tǔ sī yī
土司一
hú guǎng
○湖廣
xī nán zhū shěng, shuǐ fù shān zhòng, cǎo mù méng mèi, yún wù huì míng, rén shēng qí jiān, cóng cóng shī shī, yán yǔ yǐn shí, jiǒng shū huá fēng, yuē miáo yuē mán, shǐ cè lǚ jì, gù lüè yǒu qū bié. wú jūn zhǎng bù xiāng tǒng shǔ zhī wèi miáo, gè zhǎng qí bù gē jù yī fāng zhī wèi mán. ruò yuè zhī tóng zhī lí, qián chǔ zhī yáo, sì chuān zhī luǒ luó zhī shēng fān, yún nán zhī yě rén, jiē miáo zhī lèi. ruò hàn shū: nán yí jūn zhǎng yǐ shí shù, yè láng zuì dà. qí xī, mí mò zhī shǔ yǐ shí shù, diān zuì dà. zì diān yǐ běi, jūn zhǎng yǐ shí shù, gōng jié dōu zuì dà. zài sòng wèi jī mí zhōu. zài yuán wèi xuān wèi xuān fǔ zhāo tǎo ān fǔ zhǎng guān děng tǔ sī. hú guǎng zhī tián péng, sì chuān zhī xiè xiàng rǎn, guǎng xī zhī cén wéi, guì zhōu zhī ān yáng, yún nán zhī dāo sī, yuǎn zhě zì hàn táng, jìn yì zì sòng yuán, gè jūn qí jūn, gè zi qí zi, gēn dǐ shēn gù, zú yīn hù jié. jiǎ wǒ jué lù, chǒng zhī míng hào, nǎi yì wèi tǒng shè, gù bēn zǒu wéi mìng, jiē mán zhī lèi.
西南諸省,水複山重,草木蒙昧,雲霧晦冥,人生其間,叢叢虱虱,言語飲食,迥殊華風,曰苗、曰蠻,史冊屢紀,顧略有區別。無君長不相統屬之謂苗,各長其部割據一方之謂蠻。若粵之僮、之黎,黔、楚之瑤,四川之倮儸、之生番,雲南之野人,皆苗之類。若漢書:「南夷君長以十數,夜郎最大。其西,靡莫之屬以十數,滇最大。自滇以北,君長以十數,工卩都最大。」在宋為羈縻州。在元為宣慰、宣撫、招討、安撫、長官等土司。湖廣之田、彭,四川之謝、向、冉,廣西之岑、韋,貴州之安、楊,雲南之刀、思,遠者自漢、唐,近亦自宋、元,各君其君,各子其子,根柢深固,族姻互結。假我爵祿,寵之名號,乃易為統攝,故奔走惟命,皆蠻之類。
míng dài bō zhōu lìn zhōu shuǐ xī lù chuān, jiē qín dà jūn shù shí wàn, dān tiān xià lì ér hòu chǎn píng zhī. gù yún guì chuān guǎng héng shì tǔ sī wèi zhì luàn.
明代播州、藺州、水西、麓川,皆勤大軍數十萬,殫天下力而後剷平之。故云、貴、川、廣恆視土司為治亂。
qīng chū yīn míng zhì, shǔ píng xī dìng nán zhū fān zhèn fǔ zhī. kāng xī sān nián, wú sān guì dū yún guì bīng liǎng lù tǎo shuǐ xī xuān wèi ān kūn zhī pàn, píng qí dì, shè qián xī píng yuǎn dà dìng wēi níng sì fǔ. sān fān zhī luàn, zhòng dàn tǔ sī bīng wèi zhù. jí pàn fān kān dìng, yú wēi zhèn yú shū sú.
清初因明制,屬平西、定南諸藩鎮撫之。康熙三年,吳三桂督雲、貴兵兩路討水西宣慰安坤之叛,平其地,設黔西、平遠、大定、威寧四府。三藩之亂,重啗土司兵為助。及叛藩戡定,餘威震於殊俗。
zhì yōng zhèng chū, ér yǒu gǎi tǔ guī liú zhī yì. sì nián chūn, yǐ è ěr tài xún fǔ yún nán jiān zǒng dū shì, zòu yán: yún guì dà huàn, wú rú miáo mán. yù ān mín bì xiān zhì yí, yù zhì yí bì gǎi tǔ guī liú. ér miáo jiāng duō yǔ lín shěng quǎn yá xiāng cuò, yòu bì guī bìng shì quán, shǐ kě yī láo yǒng yì. jí rú dōng chuān wū méng zhèn xióng, jiē sì chuān tǔ fǔ. dōng chuān yǔ diān yī lǐng zhī gé, zhì diān shěng chéng sì bǎi yú lǐ, ér jù sì chuān chéng dū qiān yǒu bā bǎi lǐ. qù dōng, wū méng tǔ fǔ gōng lüè dōng chuān, diān bīng jī tuì, ér chuān shěng lìng jiàn fāng zhì. wū méng zhì diān shěng chéng yì jǐn liù bǎi yú lǐ. zì kāng xī wǔ shí sān nián tǔ guān lù dǐng gān bù fǎ, qīn chà dū fǔ huì shěn bì jié, yǐ liú guān jiāo zhì shǐ chū, yì wú jì dàn. qí qián liáng bù guò sān bǎi yú liǎng, ér qǔ yú xià zhě bǎi bèi. yī nián sì xiǎo pài, sān nián yī dà pài. xiǎo pài jì qián, dà pài jì liǎng. tǔ sī yī qǔ zi fù, zé tǔ mín sān zài bù gǎn hūn. tǔ mín yǒu zuì bèi shā, qí qīn zú shàng chū diàn dāo shù shí jīn, zhōng shēn wú jiàn tiān rì zhī qī. dōng chuān yǐ gǎi liú sān shí zài, réng wèi tǔ mù pán jù, wén wǔ zhǎng yù shěng chéng, gāo yú sì bǎi lǐ, wú rén gǎn kěn. ruò dōng chuān wū méng zhèn xióng gǎi lì yún nán, bǐ chén dé xiāng jī gǎi liú, kě shè sān fǔ yī zhèn, yǒng jìng biān fēn. cǐ shì lián sì chuān zhě yě. guǎng xī tǔ fǔ zhōu xiàn dòng zhài děng sī wǔ shí yú yuán, fēn lì nán níng tài píng sī
至雍正初,而有改土歸流之議。四年春,以鄂爾泰巡撫雲南兼總督事,奏言:「雲貴大患,無如苗蠻。欲安民必先制夷,欲制夷必改土歸流。而苗疆多與鄰省犬牙相錯,又必歸併事權,始可一勞永逸。即如東川、烏蒙、鎮雄,皆四川土府。東川與滇一嶺之隔,至滇省城四百餘里,而距四川成都千有八百里。去冬,烏蒙土府攻掠東川,滇兵擊退,而川省令箭方至。烏蒙至滇省城亦僅六百餘里。自康熙五十三年土官祿鼎乾不法,欽差、督、撫會審畢節,以流官交質始出,益無忌憚。其錢糧不過三百餘兩,而取於下者百倍。一年四小派,三年一大派。小派計錢,大派計兩。土司一取子婦,則土民三載不敢婚。土民有罪被殺,其親族尚出墊刀數十金,終身無見天日之期。東川已改流三十載,仍為土目盤踞,文武長寓省城,膏腴四百里,無人敢墾。若東川、烏蒙、鎮雄改隸雲南,俾臣得相機改流,可設三府一鎮,永靖邊氛。此事連四川者也。廣西土府州縣峒寨等司五十餘員,分隸南寧、太平、思
