liè nǚ sì
列女四

zhǎng shān pù liè fù hú èr qī táng zhī tǎn qī cáo lǐ àn qī jiāo fāng yǐn shuǎ qī máo lín qí biāo qī hán féng yún ráng qī lǐ cáo bāng jié qī zhāng lín shǒu rén qī wáng zhāng sì wéi qī liú lǐ zhǎng huá qiè wú zhōu zhào nóng qī wáng chén guó cái qī zhōu wú tíng wàng pìn qī chí lǐ zhèng róng pìn qī huò xiàng qǐ hú qī chéng yú mǒu qī cài zhāng yì qī lǐ huáng jìng shēng qī wáng yī sōng ā qī niǔ hù lù shì zhāng tíng guì qī zhāng hǎo mǒu qī dān chén guǎng měi qī lǐ hè bāng dá qī lù zhèng zōng dūn qī chén rèn yǒu chéng qī chén dīng sān láng qī dīng cǎi qín qī sūn wáng rú yì qī xiàng dí tīng qī wáng lín bāng jī qī céng qián jìng fǔ qī wāng xiè zuò dòng qī wáng móu wén yù qī qiū huáng shòu chūn qī guǎn féng guì zēng qiè lǐ huáng zhù xiān qiè péng fāng quān qī zhào yáo sēn guì qī sòng yùn yù huá qī zhuāng dì yù dé qī xǔ zhí bǎo yuán qī yuán qū chéng lín qī yuán yǐn chūn qī zhāng lǐ shì chén sān yì qī wáng yóu kāi kē qī zhào sūn chóng yè qī jīn zhāng mǒu qī tián zhāng shì nǚ tāng shì nǚ cāng zhōu nǚ zhāng shì sūn dà chéng qī yì yáng mǒu pìn qī zhāng mèng hēi zǐ qī yuàn běi táng nǚ lán mǒu qī ruì shì nǚ lè mǒu qī zuǒ xiāo shì huáng shì nǚ wú shì nǚ gù shì zhāng shì xǔ huì qī zhāng zhào hǎi yù qī rèn yīn shì jiā xìng nǚ wáng mǒu qī lǐ hé xiān yòu qī sūn xíng shì qiān ān fù bái róng qī yǐn lín shì hóng mǒu qī xú áo shì tú shì wú shì yáng shì zhào shì wáng shì xǔ shì méi shì zhāng shì qín mǒu qī cuī lǐ mǒu qī guǎn wáng mǒu qī xú chén qián pìn qī cuī zhū chéng yǔ qī cáo chén yǒu liàng qī hǎi fán tíng guì qī zhāng lǐ yǒu héng pìn qī yáng chén mǒu qī liú yě qī lǐ qū shì nǚ sòng shì wǔ liè nǚ gōng xíng qī xiè nǚ qiǎo yáng wén lóng pìn qī sūn liáng zhì liáng qī zhèng guō jìn chāng qī lǐ gōng liáng hàn qī chén wáng jūn qī tāng lǐ shì nǚ cuì jīn zhāng yuán yǐn qī lǐ zhāng jiǎn qī yán wàn mǒu qī céng lǐ jì xiān qī hóu tián shì nǚ mǎ mǒu pìn qī miáo gāo rì yǒng qī yáng luó jì ér qī liú shì nǚ zhōng mǒu qī cài duàn jǔ qī lú wáng mǒu qī liú zhāng liáng shàn qī wáng lǐ qīng zhào qī zhāng yáo jì chūn nǚ wáng dūn yì qī zhāng chén wéi zhāng qī lù hé shì nǚ xiè yà huàn qī wáng zhāng shù gōng qī wú guō mǒu qī lǐ zhào qiān qī wáng guō shì nǚ hé shì nǚ shěn dǐng yóu qī yán tiě shān fù wāng shì nǚ hè shì nǚ féng guāng qí nǚ guō jūn fǔ qī wú huáng shēng xié qī wáng xú wéi yuán qī xǔ kē shū míng qī gǒng hú mǒu qī qiú chén rú xiān qī lǐ bái yáng nǚ gāo shì fù duàn wú kǎo nǚ cáo shì nǚ liú tíng bīn nǚ zhāng shì nǚ sūn yù chén shì bì qiū shì bì dǒng shì rèn shì lú shàng yì qī liáng bái shì wáng shì qín shì chǔ qī hóng zhāng shì bì yáng shì bì jiāng guì shòu qī wáng zhāng lù qī xú rèn shì bì zhèng shì nǚ wáng shì bì xú shì nǚ dīng xiāng jiāng jīn gū luó shì lǒng lián sōng qī lù zhě jià pìn qī zhí é luó tíng shèng qī mǎ luó cháo yàn qī liú ān yú pán qī zhū hòu qī tián tián yǎng mín qī yáng lǐ rèn qī yǐ è duì qī rè yī mù suǒ nuò mù róng zōng mǔ mài mài jí jiān cān dá jié qī lǎ zhāng cì qī yāo yāo shā shì nǚ jiā yì fān fù shī shì dí qī miáo
長山鋪烈婦 胡二妻 唐之坦妻曹李岸妻焦 方引耍妻毛 林其標妻韓 馮雲勷妻李 曹邦傑妻張 林守仁妻王 張四維妻劉 李長華妾吳 周兆農妻王 陳國材妻周 吳廷望聘妻池 李正榮聘妻霍 項起鵠妻程於某妻蔡張義妻李 黃敬升妻王 伊嵩阿妻鈕祜祿氏 張廷桂妻章 郝某妻單 陳廣美妻李賀邦達妻陸 鄭宗墩妻陳任有成妻陳 丁三郎妻 丁采芹妻孫 王如義妻向 狄聽妻王林邦基妻曾 錢瀞甫妻汪 謝作棟妻王 繆文郁妻邱黃壽椿妻管 馮桂增妾李黃翥先妾彭 方恮妻趙 姚森桂妻宋 惲毓華妻莊弟毓德妻許 侄寶元妻袁 曲承麟妻袁 尹春妻張 李氏 陳三義妻王游開科妻趙 孫崇業妻金張某妻田 張氏女湯氏女 滄州女 張氏 孫大成妻裔楊某聘妻章 孟黑子妻苑北塘女 藍某妻 芮氏女 樂某妻左蕭氏黃氏女吳氏女 顧氏張氏 許會妻張趙海玉妻任 殷氏 嘉興女王某妻李 何先佑妻孫 邢氏 遷安婦白鎔妻尹 林氏 洪某妻徐敖氏 塗氏 吳氏楊氏 趙氏王氏 許氏 梅氏 張氏 秦某妻崔李某妻管王某妻徐 陳潛聘妻崔 朱承宇妻曹 陳有量妻海 樊廷桂妻張 李有恆聘妻楊陳某妻 劉埜妻李 曲氏女 宋氏五烈女 龔行妻謝女巧楊文龍聘妻孫 梁至良妻鄭郭進昌妻李 龔良翰妻陳 王均妻湯 李氏女翠金 張元尹妻李張檢妻顏 萬某妻曾李繼先妻侯 田氏女 馬某聘妻苗 高日勇妻楊羅季兒妻 劉氏女 鍾某妻蔡 段舉妻盧 王某妻劉張良善妻王 李青照妻張 姚際春女 王敦義妻張 陳維章妻陸 何氏女 謝亞煥妻王 張樹功妻吳 郭某妻李 趙謙妻王 郭氏女何氏女 沈鼎猷妻嚴 鐵山婦 汪氏女賀氏女 馮光琦女 郭君甫妻吳 黃聲諧妻王徐惟原妻許柯叔明妻鞏 胡某妻裘 陳儒先妻李 白洋女 高氏婦 段吳考女 曹氏女劉廷斌女 張氏女孫嫗 陳氏婢邱氏婢 董氏 任氏 盧尚義妻梁 白氏王氏 秦士楚妻洪張氏婢 楊氏婢 江貴壽妻王 張祿妻徐 任氏婢鄭氏女 王氏婢徐氏女丁香江金姑 羅氏 隴聯嵩妻祿 者架聘妻直額羅廷勝妻馬 羅朝彥妻劉 安於磐妻朱後妻田 田養民妻楊 李任妻矣 鄂對妻熱依木 索諾木榮宗母麥麥吉堅參達結妻喇章 次妻夭夭 沙氏女 嘉義番婦施世翟妻苗

zhǎng shān pù liè fù, wú xìng shì, bù zhī hé xǔ rén. lǐ zì chéng nán bēn, qū jīng xiāng zhī mín yǐ cóng, fù yǔ qí fū jù bèi lüè. xíng zhì jiāng xià zhǎng shān pù, qí fū dào fǒu, fù jǐn yú yī ěr, chū yǐ qǐ rén qiú yì qí fū, yǒu shào nián yīng yān. yì jì, jìng yù qiáng qí fù cóng qù, fù rù xué zhěn qí fū tòng kū, chù sǎng liú xiě, yǐ tǔ zì yǎn, yuē: qǐ bìng yì wǒ! zhòng wǎn zhī bù qǐ, rì mù, fēng yǔ zhì, nǎi wěi qù. píng míng wǎng shì, zé xuè bèi miàn sǐ yǐ, zhòng yīn bìng yì zhī.
長山鋪烈婦，無姓氏，不知何許人。李自成南奔，驅荊、襄之民以從，婦與其夫俱被掠。行至江夏長山鋪，其夫道殕，婦僅餘一珥，出以乞人求瘞其夫，有少年應焉。瘞既，竟欲強其婦從去，婦入穴枕其夫慟哭，觸顙流血，以土自掩，曰：「乞並瘞我！」眾挽之不起，日暮，風雨至，乃委去。平明往視，則血被面死矣，眾因並瘞之。

