sòng tài hòu shū, chuán yú huái dōng zhì zhì lǐ zhī yuàn, yuē:" wú lǎo yǐ, zhí cǐ shí jiān, bǐ fèng dà yuán huáng dì zhào shū, bǐ xiāng shuài lái fù, yǐ quán zōng shè, yǐ bǎo zú shǔ, yǐ jiù wàn xìng. rán shì yǐ zhì cǐ, wú kě nài hé, jǔ guó nèi shǔ. jīn dà bīng zài chéng, sān gōng bù jīng, jiǔ miào rú gù, bǎi xìng ān dǔ. qí yú zhōu xiàn, yǐ jiè sì jūn xià zhào kāi yù, bǐ gè yǐ qí dì guī yú dà yuán. qīng zì shǒu gū chéng, qín láo shèn zhì, dàn gēn běn yǐ bá, zòng yù gù shǒu, mín qí hé gū? wú zhòng kùn yī fāng zhī rén." sòng zhǔ zhào lá yáng zhōu shuài chén lǐ tíng zhī:" zì zhèn sì jī xù, zāo jiā duō nàn, quán chén shì dào wù guó bèi méng, zhì qín dà yuán xīng shī wèn zuì, yǐ rù jīng chéng. yǒu zhào xǔ cún zōng shè, bù hài shēng líng, zhǔn fèng tài hòu jiè mìng, jǔ guó nèi shǔ, gēn běn yǐ bá, qí yú zhōu xiàn, zòng yù gù shǒu, mín hé gū yān? zhào shū dào yuē, kě shùn tiān shí, jí yí guī fù. shēng mín miǎn lí tú dú, zōng miào bù zhì mǐn jué, gù zī zhào shì, xiǎng yí zhī xī."
宋太后书,传于淮东制置李知院,曰:“吾老矣,值此时艰,比奉大元皇帝诏书,俾相率来附,以全宗社,以保族属,以救万姓。然事已至此,无可奈何,举国内属。今大兵在城,三宫不惊,九庙如故,百姓安堵。其余州县,已戒嗣君下诏开谕,俾各以其地归于大元。卿自守孤城,勤劳甚至,但根本已拔,纵欲固守,民其何辜?毋重困一方之人。”宋主诏剌扬州帅臣李庭芝:“自朕嗣基绪,遭家多难,权臣似道误国背盟,至勤大元兴师问罪,已入京城。有诏许存宗社,不害生灵,准奉太后戒命,举国内属,根本已拔,其余州县,纵欲固守,民何辜焉?诏书到曰,可顺天时,亟宜归附。生民免罹荼毒,宗庙不至泯绝,故兹诏示,想宜知悉。”
dà chéng xiàng hè biǎo
大丞相贺表
chén bā yán děng yán: guó jiā zhī yè dà yī tǒng, hǎi yuè míng wáng huì zhī guī dì wáng zhī bīng chū wàn quán, xiǎo guó gǎn tiān wēi zhī kàng. shǐ gān gē zhī yuán jí, qì wén guǐ zhī huì tóng. qū yǔ yī qīng, pǔ tiān jūn qìng. chén bā yán děng, chéng huān chéng biàn, dùn shǒu dùn shǒu! qīn wéi huáng dì bì xià, dào guāng wǔ yè, tǒng jiē qiān líng. tī háng yuē chū zhī bāng, guàn dài yuè zhī zhī guó, jì dān yá ér shù zhí, yǎn hàn hǎi yǐ wéi jiā. dú cǐ sòng bāng fú zūn shēng jiào, wèi jiāng hú kě yǐ bǎo nì mìng, zhōu jí kě yǐ dí wáng shī, lián bīng fù gù, yú sì shí nián, bèi dé shí yán, nán yī èr jì. dāng shèng zhǔ fēi dù jiāng nán zhī yuē, qiǎn xíng rén qǐ wèi chéng xià zhī méng. dǎi kǎi zòu zhī yán hái, zhé jiān móu zhī fù sì. jū qiú wǒ xìn shǐ, wàng qián kūn zài zào zhī ēn jié nà wǒ pàn chén, dào lián hǎi èr chéng zhī dì. wǒ shì yǐ yǒu liù zài xiāng yáng zhī tǎo. bǐ jū rán wú yī jiè