ēn qìng yuǎn sì fǔ, duō dí qīng zhēng nóng zhì gāo wáng shǒu rén zhēng tián zhōu shí suǒ liú shè. qí biān huàn, chú sì chéng tǔ fǔ wài, yú jiē tǔ mù, héng yú tǔ sī. qiě qián yuè xiàng yǐ zāng kē jiāng wèi jiè, ér yuè zhī xī lóng zhōu yǔ qián zhī pǔ ān zhōu yú jiāng hù xiāng dòu rù, miáo zhài liáo kuò, wén wǔ dòng zhé tuī wěi. yīng yǐ jiāng běi guī qián, jiāng nán guī yuè, zēng zhōu shè yíng, xíng gé shì jìn. cǐ shì lián guǎng xī zhě yě. diān biān xī nán jiè yǐ lán cāng jiāng, jiāng wài wèi chē lǐ miǎn diān lǎo wō zhū tǔ sī. qí jiāng nèi zhī diān yuán wēi yuǎn yuán jiāng xīn píng pǔ ěr chá shān zhū yí, cháo xué shēn suì, chū méi lǔ kuí āi láo jiān, wú shì jìn huàn fù xīn, yǒu shì yuǎn tōng wài guó, zì yuán dài míng, dài wèi biān hài. lùn zhě wèi jiāng wài yí tǔ bù yí liú, jiāng nèi yí liú bù yí tǔ. cǐ yún nán yí zhì zhī biān yí yě. guì zhōu tǔ sī xiàng wú qián shù qún miáo zhī zé, miáo huàn shén yú tǔ sī. ér miáo jiāng sì zhōu jǐ sān qiān yú lǐ, qiān yǒu sān bǎi yú zhài, gǔ zhōu jù qí zhōng, qún zhài huán qí wài. zuǒ yǒu qīng jiāng kě běi dá chǔ, yòu yǒu dōu jiāng kě nán tōng yuè, jiē wèi wán miáo pán jù, gěng gé sān xǐng, suì chéng huà wài. rú yù kāi jiāng lù yǐ tōng qián yuè, fēi lè bīng shēn rù, biàn jiā jiǎo fǔ bù kě. cǐ guì zhōu yí zhì zhī biān yí yě. chén sī qián míng liú tǔ zhī fēn, yuán yīn yān zhàng xīn jiāng, wèi xí fēng tǔ, gù yīn dì zhì yí, shǐ zhī xiāng dǎo dàn yā. jīn lì shù bǎi zài, xiāng yán yǐ yí zhì yí, suì zhì yǐ dào zhì dào, miáo luǒ wú zhuī zāng dǐ mìng zhī yōu, tǔ sī wú gé zhí xuē dì zhī fá, zhí zhì shì dà shàng wén, xíng huì xiáng jié, shàng sī yì bù shēn qiú, yǐ wèi zhèn jìng biān mín wú suǒ kòng sù ruò bù chǎn màn sāi yuán, zòng bīng xíng cái fù shì shì zhěng chì, jiē zhì biāo ér fēi zhì běn. qí gǎi liú zhī fǎ, jì qín wèi shàng, bīng jiǎo cì zhī. lìng qí zì shǒu wèi shàng, lēi xiàn cì zhī. wéi zhì yí bì xiān liàn bīng, liàn bīng bì xiān xuǎn jiāng. chéng néng shǎng fá yán míng, jiāng shì yòng mìng, xiān zhì nèi, hòu rǎng wài, bì néng suǒ xiàng zòu xiào, shí yún guì biān fáng bǎi shì zhī lì. shì zōng zhī è ěr tài cái, bì néng bàn kòu, jí zhào yǐ dōng chuān wū méng zhèn xióng sān tǔ fǔ gǎi lì yún nán. liù nián, fù zhù sān xǐng zǒng dū yìn, lìng è ěr tài jiān zhì guǎng xī.
恩、慶遠四府,多狄青征儂智高、王守仁征田州時所留設。其邊患,除泗城土府外,餘皆土目,橫於土司。且黔、粵向以牂牁江為界,而粵之西隆州與黔之普安州逾江互相鬥入,苗寨寥闊,文武動輒推諉。應以江北歸黔,江南歸粵,增州設營,形格勢禁。此事連廣西者也。滇邊西南界以瀾滄江,江外為車裡、緬甸、老撾諸土司。其江內之滇沅、威遠、元江、新平、普洱、茶山諸夷,巢穴深邃,出沒魯魁、哀牢間,無事近患腹心,有事遠通外國,自元迨明,代為邊害。論者謂江外宜土不宜流,江內宜流不宜土。此雲南宜治之邊夷也。貴州土司向無鉗束群苗之責,苗患甚於土司。而苗疆四周幾三千餘里,千有三百餘寨,古州踞其中,群砦環其外。左有清江可北達楚,右有都江可南通粵,皆為頑苗蟠據,梗隔三省,遂成化外。如欲開江路以通黔、粵,非勒兵深入,遍加剿撫不可。此貴州宜治之邊夷也。臣思前明流土之分,原因煙瘴新疆,未習風土,故因地制宜,使之鄉導彈壓。今歷數百載,相沿以夷治夷,遂至以盜治盜,苗、倮無追贓抵命之憂,土司無革職削地之罰,直至事大上聞,行賄詳結,上司亦不深求,以為鎮靜邊民無所控訴;若不剷蔓塞源,縱兵刑財賦事事整飭,皆治標而非治本。其改流之法,計擒為上,兵剿次之。令其自首為上,勒獻次之。惟制夷必先練兵,練兵必先選將。誠能賞罰嚴明,將士用命,先治內,後攘外,必能所向奏效,實雲貴邊防百世之利。」世宗知鄂爾泰才,必能辦寇,即詔以東川、烏蒙、鎮雄三土府改隸雲南。六年,復鑄三省總督印,令鄂爾泰兼制廣西。
yú shì zì sì nián zhì jiǔ nián, mán xī gǎi liú, miáo yì guī huà, jiān yǒu pàn nì, xuán jí píng dìng. qí jiān rú yōng zhèng cháo gǔ zhōu miáo jiāng zhī dàng píng, qián lóng cháo sì chuān dà xiǎo jīn chuān zhī zhū chú, guāng xù cháo xī zàng zhān duì zhī zhēng fá, jiē shì zhī jù zhě, fēn jiàn yú piān.
於是自四年至九年,蠻悉改流,苗亦歸化,間有叛逆,旋即平定。其間如雍正朝古州苗疆之蕩平,乾隆朝四川大小金川之誅鋤,光緒朝西藏瞻對之徵伐,皆事之鉅者,分見於篇。
qí tǔ guān xián hào, yuē xuān wèi sī, yuē xuān fǔ sī, yuē zhāo tǎo sī, yuē ān fǔ sī, yuē zhǎng guān sī. yǐ láo jī zhī duō guǎ, fēn zūn bēi zhī děng chà, ér fǔ zhōu xiàn zhī míng yì wǎng wǎng yǒu zhī.
