strong liǎng shǒu shī tí nán yáng cǎo lú yī xī huà mèng zhū gě wǔ hòu strong
两首诗题南阳草庐 一夕话梦诸葛武侯
jiàn wén shí liù nián qiū bā yuè, yún yáng wěi liú yǐ fèng zhēng shuò. lǚ jūn shī jí mìng bīn tiě ér chǔ yóu jī, lǐng tiě qí yī qiān wèi zuǒ yòu xiān fēng, zì tǒng dà jūn suí hòu, jìn qǔ nán yáng fǔ. èr jiāng dù le bái shuǐ, zhí dǐ chéng xià. dàn jiàn diào qiáo chě qǐ, nǚ qiáng zhì dié zhī jiān, duō yǒu shǒu pí bīng shì. jiàn jǐ sēn yán, jīng piāo yáng, ér yòu jì wú shēng xī. suì lìng jūn shì huì mà, yì bìng wú yī rén chǒu cǎi. cì rì, zhōng yíng yǐ dào zuǒ, dēng gāo fù chù tiào wàng. shí yǐ xī zhào, chéng nèi chuī yān liáo liáo, yuē:" cǐ kōng chéng yě, dà yuē wén wǔ guān biàn jiē yǐ qiè kù cáng táo qù yǐ."
建文十六年秋八月,郧阳伪刘已奉正朔。吕军师即命宾铁儿、楚由基,领铁骑一千为左右先锋,自统大军随后,进取南阳府。二将渡了白水,直抵城下。但见吊桥扯起,女墙雉堞之间,多有守陴兵士。剑戟森严,旌飘扬,而又寂无声息。遂令军士秽骂,亦并无一人瞅睬。次日,中营已到佐,登高阜处眺望。时已夕照,城内炊烟寥寥,曰:“此空城也,大约文武官弁皆已窃库藏逃去矣。”
míng chén, dài lǐng èr xiān fēng bìng liú chāo yáo xiāng èr dǒng xiǎo jiàng jūn, qī qí mǎ qián qù rào chéng yuè shì. shǒu bīng hào yī yǐn yǐn yuè yuè, zài pì nì zhōng piāo dòng. xíng yǒu liù qī lǐ, yǐ guò xī chéng, yáo jiàn dǔ kǒu yī rén, tàn chū bàn miàn. jūn shī lìng yóu jī shè zhī, yìng xián ér dǎo, jué bù wén yǒu xiē wēi de shēng xiǎng. zài qián xíng zhì běi chéng, yòu jiàn yī bīng lòu chū bàn biān shēn tǐ, yóu jī xián fā jiàn dào, yì fù rú qián. jūn shī jí fǎn yíng zhōng, lìng dǒng zhù dǒng áo céng biāo bīn tiě ér, shuài lǐng sān bǎi zhuàng shì pá chéng, zhǎn kāi nán guān, yíng jiē dà jūn. qú diāo ér bǐng yuē:" kǒng xì zéi rén guǐ jì." jūn shī xiào yuē:" ruò shì guǐ jì, bì kāi guān yǐ zhuàn wǒ. qiě chuī yān jué shǎo, shì jiǎ bù lái de." jí tǒng shuài zhū jiàng shì dào nán mén shí, bīn tiě ér děng yǐ zhǎn guān lái yíng, bǐng dào:" mǎn chéng dǔ kǒu, zǒng shì cǎo zhā de rén. zhǐ yǒu sān sì gè shǒu mén bīng zú, bèi wǒ kǎn le." jūn shī jí rù fǔ shǔ jiǎn chá kù cáng, yī wú suǒ cún. suí qiǎn yá jiāng gè chí lìng jiàn, tí qǔ èr zhōu shí yī xiàn qián liáng.