xíng lǐ zhī lái. huò jì chū yú zì qiú, nù zhì wén yú sī hè. chén sù jiāng jìn lǚ, gōng xíng tiān zhū. yuán cóng xiāng hàn zhī shàng liú, yí chū wǔ chāng zhī gù dù. fān píng yī kōng yú jiāng biǎo, fēng yān zhí jiē yú qián táng. shàng wú duó dé liàng lì zhī xīn, nǎi yǒu shā shǐ huǐ shū zhī shì. shǔ miào mó zhī qīn bǐng, jiē gēn běn zhī yí xiān. nǎi mìng ā lǎ hā qǔ dào yú dú sōng, dǒng wén bǐng jìn shī yú hǎi zhǔ, chén yǔ ā zhū ā dá hā děng tiǎn sī zhōng kǔn, zhí zhǐ sòng dōu. jī jiǎo zhī shì jì chéng, shuǐ lù zhī shī bìng jìn. cháng zhōu yī pò, liè jùn chuán xí ér xī píng lín ān wéi qī, zhū jiàng lián yíng ér bì huì. bǐ jí qióng cù, dié chū āi míng. shǐ zé wèi chēng zhí nà bì zhī qí, cì zé yǒu chēng fān fèng xǐ zhī qǐng. gù gān yán hé yì yú shí shì? lǜ ruì lǚ zhí dǐ qí jìn jiāo. zhào lái yòng shì zhī dà chén, fàng sàn sī guī zhī wèi shì. jué qiáng xīn zài, sì jiāo zhī héng cǎo dōu wú fēi zǒu jì qióng, yī yuè zhī jiàng fān shǐ shù. qí sòng zhǔ lǜ zhū dà chén, yǐ yú èr yuè chū liù yuē wàng quē bài fú guī fù qì. suǒ yǒu cāng lǐn fǔ kù, fēng jí dài mìng wài, chén fèng yáng kuān dà, fǔ jí lì mín, jiǔ qú zhī shì sì bù yí, yī dài zhī fán huá rú gù. zī wéi ruì suàn, zhuō guān qián wáng, shì wàn lǐ wèi mù qián, yùn tiān xià yú zhǎng shàng. zhì lìng chén děng huò duì míng shí, gē qī dé yǐ gào chéng, shēn qiè lóng tíng zhī xiǎng shàng wàn nián ér wèi shòu, gèng chén hǔ bài zhī cí. chén wú rèn zhān tiān wàng shèng, jī qiè bīng yíng zhī zhì, chén děng chéng huān chéng biàn, dùn shǒu dùn shǒu, jǐn yán.
臣巴延等言:国家之业大一统,海岳明王会之归;帝王之兵出万全,小国敢天威之抗。始干戈之爰及,迄文轨之会同。区宇一清,普天均庆。臣巴延等,诚欢诚忭,顿首顿首!钦惟皇帝陛下,道光五叶,统接千龄。梯航曰出之邦,冠带月支之国,际丹崖而述职,奄瀚海以为家。独此宋邦弗遵声教,谓江湖可以保逆命,舟楫可以敌王师,连兵负固,逾四十年,背德食言,难一二计。当圣主飞渡江南之曰,遣行人乞为城下之盟。逮凯奏之言还,辄奸谋之复肆。拘囚我信使,忘乾坤再造之恩;结纳我叛臣,盗连海二城之地。我是以有六载襄阳之讨。彼居然无一介行李之来。祸既出于自求,怒致闻于斯赫。臣肃将禁旅,恭行天诛。爰从襄汉之上流,移出武昌之故渡。藩屏一空于江表,烽烟直接于钱塘。尚无度德量力之心,乃有杀使毁书之事。属庙谟之亲禀,揭根本之宜先。乃命阿喇哈取道于独松,董文炳进师于海渚,臣与阿珠、阿达哈等忝司中阃,直指宋都。犄角之势既成,水陆之师并进。常州一破,列郡传檄而悉平;临安为期,诸将连营而毕会。彼极穷蹙,迭出哀鸣。始则为称侄纳币之祈,次则有称藩奉玺之请。顾甘言何益于实事?率锐旅直抵其近郊。召来用事之大臣,放散思归之卫士。崛强心在,四郊之横草都无;飞走计穷,一月之降幡始竖。其宋主率诸大臣,已于二月初六曰望阙拜伏归附讫。所有仓廪府库,封籍待命外,臣奉扬宽大,抚戢吏民,九衢之市肆不移,一代之繁华如故。兹惟睿算,卓冠前王,视万里为目前,运天下于掌上。致令臣等获对明时,歌《七德》以告成,深切龙庭之想;上万年而为寿,更陈虎拜之词。臣无任瞻天望圣,激切屏营之至,臣等诚欢诚忭,顿首顿首,谨言。
hè biǎo
贺表
