strong xìng pú tái wǔ miào zhuī zūn dēng rì guān zhū chén lián yùn strong
幸蒲台五庙追尊 登日观诸臣联韵
jiàn wén jiǔ nián chūn sān yuè, dà zōng bó xíng wén yǔ yí zhōu kāi fǔ, jǐng xīng jiē kàn, nèi kāi:
建文九年春三月,大宗伯行文与沂州开府,景星接看,内开:
yuán rèn bīng bù shàng shū tiě xuàn cháng nǚ, pèi yǔ yuán rèn qiān dōu yù shǐ jǐng qīng zhī zǐ. fèng zhǐ. yún yún.
原任兵部尚书铁铉长女,配与原任佥都御史景清之子。奉旨。云云。
jǐng xīng dà xǐ, wàng quē xiè ēn bì, jí lìng zhěng bèi xiāng chē bǎo mǎ jǐn xiù qí zhì yǔ shēng xiāo qì lè, qián wǎng jǐ nán yíng qǔ. dōu xiàn yù shǐ tiě dǐng yì shèng jù lián yí, qǐ zhī dì shī sòng qù.
景星大喜,望阙谢恩毕,即令整备香车宝马、锦绣旗帜与笙萧器乐,前往济南迎娶。都宪御史铁鼎亦盛具奁仪,启知帝师送去。
yuè jūn wèi bào màn èr shī yuē:" cǐ yǐ wán jú, kě yǐ shāo wèi zhōng chén yú dì xià. dàn zì qǐ bīng yǐ lái, shū hū wǔ nián, wǒ wèi dé shěng fén mù, fǎn bù néng wèi xiān fù mǔ yú míng míng zhī zhōng. wéi rén zi zhě yú xīn rěn hū?" bào shī yuē:" xiàng zhě guó shì fēn yún, wǒ yì wèi jīng dào jí. rǔ wèi mí yuè shí, kū mǔ shén āi, wǒ shuō:' ér wù tí, gū dài rì hòu fēng zèng mǔ qīn bà.' jīn bù dàn bài jì, qiě xū zhuó yì cǐ lǐ. qián zhě chì fēng shì wèi chéng shén, què suàn bù dé zhuī yuǎn zhī yì." màn shī dào:" yuè jūn qǐ yì tǎo nì, wēi jiā hǎi nèi ér huí gù xiāng, nǎi zūn rén wèi yǒu huī hào, yǔ shù mín xiǎng jì hé yì yé?" yuè jūn huǎng rán lèi xià, yuē:" wǒ wèi dì shī, fēi wéi dì zhǔ, cǐ yǔ bù kě chū zì jǐ yì." suì zuò shǒu chì yī dào, xuān shì liù qīng, lüè yuē:
月君谓鲍、曼二师曰:“此已完局,可以稍慰忠臣于地下。但自起兵以来,倏忽五年,我未得省坟墓,反不能慰先父母于冥冥之中。为人子者于心忍乎?”鲍师曰:“向者国事纷纭,我亦未经道及。汝未弥月时,哭母甚哀,我说:‘儿勿啼,姑待日后封赠母亲罢。’今不但拜祭,且须酌议此礼。前者敕封是为成神,却算不得追远之意。”曼师道:“月君起义讨逆,威加海内而回故乡,乃尊人未有徽号,与庶民享祭何异耶?”月君恍然泪下,曰:“我为帝师,非为帝主,此语不可出自己意。”遂作手敕一道,宣示六卿,略曰:
gū zì qín wáng yǐ lái, lì jīn wǔ zài. suī jiàn quē zhōng yuán, ér dì wèi wèi fù. rì xī mí níng, yǒng huái hé yǐ. jìn zhě pín zāo zāi huò, zàn xī gān gē, yòu niàn jí zǔ zōng kǎo bǐ xiān yíng, xiàng quē jì sǎo. jīng zhēn bù qián, suì dào jiǔ yǐ huāng liáng hú tù shuí qū, yōu gōng dìng rán tuí huài. jīn hán shí jiāng lín, gū yù qīn wǎng jì sì. qīng děng qí yì lǐ, qǐng zòu shī xíng.
孤自勤王以来,历今五载。虽建阙中原,而帝位未复。日夕靡宁,永怀曷已。近者频遭灾祸,暂息干戈,又念及祖宗考妣先茔,向缺祭扫。荆榛不前,隧道久矣荒凉;狐兔谁驱,幽宫定然颓坏。今寒食将临,孤欲亲往祭祀。卿等其议礼,请奏施行。
yú shì liǎng jūn shī yǔ zhū wén wǔ dà chén děng, dōu jí jiàn wén huáng dì què xià huì yì. gāo xián níng yuē:" dì shī wèi guó tǎo zéi wǔ nián, bù xiá shěng mù. jīn ruò luán jià dào shí, mǎn mù huāng liáng, néng bù tòng xīn! zì dāng bāo chóng huī hào, jiàn zào qǐn yuán, fāng shì chóng dé bào gōng zhī diǎn. qù suì dà yì bāo fēng, hé yǐ fǎn bù jí dì shī zhī fù mǔ yé?" zhū dà chén qí shēng yīng yuē:" zǒng wèi chì fēng le fǔ shén, biàn zì hū lüè guò qù. jīn xū lìng yì huī hào."
于是两军师与诸文武大臣等,都集建文皇帝阙下会议。高咸宁曰:“帝师为国讨贼五年,不暇省墓。今若銮驾到时,满目荒凉,能不痛心!自当褒崇徽号,建造寝园,方是崇德报功之典。去岁大议褒封,何以反不及帝师之父母耶?”诸大臣齐声应曰:“总为敕封了府神,便自忽略过去。今须另议徽号。”
lǚ shī zhēn dào:" mǒu zhī yú jiàn, jí yòng qián' zhōng zhèng zhí liàng shùn tiān ān mín' zhī xià, tiān rù' tài shàng dì shī' sì zì, hé rú?" zhū chén zàn hé yuē:" cǐ bù yì zhī lùn yě." yú shì dìng yì zhuī chóng:
吕师贞道:“某之愚见,即用前‘忠正直亮顺天安民’之下,添入‘太上帝师’四字,何如?”诸臣赞和曰:“此不易之论也。”于是定议追崇:
shǐ zǔ táng huì jiè, wéi wén xiàn qīng zhōng shū mó xiǎn liè tài shàng dì shī kǎo huì kuí, wèi zhōng zhèng zhí liàng shùn tiān ān mín tài shàng dì shī bǐ huáng shì, wèi rén xiào shū shùn duān yì cí huì tài shàng shén fēi zǔ huì zūn huì, wèi zhōng xuān wén jìng bào dào chóng xué tài shàng dì shī bǐ jiāng shì, wèi rén míng zhuāng jìng duān chún sù mù tài shàng líng fēi.
始祖唐讳介,为文献清忠抒谟显烈太上帝师;考讳夔,为忠正直亮顺天安民太上帝师;妣黄氏,为仁孝淑顺端懿慈惠太上神妃;祖讳遵晦,为忠宣文靖抱道崇学太上帝师;妣姜氏,为仁明庄敬端纯肃穆太上灵妃。
qí gāo céng yǐ shàng bù zhī míng huì, yòu qǐ qǐng dì shī chì shì. yuè jūn pī dá yún:" céng wáng fù huì wéi yín, gāo wáng fù huì yǔn gōng, fén lǒng yuǎn zài chǔ zhī jiāng líng. zuò hé shè zhǔ jì zǔ? yī bìng yì zòu." zhū chén yòu yì:" jiàn lì wǔ miào yú pú tái xiàn zhī tài bái shān, ān shè shén zhǔ, sì shí dì xiá, xī zūn dì wáng yí zhì. zēng zǔ gāo zǔ jù zhuī zūn wèi tài shàng dì shī. tíng yì qiān tóng yǐ." lǚ shī zhēn yuē:" mǒu shàng yǒu yú jiàn: jīn qiě bù bì shàng wén dì shī, jìng xiān qǐ zòu jiàn wén huáng dì, qǐng shè zhèng xiāng fǔ, tè bān fēi shū xià pú tái xiàn, bāo chóng huī hào. hé rú?" zhòng jiē chēng shàn. shū shàng, lǐ xī yán dà xǐ, nǎi qiǎn shǎo zōng bó liáng liáng yù. sī yè lú mǐn zhèng jī pěng yù yīn wǔ dào, dào pú tái xuān dú huī hào. bìng chì lìng zhī xiàn sù jiàn qǐn yuán tài miào, ān shè wǔ wèi tài shàng dì shī shén zhǔ. rán hòu zhū chén lián míng zòu wén dì shī:" zàn huǎn chūn zhēng zhī lǐ, tǒng qí qǐn yuán tài miào chéng rì, gōng qǐng luán yú jǔ qiū cháng zhī dà diǎn, shù shàng wèi huáng dì zhī xīn, xià xiè chén děng zhī zuì." yuè jūn lǎn shū bì, jí mìng jià yì táo yè xiè. jiāng zhì quē, lǐ xī yán děng lǜ zhū wén wǔ dà chén gù qǐng jià huí," róng chén děng dài xiè." yuè jūn nǎi zhǐ.