明晨,带领二先锋并刘超、姚襄、二董小将军,七骑马前去绕城阅视。守兵号衣隐隐跃跃,在睥睨中飘动。行有六七里,已过西城,遥见堵口一人,探出半面。军师令由基射之,应弦而倒,绝不闻有些微的声响。再前行至北城,又见一兵露出半边身体,由基弦发箭到,亦复如前。军师疾返营中,令董翥、董翱、曾彪、宾铁儿,率领三百壮士爬城,斩开南关,迎接大军。瞿雕儿禀曰:“恐系贼人诡计。”军师笑曰:“若是诡计,必开关以赚我。且炊烟绝少,是假不来的。”即统率诸将士到南门时,宾铁儿等已斩关来迎,禀道:“满城堵口,总是草扎的人。只有三四个守门兵卒,被我砍了。”军师即入府署检查库藏,一无所存。随遣牙将各持令箭,提取二州十一县钱粮。
yī miàn sōu ná wén wǔ yá mén xū lì bīng zú lái kān wèn, xián gōng:" zǒng bīng hé fú yào dài rén mǎ táo zǒu, kǒng wáng shī qù zhuī tā, suǒ yǐ xū chā jīng qí, yán huǎn rì zi. zhèi xiē wén wǔ gè guān, jiù dà jiā guā fēn le kù cáng, gè zì yuǎn dùn. chéng nèi shēn jīn fù hù, yě jiù qiān pì xiāng cūn. zhǐ yǒu jǐ gè qióng bǎi xìng, méi chù zǒu de, hái zài zhè lǐ." jūn shī yòu wèn:" hé fú jì dài yǒu bīng mǎ, táo xiàng hé fāng?" yòu gōng:" wén shuō tóu le yún yáng. nèi xiē wén guān, qí shí bù zhī qù xiàng." jūn shī wèi yù jǐ jù, jí lìng shì fàng. yòu biàn fā xí wén, zhāo lái táo wáng, dà gài shuō: wǔ shī zhǐ tǎo pàn nì, fán liáng mín jiē shǔ chì zǐ, wú dé cāi jù. zì cǐ jiàn guī xiāng jǐng, bù bì xù dé.
一面搜拿文武衙门胥吏兵卒来勘问,咸供:“总兵何福要带人马逃走,恐王师去追他,所以虚插旌旗,延缓日子。这些文武各官,就大家瓜分了库藏,各自远遁。城内绅衿富户,也就迁辟乡村。只有几个穷百姓,没处走的,还在这里。”军师又问:“何福既带有兵马,逃向何方?”又供:“闻说投了郧阳。那些文官,其实不知去向。”军师慰谕几句,即令释放。又遍发檄文,招徕逃亡,大概说:五师止讨叛逆,凡良民皆属赤子,毋得猜惧。自此渐归乡井,不必叙得。
qiě shuō huáng hé yǐ nán wǔ jùn, kāi guī hé nán nán yáng sì jùn jiē dìng, wéi zhuāng níng fǔ shì xià. jūn shī fāng zài mìng jiāng jìn tǎo, hū bào tiě kāi fǔ sòng dào bǐng hán, nèi kāi yì shì èr rén, yī xìng jìn míng xī yīng, xǔ zhōu rén shì, céng xīn yù zhè jiāng xùn nàn niè sī wáng liáng zhī yòu zǐ. yī xìng yú míng xué kuí, sōng jiāng fǔ rén, wèi fāng zhèng xué mén shēng. yǒu dà sī kòu wèi zé, céng shōu zhèng xué zhī yí gū, tuō huì xué kuí, jūn yǒu tóng chóu zhī yì. èr rén xiān hòu lái tóu, jiē yǔ dāng níng tài shǒu yǒu jiù, yǐ jīng qián wǎng zhāo xiáng. shí yī xiàn qián liáng, zú chōng jūn xiǎng, qǐng wù jǔ bīng. jīn èr shì yuàn fù jūn qián xiào yòng. jūn shī dà xǐ, suí shǔ jìn xī yīng wèi nán dāng xún dào, yú xué kuí wèi nán yáng jùn shǒu. zhuāng níng fǔ zhōu xiàn gè guān, jiē réng yuán zhí. suí jù shū tí míng, jiān qǐng dì shī shèng jià xún xìng zhōng zhōu. yòu qiǎn qú diāo ér ā mán ér èr dǒng xiǎo jiàng jūn, qián fù jǐ nán hù cóng.
且说黄河以南五郡,开、归、河南、南阳四郡皆定,唯妆宁府示下。军师方在命将进讨,忽报铁开府送到禀函,内开义士二人,一姓晋名希婴,许州人氏,曾心育浙江殉难臬司王良之幼子。一姓余名学夔,松江府人,为方正学门生。有大司寇魏泽,曾收正学之遗孤,托会学夔,均有同仇之谊。二人先后来投,皆与当宁太守有旧,已经前往招降。十一县钱粮,足充军饷,请勿举兵。今二士愿赴军前效用。军师大喜,随署晋希婴为南当巡道,余学夔为南阳郡守。妆宁府州县各官,皆仍原职。随具疏题明,兼请帝师圣驾巡幸中州。又遣瞿雕儿、阿蛮儿、二董小将军,前赴济南扈从。
yáo xiāng jìn yán dào:" hé fú fǎn tóu yún yáng, bù fù wáng shī, guān biàn zhī táo, kù cáng zhī kōng, jiē qí suǒ zhì, hé bù ná huí diǎn?" jūn shī dào:" wǒ men suǒ bāo zhě, zhōng chén yì shì, suǒ zhū zhě, nì dǎng pàn rén. qí yú gài cóng kuān dà. hé fú céng zhù píng ān, yǔ yàn bīng yè guó sǐ zhàn, liáng jǐn ér dùn, bù dé yǐ yě. hòu yè yàn fān qǐ wèi zǒng bīng, nǎi xiǎo rén tān fù duò zhī cháng qíng, yǔ zhù yàn wèi nì zhě yǒu jiàn. kuàng yún yáng yǐ jīng guī wǒ, yóu tā qù bà. wǒ wén chéng xī liù zài, yǒu zhū gě wǔ hòu gǔ cí. qiě yǔ zi tóng qù jìn yè."