其土官銜號,曰宣慰司,曰宣撫司,曰招討司,曰安撫司,曰長官司。以勞績之多寡,分尊卑之等差,而府、州、縣之名亦往往有之。
jīn tǔ sī zhī wèi gǎi liú zhě, sì chuān xuān fǔ shǐ èr: yuē gōng jié bù, yuē shā mǎ. xuān wèi sī wǔ: yuē mù píng, yuē míng zhèng, yuē bā dǐ, yuē bā wàng, yuē dé ěr gé tè. ān fǔ shǐ èr shí yǒu yī: yuē zhǎng níng, yuē wò rì, yuē wǎ sì, yuē suō mó, yuē guā bié, yuē mù lǐ, yuē gé bù shí zhá, yuē bā dǐ, yuē chuò sī jiǎ bù, yuē lǎ gǔn, yuē wǎ shù yú kē, yuē huò ěr zhú wō, yuē huò ěr zhāng gǔ, yuē huò ěr kǒng sā, yuē huò ěr zán, yuē lín cōng, yuē huò ěr gān zī má shū, yuē huò ěr dōng kē, yuē chūn kē, yuē xià zhān duì, yuē shàng nà duó. zhǎng guān sī èr shí yǒu jiǔ: yuē jìng zhōu, yuē lǒng mù, yuē yuè xī, yuē sōng gāng, yuē zhuō kè jī, yuē wēi lóng zhōu, yuē yáng dì ài kǒu, yuē dǎng bà, yuē hé dōng, yuē ā dōu zhèng, yuē pǔ jì zhōu, yuē chāng zhōu, yuē shěn biān, yuē lěng biān, yuē wǎ shù guō lǒng, yuē wǎ shù máo yā, yuē wǎ shù qū dēng, yuē wǎ shù sè tā, yuē wǎ shù gèng píng, yuē huò ěr nà lín chōng, yuē huò ěr bái lì, yuē chūn kē gāo rì, yuē shàng zhān duì, yuē méng gé jié, yuē ní xī, yuē píng yí, yuē mán yí, yuē mù chuān, yuē jiǔ xìng.
今土司之未改流者,四川宣撫使二:曰工卩部,曰沙馬。宣慰司五:曰木坪,曰明正,曰巴底,曰巴旺,曰德爾格忒。安撫使二十有一:曰長寧,曰沃日,曰瓦寺,曰梭磨,曰瓜別,曰木里,曰革布什札,曰巴底,曰綽斯甲布,曰喇袞,曰瓦述餘科,曰霍耳竹窩,曰霍耳章谷,曰霍耳孔撒,曰霍耳咱,曰林蔥,曰霍耳甘孜麻書,曰霍耳東科,曰春科,曰下瞻對,曰上納奪。長官司二十有九:曰靜州,曰隴木,曰岳希,曰松岡,曰卓克基,曰威龍州,曰陽地隘口,曰黨壩,曰河東,曰阿都正,曰普濟州,曰昌州,曰沈邊,曰冷邊,曰瓦述嘓隴,曰瓦述毛丫,曰瓦述曲登,曰瓦述色他,曰瓦述更平,曰霍耳納林沖,曰霍耳白利,曰春科高日,曰上瞻對,曰蒙葛結,曰泥溪,曰平夷,曰蠻夷,曰沐川,曰九姓。
yún nán xuān wèi shǐ yī: yuē chē lǐ. xuān fǔ shǐ wǔ: yuē gěng mǎ, yuē lǒng chuān, yuē gàn yá, yuē nán diàn, yuē mèng lián. fù xuān fǔ shǐ èr: yuē zhē fàng, yuē zhǎn dá. ān fǔ shǐ sān: yuē lù jiāng, yuē máng shì, yuē měng mǎo. fù zhǎng guān sī sān: yuē nà lóu, yuē kuī róng diān, yuē shí èr guān, tǔ fǔ sì: yuē méng huà, yuē jǐng dōng, yuē mèng dìng, yuē yǒng níng. tǔ zhōu sì: yuē fù zhōu, yuē wān diān, yuē zhèn kāng, yuē běi shèng.
雲南宣慰使一:曰車裡。宣撫使五:曰耿馬,曰隴川,曰干厓,曰南甸,曰孟連。副宣撫使二:曰遮放,曰盞達。安撫使三:曰路江,曰芒市,曰猛卯。副長官司三:曰納樓,曰虧容甸,曰十二關,土府四:曰蒙化,曰景東,曰孟定,曰永寧。土州四:曰富州,曰灣甸,曰鎮康,曰北勝。
guì zhōu zhǎng guān sī liù shí yǒu èr: yuē zhōng cáo, yuē bái nà, yuē yǎng lóng, yuē hǔ zhuì, yuē chéng fān, yuē shàng mǎ, yuē xiǎo chéng, yuē lú fān, yuē fāng fān, yuē wéi fān, yuē luó fān, yuē wò lóng, yuē xiǎo lóng, yuē dà lóng, yuē jīn shí, yuē dà píng, yuē xiǎo píng, yuē dà gǔ lóng, yuē xiǎo gǔ lóng, yuē mù guā, yuē má xiāng, yuē xīn tiān, yuē píng fá, yuē yáng chǎng, yuē mù yì, yuē dǐng yíng, yuē shā yíng, yuē yáng yì, yuē dōu yún, yuē bāng shuǐ, yuē sī nán, yuē fēng níng shàng, yuē fēng níng xià, yuē làn tǔ, yuē píng dìng, yuē lè píng, yuē gōng jié shuǐ, yuē piān qiáo, yuē mán yí, yuē yán hé, yuē láng xī, yuē dōu píng, yuē huáng dào, yuē dōu sù, yuē shī xī, yuē tán xī, yuē xīn huà, yuē ōu yáng, yuē liàng zhài, yuē hú ěr, yuē zhōng lín, yuē bā zhōu, yuē lóng lǐ, yuē gǔ zhōu, yuē hóng zhōu, yuē shěng xī, yuē tí xī, yuē wū luó, yuē píng tóu, yuē chuí xī, yuē dǐ zhài, yuē yán mén. fù zhǎng guān sī sān: yuē xī bǎo, yuē kāng zhuāng, yuē shí mén.
貴州長官司六十有二:曰中曹,曰白納,曰養龍,曰虎墜,曰程番,曰上馬,曰小程,曰盧番,曰方番,曰違番,曰羅番,曰臥龍,曰小龍,曰大龍,曰金石,曰大平,曰小平,曰大谷龍,曰小谷龍,曰木瓜,曰麻鄉,曰新添,曰平伐,曰羊場,曰慕役,曰頂營,曰沙營,曰楊義,曰都勻,曰邦水,曰思南,曰豐寧上,曰豐寧下,曰爛土,曰平定,曰樂平,曰工卩水,曰偏橋,曰蠻夷,曰沿河,曰郎溪,曰都坪,曰黃道,曰都素,曰施溪,曰潭溪,曰新化,曰歐陽,曰亮寨,曰湖耳,曰中林,曰八舟,曰龍里,曰古州,曰洪州,曰省溪,曰提溪,曰烏羅,曰平頭,曰垂西,曰抵寨,曰岩門。副長官司三:曰西堡,曰康莊,曰石門。
guǎng xī tǔ zhōu èr shí yǒu liù: yuē zhōng zhōu, yuē guī dé, yuē guǒ huà, yuē xià léi, yuē xià shí xī, yuē sī líng, yuē píng xiáng, yuē jiāng zhōu, yuē sī zhōu, yuē wàn chéng, yuē tài píng, yuē ān píng, yuē lóng yīng, yuē dōu jié, yuē jié ān, yuē shàng xià dòng, yuē jí lún, yuē míng zhōu, yuē míng yíng, yuē zhèn yuǎn, yuē nà dì, yuē nán zhōu, yuē tián zhōu, yuē xiàng wǔ, yuē dōu kāng, yuē shàng yìng. tǔ xiàn sì: yuē luó yáng, yuē shàng lín, yuē luó bái, yuē xīn chéng. zhǎng guān sī sān: yuē qiān lóng dòng, yuē yǒng dìng, yuē yǒng shùn.
