strong shǎo shī móu guó fǎng mó sēng shuāng zǐ zhī jūn chì nì dì strong
少師謀國訪魔僧 孀姊知君斥逆弟
dà fán wèi sān jūn zhī sī mìng, bù dú cái qiě zhì yě, qí yào zài jìng yǔ rěn. rěn zhě, yǎng qì zhī dào jìng zhě, zhì xīn zhī fǎ. néng jìng zhě bì néng rěn, néng rěn zhě yì bì néng jìng, shì suī shū zé lǐ zé yī. rú xiàng yǔ yù pēng tài gōng, hàn wáng xiào yuē: xìng fēn wǒ yī bēi gēng! sī mǎ yì jiān shǒu bù zhàn, wǔ hòu yí yǐ jīn guó, tián rán ér shòu zhī, suǒ wèi rěn yě hàn tài shān yì, hàn yuè jiā jūn nán, suǒ wèi jìng yě. jǐng qiān dōu wèi hǎi nèi yīng cái, mǎ tài shǒu yì huái nán jié shì, dāng bīng xià wǎn jiāng zhī rì, qí nì liào jūn jī, shì yǔ dào yǎn zhēn fēng xiāng duì, shèng fù zhèng wèi kě dìng nǎi lì zhì bèi shā, pū gù yì shòu rǔ ér fǎn, wù wèi dào yǎn suǒ jī, fèn rán ér gōng zhī, jìng duò qí shù zhōng. fū jìng yǔ dòng wèi duì dài, rěn yǔ zào wèi xiāng fǎn. zào zé qì bù guò, lì hài dāng qián ér bù zhī dòng zé xīn bù yī, jí xiōng zài zuǒ yòu ér héng bù néng chá. bīng fǎ yún bīng fèn zhě bài, cǐ lǐ zhī suǒ bì rán zhě. suī rán, yì yǒu shù yān. suǒ wèi shù zhě, tiān yě, fēi rén yě. lǚ jūn shī zài jīng zhōu, fá chǔ shān zhī mù yǐ zhì zhàn jiàn, yuán wèi xià jiāng nán zhī jì, bù lǜ hàn zhōng zhī zhuì qí hòu, dào lǜ hàn kǒu zhī è qí qián, yǔ pó yáng hú zhī shī chū qí zhǒu yè, yào dài qī huì yī zhì, zé yuē qiān dōu yáng bīng yú jiāng shàng, yǐ ěr shǒu wǎn zhī bīng yǔ pó yáng zhī shī, rán hòu cóng shàng liú ér xià, zé bǐ hàn kǒu shì gū, bù néng dāng dǐ, quán jú yáo dòng. nǎi wàn quán zhī cè, bì shèng zhī dào yě. jīn qiān dōu fèn bài, ān qìng gù yú jīn tāng ér hàn kǒu pó hú liǎng zhòng mén hù, diàn rú tài dài. lǚ jūn shī xuán jūn jīng zhōu, shì bù néng fēi yuè nán xià, fǎn luò zài dào yǎn bù jú zhī nèi, fēi tiān zhī suǒ yǐ zhù yàn yě zāi? bù bì zài lùn.
大凡為三軍之司命,不獨才且智也,其要在靜與忍。忍者,養氣之道;靜者,治心之法。能靜者必能忍,能忍者亦必能靜,事雖殊則理則一。如項羽欲烹太公,漢王笑曰:「幸分我一杯羹!」司馬懿堅守不戰,武侯遺以巾幗,恬然而受之,所謂忍也;撼泰山易,撼岳家軍難,所謂靜也。景僉都為海內英才,馬太守亦淮南傑士,當兵下皖江之日,其逆料軍機,適與道衍針鋒相對,勝負正未可定;乃厲志被殺,仆固義受辱而返,誤為道衍所激,忿然而攻之,竟墮其術中。夫靜與動為對待,忍與躁為相反。躁則氣不過,利害當前而不知;動則心不一,吉凶在左右而恆不能察。《兵法》雲「兵忿者敗」,此理之所必然者。雖然,亦有數焉。所謂數者,天也,非人也。呂軍師在荊州,伐楚山之木以治戰艦,原為下江南之計,不慮漢中之縋其後,到慮漢口之扼其前,與鄱陽湖之師出其肘腋,要待期會一至,則約僉都揚兵於江上,以餌守皖之兵與鄱陽之師,然後從上流而下,則彼漢口勢孤,不能當抵,全局搖動。乃萬全之策,必勝之道也。今僉都僨敗,安慶固於金湯;而漢口、鄱湖兩重門戶,奠如泰岱。呂軍師懸軍荊州,勢不能飛越南下,反落在道衍布局之內,非天之所以助燕也哉?不必再論。
qiě shuō yáo shǎo shī dà shèng zhī hòu, shǎng láo le jiāng shì, qiǎn fā zhàn chuán réng huí pó yáng cāo yǎn, zì jǐ jí fǎn nán dōu. yàn shì zǐ chū guō xiāng yíng, yī miàn jù biǎo gào jié, yī miàn yú zhèng diàn dà kāi yán yàn, huì jí bǎi guān, yǔ shǎo shī bǎ zhǎn. dào yǎn kuā shuō yòng qí zhì shèng, yì qì ào nì, páng wú yī rén, bǎi guān jiē cù jí chēng zàn bù dié. dào yǎn yòu chéng xìng qǐ shàng shì zǐ dào: yǒu yī xīn luó guó yì sēng, qí dào shù tōng shén dá shèng, míng yuē jīn gāng chán, shì huó luó hàn lín fán, wèi chén bā bài zhī shī. xiàng céng qī chén huì yú tiān tāi shí liáng zhī shàng, zhǐ yīn guó jiā duō gù, wèi jí jiàn yuē. jīn zhě jiāng běi zhū zéi, bù gǎn zhèng yǎn kuī qù, chéng cǐ yú xiá, chén dāng qián qù qǐng lái qín qǔ yāo fù, xuē píng jì nán, yǐ bào wǒ huáng shàng bìng diàn xià zhī yù zhī ēn! shì zǐ jǔ shǒu chēng xiè. yàn bà zhī hòu, yòu jù biǎo zhāng yù wèi zòu wén.
