shōu zuò sè, wǒ yù jǔ yáng, biàn shǐ tā shàng tiān, wǒ yù àn yì, biàn shǐ tā rù dì. jí xiū shǐ gào chéng, zhòng kǒu xuān rán, hào wèi huì shǐ. yè chéng shī xiàn, shōu zhǒng bèi yuàn jiā fā jué, bào gǔ dào zhōng. tè zhì cǐ shì, wèi bǐng bǐ bù gōng zhě jiè. zhōu gōng yōng réng mìng jiǎn mái, shōu yǒu cóng zǐ rén biǎo, céng wèi shàng shū shàn bù láng zhōng, zhì shì réng xǔ wèi guān. jiù shì wèi shū bǎi sān shí juǎn, yì bù shǐ chǎn xuē, qì jīn shàng fù liú xíng.
周主邕住邺数日,赈贫拔困,彰善瘅恶。因故齐臣斛律光、崔季舒等,无罪遭戮,特为昭雪,并加赠谥,且令改葬。子孙各得荫叙,所有家口田宅,没入官库,概令发还。周主尝语左右道:“斛律明月若尚在世,朕怎得至邺呢!”还有齐故中书监魏收,时已去世。收生前修撰魏史,意为褒贬,毫不秉公,每言何物小子,敢与魏收作色,我欲举扬,便使他上天,我欲按抑,便使他入地。及修史告成,众口喧然,号为秽史。邺城失陷,收塜被怨家发掘,暴骨道中。特志此事,为秉笔不公者戒。周公邕仍命检埋,收有从子仁表,曾为尚书膳部郎中,至是仍许为官。就是《魏书》百三十卷,亦不使铲削,迄今尚复流行。
gāo wěi zhì yè, zhōu zhǔ yōng jiàng jiē xiāng yíng, dài yǐ bīn lǐ, lìng yǔ tài hòu yòu zhǔ jí hòu rú zhū wáng děng, zàn chù yè gōng. dāng xià pài bīng jiān shǒu, bù fán xì shù. zǒng jì gāo wěi zài wèi, lì shí yǒu èr nián, yòu zhǔ héng shòu shàn chēng dì, wèi jí yī yuè, yán zōng zài jìn yáng chēng zūn, zhǐ yuè èr rì, rèn chéng wáng jiē, wèi jiē shàn wèi yù zhǐ. suǒ yǐ běi qí lì shǔ, hòu shì xiàng chuán, zì gāo yáng cuàn wèi wèi shǐ, zhì yòu zhǔ bèi qín wéi zhǐ, fán liù zhǔ èr shí bā nián yán zōng yǔ jiē bù dé liè rù. jiē wén yè dōu shī shǒu, dāng rán bēi fèn, kě qiǎo guǎng níng wáng xiào háng, xíng zhì cāng zhōu, jí zuò shū yí jiē, gòng móu kuāng fù. jiē suì yǔ xiào háng xiāng huì xìn dōu, bǐ cǐ zhào mù dé shì zú sì wàn yú rén. lǐng jūn wèi xiāng yuàn, yì dài lǐng jiā shǔ, zì yè bēn zhì, jiē réng lìng dū shuài bīng shì, gòng kàng zhōu shī. zhōu zhǔ xiān lìng gāo wěi zhì shū zhāo jiē, jiē jù jué shǐ rén, nǎi qiǎn qí wáng xiàn, zhù guó yáng jiān děng, tǒng bīng wǎng jī. tú zhōng huò dé xìn dōu dié qí, xiàn zòng lìng hái bào, bìng wěi tā jì shū yǔ jiē. lüè yún zú xià jiàn dié, wèi wǒ hòu qí suǒ jū, bǐ cǐ qíng shí, yīng gè liǎo rán. zú xià zhàn fēi shàng jì, shǒu yì xià cè, suǒ wàng fān rán biàn jì, bù shī zhī jǐ. xiàn yǐ lēi zhū jūn fēn dào bìng jìn, xiāng huì fēi yáo, píng shì yǒu qī, bù qí zhōng rì yún yún. jiē dé shū bù xǐng, dàn chū bīng chéng nán, liè yíng dài zhe.