廣西土州二十有六:曰忠州,曰歸德,曰果化,曰下雷,曰下石西,曰思陵,曰憑祥,曰江州,曰思州,曰萬承,曰太平,曰安平,曰龍英,曰都結,曰結安,曰上下凍,曰佶倫,曰茗州,曰茗盈,曰鎮遠,曰那地,曰南舟,曰田州,曰向武,曰都康,曰上映。土縣四:曰羅陽,曰上林,曰羅白,曰忻城。長官司三:曰遷隆峒,曰永定,曰永順。
fán xuān wèi xuān fǔ ān fǔ zhǎng guān děng sī zhī chéng xí lì bīng bù, tǔ fǔ tǔ zhōu zhī chéng xí lì lì bù. fán tǔ sī gòng fù, huò bǐ nián yī gòng, huò sān nián yī gòng, gè yīn qí tǔ chǎn, gǔ mǐ niú mǎ pí bù, jiē zhé yǐ yín, ér huì jì yú hù bù.
凡宣慰、宣撫、安撫、長官等司之承襲隸兵部,土府、土州之承襲隸吏部。凡土司貢賦,或比年一貢,或三年一貢,各因其土產,穀米、牛馬、皮、布,皆折以銀,而會計於戶部。
yōng zhèng qī nián, chuān shǎn zǒng dū yuè zhōng qí zòu sì chuān bā táng lǐ táng děng chù qǐng shòu xuān fǔ sī sān yuán ān fǔ sī jiǔ yuán zhǎng guān sī shí èr yuán, gěi yǔ yìn jié hào zhǐ, fù tǔ guān sì yuán qiān hù sān yuán bǎi hù èr shí sì yuán, gěi yǐ zhí xián, yǐ fēn zhí shǒu. nèi bā táng lǐ táng zhèng fù tǔ guān yuán wú shì dài tóu mù chéng xí, qǐng zhào liú guān lì. rú yǒu shì gù, kāi quē tí bǔ, yǔ tā tǔ sī bù tóng.
雍正七年,川陝總督岳鍾琪奏四川巴塘、里塘等處請授宣撫司三員、安撫司九員、長官司十二員,給與印結號紙,副土官四員、千戶三員、百戶二十四員,給以職銜,以分職守。內巴塘、里塘正副土官原無世代頭目承襲,請照流官例。如有事故,開缺題補,與他土司不同。
hú guǎng zhī xī nán yú, zhàn guó shí wū jùn qián zhōng dì. hú běi zhī shī nán róng měi, hú nán zhī yǒng shùn bǎo jìng sāng zhí, jìng dì pí lián, jiè yú yuè chén cháng dé yí chāng zhī jiān, yǔ chuān dōng bā kuí xiāng jiē rǎng, nán tōng qián, xī tōng shǔ. yuán shí suǒ zhì xuān wèi ān fǔ zhǎng guān sī zhī shǔ, míng shí yīn zhī. xiàng tuī yǒng bǎo zhū xuān wèi, shì xí fù qiáng, bīng yì guǒ gǎn, měi yù zhēng fá, hé gē qián qū, guó jiā yǐ zhī wèi zhòng. qīng yǒu tiān xià, jǐn shī nán sàn máo róng měi sān xuān fǔ shǐ, yǒng shùn bǎo jìng liǎng xuān wèi shǐ ér yǐ. yōng zhèng nián jiān, shī nán róng měi yǒng shùn bǎo jìng xiān hòu nà tǔ, tè shè shī nán yī fǔ, lì běi bù zhèng shǐ, yǒng shùn yī fǔ, lì nán bù zhèng shǐ. liǎng fǔ jì shè, hé jìng wú tǔ sī míng mù. hòu yǒu miáo kòu, fēn jiàn gè chuán, bù rù cǐ piān.
湖廣之西南隅,戰國時巫郡、黔中地。湖北之施南、容美,湖南之永順、保靖、桑植,境地毗連,介於岳、辰、常德、宜昌之間,與川東巴、夔相接壤,南通黔,西通蜀。元時所置宣慰、安撫、長官司之屬,明時因之。向推永、保諸宣慰,世席富強,兵亦果敢,每遇征伐,荷戈前驅,國家倚之為重。清有天下,僅施南、散毛、容美三宣撫使,永順、保靖兩宣慰使而已。雍正年間,施南、容美、永順、保靖先後納土,特設施南一府,隸北布政使,永順一府,隸南布政使。兩府既設,合境無土司名目。後有苗寇,分見各傳,不入此篇。
shī nán: gǔ bā dì. qín hàn nán jùn mán. táng shī zhōu. yuán zhì shī nán xuān fǔ sī zhōng xiào ān fǔ sī. míng yù zhēn shí, fù zhì zhōng lù xuān fǔ sī. míng xuān dé sān nián, fù zhì jiàn nán zhǎng guān sī, lì shī zhōu wèi, lǐng suǒ yī xuān fǔ sī sì ān fǔ sī jiǔ zhǎng guān sī shí sān mán yí guān sī wǔ. qīng kāng xī sān nián, shī zhōu shǐ guī shùn. sì nián, gǎi shā xī xuān wèi sī wèi xuān fǔ sī, gǎi jiàn nán zhǎng guān sī wèi jiàn nán zhǎng guān sī, ér shī nán xuān fǔ sī zhōng xiào ān fǔ sī zhōng lù ān fǔ sī rú gù. yōng zhèng liù nián, cóng hú guǎng zǒng dū mài zhù zhī qǐng, cái shī zhōu wèi, shè ēn shī xiàn, gǎi guī zhōu zhí lì zhōu, yuán guǎn zhī shí wǔ tǔ sī bìng lì ēn shī xiàn. shí èr nián, zhōng xiào ān fǔ sī tián zhāng nà tǔ, qí dì rù yú ēn shī xiàn. shí sān nián, shī nán xuān fǔ sī tán yǔ dǐng yǐ zuì gǎi liú, yú shì zhōng dòng tǔ sī tián guāng zǔ děng bìng qǐng guī liú, nǎi yǐ shí wǔ tǔ sī bìng yuán shè ēn shī xiàn, tè shè shī nán fǔ, lǐng liù xiàn. róng měi gǎi hè fēng zhōu, bié lì yí chāng fǔ, lǐng yú xún jīng dào. míng zhì, shī zhōu wèi, xiá sān lǐ wǔ suǒ sān shí yī tǔ sī, shì guō lǐ dōu tíng lǐ chóng níng lǐ, fù guō zuǒ yòu zhōng sān suǒ, dà tián jūn mín qiān hù suǒ, zhī luó zhèn shǒu bǎi hù suǒ.