其高、曾以上不知名讳,又启请帝师敕示。月君批答云:“曾王父讳维寅,高王父讳允恭,坟拢远在楚之江陵。作何设主、祭祖?一并议奏。”诸臣又议:“建立五庙于蒲台县之太白山,安设神主,四时禘祫,悉遵帝王仪制。曾祖、高祖俱追尊为太上帝师。廷议佥同矣。”吕师贞曰:“某尚有愚见:今且不必上闻帝师,径先启奏建文皇帝,请摄政相府,特颁蜚书下蒲台县,褒崇徽号。何如?”众皆称善。疏上,李希颜大喜,乃遣少宗伯梁良玉。司业卢敏政赍捧玉音五道,到蒲台宣读徽号。并敕令知县速建寝园太庙,安设五位太上帝师神主。然后诸臣连名奏闻帝师:“暂缓春蒸之礼,统俟寝园太庙成日,恭请銮舆举秋尝之大典,庶上慰皇帝之心,下谢臣等之罪。”月君览疏毕,即命驾诣陶谒谢。将至阙,李希颜等率诸文武大臣固请驾回,“容臣等代谢。”月君乃止。
jiàn wén jiǔ nián qiū qī yuè, pú tái xiàn shàng shū zhèng fǔ, yán qǐn yuán tài miào gè gōng chéng, jù yǐ gào jùn. zhào tiān tài wáng jìn xiān yì: qiǎn liáng liáng yù liú jǐng gōng dài jiàn wén huáng dì gào jì, fāng zòu qǐng dì shī jià xìng pú tái. yuè jūn chì yù yún:
建文九年秋七月,蒲台县上书政府,言寝园、太庙各工程,俱已告竣。赵天泰、王琎先议:遣梁良玉、刘璟恭代建文皇帝告祭,方奏请帝师驾幸蒲台。月君敕谕云:
chì jiàn yuán líng zhě, dì zhǔ zhī hóng shī shěng jì fén mù zhě, rén zǐ zhī sī yì. jīn guó shì pín fán, biān yǔ yán jǐng, gū jiā suī shēn wǎng pú tái, xīn xuán xiàng quē. bǎi ěr chén gōng, qí kè gòng nǎi zhí. yī qiè jūn jī, wéi fù jūn shī gāo xián níng shì rèn. dà sī mǎ lǚ lǜ yǔ xué shì fāng jīng dōu yù shǐ tiě dǐng dà sī chéng zhōu yuán dōu jiàn zōu xī kē dà jiàng jūn dǒng yàn gǎo liú chāo qú diāo ér xiān fēng shǐ xiǎo zào qí děng hù cóng qián xíng. yú bìng liú shǒu fá xià, shèn zāi wú hū.
敕建园陵者,帝主之鸿施;省祭坟墓者,人子之私义。今国事频繁,边圉严警,孤家虽身往蒲台,心悬象阙。百尔臣工,其恪共乃职。一切军机,惟副军师高咸宁是任。大司马吕律与学士方经、都御史铁鼎、大司成周辕、都谏邹希轲、大将军董彦杲、刘超、瞿雕儿、先锋使小皂旗等扈从前行。余并留守阀下,慎哉毋忽。
sī tiān jiàn wáng zhī chén zé bā yuè chū èr rì, qǐng dì shī luán jià qǐ xíng.
司天监王之臣择八月初二日,请帝师銮驾启行。
yuè jūn bié le bào màn èr shī, zhǐ dài sù yīng hán huáng mǎn shì nú fàn fēi niáng lǎo méi bì liǔ yān ér jí nǚ zhēn děng èr shí míng, zì bèi gōng yìng, qián wǎng pú tái. liú chāo xiǎo zào qí wèi qián duì, mǎn shì nú fàn fēi niáng wèi èr duì, rán hòu shì yuè jūn luán jià, lǚ jūn shī děng hù cóng wèi dì sì duì, dǒng yàn gǎo dí diāo ér yōng hù zài hòu, wèi dì wǔ duì.
月君别了鲍、曼二师,止带素英、寒簧、满释奴、范飞娘、老梅婢、柳烟儿及女真等二十名,自备供应,前往蒲台。刘超、小皂旗为前队,满释奴、范飞娘为二队,然后是月君銮驾,吕军师等扈从为第四队,董彦杲、翟雕儿拥护在后,为第五队。
chū liù rì rén pú tái xiàn jiè. xiān shì liáng liáng yù liú jǐng qián lái yíng jià, suí hòu shì xiàn lìng dū shuài shì mín shù wàn kòu jiē, jiē liǎng xíng fǔ fú, bìng bù yōng jǐ xuān huá, yuè jūn shén xǐ.
初六日人蒲台县界。先是梁良玉、刘璟前来迎驾,随后是县令督率士民数万叩接,皆两行俯伏,并不拥挤喧哗,月君甚喜。
dàng wǎn zhù jià yú jiāo wài. lí míng, xiān zhì chéng nán xuán nǚ dào yuàn, jiàn zhōng qiāng bù gǎi, miào mào rú gù. shí cuì yún qiū tāo yǐ hài gàn xuè bìng sǐ le, wéi yǒu chūn ruǐ, hóng xiāng èr nǚ zhēn xíng róng cǎn dàn, xiàng yuè jūn bài le sì bài, qī rán lèi xià. yuè jūn fǔ wèi le jǐ jù, xú bù dào gōng zǐ shén wèi zhī qián, mìng lǎo méi bì:" dài gū jiā xíng lǐ!" liǔ yān chūn ruǐ hóng xiāng sān rén péi bài. lǎo bì shì bù kěn bài gōng zǐ de, bù dé yǐ, miǎn qiǎng bài le, xīn zhōng bù fèn, nǎi yín shī liǎng jù yún:
当晚驻驾于郊外。黎明,先至城南玄女道院,见钟篬不改,庙貌如故。时翠云、秋涛已害干血病死了,唯有春蕊,红香二女真形容惨淡,向月君拜了四拜,凄然泪下。月君抚慰了几句,徐步到公子神位之前,命老梅婢:“代孤家行礼!”柳烟、春蕊、红香三人陪拜。老婢是不肯拜公子的,不得已,勉强拜了,心中不忿,乃吟诗两句云:
gōng zǐ wèi shāng guǐ, fū rén zuò dì wáng.
公子为殇鬼,夫人作帝王。
liǔ yān yì xìn kǒu jiē xià liǎng jù yún:
柳烟亦信口接下两句云:
shéi zhī liǔ shì nǚ, dé shì gǔn lóng shang.
谁知柳市女,得侍衮龙裳。
yuè jūn dà jīng, yuē:" liǔ yān liǔ yān, cǐ èr jù nǎi rǔ zhī jiā chèn yě! xiàng zhě bào màn èr shī yǔ shā mó gōng zhǔ, jiē yán rǔ yǒu sān shí nián fēng liú zhī fú. shī běn xìng qíng, jī kuò yǐ jiàn." liǔ yān shuāng xī guì xià, yìng yàn sù yún:" bì zǐ jiǔ yǐ shēn rú gǎo mù, xīn shì sǐ huī. ruò méng xié niàn, míng shén jí zhī. zhǐ yīn shēn shòu mò dà zhī ēn, suǒ yǐ xìn kǒu dào chū. jīn dì shī jiàn yí, bì zǐ dāng jǐn mìng yú cǐ." yán qì, biàn yù yǐ tóu chù zhù. lǎo méi chūn ruǐ hóng xiāng sān rén jìng xié chí zhī. yuè jūn dào:" wǒ jiǔ zhī rǔ xīn, suǒ yǐ lìng rǔ cháng shì zuǒ yòu, fǎn wèi yǒu yí yú rǔ yé! yùn shù lái shí, shèng xián bù néng qiáng. rǔ wù duǎn jiàn, gū nǎi xì yán ěr." liǔ yān fāng bài xiè le. sù yīng qǐng dào:" wǒ fù qīn bù zhī jìn rì rú hé, qiú dì shī chāi rén yī wèn, shāo jǐn wèi nǚ zhī xīn."