且說姚少師大勝之後,賞勞了將士,遣發戰船仍回鄱陽操演,自己即返南都。燕世子出郭相迎,一面具表告捷,一面於正殿大開筵宴,會集百官,與少師把盞。道衍誇說用奇制勝,意氣傲睨,旁無一人,百官皆踧踖稱讚不迭。道衍又乘興啟上世子道:「有一新羅國異僧,其道術通神達聖,名曰『金剛禪』,是活羅漢臨凡,為臣八拜之師。向曾期臣會於天台石樑之上,只因國家多故,未及踐約。今者江北諸賊,不敢正眼窺覷,乘此餘暇,臣當前去請來擒取妖婦,削平濟南,以報我皇上並殿下知遇之恩!」世子舉手稱謝。宴罷之後,又具表章預為奏聞。
dào yǎn nǎi zé rì cí cháo, shì zǐ yán rù nèi diàn, huǎn yán zhì zhǔ dào: guó shī qǐng dé shèng sēng, jìng yì běi què qǐng zhǐ píng kòu guó shī yí réng fǎn nán dōu, bǐng chí jūn shì, wú gū běn gōng xuán wàng. dào yǎn suí yīng: zhè gè zì rán. shì zǐ jí lìng nèi chén tái chū huáng jīn yī qiān bái jīn wǔ qiān cǎi bó bǎi duān lán yù shí hù qī fó zǐ jīn pí hù mào yī dǐng, shàng qiàn zhēn bǎo qī kē, qiān fú é huáng jiā shā yī jiàn, shàng zhuì míng zhū èr shí sì lì, yòu chì yǔ lín jūn sān bǎi, yán tú hù sòng, bìng lù lù luán yú yī chéng, shuǐ lù yù zhōu yī zhī, wèi guó shī yīng yòng. dào yǎn qǐ cí dào: chén xì fāng wài, chén shī yóu xì fāng wài, zhè xiē jīn yín yù bó, zǒng yòng bù zháo. zhì yǔ lín jūn luán yú, nǎi shàng yòng zhī wù, yóu fēi sēng jiā suǒ yí. wéi pí lú jiā shā, chéng diàn xià wèi chén zhì zào, bìng shuǐ lù yù zhōu, chén jǐn bài shòu! xiàng shì zǐ qǐ shǒu. shì zǐ lí xí dá lǐ, suí dào: guó shī cóng bù xū yán, gū bù gǎn qiáng. dàn tú zhōng gōng gěi hù sòng, shì shǎo bu dé de. suí mìng nèi chén qǔ é huáng sōng líng sì fú, gè xiě sì gè dà zì:
道衍乃擇日辭朝,世子延入內殿,緩言致囑道:「國師請得聖僧,徑詣北闕請旨平寇;國師宜仍返南都,秉持軍事,毋辜本宮懸望。」道衍隨應:「這個自然。」世子即令內臣抬出黃金一千、白金五千、彩帛百端、藍玉十笏、七佛紫金毗戶帽一頂,上嵌珍寶七顆,千佛鵝黃袈裟一件,上綴明珠二十四粒,又敕羽林軍三百,沿途護送,並陸路鑾輿一乘,水路御舟一隻,為國師應用。道衍啟辭道:「臣系方外,臣師尤系方外,這些金銀、玉帛,總用不着。至羽林軍鑾輿,乃上用之物,尤非僧家所宜。唯毗盧袈裟,承殿下為臣製造,並水路御舟,臣謹拜受!」向世子稽首。世子離席答禮,隨道:「國師從不虛言,孤不敢強。但途中供給護送,是少不得的。」隨命內臣取鵝黃松綾四幅,各寫四個大字:
yī kù gěi jīn qián yī cāng zhī mǐ sù yī guān biàn gōng yì yī yì yíng xún hù.
一庫給金錢;一倉支米粟;一官弁供役;一驛營巡護。
xiě bì, lìng zhuāng biǎo zài sì miàn pán lóng chì jīn pái shàng, dà pái luán jià, qīn sòng chū chéng.