姚襄进言道:“何福返投郧阳,不附王师,官弁之逃,库藏之空,皆其所致,何不拿回典?”军师道:“我们所褒者,忠臣义士,所诛者,逆党叛人。其余概从宽大。何福曾助平安,与燕兵谒国死战,粮尽而遁,不得已也。后业燕藩起为总兵,乃小人贪富跺之常情,与助燕为逆者有间。况郧阳已经归我,由他去罢。我闻城西六在,有诸葛武侯古祠。且与子同去晋谒。”
suì lìng liú hǔ ér dài lìng shí lái qí gēn suí, qián dào wò lóng gāng. jūn shī zhōu huí lǎn tiào, hòu yǒu sū mén huán bào, qián yǒu bái shuǐ wēi yí, qí gāng xíng wǎn rú yuè yùn, yǐ yù pú cōng, zhèng zhōng bāo hán zhe cí miào. tàn yuē:" cǐ zhēn wò lóng xiān shēng gù zhái yě." dàn jiàn:
遂令刘虎儿带令十来骑跟随,前到卧龙冈。军师周回览眺,后有苏门环抱,前有白水逶迤,其冈形宛如月晕,以郁莆葱,正中包含着祠庙。叹曰:“此真卧龙先生故宅也。”但见:
chóng gāng níng ǎi, lǒng zhào zhe máo lú shù jiān guài mù pán qīng, yǎn yìng de cǎo tíng yí gè. zhèng shì shèng bǎi bān, què yí shuǎng qì fēi lái bù jìn cháng jiāng, hé wéi nù tāo zhòu zhì? fēng yún yóu hù dòng liáng jiān, jīng líng wǎn zài cǎo mù yīng liú dāo jiàn qì, chī mèi hái jīng. chū shī èr biǎo, jiǎo rán rì yuè zhēng guāng dìng dǐng sān fēn, jiǔ yǐ shān chuān shēng sè. zhèng shì bó zhòng zhī jiān jiàn yī lǚ, zhǐ huī ruò dìng shī xiāo cáo.
崇冈凝霭,笼罩着茅庐数间;怪木蟠青,掩映的草亭一个。正适盛百般,却疑爽气飞来;不近长江,何为怒涛骤至?风云犹护栋梁间,精灵宛在;草木应留刀剑气,魑魅还惊。《出师》二表,皎然日月争光;定鼎三分,久已山川生色。正是伯仲之间见伊吕,指挥若定失萧曹。
jìn wò lóng gāng nèi, yǒu sān mén shí quē, shàng yán zhe" zhēn shén rén" sān zì. lǚ jūn shī jí duān gǒng yī yī. yòu jìn zhòng mén, fāng shēng xiǎo táng. táng zhōng tái jī shàng, yǒu nán mù héng tà, tà shàng zhōu wéi shā wò, zhōng jiān liǎng fú zhǎn kāi, duān zuò zhe kǒng míng xiān shēng yí xiàng. jūn shī lǜ yáo xiāng liú chāo, zài bài qǐ lì, zhān yǎng yī fān:
进卧龙冈内,有三门石阙,上颜着“真神人”三字。吕军师即端拱一揖。又进重门,方升小堂。堂中台基上,有楠木横榻,榻上周围纱幄,中间两幅展开,端坐着孔明先生遗像。军师率姚襄、刘超,再拜起立,瞻仰一番:
méi mù xiāo shū, quán rán fēng yǎ shī rén, céng wú shā qì shén míng chāo yì, bù chì yān xiá yǔ shì, zhēn yǒu xiān fèng. shǒu zhōng yǔ shàn, céng huī bǎi wàn xióng bīng wàn nèi háo fēng, kě dāng sān qiān hǔ yòu. jì rán bù yán ér yù, qiān zǎi yǒu tóng xīn chéng zé wú shēng ér gǎn, yī xiāo dé yì mèng.