月君大惊,曰:“柳烟、柳烟,此二句乃汝之佳谶也!向者鲍、曼二师与剎魔公主,皆言汝有三十年风流之福。诗本性情,机括已见。”柳烟双膝跪下,硬咽诉云:“婢子久已身如槁木,心似死灰。若萌邪念,明神殛之。只因身受莫大之恩,所以信口道出。今帝师见疑,婢子当尽命于此。”言讫,便欲以头触柱。老梅、春蕊、红香三人竟挟持之。月君道:“我久知汝心,所以令汝常侍左右,反谓有疑于汝耶!运数来时,圣贤不能强。汝勿短见,孤乃戏言耳。”柳烟方拜谢了。素英请道:“我父亲不知近日如何,求帝师差人一问,稍尽为女之心。”
yuè jūn dào:" bù dàn lìng zūn, fán qīn qī gù jiù, dōu yào fǎng wèn."
月君道:“不但令尊,凡亲戚、故旧,都要访问。”
cì rì rù chéng, jiān yù gōng shǔ, zhū chén cháo yè bì. shí hé xiàn bǎi xìng, zài wài zhí xiāng dǐng lǐ. yuè jūn lìng shěn kē:" fán nián wǔ shí yǐ shàng, gěi shǎng èr liǎng liù shí yǐ shàng, dì nián jiā zēng yī liǎng. bìng quán miǎn jiàn wén shí nián fù shuì." suí zhào zhī xiàn zhāng cān rén jiàn.
次日入城,监御公署,诸臣朝谒毕。时合县百姓,在外执香顶礼。月君令沈珂:“凡年五十以上,给赏二两;六十以上,递年加增一两。并全免建文十年赋税。”随召知县张参人见。
yù dào:" zuó rì fù lǎo yíng jià yǒu tǐ, jù jiàn rǔ zhī cái gàn, yōu shēng wèi bié jià, réng zhī pú tái xiàn shì." zhāng cān kòu shǒu xiè ēn. yuè jūn jí mìng qù fǎng běn zōng jí wài qī zhū jiā, zhāng cān qǐ zòu dào:" chén liú xīn yǐ jiǔ, bù xū fǎng dé. dì shī běn zōng, jiù zài qín wáng nà nián, jǐn qiān huí hú guǎng jiāng líng guó jiù tóng yù dì, suí yì qiān zhù jīng zhōu. cǐ dì tián yuán, jìn jiē piē xià, wēi chén yǐ bō rén xuán nǚ dào yuàn yuán zhái xiàn jīn fēng suǒ, bù gǎn shàn dòng. zài yǒu yáo xiù cái bǎi xiù cái, jiē yǐ shēn gù. qí zi shǐ ér zhì jiā yuǎn guǎn, suí hòu yì qiān yuǎn fāng, zhè gè fǎng wèn bù de." yuè jūn zhàng rán yǒu gǎn, xìn bǐ tí wǔ yán sì yùn yǐ shì chén gōng. shī yuē:
谕道:“昨日父老迎驾有体,具见汝之材干,优升为别驾,仍知蒲台县事。”张参叩首谢恩。月君即命去访本宗及外戚诸家,张参启奏道:“臣留心已久,不须访得。帝师本宗,就在勤王那年,尽迁回湖广江陵;国舅同御弟,随亦迁住荆州。此地田园,尽皆撇下,微臣已拨人玄女道院;原宅现今封锁,不敢擅动。再有姚秀才、柏秀才,皆已身故。其子始而挚家远馆,随后亦迁远方,这个访问不的。”月君帐然有感,信笔题五言四韵以示臣工。诗曰:
gài shì nǚ yīng xióng, wēi shēng sì hǎi fēng.
盖世女英雄,威生四海风。
wǔ nián hái gù lǐ, wàn shì děng cuī péng.
五年还故里,万事等衰蓬。
liáo hǎi wú guī hè, qiū míng yǒu yì hóng.
辽海无归鹤,秋冥有逸鸿。
hé dāng zhū fù lǎo, wèi yǔ hàn gāo tóng.
何当诸父老,谓与汉高同。
zhū chén chuán shì yǐ bì, xián zàn dì shī xiān cái, fēi dà fēng gē kě bǐ. pú lìng zhāng cān jí qǐng lè shí, yuè jūn dào:" yī shí zhī gǎn, qīng děng de wú yù zhī dà guò yé!"
诸臣传视已毕,咸赞帝师仙才,非《大风歌》可比。蒲令张参即请勒石,月君道:“一时之感,卿等得无誉之大过耶!”
yòu yù zhāng cān:" gū jiā gù zhái yī qū, rǔ kě gǎi wéi yǎng lǎo táng, suì liú fù shuì shí fēn zhī bàn, wèi gōng yì zhī xū, yǐ shì gū yōu xù zhī yì. chuán yǔ zhū fù lǎo zhī xī."
又谕张参:“孤家故宅一区,汝可改为养老堂,岁留赋税十分之半,为供亿之需,以示孤优恤之意。传与诸父老知悉。”
qí shí luán yú réng fǎn dào yuàn, mìng chūn ruǐ hóng xiāng: suí xiàng tài bái shān jì sǎo. yú cì rì qīng chén qǐ xíng, mǎn chéng miàn xìng, duō zhuī zhì zhōng tú, dùn lǐng kū qì rú shī fù mǔ yuè jūn yì wèi qī rán. dì èr rì, yǐ dào tài bái shān. xíng yǒu shù lǐ, é jiàn mào lín zhī nèi, wēi rán wǔ zuò miào yǔ, shèn shì qí zhěng. yǒu cí wèi zhèng:
其时銮舆仍返道院,命春蕊、红香:随向太白山祭扫。于次日清辰启行,满城面姓,多追至中途,顿领哭泣如失父母;月君亦为凄然。第二日,已到太白山。行有数里,俄见茂林之内,巍然五座庙宇,甚是齐整。有词为证:
xì bì qīn yún, yuān yāng yì lù. rú huī rú shǐ, guī mó wú yì lǔ gōng ruò qūn zhe pán, zhì dù bù shū fēng miào. diàn jiǎo xié fēi, shàng dūn zhe zhū bān cǎi shòu yán yá gāo zhuó, jiān xián zhe wàn kē jīn xīng. wǔ lóng qiáo xià, xīn bō chū zhǎn bì luó wén shuāng fèng quē qián, xiāng qì zhà piāo jīn sù zi. lín lín bì wǎ, yī xī shí èr qióng lóu yù yù fāng lín, huán rào sān qiān qí shù. shí yǒu shén líng lái hù wèi, gèng wú mí lù yǔ xiāo yáo.
屃赑侵云,鸳鸯浥露。如翚如矢,规模无异鲁宫;若囷着盘,制度不殊丰庙。殿角斜飞,上蹲着诸般彩兽;檐牙高啄,尖衔着万颗金星。五龙桥下,新波初展碧罗纹;双凤阙前,香气乍飘金粟子。鳞鳞碧瓦,依稀十二琼楼;郁郁芳林,环绕三千琪树。时有神灵来护卫,更无麋鹿与逍遥。
yuè jūn zhān wàng le yī huí, xià lìng xiān dào qǐn yuán. xíng jí shù lǐ, zǎo jiàn cháng sōng cuì bǎi, zhēn hǎo jiā chéng yě. yì yǒu cí wèi zhèng:
月君瞻望了一回,下令先到寝园。行及数里,早见长松翠柏,真好佳城也。亦有词为证:
dān yuán huán dì, huá biǎo chā tiān. dān yuán huán dì bào qún shān, wǎn ruò lóng pó hǔ jù huá biǎo chā tiān gǒng zǐ jí, cháng lái hè jī shēng yīn. shí mǎ suī líng, bù xué zhāo líng zhàn bài shí rén rú huó, nán tóng jìn guó néng yán. xiǎng diàn xū míng, kě liè sān qiān zhū lǚ yōu gōng shēn péng, yīng qī shí rén yín kè. qián rì fāng cǎo pō zhōng, yī póu huāng tǔ jīn zhāo hóng yún yǐng lǐ, shí rèn jiā chéng. yào zhī zuò jūn jiān yǐ zuò shī zūn, shǐ xìn shēng nán bù rú shēng nǚ hǎo.
