xià sì yuè yǐ chǒu, ā zhū fèng shèng zhǐ fēn bīng zhú wéi shǒu yáng zhōu, tún yú guā zhōu chéng. chéng xiàng yǔ lǚ wén huàn jí zhū jiāng zhèn shǒu jiàn kāng, hòu qiū zài jǔ. yì yuē, shì fèng yù ài xiān fèng zhǐ zhào chéng xiàng fù què jì shì. chéng xiàng lìng méng gǔ wàn hù ā lǎ hā quán shěng shì, réng zī shēng láng zhōng mèng qí yuán wài láng liú jiāng yì shì.
夏四月乙丑,阿珠奉聖旨分兵築圍守揚州,屯於瓜洲城。丞相與呂文煥及諸將鎮守建康,候秋再舉。翌曰,侍奉御愛仙奉旨召丞相赴闕計事。丞相令蒙古萬戶阿喇哈權省事,仍咨升郎中孟祺、員外郎劉江議事。
wǔ yuè xīn sì, chéng xiàng qù zhuāng fā jiàn kāng. rén wǔ zhì zhèn jiāng, huì tóng ā zhū ā dá hā děng yì zhèn shǒu děng shì, réng yù zhū jiāng liàn xí suǒ bù shuǐ lù shì zú, jiǎ zhàng wù yào yán zhěng, huǎn jí shì yòng, wú lìng dài duò. zhū jiāng shòu zhǐ huī hái. guǐ wèi, tóng lǚ wén huàn jì jiāng běi, shí tiān lín cóng xíng. zhì qīng hé kǒu, chéng xiàng chí yì xiān fù què, fū chén píng sòng chóu huà, zhì zūn xī jiē jiā nà.
五月辛巳,丞相趣裝發建康。壬午至鎮江,會同阿珠、阿達哈等議鎮守等事,仍諭諸將練習所部水陸士卒,甲仗務要嚴整,緩急適用,毋令怠惰。諸將受指揮還。癸未,同呂文煥濟江北,石天麟從行。至清河口,丞相馳驛先赴闕,敷陳平宋籌畫,至尊悉皆嘉納。
qī yuè jǐ chǒu, chéng xiàng bài zhōng shū yòu chéng xiàng, suì zòu bǎo píng zhāng ā zhū zhī gōng, yì bài zhōng shū zuǒ chéng xiàng.
七月己丑,丞相拜中書右丞相,遂奏保平章阿珠之功,亦拜中書左丞相。
bā yuè guǐ mǎo, fā shàng dōu nán xíng. bā yuè dīng wèi, zhì dà dū, shěng yuàn tái zhòng guān liú yàn sān yuē. xīn hài, fā dà dū, zì hé jiān qǔ dào shān dōng lù, zhí rù dōu. jīng qí tán lián hǎi děng chù, bìng xún shì biān chuí yào hài, bì lěi jiān cuì, yòng bīng shè bèi, diào huái dōng yuán shuài yòu chéng bó luō huān zuǒ fù dōu yuán shuài yòu chéng a lǐ bó suǒ bù jūn bīng wàn zhòng fù jiāng ér jìn.
八月癸卯,發上都南行。八月丁未,至大都,省院台眾官留宴三曰。辛亥,發大都,自河間取道山東路,直入都。經圻潭漣海等處,並巡視邊陲要害,壁壘堅脆,用兵設備,調淮東元帥右丞博囉歡、左副都元帥右丞阿里伯所部軍兵萬眾附江而進。
jiǔ yuè wù yín, yuè bīng yú huái ān chéng xià. huái dōng zhāo tǎo shǐ qiān shū mì yuàn shì ā ěr mò sè shǒu xīn chéng bīng yì huì hé. shì yuē, zhǐ shòu zhū jiāng fāng lüè. jǐ mǎo jié dàn, huì bīng yú huái ān chéng xià, lìng ān dōng zhōu guī fù guān sūn sì wǔ děng kòu chéng dà hū, yù huái ān děng jiāng xǔ ān fǔ yuē: chéng xiàng fèng dà yuán tiān zǐ mìng, jǔ bīng nán fá, suǒ xiàng wú qián, shēng shì zhèn tiān, dōng lián hǎi jiào, xī dǐ chuān shǔ, yán jiāng zhōu jùn, wàng fēng nà kuǎn, qí shú bù zhī? jīn wǒ děng míng jué yǒu guāng yú sòng, nǎi zhì hé jìng shēng líng, jù huò ān yè, rǔ cáo sī zhī, yí sù lái jiàng, zé kě zhuǎn huò wèi fú. rú bù rán, chéng xiàn zhī yuē, zhū miè wú yí, huǐ jiāng hé jí. yòu xì wén shū yú shǐ, shè yú chéng zhōng, yǐ yáo zhòng xīn. xīn sì, qiǎn ā ěr mò sè lǐng běn bīng chuán tiě qí jù qí běi chéng xī mén, chéng xiàng yǔ bó luō huān a lǐ bó děng qīn lín nán chéng bǎo, zhǐ huī zhū jiāng, fēn dào jìn gōng qí bǎo. é ér bīng zhòng gǔ yǒng, zhǎng qū dēng chéng, suì bá zhī. sòng bīng dà kuì, qū bēn dài chéng zhī xià. wǒ jūn zhuī shā, zhí dǐ mén, qiáo duàn, suì bù dé jìn, yì zhǎn shǒu shù bǎi jí. guǐ wèi, píng qí nán bǎo.
九月戊寅,閱兵於淮安城下。淮東招討使、簽樞密院事阿爾默色守新城兵亦會合。是曰,指授諸將方略。己卯詰旦,會兵於淮安城下,令安東州歸附官孫嗣武等扣城大呼,諭淮安等將許安撫曰:「丞相奉大元天子命,舉兵南伐,所向無前,聲勢震天,東連海嶠,西抵川蜀,沿江州郡,望風納款,其孰不知?今我等名爵有光於宋,乃至合境生靈,俱獲安業,汝曹思之,宜速來降,則可轉禍為福。如不然,城陷之曰,誅滅無遺,悔將何及。」又系文書於矢,射於城中,以搖眾心。辛巳,遣阿爾默色領本兵船鐵騎拒其北城西門,丞相與博囉歡、阿里伯等親臨南城堡,指揮諸將,分道進攻其堡。俄而兵眾鼓勇,長驅登城,遂拔之。宋兵大潰,趨奔大城之下。我軍追殺,直抵門,橋斷,遂不得進,亦斬首數百級。癸未,平其南堡。
jiǎ shēn, fā huái ān nán xíng. bǐng xū, zhì bǎo yīng jūn. wù zǐ, gōng bái mǎ hú, kè zhī. sù liú zhì qīng jiāng táo yuán, jìn zhì gāo yóu jìng. qiǎn zhàng qián hā bì qí qiān hù sè chè kěn děng xiān shuài tiě qí shù bǎi qū gāo yóu. yù sòng bīng chū zhàn, sòng bīng dà bài, zhǎn shǒu shù jí. cì yuē, chéng xiàng lǜ zhū jiāng yuè bīng chéng xià, guān sòng bì lěi ér hái. jìn zhì fàn guāng hú, bì bīng zhī mín shén zhòng. chéng xiàng qiǎn rén zhāo yù, xī jiàng. yòu qiǎn shì wèi jūn zǒng guǎn yán jù děng chéng zhàn jiàn wǔ shí yú sōu, pò cǎo hú xiāng zéi, jí yuē kè zhī, jīn zhū jiāng mò mǎ qí xíng.