高纬至邺,周主邕降阶相迎,待以宾礼,令与太后幼主及后如诸王等,暂处邺宫。当下派兵监守,不烦细述。总计高纬在位,历十有二年,幼主恒受禅称帝,未及一月,延宗在晋阳称尊,只阅二日,任城王湝,未接禅位谕旨。所以北齐历数,后世相传,自高洋篡魏为始,至幼主被擒为止,凡六主二十八年;延宗与湝不得列入。湝闻邺都失守,当然悲愤,可巧广宁王孝珩,行至沧州,即作书遗湝,共谋匡复。湝遂与孝珩相会信都,彼此召募得士卒四万余人。领军尉相愿,亦带领家属,自邺奔至,湝仍令督率兵士,共抗周师。周主先令高纬致书招湝,湝拒绝使人,乃遣齐王宪,柱国杨坚等,统兵往击。途中获得信都谍骑,宪纵令还报,并委他寄书与湝。略云足下间谍,为我候骑所拘,彼此情实,应各了然。足下战非上计,守亦下策,所望幡然变计,不失知几。现已勒诸军分道并进,相会非遥,凭轼有期,不俟终日云云。湝得书不省,但出兵城南,列营待着。
guò le liǎng rì, yǐ jiàn zhōu jūn yǎn zhì. liǎng xià duì zhèn, qí lǐng jūn wèi xiāng yuàn, yáng wèi chū zhàn, jìng lǜ suǒ bù jiàng zhōu shī. jiē yǔ xiào háng, máng shōu jūn rù chéng, bǔ zhū xiāng yuàn qī zǐ. yuè rì fù zhàn, xìn dōu bīng xīn jīng mù jí, háo wú jì lǜ, zěn néng dí dé guò bǎi zhàn zhōu shī, fǔ jīng jiāo suí, jí fēn fēn sàn qù. zhōu shī huò zhuó huò fù, hǎo sì hǔ rù yáng qún, wú yī gǎn dāng. jié guǒ shì qí jūn quán fù, lián jiē yǔ xiào háng, jūn bèi zhōu shī qín zhù. zhōu qí wáng xiàn yǔ jiē dào:" rèn chéng wáng hé kǔ zhì cǐ!" jiē tàn dào:" xià guān nǎi shén wǔ huáng dì dì shí zi, xiōng dì shí wǔ rén, wéi jiē dú cún, bù xìng zōng shè diān fù, jiē wèi guó juān qū, zhì dì xià de jiàn xiān rén, yě kě wú yí hèn le!" xiàn pō wéi zàn tàn, mìng guī jiē qī nú. zài zhào xiào háng rù wèn, xiào háng zì chén guó nàn, guī jiù gāo ā nà gōng děng, shuō de shēng lèi jù xià. xiàn bù jīn gǎi róng, qīn wèi xǐ chuāng fū yào, lǐ yù shén hòu. xiào háng kǎi rán dào:" zì shén wǔ huáng dì yǐ wài, wǒ zhū fù xiōng dì, wú yī rén nián zhì sì shí, qǐ fēi mìng shù? kuàng sì zhǔ bù míng, zǎi xiàng bù fǎ, cóng qián lǐ mù shū wèi qí shì zhǐ èr shí bā nián, jìng chéng chèn yǔ. wǒ hèn bù dé rù wò bīng fú, shòu fǔ yuè, zhǎn wǒ xīn lì, jīn yǐ zhì cǐ, shàng yǒu hé yán!" huān yǒu zi jiē, chéng yǒu zi xiào háng, suī wú jiù guó wáng, hái suàn yǒu xiē qì jié. xiàn zhí èr wáng hái yè, zhōu zhǔ yě wēn yán jiē jiàn, zàn liú jūn zhōng.
过了两日,已见周军掩至。两下对阵,齐领军尉相愿,佯为出战,竟率所部降周师。湝与孝珩,忙收军入城,捕诛相愿妻子。越日复战,信都兵新经募集,毫无纪律,怎能敌得过百战周师,甫经交绥,即纷纷散去。周师或斫或缚,好似虎入羊群,无一敢当。结果是齐军全覆,连湝与孝珩,均被周师擒住。周齐王宪语湝道:“任城王何苦至此!”湝叹道:“下官乃神武皇帝第十子,兄弟十五人,惟湝独存,不幸宗社颠覆,湝为国捐躯,至地下得见先人,也可无遗恨了!”宪颇为赞叹,命归湝妻孥。再召孝珩入问,孝珩自陈国难,归咎高阿那肱等,说得声泪俱下。宪不禁改容,亲为洗疮敷药,礼遇甚厚。孝珩慨然道:“自神武皇帝以外,我诸父兄弟,无一人年至四十,岂非命数?况嗣主不明,宰相不法,从前李穆叔谓齐氏只二十八年,竟成谶语。我恨不得入握兵符,受斧钺,展我心力,今已至此,尚有何言!”欢有子湝,澄有子孝珩,虽无救国亡,还算有些气节。宪执二王还邺,周主也温颜接见,暂留军中。
hū wén qí dìng zhōu cì shǐ fàn yáng wáng shào yì, gāo yáng dì èr zi. yǔ líng zhōu cì shǐ yuán hóng měng, yǐn bīng nán chū, yù qǔ bīng zhōu, zì sì zhōu yǐ běi chéng shù èr bǎi yú suǒ, jǐn cóng shào yì, zhōu zhǔ jí mìng dōng píng gōng yǔ wén shén jǔ, tài zhī zú zi. tǒng bīng běi xíng. lüè dìng sì zhōu, jìn bá xiǎn zhōu, zhí cì shǐ lù qióng, yòu chéng shì gōng xiàn zhū chéng. shào yì tuì bǎo běi shuò zhōu, qiǎn bù jiàng dù míng dá jù dí. míng dá zhì mǎ yì, zhèng zhí zhōu bīng dào lái, rú fēng sǎo cán yún yì bān, míng dá dà bài bēn hái. shào yì jiàn míng dá bài hái, qiě jīng qiě tàn dào:" zhōu wèi wǒ chóu, zěn kě qīng jiàng? bù rú běi qù bà!" suì nǐ bēn tū jué. bù zhòng shàng yǒu sān qiān rén, shào yì xià lìng dào:" yuàn cóng zhě tīng, bù yuàn cóng zhě yì tīng." yú shì bù xià cí qù dà bàn, tì qì gào bié. shào yì zhǐ lǜ zhe qiān qí, wǎng tóu tū jué qù le. zì shào yì běi qù, suǒ yǒu běi qí xíng tái zhōu zhèn, xī wèi zhōu yǒu. wéi dōng yōng zhōu xíng tái fù fú yíng zhōu cì shǐ gāo bǎo níng, shàng bù kěn guī zhōu.