shèng rén zhī bīng rén ér wēi, wú yuǎn bù fú tiān xià zhī shì lí bì hé, yǒu xiǎn jí píng. fāng qī sì hǎi zhī huì tóng, qǐ xǔ yī jiāng zhī xiàn gé. jié shū lǚ zhì, qìng sòng jiāo chí. qīn wéi huáng dì bì xià, zhì dé tǐ yuán, zhōng huá kāi tǒng, měi huà jì dōng xī zhī bèi, jiān ài wú nán běi zhī fēn. fú tú xiǎo bāng, zhé jū shǐ jié, yòu nà wǒ pàn jiāng, dào jù wǒ lì chéng, suī jiù jīng ní zhī zhū, shàng yí fēng chài zhī dú. chǔn ěr sān miáo fú lǜ, mìng yǔ qún hòu cú zhēng, yī gǔ ér dìng jīng xiāng, zài jià ér jiàng è yuè. kāi huáng miàn fù, jiāng dì xīn guī. tiě wèng zhī jiān chéng zì cuī, jīn líng zhī wáng qì hé zài. chǔ dì liù qiān lǐ, bù láo qín jiāng zhī zēng bīng qián táng shí wàn jiā, yǐ jiàn wú wáng zhī nà tǔ. wěi jiāng xī cháo yú guó xià, yòu jūn xiá cuàn yú hǎi zhōng, fāng zhī shì xiǎn zhī chà, yīng huǐ qiú hé zhī wǎn. chén dāo jū mù jì, xǐ tīng kǎi yīn. shěn céng chōng zài bǐ zhī chén, yóu dāng shù jí xūn zhī shì. jùn bēn xiào mìng, zhèng hǎi nèi yī jiā zhī shí hǔ bài yáng xiū, shàng tiān zǐ wàn nián zhī shòu.
圣人之兵仁而威,无远不服;天下之势离必合,有险即平。方期四海之会同,岂许一江之限隔。捷书屡至,庆颂交驰。钦惟皇帝陛下,至德体元,中华开统,美化既东西之被,兼爱无南北之分。弗图小邦,辄拘使节,诱纳我叛将,盗据我历城,虽就鲸鲵之诛,尚遗蜂虿之毒。蠢尔三苗弗率,命予群后徂征,一鼓而定荆襄,再驾而降鄂岳。开黄面缚,江地心归。铁瓮之坚城自摧,金陵之王气何在。楚地六千里,不劳秦将之增兵;钱塘十万家,已见吴王之纳土。伪将悉朝于国下,幼君遐窜于海中,方知恃险之差,应悔求和之晚。臣叨居牧寄,喜听凯音。矧曾充载笔之臣,尤当述集勋之事。骏奔效命,正海内一家之时;虎拜扬休,上天子万年之寿。
cì sòng wáng zhào
赐宋王诏
shàng tiān juàn mìng, huáng dì shèng zhǐ, yù sòng guó zhǔ:" xī wǒ tài zǔ shèng wǔ huáng dì, ruì móu xióng duàn, yǎn diàn zhū guó. wéi bǐ dōng nán, xián xiū chén zhí. xī ěr sòng yǔ jīn lín, dǎi zhì yú jīn, jiē wǒ jiāng chǎng. bǐ guó cháng qiǎn shǐ yú wǒ jiā, xún jí tiǎn jué, bǐ shī jié hǎo, shí ěr zì zào. nǎi zhě shī yǐ jì jiāng, réng qiě àn bīng, fù qiǎn shǐ yǐ lǐ wǎng yù, shí ěr shùn lìng guī kuǎn, shì qǐ bù shū? jí bīng yā lín ān, fāng chū qǐng xiáng. lùn yǐ guó diǎn, gù wú kuān yòu. rán ěr guó zhèng, xī chū quán chén, ruò ěr mǔ zǐ, chū wú suǒ yǔ. zhèn jì zhī zhī, fù yǐ zuì qiǎn, jiā ěr mǔ zǐ zhī gōng, gù suǒ bù rěn. kuàng ěr jǔ zhāo lái jìn, jiā nǎi shì xīn, ér yōu wò zhī lìng kě bù shēn hū? yōng xī chǒng zhāng, bèi zī yì shù, kě kāi fǔ yí tóng sān sī jiǎn jiào sī tú yíng guó gōng. yí lìng zhǔn cǐ. zhì yuán shí sān nián liù yuè yuē."