甲申,發淮安南行。丙戌,至寶應軍。戊子,攻白馬湖,克之。溯流至清江桃源,進至高郵境。遣帳前哈必齊、千戶色徹肯等先帥鐵騎數百趨高郵。遇宋兵出戰,宋兵大敗,斬首數級。次曰,丞相率諸將閱兵城下,觀宋壁壘而還。進至范光湖,避兵之民甚眾。丞相遣人招諭,悉降。又遣侍衛軍總管顏聚等乘戰艦五十餘艘,破草湖鄉賊,即曰克之,今諸將秣馬俟行。
shí yuè jǐ yǒu, zhì yáng zhōu. gēng xū, huì bīng wéi shǒu yáng zhōu, yào qí wēi wǔ, píng zhāng ā zhū jí yòu chéng zhāng huì cān zhèng mǐn zhū ěr dān lǜ zhū jiāng lái yíng. rén zǐ, ā zhū shòu zuǒ chéng xiàng xuān. guǐ chǒu, chéng xiàng cì dà wān tóu xīn bǎo, mìng zhū jiāng zhǐ huī fāng lüè. ā lǎ hā zì jiàn kāng lái jiàn chéng xiàng. shì yuē, dà yǔ, hái yíng. yǐ mǎo, yǔ zuǒ chéng xiàng ā zhū bīng hé. lìng ā lǎ hā hái jiàn kāng qǐ bīng. xīn chǒu, liú bó luō huān a lǐ bó děng bù ruì bīng wàn zhòng shǒu wān tóu bǎo. shì yuē, dà bīng nán jǔ. chéng xiàng guān yáng zi qiáo bǎo. shì yè sù yú guā zhōu. rén xū, dù jiāng zhì zhèn jiāng, xuān dú shèng zhǐ yú fǔ xiè, zhì xíng shū mì yuàn, lìng guān ā dá hā dǒng wén bǐng tóng shǔ xíng zhōng shū shěng. zuǒ chéng ā dá hā bù zuǒ jūn zhū jiāng xiān gōng cháng zhōu bù xià. chéng xiàng yǔ ā zhū yì píng sòng dà shì, suì fēn zhū jūn wèi sān dào, huì yú lín ān. yòu jūn yǐ cān zhèng ā lǎ hā sì wàn hù zǒng guǎn è luō qí děng shuài méng gǔ hàn jūn bù qí shí yú wàn zhòng, zì jiàn kāng chū, yóu ān qìng zhí qū dú sōng lǐng. zuǒ jūn yǐ cān zhèng dǒng wén bǐng méng gǔ guān shuài wàn hù zhāng hóng fàn wàn hù zhāng zhī dōu tǒng fàn wén hǔ wáng shì qiáng guǎn rú dé shǐ shèng děng shěng dōu shì yáng huì, lǐng mù fǔ shì, shuǐ lù jīng bīng shù shí wàn, chū jiāng rù hǎi, qǔ dào jiāng yīn, jìn qū xǔ pǔ gǎn pǔ shàng hǎi huá tíng děng chù. chéng xiàng jì zuǒ chéng ā dá hā zhì zhōng dào, xíng dū shěng shì, tǒng shuài qún jiāng, xián shòu jié dù, cái duàn dà shì, shuài méng gǔ hàn jūn yī wàn zhòng, shuǐ lù jì jìn, qū cháng zhōu. shì yuē, zuǒ chéng xiàng fèng zhào zhǐ fēn bīng zhèn è yáng zhōu, tún yú guā zhōu.
十月己酉,至揚州。庚戌,會兵圍守揚州,耀其威武,平章阿珠及右丞張惠、參政敏珠爾丹率諸將來迎。壬子,阿珠受左丞相宣。癸丑,丞相次大灣頭新堡,命諸將指揮方略。阿喇哈自建康來見丞相。是曰,大雨,還營。乙卯,與左丞相阿珠兵合。令阿喇哈還建康起兵。辛丑,留博囉歡、阿里伯等部銳兵萬眾守灣頭堡。是曰,大兵南舉。丞相觀楊子橋堡。是夜宿於瓜洲。壬戌,渡江至鎮江,宣讀聖旨於府廨,置行樞密院,令官阿達哈、董文炳同署行中書省。左丞阿達哈部左軍諸將先攻常州不下。丞相與阿珠議平宋大事,遂分諸軍為三道,會於臨安。右軍以參政阿喇哈、四萬戶總管鄂囉齊等帥蒙古、漢軍步騎十餘萬眾,自建康出,由安慶直趨獨松嶺。左軍以參政董文炳、蒙古官帥萬戶張宏范、萬戶張祗、都統范文虎、王世強、管如德、史勝等、省都事楊晦,領幕府事,水陸精兵數十萬,出江入海,取道江陰,進趨許浦、澉浦、上海、華亭等處。丞相暨左丞阿達哈至中道,行都省事,統帥群將,咸受節度,裁斷大事,帥蒙古漢軍一萬眾,水陸繼進,趨常州。是曰,左丞相奉詔旨分兵鎮遏揚州,屯於瓜洲。
shí yī yuè jǐ mǎo, chéng xiàng chū zhèn jiāng, sù yú dān yáng. rén wǔ, zhì cháng zhōu, qián jìn zhī bīng, xiāng chí bù jué. zhì yuē, chéng xiàng shuài dà bīng yán wéi qí chéng, bì yǐ lì mù wèi zhī, qí chí qiàn jì shēn qiě kuò, gōng zhī chéng nán. chéng xiàng zhào zhū jiāng zhǐ shòu fāng lüè, lìng gè bèi gōng jù, qī yú lái yuē, fēn dào gōng jī. yòu xiān qiǎn rén dà hū chéng xià, yù yán yuē: chéng zhōng jiāng shuài shì shù, yí sù lái jiàng, miǎn ěr cáo jù dí zhī zuì. chéng zhōng bù tīng. guǐ wèi, yòu lìng zhū yuàn lì shū yù wén shè rù chéng zhōng, yuē: cháng zhōu zhǔ shuài jiāng xiào shì shù, cháng zhōu wǒ dà yuán yǐ fù zhī chéng, ěr zhòng fù lái jù zhī, dà chéng xiàng lǐng bīng lín chéng, sì miàn gōng jī, shì yì cuī kū ěr. rán wǒ niàn zhǔ shàng hǎo shēng è shā, wù yǐ zhāo lái wèi xiān, lián yuē qiǎn rén gào yù, wèi jiàn tīng cóng. ěr zhī shì mín, wù yǐ guī jiàng fù pàn wèi yí ěr zhī jiāng shì, wù yǐ jù dí wǒ shī wèi jù. yuē yǐ lái yuē, rú néng chū chéng guī fù, yǐ bǎo shēng líng, qián zuì yī wú suǒ wèn, bù wàng lù yī rén, réng yī yán jiāng yǐ fù zhōu chéng yī lì qiān jiā jué shǎng, sì mín gè lìng ān yè. ruò gèng zhí mí jiān jù, chéng pò zhī yuē, zhěn shī liú xiě zhě, lǎo yòu wú yí. yí sù shěn sī, wú yí hòu huǐ. yòu bù tīng. chéng xiàng qīn dū zhàng qián jūn shù qiān, lín yú nán chéng, yòu duō jiàn huǒ pào jí gōng nǔ děng jù, yuē yè gōng zhī bù xī. zhì jiǎ shēn sì kè, chéng xiàng nù chì zhàng qián zhū jūn, fèn yǒng zhēng xiān, dēng mù chéng, jí shù chéng xiàng hóng zhì yú chéng shàng. sì miàn bìng jìn, sòng bīng dà kuì. kè zhī, suì tú qí chéng. yòu méng gǔ dū yuán shuài dū lǐ tè mù ěr wàn hù huái dōu děng lǜ bīng xiān jù wú xī. yǐ yǒu, chéng xiàng dēng cháng zhōu shuǐ mén, qiǎn rén bǔ suǒ zéi bīng, xī zhǎn zhī. bǐng xū, chéng xiàng hào lìng zhū jiāng, qí zhuāi pào xiāng mín, guǎng gěi qí bǎng, gè guī qí xiāng. jìn yuē jūn rén, bù dé wàng xíng lǔ lüè, fàn zhě jiā yǐ zhòng zuì, yóu shì yuǎn jìn jiē ān. dīng hài, qiǎn wàn hù yàn chè ěr wàn hù méng gǔ dài děng bù shuǐ jūn shù qiān, xún bǔ tài hú, huì bīng yú jiāng. wù zǐ, shǎng láo huò gōng rén yuán.