寫畢,令裝裱在四面蟠龍赤金牌上,大排鑾駕,親送出城。
zhì huáng huá tíng, shǒu fèng sān yù jué yú dào yǎn yuē: yuàn guó shī sù huí, běn gōng quán lài wéi chí yě. dào yǎn yuē: bù xū diàn xià zài zhǔ. yǐn bì, yě xiàn sān jué yú shì zǐ, rán hòu bài bié. bǎi guān shè zǔ zhàng zhě, lián yán sān shí yú lǐ. zhì wǎn, xiē yú gōng guǎn.
至皇華亭,手奉三玉爵於道衍曰:「願國師速回,本宮全賴維持也。」道衍曰:「不須殿下再囑。」飲畢,也獻三爵於世子,然後拜別。百官設祖帳者,連延三十餘里。至晚,歇於公館。
míng rì dēng chéng, yí lù fēng guāng, bù xiāo shuō dé.
明日登程,一路風光,不消說得。
dào le dān yáng, yù zhōu jí cóng chuán zǎo yǐ bèi zhe, shǎo shī jiù dēng zhōu, shēng pào kāi xíng.
到了丹陽,御舟及從船早已備着,少師就登舟,升炮開行。
dì fāng guān yuán dōu zài hé gàn guì sòng. qí wēi shì zūn yán, bǐ zhe tiān zǐ chū xún, yě chà fāng bù duō. jiāng cì wú mén, yòu bù zhèng sī yuǎn yíng qǐng ān, dào yǎn yīn shì fāng bó, zhǔn qí yī jiàn. yǒu qǐng, sòng shàng chéng yí wǔ qiān jīn. dào yǎn chú rì fèi zhī wài, gài xíng cí jué, wéi yǒu zhè xiàng quán shōu. zhè què bú shì tān cái, tā yuán shì sū zhōu jí guàn, yǒu gè qīn zǐ zǐ jiā pín shuāng jū, dào yǎn zì yòu sàng le shuāng qīn, zài zǐ zǐ shēn biān fǔ yǎng zhǎng dà, jū yù zhī ēn, yǔ qīn mǔ yì bān. zì cóng fù guì zhī hòu, bìng wèi tōng wèn, dào cǐ hū rán niàn jí piào mǔ yī fàn, huái yīn shàng bào qiān jīn, hé kuàng wǒ zǐ? jìng yù jiāng cǐ wǔ qiān bào dá tā, hái suàn liáng xīn bù mèi chù.
地方官員都在河干跪送。其威勢尊嚴,比着天子出巡,也差方不多。將次吳門,右布政司遠迎請安,道衍因是方伯,准其一見。有頃,送上程儀五千金。道衍除日費之外,概行辭絕,唯有這項全收。這卻不是貪財,他原是蘇州籍貫,有個親姊姊家貧孀居,道衍自幼喪了雙親,在姊姊身邊撫養長大,鞠育之恩,與親母一般。自從富貴之後,並未通問,到此忽然念及漂母一飯,淮陰尚報千金,何況我姊?竟欲將此五千報答他,還算良心不昧處。
dào le gū sū chéng xià, suì fēn fù dēng àn. nà cì hou de shì bā zuò dà jiào, jīng máo fǔ yuè děng xiàng zhí shì, guāng huī shǎn shuò, shèng bù kě yán. dào yǎn xiān bǎ wén wǔ guān yuán qiǎn fā qù le, rán hòu chéng yú ér xíng, qí zǐ zhù zài xiāng chéng lǐ lòu xiàng zhī nèi, xiān yǒu wú xiàn diǎn shǐ qù bào zhī liǎo. zǐ zǐ dà nù, bì mén bù nà. cóng rén zài sān tòng yì, yì bìng wú dá yīng. dào yǎn shěn yín yī huì, wǒ zǐ zǐ pín hù, wèi cháng jiàn cǐ wēi yán, fǎn jīng kǒng le tā. jí lìng huí jiào, nǐ yú cì rì yì xià jiù nà bì lì, wēi xíng ér lái.
到了姑蘇城下,遂吩咐登岸。那伺候的是八座大轎,旌旄、斧鉞等項執事,光輝閃爍,盛不可言。道衍先把文武官員遣發去了,然後乘輿而行,其姊住在相城裡陋巷之內,先有吳縣典史去報知了。姊姊大怒,閉門不納。從人再三通意,亦並無答應。道衍沈吟一會,「我姊姊貧戶,未常見此威嚴,反驚恐了他。」即令回轎,擬於次日易下舊衲敝笠,微行而來。
àn xià zhè biān. què shuō tā zǐ zǐ yǒu gè ér zi, bù jiě qí mǔ zhī yì, wǎn yán wèn dào: jiù jiù ruò zài lái, mǔ qīn xǔ tā jiàn fǒu? qí mǔ yīng dào: bù jí huáng quán, jué bù xiāng jiàn! qí zi wèn shì wèi hé, qí mǔ dào: hái ér yǒu suǒ bù zhī. tā cóng yàn wáng móu fǎn, zuì è tāo tiān! wǒ suī xiǎo jiā, yě zhī zhōng yì, zěn kěn rèn tā wèi dì?