丹垣环地,华表插天。丹垣环地抱群山,宛若龙皤虎踞;华表插天拱紫极,常来鹤迹笙音。石马虽灵,不学昭陵战败;石人如活,难同晋国能言。飨殿虚明,可列三千珠履;幽宫深蓬,应栖十人银克。前日芳草坡中,一抔荒土;今朝红云影里,十仞佳城。要知作君兼以作师尊,始信生男不如生女好。
kàn kàn dào le huá biǎo quē qián, yuè jūn xià le jiǔ lóng shěn xiāng yú, huǎn kuǎn bù rù, zhí dào líng qián, xiān bài sì bài suí hòu sù yīng hán huáng mǎn shì nú fàn fēi niáng lǎo méi chūn ruǐ hóng xiāng zhòng nǚ zhēn děng jiē bài wén wǔ zhū chén zài xiǎng táng xià gè kòu shǒu bì. yuè jūn suí yù piān diàn, yù zhū dà chén yún:" zì gǔ shèng xián dì wáng, nán bǎo bǎi nián zhī shēn, gèng nán bǎo bǎi shì zhī líng qǐn. gū jiā qǐ yú cǎo máo, jiū yì qín wáng, zhì jīn dà xūn wèi jí, hé dāng xiān shòu shū ēn, róng jí zōng zǔ? ér qiě jiàn yuè yí zhì, zhōng xīn wèi ān. yīng gǎi gè miào zhì shì, rú gōng hóu zhī lǐ." shǎo zōng bó liáng liáng yù zòu yún:" zì gǔ yǐ lái, wú lùn chén mín, fán yǒu dà zào yú guó jiā zhě, xián dé jìn fēng wáng jué, zhuī róng xiān dài. hé kuàng dì shī yǐ shàng jiè jīn xiān, ǒu lín xià tǔ, shì dàng guó zéi cuàn nì shèng yú diān yuè zhī rì, shǒu tí sān chǐ jiàn ér qǐ yú tú bù, yǎn dìng zhōng yuán, wèi gù zhǔ jiàn gōng què cún wèi hào, bù chì rì yuè zhī guāng yú wàn gǔ. suǒ yǐ zhū dà chén gōng yì zhuī yuǎn shèng diǎn, shāo dá dì shī qín láo, shàng zài bào qiàn, hé cháng yuè zhì?" liú jǐng yòu jiē zòu yún:" chén wén pú tái bǎi xìng, gǎn jī dì shī shèng ēn, rú zi lái qū fù shì, yǐ cǐ luò chéng shén yì. ér qí lǎo shēn shì, yóu wèi cháo tíng jiǎn lòu. jīn ruò fù xíng gǎi zhì, bù wéi zhòng dà chén jué nán zūn xíng, jí bǎi xìng yì duàn bù kěn cóng mìng." lǚ jūn shī yì zòu:" liáng liáng yù liú jǐng zhī yán jiē shì. fú yuàn dì shī wù huǐ chéng gōng yǐ dòng rén yí." yuè jūn dào:" suī rán, gū yǐ kūn tǐ liáng dé, bù zú yǐ dāng zhī." suí yù zhū chén:" yì rì xiān xiǎng shǐ zǔ tài miào, cì gāo céng, cì zǔ líng. dì wǔ rì zhōng qiū, shì féng gū jiā dàn rì, nǎi jì kǎo líng. yī qiè lǐ yí, yí jiǎn wú fēng." zhū chén zūn zhǐ zì qù zhěng bèi.
看看到了华表阙前,月君下了九龙沈香舆,缓款步入,直到陵前,先拜四拜;随后素英、寒簧、满释奴、范飞娘、老梅、春蕊、红香众女真等皆拜;文武诸臣在飨堂下各叩首毕。月君随御偏殿,谕诸大臣云:“自古圣贤帝王,难保百年之身,更难保百世之陵寝。孤家起于草茅,纠义勤王,至今大勋未集,何当先受殊恩,荣及宗祖?而且僭越仪制,中心未安。应改各庙制式,如公侯之礼。”少宗伯梁良玉奏云:“自古以来,无论臣民,凡有大造于国家者,咸得晋封王爵,追荣先代。何况帝师以上界金仙,偶临下土,适当国贼篡逆、乘舆颠越之日,手提三尺剑而起于徒步,奄定中原,为故主建宫阙、存位号,不啻日月之光于万古。所以诸大臣公议追远盛典,稍答帝师勤劳,尚在抱歉,曷尝越制?”刘璟又接奏云:“臣闻蒲台百姓,感激帝师圣恩,如子来趋父事,以此落成甚易。而耆老绅士,犹谓朝廷简陋。今若复行改制,不惟众大臣决难遵行,即百姓亦断不肯从命。”吕军师亦奏:“梁良玉、刘璟之言皆是。伏愿帝师勿毁成功以动人疑。”月君道:“虽然,孤以坤体凉德,不足以当之。”随谕诸臣:“翌日先飨始祖太庙,次高、曾,次祖陵。第五日中秋,适逢孤家诞日,乃祭考陵。一切礼仪,宜简毋丰。”诸臣遵旨自去整备。
jiàn wén jiǔ nián bā yuè shí yī rì lí míng, yuè jūn jì xiǎng shǐ zǔ tài miào. miǎn guān zhū liú, diàn qún yún lǚ. fú tiān sūn kāi pì cháo yī, zhí rì nán huǒ yù zhū guī. zhū wén wǔ bēn zǒu qū qiāng, fēn bān zhù jì. wǔ shè bā yì, lè zòu jiǔ chéng. biān dòu fǔ guǐ pān xiāo guàn chàng, yī rú gǔ lǐ. zì gāo céng yǐ xià sān miào, zhú rì cì dì xiǎng jì, bù bì xù fán.
建文九年八月十一日黎明,月君祭享始祖太庙。冕冠珠旒,电裙云履。服天孙开辟朝衣,执日南火玉朱圭。诸文武奔走趋跄,分班助祭。舞设八佾,乐奏九成。笾豆簠簋、潘萧灌鬯,一如古礼。自高、曾以下三庙,逐日次第享祭,不必絮烦。
shí sì rì xià wǔ, mìng jià zhì kǎo líng. xíng zhì bàn tú, hū shān yán zhèn tiān yī shēng xiǎng, gū lù lù gǔn xià yì zhī bān lán dà hǔ, tóu suì nǎo liè, zhèng duò zài yuè jūn luán yú zhī cè.
十四日下午,命驾至考陵。行至半途,忽山岩震天一声响,毂辘辘滚下一只班斓大虎,头碎脑裂,正堕在月君銮舆之侧。
yǒu liǎng gè hàn zi, yī xiā zuǒ yǎn, yī xiā yòu mù, gè shǒu zhí tiě chuí, cóng yán jì fēi bù ér lái, dà hū:" dīng qí mù péng dú yǎn yíng jiē dì shī shèng jià." dǒng yàn gǎo yǔ liú chāo kǒng shì dǎi rén, liǎng qí mǎ fēi xiàng yán qián, jiāng shǒu zhōng jūn qì bī zhù, dào:" rǔ bèi shì hé rén? gǎn lái qǔ sǐ!" nà liǎng hàn piē xià shuāng chuí, chā shǒu dào:" wǒ fù zhǐ huī péng jù, tā fù píng ān jiāng jūn bù xià qián duó dīng liáng, yǔ yàn bīng zhàn méi, liú luò zài tài ān zhōu, gù zuò liè hù. jiē xì bù shí zì zhī rén. wú yóu yè jiàn dì shī, liǎng rì jiè zhè bǔ hǔ, zài cǐ děng hòu. bù qī nà lín zi nèi, shì yǒu dà chóng lán lù, wǒ èr rén jiù fèn lì dǎ shā le tā. qià yù dì shī jià zhì, cǐ hǔ nǎi wǒ bèi yǒu gōng zhī hǔ yě." yàn gǎo děng dà xiào, suí huí mǎ qǐ zòu. yuè jūn jí kè zhào jiàn, jiǎng wèi yī fān, lìng yàn gǎo zàn shōu wèi fù jiāng.