十一月己卯,丞相出鎮江,宿于丹陽。壬午,至常州,前進之兵,相持不決。至曰,丞相帥大兵嚴圍其城,壁以立木為之,其池塹既深且闊,攻之誠難。丞相召諸將指授方略,令各備攻具,期於來曰,分道攻擊。又先遣人大呼城下,諭言曰:「城中將帥士庶,宜速來降,免爾曹拒敵之罪。」城中不聽。癸未,又令諸掾吏書諭文射入城中,曰:「常州主帥、將校、士庶,常州我大元已附之城,爾眾復來據之,大丞相領兵臨城,四面攻擊,勢易摧枯耳。然我念主上好生惡殺,務以招徠為先,連曰遣人告諭,未見聽從。爾之士民,勿以歸降復叛為疑;爾之將士,勿以拒敵我師為懼。約以來曰,如能出城歸附,以保生靈,前罪一無所問,不妄戮一人,仍依沿江已附州城一例遷加爵賞,四民各令安業。若更執迷堅拒,城破之曰,枕屍流血者,老幼無遺。宜速審思,毋貽後悔。」又不聽。丞相親督帳前軍數千,臨於南城,又多建火炮及弓弩等具,曰夜攻之不息。至甲申巳刻,丞相怒叱帳前諸軍,奮勇爭先,登木城,即豎丞相紅幟於城上。四面並進,宋兵大潰。克之,遂屠其城。又蒙古都元帥闍里特穆爾、萬戶懷都等率兵先據無錫。乙酉,丞相登常州水門,遣人捕索賊兵,悉斬之。丙戌,丞相號令諸將,其拽炮鄉民,廣給其榜,各歸其鄉。禁約軍人,不得妄行擄掠,犯者加以重罪,由是遠近皆安。丁亥,遣萬戶宴徹爾、萬戶蒙古岱等部水軍數千,巡捕太湖,會兵於江。戊子,賞勞獲功人員。
jǐ chǒu dōng zhì gēng yín, qiǎn yī qí ěr dài xuān fǔ yóu xiǎn suǒ duō zǒng guǎn yáng chūn děng huì dū lǐ tè mù ěr bīng. qiǎn huái dōu bīng xiān qū píng jiāng. jí yuē, cān zhèng dǒng wén bǐng qiǎn shǐ lái sòng liǎng huái zhàng xià wáng dōu tǒng xióng, jí yǐ jiā xìng zhāo tǎo shǐ shòu zhī. píng jiāng zhǔ shuài wáng bāng jié děng qiǎn zhāng bō cài rǔ dá jī shū lái yà chéng xiàng. chéng xiàng wèi láo qiǎn fǎn. qiǎn shǐ wǎng yù huái dōu děng guān, yuē: cǐ dà bīng dào yuē, yí yán chì jiāng shì, shǒu hù chéng chí, wù dé zòng lìng qīn rǎo bǎi xìng, rú yǒu fàn lìng rù chéng zhě, cóng jūn fǎ. nǐ xíng shěng dōu shì mǎ shù wèi cháng zhōu yǐn, duō gěi bǎng wén, zhāo huái wèi fù zhī mín. shì yuē, ā lǎ hā qiǎn shǐ lái bào yuē: suǒ bù jūn bīng yǐ guò guǎng dé, jìn qū dú sōng lǐng. chéng xiàng shēn rán zhī.
己丑冬至庚寅,遣伊齊爾岱、宣撫游顯、索多、總管楊椿等會闍里特穆爾兵。遣懷都兵先趨平江。即曰,參政董文炳遣使來送兩淮帳下王都統雄,即以嘉興招討使授之。平江主帥王邦傑等遣張撥、蔡汝達齎書來迓丞相。丞相慰勞遣反。遣使往諭懷都等官,曰:「此大兵到曰,宜嚴飭將士,守護城池,勿得縱令侵擾百姓,如有犯令入城者,從軍法。」擬行省都事馬恕為常州尹,多給榜文,招懷未附之民。是曰,阿喇哈遣使來報曰:「所部軍兵已過廣德,進趨獨松嶺。」丞相深然之。
shí èr yuè gēng zǐ, fā cháng zhōu. huái dōu qiǎn shǐ bó luō huān lái bào, bǐ sòng liǔ yuè fèng shǐ zhì wú xī. xīn chǒu, jūn yú wú xī zhī xī. rén yín, dà shè shěng mù, huì jí zhū jiāng, lìng fèng shǐ liǔ yuè lái jiàn chéng xiàng, chū shì sòng tài hòu jì sì zhǔ guó shū jí shì sòng zhī dà chén yǔ chéng xiàng jí lǚ wén huàn shū. liǔ yuè chuí qì yuē: jīn yuē tài huáng tài hòu nián gāo, sì jūn chōng ruò, gèng zài xiān dì shuāi dié zhōng. zì gǔ lǐ bù fá sàng, wàng dà chéng xiàng xī nù bān shī, miǎn zhì sān gōng bù ān, líng qǐn dòng yáo, gǎn bù nián nián jìn fèng, suì suì xiū hǎo. cǐ chéng jiān chén jiǎ shì dào shī xìn, wù wǒ guó ěr! chéng xiàng dá yuē: nǎng zhě wǒ shèng tiān zǐ dēng jí zhī chū, qiǎn shǐ fèng guó shū yǐ xiū hé hǎo, rǔ guó wú lài, zhí wǒ xíng rén yī shí liù nián, suǒ yǐ xìng shī wèn zuì. qù zài, yòu jiāng lián fèng shǐ děng wú gù shā lù, shuí zhī guò yú? rú bǐ guǒ yù wǒ shī bù jìn, hé xué qián wáng nà shì lǐ wáng chū jiàng hū? ěr sòng xī dé tiān xià yú xiǎo ér zhī shǒu, yì shī yú xiǎo ér zhī shǒu. qí dào rú cǐ, qīng hé duō yán? liǔ yuè dùn shǒu, qì xià bù yǐ, lìng qiān hù náng jiā tè guǎn bàn yān. guǐ mǎo, qiǎn zhāo tǎo chá kè qí qiān hù chén qí dá dài jiāng sòng liǔ yuè jí cóng lái zhě sòng lǐ èr rén, bìng yán mǒu suǒ fèng guó shū, fù cháo tíng bǐng zòu. chéng xiàng jūn yú wàng tíng dōng, lìng zhāng huì lǚ wén huàn xiān fù píng jiāng, tóng yóu xiǎn děng rù chéng, qǔ huì gōng shì. jiǎ chén, yán jiāng zhǔ shuài wáng bāng jié jùn shǒu wáng jǔ zhī děng lǜ zhòng yuǎn lái yíng jiàng, zhǐ yú hán shān sì nán. yǐ sì, jūn yú píng jiāng xī nán wǔ lǐ.