施南:古巴地。秦、漢南郡蠻。唐施州。元置施南宣撫司、忠孝安撫司。明玉珍時,復置忠路宣撫司。明宣德三年,復置劍南長官司,立施州衛,領所一、宣撫司四、安撫司九、長官司十三、蠻夷官司五。清康熙三年,施州始歸順。四年,改沙溪宣慰司為宣撫司,改劍南長官司為建南長官司,而施南宣撫司、忠孝安撫司、忠路安撫司如故。雍正六年,從湖廣總督邁柱之請,裁施州衛,設恩施縣,改歸州直隸州,原管之十五土司並隸恩施縣。十二年,忠孝安撫司田璋納土,其地入於恩施縣。十三年,施南宣撫司覃禹鼎以罪改流,於是忠峒土司田光祖等並請歸流,乃以十五土司並原設恩施縣,特設施南府,領六縣。容美改鶴峰州,別隸宜昌府,領於巡荊道。 明制,施州衛,轄三里、五所、三十一土司,市郭里、都亭里、崇寧里,附郭左、右、中三所,大田軍民千戶所,支羅鎮守百戶所。
dà tián suǒ, yuán wèi sàn máo dòng. míng hóng wǔ wǔ nián dìng qí dì, èr shí sān nián shǔ qiān hù suǒ, réng míng sàn máo. xún gǎi wèi dà tián jūn mín qiān hù suǒ, lǐng bǎi hù suǒ yī tǔ guān bǎi hù suǒ shí lá rě děng sān dòng.
大田所,元為散毛峒。明洪武五年定其地,二十三年屬千戶所,仍名散毛。尋改為大田軍民千戶所,領百戶所一、土官百戶所十、剌惹等三峒。
zhī luó suǒ, jiù lì lóng tán sī. míng jiā jìng sì shí sì nián, yīn dòng zhǎng huáng zhōng pàn, tǎo píng zhī, suì gē bàn zhì suǒ lì tún, yǐ bǎi hù èr yuán shì zhèn zhī, ér jīn dòng sī shǔ yān.
支羅所,舊隸龍潭司。明嘉靖四十四年,因峒長黃中叛,討平之,遂割半置所立屯,以百戶二員世鎮之,而今峒司屬焉。
shī nán xuān fǔ sī, yuán shī nán dào xuān wèi shǐ. míng hóng wǔ sì nián, tán dà fù rù cháo, qī nián, shēng xuān fǔ sī. qīng yīn zhī. yōng zhèng shí, tán yǔ dǐng xí. yǔ dǐng, róng měi tǔ sī tián míng rú xù yě, yǒu zuì zhé nì róng měi. dāng shì yǐ míng rú zhī xiān cóng zhēng hóng miáo yǒu gōng, zhì wù wèn. shí sān nián, míng rú bèi dǎi, zì jīng sǐ. yǔ dǐng yǐ yín è kàng tí, nǐ zuì gǎi liú, yǐ qí dì zhì lì chuān xiàn.
施南宣撫司,元施南道宣慰使。明洪武四年,覃大富入朝,七年,升宣撫司。清因之。雍正時,覃禹鼎襲。禹鼎,容美土司田明如婿也,有罪輒匿容美。當事以明如之先從征紅苗有功,置勿問。十三年,明如被逮,自經死。禹鼎以淫惡抗提,擬罪改流,以其地置利川縣。
dōng xiāng ān fǔ sī, míng yù zhēn zhì dōng xiāng wǔ lù xuān fǔ sī. míng hóng wǔ liù nián gǎi ān fǔ sī, mìng tán qǐ lǎ wèi zhī. qīng chū guī fù. yōng zhèng shí nián, tán shòu chūn yǐ zhǎng zi dé zuì zhèng fǎ, gǎi liú, yǐ qí dì rù ēn shī xiàn.
東鄉安撫司,明玉珍置東鄉五路宣撫司。明洪武六年改安撫司,命覃起喇為之。清初歸附。雍正十年,覃壽椿以長子得罪正法,改流,以其地入恩施縣。
zhōng jiàn xuān fǔ sī, míng hóng wǔ sì nián, yǐ tián ēn jùn wèi zhī. liù nián, gǎi xuān fǔ sī. qīng chū guī fù. yōng zhèng shí yī nián, tián xìng jué yǐ héng bào bù fǎ nǐ liú, yǐ qí dì wèi ēn shī xiàn.
忠建宣撫司,明洪武四年,以田恩俊為之。六年,改宣撫司。清初歸附。雍正十一年,田興爵以橫暴不法擬流,以其地為恩施縣。
jīn dòng ān fǔ sī, míng hóng wǔ sì nián, yǐ tán ěr máo wèi zhī. qīng chū guī fù. kāng xī sì shí sān nián, tán shì yīng xí. zi bāng shùn, chéng qǐng gǎi liú, yǐ qí dì wèi xián fēng xiàn.
金峒安撫司,明洪武四年,以覃耳毛為之。清初歸附。康熙四十三年,覃世英襲。子邦舜,呈請改流,以其地為咸豐縣。
zhōng dòng ān fǔ sī, yuán zhì hú nán zhèn biān xuān wèi sī. míng hóng wǔ sì nián, mìng tián xǐ yù wèi xuān fǔ sī. yǒng lè sì nián, gǎi ān fǔ sī. qīng chū tián chǔ zhēn guī fù, diào zhēng bō zhōu yǒu gōng, réng zhǔn xí zhí. yōng zhèng shí èr nián, tián guāng zǔ jiū shí wǔ tǔ sī chéng qǐng nà tǔ guī liú, yǐ qí dì rù xuān ēn xiàn.
忠峒安撫司,元置湖南鎮邊宣慰司。明洪武四年,命田璽玉為宣撫司。永樂四年,改安撫司。清初田楚珍歸附,調征播州有功,仍准襲職。雍正十二年,田光祖糾十五土司呈請納土歸流,以其地入宣恩縣。
sàn máo xuān fǔ sī, yuán wèi sàn máo fǔ. zhì zhèng liù nián, gǎi xuān fǔ sī. míng hóng wǔ sì nián, mìng tán yě wàng wèi xuān fǔ sī, gē qí bàn wèi dà tián suǒ. qīng chū tán xūn lín guī fù, réng zhǔn xí zhí. yōng zhèng shí sān nián, tán xuǎn nà tǔ, yǐ qí dì rù lái fèng xiàn.
散毛宣撫司,元為散毛府。至正六年,改宣撫司。明洪武四年,命覃野旺為宣撫司,割其半為大田所。清初覃勛麟歸附,仍准襲職。雍正十三年,覃烜納土,以其地入來鳳縣。
zhōng lù ān fǔ sī, míng hóng wǔ sì nián, mìng tán yīng wèi ān fǔ sī. qīng kāng xī yuán nián, tán chéng guó guī fù, yǐ zhēng tán nì gōng xí qián zhí. yōng zhèng shí sān nián, tán chǔ zǐ nà tǔ, yǐ qí dì gǎi lì chuān xiàn.