按下這邊。卻說他姊姊有個兒子,不解其母之意,婉言問道:「舅舅若再來,母親許他見否?」其母應道:「不及黃泉,決不相見!」其子問是為何,其母道:「孩兒有所不知。他從燕王謀反,罪惡滔天!我雖小家,也知忠義,怎肯認他為弟?」
qí zǐ dào: yuán lái rú cǐ. jù hái ér yú jiàn, mò ruò míng mù zhāng dǎn, dāng miàn zé yǐ dà yì, shǐ lǘ lǐ gòng jiàn gòng wén, què bù gēng hǎo? qí mǔ dào: wǒ zuó rì nǎo jí, xiǎng bú dào cǐ. wǒ liào nì shòu hái bù zhī qiào, jué rán zài lái. zhè lín lǐ zhōng, yǒu jǐ wèi dú shū de lǎo rén jiā, rǔ xiān qù shuō zhī jiù lǐ, yuē tā men bù qī ér jí, dāng le zhèng rén de miàn, tuò mà tā yī chǎng! qí zi xīn rán zì qù.
其子道:「原來如此。據孩兒愚見,莫若明目張胆,當面責以大義,使閭里共見共聞,卻不更好?」其母道:「我昨日惱極,想不到此。我料逆獸還不知竅,決然再來。這鄰里中,有幾位讀書的老人家,汝先去說知就裡,約他們不期而集,當了正人的面,唾罵他一場!」其子忻然自去。
é tīng dé yǒu rén qiāo mén, qí mǔ lìng bì wèn shí, shuō shì gè hé shàng, dài zhe gè xiǎo shā mí lái rèn qīn, qí zi yě zhèng huí lái, zài mén wài yíng zhe, suí qǐng rù xiǎo táng, shī lǐ zuò dìng. shàng wèi kāi yán, zhǐ jiàn yǒu sān sì gè bái xū lǎo zhě tuī jìn mén lái. dào yǎn wèn: shì hé rén? qí zi yīng dào: zǒng shì lǎo qīn, jiù fù bù fáng tóng zuò. dào yǎn fāng yù wèn xìng míng shí, qí zǐ zǐ yǐ zài píng mén hòu bù chū. dàn jiàn:
俄聽得有人敲門,其母令婢問時,說是個和尚,帶着個小沙彌來認親,其子也正回來,在門外迎着,隨請入小堂,施禮坐定。尚未開言,只見有三、四個白須老者推進門來。道衍問:「是何人?」其子應道:「總是老親,舅父不妨同坐。」道衍方欲問姓名時,其姊姊已在屏門後步出。但見:
tóu guǒ zhe suì huā líng yī piàn, shǒu fú de fāng zhú zhàng yī gēn. méi yǒu shòu háo sān cùn, duǎn duǎn sī chuí hè fà, liǎn fēn shòu bān shù diǎn, shēn shēn wén cù jī pí. shēn chuān bǐ qiū ní bù fú, duō cāi lì ké rǎn jiù yāo xì ā luó hàn bù qún, jiāng yí hé yè cái chéng. shēng zài péng máo, piān shí rú mén lǐ yì lǎo lái shū shí, cháng kàn fú shì jīng wén. rén shēng qī shí gǔ lái xī, cǐ ǎo bā xún jīn dài shǎo.
頭裹着碎花綾一片,手扶的方竹杖一根。眉有壽毫三寸,短短絲垂鶴髮,臉分壽瘢數點,深深紋蹙雞皮。身穿比丘尼布服,多猜栗殼染就;腰系阿羅漢布裙,將疑荷葉裁成。生在蓬茆,偏識儒門禮義;老來疏食,常看佛氏經文。人生七十古來稀,此媼八旬今代少。
dào yǎn yī jiàn zǐ zǐ tiě miàn shuāng fēng, xiàng qián xià bài, wài shēng zài páng dá lǐ, sì wèi lǎo wēng yì jiē xiàng shàng sì yī, qǐng mǔ shàng zuò, rán hòu fēn bīn zhǔ zuò xià. qí zi gè shǒu fèng cū chá yī bēi. qí mǔ wèn: dào yǎn rǔ dà guì rén, hái lái jiàn wǒ nèn me? dào yǎn qiàn shēn dá dào: dì di suī wèi liè sān gōng, suí shēn zhǐ yǒu yī bō, jīn dé fān sī sòng bái jīn wǔ qiān, tè wèi zǐ zǐ chēng shòu, liáo biǎo xiào xīn. xiàng yīn guó shì fán rǒng, shū shī yīn wèn, qiú zǐ zǐ yuán liàng! qí zǐ bó rán ér yán dào: zhè dōu shì jiāng nán bǎi xìng de zhī gāo, kè bō lái de, zěn ná lái sòng wǒ? dào yǎn jí jiē kǒu dào: bú shì tā de sī xiàn, yuán fèng tài zǐ lìng zhǐ zài kù zhōng qǔ de. cháo tíng shàng yǒu yǎng lǎo zhī lǐ, hé kuàng zuò xiōng dì de sòng yǔ zǐ zǐ? qí zǐ yòu lì shēng dào: nǐ shuō de nà gè cháo tíng? wǒ zhǐ zhī dào jiàn wén huáng dì, què bù zhī yòu yǒu gè nèn me yǒng lè! bó yí shū qí chǐ shí zhōu sù, wǒ suī bù gǎn zì bǐ gǔ zhī xián rén, yě zěn kěn shòu cǐ wū huì zhī jīn qián? liè wèi zhū qīn zhǎng tīng zhě, dào yǎn nà sī, lǎo shēn cóng liù suì shàng fǔ yǎng tā qǐ lái, sòng yǔ xiān shēng dú shū de shù xiū, hái shì wǒ zhēn zhǐ shàng lái de! yè jiān diǎn zhǎn gū dēng, lǎo shēn zuò