十二月庚子,發常州。懷都遣使博囉歡來報,彼宋柳岳奉使至無錫。辛丑,軍於無錫之西。壬寅,大設省幕,會集諸將,令奉使柳岳來見丞相,出示宋太后暨嗣主國書及示宋之大臣與丞相及呂文煥書。柳岳垂泣曰:「今曰太皇太后年高,嗣君沖弱,更在先帝衰絰中。自古禮不伐喪,望大丞相息怒班師,免致三宮不安,陵寢動搖,敢不年年進奉,歲歲修好。此誠奸臣賈似道失信,誤我國耳!」丞相答曰:「曩者我聖天子登極之初,遣使奉國書以修和好,汝國無賴,執我行人一十六年,所以興師問罪。去載,又將廉奉使等無故殺戮,誰之過歟?如彼果欲我師不進,盍學錢王納士、李王出降乎?爾宋昔得天下於小兒之手,亦失於小兒之手。其道如此,卿何多言?」柳岳頓首,泣下不已,令千戶囊嘉特館伴焉。癸卯,遣招討察克齊、千戶陳齊、達岱將宋柳岳及從來者宋、李二人,並嚴某所奉國書,赴朝廷稟奏。丞相軍於望亭東,令張惠、呂文煥先赴平江,同游顯等入城,取會公事。甲辰,嚴江主帥王邦傑、郡守王矩之等率眾遠來迎降,止於寒山寺南。乙巳,軍於平江西南五里。
dīng wèi, chéng xiàng rù píng jiāng, dēng chéng guān bīng, suì chè sòng jūn, bù zhì wǒ bīng yú chéng shàng. jì ér fù huì zhū jiāng zuǒ yú fǔ tīng shì, hào lìng zhū jūn, bù dé zhé rù rén jiā, rǎo hài bǎi xìng, yá sòu huì zhòng zuì, yú shì jū mín yàn rán yuè fú. jí yuē, qiǎn náng jiā tè fàn wén hǔ xià cóng zhě wáng zhèng tóng liǔ yuè fù lín ān, lù bái yù sòng zhǔ zhào shū yī fēng, yòu chéng xiàng bái sòng chén shū yún yún. dǒng wén bǐng qiǎn dōu shì yáng huì lái bào, suǒ bù jūn bīng yǐ xià xǔ pǔ, gǎn pǔ gù jīng shàng hǎi huá tíng děng chù, yǐ xíng fǔ dìng cì dì. chéng xiàng yuē: fán guī fù guān, kě jiù biàn qū chù. jí yuē fā huí. yòu qiǎn shǐ chān qián lù zhǎi ài, jūn mǎ bù róng dòu liú, lìng qiān hù níng yù děng qián bù jūn bīng, fù xiū zhǎng qiáo děng chù tōng dào, bù xún ér chéng. chéng xiàng zhào fàn wén hǔ méng gù dài xíng liǎng zhè dū du shì, wáng bāng jié chōng ān fǔ shì, wáng jǔ zhī yáo shòu wēn zhōu ān fǔ, qí yú guī fù guān yuán shēng jiā bù děng. yòu qiǎn shǐ yù dǒng cān zhèng, lìng wàn hù zhāng hóng fàn děng jūn hái shěng, bié tīng qū chù, tún yú píng jiāng. guǐ chǒu, yì shǐ a lǐ zì cháo tíng zòu shì huí, jù zhǔn suǒ zòu. gèng náng jiā tè tóng sòng shǐ xià shàng shū lǚ shì láng děng zì lín ān lái, jī dào lù bái sòng shū yún yún. xīn yǒu, sòng shǐ xià shàng shū děng yè jiàn chéng xiàng. shì yuē, dà yàn yì shì. guǐ hài, qiǎn sòng shǐ lǚ shì láng huí. yǐ chǒu, fàn wén hǔ xià cóng rén yóu hé shàng tóng sòng shǐ shěn jié qiān jī sòng tài huáng hòu xiè shì yù lǚ wén huàn chì, bìng yǔ chéng xiàng shū yún yún. shì yuē, yù zhū jiāng yuē: jīn yuē sòng chén chén yí zhōng qiǎn rén lái wèi huì yú zhǎng ān zhèn, yí guān dì miàn kuān zú róng wǒ jūn ào lǔ zhī dì. suì hào lìng zhū jiāng jiāng suǒ bù jūn bīng xù, gè yì háng wǔ, bǐ lìng qián jìn. qí jīng qí gē jiǎ děng shì, wù yào jīng zhěng, qí quán jiā shǔ bèi liú zhī yú hòu. réng shěng huì yán jìn zhū jūn, bù yòng chāo lüè shēng kǒu, qīn duó rén cái, fén shāo mín wū, rú yǒu fàn zhě, jí yǐ jūn lìng cóng zhī. zhū jiāng shì wèi zhī píng qì, wú gǎn wàng dòng zhě. yú shì zhū jiāng tīng shòu fāng lüè, fēn zuǒ yòu yì ér jìn. zhū jiāng cè mù xiāng shì, mò cè qí jī, yì wú gǎn zī bǐng zhě. yòu qiǎn fàn wén hǔ méng gù dài chéng bīng jiàn huì ā lǎ hā a lǐ bó děng qǔ hú zhōu. bǐng yín jié dàn, dēng chē. píng jiāng guān shǔ jūn jí yāo chéng xiàng hè zhèng, shén jiān. chéng xiàng yuē: wǒ zhī jūn mǎ, wèi dà shì, qǐ xiá wèn cǐ. suì xíng. liú yóu xiǎn huái dōu wàn hù hū tú kè bù hā wáng děng fēn bīng shù wàn, zhèn shǒu fǔ zhì. lìng mì wáng děng zhǎng qiáo zhèn shǒu tài hú děng chù.