hú èr qī, shī qí shì, wú dòng tíng rén. fù fù, zhōu rén hú èr, nóng yě, yǒu mǔ, xiōng ruò dì jiē bié jū. fù yǔ èr yuē: wú fū fù gè jiǎn shù kǒu shí, yóu zú yǐ bǎo mǔ, yǒu rú mǔ dàn yī zi, bù dú yǎng, yòu shuí yǎng hū? fū fù rěn jī yǎng mǔ, shí shí jù gān cuì. mǔ sàng, qiú dì yǐ zàng. fū fù qín, suì bèi shōu, shǐ yǒu jū shì, ér èr bìng zhài. xiāng hǎo guǐ, fù dú bù xìn, bēn zǒu yī yào. èr bìng shén, fù yuē: wǒ wén fèn kǔ zhě shēng, gān zhě sǐ. cháng zhī ér gān, èr jìng sǐ, wú zi. fù jì xiōng gōng yī zi, shū èr zi, yì shū, gài qí cì wèi hòu, sì bù kě. jū shù yuè, xiōng gōng jǔ cì zǐ, yòu yì xiōng gōng yuē: wú nǚ sān suì, rǔ wèi jǐn, jīn xiōng gōng jǔ cì zǐ, tiān qí yù shǐ wú fū dé yǒu hòu hū? xiōng gōng hàn zhī. fù guī yǔ fù, dài bǎi qián, jiāng sì qí fū gào lì hòu. qí fù yù jià fù, bù xǔ, qiě mà zhī, xiōng gōng yì zhōng huǐ, fù nǎi zì jīng fū jiù cè, shí kāng xī wǔ nián shí èr yuè. míng nián, xiàn rén huáng zhōng jiān děng wèi liǎn qián, yǔ qí fū hé zàng.
胡二妻，失其氏，吳洞庭人。婦父，舟人；胡二，農也，有母，兄若弟皆別居。婦與二曰：「吾夫婦各減數口食，猶足以飽母，有如母但一子，不獨養，又誰養乎？」夫婦忍飢養母，時時具甘脆。母喪，求地以葬。夫婦勤，歲倍收，始有居室，而二病瘵。鄉好鬼，婦獨不信，奔走醫藥。二病甚，婦曰：「我聞糞苦者生，甘者死。」嘗之而甘，二竟死，無子。婦計兄公一子，叔二子，詣叔，匄其次為後，姒不可。居數月，兄公舉次子，又詣兄公曰：「吾女三歲，乳未盡，今兄公舉次子，天其欲使吾夫得有後乎？」兄公頷之。婦歸語父，貸百錢，將祀其夫告立後。其父欲嫁婦，不許，且罵之，兄公亦中悔，婦乃自經夫柩側，時康熙五年十二月。明年，縣人黃中堅等為斂錢，與其夫合葬。

táng zhī tǎn qī cáo, hǎi níng rén. kāng xī shí wǔ nián qiū, zhī tǎn zú, cáo shǐ sǐ, zhì yī qīn bì yǒu fù. shí pī, bù sǐ xiè qián tūn zhī, yòu bù sǐ. jì liǎn, fù yǐn lǔ, tǔ xià ér jiě nǎi bù shí èr shí èr rì, yè tóu shě bàng chí, jiā rén chū zhī, sǐ yǐ, qǐng fù sū. cáo wèi qí jiù gū jí mǔ yuē: dà rén ài wǒ, nǎi kǔ wǒ yě! yú shì fù yǐn shí, cāo zuò rú cháng, zhī zì zhì yī yī chēng, bì qǐ yú bù, bù yǔ. jiā rén qiè yì yuē shù chǐ bù, shàng xī zhī, yí bù sǐ yǐ! jí dōng, huáng méi fāng huā, cáo shì ér tàn, wèi fù shī, měi qí bù là, fù bù shí. zhì suì chú, chū yú bù yì zhī tǎn jiù páng, nǎi sǐ.
唐之坦妻曹，海寧人。康熙十五年秋，之坦卒，曹矢死，治衣衾必有副。食砒，不死；屑錢吞之，又不死。既斂，復飲滷，吐下而解；乃不食二十二日，夜投舍傍池，家人出之，死矣，頃復甦。曹謂其舅、姑及母曰：「大人愛我，乃苦我也！」於是復飲食，操作如常，織自製衣一稱，婢乞餘布，不與。家人竊議曰；「數尺布，尚惜之，宜不死矣！」及冬，黃梅方花，曹視而嘆，為賦詩，美其不落，復不食。至歲除，出餘布縊之坦柩旁，乃死。

lǐ àn qī jiāo, suī zhōu rén. gū yán, zhī rèn chuī chōng jiē jiāo rèn zhī. àn zú, fāng liǎn, jiāo yì, yù jiù bǐ zàng, zài yì, zài yù jiù, nǎi cāo zuò rú píng shí. zú kū, bài mù guī, fù yì, nǎi sǐ.
李岸妻焦，睢州人。姑嚴，織紉炊舂皆焦任之。岸卒，方斂，焦縊，遇救；比葬，再縊，再遇救，乃操作如平時。卒哭，拜墓歸，復縊，乃死。

fāng yǐn shuǎ qī máo, suì ān rén. fù jì kě, wèi xiáng fú zhī xiàn, ér yǐn shuǎ fù xiàng yīng guān biān xiū. yǐn shuǎ bìng zhài, zì jīng shī yì hé nán, jì hūn, wèi sān rì zú. jiā rén wén máo xǔ yǐn shuǎ sǐ yě, xián zhī mì. yī rì, dēng lóu zì zhì zhuì dì, ǒu xuè, jué fù sū, suì guī yú fāng shì, cù wèi yǐn shuǎ yíng zàng. jiǔ zhī, dì shǐ dìng, zàng yǒu rì, yú shì wèi qí rén yuē: wú zàng dāng tóng shì rì yě! suì bù shí, jiā rén yù zhī bǎi duān, qǐ cí zǔ gū jí jiù jí mǔ jiē sì bài, zhōng bù shí, shí jiǔ rì nǎi zú. shí kāng xī èr shí jiǔ nián èr yuè guǐ hài shuò, jù yǐn shuǎ sàng shí nián.
方引耍妻毛，遂安人。父際可，為祥符知縣，而引耍父象瑛官編修。引耍病瘵，自京師詣河南，既婚，未三日卒。家人聞毛許引耍死也，閒之密。一日，登樓自擲墜地，嘔血，絕復甦，遂歸於方氏，促為引耍營葬。久之，地始定，葬有日，於是謂其人曰：「吾葬當同是日也！」遂不食，家人喻之百端，起辭祖姑及舅及母皆四拜，終不食，十九日乃卒。時康熙二十九年二月癸亥朔，距引耍喪十年。

lín qí biāo qī hán, fú qīng rén. qí biāo pín, yī zǐ jū, yù cí zì gěi. lín ǎo qǐ zhī sù, hán yuē: shì bì cháng! qí biāo bìng, hán dài yù cí, chuí lú lián zì bì. shǎo jiān, xī má níng wèi bù, yǐ yì mǐ ruò yào. qí biāo yǔ hán yuē: wú yǐ pín lèi rǔ, zhōng qiě yǐ sǐ lèi rǔ! wú sǐ, rǔ zì wèi jì. hán tòng jué bù néng yǔ. qí biāo sǐ, hán gào qí zǐ yuē: qǐ bàn liǎng guān, bìng mì yī póu tǔ, bǐ fū fù xiāng yī! jǐn sàn qì wù cháng lín ǎo, suì zì jīng.
林其標妻韓，福清人。其標貧，依姊居，鬻餈自給。鄰媼乞之粟，韓曰：「是必償！」其標病，韓代鬻餈，垂蘆簾自蔽。少間，析麻苧為布，以易米若藥。其標語韓曰：「吾以貧累汝，終且以死累汝！吾死，汝自為計。」韓痛絕不能語。其標死，韓告其姊曰：「乞辦兩棺，並覓一抔土，俾夫婦相依！」盡散器物償鄰媼，遂自經。

féng yún ráng qī lǐ, wǔ dìng rén, dà xué shì zhī fāng nǚ. lǐ nián shí wǔ, shì yún ráng. shì jiù gū jǐn, lì shì jìng rì, wú dài, mìng zuò zé zuò, mìng tuì zé tuì. zhī fāng dū zhè jiāng, dāng gěng jīng zhōng pàn, zhù jūn qú zhōu, chuán yǔ xiōng xiōng, lǐ dú wèi zéi bù zú píng, tǎn rán wú jù. yún ráng zú, wú zi, lǐ fāng jǔ cì nǚ, shǐ sǐ, suì bù yǐn shí. qí xiōng yán yī, shǒu wèi diào yào, jù bù nà. yuè shù rì, lìng shì zhě fú xíng, bàng jiù cè, jù jué.
馮雲勷妻李，武定人，大學士之芳女。李年十五，適雲勷。事舅姑謹，立侍竟日，無怠，命坐則坐，命退則退。之芳督浙江，當耿精忠叛，駐軍衢州，傳語洶洶，李獨謂賊不足平，坦然無懼。雲勷卒，無子，李方舉次女，矢死，遂不飲食。其兄延醫，手為調藥，拒不納。越數日，令侍者扶行，傍柩側，遽絕。