上天眷命,皇帝圣旨,谕宋国主:“昔我太祖圣武皇帝,睿谋雄断,奄奠诸国。惟彼东南,咸修臣职。昔尔宋与金邻,逮至于金,接我疆场。彼国常遣使于我家,寻即殄绝,俾失结好,实尔自造。乃者师已济江,仍且按兵,复遣使以理往谕,时尔顺令归款,事岂不殊?及兵压临安,方出请降。论以国典,固无宽宥。然尔国政,悉出权臣,若尔母子,初无所与。朕既知之,复以罪谴,加尔母子之躬,固所不忍。况尔举朝来觐,嘉乃是心,而优渥之令可不伸乎?庸锡宠章,备兹异数,可开府仪同三司、检校司徒、瀛国公。宜令准此。至元十三年六月曰。”
zhuī zèng zhèng jiāng
追赠郑江
qiè wéi gǔ zhī suǒ yǐ chēng dà yǒng ér lì yì gōng zhě, gài shang zhī rén yǒu jī quàn zhī shù shǐ rán yě. bù ěr, jiāng tōu zú duò, wàng qí yǒu qí gōng yú tiān xià bù néng yě. bǐ wén gù hé nán lù tǒng jūn zhèng jiāng, jīn nián sì yuè nèi, xiāng yáng chéng xià, yǐ zhàn ér sǐ, qì jīn bàn zǎi, cháo tíng wú zhuī jiǎng zhī mìng. jīn cān xiáng guó jiā fāng hùn yī qū yǔ, gǒu sǐ yú wáng shì zhě bù jiā zhuī jiǎng, zé tōu ān gǒu róng zhī tú yǐ wéi dé jì. zhào de jìn lì yǐ tā gōng zhuī fēng zhě wǎng wǎng yǒu zhī, bǐ bèi jiān zhí ruì, bù gù sǐ nàn, wèi guó jiā bào xiào zhě, ruò bù liàng jiā zhuī zèng, kǒng yú jī quàn kè dí zhì shèng zhī shù, yǒu suǒ wèi jǐn.
切惟古之所以称大勇而立异功者,盖上之人有激劝之术使然也。不尔,将偷卒惰,望其有奇功于天下不能也。比闻故河南路统军郑江,今年四月内,襄阳城下,以战而死,迄今半载,朝廷无追奖之命。今参详国家方混一区宇,苟死于王事者不加追奖,则偷安苟容之徒以为得计。照得近例以他功追封者往往有之,彼被坚执锐,不顾死难,为国家报效者,若不量加追赠,恐于激劝克敌制胜之术,有所未尽。
yān shān píng qìng ān qǐ gài cí táng, kāi bǎn yìn zào píng sòng lù.