眉目萧疏,全然风雅诗人,曾无杀气;神明超逸,不啻烟霞羽士,真有仙凤。手中羽扇,曾挥百万雄兵;腕内毫锋,可当三千虎诱。寂然不言而喻,千载有同心;诚则无声而感,一宵得异梦。
lǚ jūn shī dào:" wǒ yī shēng cái dé yú tiān, xué běn yú jǐ. sī shū gǔ rén, cóng wú shī shòu. ruò dāng shì yǒu wǔ hòu, wǒ zé shī shì zhī yǐ." yáo xiāng wèn dào:" wǔ hòu wèi gǔ jīn dì yī rén yǔ?" yuē:" zhēn dì yī rén. qiè bǐ yú guǎn yuè, gài zì qiān ěr."
吕军师道:“我一生才得于天,学本于己。私淑古人,从无师授。若当世有武侯,我则师事之矣。”姚襄问道:“武侯为古今第一人与?”曰:“真第一人。窃比于管乐,盖自谦耳。”
yáo xiāng yuē:" rán zé tiān zhī shēng cái rú wǔ hòu zhě, hé yǐ bù shēng yú yī tǒng zhī huì, ér piān shēng yú sān fēn zhī jì, wèi dé jǐn qí bào fù, bù yì qū hū?" jūn shī yuē:" cǐ zhèng tiān zhī suǒ yǐ zhòng wǔ hòu yě. sān dài yǐ shàng bù lùn, qí dà yī tǒng zhě, rú qín suí xī jìn yǔ běi sòng, qí jiān céng wú jué yì zhī cái, tiān ruò lìn zhī zhě, hé yě? gài yóu qín zhī qiáng shèng, cán shí liù guó, jiǔ yǐ zūn wèi xī dì. suí cuàn běi cháo, xiān yǐ dé tiān xià zhī bàn, ér yòu chéng nán cháo zhī hūn yín, qí shì wèi yì. xī jìn suī bìng èr guó, jiē dāng shí zhǔ hūn yōng zhī hòu. sòng zé xiān qǔ yú gū ér guǎ fù zhī shǒu ér hòu píng dìng zhū chù, wú yì fǎn shǒu. tiān ruò xíng wǔ hòu yú cǐ sì dài, yòu hé jiàn qí cái yé? zhì ruò hàn táng yǔ běn cháo, dāng qún xióng bìng qǐ, yǐ zhì yǒng xiàng jiǎo, gù cǐ sān dài rén cái, jiē shèng yú bǐ. fū yǐ zhì ér fá mèi, yǒng ér dí qiè, yǐ yǒu dào ér jiān bìng wú dào, bù chì shùn liú ér yù shùn fēng, yī fān biàn kě qiān lǐ. zhì ruò sān guó, zé cáo yǔ sūn wú, jiē yǐ tiān shòu zhī zī, ér píng fēn nán běi, fēi cǎo qiè qún xióng zhī bǐ. qū qū gū qióng xiān zhǔ, bèn mìng yú qí jiān, shēn qiě bù bǎo, yì hé zì ér chéng dǐng lì zāi? suǒ yǐ tiān jiàng dà rèn yú wǔ hòu, yǐ cóng gǔ wèi yǒu zhī cái, ér dāng wèi yǒu rú shì jiān nán zhī huì, qí bù guī yú yī zhě, shù yě, kě yǐ bù lùn."
姚襄曰:“然则天之生才如武侯者,何以不生于一统之会,而偏生于三分之际,未得尽其抱负,不亦屈乎?”军师曰:“此正天之所以重武侯也。三代以上不论,其大一统者,如秦、隋、西晋与北宋,其间曾无绝异之材,天若吝之者,何也?盖由秦之强盛,蚕食六国,久矣尊为西帝。隋篡北朝,先已得天下之半,而又乘南朝之昏淫,其势为易。西晋虽并二国,皆当时主昏庸之候。宋则先取于孤儿寡妇之手而后平定诸处,无异反手。天若行武侯于此四代,又何见其才耶?至若汉、唐与本朝,当群雄并起,以智勇相角,故此三代人才,皆胜于彼。夫以智而伐昧,勇而敌怯,以有道而兼并无道,不啻顺流而遇顺风,一帆便可千里。至若三国,则曹与孙吴,皆以天授之资,而平分南北,非草窃群雄之比。区区孤穷先主,奔命于其间,身且不保,亦何自而成鼎立哉?所以天降大任于武侯,以从古未有之才,而当未有如是艰难之会,其不归于一者,数也,可以不论。”
liú chāo qǐng wèn yuē:" rú jūn shī suǒ lùn, zé chéng píng zhī shì, tiān jìng bù shēng rén cái fǒu?"