cáo bāng jié qī zhāng, zhèn níng zhōu rén. bāng jié zǎo zú, zhāng wèi wén yǐ jì, yuē: wū hū! tòng qiè mìng zhī bù chén yě. yòu shī yán cí, fǔ yù wú rén, xíng yǐng líng dīng, mò kě yán zhuàng! xìng de yú guī fū zǐ, shù jǐ sù yè shì zhī, bǎi nián shǒu zhī. yì wú fù zé xù shí, yì yuē: wú nǚ xìng yǐ, zhōng shēn zhī yǎng wàng zhě fēi xù yé? rú bīn rú yǒu, tóng xīn ér tóng dé zhě fēi xù yé? sī xīn zì qìng, zài qiè yóu shēn. shú yì fǔ guī gù lǐ, jù yīng chèn jí, qiè xiàng zhī xǐ zhě, huà ér wèi yōu, wàng cān fèi qǐn, qí yǐ shēn dài. ér tiān bù jiǎ nián, huáng liáng yī jué, yǔ huà shēng yǐ, shāng xīn zāi! fū zǐ zhī rén, rú jīn rú yù, fū zǐ zhī wén, rú hǎi rú cháo. ér jīn sì yǐ, bù kě fù jiàn yǐ! tiān yé rén yé? shú wèi zhī yé? lǐ chēng wèi wáng rén, qiè bù rěn wèi wáng yě. shī yún: zhī sǐ mí tuó. qiè wéi zhī zhī sǐ yě. jiǔ yuán fěi yuǎn, qiè bì cóng zhī. wū hū! qī qī cè cè, jǔ jǔ liáng liáng. fǔ yīng hū hào, zhān wàng wú jiāng. lín fēng sǎ tì, duì jǐng bēi shāng. xuē gǔ dài bǐ, hé qìng zhōng cháng! fū zǐ hū, qí zhī zhī hū? hé bù biāo lún shǎo dài, shǐ qiè yù zhuī ér nán jī hū? líng qí bù mèi, shù jiàn qiè xīn. bāng jié sǐ sān rì, zhāng suì xùn, kāng xī sān shí qī nián shì yě.
曹邦傑妻張，鎮寧州人。邦傑早卒，張為文以祭，曰：「嗚呼！痛妾命之不辰也。幼失嚴慈，撫育無人，形影伶仃，莫可言狀！幸得于歸夫子，庶幾夙夜事之，百年守之。憶吾父擇婿時，亦曰：『吾女幸矣，終身之仰望者非婿耶？如賓如友，同心而同德者非婿耶？』私心自慶，在妾尤深。孰意甫歸故里，遽嬰疢疾，妾向之喜者，化而為憂，忘餐廢寢，祈以身代。而天不假年，黃粱一覺，羽化升矣，傷心哉！夫子之人，如金如玉，夫子之文，如海如潮。而今巳矣，不可復見矣！天耶人耶？孰為之耶？禮稱未亡人，妾不忍未亡也。詩云：『之死靡佗。』妾惟知之死也。九原匪遠，妾必從之。嗚呼！淒悽惻惻，踽踽涼涼。拊膺呼號，瞻望無將。臨風灑涕，對景悲傷。削骨代筆，曷罄衷腸！夫子乎，其知之乎？何不飆輪少待，使妾欲追而難跡乎？靈其不寐，庶鑒妾心。」邦傑死三日，張遂殉，康熙三十七年事也。

lín shǒu rén qī wáng, hóu guān rén. shǒu rén yǐ yōu gòng shēng kè sǐ jīng shī, wú zi, nǚ tīng gē, qián shì chū yě. wáng shǐ sǐ. yú nián, shǒu rén sàng hái, wáng zhì sàng jìng, yī rì, wèi tīng gē zhì lǚ chéng, tàn yuē: shēng yī rì, dāng zuò yī rì shì. yīn yǔ tīng gē yuē: mǔ qù, ér wú kǒng, dàn suì shí jù bēi jiǔ, yī tǐng ròu, mǔ dāng guī, bù xiāng chī yě. qǐng zhī, wǔ shí jìng, rù shì zì jīng, cáng xiāng xiè xiù zhōng, jiě shī qì yě.
林守仁妻王，侯官人。守仁以優貢生客死京師，無子，女汀哥，前室出也。王矢死。逾年，守仁喪還，王治喪竟，一日，為汀哥制履成，嘆曰：「生一日，當作一日事。」因語汀哥曰：「母去，兒無恐，但歲時具杯酒，一脡肉，母當歸，不相哧也。」頃之，午食竟，入室自經，藏香屑袖中，解屍氣也。

zhāng sì wéi qī liú, sì wéi, qián táng rén liú, hàn jūn, shī qí suǒ lì qí. sì wéi fù shāng yú guǎng dōng, qiè sì wéi yǐ xíng. liú fù guān cháo zhōu zhī fǔ, jiàn sì wéi yòu huì, yīn yǔ lùn hūn. sì wéi fù sàng qí zī fǔ, ér sì wéi zhǎng duō bìng, suì bǒ, liú fù mǔ yù bié zé xù, liú shǐ sǐ, fù mǔ mò néng duó, nǎi zhào sì wéi jiù hūn. liú jì shī fù mǔ huān, zǐ xù dá guān zǐ, xiāng wǔ, liú quàn sì wéi qiè yǐ guī. liú cí fù mǔ, lián jù yī bù qǔ, qín kǔ zuò huà cì xiù yì xīn mǐ, sì wéi yì lì xué, jǔ yú xiāng. kāng xī wǔ shí jiǔ nián, sì wéi shì lǐ bù, bù dì, zú yú jīng shī, liú wén, suì xùn yān.
張四維妻劉，四維，錢塘人；劉，漢軍，失其所隸旗。四維父商於廣東，挈四維以行。劉父官潮州知府，見四維幼慧，因與論婚。四維父喪其資斧，而四維長多病，遂跛，劉父母欲別擇婿，劉矢死，父母莫能奪，乃召四維就婚。劉既失父母歡，姊婿達官子，相侮，劉勸四維挈以歸。劉辭父母，奩具一不取，勤苦作畫刺繡易薪米，四維亦力學，舉於鄉。康熙五十九年，四維試禮部，不第，卒於京師，劉聞，遂殉焉。

lǐ zhǎng huá qiè wú, zhǎng huá, yùn chéng rén wú, fēng qiū rén. yòu gū, wèi rén mài rù chāng jiā, shǐ sǐ bù cóng, qí xiōng shú yǐ guī, wèi zhǎng huá qiè. zhǎng huá yǐ xuǎn rén kè jīng shī, jū bā nián, pín bìng sǐ, qí yǒu jiǎn tǎo sūn ráng wèi jù liǎn, wú yǐn zhèn, ráng wǎng jiù, jiè wú sǐ, dài zhǎng huá zi yíng sàng. hòu shí yú rì. zhǎng huá zi yíng sàng zhì, zhī qí shì, yì quàn wú sǐ, qiě jiāng yǐ qí zi wèi zhī sūn, wú jí xī zì jīng sǐ. ráng zàng zhǎng huá guǎng níng mén wài zhēn kōng sì cè, yǐ wú fù.
李長華妾吳，長華，鄆城人；吳，封丘人。幼孤，為人賣入娼家，矢死不從，其兄贖以歸，為長華妾。長華以選人客京師，居八年，貧病死，其友檢討孫勷為具斂，吳飲鴆，勷往救，誡毋死，待長華子迎喪。後十餘日。長華子迎喪至，知其事，亦勸毋死，且將以其子為之孫，吳即夕自經死。勷葬長華廣寧門外真空寺側，以吳祔。

zhōu zhào nóng qī wáng, zhǎng shā rén. zhào nóng qiáo yú shān, dà fēng bá mù, bèi chuàng sǐ. yí fù shēng zǐ, mǔ jiā mǐn qí pín, quàn gǎi shì. wáng bài gū, qì ér yán yuē: ér bù xiào, gǎn yǐ gū gū zhě lèi lǎo rén! yǔ wèi jìng, dà tòng. gū zhī qí qiě sǐ, yè yǔ jù qǐn, shāo mèi, wén yǒu yì, hū jiā rén tà hù rù, huǒ zhī, jiàn wáng tóu xì yú chuáng, yòu shǒu wò quán, zhǎo xiàn zhǎng, zuǒ shǒu zhǐ chuáng shàng ér. sǐ shí nián shí jiǔ.
周兆農妻王，長沙人。兆農樵於山，大風拔木，被創死。遺腹生子，母家憫其貧，勸改適。王拜姑，泣而言曰：「兒不孝，敢以呱呱者累老人！」語未竟，大慟。姑知其且死，夜與俱寢，稍寐，聞有異，呼家人蹋戶入，火之，見王頭繫於床，右手握拳，爪陷掌，左手指床上兒。死時年十九。

chén guó cái qī zhōu, jiāng níng rén, jū yáng zhōu. guī guó cái yú yuè, jù zú, zhōu rì xī jū sàng cì, shì cóng sǐ. jí yí cái shòu qí zú zǐ yuē: míng nián hán shí, yǐ yī zhī lèi wǒ fū fù. qí fù wǎng wèi yù zhī, zhōu yuē: ér wú jiù gū, wú zi, kè jū wú suǒ yī, yì dāng sǐ, fù wù wù ér! rán ér sǐ bù rěn shāng zhī tǐ. suì tūn jīn huán èr, bù sǐ shí zhōu léi shén, ěr dà huáng, jì bào xià sǐ, fǎn xià suǒ tūn jīn huán. nǎi bù yǐn shí, qī rì, yóu zuò yǔ yòu shù rì, móu xiàn yù kū, mù guāng zhù guó cái guān bù zhuǎn, liǎng shǒu jù xí pá sāo, xí cǎo cùn cùn suì liè. bù yǐn shí èr shí rì, yōng zhèng jiǔ nián sān yuè guǐ wèi zú, jù guó cái sǐ wǔ shí yǒu yī rì. xiàn rén wèi zàng sūn dà chéng qī yì mù cè. qí xiān yòu yǒu liè nǚ chí huò, sì zhǒng bǐ lì rú lín cì.
陳國材妻周，江寧人，居揚州。歸國材逾月，遽卒，周日夕居喪次，誓從死。籍遺財授其族子曰：「明年寒食，以一卮酹我夫婦。」其父往慰喻之，周曰：「兒無舅姑，無子，客居無所依，義當死，父勿誤兒！然兒死不忍傷肢體。」遂吞金環二，不死；時周羸甚，餌大黃，冀暴下死，反下所吞金環。乃不飲食，七日，猶坐語；又數日，眸陷欲枯，目光注國材棺不轉，兩手據席爬搔，席草寸寸碎裂。不飲食二十日，雍正九年三月癸未卒，距國材死五十有一日。縣人為葬孫大成妻裔墓側。其先又有烈女池、霍，四冢比立如鱗次。

wú tíng wàng pìn qī chí, jiāng dū rén. tíng wàng cóng jūn zhàn sǐ, tíng wàng fù yù yǐ qī qí yòu zǐ, shǐ qí cóng mǔ yù yì, chí bù kě, zì jīng.
吳廷望聘妻池，江都人。廷望從軍戰死，廷望父欲以妻其幼子，使其從母喻意，池不可，自經。