燕山平庆安起盖祠堂,开板印造《平宋录》。
fǔ láo zhàn shì
抚劳战士
qiè wéi gǔ zhī yòng rén, néng jǐn sǐ lì zhě, bù guò mǐn qí láo kǔ yuè yǐ shǐ lìng ér yǐ. gài bīng yǐ qì wéi zhǔ, suǒ guì gǎn fā zhèn zuò, bù zhì yǒu duò guī zhī yì. qiè jiàn xiāng yáng zhī yì, yǐ shù shí wàn zhòng dùn yú jiān chéng xià, jīng yǒu sì nián, shǔ tiān yán zhàng, gōng shǒu bào lù, bù zhàn ér yì sǐ zhě, wú suì wú zhī. jí mù yǐ shì yán zhàng, jiāng shuǐ xiàng fā, shè rú qù suì zhī xià, sòng rén tǒng yǐ zhōu shī lái kàng, nèi yǐ sǐ kòu, bì chū xiāng yìng, qí lì hài suǒ guān fēi qīng, dāng cǐ zhèng shuài chén chóu huà zhī yuē, jiàng shì jié jìn zhī shí yě. jīn suī shěng guān jié zhì yú shàng, cháo tíng yì yí zhì wèi fǔ láo, gǎn fā rén xīn, zhèn zuò shì qì. yú jiàn hé wú wén zòu ēn zhǐ, yì bǐ jūn qián, xuān yù fǔ wèi, shǐ gōng guò liǎng míng, shǎng fá bì xìn. rán hòu xù qíng ér mǐn qí láo, shǐ sān jūn zhī shì qiān yuē:" wǒ zhī sǐ shēng yǒu suǒ guī yǐ, wǒ zhī qín kǔ wèi shàng zhī yǐ." zhòng jì xǐ qí rú cǐ, suī zhì zhī zhòng dì, yān yú suì yuè, rén jiāng fèn fā zhōng yì, xīn lì yī dān, yǒng qì zì bèi, ér qīn shàng sǐ zhǎng, yǐ wéi dāng rán. suǒ wèi yuè yǐ shǐ mín, mín wàng qí sǐ zhě yě.
切惟古之用人,能尽死力者,不过闵其劳苦、悦以使令而已。盖兵以气为主,所贵感发振作,不致有堕归之意。切见襄阳之役,以数十万众顿于坚城下,经有四年,暑天炎瘴,攻守暴露,不战而疫死者,无岁无之。即目已是炎瘴,江水向发,设如去岁之夏,宋人统以舟师来抗,内以死寇,必出相应,其利害所关非轻,当此正帅臣筹画之曰,将士竭尽之时也。今虽省官节制于上,朝廷亦宜制为抚劳,感发人心,振作士气。愚见合无闻奏恩旨,诣彼军前,宣谕抚慰,使功过两明,赏罚必信。然后序情而闵其劳,使三军之士佥曰:“我之死生有所归矣,我之勤苦为上知矣。”众既喜其如此,虽置之重地,淹于岁月,人将奋发忠义,心力一殚,勇气自倍,而亲上死长,以为当然。所谓悦以使民,民忘其死者也。
chéng xiàng bā yán gōng xūn dé bēi
丞相巴延公勋德碑
gān wèi tiān, tǒng yuán qì kūn wèi dì, tǒng yuán xíng. fǔ yǐ sì shí, zuǒ yǐ liù zǐ, tiān dì suǒ yǐ bù yán ér huà, wú wéi ér chéng yě. qīn wéi xiàn tiān shù dào rén wén yì wǔ dà guāng xiào huáng dì, zhuǎn qián yuán yǐ jiàn guó, fǎ kūn yuán ér jì nián, cōng míng ruì zhī, shén wǔ bù shā, wò fú chǎn zhēn, hùn yī qū yǔ. yuē yuè suǒ zhào, shuāng lù suǒ zhuì, fán yǒu xuè qì, mò bù chén shǔ. shǒu chū shù wù ér wàn guó níng, hán hóng guāng dà ér pǐn wù hēng. tiān fù zhī gāo, dì zài zhī hòu, bù kě míng yán, bù kě huì huà, suǒ kě dé ér jiàn zhě, sì shí zhī yùn xíng, liù zǐ zhī biàn huà. fán fǔ bì zhī chén, yǒu ruò chéng xiàng bā yán gōng zhī dìng jiāng nán, qí xūn dé shàng kě kǎo yǐ. zhì yuán shí yǒu yī sì jiǎ xū, dōng shí èr yuè, chéng xiàng zǒng shī dù jiāng. yòu míng nián bǐng zǐ chūn, shī cì háng zhī jìn jiāo, xíng zhōng shū shěng yǐ zhōng kǔn rù háng. lián chéng liè lěi, wàng fēng kuǎn