chá yí zhī zhèng, wèi chá zhū zǐ zhī sè, bié gōng shāng zhī yīn. gù hóng zǐ luàn zhū sè, yín shēng yí zhèng lè. luàn shēng yú yuǎn, yí shēng yú huò. wù yǒu yì lèi, xíng yǒu tóng sè. bái shí rú yù, yú zhě bǎo zhī yú mù shì zhū, yú zhě qǔ zhī hú háo shì quǎn, yú zhě xù zhī guā lóu shì guā, yú zhě shí zhī. gù zhào gāo zhǐ lù wéi mǎ, qín wáng bù yǐ wéi yí fàn lǐ gòng yuè měi nǚ, wú wáng bù yǐ wéi huò. jì yí wú dìng shì, shì yí wú chéng gōng. gù shèng rén bù kě yǐ yì shuō wèi míng, bì xìn fū bo, zhàn qí jí xiōng. shū yuē:" sān rén zhàn, bì cóng èr rén zhī yán." ér yǒu dà yí zhě," móu jí shù rén". gù kǒng zǐ yún: míng jūn zhī zhì, bù huàn rén zhī bù jǐ zhī, huàn bù zhī rén yě bù huàn wài bù zhī nèi, wéi huàn nèi bù zhī wài bù huàn xià bù zhī shàng, wéi huàn shàng bù zhī xià bù huàn jiàn bù zhī guì, wéi huàn guì bù zhī jiàn. gù shì wèi zhī jǐ zhě sǐ, nǚ wèi yuè jǐ zhě róng, mǎ wèi cè jǐ zhě chí, shén wèi tōng jǐ zhě míng. gù rén jūn jué yù xíng xíng, huàn qí bù míng. huò wú zuì bèi gū, huò yǒu zuì méng shù huò qiáng zhě zhuān cí, huò ruò zhě qīn yuàn huò zhí zhě bèi wǎng, huò qū zhě bù shēn huò yǒu xìn ér jiàn yí, huò yǒu zhōng ér bèi hài, cǐ jiē zhāo tiān zhī nì qì, zāi bào zhī huàn, huò luàn zhī biàn. wéi míng jūn zhì yù àn xíng, wèn qí qíng cí, rú bù xū bù nì, bù wǎng bù bì, guān qí wǎng lái, chá qí jìn tuì, tīng qí shēng xiǎng, zhān qí kàn shì. xíng jù shēng āi, lái jí qù chí, hái gù xū jiē, cǐ yuàn jié zhī qíng bù dé shēn yě. xià zhān dào shì, jiàn qiè tuì huán, chuǎn xī què tīng, chén yín fù jì, yǔ yán shī dù, lái chí qù sù, bù gǎn fǎn gù, cǐ zuì rén yù zì miǎn yě. kǒng zǐ yuē:" shì qí suǒ yǐ, guān qí suǒ yóu, chá qí suǒ ān, rén yān shòu zāi! rén yān shòu zāi!"
察疑之政,谓察朱紫之色,别宫商之音。故红紫乱朱色,淫声疑正乐。乱生於远,疑生於惑。物有异类,形有同色。白石如玉,愚者宝之;鱼目似珠,愚者取之;狐貉似犬,愚者蓄之;栝蒌似瓜,愚者食之。故赵高指鹿为马,秦王不以为疑;范蠡贡越美女,吴王不以为惑。计疑无定事,事疑无成功。故圣人不可以意说为明,必信夫卜,占其吉凶。《书》曰:“三人占,必从二人之言。”而有大疑者,“谋及庶人”。故孔子云:「明君之治,不患人之不己知,患不知人也」不患外不知内,惟患内不知外;不患下不知上,惟患上不知下;不患贱不知贵,惟患贵不知贱。故士为知己者死,女为悦己者容,马为策己者驰,神为通己者明。故人君决狱行刑,患其不明。或无罪被辜,或有罪蒙恕;或强者专辞,或弱者侵怨;或直者被枉,或屈者不伸;或有信而见疑,或有忠而被害,此皆招天之逆气,灾暴之患,祸乱之变。惟明君治狱案刑,问其情辞,如不虚不匿,不枉不弊,观其往来,察其进退,听其声响,瞻其看视。形惧声哀,来疾去迟,还顾吁嗟,此怨结之情不得伸也。下瞻盗视,见怯退还,喘息却听,沉吟腹计,语言失度,来迟去速,不敢反顾,此罪人欲自免也。孔子曰:“视其所以,观其所由,察其所安,人焉瘦哉!人焉瘦哉!”