有两个汉子,一瞎左眼,一瞎右目,各手执铁锤,从岩际飞步而来,大呼:“丁奇目、彭独眼迎接帝师圣驾。”董彦杲与刘超恐是歹人,两骑马飞向岩前,将手中军器逼住,道:“汝辈是何人?敢来取死!”那两汉撇下双锤,叉手道:“我父指挥彭聚,他父平安将军部下前铎丁良,与燕兵战没,流落在泰安州,雇作猎户。皆系不识字之人。无由谒见帝师,两日借这捕虎,在此等候。不期那林子内,适有大虫拦路,我二人就奋力打杀了他。恰遇帝师驾至,此虎乃我辈有功之虎也。”彦杲等大笑,随回马启奏。月君即刻召见,奖慰一番,令彦杲暂收为副将。
dàng wǎn sù yú líng shàng.
当晚宿于陵上。
cì rì shì bā yuè shí wǔ wàng rì. yuè jūn wǔ gēng qǐ lái, shū xǐ guàn dài yǐ bì, mìng sù yīng hán huáng:" jīn rì gū jiā xiǎng jì fù mǔ, rǔ èr rén wéi yǔ zhī mèi, lǐ dé yǔ jì. yí fēn zuǒ yòu xíng lǐ." yòu yù liǔ yān chūn ruǐ hóng xiāng dào:" gōng zǐ suī wú shén zhǔ, rán sān chǐ zhī fén xìng yì zài qǐn yuán zhī nèi, ěr sān rén kě dài zhèn jì bài." fēn mìng fǔ bì, zhū chén zǎo yǐ gè fú mìng fú, qí hòu zài wǔ lóng qiáo pàn. yuè jūn suí lín xiǎng diàn, shǎo zōng bó liáng liáng yù qīn zì zàn lǐ, zhū chén jù zài diàn wài zhù jì. zòu de shì wǔ gōng zhī lè, shè de shì tài láo xuán jiǔ zhī yí. jiǔ quē yǐ zhōng, jiǔ xiàn jì bì, bǎi guān lüè tuì piàn kè, rán hòu lái zhāo hè dì shī shèng dàn. mǎn shì nú xuān yù yuē:" dì shī yǐ mǔ nán zhī chén, xīn huái qī cè kuàng zài qǐn yuán, yóu bù yí xíng cháo hè zhī lǐ." jūn shī děng zūn zhǐ gè sàn.
次日是八月十五望日。月君五更起来,梳洗冠带已毕,命素英、寒簧:“今日孤家享祭父、母,汝二人为予之妹,礼得与祭。宜分左右行礼。”又谕柳烟、春蕊、红香道:“公子虽无神主,然三尺之坟幸亦在寝园之内,尔三人可代朕祭拜。”分命甫毕,诸臣早已各服命服,齐候在五龙桥畔。月君随临享殿,少宗伯梁良玉亲自赞礼,诸臣俱在殿外助祭。奏的是武功之乐,设的是太牢玄酒之仪。九阙已终,九献既毕,百官略退片刻,然后来朝贺帝师圣诞。满释奴宣谕曰:“帝师以母难之辰,心怀凄侧;况在寝园,尤不宜行朝贺之礼。”军师等遵旨各散。
shí yǒu tài ān zhōu zhī zhōu jiǎng xīng jù, shū qǐng dì shī xún xìng tài dài, jǔ xíng fēng shàn zhī diǎn. yuè jūn yī lǎn, pī shì yún:
时有泰安州知州蒋星聚,疏请帝师巡幸泰岱,举行封禅之典。月君一览,批示云:
yú dì dōng xún zhì yú dài zōng, chái wàng zhì yú shān chuān, suǒ yǐ jì yuè dú shén líng, cǐ shèng wáng zhī dà diǎn yě. qí hòu shǐ huáng kuā chēng shèng dé, shǐ yǒu yù hán jīn jiǎn zhī wén, míng yuē" fēng shàn", qí zú fǎ hū? gū yǐ nǚ zǐ zhī shēn, tǎo nì kān luàn, zhì zài yíng fù jiàn wén, shēn qiān gǔ jūn chén zhī dà yì, fēi dìng bà chēng wáng, zì qǔ tiān xià. jiǎng xīng jù zhī yī shū, bù yì yú mèi zhī zhì zāi? rán gū jiā céng áo yóu bā biǎo, biàn lì sōng héng èr fēng, jīn tài shān shǔ zài yǔ nèi, yì bù kě bù yī dēng lǎn. dàn bù sì tiān qí, jìng shēng rì guān ěr. yuǎn jìn zhōu yì, jiē wú dé qū yíng. yǒu kuàng zhí shǒu, zì qǔ qiǎn zé.
虞帝东巡至于岱宗,柴望秩于山川,所以祭岳渎神灵,此圣王之大典也。其后始皇夸称盛德,始有玉函金简之文,名曰“封禅”,其足法乎?孤以女子之身,讨逆戡乱,志在迎复建文,申千古君臣之大义,非定霸称王,自取天下。蒋星聚之一疏,不亦愚昧之至哉?然孤家曾遨游八表,遍历嵩、衡二峰,今泰山属在宇内,亦不可不一登览。但不祀天齐,竟升日观耳。远近州邑,皆毋得趋迎。有旷职守,自取谴责。
shū xià, zhū chén mò bù xīn fú. yuè jūn suí yú cì rì qiǎn nǚ jiàn bì èr míng, sòng chūn ruǐ hóng xiāng réng guī xuán nǚ dào yuàn. nǎi mìng jià lí le tài bái shān, cóng dà lù jìn fā.
疏下,诸臣莫不心服。月君随于次日遣女健婢二名,送春蕊、红香仍归玄女道院。乃命驾离了太白山,从大路进发。
bù jǐ rì, yǐ dào tài shān zhī lù. shì zhí tiān yīn, xià yǔ qǐ lái, zhū chén jiē qǐng zàn zhǐ ér xià. yuè jūn dào:" yǔ shī bù yù gū jiā dēng dài yuè yé?" nǎi chè xiù zhōng shén jiàn, wàng kōng yī huī, qǐng kè fú yún sàn jìn, tài yáng bèi míng. suì dēng shān, huǎn huǎn ér xíng.
不几日,已到泰山之麓。适值天阴,下雨起来,诸臣皆请暂止而下。月君道:“雨师不欲孤家登岱岳耶?”乃掣袖中神剑,望空一挥,顷刻浮云散尽,太阳倍明。遂登山,缓缓而行。
zhì yú shān yāo, shí yǒu yún qì chū yú shí xià, fú miàn zhān yī, ruò xiāng yān liáo rào. yǐ shǒu lǎn zhī, piāo miǎo bù duàn. huò zhì nóng wèi zhī shí, zé lián rén yǔ mǎ, juǎn guǒ ér xíng, qián bù néng dǔ hòu, yòu bù néng jiàn zuǒ. é ér bàn yǐn bàn xiàn, shí cáng shí xiǎn, shà rán wēi fēng yī fú, juǎn shū dàn dàng, yáo yè cháng kōng. zhēn shèng guān yě! zì shān lù sì shí lǐ fāng zhì rì guān. tiān sè yǐ míng, yuè jūn zhǐ yú guān nèi, zhū chén jiē zhù xià fáng. wǎn cān yǐ bì, gè zì ān xī.