fù. nóng bù shì lěi, bīng bù xuè rèn shì bù yì sì, qiū háo fú jīng. tiān mìng yōu guī, rén xīn xīn dài. bù móu ér tóng, bù jiè yǐ fú, huáng tóng bái sǒu, shǒu é zàn tàn, zhù shèng shì jūn chén tóng dé, shí wàn shí yì, yǒng fú qū xià, wú qián wěi jī, duì tiān hóng xiū, yú shì hū zài. jǐ shī chén děng cháng bài shǒu dùn shǒu, zhuāng sòng zhào zhǐ, shēn hòu kěn cè, qū yì zhāo huái, wéi kǒng shēng líng wǎng shòu qí hài, shāng shèng tiān zǐ bù shā zhī rén yě. chéng xiàng duì yáng xiū mìng, yī shì yǐ bù shā wèi shì, qǐ wéi bù shā, yì yòu bù tān. dōng nán gǒu ān, lǜ cháng zhōng rěn, mián lì jī jiǔ, xiū yǎng fán shù quán chén shàn shì, guì qī zhí sī, duō zī hòu cáng, fù yú gōng shì zǐ nǚ rú lín, yù bó rú shān, chàng yě zhēn guài, wèi cháng yù mù. shì shù zī huáng, xiāng chuǎn tú shū, wēi yǒu xiàn kuì, yī wú suǒ qǔ. gōng tíng nèi chǔ, fǔ kù wài zhì, jǐn hù fēng jué, xī guī yǒu sī. jiāo guān zhī wài, jìn zhǐ fú lüè, fēn tún liè shù, tián lǐ xiāng ān. jì yòu fā gōng lǐn yǐ jì mín shí, juān fáng zū yǐ diàn mín jū juān shān lín chuān zé zhī lì yǐ biàn mín yòng, jiǎn shàng gòng wù bó zhī fù yǐ kuān mín lì. yì yuē:" wáng mìng sān qū, shī qián qín yě." yán shùn ér xiàng wǒ zhě, zòng ér fú qín yě. shū yuē:" mín xīn wú cháng, wéi huì zhī huái." yán néng shēng sī mín zhě, mín suǒ guī yě. chéng xiàng zhàng yuè zhuān zhēng, yú guó yǒu dà gōng, wèi xūn yú mín yǒu dà huì, wèi dé. xūn dé zhī shèng, zhuō guān qián gǔ, háng mín qiān wàn, jūn shòu wò cì, mò zhī suǒ bào. shì mín lǜ qǐng fá shí wèi xūn dé bēi, zhāo shì wú jí. míng yuē: huáng yuán shòu mìng, guāng zhái jiǔ qū. xuán qián zhuǎn kūn, jià táng yì yú. zhì yuán jiàn hào, hùn hé yú tú, yī tǒng zhī shèng, gèn gǔ suǒ wú. cì yuè tuī gǔ, mì wù dōu yú. gān gē suǒ zhǐ, rén yì yǔ jù. qǐ qí dé yǐ, fán wǒ shī tú. yǔ zhòu zhé liè, yù tóng qí shū. fěi bīng bù fú, fěi máng gǎn tú. bù jí bù xú, nán bāng shì cú. shěn shì xiào shùn, ěr dān ěr hú. ěr huò fú lüè, ěr nú fú fú. jiāng zhī guǎng yǐ, yì jì fú zhǐ? tiān zhī suǒ yǔ, jiāng yān bū zhǐ? xiāng chén yuē: xī! wǒ xī ěr fú, bù shā bù tān, shēn lìng qián qū. bǎi chéng ān dǔ, yú chǔ yú wú. háng mín qiān wàn, yì jù wèi yú. dà xūn shèng dé, kě juān kě mó. qiān wàn sī nián, yǐ chǐ miào mó. zhì yuán shí sān nián èr yuè yuē, sì míng shǐ zhōu qīng zhuàn, xuān shòu xuān wǔ jiàng jūn guǎn jūn zǒng guǎn wāng sòng yīng shěng xuǎn qí lǎo chén xiāng shí qí lǎo gù dé róng qí lǎo bān shǒu yù zhèn zōng děng lì shí.