lǐ zhèng róng pìn qī huò, gān quán rén. shēng shí jiǔ nián, shì fù mǔ xiào. xǔ zì zhèng róng, cái shí rì, ér zhèng róng zú. huò hào tòng zì shā. èr nǚ zhī zàng, tí dū xué zhèng yòu zhōng yǔn yáng zhōng nè wèi zhī míng yuē: shǔ gāng zhī diān, píng shān zhī cè, yù hū cāng cāng, píng gāo xī wàng ér tàn xī. yuē yǒu tóng xiàn èr liè nǚ, cǐ qí yōu zhái. yì zì yǒu chuán, zàng zài chí huò hòu.
李正榮聘妻霍，甘泉人。生十九年，事父母孝。許字正榮，才十日，而正榮卒。霍號慟自殺。二女之葬，提督學政、右中允楊中訥為之銘曰：「蜀岡之巔，平山之側，郁乎蒼蒼，憑高西望而嘆息。曰有同縣二烈女，此其幽宅。」裔自有傳，葬在池、霍後。

yòu yǒu xiàng qǐ hú qī chéng, yì yáng zhōu rén. chéng jià sān yuè, qǐ hú xíng jiǎ, sǐ guǎng xī, fù wén, chéng zì jīng. zhōu rén zàng qí cè, hé wèi cí, hào wǔ liè.
又有項起鵠妻程，亦揚州人。程嫁三月，起鵠行賈，死廣西，訃聞，程自經。州人葬其側，合為祠，號「五烈」。

yú mǒu qī cài, míng zhēn xiān, jīn tán rén. nián shí jiǔ, jiāng jià ér xù bìng, bo zhě yán: yíng fù jí. zhēn xiān mǔ nán zhī. zhēn xiān qǐng yú mǔ yuē: bǐ yù yǐ bìng ér wéi zhī, fēi yì. nǎi xíng, ér xù bìng bù qǐ. jí liǎn, nà chāi yī chuàn yī yú guān, zì jīng guān páng, jiù bù sǐ fěng gū wèi wēng zhì yìng, gū cóng zhī, qiě shǐ zhǔ jiā shì. jì zhě zèn zhī, yīn cí yú gū, jì zhě suì yán shì qiě yǒu tā zhì, nǎi shǐ sǐ. qǔ suǒ dú shū suǒ wèi shī cí jǐn fén zhī. chāi yú jì, chuàn yú wàn, dàn qǐ xí gù yī, wèn ān yú gū suǒ, cí sè rú cháng shí. wǔ shì shí, jì chè, rù shì yì. shí qián lóng èr nián liù yuè rén xū, nián èr shí wǔ. zhēn xiān yǒu cóng fù cháng guò shì zhēn xiān, wèn yuē: wén jiù gū yǐ zèn cháng cuò rǔ, yǒu zhī hū? duì yuē: fǒu, gǔ xián fù wèi yǒu sòng qí jiù gū zhě, jí sǐ, wú yǒu tā yán.
於某妻蔡，名貞仙，金壇人。年十九，將嫁而婿病，卜者言：「迎婦吉。」貞仙母難之。貞仙請於母曰：「彼欲已病而違之，非義。」乃行，而婿病不起。及斂，納釵一、釧一於棺，自經棺旁，救不死；諷姑為翁置媵，姑從之，且使主家事。忌者譖之，因辭於姑，忌者遂言是且有他志，乃矢死。取所讀書、所為詩詞盡焚之。釵於髻，釧於腕，旦起襲故衣，問安於姑所，辭色如常時。午侍食，既撤，入室縊。時乾隆二年六月壬戌，年二十五。貞仙有從父嘗過視貞仙，問曰：「聞舅姑以譖常挫汝，有之乎？」對曰：「否，古賢婦未有訟其舅姑者，即死，毋有他言。」

zhāng yì qī lǐ, jiāo chéng rén. yì zuò zuì dāng zhǎn, miǎn sǐ, qiǎn guǎng xī yì níng, lǐ yǔ xié. yì sǐ qiǎn suǒ, lǐ jù guān yǐ liǎn, yǐ yí jīn shàng xiàn. zhì xī, hū lín ǎo gòng sù, qí qí shú mèi, fù shuǐ sǐ, shí qián lóng wǔ nián jiǔ yuè xīn wèi. xiàn jù qí shì shàng xún fǔ, xún fǔ yǐ wén, xià lǐ bù, lǐ bù yì: xùn fū zhě lìng jiǎ yǒu míng jìn, wéi lǐ yǐ cóng fū zuì qiǎn, gū zōng xùn jié, fēi jī liè qīng shēng bǐ, qǐng jīng biǎo. dé zhǐ: yī yì.
張義妻李，交城人。義坐罪當斬，免死，遣廣西義寧，李與偕。義死遣所，李具棺以斂，以遺金上縣。至夕，呼鄰媼共宿，俟其熟寐，赴水死，時乾隆五年九月辛未。縣具其事上巡撫，巡撫以聞，下禮部，禮部議：「殉夫者令甲有明禁，惟李以從夫罪遣，孤蹤殉節，非激烈輕生比，請旌表。」得旨：「依議。」

huáng jìng shēng qī wáng, kūn shān rén. jìng shēng pín, kè shòu, wáng zuǒ yǐ jī, shí bù zú, zhì pì wén yào, yù zhū shì. jìng shēng bìng yì, yī rì mén bù qǐ, lín rén huài yuán rù shì, jìng shēng sǐ yú chuáng, wáng sǐ chuáng xià, ér wò dì hào, xiōng xì wáng shū, lüè yán: pín bù néng liǎn qí fū, shí zhì yào hóng pī yǐ xùn, jì yǒu cè yǐn zhě, liǎn fū yù ér, shēn tián gōu hè bù hèn! yǒu shì rén wèi liǎn qí fū fù, jiāng ér qù, yù yǐ zhǎng.
黃敬升妻王，崑山人。敬升貧，客授，王佐以績，食不足，制辟蚊藥，鬻諸市。敬升病疫，一日門不啟，鄰人壞垣入視，敬升死於床，王死床下，兒臥地號，胸系王書，略言：「貧不能斂其夫，食製藥紅砒以殉，冀有惻隱者，斂夫育兒，身填溝壑不恨！」有士人為斂其夫婦，將兒去，育以長。

yī sōng ā, bài dōu shì, mǎn zhōu xiāng huáng qí rén qī xī guāng, niǔ hù lù shì, zhèng bái qí rén, zǒng dū ài bì dá nǚ yě. yī sōng ā wèi dà xué shì yǒng guì cóng zi, zǎo zú. fāng bìng shí, xī guāng gē gǔ jìn, zhōng bù qǐ, xǔ yǐ sǐ. ài bì dá yǒng guì gòng yù zhī, shì bì hūn jià nǎi xùn. wèi yī sōng ā dì qǔ, jià nǚ mèi jí èr nǚ, cì nǚ xíng zhī míng rì, zì yì sǐ. zhāng yí shī yú bì, lüè wèi: shí zài yào méng, cǐ rì dāng bào mìng. qián lóng sì shí liù nián sān yuè shì yě. yǒng guì shū wén, gāo zōng wèi fù shī, jīng qí jié.
伊嵩阿，拜都氏，滿洲鑲黃旗人；妻希光，鈕祜祿氏，正白旗人，總督愛必達女也。伊嵩阿為大學士永貴從子，早卒。方病時，希光割股進，終不起，許以死。愛必達、永貴共喻之，誓畢婚嫁乃殉。為伊嵩阿弟娶，嫁女妹及二女，次女行之明日，自縊死。張遺詩於壁，略謂：「十載要盟，此日當報命。」乾隆四十六年三月事也。永貴疏聞，高宗為賦詩，旌其節。

zhāng tíng guì qī zhāng, míng kǒng róng, tíng guì, cháng shú rén zhāng, qín ān rén. tíng guì fù wèi lì shǎn xī, chū qǔ wèi, qí fù zǎi qín ān, tíng guì cóng yān. jì guī, bì shì, fù yóu qín ān, yīn zhuì yú zhāng. jū bā nián, shì jiě, nǎi yǐ nú hái. tíng guì pín, héng chū kè yóu, zú yú fǔ níng. sàng guī, zhāng wèi yíng zàng. jì biǎn, jiāng zì tóu xué zhōng, wèi jiā rén suǒ chí. zhāng yī nǚ zì cuī fèng, tíng guì cóng dì tíng méi, xǔ shēng zǐ wèi lì hòu, nǎi yī tíng méi jū. tíng guì cháng rù zī dié shòu zhǔ bù, huò gòu qí dié, zhāng yuē: wú yǐ pín yù dié, wǎng guó jiā, zuì yě, kuàng fū míng, qí kě èr yé? suì fén qí dié. jì zhōng sàng, fù zì jīng. jiā rén jué, jiě zhī. cì rì jì xī, fù shuǐ sǐ.
張廷桂妻章，名孔榮，廷桂，常熟人；章，秦安人。廷桂父為吏陝西，初娶魏，其父宰秦安，廷桂從焉。既歸，避事，復游秦安，因贅於章。居八年，事解，乃以孥還。廷桂貧，恆出客游，卒於撫寧。喪歸，章為營葬。既窆，將自投穴中，為家人所持。章一女字催鳳，廷桂從弟廷梅，許生子為立後，乃依廷梅居。廷桂嘗入貲牒授主簿，或購其牒，章曰：「吾以貧鬻牒，罔國家，罪也，況夫名，其可二耶？」遂焚其牒。既終喪，復自經。家人覺，解之。次日既夕，赴水死。

sǐ shí wèi jué mìng cí shù zhāng, cí zhǐ āi cè, qí zú zhāng yuē: yì wǎng shì xī, shuāng lèi zhān jīn. xiǎng dāng nián xī, qiè bìng chén hūn. gǎn jūn ài xī, xìn shì yīn qín. yún qiè mò xī, jūn bì wáng shēn. jiē jīn rì xī, mìng bù yóu rén. jūn xiān wáng xī, qiè qǐ tōu cún! tòng wàn lǐ xī, shēng huì wú yīn. qīng yī mìng xī, dì xià cóng jūn. qiú shén míng xī, yǐn wǒ gū hún. mì tiān yá xī, bù xī jiān xīn. dé bàn jūn xī, sǐ yì huān xīn. shí qī nián xī, fū fù shēn ēn. shí zāo kāng xī, gǎn yuàn jūn pín! zhōng lù jué xī, mìng jiǎn shí tún. sàng zàng bì xī, bù sǐ hé yún? shāng yòu nǚ xī, shī mǔ shuí qīn! sǐ wèi jūn xī, cǐ wài xī lùn?
死時為絕命辭數章，詞旨哀惻，其卒章曰：「憶往事兮，雙淚沾巾。想當年兮，妾病沉昏。感君愛兮，信誓殷勤。雲妾歿兮，君必亡身。嗟今日兮，命不由人。君先亡兮，妾豈偷存！痛萬里兮，生會無因。輕一命兮，地下從君。求神明兮，引我孤魂。覓天涯兮，不惜艱辛。得伴君兮，死亦歡欣。十七年兮，夫婦深恩。食糟糠兮，敢怨君貧！中路訣兮，命蹇時屯。喪葬畢兮，不死何雲？傷幼女兮，失母誰親！死為君兮，此外奚論？」