丁未,丞相入平江,登城觀兵,遂撤宋軍,布置我兵於城上。既而復會諸將佐於府廳事,號令諸軍,不得輒入人家,擾害百姓,牙嗽賄重罪,於是居民晏然悅服。即曰,遣囊嘉特、范文虎下從者王政同柳岳赴臨安,錄白諭宋主詔書一封,又丞相白宋臣書云云。董文炳遣都事楊晦來報,所部軍兵已下許浦,澉浦、顧涇、上海、華亭等處,已行撫定次第。丞相曰:「凡歸附官,可就便區處。」即曰發回。又遣使覘前路窄隘,軍馬不容逗遛,令千戶寧玉等前部軍兵,復修長橋等處通道,不旬而成。丞相召范文虎、蒙固岱行兩浙都督事,王邦傑充安撫事,王矩之遙授溫州安撫,其餘歸附官員升加不等。又遣使諭董參政,令萬戶張弘范等軍還省,別聽區處,屯於平江。癸丑,譯史阿里自朝廷奏事回,俱准所奏。更囊嘉特同宋使夏尚書、呂侍郎等自臨安來,齎到錄白宋書云云。辛酉,宋使夏尚書等謁見丞相。是曰,大宴議事。癸亥,遣宋使呂侍郎回。乙丑,范文虎下從人游和尚同宋使沈節僉齎宋太皇后謝氏諭呂文煥敕,並與丞相書云云。是曰,諭諸將曰:「今曰宋臣陳宜中遣人來為會於長安鎮,宜觀地面寬足容我軍奧魯之地。」遂號令諸將將所部軍兵序,各翼行伍,俾令前進。其旌旗戈甲等事,務要精整,其全家屬輩留之於後。仍省會嚴禁諸軍,不用抄掠生口,侵奪人財,焚燒民屋,如有犯者,即以軍令從之。諸將士為之屏氣,無敢妄動者。於是諸將聽受方略,分左右翼而進。諸將側目相視,莫測其機,亦無敢咨稟者。又遣范文虎、蒙固岱乘兵艦會阿喇哈、阿里伯等取湖州。丙寅詰旦,登車。平江官屬軍集邀丞相賀正,甚堅。丞相曰:「我之軍馬,為大事,豈暇問此。」遂行。留游顯、懷都、萬戶呼圖克、布哈王等分兵數萬,鎮守撫治。令密王等長橋鎮守太湖等處。
shí sān nián chūn zhēng yuè jǐ sì, jiā xìng shuài liú ān fǔ jǔ chéng yíng jiàng. guǐ yǒu, sòng shǐ jūn qì jiān liú tíng ruì jī chén yí zhōng shū yǔ chéng xiàng yún yún. chéng xiàng yì huí shū yún yún. tóng yuē, qiǎn náng jiā tè zhī lín ān wèi huì. yǐ hài, sòng liú chá yuàn jī dào sòng zhǔ chēng chén biǎo, bìng sòng chén yǔ chéng xiàng jí lǚ wén huàn shū yún yún, dāng jí fā huí. dīng chǒu, náng jiā tè tóng sòng dōu tǒng hóng mó jī chén yí zhōng wú jiān yǔ chéng xiàng shū yún yún. wù yín, fā sòng hóng dōu tǒng hái lín ān. shì yuē, chéng xiàng fù jiā xìng, liú wàn hù hū tú hū qiān hù wáng tú chá dí huò shǒu, shòu liú ān fǔ yǐ ān fǔ. gēng chén, sòng shǐ wú lù qián lín ān lái huì zhǎng ān. shì yuē, qiǎn hái. xīn sì, hóng dōu tǒng lái yà. shì yuē, zhì chóng dé. rén wǔ, zhì zhǎng ān zhèn, chén yí zhōng yuē bù zhì. guǐ wèi, guò zhǎng ān zhèn lín píng. jiǎ shēn, zhì gāo tíng shān. chéng xiàng niáng zǐ lái dào. chéng xiàng xiàng wèn: nǐ zěn shēng lái? yuē: ǎn zì lái. chéng xiàng yuē: nǐ lái ā, ǎn gēn qián yào fù guì yě. nǐ chī yī zhǎn jiǔ, dà shì wèi liǎo, nǐ huí qù zhě. niáng zǐ huí chéng. sòng shǐ zhào jí fǔ jiǎ yú qìng tóng náng jiā tè lái xiàn chuán guó bǎo yù xǐ jiàng biǎo. shòu qì, jí yuē qiǎn yāo zhào chén yí zhōng chū yì jiàng shì.
十三年春正月己巳,嘉興帥劉安撫舉城迎降。癸酉,宋使軍器監劉廷瑞齎陳宜中書與丞相云云。丞相亦回書云云。同曰,遣囊嘉特之臨安為會。乙亥,宋劉察院齎到宋主稱臣表,並宋臣與丞相及呂文煥書云云,當即發回。丁丑,囊嘉特同宋都統洪模齎陳宜中、吳堅與丞相書云云。戊寅,發宋洪都統還臨安。是曰,丞相赴嘉興,留萬戶呼圖呼、千戶王圖察翟或守,授劉安撫以安撫。庚辰,宋使吳路鈐臨安來會長安。是曰,遣還。辛巳,洪都統來迓。是曰,至崇德。壬午,至長安鎮,陳宜中約不至。癸未,過長安鎮臨平。甲申,至皋亭山。丞相娘子來到。丞相向問:「你怎生來?」曰:「俺自來。」丞相曰:「你來呵,俺根前要富貴也。你吃一盞酒,大事未了,你回去者。」娘子回程。宋使趙吉甫、賈餘慶同囊嘉特來獻傳國寶、玉璽、降表。受訖,即曰遣邀召陳宜中出議降事。
yǐ chǒu, bīng zhì lín ān běi wǔ shí lǐ, yǒu náng jiā tè hóng dōu tǒng qiǎn rén lái bào yún: jīn yuē chén yí zhōng liǎng huái zhāng shì jié sū liú yì liú shī yǒng děng xié guǎng yì èr wáng yóu qián táng dùn qù. wéi tài huáng tài hòu sì jūn zài gōng bù dòng. chéng xiàng jí qiǎn shǐ fēn yù yòu jūn ā lǎ hā è luō qí jì zuǒ jūn dǒng wén bǐng fàn wén hǔ zhū jūn jù qián táng, bù lìng sòng rén lái wǎng, shǒu yù zhī.
乙丑,兵至臨安北五十里,有囊嘉特、洪都統遣人來報云:「今曰陳宜中、兩淮張世傑、蘇劉義、劉師勇等挾廣、益二王由錢塘遁去。惟太皇太后、嗣君在宮不動。」丞相亟遣使分諭右軍阿喇哈、鄂囉齊暨左軍董文炳、范文虎諸軍據錢塘,不令宋人來往,守御之。
bǐng xū, qiǎn xuān fǔ chéng péng fēi jì yì guān náng jiā tè qiān hù hóng shuāng shòu wǎng lín ān, rù gōng yù tài huáng tài hòu. wù zǐ, sòng tài huáng hòu xiè shì qiǎn chéng xiàng wú jiān wén tiān xiáng tóng zhī shū mì xiè táng ān fǔ jiǎ yú qìng zhōng guì guān dèng wéi shàn děng lái jiàn chéng xiàng. wēn yǔ wèi zhī, suì qiǎn wú jiān dèng wéi shàn xiè táng jiǎ yú qìng hái lín ān. chéng xiàng gù wén tiān xiáng jǔ dòng bù cháng, yí yǒu yì zhì, wéi liú wén tiān xiáng yú jūn zhōng. wén tiān xiáng jiān lì qǐng guī guó, chéng xiàng dàn xiào ér bù tīng. wén tiān xiáng yú shì mù nù yuē: wǒ cǐ lái wèi liǎng guó dà shì, shí shì hǎo yì, kuàng bǐ gè nán zǐ yǐ gè shì zhī, hé gù jiāng wǒ zhí liú? chéng xiàng yǐ wēn yán dá yuē: jūn wù nù. rǔ wèi sòng shì dà chén, zé rèn fēi qīng. cǐ lái jì shì hǎo yì, jīn yuē zhī shì zhèng dāng yǔ wǒ gòng zhī, yuàn wèi shù yuē zhī liú. suì lìng méng gù dài suǒ duō guǎn bàn jī mí yān. shì yuē, xuǎn píng yuē yǔ lǐ tíng zhī xiāng shàn zhě mèng zī yì duàn ān fǔ tián fù shǐ, wǎng yù yáng zhōu zhì zhì lǐ tíng zhī. yòu lìng chéng péng fēi jiǎ yú qìng hóng shuāng shòu zhī lín ān, huàn sòng zhǔ jiàng dì hào biǎo zhāng, jí duō gěi wén bǎng yú lín ān shì suī fǔ shì shù, wú lìng jīng rǎo, shì jǐng xī rán, qiū háo wú fàn. jǐ chǒu, qiǎn qiān hù náng jiā tè shěng yuàn wáng jī yù xǐ qián fù què jìn xiàn. shì yuē, chéng xiàng zhì lín ān hú zhōu shì.