忽闻齐定州刺史范阳王绍义,高洋第二子。与灵州刺史袁洪猛,引兵南出,欲取并州,自肆州以北城戍二百余所,尽从绍义,周主急命东平公宇文神举,泰之族子。统兵北行。略定肆州,进拔显州,执刺史陆琼,又乘势攻陷诸城。绍义退保北朔州,遣部将杜明达拒敌。明达至马邑,正值周兵到来,如风扫残云一般,明达大败奔还。绍义见明达败还,且惊且叹道:“周为我仇,怎可轻降?不如北去罢!”遂拟奔突厥。部众尚有三千人,绍义下令道:“愿从者听,不愿从者亦听。”于是部下辞去大半,涕泣告别。绍义只率着千骑,往投突厥去了。自绍义北去,所有北齐行台州镇,悉为周有。惟东雍州行台傅伏、营州刺史高宝宁,尚不肯归周。
zhōu zhǔ yōng mìng jiāng suǒ de gè zhōu jùn, gè pài guān lì jiān shǒu, rán hòu qǐ jié xī hái. fán qí shàng huáng gāo wěi yǐ xià, yī lǜ dài huí. dào chū jìn zhōu, qiǎn gāo ā nà gōng děng bǎi yú rén, zhì fén shuǐ páng, zhào fù fú chū jiàng. fú zhěng jūn chū chéng, gé shuǐ wèn dào:" jīn zhì zūn hé zài?" gāo ā nà gōng dào:" yǐ shòu qín le." fú yǎng tiān dà kū, lǜ zhòng zài fǎn, jiù tīng qián běi miàn āi háo, yuē yuè duō shí, cái fù chū chéng jiàng zhōu. tóng shì yī jiàng, hé bì zuò zuò? zhōu zhǔ jiàn fú dào:" hé bù zǎo jiàng?" fú liú tì dá dào:" chén sān shì shì qí, lèi shí qí lù. bù néng zì sǐ, kuì jiàn tiān dì!" què shì yǒu kuì. zhōu zhǔ xià zuò wò shǒu dào:" wèi chén zhèng dāng rú cǐ." nǎi jǔ suǒ shí yáng lèi gǔ cì fú dào:" gǔ qīn ròu shū, suǒ yǐ xiāng fù." suì yǐn wèi sù wèi, shòu shàng yí tóng dà jiàng jūn. jí xī rù guān zhōng, yǐ zhì cháng ān, zhōu zhǔ mìng jiāng gāo wěi zhì zhū qián liè, qí wáng gōng dà chén děng suí wěi hòu xíng. fán qí guó chē yú qí zhì qì wù, yī cì liè chén, zì bèi dà jià, zhāng liù jūn, zòu kǎi lè, xiàn fú tài miào, rán hòu hái cháo yù diàn, shòu bǎi guān cháo hè. gāo wěi yǐ xià, yì bù dé bù fǔ fú zhōu tíng. zhōu zhǔ fēng wěi wèi wēn guó gōng, qí zhū wáng sān shí yú rén, yì xī shòu fēng jué. wěi zì xìng de shēng, shēn gǎn zhōu ēn, wéi shī qù yí gè huó bǎo bèi, wèi méng cì hái, bù dé bù shàng qián qǐ qǐng, kòu shǒu āi qiú. xiǎo zi yǒu shī tàn dào:
周主邕命将所得各州郡,各派官吏监守,然后启节西还。凡齐上皇高纬以下,一律带回。道出晋州,遣高阿那肱等百余人,至汾水旁,召傅伏出降。伏整军出城,隔水问道:“今至尊何在?”高阿那肱道:“已受擒了。”伏仰天大哭,率众再返,就厅前北面哀号,约阅多时,才复出城降周。同是一降,何必做作?周主见伏道:“何不早降?”伏流涕答道:“臣三世仕齐,累食齐禄。不能自死,愧见天地!”却是有愧。周主下座握手道:“为臣正当如此。”乃举所食羊肋骨赐伏道:“骨亲肉疏,所以相付。”遂引为宿卫,授上仪同大将军。及西入关中,已至长安,周主命将高纬置诸前列,齐王公大臣等随纬后行。凡齐国车舆旗帜器物,依次列陈,自备大驾,张六军,奏凯乐,献俘太庙,然后还朝御殿,受百官朝贺。高纬以下,亦不得不俯伏周廷。周主封纬为温国公,齐诸王三十余人,亦悉授封爵。纬自幸得生,深感周恩,惟失去一个活宝贝,未蒙赐还,不得不上前乞请,叩首哀求。小子有诗叹道:
wú chóu tiān zǐ běn fēng liú, jiā guó wēi wáng liǎng bù yōu
无愁天子本风流,家国危亡两不忧;
zhǐ yǒu qíng rén nán gē shè, āi míng què xià yuàn dī tóu.
只有情人难割舍,哀鸣阙下愿低头。
jiū jìng suǒ qiú hé wù, qiě kàn xià huí shuō míng.
究竟所求何物,且看下回说明。
gāo yán zōng kùn shǒu jìn yáng, shòu pò chēng zūn, yuán qí běn yì, shí chū yú bù dé yǐ, fēi jì yú shén qì zhě bǐ yě. dōng mén yī yì, jǐ bì zhōu zhǔ, yǐ wēi rú lěi luǎn zhī gū chéng, shàng néng lì cuò qiáng dí, yì yún háo yǐ. jí zhōu shī zài zhèn, míng jiǎo hái jūn, chéng nèi jiē zuì rén, shǒu zhě shàng qǐn chù, yīn zhì chéng pò bīng kuì, lì qū shǒu qín, suī bù kě wèi fēi shū hū zhī jiù, rán qí shèng yě, gù dì chū yú yī shí zhī ruì qì, kě zàn ér bù kě jiǔ. zhōu zhǔ yōng qù ér fù huán, zú bá jìn yáng, cǐ nǎi tiān yì zhī wáng qí, bù dé jǐn wèi yán zōng zé yě. qí zhǔ wěi qióng cù wú cè, shàn wèi yòu zǐ, yī hé kě xiào! qǐ yǐ dì wèi bù jū, biàn zú què dí yú? bǐ píng shí zhī suǒ zuì yǐ rèn zhě wèi mù tí pó gāo ā nà gōng. mù tí pó xiān yǐ jiàng zhōu, gāo ā nà gōng qiě dǎo gē shòu dí, jí cǐ bù wù, shàng fù cāi jì zōng qī, xìn yòng yān rén, yí qí guó wáng shēn lǔ yě. rèn chéng guǎng níng, jì ān dé ér qǐ, zhōng zhì fù wáng. jué hòu yòu yǒu fàn yáng, yì yī zhàn jí dùn, qiáng nǔ zhī mò, shì bù néng chuān lǔ gǎo, gù rán wú zú guài ěr. rán rú qí zhī shì wú lìng dé, shàng dé sì wǔ chuán ér wáng, qí yóu wèi gāo shì zhī xìng shì yě fū!
高延宗困守晋阳,受迫称尊,原其本意,实出于不得已,非觊觎神器者比也。东门一役,几毙周主,以危如累卵之孤城,尚能力挫强敌,亦云豪矣。及周师再振,鸣角还军,城内皆醉人,守者尚寝处,因至城破兵溃,力屈守擒,虽不可谓非疏忽之咎,然其胜也,固第出于一时之锐气,可暂而不可久。周主邕去而复还,卒拔晋阳,此乃天意之亡齐,不得尽为延宗责也。齐主纬穷蹙无策,禅位幼子,一何可笑!岂以帝位不居,便足却敌欤?彼平时之所最倚任者为穆提婆、高阿那肱。穆提婆先已降周,高阿那肱且倒戈授敌,及此不悟,尚复猜忌宗戚,信用阉人,宜其国亡身虏也。任城广宁,继安德而起,终致覆亡。厥后又有范阳,亦一战即遁,强弩之末,势不能穿鲁缟,固然无足怪耳。然如齐之世无令德,尚得四五传而亡,其犹为高氏之幸事也夫!