忠路安撫司,明洪武四年,命覃英為安撫司。清康熙元年,覃承國歸附,以征譚逆功襲前職。雍正十三年,覃楚梓納土,以其地改利川縣。
zhōng xiào ān fǔ sī, yuán zhì zhèng shí yī nián, gǎi jūn mín fǔ. míng hóng wǔ sì nián, yǐ tián mò shī wèi ān fǔ sī. qīng yīn zhī. kāng xī bā nián, tián jīng xí, lèi shòu zǒng bīng. shí jiǔ nián, gào xiū. yōng zhèng shí sān nián, tián zhāng nà tǔ, yǐ qí dì wèi ēn shī xiàn.
忠孝安撫司,元至正十一年,改軍民府。明洪武四年,以田墨施為安撫司。清因之。康熙八年,田京襲,累授總兵。十九年,告休。雍正十三年,田璋納土,以其地為恩施縣。
gāo luó ān fǔ sī, yuán gāo luó zhài zhǎng guān sī. míng hóng wǔ liù nián, gǎi ān fǔ sī, yǐ tián dà míng wèi zhī. qīng shùn zhì chū, tián fēi lóng guī fù, réng zhǔn shì xí. yōng zhèng shí sān nián, tián zhāo nà tǔ, yǐ qí dì rù xuān ēn xiàn.
高羅安撫司,元高羅寨長官司。明洪武六年,改安撫司,以田大名為之。清順治初,田飛龍歸附,仍准世襲。雍正十三年,田昭納土,以其地入宣恩縣。
mù cè zhǎng guān sī, yuán zhì ān fǔ sī. míng yǒng lè liù nián, gǎi zhǎng guān sī, yǐ tián gǔ zuǒ wèi zhǎng guān sī. qīng chū, tián jīng guó guī fù, réng yǔ shì xí. yōng zhèng shí sān nián, tián yīng dǐng nà tǔ, yǐ qí dì rù xuān ēn xiàn.
木冊長官司,元置安撫司。明永樂六年,改長官司,以田谷佐為長官司。清初,田經國歸附,仍與世襲。雍正十三年,田應鼎納土,以其地入宣恩縣。
dà wàng ān fǔ sī, yuán zhì zhèng zhì. míng hóng wǔ sì nián, yǐ tián lǘ tí wèi ān fǔ sī. qīng kāng xī chū, tián yǒng fēng guī fù, réng zhǔn xí zhí. yōng zhèng shí sān nián, tián zhèng yuán nà tǔ, yǐ qí dì rù lái fèng xiàn.
大旺安撫司,元至正置。明洪武四年,以田驢蹄為安撫司。清康熙初,田永封歸附,仍准襲職。雍正十三年,田正元納土,以其地入來鳳縣。
lín bì zhǎng guān sī, yuán fù dà wàng. qīng kāng xī yuán nián, bān gěi tián qí yìn xìn, réng yǔ shì xí. yōng zhèng shí sān nián, tián fēng jiāng nà tǔ, yǐ qí dì rù lái fèng xiàn. dōng liú ān fǔ sī, yuán fù dà wàng.
臨壁長官司,原附大旺。清康熙元年,頒給田琦印信,仍與世襲。雍正十三年,田封疆納土,以其地入來鳳縣。東流安撫司,原附大旺。
táng yá zhǎng guān sī, yuán zhì qiān hù suǒ. míng hóng wǔ qī nián, gǎi zhǎng guān sī. qīng chū tán zōng yǔ guī fù, réng yǔ shì xí. yōng zhèng shí sān nián, tán zǐ guì nà tǔ, yǐ qí dì rù xián fēng xiàn.
唐崖長官司,元置千戶所。明洪武七年,改長官司。清初覃宗禹歸附,仍與世襲。雍正十三年,覃梓桂納土,以其地入咸豐縣。
lóng tán ān fǔ sī, míng hóng wǔ sì nián, yǐ tián yīng hǔ wèi ān fǔ sī. qīng chū guī fù, réng zhǔn shì xí. yōng zhèng shí sān nián, tián guì lóng nà tǔ, yǐ qí dì rù xián fēng xiàn.
龍潭安撫司,明洪武四年,以田應虎為安撫司。清初歸附,仍准世襲。雍正十三年,田貴龍納土,以其地入咸豐縣。
shā xī ān fǔ sī, míng zhì. qīng chū guī fù. kāng xī sì nián, huáng tiān qí xí ān fǔ sī. tiān qí zi chǔ chāng. chū, chǔ chāng rù shī zhōu wèi xué wèi zhū shēng. shí zhū sī zhēng bìng, mín xiān zhī lǐ, chǔ chāng zhé jié lì xué, yǒu shí míng. jí xí zhí, shè guān xué, gōng yú yǔ duō shì jiǎng yì, duō suǒ chéng jiù. chǔ chāng sǐ, zi zhèng jué xí. yōng zhèng shí sān nián, gǎi liú, qí dì rù yú lì chuān xiàn.
沙溪安撫司,明置。清初歸附。康熙四年,黃天奇襲安撫司。天奇子楚昌。初,楚昌入施州衛學為諸生。時諸司爭並,民鮮知禮,楚昌折節力學,有時名。及襲職,設官學,公餘與多士講肄,多所成就。楚昌死,子正爵襲。雍正十三年,改流,其地入於利川縣。
mǎo dòng zhǎng guān sī, qīng yōng zhèng shí sān nián, zhǎng guān sī xiàng shùn nà tǔ, yǐ qí dì rù lái fèng xiàn.
卯峒長官司,清雍正十三年,長官司向舜納土,以其地入來鳳縣。
màn shuǐ xuān fǔ sī, qīng chū, xuān fǔ sī xiàng guó tài guī fù, réng zhǔn shì xí. yōng zhèng shí sān nián, xiàng tíng guān nà tǔ, qí dì rù yú lái fèng xiàn.
漫水宣撫司,清初,宣撫司向國泰歸附,仍准世襲。雍正十三年,向庭官納土,其地入於來鳳縣。
xī píng zhǎng guān sī, yōng zhèng shí sān nián cái, qí dì rù yú xián fēng xiàn.
西萍長官司,雍正十三年裁,其地入於咸豐縣。
jiàn nán zhǎng guān sī, míng xuān dé wǔ nián zhì. qīng yōng zhèng shí sān nián cái, qí dì rù yú lì chuān xiàn.
建南長官司,明宣德五年置。清雍正十三年裁,其地入於利川縣。
róng měi tǔ sī, táng yuán hé yuán nián, tián xíng gāo cóng gāo chóng wén tǎo píng liú pì, shòu shī qín róng wàn zhāo tǎo bǎ jié shǐ, réng zhī sì zhōu shì. sòng yǒu tián sī zhèng. yuán yǒu tián gān hēng. míng hóng wǔ sān nián, tián guāng bǎo yǐ yuán suǒ shòu gào chì yì xíng zài qǐng huàn, nǎi mìng guāng bǎo réng wèi xuān wèi shǐ. chuán zhì tián jì lín, qīng shùn zhì jiān guī fù, réng shòu xuān wèi shǐ. zi gān lín xí. gān lín zì tè yún, zhe hé pǔ jí. gān lín zi shùn nián, zì jiǔ fēng, shòu wú nì wěi chéng ēn bó chì, hòu jiǎo. fèng xí cóng zhēng yǒu láo jī, pō zhāo míng liú xí wén shǐ, kè yǒu niàn yī shǐ zuǎn. rì zì kè, mǒu rì dú mǒu jīng yuè mǒu shǐ zhì mǒu chù, kè yú shū zhī kōng chù, yòng xiǎo yìn zhì zhī. yǒu bái lù táng jí róng yáng shì shù lù. zǐ míng rú xí zhí. yǐ fàng sì wèi zhào shēn qiáo hé zòu, fèng zhǐ yuán yòu. yōng zhèng shí yī nián, zài wèi mài zhù yán cān, míng rú yí zhù píng shān zhài nǐ kàng jù, wèi shí liáng zhǎng guān sī zhāng tóng zhù cuī pò, míng rú zì jǐn. gǎi tǔ guī liú, gǎi sī wèi hè fēng zhōu, lì yí chāng fǔ.