zhe pì jī, kè tā sòng dú shí, jiù yǔ wǒ chǎo nào. dào de zhǎng dà, hǎo xué de dǔ bó, shū dé qíng jí le, fèn qì zǒu zài jiāng hú shàng, gēn suí gè yóu fāng sēng luò le fā, liú dàng dào jīng zhōng. zhèng zhí tài zǔ huáng dì xuǎn qǔ sēng rén wèi zhū wáng zǐ tì shēn shī, bù zhī tā zěn yàng zuān móu dé le yàn fǔ, jiù gāi zài běn fèn shàng, zuò xiū xíng chū shì de shì, nǎi gǎn jié lián gè xiàng shì, hōng zhe yàn wáng shuō shì zhēn mìng tiān zǐ, chéng zhe jiàn wén huáng dì nián shào dēng jī, tā jiù jiào suō yàn wáng xìng bīng zào fǎn, wéi bī jīng chéng. shèng zhǔ bù zhī qù xiàng, liù gōng huà wèi huī jìn, huáng zǐ huáng dì, jǐn zāo tú lù, ér yòu zú miè zhōng chén shù qiān jiā. fū rén xiǎo jiě, qiú rǔ jiào fāng, shǒu jié zì jǐn zhě, bù zhī duō shǎo! gǔ rén yǒu yún: zhōng yì wèi tiān dì zhī zhèng qì. cháo tíng yǐ zhī lì guó, cán huài gāo huáng dì zhī mìng mài zhě, shuō dào zhè jù, bǎ shǒu zhōng zhàng zhǐ zhe dào yǎn dào: shì cǐ zéi yě! wǒ zhī dào yán luó lǎo zi pái xià dāo jù dǐng huò, dài rǔ zhè gè nì zéi! wǒ nǎi qīng bái lǎo guǎ fù, ān kěn rèn nì zéi wèi xiōng dì me? yán qì, jìng zì jìn qù.
道衍一見姊姊鐵面霜風,向前下拜,外甥在旁答禮,四位老翁亦皆向上四揖,請母上坐,然後分賓主坐下。其子各手奉粗茶一杯。其母問:「道衍汝大貴人,還來見我恁麼?」道衍欠身答道:「弟弟雖位列三公,隨身止有一缽,今得藩司送白金五千,特為姊姊稱壽,聊表孝心。向因國事煩冗,疏失音問,求姊姊原諒!」其姊勃然而言道:「這都是江南百姓的脂膏,剋剝來的,怎拿來送我?」道衍亟接口道:「不是他的私獻,原奉太子令旨在庫中取的。朝廷尚有養老之禮,何況做兄弟的送與姊姊?」其姊又厲聲道:「你說的那個朝廷?我只知道建文皇帝,卻不知又有個恁麼永樂!伯夷、叔齊恥食周粟,我雖不敢自比古之賢人,也怎肯受此污穢之金錢?列位諸親長聽者,道衍那廝,老身從六歲上撫養他起來,送與先生讀書的束修,還是我針黹上來的!夜間點盞孤燈,老身坐着辟績,課他誦讀時,就與我炒鬧。到得長大,好學的賭博,輸得情極了,憤氣走在江湖上,跟隨個遊方僧落了發,流蕩到京中。正值太祖皇帝選取僧人為諸王子替身師,不知他怎樣鑽謀得了燕府,就該在本分上,做修行出世的事,乃敢結連個相士,哄着燕王說是真命天子,乘着建文皇帝年少登基,他就教唆燕王興兵造反,違逼京城。聖主不知去向,六宮化為灰燼,皇子、皇弟,盡遭屠戮,而又族滅忠臣數千家。夫人、小姐,囚辱教坊,守節自盡者,不知多少!古人有云:『忠、義為天地之正氣。』朝廷以之立國,殘壞高皇帝之命脈者」,說到這句,把手中杖指着道衍道:「是此賊也!我知道閻羅老子排下刀鋸鼎鑊,待汝這個逆賊!我乃清白老寡婦,安肯認逆賊為兄弟麼?」言訖,徑自進去。
dào yǎn shí fēn xiū huì, miàn sè rú huī. qí wài shēng qǐ xiè dào: jiā mǔ nián mài xìng ǎo, xìng jiù jiù wù guài! dào yǎn bù dá, jí lì qǐ shēn lái yào zǒu. sì wèi lǎo zhě jiē fú zhàng yíng zhù. yī lǎo jǔ shǒu dào: gǔ lái zhì gōng chán shī, jiào zuò zī yī zǎi xiàng, shì gè xū xián, jīn shǎo shī shí zuò zī yī xiàng gōng, qǐ bù qiáng shì tā? yòu yī lǎo dé dào: jiū mó luó shén yǔ fú tú chéng, jiē wèi guó shī, xíng de shì fó fǎ, jīn shǎo shī xíng de shì bīng fǎ, suǒ yǐ wèi qí. yòu yī sǒu dào: yàn wáng shì zhēn mìng tiān zǐ, fāng yǒu zhēn mìng de jūn shī. ruò shuō shì cuàn nì, nán dào wáng mǎng, zhū wēn bù suàn tā huáng dì bù chéng? dì sì gè lǎo wēng dào: rú jīn tài zǐ kuān rén dà dù, wǒ děng lǎo xiǔ, bù fáng zuò tā bǎi xìng. ruò shì yàn wáng, wǒ děng yì jué bù zuò tā bǎi xìng, yào dào shǒu yáng shān qù zǒu zāo de! dào yǎn tīng le zhè xiē lěng yán jī fěng, fāng wù tā shè cǐ yī jú. dào xú bù xià jiē, lěng xiào dào: zhè xiē yú fū yú fù, nǎ zhī dào zǎi xiàng dù nèi hǎo chēng chuán yě! chū le dà mén, shǒu yě bù gōng, tóu yě bù huí, rú fēi zǒu dào zhōu zhōng. chén sī yī huì, yòu lěng xiào dào: dǎo shì wǒ méi jiàn shí, jué dào shí fēn sǎo xìng, zài jiàn bù dé rén! jí lián yè kāi chuán.