yòu liú shū yǔ tíng méi yuē: chū wén fù, jí yù sǐ, niàn wú hòu, wú rén zhǔ sàng zàng. jīn fú chú, sǐ gèng wú yú shì. qián yì shū shēng zǐ wèi lì hòu, wú kuáng wǒ! jiā pín, zhǐ tián shí sì mǔ, dāng yǐ shí mǔ yǔ suǒ hòu zi, sì mǔ yǔ cuī fèng, yí shí jīn wèi wǒ mái xiān fū yíng cì. cuī fèng xuán shāng, tíng méi yì bù wèi lì hòu. hòu èr shí nián, xiàn zhū shēng bǎi wèi wú qìng zhǎng děng shǐ wèi hé zàng.
又留書與廷梅曰：「初聞訃，即欲死，念無後，無人主喪葬。今服除，死更無餘事。前議叔生子為立後，毋誑我！家貧，止田十四畝，當以十畝與所後子，四畝與催鳳，遺十金為我埋先夫塋次。」催鳳旋殤，廷梅亦不為立後。後二十年，縣諸生柏渭、吳慶長等始為合葬。

hǎo mǒu qī dān, yǒng níng rén. hǎo qí chǒu, miǎo xiǎo, qiě bǒ, yī mù, kǒu bù néng yán. yù xiǎo chē, suì hū yuē xiǎo chē, ér dān měi, lín fù héng shàn yān. dān yuē: fū kě zēng hū? wú mìng yě, qǐng wù zài yán! dān gōng fǎng jī, yǎng jiù gū, yù zi. jiù gū sǐ, yù suǒ jū pò wū yǐ zàng. cháng shù rì bù jǔ huǒ, zú rén mǐn zhī, yǔ qiáo mài shù dòu zhì bǐng yǐ yù, fēn qí yú yǐ bǎo. qián lóng wǔ shí nián, suì jī, dān wèi lín fù zuǒ nǚ hóng, dài yú shí shí fū jí zi. yú nián, fū yì sǐ, zi yì shāng, dān liè xí guǒ shī, yǐ mù xiān jué kǎn yì yān. xiān zhé, shǒu pěng tǔ, yì bì, xuè yīn dì. nǎi hào yuē: tiān hū! dān shì shì bì yǐ, ér yóu shēng hū? zuò pò yáo zhōng, è shù rì sǐ, nián èr shí liù. zú rén yì zhī fū cè, lǐ chēng xián fù mù yún.
郝某妻單，永寧人。郝奇醜，眇小，且跛，一目，口不能言。御小車，遂呼曰小車，而單美，鄰婦恆訕焉。單曰：「夫可憎乎？吾命也，請勿再言！」單躬紡績，養舅姑，育子。舅姑死，鬻所居破屋以葬。嘗數日不舉火，族人憫之，予蕎麥數斗制餅以鬻，分其餘以飽。乾隆五十年，歲飢，單為鄰婦佐女紅，貸餘食食夫及子。逾年，夫疫死，子亦殤，單裂席裹屍，以木杴掘坎瘞焉。杴折，手捧土，瘞畢，血殷地。乃號曰：「天乎！單氏事畢矣，而猶生乎？」坐破窯中，餓數日死，年二十六。族人瘞之夫側，里稱賢婦墓雲。

chén guǎng měi qī lǐ, hé nèi nóng jiā nǚ yě. shēng èr shí sì nián ér guī guǎng měi, guǎng měi yǐ bìng, lǐ yǔ yì shì jū, shì jí shén jǐn. shì jiù, rì jù shàn shén gōng. yuè sān yuè, guǎng měi sǐ. mǔ wǎng shì zhī, qiě yǔ zhī yuē: ér suī jià, yóu chù zi yě, hé huàn wú jiā xù? lǐ shì bù gēng shì. zàng zhī míng rì, chū chú dāo, zhǔ jiù lì yān. yuē: wèi wēng zuò miàn, yú qí dùn yě. qí jiù jìng lì yǐ shòu lǐ, lǐ hé hù. qí jiù zhī lǐ qiě sǐ, pái hù rù, jiàn lǐ yóu lì, yòu shǒu wò dāo, shǒu duò fù yú bèi, jǐ bù shǔ, xuè cóng bìn jiān yì, yīn dì. qí jiù jí hū, zú lín bì zhì, qí mǔ yì zhì, nǎi pū. lǐ sǐ jiā qìng wǔ nián sì yuè dīng wèi.
陳廣美妻李，河內農家女也。生二十四年而歸廣美，廣美已病，李與異室居，侍疾甚謹。事舅，日具饍甚恭。閱三月，廣美死。母往視之，且語之曰：「兒雖嫁，猶處子也，何患無佳婿？」李誓不更適。葬之明日，出廚刀，囑舅礪焉。曰：「為翁作面，虞其鈍也。」其舅竟礪以授李，李闔戶。其舅知李且死，排戶入，見李猶立，右手握刀，首墮負於背，幾不屬，血從鬢間溢，殷地。其舅疾呼，族鄰畢至，其母亦至，乃仆。李死嘉慶五年四月丁未。

hè bāng dá qī lù, zhèn zé rén. dài nián yú hè shì. bāng dá bìng, jiù gū yòng bo rén yán, shǐ chéng hūn, yú yuè ér bāng dá sǐ. huò yǔ qí jiù gū: fù suī hūn, yóu chù zi yě, hé wèi zé xù? lù wén, jí zú yīn chū bài, shì wú èr. jū sān nián, yǔ gū yuē wǒ yè shù mèng wú fū, qǐ hún pò cháng cóng wǒ yé? suì rù shì zì yì sǐ. shí jiā qìng shí liù nián sì yuè xīn yǒu, lù nián shí jiǔ.
賀邦達妻陸，震澤人。待年於賀氏。邦達病，舅姑用卜人言，使成婚，逾月而邦達死。或語其舅姑：「婦雖婚，猶處子也，盍為擇婿？」陸聞，集族姻出拜，誓毋貳。居三年，語姑曰；「我夜數夢吾夫，豈魂魄常從我耶？」遂入室自縊死。時嘉慶十六年四月辛酉，陸年十九。

zhèng zōng dūn qī chén, míng shū dìng, zhǎng lè rén. zōng dūn kè tā xiàn, yú bìng guī, zú, wú zi. chén qiú sǐ, fù yù zhǐ zhī. chén lì zhī, zàng gū jí zōng dūn. jiù yǐ jū ài, mìng guī yī fù. jiā qìng èr shí wǔ nián, fù zú, hái shěng jiù. tuì gào shū dì yuē: xiōng mò shí èr nián yǐ, wèi wáng rén jù shāng wú fù xīn, jiǔ ér bù sǐ. jīn yǐ yǐ, jiù lǎo, yǒu shū zài. shū néng yǐ zi wèi xiōng hòu, xiōng qí míng hū! suì yì.
鄭宗墩妻陳，名淑定，長樂人。宗墩客他縣，舁病歸，卒，無子。陳求死，父喻止之。陳力織，葬姑及宗墩。舅以居隘，命歸依父。嘉慶二十五年，父卒，還省舅。退告叔弟曰：「兄歿十二年矣，未亡人懼傷吾父心，久而不死。今已矣，舅老，有叔在。叔能以子為兄後，兄其瞑乎！」遂縊。

rèn yǒu chéng qī chén, xiāo shān rén. yǒu chéng wú kūn dì, jiǎ zhū jì, zú, yì wú zi. jiù gū mìng guī mǔ jiā, jiāng xú duó qí zhì, chén shǐ sǐ bù kě. lì jī zī wèi jiù bo qiè wú, yú nián ér yǒu zi. jiù gū zú, chén yǔ wú jū, yù fū dì.
任有成妻陳，蕭山人。有成無昆弟，賈諸暨，卒，亦無子。舅姑命歸母家，將徐奪其志，陳矢死不可。力積貲為舅卜妾吳，逾年而有子。舅姑卒，陳與吳居，育夫弟。

qián yí jí wèi zuò èr chén chuán, wèi: dāng sǐ shēng wēi kǔ zhī jì, jìn tuì hé dù, dé lǐ yì yún.
錢儀吉為作二陳傳，謂：「當死生危苦之際，進退合度，得禮意雲。」

dīng sān láng qī, shī qí shì, yí xìng rén. jià yú nián, fū sǐ, bù kū yì bù bài, jiā rén mò cè yě. hòu sì shí jiǔ rì, jì diàn, fù chū jiù àn qián lì, shì qí zhǔ, jiǔ zhī, bài, bài shí ruò hū sān láng, suì fú dì bù néng qǐ, yē zhī, zé yǐ sǐ.
丁三郎妻，失其氏，宜興人。嫁逾年，夫死，不哭亦不拜，家人莫測也。後四十九日，既奠，婦出就案前立，視其主，久之，拜，拜時若呼三郎，遂伏地不能起，掖之，則已死。