刘超请问曰:“如军师所论,则承平之世,天竟不生人才否?”
jūn shī yuē:" rán. ǒu yǒu zhī, zhōng yì bù xiǎn. jí rú jīn zhī kē mù suǒ qǔ zhě, jiē yī yǔ kǒu zhàn bì zhī tú, dàn néng lüè tōng zhī kē zhě yě. shě què làn shí wén yǐ wài, hái xiǎo de rèn me? qiě lín chǎng sōu jiǎn, bù chì dài yǐ dào zéi, yǒu zhì zhě yì ān néng lè cóng hū? shì gù lì qì zhě, suǒ yǐ zhì pán gēn cuò jié, bù bǐ qiān dāo xī qiāng, yī cì yī gē yì yǒu shì néng, dàn zài yǎn jù zhōng shì yòng de, zi zhī zhī hū? chéng píng rì jiǔ, yī qiè jìn shēn dài fū jiē wú yì yú yǎn xì wén ěr, ān zhī guān xì wén zhě, yǒu chū qún bá cuì zhī rén zāi?" shuō dào cǐ wài, mìng jiǔ zì zhuó sān bēi, huī háo jí shū èr shī yú bì:
军师曰:“然。偶有之,终亦不显。即如今之科目所取者,皆咿语口占哔之徒,但能略通之科者也。舍却烂时文以外,还晓得恁么?且临场搜检,不啻待以盗贼,有志者亦安能乐从乎?是故利器者,所以制盘根错节,不比铅刀锡枪,一刺一割亦有示能,但在演剧中试用的,子知之乎?承平日久,一切缙绅大夫皆无异于演戏文耳,安知观戏文者,有出群拔萃之人哉?”说到此外,命酒自酌三杯,挥毫疾书二诗于壁:
qí yī
其一
fù lái nán yáng rì, gōng féng sāng luàn shí. máo lú sān gù qiè, hàn dǐng piàn yán chí.
负来南阳日,躬逢丧乱时。茅庐三顾切,汉鼎片言持。
cái qǐ cáo wú dí, xīn jiāng yī lǚ cháo. jūn rú shēng zhì shì, cǎo yě jìng shéi zhī?
才岂曹吴敌,心将伊吕朝。君如生治世,草野竟谁知?
qí èr
其二
tú bù zhōng shān qǐ, jiān nán dì yè chí. yīng xióng fāng jiǎo shèng, jiàn jù gè chéng shí.
徒步中山起,艰难帝业迟。英雄方角胜,僭据各乘时。
tiān xiàn sān fēn shì, rén jiē liù chū shī. xiān shēng yí hàn zài, dù lǎo mò tí shī.
天限三分势,人嗟六出师。先生遗憾在,杜老莫题诗。
jūn shī zhì bǐ, yòu zhuó shù bēi, wèi yáo xiāng liú chāo yuē:" wǔ hòu jīng líng zài cǐ, wǒ dī huí bù rěn qù, dāng yǔ zi tóng sù yī xiāo." liú chāo yuē:" xū chuán zhī jiàng zuǒ lái shì wèi." jūn shī xiào:" lǜ cì kè yé? jí dāng èr rén, yì bù fáng yàn rán ér wò." nǎi lìng shǒu cí dào shì, qǔ chū mù tà èr zhāng, zuò zhì gèng yú fāng qǐn.
军师掷笔,又酌数杯,谓姚襄、刘超曰:“武侯精灵在此,我低徊不忍去,当与子同宿一宵。”刘超曰:“须传知将佐来侍卫。”军师笑:“虑刺客耶?即当二人,亦不妨晏然而卧。”乃令守祠道士,取出木榻二张,坐至更余方寝。
lǚ jūn shī méng lóng zhōng, hū wén yǒu rén hū dào:" yù yáng zǐ lái, wǒ yǔ dāng yán." jūn shī shì zhī què shì wǔ hòu cóng shén màn zhōng bù chū, lián máng qǐ yíng yī yī, tóng háng zhì tíng jiān sōng yīn xià, jí cǎo zuò dìng. wǔ hòu kāi yán dào:" jūn zhī fǒu? wǒ yǔ rǔ nǎi tóng xiāng yě."
吕军师朦胧中,忽闻有人呼道:“御阳子来,我与当言。”军师视之却是武侯从神幔中步出,连忙起迎一揖,同行至庭间松阴下,藉草坐定。武侯开言道:“君知否?我与汝乃同乡也。”
yù yáng duì yuē:" xiān shēng yǐn jī nán yáng, xiǎo zi liú yù sōng yáng, suī yì dài ér tóng xiāng yě."