道衍十分羞恚,面色如灰。其外甥起謝道:「家母年邁性拗,幸舅舅勿怪!」道衍不答,即立起身來要走。四位老者皆扶杖迎住。一老舉手道:「古來志公禪師,叫做『緇衣宰相』,是個虛銜,今少師實做緇衣相公,豈不強似他?」又一老得道:「鳩摩羅什與佛圖澄,皆為國師,行的是佛法,今少師行的是兵法,所以為奇。」又一叟道:「燕王是真命天子,方有真命的軍師。若說是篡逆,難道王莽,朱溫不算他皇帝不成?」第四個老翁道:「如今太子寬仁大度,我等老朽,不妨做他百姓。若是燕王,我等亦決不做他百姓,要到首陽山去走遭的!」道衍聽了這些冷言譏諷,方悟他設此一局。倒徐步下階,冷笑道:「這些愚夫、愚婦,那知道宰相肚內好撐船也!」出了大門,手也不恭,頭也不回,如飛走到舟中。沈思一會,又冷笑道:「倒是我沒見識,覺道十分掃興,再見不得人!」即連夜開船。
chuán yù qián tú wén wǔ guān yuán, gài bù xǔ yíng sòng gōng gěi, luò de yǒu cǐ wǔ qiān jīn wèi pán fèi, yí lù wú huà.
傳諭前途文武官員,概不許迎送供給,落得有此五千金為盤費,一路無話。
zhí dào shào xìng fǔ zhī xīn chāng xiàn, gù le sì dǐng zhú qiáo, zhǐ dài sān gè cóng zhě suí shēn xíng lǐ, liǎng rì jiù dào tiān tāi, qù xún shí liáng. cǐ shān gāo yǒu yī wàn bā qiān zhàng, zhōu huí bā bǎi lǐ, qí shí liáng zài shān zhī xī dǐng, shì ruò hóng yǐng zhī kuà yú tiān bàn. guǎng bù yíng chǐ, zhǎng qī chǐ yǒu qí, lóng xíng guī bèi, shàng yǒu méi tái bān bō, qí huá mò kě cuò zú xià lín jué jiàn, pù shuǐ chōng jī, shēng ruò léi tíng. guò qiáo yǒu fāng guǎng shèng sì, wèi wǔ bǎi ā luó hàn suǒ jū. dào yǎn rú hé kě dù? pái huái le bàn rì. zhèng shì:
直到紹興府之新昌縣,雇了四頂竹橋,止帶三個從者、隨身行李,兩日就到天台,去尋石樑。此山高有一萬八千丈,周回八百里,其石樑在山之西頂,勢若虹影之跨於天半。廣不盈尺,長七尺有奇,龍形龜背,上有莓苔斑剝,其滑莫可措足;下臨絕澗,瀑水舂擊,聲若雷霆。過橋有方廣聖寺,為五百阿羅漢所居。道衍如何可度?徘徊了半日。正是:
zhǐ chǐ dòng tiān bù kě dào, qiān qiū fú dì yì kōng chuán.
咫尺洞天不可到,千秋福地亦空傳。
dào yǎn xiàng qiáo nà biān pàn wàng, yǐn yǐn yǒu yù què qióng lóu, bìng bù jiàn yǒu yī rén lái wǎng, fèi rán ér fǎn. yòu chéng kǒng qí shī zài bié gè shèng chù, suì yù biàn yóu tóng bǎi jiǔ fēng, jí liáng dìng guāng shī yī shí bā shā.