dīng cǎi qín qī sūn, zhèn zé rén. jià bàn nián, cǎi qín bìng zhài, jiù gū wèi fù mìng xiōng, gòu mà zhī. sūn yǐn qì, tuō zān ěr, jù tāng yào. cǎi qín bìng rì dǔ, wèi sūn yuē: wǒ qiě sǐ, suǒ bù néng míng mù zhě wèi rǔ ěr. rǔ wú zi, jiā pín, mǔ jiā yì wú kě yī, dāng nài hé? sūn qì yuē: wǒ niàn zhī shú, kǒng qī jūn, gù bù gǎn yán. rén shú bù sǐ, sǐ guì dé suǒ, dāng xiān dài jūn dì xià ěr! cǎi qín chuí qì bù dá, sūn chéng jiān zì yì, dào guāng liù nián sì yuè yě. cǎi qín nǎi fú bìng ér bài yuē: cóng wǒ yú jì sǐ, bù ruò xùn wǒ yú jiāng sǐ, liè zāi! sān rì cǎi qín yì sǐ.
丁采芹妻孫，震澤人。嫁半年，采芹病瘵，舅姑謂婦命凶，詬罵之。孫飲泣，脫簪珥，具湯藥。采芹病日篤，謂孫曰：「我且死，所不能瞑目者為汝耳。汝無子，家貧，母家亦無可依，當奈何？」孫泣曰：「我念之熟，恐戚君，故不敢言。人孰不死，死貴得所，當先待君地下耳！」采芹垂泣不答，孫乘間自縊，道光六年四月也。采芹乃扶病而拜曰：「從我於既死，不若殉我於將死，烈哉！」三日采芹亦死。

wáng rú yì qī xiàng, fú zhōu rén. yòu néng wèi shī wén. rú yì, nóng jiā zǐ, xiàng héng quàn zhī dú. dào guāng shí liù nián, rú yì bào zú, gū yù zhī jià, shǐ yǐ sǐ. jiù bìng, wèi kuī gǔ. jiā yì pín, jiāng qiáng qiǎn zhī, èr shí sān nián sān yuè wù shēn, zì chén hé huā tān sǐ. jiāng sǐ, wèi jué mìng shī shí shǒu, qí xù yuē: qiè fú líng xiàng shì nǚ, shì wáng shì, wèi yī nián, ér fū jí shì. zuó suì wēng yòu bù xìng. gū kǔ qióng dú, rén quàn yǐ fēi lǐ, yī shí shì xiǎo, míng jié shì dà, wéi yī sǐ yǐ míng zhì. yè tí shī shí shǒu, cáng sì zhōng, tā rì yuè qiè shī, wú lèi ā gū yě! jí rù shuǐ, zhān yī zhǐ qiáo zhù, shū wǔ zì, yuē míng jié jiāng zhōng jiàn, sǐ shí nián èr shí wǔ.
王如義妻向，涪州人。幼能為詩文。如義，農家子，向恆勸之讀。道光十六年，如義暴卒，姑喻之嫁，矢以死。舅病，為刲股。家益貧，將強遣之，二十三年三月戊申，自沉荷花灘死。將死，為絕命詩十首，其序曰：「妾涪陵向氏女，適王氏，未一年，而夫即世。昨歲翁又不幸。孤苦煢獨，人勸以非禮，衣食事小，名節事大，惟一死以明志。夜題詩十首，藏笥中，他日閱妾詩，毋累阿姑也！」及入水，粘一紙橋柱，書五字，曰「名節江中見」，死時年二十五。

dí tīng qī wáng, míng shēng. tīng, lì yáng rén, dào guāng jiǔ nián jìn shì, guān zhì guǎng xī dào jiān chá yù shǐ wáng, jiāng yīn rén. shí jiǔ nián qī yuè, tīng zú guān, bā yuè, zi cōng shāng, jiǔ yuè dīng sì, wáng yì. wáng yòu chéng fù sū jiào, tōng jīng shǐ dà yì, néng shī. jiāng xùn, zuò shū gào tīng zhū tóng suì, lüè yán: fū wáng dāng jí sǐ, zhū jūn jù yán fǔ gū zhòng, gù wèi gǎn ěr. gū yòu yāo, fù hé yán? niàn liǎng shì dān chuán, bù kě wú hòu, jīn yǐ lì hòu, kě bào jiù gū fū zǐ dì xià! wáng cháng fǔ cóng nǚ, nián shí qī, yǐ xǔ zì, liú jīn zhǔ qiǎn jià. yòu yù suǒ hòu zi, qī míng nián yǐ sàng hái zàng, yǔ qián mǔ sān guān tóng xué, yǐ shāng fù. bìng lìng chì zī cì zǔ cí, chéng fù zhì. shū mò tí yuē: wǒ zì guī jiā qù, rén xiū zuò liè kàn. kāng xī jiān qián táng lín bāng jī qī céng suǒ wèi jué mìng shī yě.
狄聽妻王，名甥。聽，溧陽人，道光九年進士，官至廣西道監察御史；王，江陰人。十九年七月，聽卒官，八月，子驄殤，九月丁巳，王縊。王幼承父蘇教，通經史大義，能詩。將殉，作書告聽諸同歲，略言：「夫亡當即死，諸君俱言撫孤重，故未敢爾。孤又夭，復何言？念兩世單傳，不可無後，今已立後，可報舅、姑、夫子地下！」王嘗撫從女，年十七，已許字，留金囑遣嫁。又諭所後子，期明年以喪還葬，與前母三棺同穴，以殤祔。並令斥貲佽祖祠，成父志。書末題曰：「我自歸家去，人休作烈看。」康熙間錢塘林邦基妻曾所為絕命詩也。

céng, míng rú lán, bāng jī zú, céng lì qí xiōng zi wèi hòu, zàng jiù gū bì, jù dié shàng xiàn qǐng sǐ, zhī xiàn wèi zhǐ zhī. hòu shí rì, tí cí, tūn jīn xùn.
曾，名如蘭，邦基卒，曾立其兄子為後，葬舅姑畢，具牒上縣請死，知縣慰止之。後十日，題辭，吞金殉。

qián jìng fǔ qī wāng, wǔ jìn rén. shàn nǚ gōng, suǒ rù zú zì gěi. ér jìng fǔ bó, qīng qí zī. qí gū yán, suī hán è bù gǎn gào yě. yè fēng xuě, jiā rén jiē wò, báo xù yī gōu dēng shǒu hòu hù, dài jìng fǔ. cháng yǐ chú xī guì ér jiàn: wú gèng bó. jìng fǔ wèi shǎo zhǐ. hòu kè sǐ yú gàn, wāng qǐng lì hòu, suǒ dāng lì zhě bù kě wāng yì, nǎi wù fù yán. zàng bì, zì jīng sǐ. wèi sǐ qián yī rì, yǐ shí wǎn zhì mǒu yī, yuē: wǒ wèi rén wú suǒ shòu ēn, wéi shì rén cháng zhěn wǒ, yǐ shì cháng yě.
錢瀞甫妻汪，武進人。善女工，所入足自給。而瀞甫博，傾其貲。其姑嚴，雖寒餓不敢告也。夜風雪，家人皆臥，薄絮衣篝燈守後戶，待瀞甫。嘗以除夕跪而諫：「無更博。」瀞甫為少止。後客死餘干，汪請立後，所當立者不可汪意，乃勿復言。葬畢，自經死。未死前一日，以十碗致某醫，曰：「我為人無所受恩，惟是人嘗診我，以是償也。」

xiè zuò dòng qī wáng, mèng jīn rén, wáng jiā bái hè zhèn, zuò dòng jiā nán zhū cūn. zuò dòng zú, wáng jiāng xùn, zǔ gū jí jiù gū miǎn yǐ fǔ gū. wáng zhāo xī diàn, bì bào qí gū bài, kū tì rú yǔ. zǔ gū wén zhī, wèi chuò shí, wáng nǎi yǐn qì, bù gǎn shēng. sàng zhōng, qí gū shāng, zǔ gū yì mò, wáng guī jué fù mǔ, fù mǔ wèi yù zhī. dào guāng èr shí èr nián sì yuè xīn sì, zuò dòng sǐ sān qī, xiān rì wáng kū yú mù, shì sǐ. bū, jǐn yǐ yī wù yǔ èr nǚ mèi, yè zhōng yì. chén, zhòng tà hù rù, yī dèng zhì gāo chù, zhào wū liáng, bǎn zhàng qí wài, wáng nèi yī jiē mì rèn, mào rú shēng.
謝作棟妻王，孟津人，王家白鶴鎮，作棟家南朱村。作棟卒，王將殉，祖姑及舅姑勉以撫孤。王朝夕奠，必抱其孤拜，哭涕如雨。祖姑聞之，為輟食，王乃飲泣，不敢聲。喪終，其孤殤，祖姑亦歿，王歸訣父母，父母慰喻之。道光二十二年四月辛巳，作棟死三期，先日王哭於墓，誓死。晡，盡以衣物與二女妹，夜中縊。晨，眾蹋戶入，一鐙置高處，照屋樑，板障其外，王內衣皆密紉，貌如生。

móu wén yù qī qiū, wú jiāng tóng lǐ rén. tóng lǐ yǒu bì sú, suì èr sān yuè cí liú měng, jiāng yú yǐ chū, shào nián fù fěn mò wèi fù rén, cān cuò yí wèi. wén wén yù gù mó dòu jiā yōng, yǔ qí yì. rì dié guò mén, nǚ bàn hū qiū chū guān, qiū yǐ wèi chǐ, huì, hé hù. wén yù guī, jiè wú gèng chū. yuè sù, wén yù bìng, huò dòng yǐ shén nù, qiě sǐ. qiū yuē: cōng míng zhèng zhí wèi shén, qǐ yǐ máng mèi zhì rén sǐ zhě? wú fū wèi jí sǐ, jí sǐ, wǔ yǔ jù sǐ ěr! shù rì, wén yù jìng sǐ, qiū yíng mǔ yǔ jū. sān rì, yǔ mǔ rù shì shì chǔ, qiū zì yì jiù cè.
繆文郁妻邱，吳江同里人。同里有敝俗，歲二、三月祠劉猛，將輿以出，少年傅粉墨為婦人，參錯儀衛。聞文郁故磨豆家傭，與其役。日昳過門，女伴呼邱出觀，邱以為恥，恚，闔戶。文郁歸，戒毋更出。越宿，文郁病，或恫以「神怒，且死」。邱曰：「聰明正直為神，豈以茫昧致人死者？吾夫未即死，即死，伍與俱死耳！」數日，文郁竟死，邱迎母與居。三日，語母入市市楮，邱自縊柩側。