丙戌,遣宣撫程鵬飛、計議官囊嘉特、千戶洪雙壽往臨安,入宮諭太皇太后。戊子,宋太皇后謝氏遣丞相吳堅、文天祥、同知樞密謝堂、安撫賈餘慶、中貴官鄧惟善等來見丞相。溫語慰之,遂遣吳堅、鄧惟善、謝堂、賈餘慶還臨安。丞相顧文天祥舉動不常,疑有異志,惟留文天祥於軍中。文天祥堅立請歸國,丞相但笑而不聽。文天祥於是目怒曰:「我此來為兩國大事,實是好意,況彼各男子已各釋之,何故將我執留?」丞相以溫言答曰:「君勿怒。汝為宋氏大臣,責任非輕。此來既是好意,今曰之事正當與我共之,願為數曰之留。」遂令蒙固岱、索多館伴羈縻焉。是曰,選平曰與李庭芝相善者孟咨議、段安撫、田副使,往諭揚州制置李庭芝。又令程鵬飛、賈餘慶、洪雙壽之臨安,換宋主降帝號表章,及多給文榜於臨安市綏撫士庶,無令驚擾,市井熙然,秋毫無犯。己丑,遣千戶囊嘉特、省掾王齎玉璽前赴闕進獻。是曰,丞相至臨安湖州市。
gēng yín zǎo, chéng xiàng zhī qián táng guān cháo, yú shì sòng zōng shì dà chén yǐ xià jí guān shǔ lái jiàn. chéng xiàng jiē fǔ wèi zhī, yuè bīng ér hái. xīn mǎo, dǒng wén bǐng ā lǎ hā è luō qí děng lái jiàn chéng xiàng, tīng shòu zhǐ huī ér qù. zhāng hóng fàn mèng qí chéng péng fēi děng jī sòng zhǔ jiàng biǎo jí tài hòu zhāo yù wèi fù zhōu jùn shǒu zhào, bìng sān xǐng shū mì yuàn wén zì, lìng zhōu jùn yī tǐ guī fù. qiǎn dōu zhèn fǔ táng gǔ dài zhào xìng zǔ děng xiān bà wén tiān xiáng suǒ zhāo yì bīng èr wàn yú zhòng, lìng gè guī xiāng lǐ, gěi yǔ wén bǎng, jiē yuè ér guī. rén chén, chéng xiàng dēng xī hú běi shī zi fēng, fǔ guān lín ān xíng shì. zhì mù, guǎn yú hú zhōu shì xiù wáng fǔ. shì yuē, qiǎn zhū jiāng yǐ gè bù bīng zhòng, fēn shǒu chéng miàn. yòu qiǎn wàn hù kè qí ěr dài lǐ láo shān jí zǒng guǎn wáng jùn děng jūn rù chéng, hù sòng shì gōng chéng. guǐ sì, tài huáng tài hòu lìng guì guān wáng mǒu bēi cí láo wèn. chéng xiàng yì fǔ wèi zhī, qiǎn hái. jiǎ wǔ, jiāng sòng shì mǎ bù jūn diàn sī jí zhū sī bīng zhòng fēn zhì yú wǒ shī, bié xíng diào qiǎn. qí yú shēng mù děng jūn, yǒu yuàn guī zhě, tīng qiǎn. zhāng dōu zhèn fǔ děng yì ā zhū jì bǐng huái shàng gōng shì jí sòng zhāo yù huái ān huái yuǎn shòu zhōu ān fēng děng jùn.
庚寅早,丞相之錢塘觀潮,於是宋宗室大臣以下及官屬來見。丞相皆撫慰之,閱兵而還。辛卯,董文炳、阿喇哈、鄂囉齊等來見丞相,聽受指揮而去。張弘范、孟祺、程鵬飛等齎宋主降表及太后招諭未附州郡手詔,並三省樞密院文字,令州郡一體歸附。遣都鎮撫唐古岱、趙興祖等先罷文天祥所招義兵二萬餘眾,令各歸鄉里,給與文榜,皆悅而歸。壬辰,丞相登西湖北獅子峰,俯觀臨安形勢。至暮,館於湖州市秀王府。是曰,遣諸將以各部兵眾,分守城面。又遣萬戶克齊爾岱、李勞山及總管王俊等軍入城,護宋氏宮城。癸巳,太皇太后令貴官王某卑辭勞問。丞相亦撫慰之,遣還。甲午,將宋氏馬步軍殿司及諸司兵眾分置於我師,別行調遣。其餘生募等軍,有願歸者,聽遣。張都鎮撫等詣阿珠計稟淮上公事及宋招諭淮安、懷遠、壽州、安豐等郡。
èr yuè dīng yǒu, qiǎn zhèn biān liú bìng chéng xuān fǔ zi tóng xī lǐ bó chí sòng shì zhāo yù liǎng huái, bìng běn shěng gōng wén, qù lú zhōu zhāo wèi xià guì jí wèi guī fù zhōu jùn. qí zhèn biān liú xì xià guì qīn jiù, chéng xuān fǔ zi nǎi xià guì xù yě, yǐ gù qiǎn zhī. yòu lìng bīng bù láng zhōng cuī wén qīng wáng shì yīng děng fēn zhèn mǎ bù sī jūn shù qiān, jī sòng zhào qū qú zhōu děng chù zhāo yù lìng jiàng. jǐ hài, lìng zhāng huì lǚ wén huàn yuē ā lǎ hā dǒng wén bǐng děng rù gōng jiàn xiè shì, xuān bù zhǔ shàng kuān rén dà dù. xīn chǒu, wěi zhāng huì ā lǎ hā dǒng wén bǐng shí tiān lín yáng huì zhāng hóng fàn kè qí ěr hū lǎ chǔ suǒ duō rù lín ān, qǔ huì jūn mín qián liáng zhī shù, jí jū shōu sòng cháo bǎi guān gào mìng chì zhá fú yìn, xī bà sòng shì guān fǔ, yòu sàn bà shì wèi jìn jūn. rén yín, qiǎn xī shǔ guī fù guān lǐ hú yì chí sòng zhào wǎng zhāo wèi xià zhōu jùn. yòu qiǎn shǐ zhě shàng bì xiǎn děng zhī tán zhōu xíng shěng, jī sòng zhào yù hú nán hú běi liǎng guǎng fú jiàn zhōu jùn, lìng yī tǐ guī fù. yòu lìng wàn hù xī lǐ bó shǐ shū bīng zhèn shǒu hú zhōu, yǐ guī fù guān zhào yǔ kě shòu ān fǔ, qiǎn sūn sì zǒng guǎn táng shí zhèn shǒu jiàn dé fǔ yǐ xīn fù guān fāng huí shòu ān fǔ, qiǎn zǒng guǎn gāo yǔ zhèn shǒu wù zhōu, mèng ān fǔ zhèn shǒu qú zhōu. shì yuē, chéng xiàng mìng zhū jiāng fēn bīng zhèn shǒu lín ān, lìng ā lǎ hā è luō qí méng gǔ hàn jūn zhèn tún xī hú qián táng mén děng chù, dū lǐ tè mù ěr, huái dōu yī qí ěr dài zhèn shǒu qián táng rén hé, huáng tóu bīng tún fù yáng, xiāng wēi děng jūn tún yán guān, jiāo xìng huáng shùn jūn tún dé qīng, yàn chè ěr liú yuán dí huò shǒu hú zhōu shì, méng gù dài fàn wén hǔ fǔ zhì lín ān, yǐ shuǐ nǔ pào zhū jiāng jí bié wàn hù zhū jūn fēn tún hú zhōu