道衍向橋那邊盼望,隱隱有玉闕瓊樓,並不見有一人來往,廢然而返。又誠恐其師在別個勝處,遂欲遍游桐柏九峰,及梁定光師一十八剎。
xiāo yáo shù rì, zài chì chéng dōng pàn jiàn yī qiáo zǐ, zài yī zhū dà sōng shù miàn zhuó duàn zhè gàn. shí dào yǎn shě yú tú bù, tīng dé fá mù zhī shēng, jǔ tóu yī kàn, nà zhū sōng shù gāo yǒu wǔ zhàng, dà kě hé bào, yīn tàn yuē: kě xī dòng liáng zhī cái, bù wèi miào táng suǒ yòng!
逍遙數日,在赤城東畔見一樵子,在一株大松樹面斲斷柘干。時道衍舍輿徒步,聽得伐木之聲,舉頭一看,那株松樹高有五丈,大可合抱,因嘆曰:「可惜棟樑之材,不為廟堂所用!」
qiáo zǐ zài sōng dǐng yīng shēng yuē: kě xī wǒ zhè lì fǔ, bù céng zhǎn dé yī nìng chén tóu! dào yǎn jù wèn: nìng chén wèi shuí, rǔ kě shuō yǔ wǒ! qiáo zǐ dào: rǔ bù guò yóu fāng hé shàng, shuō yǔ nǐ wú yòng. pán wèn tā zé shén? cóng zhě hè dào: wù nà qiáo zǐ! xiū de hú shuō! zhè shì guó shī yáo shǎo shī yé yé! qiáo zǐ dà hè dào: nǐ jiù shì yáo guǎng xiào me? wǒ zhèng yào kǎn nǐ de tū lú! suì bǎ fǔ zi xiàng zhe dǐng mén shàng zhì xià lái. dào yǎn jí duǒ, gāng gāng chà dé xiē xū, chī le zhè yī jīng, rú fēi de zǒu huí. cóng zhě dào: pǒ nài qiáo zǐ nà sī, zhè děng kě è! xū sòng dào tiān tāi xiàn qù chù sǐ tā! dào yǎn xiào dào: rǔ děng yǒu suǒ bù zhī. zhè shì jiàn wén de táo chén, dōng hú qiáo fū zhī lèi, bù pà sǐ de, yòu bù zhī tā míng xìng, cǎi tā zé shén! jí shǐ ná zhù le sòng guān, qǐ bù xiǎn yáng le tā zhōng yì de míng mù? hé kǔ! hé kǔ!
樵子在松頂應聲曰:「可惜我這利斧,不曾斬得一佞臣頭!」道衍遽問:「佞臣為誰,汝可說與我!」樵子道:「汝不過遊方和尚,說與你無用。盤問他則甚?」從者喝道:「兀那樵子!休得胡說!這是國師姚少師爺爺!」樵子大喝道:「你就是姚廣孝麼?我正要砍你的禿顱!」遂把斧子向着頂門上擲下來。道衍亟躲,剛剛差得些須,吃了這一驚,如飛的走回。從者道:「尀耐樵子那廝,這等可惡!須送到天台縣去處死他!」道衍笑道:「汝等有所不知。這是建文的逃臣,東湖樵夫之類,不怕死的,又不知他名姓,睬他則甚!即使拿住了送官,豈不顯揚了他忠義的名目?何苦!何苦!」
dào yǎn xún bù zháo shī fù, dào yù le gè yào shā nì chén de qiáo fū, jí yú cì rì yào qǐ shēn le. yòu xiǎng zhe yǒu gè yǐn shēn yán, fēng luán qí qiào, shì hán shān shí dé èr shī zuò chán zhī dì, yīn lǘ qiū tài shǒu qù fǎng tā, èr shī yǐn shēn rù yú yán zhōng, zhì jīn yá bì shàng, wǎn rán liú xià shèng xiàng, wèi tiān tāi dì yī jǐng zhì, bù kě bù qù yóu wán, nán dào yòu yù zhe gè qiáo zǐ bù chéng? réng jiù dài le liǎng sān cóng zhě, zuò dǐng zhú jiào, yí lǐ ér xíng. dào yī gè yán pō píng tǎn zhī chù, dào yǎn xià yú xiǎo jiě, huǎn xíng shù bù, zhuǎn guò shān lù, yǒu cǎo wū shù jiān zài yán ào zhī nèi. sōng zhú xiāo shū, fēng jǐng yōu suì, kě ài rén yě! yǒu shī wèi zhèng:
道衍尋不着師父,倒遇了個要殺逆臣的樵夫,即於次日要起身了。又想著有個隱身岩,峰巒奇峭,是寒山、拾得二師坐禪之地,因閭丘太守去訪他,二師隱身入於岩中,至今崖壁上,宛然留下聖像,為天台第一景致,不可不去遊玩,難道又遇着個樵子不成?仍舊帶了兩三從者,坐頂竹轎,迤邐而行。到一個岩坡平坦之處,道衍下輿小解,緩行數步,轉過山麓,有草屋數間在岩坳之內。松竹蕭疏,風景幽邃,可愛人也!有詩為證:
miàn miàn fēng luán hé, piān róng yě kè cháo. duǎn qiáng lín jiàn qū, xiǎo wū luò shān ào.
面面峰巒合,偏容野客巢。短牆臨澗曲,小屋落山坳。
hè yǔ méi qī bàn, sōng hé shí zhàng jiāo. rén jiān yǒu cǐ jìng, wǒ yì yù zhū máo.