容美土司,唐元和元年,田行皋從高崇文討平劉辟,授施溱溶萬招討把截使,仍知四州事。宋有田思政。元有田乾亨。明洪武三年,田光寶以元所授誥敕詣行在請換,乃命光寶仍為宣慰使。傳至田既霖,清順治間歸附,仍授宣慰使。子甘霖襲。甘霖字特雲,著合浦集。甘霖子舜年,字九峰,受吳逆偽承恩伯敕,後繳。奉檄從征有勞績,頗招名流習文史,刻有廿一史纂。日自課,某日讀某經、閱某史至某處,刻於書之空處,用小印志之。有白鹿堂集、容陽世述錄。子明如襲職。以放肆為趙申喬劾奏,奉旨原宥。雍正十一年,再為邁柱嚴參,明如移駐平山寨儗抗拒,為石樑長官司張彤砫催迫,明如自盡。改土歸流,改司為鶴峰州,隸宜昌府。
yǒng shùn: hàn wǔ líng, suí chén zhōu, táng xī zhōu dì. sòng shí wèi yǒng shùn zhōu. yuán shí, péng wàn qián zì gǎi wèi yǒng shùn děng chù jūn mín ān fǔ sī. míng hóng wǔ wǔ nián, gǎi xuān wèi shǐ. qīng shùn zhì sì nián, gōng shùn wáng kǒng yǒu dé zhì chén zhōu, xuān wèi shǐ péng hóng pēng lǜ sān zhī zhōu liù zhǎng guān sān bǎi bā shí dòng miáo mán guī fù. shí sì nián, bān gěi xuān wèi shǐ yìn, bìng shè liú guān jīng lì yī yuán. kāng xī shí nián, wú sān guì pàn jù chén lóng guān, shòu yǒng shùn xuān wèi shǐ péng tíng chūn wěi yìn, tíng chūn jiǎo zhī. fèng zhǐ shǎng qí zi hóng hǎi zǒng bīng xián, lìng lǜ tǔ bīng xié jiǎo, yǒu gōng, shòu xuān wèi sī yìn. yōng zhèng liù nián, xuān wèi shǐ péng zhào huái nà tǔ, qǐng guī jiāng xī zǔ jí, yǒu zhǐ jiā jiǎng, shòu cān jiāng, bìng shì xí tuō shā lǎ hā fān zhī zhí, cì yín yī wàn liǎng, tīng qí zài jiāng xī zǔ jí lì chǎn ān chā, gǎi yǒng shùn sī wèi fǔ, fù guō wèi yǒng shùn xiàn, fēn yǒng shùn bái yá dòng dì wèi lóng shān xiàn.
永順:漢武陵,隋辰州,唐溪州地。宋時為永順州。元時,彭萬潛自改為永順等處軍民安撫司。明洪武五年,改宣慰使。清順治四年,恭順王孔有德至辰州,宣慰使彭宏澎率三知州、六長官、三百八十峒苗蠻歸附。十四年,頒給宣慰使印,並設流官經歷一員。康熙十年,吳三桂叛踞辰龍關,授永順宣慰使彭廷椿偽印,廷椿繳之。奉旨賞其子宏海總兵銜,令率土兵協剿,有功,授宣慰司印。雍正六年,宣慰使彭肇槐納土,請歸江西祖籍,有旨嘉獎,授參將,並世襲拖沙喇哈番之職,賜銀一萬兩,聽其在江西祖籍立產安插,改永順司為府,附郭為永順縣,分永順白崖峒地為龍山縣。
nán wèi zhōu tǔ zhī zhōu, shǔ yǒng shùn sī. yuán zhì yuán zhōng, zhì ān fǔ sī. míng hóng wǔ èr nián, yǐ péng wàn jīn wèi tǔ zhī zhōu. chuán zhì péng yīng lín, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, péng zōng guó nà tǔ, yǐ qí dì rù yǒng shùn xiàn.
南渭州土知州,屬永順司。元至元中,置安撫司。明洪武二年,以彭萬金為土知州。傳至彭應麟,清順治四年,歸附。雍正五年,彭宗國納土,以其地入永順縣。
shī róng zhōu tǔ zhī zhōu, zài yǒng shùn sī dōng nán. yuán huì xī shī róng děng chù zhǎng guān sī. míng hóng wǔ èr nián, gǎi zhōu, yǐ tián jiàn bà wèi tǔ zhī zhōu. chuán zhì tián mào nián, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, tián yǒng fēng nà tǔ.
施溶州土知州,在永順司東南。元會溪、施溶等處長官司。明洪武二年,改州,以田建霸為土知州。傳至田茂年,清順治四年,歸附。雍正五年,田永豐納土。
shàng xī zhōu tǔ zhī zhōu, shǔ yǒng shùn sī. míng hóng wǔ èr nián, yǐ zhāng yì bǎo wèi tǔ zhī zhōu. chuán zhì zhāng hàn qīng, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, zhāng hàn rú nà tǔ.
上溪州土知州,屬永順司。明洪武二年,以張義保為土知州。傳至張漢卿,清順治四年,歸附。雍正五年,張漢儒納土。
là rě dòng zhǎng guān sī, yuán shǔ sī zhōu, yǐ xiàng bèi shuò wèi zǒng guǎn. míng hóng wǔ wǔ nián, gǎi shǔ yǒng shùn sī, yǐ tián shì guì wèi zhǎng guān sī. chuán zhì tián shì cháo, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, tián zhōng hé nà tǔ.
臘惹峒長官司,元屬思州,以向孛爍為總管。明洪武五年,改屬永順司,以田世貴為長官司。傳至田仕朝,清順治四年,歸附。雍正五年,田中和納土。
mài zhe huáng dòng zhǎng guān sī, yuán yuē mài zhe tǔ cūn, shǔ sī zhōu. míng hóng wǔ wǔ nián, gǎi shǔ yǒng shùn sī, yǐ huáng gǔ zhǒng wèi zhǎng guān sī. chuán zhì huáng jiǎ, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, huáng zhèng gān nà tǔ.
麥著黃峒長官司,元曰麥著土村,屬思州。明洪武五年,改屬永順司,以黃谷踵為長官司。傳至黃甲,清順治四年,歸附。雍正五年,黃正乾納土。
lǘ chí dòng zhǎng guān sī, yuán shǔ sī zhōu. míng hóng wǔ wǔ nián, gǎi shǔ yǒng shùn sī, yǐ xiàng dí zhǒng wèi zhǎng guān sī. chuán zhì xiàng guāng zhòu, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, xiàng xī jué nà tǔ.