御阳对曰:“先生隐迹南阳,小子流寓嵩阳,虽异代而同乡也。”
wǔ hòu yuē:" fēi cǐ zhī wèi. zi shēng guī zhī chù, yǔ wǒ sǐ guī zhī dì, shì xiāng tóng ěr."
武侯曰:“非此之谓。子生归之处,与我死归之地,适相同耳。”
yù yáng liào shì wèi lái zhī shì, wěi wěi yīng yuē:" xiǎo zi yì hé xìng shèn." wǔ hòu yòu yuē:" fěi tè cǐ ěr. zi zhī zāo jì, yòu yǔ wǒ lüè tóng. rú zi zhī zhì yǒu yíng fù jiàn wén, yǔ wǒ zhī zhì zài xīng fù hàn shì, yī yě. zi yì jǐn néng jiàn quē jǐ nán, yǔ wǒ zhī chuàng yè shǔ zhōng, yòu yī yě. wǒ zhī jū gōng jìn cuì, ér yù wèi wǔ sī mǎ, yǔ zi zhī dān zhōng jié zhì, ér nán yàn wáng dào yǎn, xiāng ruò yě. zi zhī fǔ zhǔ zhī rì qī, yǔ wǒ zhī kuāng jūn nián shù, cháng duǎn yòu xiāng ruò yě. dú shì zi zé shēng guī ér chéng rén xiān, wǒ zé sǐ guī ér chéng guǐ xiān, wèi kě kǎi ěr." yù yáng tīng le zhèi xiē huà tóu, biàn zhī jiāng lái dà yè bù chéng, nǎi cóng róng duì yuē:" xiǎo zi qiè liào yàn wáng yǐ shén wǔ zhī zī, jì yǐ qí zi zhī kuān tǔ dà dù, dài yǒu tiān mìng. dàn zhōng chén yì shì xīn zài jiàn wén, xiǎo zi bù zì duó dé liàng lì, yù shēn dà yì yú tiān xià ěr." wǔ hòu yuē:" shuí yuē bù rán. wǒ zài dāng rì, hé cháng bù zhī hàn shì nán xìng, ér gù liù chū qí shān, zhōng yú wǔ zhàng yuán yé? fū jìn rén shì zhě, bù kě yǐ yán tiān dào. míng zhī tiān dào ruò bǐ, wǒ yù qiáng ér shǐ zhī ruò cǐ, zé tiān yě yì jiāng yǒu yǐ bì rén zhī xīn. jí rú guān mǒu fá cáo, wǒ zuò wèi shǐ yī jiāng yǐ yuán qí hòu. yòu rú mǎ sù zhī yán guò qí shí, ér wǒ shǐ zhī dú shǒu jiē tíng. zài rú huáng hào zhī jiān, wǒ zhī qí bì rán wù guó, ér zhōng wèi zhī yī qīng jūn cè. cǐ jiē wǒ zhī shī yě. rán yì tiān yǒu yǐ shǐ zhī. dù lǎo yún:' yí hèn shī tūn wú.' zhè jù què dào bù zháo. zi zhī shī yì zōng zhī, wǒ suǒ yǐ yán jí zhī ěr."
御阳料是未来之事,唯唯应曰:“小子抑何幸甚。”武侯又曰:“匪特此耳。子之遭际,又与我略同。如子之志有迎复建文,与我之志在兴复汉室,一也。子亦仅能建阙济南,与我之创业蜀中,又一也。我之鞠躬尽瘁,而遇魏武、司马,与子之殚忠竭智,而南燕王、道衍,相若也。子之辅主之日期,与我之匡君年数,长短又相若也。独是子则生归而成人仙,我则死归而成鬼仙,为可慨耳。”御阳听了这些话头,便知将来大业不成,乃从容对曰:“小子窃料燕王以神武之姿,济以其子之宽钍大度,殆有天命。但忠臣义士心在建文,小子不自度德量力,欲申大义于天下耳。”武侯曰:“谁曰不然。我在当日,曷尝不知汉室难兴,而顾六出祁山,终于五丈原耶?夫尽人事者,不可以言天道。明知天道若彼,我欲强而使之若此,则天也亦将有以蔽人之心。即如关某伐曹,我座未使一将以援其后。又如马谡之言过其实,而我使之独守街亭。再如黄皓之奸,我知其必然误国,而终未之一清君侧。此皆我之失也。然亦天有以使之。杜老云:‘遗恨失吞吴。’这句却道不着。子之诗亦宗之,我所以言及之耳。”
yù yáng yuē:" xiǎo zi yú mèi, ér jīn cái wù dào guān gōng bù bài, yān dé yǒu tūn wú zhī shì yé? zì fēi shèng rén, shuí néng zì míng qí guò? xiān shēng zhī guò, xiān shēng néng zì yán zhī, zhì ruò xiǎo zi bù huàn bù néng zì yán, ér huàn bù néng zì zhī. qǐng xiān shēng yǒu yǐ jiào zhī."