huáng shòu chūn qī guǎn, shòu chūn, jiāng sū huá tíng rén guǎn, yáng hú rén, fù guāng liè, mǔ lín, jiē sǐ kòu. shòu chūn guān jiāng xī dé ān diǎn shǐ, guāng xù èr nián, zú. shí shòu chūn fù rú lín guān zhè jiāng shàng yú liáng hú xún jiǎn, guǎn jiāng shòu chūn sàng qiè zǐ nǚ yǐ guī. zhì cáo é jiāng, jù liáng hú yī rì chéng, qiǎn zǐ nǚ xiān xíng yè zǔ fù mǔ, guǎn yǐn yào sǐ.
黃壽椿妻管，壽椿，江蘇華亭人；管，陽湖人，父光烈，母林，皆死寇。壽椿官江西德安典史，光緒二年，卒。時壽椿父如琳官浙江上虞梁湖巡檢，管將壽椿喪挈子女以歸。至曹娥江，距梁湖一日程，遣子女先行謁祖父母，管飲藥死。

féng guì zēng qiè lǐ, guì zēng, lín qú rén lǐ, sù zhōu nóng jiā nǚ. guì zēng cóng zuǒ zōng táng tǎo pàn huí mǎ sì, jūn qí dì, nà yān. guì zēng huì shī xīn jiāng, lǐ liú sù zhōu, yǔ bù qǔ zhū fù jū. lǐ yù zhū fù yǒu fǎ dù, zhū fù dàn zhī, ruò bù qǔ zhī shì qí shuài. guāng xù èr nián zhēng yuè, guì zēng kè mǎ nà sī chéng, jūn guǎ, wèi zéi suǒ chéng, zhàn sǐ. lǐ fāng yǒu shēn, rì yè kū. jì shēng zǐ, yú nián shāng. guì zēng sàng hái, lǐ yíng diàn sàng shén tòng, xū yú pū, bù yǔ. shì zhī, sǐ, gài xiān shí yǐ yǎng yào yě.
馮桂增妾李，桂增，臨朐人；李，肅州農家女。桂增從左宗棠討叛回馬四，軍其地，納焉。桂增會師新疆，李留肅州，與部曲諸婦居。李御諸婦有法度，諸婦憚之，若部曲之事其帥。光緒二年正月，桂增克瑪納斯城，軍寡，為賊所乘，戰死。李方有身，日夜哭。既生子，逾年殤。桂增喪還，李迎奠喪甚慟，須臾仆，不語。視之，死，蓋先時已仰藥也。

huáng zhù xiān qiè péng, zhù xiān, zhōng xiáng rén péng, guì zhú rén, xiān wèi tián xìng shù bì. xìng shù shù xīn jiāng, jì jiā qín zhōu, zhù xiān fāng zhī qín zhōu, dé péng yǐ wèi qiè. guāng xù èr nián, zōng táng zhù jūn qín zhōu, zhù xiān wèi zhǔ jì, sì nián, zú. péng xī fā qiè, yǐ yī wù shǔ zhù xiān zi, tūn jīn sǐ.
黃翥先妾彭，翥先，鍾祥人；彭，貴築人，先為田興恕婢。興恕戍新疆，寄家秦州，翥先方知秦州，得彭以為妾。光緒二年，宗棠駐軍秦州，翥先為主計，四年，卒。彭悉發篋，以衣物屬翥先子，吞金死。

fāng quān qī zhào, yáng hú rén. zǔ mǔ fāng, jié fù. fù liè wén, cháng zhī yì zhōu, yǒu wén xíng. guī quān, shí pín, chí mén hù. guāng xù sì nián, quān kè yóu, jù zú. zhào fāng yǒu shēn, liè wén yíng yǐ guī, xú gào zhī, tòng jué, shǒu chù yǒu, jiāng sǐ, jiā rén gòng kuān yù zhī. jì miǎn shēn, shēng nǚ, zhào yuē: shēng nǚ yì shàn, shǐ wǒ wú xì liàn yě. hòu bā rì, zì jīng sǐ.
方恮妻趙，陽湖人。祖母方，節婦。父烈文，嘗知易州，有文行。歸恮，食貧，持門戶。光緒四年，恮客游，遽卒。趙方有身，烈文迎以歸，徐告之，慟絕，首觸牖，將死，家人共寬喻之。既免身，生女，趙曰：「生女亦善，使我無繫戀也。」後八日，自經死。

yáo sēn guì qī sòng, qín ān rén. sēn guì zú, sòng rù chú xià zì jǐng, xuè zì yàn chū mì mì. gū rù shì, yòu shǒu wò dāo, yóu lì zuò zài gē zhuàng. mǔ zhì, shù yǐ bó, nǎi néng yǔ, yuē: sǐ yǐ jué, wú huǎn wǒ! yǐn mǔ shǒu yǎn kǒu bí, yòu jiě dài shǐ yì, mǔ shǒu chàn bù kě rèn. dǔ sòng zhuàng zhì cǎn dá, nǎi yǐn yǐ dú, dú zì chuàng yì. dàn wén sòng yàn zhōng ruò yuē: zhuó wǒ, zhuó wǒ! jiǔ zhī, nǎi wú shēng, suì sǐ.
姚森桂妻宋，秦安人。森桂卒，宋入廚下自剄，血自咽出汨汨。姑入視，右手握刀，猶力作再割狀。母至，束以帛，乃能語，曰：「死已決，毋緩我！」引母手掩口鼻，又解帶使縊，母手顫不可任。睹宋狀至慘怛，乃飲以毒，毒自創溢。但聞宋咽中若曰：「斫我，斫我！」久之，乃無聲，遂死。

yùn yù huá qī zhuāng, yáng hú rén. yù huá sǐ, zhuāng yǐn yào xùn. yù huá dì yù dé qī xǔ, yù dé sǐ, xǔ jué shí xùn. yù huá zhí bǎo yuán qī yuán, bǎo yuán sǐ, yuán xiān fú dú, jí jiù zhī, fù jué shí sān rì yǐ xùn. shì chēng yùn shì sān liè fù.
惲毓華妻莊，陽湖人。毓華死，莊飲藥殉。毓華弟毓德妻許，毓德死，許絕食殉。毓華侄寶元妻袁，寶元死，袁先服毒，急救之，復絕食三日以殉。世稱「惲氏三烈婦」。

qū chéng lín qī yuán, chéng lín, shěn yáng rén yuán, míng guì chéng, liáo yáng rén. jià wèi bǎi rì, chéng lín zú, yuán yǎng yào xùn.
曲承麟妻袁，承麟，瀋陽人；袁，名桂珵，遼陽人。嫁未百日，承麟卒，袁仰藥殉。

yǐn chūn qī zhāng, shè rén. chū wèi huáng shì bì, míng guì xǐ. zhǔ fù chéng, zhī shū, cháng yǔ zhū dì sì shuō gǔ liè nǚ shì, guì xǐ qiè tīng, zhé chēng xiàn. jì jià ér shuāng, suì shǐ sǐ. yì sì qiú dú yào, sì yǐ tā yào yǔ zhī, yǐn bù sǐ. shì chèn, wò qí zhōng, zhǔ fù qì yù zhī, duì yuē: guì xǐ wén zhǔ mǔ jiǎng liè nǚ shí, yì yǐ jué, bù kě huí yě! zú bù shí sǐ.
尹春妻張，歙人。初為黃氏婢，名桂喜。主婦程，知書，嘗與諸娣姒說古列女事，桂喜竊聽，輒稱羨。既嫁而孀，遂矢死。詣肆求毒藥，肆以他藥予之，飲不死。市櫬，臥其中，主婦泣喻之，對曰：「桂喜聞主母講列女時，意已決，不可回也！」卒不食死。

lǐ shì, gāo mì rén. fū jiā yóu, shī qí shì. jiā yóu huò yú chán, qǔ bù yǔ tóng shì. jí bìng, lǐ fèng shì shén jǐn, dǎo yú shén qǐng dài. jiā yóu wén ér huǐ, suì sǐ, lǐ zì jīng yǐ xùn.
李氏，高密人。夫嘉猷，失其氏。嘉猷惑於讒，娶不與同室。及病，李奉事甚謹，禱於神請代。嘉猷聞而悔，遂死，李自經以殉。

chén sān yì qī wáng, yē xiàn rén. wáng wèi xíng, bìng ér gǔ, qí fù cí yú sān yì, sān yì yuē: wú pìn shí wèi gǔ yě, pìn ér gǔ, yóu qǔ ér gǔ, qí kě qì hū? qǔ sān nián, wáng mù liáng yù, sān yì xún zú. wáng yuē: fū bù fù wú, wú qǐ fù fū? suì yì.
陳三義妻王，掖縣人。王未行，病而瞽，其父辭於三義，三義曰：「吾聘時未瞽也，聘而瞽，猶娶而瞽，其可棄乎？」娶三年，王目良愈，三義尋卒。王曰：「夫不負吾，吾豈負夫？」遂縊。

yóu kāi kē qī zhào, mǎ biān tīng rén. kāi kē pín, zhuì yú zhào. zhào yǒu mǔ jí xiōng, jiē yàn zhī. zhào tuō zān ěr bié lìn wū yǐ jū, shí jǐn, bù dài yú mǔ jiā. yī rì, zhào hái shěng mǔ, fāng shí, kāi kē zhì, zhào tuī shí yǔ zhī, mǔ jí xiōng zhú kāi kē, jìn zhào wú guī, qiě yán: cǐ è fú sǐ, hé huàn wú jiā? zhào yì sǐ.
游開科妻趙，馬邊廳人。開科貧，贅於趙。趙有母及兄，皆厭之。趙脫簪珥別賃屋以居，食盡，不貸於母家。一日，趙還省母，方食，開科至，趙推食與之，母及兄逐開科，禁趙毋歸，且言：「此餓莩死，何患無家？」趙縊死。

sūn chóng yè qī jīn, chì chéng rén. chóng yè shì jiǔ, bù zhì shēng, jīn quàn zhī bù tīng. shùn zhì zhōng, suì jìn, chóng yè jì yù jīn, yáng yǔ dāng xié yì qī shǔ. jīn chá qí zhà, yuē: rǔ nǎi rěn jià wǒ, wǒ jià bì qiě sǐ. rán zhì rǔ jiā èr shí yú nián, jù rěn jiá rán xíng? hé gū jiǔ wèi bié! chóng yè chū gū jiǔ, jīn chōu rèn duàn hóu sǐ.
孫崇業妻金，赤城人。崇業嗜酒，不治生，金勸之不聽。順治中，歲祲，崇業計鬻金，陽語當偕詣戚屬。金察其詐，曰：「汝乃忍嫁我，我嫁必且死。然至汝家二十餘年，詎忍恝然行？盍沽酒為別！」崇業出沽酒，金抽刃斷喉死。