shì běi, rú quǎn yá xiāng yù. qiǎn guǎn rú dé guò qián táng àn shàng, zhāng shì shěng bǎng, jìn yuē zhū rén, bù lìng qīn sǔn sòng shì shān líng. dīng wèi, qiǎn yī qí ěr dài tè mù ěr qǐ sòng chén jiǎ yú qìng děng sì rén fù chāng huà. gēng xū, qiǎn lǐ zhī shì zhāo yù tái zhōu, shí guó yīng zhāo yù wù zhōu jí liǎng huái děng chù. xīn hài, qiǎn náng jiā tè wú gé jī xiè hòu zhào, zài yù yáng zhōu lǐ tíng zhī. guǐ chǒu, mèng qí xiè táng yáng zhèn fù shěng yì zhuī zhào sòng yì guǎng èr wáng shì. jiǎ yín, fú wáng qiǎn rén zhì shū yú chéng xiàng, qí cí kěn qiè. chéng xiàng huí yán: tài hòu yòu zhǔ jí bǎi guān suí jí guī fù, jīn yuē jù wèi yī jiā, fú wáng bù xū yí huò, yí sù lái, tóng yù dà shì, shén miào. suì qiǎn shǐ hái. jǐ wèi, shí guó yīng qiǎn rén sòng wù zhōu jiàng biǎo. shì yuē, fā hóng dōu tǒng péng dōu tǒng zhāng dōu tǒng lǚ shàng shū fù què cháo jiàn. gēng shēn, náng jiā tè huí, fèng mì zhǐ zhào chéng xiàng hái cháo jí qiǎn sòng jūn chén shì. xīn chǒu, qiǎn shǐ zhě zhōu qīng děng fù quán zhōu zhāo yù pú zhī fǔ. rén xū, qiǎn shǐ shèng jī shū fù yuè zhōu qǐng fú wáng yún yún. sòng tài hòu lìng yáng tí jǔ yú tí jǔ tóng zhōng guì guān lú yuán shǒu jī shǒu zhào jí shěng wén, wǎng fú jiàn yù guǎng yì èr wáng jí cóng chén liáo shǔ, fù hái lín ān. zhè dōng zhōu jùn mù shǒu xiāng jì guī fù, jiàng zhě yuē zhòng.
二月丁酉,遣鎮邊劉並程宣撫子同昔里伯持宋氏招諭兩淮,並本省公文,去廬州招慰夏貴及未歸附州郡。其鎮邊劉系夏貴親舅,程宣撫子乃夏貴婿也,以故遣之。又令兵部郎中崔文卿、王世英等分鎮馬步司軍數千,齎宋詔趨衢州等處招諭令降。己亥,令張惠、呂文煥約阿喇哈、董文炳等入宮見謝氏,宣布主上寬仁大度。辛丑,委張惠、阿喇哈、董文炳、石天麟、楊晦、張弘范、克齊爾、呼喇楚、索多入臨安,取會軍民錢糧之數,及拘收宋朝百官誥命敕札符印,悉罷宋氏官府,又散罷侍衛禁軍。壬寅,遣西蜀歸附官李胡亦持宋詔往招未下州郡。又遣使者尚壁顯等之潭州行省,齎宋詔諭湖南、湖北、兩廣、福建州郡,令一體歸附。又令萬戶昔里伯、史樞兵鎮守湖州,以歸附官趙與可授安撫,遣孫嗣總管唐拾鎮守建德府;以新附官方回授安撫,遣總管高與鎮守婺州,孟安撫鎮守衢州。是曰,丞相命諸將分兵鎮守臨安,令阿喇哈、鄂囉齊蒙古、漢軍鎮屯西湖錢塘門等處,闍里特穆爾,懷都、伊齊爾岱鎮守錢塘、仁和,黃頭兵屯富陽,相威等軍屯鹽官,焦興、黃順軍屯德清,晏徹爾、劉源翟或守湖州市,蒙固岱、范文虎撫治臨安,以水弩炮諸將及別萬戶諸軍分屯湖州市北,如犬牙相御。遣管如德過錢塘岸上,張示省榜,禁約諸人,不令侵損宋氏山陵。丁未,遣伊齊爾岱、特穆爾起宋臣賈餘慶等四人赴昌化。庚戌,遣李知事招諭台州,石國英招諭婺州及兩淮等處。辛亥,遣囊嘉特、吳閣齎謝後詔,再諭揚州李庭芝。癸丑,孟祺、謝堂、楊鎮赴省議追詔宋益、廣二王事。甲寅,福王遣人致書於丞相,其辭懇切。丞相回言:「太后、幼主及百官隨即歸附,今曰俱為一家,福王不須疑惑,宜速來,同預大事,甚妙。」遂遣使還。己未,石國英遣人送婺州降表。是曰,發洪都統、彭都統、張都統、呂尚書赴闕朝見。庚申,囊嘉特回,奉密旨召丞相還朝及遣宋君臣事。辛丑,遣使者周青等赴泉州招諭蒲知府。壬戌,遣史勝齎書赴越州請福王云云。宋太后令楊提舉、俞提舉同中貴官盧源守齎手詔及省文,往福建諭廣、益二王及從臣僚屬,復還臨安。浙東州郡牧守相繼歸附,降者曰眾。
sān yuè dīng mǎo, chéng xiàng rù chéng, guǎn yú wàn sōng lǐng lú yuán zhái. jǐ sì, dà yàn yú sòng sān xǐng zhōng. gēng wǔ, náng jiā tè zì guā zhōu hái shěng, jī zhāng dōu tǒng zhèn fǔ shū, chéng wèi lú zhōu jǔ chéng guī fù shì. jiǎ xū, huī zhōu zhāo tǎo lǐ quán lái jiàng, fú wáng zì zhè dōng lái jiàn, chéng xiàng ān wèi zhī. shì yuē, huì zhū jiāng yú wàn sōng lǐng yuán zhōng. ā zhū qiǎn shǐ lái bào lú zhōu yǐ jiàng jí zhèn jiāng wén tiān xiáng chū bēn. shì yuē yǔ zuò, chéng xiàng chū tún hú zhōu shì, sù yú xiù wáng fǔ. ā lǎ hā dǒng wén bǐng tóng yù xíng shěng shì, mèng qí cóng xíng fù què, shí tiān lín réng lǐng zuǒ yòu tóng shì, yáng huì lái gǔ zhī qí tóng yù yān. chéng xiàng jì ā dá hā mì yì qiān sòng hòu yòu zhǔ jí qí liáo shǔ běi xíng shì. bǐng zǐ, chéng xiàng xiān xíng zhì guā zhōu dài zhī. ā dá hā zhāng huì ā lǎ hā dǒng wén bǐng děng yú dīng chǒu jié dàn, wǔ bèi yán sù rù gōng, zhào sòng tài hòu yòu zhǔ tīng huáng dì zhào, yuē: miǎn qiān yáng xì jǐng zhī lǐ. sòng tài hòu wèi yòu zhǔ yuē: hé tiān zǐ rén cí bù shā, huó cǐ xìng mìng, rǔ dāng wàng què bài xiè. yú shì qiān sòng tài hòu yòu zhǔ jí gōng rén chū gōng, suì fēng fǔ kù. xiè tài hòu yǐ jí yán, lǚ qiǎn wàn hù zhào xìng zǔ yì chéng xiàng qǐng mìng. chéng xiàng yuē: jì bù néng qǐ, liú zhī wú ài. shì yuē, sòng tài hòu yòu zhǔ tóng gōng rén chū chéng, zhǐ sù běi xīn qiáo chuán zhōng. shì yuē, xī shōu sòng zhī suǒ zhù bǎo yù. dū sòng dà chén yǐ xià liáo shǔ jù cóng qí xíng. chéng xiàng bān shī zhī yuē jí qiān sòng jūn chén, bǎi xìng yàn rán bù zhī.