驢遲峒長官司,元屬思州。明洪武五年,改屬永順司,以向迪踵為長官司。傳至向光胄,清順治四年,歸附。雍正五年,向錫爵納土。
shī róng xī zhǎng guān sī, yuán shǔ sī zhōu. míng chū, gǎi shǔ yǒng shùn sī, yǐ wāng liáng wèi zhǎng guān sī. chuán zhì wāng shì zhōng, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, wāng wén kē nà tǔ.
施溶溪長官司,元屬思州。明初,改屬永順司,以汪良為長官司。傳至汪世忠,清順治四年,歸附。雍正五年,汪文珂納土。
bái yán dòng zhǎng guān sī, yuán shǔ gé mán ān fǔ sī. míng chū, gǎi shǔ yǒng shùn sī, yǐ zhāng nà lǜ wèi zhǎng guān sī. chuán zhì zhāng sì jiào, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, zhāng zōng lüè nà tǔ.
白岩峒長官司,元屬葛蠻安撫司。明初,改屬永順司,以張那律為長官司。傳至張四教,清順治四年,歸附。雍正五年,張宗略納土。
tián jiā dòng zhǎng guān sī, míng hóng wǔ sān nián, yǐ tián shèng zǔ wèi zhǎng guān sī. chuán zhì tián xìng lù, qīng shùn zhì sì nián, guī fù. yōng zhèng wǔ nián, tián jìn chén nà tǔ.
田家峒長官司,明洪武三年,以田勝祖為長官司。傳至田興祿,清順治四年,歸附。雍正五年,田藎臣納土。
bǎo jìng xuān wèi sī, yì táng xī zhōu dì. sòng yuē bǎo jìng zhōu. yuán wèi bǎo jìng zhōu ān fǔ sī. míng réng wèi ān fǔ shǐ. qīng shùn zhì sì nián, míng xuān wèi sī péng xiàng gān zhī zǐ péng cháo zhù guī fù. xiàng gān céng sūn zé hóng bìng fèi, qí qī péng shì yòng shì. hàn jiān gāo lún zhāng wèi rèn èr rén jié lián qí shě bǎ zhǎng guān péng zé jiāo péng zǔ yù děng, xiāng yǔ shù dǎng, yǐ jié shā wèi shì. yōng zhèng yuán nián, zé hóng sǐ, zi yù bīn yòu, zé jiāo yù duó qí zhí, wèi yù bīn suǒ è. dài yù bīn xí zhí, sì wèi yín xiōng, zé jiāo yǔ qí dì zé chóng yǐn hé móu, hù xiāng jié shā. èr nián, yù bīn yǐ zhuī jī zé jiāo wèi míng, qián jié róng měi tǔ sī tián mín rú sāng zhí tǔ sī xiàng guó dòng, lǜ tǔ bīng qiǎng lǔ bǎo jìng mín cái. qī nián, yù bīn ān zhì liáo yáng, yǐ qí dì wèi bǎo jìng xiàn.
保靖宣慰司,亦唐溪州地。宋曰保靜州。元為保靖州安撫司。明仍為安撫使。清順治四年,明宣慰司彭象乾之子彭朝柱歸附。象乾曾孫澤虹病廢,其妻彭氏用事。漢奸高倫、張為任二人結連其舍把長官彭澤蛟、彭祖裕等,相與樹黨,以劫殺為事。雍正元年,澤虹死,子御彬幼,澤蛟欲奪其職,為御彬所遏。迨御彬襲職,肆為淫凶,澤蛟與其弟澤〈蟲乚〉合謀,互相劫殺。二年,御彬以追緝澤蛟為名,潛結容美土司田旻如、桑植土司向國棟,率土兵搶虜保靖民財。七年,御彬安置遼陽,以其地為保靖縣。
dà lǎ sī, zài lóng shān xiàn, shǔ bǎo jìng sī. míng zhèng dé shí wǔ nián, yǐ tǔ shě péng huì xié lǐ xún jiǎn shì. chuán zhì péng yù jí, yōng zhèng shí sān nián, nà tǔ.
大喇司,在龍山縣,屬保靖司。明正德十五年,以土舍彭惠協理巡檢事。傳至彭御佶,雍正十三年,納土。
sāng zhí xuān wèi sī, běn cí lì xiàn dì. yuán yǒu shàng sāng zhí xià sāng zhí xuān wèi sī. míng zhì ān fǔ sī. qīng shùn zhì sì nián, xuān wèi sī xiàng dǐng guī fù, shòu yuán zhí. dǐng zi zhǎng gēng diào zhèn gǔ zhōu bā wàn. zhǎng gēng zǐ xiàng guó dòng cán nüè, yǔ róng měi yǒng shùn máo gāng gè tǔ sī xiāng chóu shā, mín bù kān mìng. yōng zhèng sì nián, tǔ jīng lì táng zōng shèng yǔ guó dòng dì guó bǐng děng xiāng shuài fù sù, zǒng dū fù mǐn rù zòu, nǎi jiǎo zhuī yìn zhuàn, guó dòng ān zhì hé nán, yǐ qí dì wèi sāng zhí xiàn.
桑植宣慰司,本慈利縣地。元有上桑植、下桑植宣慰司。明置安撫司。清順治四年,宣慰司向鼎歸附,授原職。鼎子長庚調鎮古州八萬。長庚子向國棟殘虐,與容美、永順、茅岡各土司相仇殺,民不堪命。雍正四年,土經歷唐宗聖與國棟弟國柄等相率赴愬,總督傅敏入奏,乃繳追印篆,國棟安置河南,以其地為桑植縣。
shàng xià dòng zhǎng guān sī, míng zhì xuān fǔ sī, fù gǎi wèi zhǎng guān sī, ér fēn qí dì wèi èr. qīng kāng xī èr nián, xiàng jiǔ luán xiàng rì kuí guī fù. èr shí yī nián, gěi jiǔ luán shàng dòng zhǎng guān sī yìn, rì kuí xià dòng zhǎng guān sī yìn. yōng zhèng shí sān nián, shàng dòng sī xiàng yù héng xià dòng sī xiàng liáng zuǒ nà tǔ, yǐ qí dì shǔ sāng zhí xiàn.
上下峒長官司,明置宣撫司,復改為長官司,而分其地為二。清康熙二年,向九鸞、向日葵歸附。二十一年,給九鸞上峒長官司印,日葵下峒長官司印。雍正十三年,上峒司向玉衡、下峒司向良佐納土,以其地屬桑植縣。
máo gāng zhǎng guān sī, míng gǎi tiān píng qiān hù suǒ. qīng shùn zhì sì nián, shí mén tiān píng suǒ qiān hù tán zuò chāng máo gāng zhǎng guān tán yīn zuò děng xiāng jì guī fù, gěi yǔ yìn xìn. yōng zhèng shí èr nián, máo gāng tǔ sī tán chún yī nà tǔ, shí mén tiān píng suǒ cí lì má liáo suǒ xiāng jì qǐng shè liú guān, fēn qí dì shǔ shí mén cí lì ān fú sān xiàn.
茅岡長官司,明改天平千戶所。清順治四年,石門天平所千戶覃祚昌、茅岡長官覃蔭祚等相繼歸附,給與印信。雍正十二年,茅岡土司覃純一納土,石門天平所、慈利麻寮所相繼請設流官,分其地屬石門、慈利、安福三縣。