至于山腰,时有云气出于石罅,拂面沾衣,若香烟缭绕。以手揽之,缥缈不断。或至浓蔚之时,则连人与马,卷裹而行,前不能睹后,右不能见左。俄而半隐半现,时藏时显,霎然微风一拂,卷舒澹荡,摇曳长空。真胜观也!自山麓四十里方至日观。天色已瞑,月君止于观内,诸臣皆驻下房。晚餐已毕,各自安息。
yuē yǒu gèng yú, hū wén de yuǎn yuǎn hē diàn zhī shēng, yuè jūn gé yuán yī zhào, jiàn yí cóng shén shèng, nǎi shì yuè tíng fū rén bì xiá yuán jūn. qián tà yǐ jìn rì guān què xià, yuán jūn xiāng yú jiàn jìn, rǎn rǎn shēng qǐ. sù yīng hán huáng qǐ yǒu xiāng yíng yuè jūn zhí le yuán jūn yù shǒu, bǐ cǐ xùn xiè yī fān, rán hòu xíng lǐ. yuán jūn zūn yuè jūn shàng zuò, yuè jūn xiào dào:" yuán jūn yǐ xiǎo mèi wèi chén āi zhōng fù guì rén yé?" nǎi fēn bīn zhǔ zuò dìng. yuán jūn qiàn shēn ér yán:" xiǎo tóng jīn chén fù xuán nǚ niáng niáng zhī zhào, yǒu shī hòu jià." yuè jūn dào:" chéng kǒng fán dòng zhèn dì qǐ jū, suǒ yǐ bù gǎn qū yè." yòu yán jí" dòng tǔ jì lí bīng xiǎn, yòu zāo zāi huāng, diān lián yǐ shèn, shàng xū zhèn dì chuí mǐn." yuán jūn xiào dào:" dì shī dé cí háng zhī lì, jiù bá yī bàn, ǎo shù ér xíng, shàng dì yì yǒu jiā lài. ruò wǔ yuè zhí zhǎng, dōu zūn dì zhǐ, xiǎo shù huò kě gēng yí, dà shù qǐ néng gàn yù yé? rán jì chéng míng yù, gǎn bù jìn xīn, yǎng wèi cí zhōng?" yuè jūn suí mìng sù yīng děng sù jù jiǔ yáo shàng lái, yuán jūn lì qǐ shēn, dào:" cǐ fēi yàn huì zhī suǒ. xiǎo tóng zàn bié, hòu jià fǎn shí sòng yú dào zuǒ. zī yǒu yí zhàng quán fù, shāo yì rén jiān, zhì dài zài cǐ, wéi wàng dì shī cì nà." biàn lìng shì nǚ hū huàn shén lì sòng shàng. yuè jūn kàn shí, shì:
约有更余,忽闻得远远喝殿之声,月君隔垣一照,见仪从甚盛,乃是岳庭夫人碧霞元君。前踏已进日观阙下,元君香舆渐近,冉冉升起。素英、寒簧启牖相迎;月君执了元君玉手,彼此逊谢一番,然后行礼。元君尊月君上坐,月君笑道:“元君以小妹为尘埃中富贵人耶?”乃分宾主坐定。元君欠身而言:“小童今辰赴玄女娘娘之召,有失候驾。”月君道:“诚恐烦动震帝起居,所以不敢趋谒。”又言及“冻土既罹兵燹,又遭灾荒,颠连已甚,尚须震帝垂悯。”元君笑道:“帝师得慈航之力,救拔一半,拗数而行,上帝亦有嘉赖。若五岳职掌,都遵帝旨,小数或可更移,大数岂能干预耶?然既承明谕,敢不尽心,仰慰慈衷?”月君随命素英等速具酒肴上来,元君立起身,道:“此非宴会之所。小童暂别,候驾返时送于道左。兹有仪仗全副,稍异人间,挚带在此,唯望帝师赐纳。”便令侍女呼唤神吏送上。月君看时,是:
fèng mó tóng luó liǎng miàn, ní jīng yī duì, jiàng jié èr zhī, cǎi yóu liù duì, jiǔ jié zhū chuáng yī duì, tiān hú wěi jīng yī duì, yǔ bǎo yī fù, xiá pèi sì gān, jǐn zhào èr duì, xiāo jīn chì zhì bā gēn, xiāo jū niǎo yǔ qí yī duì, zhēn shén xiù fān sì miàn, jiāo xiāo qí bā duì, hàn yù huā zūn yī duì, shuǐ yín qīn gǔ tóng lú yī duì, luán lì cuì gài yī bǐng, bǐng xì shēng chéng jiǔ qǔ téng zhī. lóng nǚ zhī chéng shān hé zhǎng shàn èr bǎ. bǐng xì zhān tán xiāng zuó jiù.
凤磨铜锣两面,霓旌一对,绛节二枝,彩斿六对,九节珠幢一对,天狐尾旌一对,羽葆一副,霞旆四竿,锦旐二对,销金赤帜八根,鸮居鸟羽旗一对,针神绣幡四面,鲛绡旗八对,汉玉花尊一对,水银侵古铜炉一对,鸾犡翠盖一柄,柄系生成九曲藤枝。龙女织成山河掌扇二把。柄系旃檀香琢就。
yuè jūn xiè dào:" rǔ chéng míng cì, quán qiě shōu xià. yú mèi xiè chén shì zhī rì, réng dāng fèng bì." yuán jūn dào:" bù rán, zhèng yào dì shī yú xuán bì guǎng hán zhī rì, yǐ wéi qián dǎo. zhé qǔ tiān xiāng yī zhī, xià bào xiǎo tóng kě ěr." yuè jūn nǎi bài shòu, zài sān zhēn zhòng ér bié. yuán jūn shēng le xiāng yú, biàn yǒu wàn dào cǎi yuán, liáo rào teng yú kōng zhōng zhí shì shén lì děng jiē chéng fēng wù ér qù.
月君谢道:“辱承明赐,权且收下。愚妹谢尘世之日,仍当奉壁。”元君道:“不然,正要帝师于旋跸广寒之日,以为前导。折取天香一枝,下报小童可耳。”月君乃拜受,再三珍重而别。元君升了香舆,便有万道彩元,缭绕腾于空中;执事神吏等皆乘风雾而去。
shí fāng bàn yè, tài yáng yǐ shēng hǎi dǐ. yuè jūn zài zhèng gé píng lán ér zuò, mìng zhū chén děng xī dào dōng biān xiǎo gé zhōng guān kàn. zhū wén wǔ yú yè jiān dōu zài chuāng xì kuī qù shén míng guò wǎng, zǒng wèi shuì jiào, wén zhào jí zhì. què jiàn gé zhōu huí bǎi shè zhe duō shǎo yí zhàng, jí shì suǒ kuī qù zhī wù, gè rén cāi xiǎng bù dìng. kàn zhe tài yáng de xīn, dào zhǐ yǒu yī èr fēn.
时方半夜,太阳已升海底。月君在正阁凭栏而坐,命诸臣等悉到东边小阁中观看。诸文武于夜间都在窗隙窥觑神明过往,总未睡觉,闻召即至。却见阁周回摆设着多少仪仗,即适所窥觑之物,各人猜想不定。看着太阳的心,到只有一二分。
yuè jūn hū wèn zhū chén yuē:" hǎi yǒu dǐ hū?" fāng jīng duì yuē:" wú." yuè jūn yuē:" rán zé zhū dǎo jiē fú yú hǎi shàng zhě hū?" fāng jīng bù néng duì. yuè jūn yòu wèn:" rì cóng hǎi dǐ zhuǎn hū?" liáng liáng yù duì yuē:" rán." yuè jūn yuē:" rì jī yuè zh, zhào lín xià tǔ, bù zhī hǎi dǐ jiāng hé suǒ zhào hū?" liáng yù yì bù néng dá. yuè jūn yòu wèn:" jiū jìng rì chū hé chǔ? rì rù hé suǒ hū?" lǚ lǜ duì yuē:" rú jiā yán:' rì rù yú yuān, rì chū yáng gǔ.' jīng tiān zhī dào, jiē néng yán zhī. zhì yú jì méi yǐ hòu, wèi chū yǐ qián, cóng bù lùn jí. zhì fú shì yǒu xū mí shān bàn xuán zhuǎn zhī shuō, yóu fēi fán cái suǒ néng cè shí. qiú dì shī yù yīn kāi shì yú méng, qún chén xìng shèn!"
月君忽问诸臣曰:“海有底乎?”方经对曰:“无。”月君曰:“然则诸岛皆浮于海上者乎?”方经不能对。月君又问:“日从海底转乎?”梁良玉对曰:“然。”月君曰:“日居月诸,照临下土,不知海底将何所照乎?”良玉亦不能答。月君又问:“究竟日出何处?日入何所乎?”吕律对曰:“儒家言:‘日入虞渊,日出阳谷。’经天之道,皆能言之。至于既没以后,未出以前,从不论及。至佛氏有须弥山半旋转之说,尤非凡材所能测识。求帝师玉音开示愚蒙,群臣幸甚!”
yuè jūn yù yuē:" shì jiè yī dà xū mí shān, ér sì hǎi wèi zhī mài luò rì yuè xún huán, zhuǎn yú shān yāo. gǔ shèng rén jiē néng zhī zhī, dàn bù kěn yǐ ěr mù zhì lǜ suǒ bù jí zhě, shì rén yǐ yí ěr. fū qǐ yǒu rì yuè ér xíng yú hǎi dǐ dì xià zhě hū? zhū shū suǒ yún, tiān yǒu tiān zhù, dì yǒu dì zhóu, liù áo dài fēng, rì chū rù chù, hǎi shuǐ wèi jiāo, jiē hòu rén dàn wàng zhī shuō yě." zhū chén kòu xiè, zòu dào:" chén děng shuāng mù, wú yì yíng guāng, suǒ zhào zhě jǐ hé? kǒng zǐ jiàn lǎo zi, shàng yún mǒu zhī dào qí yóu xiān jī, hé kuàng chén děng duì yáng dì shī zhī mìng zāi?" yuè jūn dào:" kǒng zǐ yǔ lǎo zi xué wèn, rú dēng tài dài, jūn zào jué dǐng, ér shí rì lüè yǒu xiān hòu jí yī jiē jiàn, zé èr shèng rén zhī ruì zhī, rú yǐ jìng zhào jìng, gè zì liǎo rán. kǒng zǐ yǐ sān gāng wǔ cháng jiào tiān xià, zhǐ jiù dāng shēn ér lùn, bù yù rén yuǎn qiú guò qù wèi lái zhī shì, suǒ yǐ jì lù wèn dào sǐ shēng shén guǐ, bù dá qí suǒ yǐ rán zhī gù, fēi bù zhī yě.' xiān jī' zhī yán, yì shì hòu rén zào chū, fēi shèng rén zhēn yǒu cǐ yǔ."