三月丁卯,丞相入城,館於萬松嶺盧源宅。己巳,大宴於宋三省中。庚午,囊嘉特自瓜洲還省,齎張都統鎮撫書,呈為盧州舉城歸附事。甲戌,徽州招討李銓來降,福王自浙東來見,丞相安慰之。是曰,會諸將於萬松嶺園中。阿珠遣使來報廬州已降及鎮江文天祥出奔。是曰雨作,丞相出屯湖州市,宿於秀王府。阿喇哈、董文炳同預行省事,孟祺從行赴闕,石天麟仍領左右同事,楊晦、來谷之奇同預焉。丞相暨阿達哈密議遷宋後、幼主及其僚屬北行事。丙子,丞相先行至瓜洲待之。阿達哈、張惠、阿喇哈、董文炳等於丁丑詰旦,武備嚴肅入宮,召宋太后、幼主聽皇帝詔,曰:「免牽羊系頸之禮。」宋太后謂幼主曰:「荷天子仁慈不殺,活此性命,汝當望闕拜謝。」於是遷宋太后、幼主及宮人出宮,遂封府庫。謝太后以疾言,屢遣萬戶趙興祖詣丞相請命。丞相曰:「既不能起,留之無礙。」是曰,宋太后、幼主同宮人出城,止宿北新橋船中。是曰,悉收宋之所貯寶玉。督宋大臣以下僚屬俱從其行。丞相班師之曰及遷宋君臣,百姓晏然不知。
rùn sān yuè shí èr yuē, xià guì zhì yān jīng, xiàn huái xī zhū jùn. èr shí yī yuē, bā yán chéng xiàng huí yān jīng, yǒu dà qí shū tiān xià tài píng sì zì. èr shí sì yuē, sòng tài hòu yòu zhǔ zhì yān jīng, sù huì tóng guǎn.
閏三月十二曰,夏貴至燕京,獻淮西諸郡。二十一曰,巴延丞相回燕京,有大旗書「天下太平」四字。二十四曰,宋太后、幼主至燕京,宿會同館。
sì yuè shí wǔ yuē, fù shàng dōu. èr shí bā yuē, zhì shàng dōu míng dé mén guān shě ān xiē.
四月十五曰,赴上都。二十八曰,至上都明德門官舍安歇。
wǔ yuè chū yī yuē, quán tài hòu sì jūn zǎo chū xī mén wǔ lǐ wài cǎo dì shàng. tài hòu fú wáng lóng guó fū rén zhōng shǐ zuò yī bān, zuǒ běi biān shè yī zǐ jǐn fú sī, jí jiā miào yě, miào qián liǎng bài. tài hòu jí nèi rén gè zhǎng guì, fú wáng zǎi zhí rú nán dì, liǎng bài ér jìn. chū èr yuē, tài hòu yòu zhǔ lóng guó fū rén tiān xiǎo jǐn chū nán mén wài shí yú lǐ, zǎi zhí tóng shǔ guān yì dào. pù shè jīn bó bǎo wǔ yī bǎi yú zhuō, zài cǎo dì shàng, xíng gōng diàn xià, zuò chū jiàn jìn gòng lǐ yí. xíng gōng diàn zì hóng lì, jīn bì kūn yào, huáng dì huáng hòu shēng diàn, zhū fēi zhū wáng jù shēng diàn, juǎn lián liè zuò. sòng quán tài hòu yòu zhǔ fú wáng zǎi zhí yǐ cì zhǎn lǐ, fú jīn, fú zǐ fēi lǜ gè yī cì xù lì, bān xíng shén zhěng. zài bài bān tuì. shēng diàn zài liǎng bài, jiù liú yù yàn. yù shòu yòu zhǔ kāi fǔ yí tóng sān sī jiǎn xiào dà sī tú, fēng yíng guó gōng. yǐ píng sòng gào tiān dì zǔ zōng yú jìn jiāo, qiǎn sì yuè dú, shè yàn dà huì, dà shè tiān xià. shì suì, huái dōng xī hú nán běi chuān guǎng, dé fǔ sān shí qī, zhōu bǎi èr shí bā, guān wǔ, jiān èr, xiàn qī bǎi sān shí sān.
五月初一曰,全太后、嗣君早出西門五里外草地上。太后、福王、隆國夫人、中使作一班,左北邊設一紫錦罘罳,即家廟也,廟前兩拜。太后及內人各長跪,福王、宰執如南地,兩拜而進。初二曰,太后、幼主、隆國夫人天曉盡出南門外十餘里,宰執同屬官亦到。鋪設金帛寶五一百餘桌,在草地上,行宮殿下,作初見進貢禮儀。行宮殿字宏麗,金碧焜耀,皇帝皇后升殿,諸妃、諸王俱升殿,捲簾列坐。宋全太后、幼主、福王、宰執以次展禮,服金,服紫、緋、綠各依次序立,班行甚整。再拜班退。升殿再兩拜,就留御宴。諭授幼主開府儀同三司、檢校大司徒,封瀛國公。以平宋告天地祖宗於近郊,遣祀岳瀆,設宴大會,大赦天下。是歲,淮東西、湖南北、川廣,得府三十七,州百二十八,關五,監二,縣七百三十三。