御阳曰:“小子愚昧,而今才悟到关公不败,焉得有吞吴之事耶?自非圣人,谁能自明其过?先生之过,先生能自言之,至若小子不患不能自言,而患不能自知。请先生有以教之。”
hǔ hóu yuē:" wēi dú zǐ, jí dì shī yì bù néng wú guò. rú jiè yì qǐ shī, míng zhèng yán shùn, zòng shǐ huī bài, míng zhī zūn róng yóu yù yú chéng. gù yǐ táng táng zhèng zhèng zhī bīng, ér nǎi zá yī hóu guài yú qí jiān, zú zhī wéi rén zhǎn guó, shǐ tiān xià de yǐ cāi yì qí hòu. zài rú yún yáng yāo zéi, zì yīng yǐ dào lì zhì zhī, hé nǎi yòng měi rén jì yé? qiě cǐ nǚ bǐng zhì shǒu jié, ér fǎn shǐ zhī rǔ shēn yú zéi kòu, shì hé dào lǐ? qióng jìng zhuǎn zhàn nán yáng, bìng bù dé měi rén zhī lì. yòu rú qí wáng fǔ yǐ gǎi wéi jiàn wén gōng diàn, fù yǐ jiàn zhōng lì jí zhè shuō, lìng gòu huáng jū, ér zì jí ān zhǐ yú dì quē, fēi xiǎn rán yù zì zūn wèi dì zāi?" yù yáng xiè yuē:" cǐ jiē xiǎo zi bù zhī yù wèi kuāng zhèng. jīn qǐng xiān shēng cì shì xiǎo zi zhī guò." wǔ hòu yuē:" jūn zǐ yú chū chù, shì yī shēng zhī dà jié. nǚ zhǔ jì gù máo lú, dāng jīn zhī shì, shě zi qí shuí? zì dāng dài yǒu shēn zhī pìn, hú wéi hū xué dèng yǔ zhī zhàng cè jūn mén? cǐ wǒ zhī suǒ bù qǔ yě. wáng yǒu qìng gāo qiáng èr rén, jiǔ yǐ guī cóng bù qǔ, bìng wú tā yì. zi yǐ qí wǔ yì píng cháng, ér xián shǐ dí rén shā zhī. wǒ zhī zi ài qí yǒu yǒng, ér qì qí wú yǒng zhě. dàn shǐ zhī míng zhī zhī ér kěn zì xiào sǐ, zé bù wéi guò. zi zé yǐ qí shù ér shǐ zhī, jìn yú rěn yǐ. wǒ dāng rì shāo téng jiǎ jūn, hǎo zhī tiān zhī dāng jiǎn wǒ suàn. yǐ bǐ zhī yīng sǐ zhě, ér shàng bù kě zòng shā, kuàng hū bù yīng sǐ zhě ér shā zhī, yòu jiǎ shǒu yú rén, yǐ wǎng shì zhī ěr mù, jiāng shuí qī hū?" yù yáng tīng dào cǐ chù, shí shí guì xiè yuē:" fēi xiān shēng, shuí qí jiào wǒ?" wǔ hòu yuē:" hái yǒu yǔ rǔ yán zhě. zì hòu dàn huò yīng zhū zhī rén, shā zhī ér yǐ, shèn wú yì xué yàn wáng yòng fēi cháng zhī dú xíng, shàng shāng tiān hé, xià kuī jǐ dé." yù yáng shàng yù bài wèn jūn lǚ zhī shì, hū wén sōng jiān hè míng yī shēng, rǎn rǎn ér xià. wǔ hòu jí chéng zhī ér shēng, yòu huí gù yuē:" tā rì dāng xiāng fǎng yú gù xiāng yě."