鶴與梅妻伴,松和石丈交。人間有此境,我亦欲誅茆。
dào yǎn xìn bù zhī jì, jiàn gè sōng yán hè gǔ de rén zài shí jiàn dì biān, jiāng chú lái kěn bì shā tǔ. qū qū zhé shé, yǐn jiàn shuǐ tōng liú, guàn rù cài qí. dào yǎn zì yán dào: bào wèng ér guàn zhě qí zhuō, jié gāo ér yǐn zhě tài qiǎo, cǐ kě wèi dé qí zì rán zhī lì! nà rén biàn tíng le shǒu, zhī zhe chú ér wèn dào: shī fù, nǐ tōng wén dá lǐ de huà, shān cūn chǔn fū, quán bù xǐng dé. dào yǎn xiào dào: qǐ shì nǐ shěng de de? nà rén dào: jiù shī fù jiǎng jiě jiǎng jiě, fāng bù xū le huà zhōng de miào yì. dào yǎn xiào dào: jiǎng lái nǐ yě bù xǐng! rán wǒ jì zàn nǐ, ān kě bù shǐ ěr zhī dào? jiù bǎ hàn yīn zhàng rén bào gè dà wēng qǔ shuǐ lái guàn cài pǔ, zi gòng jiàn le, shuō: lǎo fù hé bù yòng jié gāo wèi biàn?
道衍信步之際,見個松顏鶴骨的人在石澗帝邊,將鋤來墾壁沙土。曲曲折折,引澗水通流,灌入菜畦。道衍自言道:「抱瓮而灌者其拙,桔槔而引者太巧,此可謂得其自然之利!」那人便停了手,支着鋤兒問道:「師父,你通文達理的話,山村蠢夫,全不省得。」道衍笑道:「豈是你省得的?」那人道:「救師父講解講解,方不虛了話中的妙意。」道衍笑道:「講來你也不省!然我既贊你,安可不使爾知道?」就把漢陰丈人抱個大翁取水來灌菜圃,子貢見了,說:「老父何不用桔槔為便?」
zhàng rén dá dào: rén yǒu jī xīn, nǎi yǒu jī shì. wǒ shēn è jié gāo zhī yòng jī yě. nà jié gāo shì hù shuǐ de chē ér, quán yòng zhe jī guān yùn shuǐ de. nǐ jīn kěn shā wèi gōu yǐ yǐn shuǐ, zài hu qiǎo zhuō zhī jiān, wǒ suǒ yǐ shuō zhè liǎng jù. nà rén è rán dào: zhè yàng de xué wèn, chú fēi dāng cháo de yáo shǎo shī, fāng cái shěng de lī! cóng zhě jiù mài nòng dào: qǐ bú shì ne!
丈人答道:「人有機心,乃有機事。我深惡桔槔之用機也。」「那桔槔是戽水的車兒,全用着機關運水的。你今墾沙為溝以引水,在乎巧拙之間,我所以說這兩句。」那人愕然道:「這樣的學問,除非當朝的姚少師,方才省得哩!」從者就賣弄道:「豈不是呢!」
nà rén hū jǔ tiě chú dào: wǒ cāi nǐ shì yáo guǎng xiào. yuán lái bù cuò, wǒ zhèng yào chú nǐ zhè gè nì tū! yī biān shuō, yī biān dāng nǎo gài chú xià lái! dào yǎn zháo jí, chè shēn fēi bēn, nà rén cóng hòu zhuī gǎn. yī cóng zhě chōu chū yú gān lái yíng, qià hǎo jiē zhù, guā lǎ yī shēng, zǎo bèi tiě chú dǎ zhé, nà zhú zi suī bǐ bù dé mù shāo, yī zhé liǎng duàn, hái shì lián de, rán yǐ yòng bù dé lì, dǎ bù dé rén le, yě jiù xué shēn ér zǒu. yú fū xiàng qián quàn zhù, tái chéng kōng qiáo ér huí. dào yǎn zhè fān, yǐ chū zì yì wài, yǐn shēn yán yě yóu bù chéng le, hái zhǐ kǒng shēn shān zhī nèi, yǒu rén lái suàn jì, suì lián yè qǐ chéng ér qù. zhèng shì: mìng zài shā nà, xìng néng táo yī fǔ yī chú huò shēng zhǒu yè, zěn jìn dāng yī biān yī zhàng? bù zhī yòu yù hé rén? xià huí biàn jiàn.
那人忽舉鐵鋤道:「我猜你是姚廣孝。原來不錯,我正要鋤你這個逆禿!」一邊說,一邊當腦蓋鋤下來!道衍着急,掣身飛奔,那人從後追趕。一從者抽出輿杆來迎,恰好接住,「刮喇」一聲,早被鐵鋤打折,那竹子雖比不得木梢,一折兩段,還是連的,然已用不得力,打不得人了,也就踅身而走。輿夫向前勸住,抬乘空橋而回。道衍這番,以出自意外,隱身岩也游不成了,還只恐深山之內,有人來算計,遂連夜起程而去。正是:命在剎那,幸能逃一斧一鋤;禍生肘腋,怎禁當一鞭一杖?不知又遇何人?下回便見。