月君谕曰:“世界一大须弥山,而四海为之脉络;日月循环,转于山腰。古圣人皆能知之,但不肯以耳目智虑所不及者,示人以疑耳。夫岂有日月而行于海底地下者乎?诸书所云,天有天柱,地有地轴,六鳌戴峰,日出入处,海水为焦,皆后人诞妄之说也。”诸臣叩谢,奏道:“臣等双目,无异荧光,所照者几何?孔子见老子,尚云某之道其犹酰鸡,何况臣等对扬帝师之命哉?”月君道:“孔子与老子学问,如登泰岱,均造绝顶,而时日略有先后;及一接见,则二圣人之睿知,如以镜照镜,各自了然。孔子以三纲五常教天下,止就当身而论,不欲人远求过去未来之事,所以季路问到死生神鬼,不答其所以然之故,非不知也。‘酰鸡’之言,亦是后人造出,非圣人真有此语。”
lǚ lǜ yòu zòu:" chén shàng yù qǐng wèn rì yuè jiāo shí zhī gù, qiú dì shī zhǐ shì." yuè jūn dào:" rì wèi zhèng yáng, luó xīng zé yáng zhī xié fēn yuè wèi tài yīn, bèi xīng zé yīn zhī xié qì. wú shǐ yǐ lái, yǒu zhèng jí yǒu xié, xié lái gōng zhèng, suǒ yǐ yǎn qí guāng ér wèi zhī shí yě. shī jīng yán:' rì yuè gào xiōng, bù yòng qí xíng. sì guó wú zhèng, bù yòng qí liáng.' qǐ fēi tiān dào zhī yīng yú rén shì zhě hū? zhū rú yán: yuè běn wú guāng, jiè rì shǐ míng xiāng duì zé wàng, jiāo huì zé shí yǐ yuè yǎn rì zé rì wú guāng, yǐ rì kàng yuè zé yuè rú huì. fū shǐ yuè gù wú guāng ér yǎn qí rì, shàng huò kě jiě shuō ruò yuè shí ér wèi rì kàng qí yuè, zé shì tài yáng yú yuè shí zhī shí, bì fǎn zài dōng fāng, nǎi kě xiāng kàng, yǒu shì lǐ hū? zhū shēng yú shèn, shǔ yīn, shàng yǒu guāng huá qǐ yǐ tài yīn zhī jīng, ér wèi mò hēi rú wán tiě zhě hū? qí yǒu yuán quē zhě, bǐ bù dé tài yáng quán tǐ guāng míng, ruò jìng zhī yǒu bèi, zhuǎn cè ér guān, zé chéng huì wàng ěr." zhū chén tīng bà jiē sǒng rán, zòu dào:" chén děng kōng sòng jǐ xíng rú shū, cóng wèi yù wén tiān dào. jīn méng shèng yù, yì hé xìng shèn!" yuè jūn yòu yù:" tiān dào suī wēi, xī zài rú shū zhī nèi, qīng děng tè wèi jìn xīn cān tòu ěr." zhū chén yòu gè kuì xiè.
吕律又奏:“臣尚欲请问日月交食之故,求帝师指示。”月君道:“日为正阳,罗星则阳之邪氛;月为太阴,孛星则阴之邪气。无始以来,有正即有邪,邪来攻正,所以掩其光而谓之蚀也。《诗经》言:‘日月告凶,不用其行。四国无政,不用其良。’岂非天道之应于人事者乎?诸儒言:月本无光,借日始明;相对则望,交会则食;以月掩日则日无光,以日亢月则月如晦。夫使月固无光而掩其日,尚或可解说;若月食而谓日亢其月,则是太阳于月食之时,必返在东方,乃可相亢,有是理乎?珠生于蜃,属阴,尚有光华;岂以太阴之精,而谓墨黑如顽铁者乎?其有圆缺者,比不得太阳全体光明,若镜之有背,转侧而观,则成晦望耳。”诸臣听罢皆悚然,奏道:“臣等空诵几行儒书,从未与闻天道。今蒙圣谕,抑何幸甚!”月君又谕:“天道虽微,悉在儒书之内,卿等特未尽心参透耳。”诸臣又各愧谢。
lǚ lǜ zòu dào:" fú xī huà guà, tiān dào shǐ xiè qí jī. rán ní shèng wǔ shí xué yì, zì fēi chén děng suǒ néng zào yì." yuè jūn dào:" qīng yán liáng shì." mìng cì zhū chén zǎo shàn. yuē:" jīn rì zhī yóu, bù kě wú shī. gū ài yǔ qīng děng lián jù yǐ zhì shèng gài." suí shǒu tí shǒu èr jù yú huàn huā jiān, yǐ shì zhū chén cì dì lián chéng shí yī yùn, shī yuē:
吕律奏道:“伏羲画卦,天道始泄其机。然尼圣五十学《易》,自非臣等所能造诣。”月君道:“卿言良是。”命赐诸臣早膳。曰:“今日之游,不可无诗。孤爱与卿等联句以志胜概。”随手题首二句于浣花笺,以示诸臣;次第联成十一韵,诗曰:
yī dēng tiān xià xiǎo, qì yā tài yáng dī. yuè jūn.
一登天下小,气压太阳低。月君。
yún shù fēn wú chǔ, shān hé biàn lǔ qí. lǚ lǜ.
云树分吴楚,山河辨鲁齐。吕律。
shén zhōu guī zhǎng wò, zhǎng hǎi chū tiān ní. liáng liáng yù.
神州归掌握,涨海出天倪。梁良玉。
yì yǒu guī méng fǔ, rú jiāng fú yì xié. tiě dǐng.
亦有龟蒙辅,如将凫绎携。铁鼎。
guān líng yī qì wài, diàn sǒng wǔ yún xī. fāng jīng.
观凌一炁外,殿耸五云西。方经。
cuì gài huí xū zhàng, ní jīng rào bì xī. liú jǐng.
翠盖回虚嶂,霓旌绕碧溪。刘璟。
qín sōng rén yù zhé, hàn bǎi niǎo kōng tí. zhōu yuán.
秦松人欲折,汉柏鸟空啼。周辕。
léi zài céng yán fú, yún shēng xià jiè mí. zōu xī kē.
雷在层岩伏,云生下界迷。邹希轲。
dāng nián fēng yù jiǎn, hé chǔ mì jīn ní. liú chāo.
当年封玉检,何处秘金泥。刘超。
yǒu jǐ jūn wáng xìng, céng jiāng tài dài tí. zhōu xiǎo chù.
有几君王幸,曾将泰岱题。周小处。
sōng hū wén wàn suì, fèng niǎn xià yún tī. shěn kē.
嵩呼闻万岁,凤辇下云梯。沈珂。
zhū chén zòu shàng yuè jūn, yuè jūn kàn le, dì yǔ sù yīng děng. lǎo méi bì yī kàn, shuō:" zhè shī bǐ wǒ men lián de, bù guò duō zhe jǐ jù, yě bú jiàn de yǒu shèn qí chù." hán huáng xiào dào:" zhǐ kǒng hái bù jí xiē." lǎo méi zhèng sè dào:" chú le dì shī jūn shī èr lián, yú wài de dōu bù fú." zhòng nǚ zhēn mò bù hán xiào. liáng liáng yù děng qǐ qǐng lè shí, zhāo shì lái zī. yuè jūn suì lìng shì nú fā chū, bìng yù:" míng rì mǎo yǔ, wèi kè nǎi jì. zhū chén zàn tuì, luán yú shàng xū zài sù."