琥侯曰:“微独子,即帝师亦不能无过。如介义起师,名正言顺,纵使隳败,名之尊荣犹愈于成。顾以堂堂正正之兵,而乃杂一猴怪于其间,卒之为人斩馘,使天下得以猜议其后。再如郧阳妖贼,自应以道力制之,何乃用美人计耶?且此女秉志守节,而反使之辱身于贼寇,是何道理?穷竟转战南阳,并不得美人之力。又如齐王府已改为建文宫殿,复以建中立极这说,另构皇居,而自即安止于帝阙,非显然欲自尊为帝哉?”御阳谢曰:“此皆小子不知预为匡正。今请先生赐示小子之过。”武侯曰:“君子于出处,是一生之大节。女主既顾茅庐,当今之世,舍子其谁?自当待有莘之聘,胡为乎学邓禹之杖策军门?此我之所不取也。王有庆、高强二人,久已归从部曲,并无他意。子以其武艺平常,而咸使敌人杀之。我知子爱萁有勇,而弃其无勇者。但使之明知之而肯自效死,则不为过。子则以其术而使之,近于忍矣。我当日烧藤甲军,好知天之当减我算。以彼之应死者,而尚不可纵杀,况乎不应死者而杀之,又假手于人,以罔世之耳目,将谁欺乎?”御阳听到此处,实时跪谢曰:“非先生,谁其教我?”武侯曰:“还有与汝言者。自后但获应诛之人,杀之而已,慎毋亦学燕王用非常之毒刑,上伤天和,下亏己德。”御阳尚欲拜问军旅之事,忽闻松间鹤鸣一声,冉冉而下。武侯即乘之而升,又回顾曰:“他日当相访于故乡也。”
jūn shī huò rán ér xǐng, qǐ shì tíng jì sōng yīn, lǜ tái duì zuò zhī hén yóu zài. cán yuè jiǎo rán, dài jiāng xiǎo yǐ. suì hū yáo liú èr zi qǐ lái, gào yǐ suǒ mèng, bìng qǔ bǐ jì zhī. èr zǐ yuē:" wǔ hòu gài yǐ jūn shī wèi qiān zǎi yǐ xià zhī tóng xīn yě." yīn zuò tán dài dàn. yòu yú wǔ hòu shén xiàng qián, bài cí qǐ shēn. mìng dào shì yuē:" kě xiàng wǒ fǔ zhōng lǐng yín wǔ bǎi, xiū qì cí yǔ." suì huǎn pèi ér huí. zhū jiàng jiē lái yíng hòu.
军师霍然而醒,起视庭际松阴,绿苔对坐之痕犹在。残月皎然,殆将晓矣。遂呼姚、刘二子起来,告以所梦,并取笔记之。二子曰:“武侯盖以军师为千载以下之同心也。”因坐谈待旦。又于武侯神像前,拜辞起身。命道士曰:“可向我府中领银五百,修葺祠宇。”遂缓辔而回。诸将皆来迎候。
jūn shī fǎn shǔ, jí shū qǐng zèng wáng yǒu qìng wèi jiāng jūn, lù qí zi wèi pí jiàng. gāo qiáng zhī zǐ lüè tōng wén mò, jí shòu wèi dèng zhōu zhōu zuǒ. yuè rì, chuò yàn ér jī dào jǐng kāi fǔ jié shū, dé le lú zhōu, bìng shòu zhōu yì jiàng, huái xī quán dìng. jūn shī dà xǐ, suí hé yáo xiāng dào:" nán yáng xì xīn dìng dì fāng, mì ěr jīng xiāng, wǒ jiāng wǎng yíng dì shī shèng jià, rǔ kě tǒng shuài tiě qí wǔ qiān, yǔ bīn tiě ér yáng yóu jī céng biāo lì sān zhài yú sān shí lǐ zhī wài, yǐ bèi bù yú. tǎng yǒu dí zhì, jí lìng chuò yàn ér xí bào." yòu mìng shěn kē:" rǔ yǔ guō yīng děng sì jiāng, fáng shǒu chéng chí, jūn xì zhòng rèn, wù yí xiǎo xīn zài yì." jūn shī jí dài liú chāo yī rén, qí shì sān bǎi qián qù. màn yán shēng sǐ shū tú jīng chéng shàng néng gǎn dá hé yǐ yīn yáng yī lǐ, shěn xiān fǎn zhì kuí wéi. qiě kàn xià huí huán yǒu jǐ rén zuò mèng.
军师返署,即疏请赠王有庆为将军,录其子为裨将。高强之子略通文墨,即授为邓州州佐。越日,绰燕儿赍到景开府捷书,得了庐州,并寿州亦降,淮西全定。军师大喜,随合姚襄道:“南阳系新定地方,密迩荆襄,我将往迎帝师圣驾,汝可统率铁骑五千,与宾铁儿、杨由基、曾彪立三寨于三十里之外,以备不虞。倘有敌至,亟令绰燕儿习报。”又命沈珂:“汝与郭英等四将,防守城池,均系重任,务宜小心在意。”军师即带刘超一人,骑士三百前去。漫言生死殊途精诚尚能感达;何以阴阳一理,审仙返致睽违。且看下回还有几人作梦。