乾为天,统元气;坤为地,统元形。辅以四时,佐以六子,天地所以不言而化,无为而成也。钦惟宪天述道、仁文义武、大光孝皇帝,转乾元以建国,法坤元而纪年,聪明睿知,神武不杀,握符阐珍,混一区宇。曰月所照,霜露所坠,凡有血气,莫不臣属。首出庶物而万国宁,含弘光大而品物亨。天覆之高,地载之厚,不可名言,不可绘画,所可得而见者,四时之运行,六子之变化。繁辅弼之臣,有若丞相巴延公之定江南,其勋德尚可考已。至元十有一祀甲戌,冬十二月,丞相总师渡江。又明年丙子春,师次杭之近郊,行中书省以中阃入杭。连城列垒,望风款附。农不释耒,兵不血刃;市不易肆,秋毫弗惊。天命攸归,人心欣戴。不谋而同,不戒以孚,黄童白叟,手额赞叹,祝圣世君臣同德,时万时亿,永福区夏,无前伟绩,对天宏休,于是乎在。虮虱臣等尝拜手顿首,庄诵诏旨,深厚恳恻,曲意招怀,惟恐生灵枉受其害,伤圣天子不杀之仁也。丞相对扬休命,壹是以不杀为事,岂惟不杀,抑又不贪。东南苟安,率尝中稔,绵历积久,休养繁庶;权臣擅事,贵戚殖私,多赀厚藏,富于公室;子女如林,玉帛如山,倡冶珍怪,未尝寓目。士庶缁黄,香荈图书,微有献馈,一无所取。宫廷内储,府库外峙,谨护封鐍,悉归有司。郊关之外,禁止俘掠,分屯列戍,田里相安。既又发公廪以济民食,蠲房租以奠民居;捐山林川泽之利以便民用,减上供物帛之赋以宽民利。《易》曰:“王命三驱,失前禽也。”言顺而向我者,纵而弗禽也。《书》曰:“民心无常,惟惠之怀。”言能生斯民者,民所归也。丞相杖钺专征,于国有大功,为勋;于民有大惠,为德。勋德之盛,卓冠前古,杭民千万,均受渥赐,莫知所报。士民率请伐石为勋德碑,昭示无极。铭曰:皇元受命,光宅九区。旋乾转坤,驾唐轶虞。至元建号,混合舆图,一统之盛,亘古所无。赐钺推毂,密勿都俞。干戈所指,仁义与俱。岂其得已,烦我师徒。宇宙磔裂,欲同其殊。匪兵不服,匪氓敢屠。不亟不徐,南邦是徂。审势效顺,尔箪尔壶。尔货弗掠,尔孥弗俘。江之广矣,亦既桴止?天之所与,将焉逋止?相臣曰:嘻!我息尔孚,不杀不贪,申令前驱。百城安堵,于楚于吴。杭民千万,易惧为娱。大勋盛德,可镌可摹。千万斯年,以侈庙谟。至元十三年二月曰,四明史周卿撰,宣授宣武将军管军总管汪宋英、省选耆老陈相实、耆老顾德荣、耆老班首喻震宗等立石。
yòu bēi zhì yuán shí sān nián bǐng zǐ chūn èr yuè, jiàn yú háng zhī xíng zhōng shū shěng, yǐ jì shū jī. suì yuè jìn jiǔ, shì huǐ yú huǒ. shì mín zhuī niàn, hé cí qí qǐng, nǐ fù jiù guān. shěng fǔ zhòng jiā qí qǐng ér jīn cóng zhī, nǎi shāo rùn sè qí cí, zhòng lì sī bēi. shān kě mó, gǔ kě yīn, cǐ dé cǐ xūn tiān dì cún. zhì yuán sān shí yī nián chūn sān yuè wàng yuē, shǎo zhōng dài fū háng zhōu lù zǒng guǎn jiān guǎn nèi quàn nóng shì kòu yuán dé jǐn bá, bìng shū dān zhuàn é.
右碑至元十三年丙子春二月,建于杭之行中书省,以纪殊绩。岁月浸久,适毁于火。士民追念,合词祈请,拟复旧观。省府重嘉其请而矜从之,乃稍润色其辞,重立斯碑。山可磨,谷可堙,此德此勋天地存。至元三十一年春三月望曰,少中大夫、杭州路总管、兼管内劝农事寇元德谨跋,并书丹篆额。