诸臣奏上月君,月君看了,递与素英等。老梅婢一看,说:“这诗比我们联的,不过多着几句,也不见得有甚奇处。”寒簧笑道:“只恐还不及些。”老梅正色道:“除了帝师、军师二联,余外的都不服。”众女真莫不含笑。梁良玉等启请勒石,昭示来兹。月君遂令释奴发出,并谕:“明日卯雨,未刻乃霁。诸臣暂退,銮舆尚须再宿。”
dàng yè tiān jī chū míng, yuè jūn jí qǐ, wéi sù yīng hán huáng fēi yún liǔ yān dài yú zuǒ yòu. jiàn tài yáng cóng hǎi zhōng shēng chū, qí sè jiàng chì, qí guāng xuàn hè, dà ruò wǔ lǐ zhī chéng, xuàn mù duó shén, bù néng jiǔ shì. hǎi shuǐ yǒng fèi, chāo téng rì lún zhě shù cì, dào xiàng tài yáng shàng ér fù xià, xià ér fù shàng de guāng jǐng. yǒu qǐng, shān yāo tǔ chū yún wù, míng míng méng méng, biàn mǎn shì jiè. shí lǎo méi bì fāng qǐ, zǒu zhì gé qián, dà jīng yuē:" hǎi làng yǐ dào shān bàn, cǐ hùn dùn zhī xiàng yě. yí, wǒ xiǎo de dì shī nòng dào shù shuǎ wǒ lī."
当夜天鸡初鸣,月君即起,唯素英、寒簧、非云、柳烟待于左右。见太阳从海中升出,其色绛赤,其光炫赫,大若五里之城,炫目夺神,不能久视。海水涌沸,超腾日轮者数次,倒像太阳上而复下,下而复上的光景。有顷,山腰吐出云雾,溟溟蒙蒙,遍满世界。时老梅婢方起,走至阁前,大惊曰:“海浪已到山半,此混沌之象也。咦,我晓得帝师弄道术耍我哩。”
yuè jūn jí zhào zhū chén dēng gé. píng lán yī wàng, dàn jiàn bái máng máng yī piàn jiē shuǐ, zhí jiē dà hǎi, mò bù jīng yì. dì shì jiǔ zhī, fāng zhī shì yún qì bù mǎn. tài yáng zài qí shàng, guāng huá zhào yào, chū rú yín hàn zhī bō, xuán ruò huáng hé zhī làng, fān téng huó pō, xū líng biàn huàn, mò kě duān ní. zhēn cóng suǒ wèi dǔ zhě.
月君亟召诸臣登阁。凭阑一望,但见白茫茫一片皆水,直接大海,莫不惊异。谛视久之,方知是云气布满。太阳在其上,光华照耀,初如银汉之波,旋若黄河之浪,翻腾活泼,虚灵变幻,莫可端倪。真从所未睹者。
lǚ lǜ zòu:" chén wén shè zhī huáng shān yǒu yún hǎi, wú yóu de zào. wéi shǎo shí céng dēng sōng yuè, zé suǒ jiàn yǔ jīn rì tóng. yǐ cǐ tuī zhī, zhū yuè jiē yǒu yún hǎi, huáng shān dú shàn qí míng, chén bù néng jiě." yuè jūn dào:" pù bù yǐ tài xíng wéi shèng, ér lú shān dú zhe shí yǐ shòu shān wèi měi, ér qīng tián dú biǎo dòng yǐ huáng wéi wèi qí, ér táo yuán dú chuán sōng yǐ é méi wèi gǔ, ér dài yuè zhī dài fū dú xiǎn. pì rú cái rén xué shì zhī wén zhāng, huò jiàn zhī, huò bú jiàn zhī huò néng chuán, huò bù néng chuán: gù bù zài hu yōu liè, tè yǒu xìng yǒu bù xìng ěr."
吕律奏:“臣闻歙之黄山有云海,无由得造。惟少时曾登嵩岳,则所见与今日同。以此推之,诸岳皆有云海,黄山独擅其名,臣不能解。”月君道:“瀑布以太行为胜,而庐山独着;石以寿山为美,而青田独表;洞以黄围为奇,而桃源独传;松以峨眉为古,而岱岳之大夫独显。譬如才人学士之文章,或见知,或不见知;或能传,或不能传:固不在乎优劣,特有幸有不幸耳。”
yǒu qǐng, tài yáng xíng zhì zhōng tiān, yún qì yì jiā nóng mì, bàn jié tài shān, wǎn rán jìn zài hóng bō zhī nèi. cēn cī guài shí qí fēng, yǎn jiǎn duǎn sōng ǎi bǎi, lì lì kě shǔ. lǎo méi hū fā xiào dào:" qí yǔ qí yǔ, gǎo gǎo rì chū." sù yīng dào:" méi jiě wèi dì shī zhī yán bù yàn yé? táng shī yún:' xià fāng léi yǔ shàng fāng qíng.' nǐ kàn shān diān, quán wú cǎo mù, suī yǒu sōng bǎi, lí qí qū qǔ, bù yíng sān chǐ, fēi yǔ lù zài shān bàn zhī xià, bù zài shān bàn zhī shàng yé?" yòu guò piàn shí, yún qì jiàn jiàn jiě sàn. xiāo xiāo duàn yǔ, shàng zài piāo líng, píng chóu dà lù, gōu huì jiē yíng qiáo mù shū lín, qīng cuì yù dī. lǎo méi wèi zhòng nǚ zhēn dào:" bì jìng sù yīng yǒu xiē xiān qì, wǒ yī shí wù bú dào yě." sù yīng dào:" bì jìng méi jiě yǒu xiē shū dāi, wǒ yī shí kàn bu chū yě."
有顷,太阳行至中天,云气益加浓密,半截泰山,宛然浸在洪波之内。参差怪石奇峰,偃蹇短松矮柏,历历可数。老梅忽发笑道:“其雨其雨,杲杲日出。”素英道:“梅姐谓帝师之言不验耶?唐诗云:‘下方雷雨上方晴。’你看山巅,全无草木,虽有松柏,离奇屈曲,不盈三尺,非雨露在山半之下,不在山半之上耶?”又过片时,云气渐渐解散。萧萧断雨,尚在飘零,平畴大陆,沟浍皆盈;乔木疏林,青翠欲滴。老梅谓众女真道:“毕竟素英有些仙气,我一时悟不到也。”素英道:“毕竟梅姐有些书呆,我一时看不出也。”
yuè jūn yì wèi zhī pò yán. suí yù zhū chén:" qián xī yuè tíng fū rén sòng gū jiā yí zhàng, míng rì huí luán, xū wǎng yī xiè. dú shì tiān qí zuò yú qián diàn, zuò hé xíng lǐ? qīng děng yǒu néng rèn qí shì zhě, míng zǎo xiān wǎng hòu jià." lǚ lǜ dào:" chén bù cái, qián qù zhěng lǐ."
月君亦为之破颜。随谕诸臣:“前夕岳庭夫人送孤家仪仗,明日回銮,须往一谢。独是天齐坐于前殿,作何行礼?卿等有能任其事者,明早先往候驾。”吕律道:“臣不才,前去整理。”
zhū chén fāng shěng yí zhàng lái yóu. zhèng bù zhī diǎn lǐ rú hé, biàn dōu suí zhe jūn shī, tóng zhì yuè tíng què xià. jūn shī xián zuò qīng tán, bìng bù yì jí xíng lǐ yī shì. zhì chén kè, qián duì bào dì shī jià dào, jūn shī jí máng gǒng qǐng zhū chén bì rù dà mén zhī nèi, lìng dào shì huǒ sù yǎn shàng.
诸臣方省仪仗来由。正不知典礼如何,便都随着军师,同至岳庭阙下。军师闲坐清谈,并不议及行礼一事。至辰刻,前队报帝师驾到,军师疾忙拱请诸臣避入大门之内,令道士火速掩上。
yuè jūn jià zhì, jiàn quē mén yǐ bì, jí mìng huí luán qián xíng. jūn shī děng nǎi jìn shèng diàn, lǐ bài ér chū. gòng xiāng jīn, shī lēi dài zōng, yuǎn shèng qī shí jūn wáng fēng shàn qù shuí néng liào, yì liú hǎi biǎo, gèng fán liǎng sān xiān zǐ jiǎn suō lái. xià huí yǎn chū.
月君驾至,见阙门已闭,即命回銮前行。军师等乃进圣殿,礼拜而出。共相矜,诗勒岱宗,远胜七十君王封禅去;谁能料,疫流海表,更烦两三仙子剪蓑来。下回演出。