zhāng mǒu qī tián, wàn quán rén. fū yóu dàng, tián lǚ jiàn. yī rì tàn yuē wǒ shēng bù néng quàn, sǐ huò yì wǒ yán. yīn yǎng yào sǐ. sǐ shí yóu hū qí fū, quàn gǎi guò.
張某妻田，萬全人。夫遊蕩，田屢諫。一日嘆曰；「我生不能勸，死或憶我言。」因仰藥死。死時猶呼其夫，勸改過。

zhāng shì nǚ, lóu xiàn rén. nóng jiā nǚ. jià lǔ shì zi, gū yǔ fū pò shǐ wèi wū xíng, bù cóng, chuí chǔ dòng něi, fán sān sì nián, zhì bù biàn. kāng xī èr shí liù nián sān yuè, qí fū jiāng jié yǐ tā wǎng, yè rù wàn ān qiáo xià shuǐ zhōng sǐ.
張氏女，婁縣人。農家女。嫁魯氏子，姑與夫迫使為汙行，不從，箠楚凍餒，凡三四年，志不變。康熙二十六年三月，其夫將劫以他往，夜入萬安橋下水中死。

yòu yǒu tāng shì nǚ, fèng tiān rén. yǒu chāng jiā wèi kè qǔ zhī, shǐ wèi chāng, chuí chǔ kùn rǔ, zú zì shā.
又有湯氏女，奉天人。有娼家為客娶之，使為娼，箠楚困辱，卒自殺。

cāng zhōu nǚ, bù zhī qí xìng, míng dài chéng. nián shí wǔ, yù rù chāng jiā, shǐ yīng kè, bù cóng, tà rǔ zhī, dà mà. chāng jiā zhī jiě zhī, qì shī yú hé.
滄州女，不知其姓，名黛城。年十五，鬻入娼家，使應客，不從，撻辱之，大罵。娼家支解之，棄屍於河。

zhāng shì, dū chāng rén. kāng xī shí sān nián, gěng jīng zhōng wèi luàn, zhāng zhī fū xióng yīng dǐng jiāng cóng zéi, zhāng jiàn, wù tīng zhì qún gū jiǔ, yǐ yǐn qiě quàn, zhōng bù kě. nǎi gào yú qí zú, shǐ sǐ. yīng dǐng rù yú zéi, zhāng zì shā.
張氏，都昌人。康熙十三年，耿精忠為亂，張之夫熊應鼎將從賊，張諫，勿聽；質裙沽酒，以飲且勸，終不可。乃告於其族，矢死。應鼎入於賊，張自殺。

sūn dà chéng qī yì, jiāng dū rén. dà chéng mǔ jiāo, èr nǚ jià ér guī, jiē yǔ xiàn lì tōng. pò yù wū yì, yì gào dà chéng, jù yì, jiù bù sǐ. yì guī shěng mǔ, gào mǔ zhuàng, chí mǔ mèi kū. lín qù, jiǎn mǔ lián, dé qīng bái xiàn gè yī shù, yīn yuē: ér bì bù rǔ mǔ! é xiàn lì sù gū shì, fù hū yì, bù yīng gū lì, yì bù yīng. xiàn lì zuì, luǒ ér zào chuāng xià. yì yǐ qīng bái xiàn zhuì shàng xià yī, fù hé wèi gēng, yì. gū jué, bù jiù, suì sǐ. lín zhī qí shì, gǎn qì bài yì shī. huò yǔ qīn gū, gū fǎn chún, zhòng huá yǐ gào guān. guān bì lì, jīng yì, zàng píng shān táng yòu gāng, ér bù jìng qí yù. hòu shù shí nián, xiàn lì yǐ shì rǔ yì xiōng zi, sǐ yú shuǐ. yì xiōng tòng zi, yì sǐ.
孫大成妻裔，江都人。大成母姣，二女嫁而歸，皆與縣吏通。迫欲汙裔，裔告大成，俱縊，救不死。裔歸省母，告母狀，持母袂哭。臨去，檢母奩，得青白線各一束，因曰：「兒必不辱母！」俄縣吏宿姑室，復呼裔，不應；姑詈，亦不應。縣吏醉，裸而譟窗下。裔以青白線綴上下衣，複合為縆，縊。姑覺，不救，遂死。鄰知其事，感泣拜裔屍。或語侵姑，姑反唇，眾譁以告官。官庇吏，旌裔，葬平山堂右岡，而不竟其獄。後數十年，縣隸以事辱裔兄子，死於水。裔兄痛子，亦死。

yáng mǒu pìn qī zhāng, zì yuán gū, xiù shuǐ rén. nián shí jiǔ, xiàn lì qǐng hūn, fù bù xǔ, xǔ yáng shì. xiàn lì yǔ qí tú zào yú mén, wū yuán gū yǔ yǒu sī, yuán gū yè yì sǐ. xiàn lì yù kuān lì, yù shàng, xún fǔ chí bù kě, nǎi jiǎo lì, jīng yuán gū.
楊某聘妻章，字原姑，秀水人。年十九，縣隸請婚，父不許，許楊氏。縣隸與其徒譟於門，誣原姑與有私，原姑夜縊死。縣吏欲寬隸，獄上，巡撫持不可，乃絞隸，旌原姑。

yì sǐ kāng xī liù shí nián sì yuè wù shēn, yuán gū sǐ jiā qìng liù nián jiǔ yuè jiǎ wǔ.
裔死康熙六十年四月戊申，原姑死嘉慶六年九月甲午。

mèng hēi zǐ qī yuàn, hēi zǐ, dài chéng rén yuàn, dōng ān rén. qí gū sù wú xíng, huì yǒng dìng hé jué, gōng yì dà jí, mài jiǔ dī shàng. qiáng yuàn yǔ xié, yuàn bù cóng, jiǒng rǔ zhī. gū yǔ è shǎo rù fù shì yǐn, fù zhōng bù kě fàn, gū yì nù. fù dù zhōng bù miǎn, zì chén sǐ. fū xíng qiú qí shī, sì rì, dé zhī wǔ qīng jìng. yòu sì rì nǎi liǎn. fāng shèng shǔ, shī wèi xiǔ yě.
孟黑子妻苑，黑子，大城人；苑，東安人。其姑素無行，會永定河決，工役大集，賣酒堤上。強苑與偕，苑不從，窘辱之。姑與惡少入婦室飲，婦終不可犯，姑益怒。婦度終不免，自沉死。夫行求其屍，四日，得之武清境。又四日乃斂。方盛暑，屍未朽也。

běi táng nǚ zǐ, yè mó dòu wèi fǔ, mǔ pò wèi chāng xīn hé lán mǒu qī, shī qí xìng, gū pò wèi chāng: jiē zì shā.
北塘女子，業磨豆為腐，母迫為娼；新河藍某妻，失其姓，姑迫為娼：皆自殺。

wǔ qīng ruì shì nǚ bǐng zhēn, níng hé lè mǒu qī zuǒ, bìng yǐ gū pò yǔ è shǎo nì, zì shā.
武清芮氏女秉貞，寧河樂某妻左，並以姑迫與惡少暱，自殺。

xiāo shì, líng zhōu rén, wèi zhāng wén cǎi qī. wén cǎi yǒu yǒu yuè xiāo měi, yù wū zhī, xiāo lì jù. yǒu fēng xīn xiāo, zèn zhū wén cǎi, wèi xiāo bù jié. wén cǎi xìn zhī, dài xiāo guī níng, yǔ qí yǒu gòng shā zhū tú. hòu shì xuě, yōng zhèng shí èr nián jīng.
蕭氏，靈州人，為張文彩妻。文彩有友悅蕭美，欲污之，蕭力拒。友｛封心｝蕭，譖諸文彩，謂蕭不潔。文彩信之，紿蕭歸寧，與其友共殺諸途。後事雪，雍正十二年旌。

huáng shì nǚ, zhāo wén rén. jià zhāng shì zi, wèi xiàn xiǎo lì. qí mǔ yǒu suǒ sī, pò nǚ cóng zhī, rì chuí chǔ. huò wèi nǚ: hé guī? nǚ yuē: nǚ jì jià, ān guī? dài sǐ ér yǐ! qián lóng shí liù nián xià, fāng shǔ, gū yǔ suǒ sī luǒ ér yǐn, nǚ bì, suǒ sī qǐ chí zhī. nǚ dà hào yuē: nú gǎn wū wǒ! chí àn shàng jiǔ qì tí zhī. gū nù, pī qí jiá, fù bǎng lüè zhī. yè bàn, nǚ rù jǐng sǐ.
黃氏女，昭文人。嫁張氏子，為縣小吏。其母有所私，迫女從之，日箠楚。或謂女：「盍歸？」女曰：「女既嫁，安歸？待死而已！」乾隆十六年夏，方暑，姑與所私裸而飲，女避，所私起持之。女大號曰：「奴敢污我！」持案上酒器提之。姑怒，批其頰，復榜掠之。夜半，女入井死。

wú shì nǚ, zhèn zé rén. sàng fù mǔ, fāng liù suì, zì lǐ shì ér dài nián yān. shāo zhǎng, měi, lǐ shì zi xíng jiǎ, jiǔ wèi guī. gū hàn, sī yú lǐ háo. lǐ háo dàn gū jīn, yù de nǚ. nǚ wù cóng, gū tà zhī jí chǔ. lín yù wèn qí gù, nǚ bù kěn yán. dāng shǔ, yù, gū nà lǐ háo yú shì, jiàn qí hù. nǚ hū, bù yīng, xié jiǎn jù, chuàng lǐ háo, lǐ háo chí nǚ xiè yī qù. nǚ qiú sǐ, gū cāo jù chuí tà zhī, nǚ yǐn jiǎn zì, wèi shū. lín rén jiè qí gū, wú jí nǚ. nǚ yǔ lín nǚ kuǎn qǔ rú píng shí, bū chuài zhōu jǐn yī ōu, lín nǚ wèi bù sǐ yǐ. yè lòu èr kè, zì nì mén wài xī shuǐ sǐ. shí qián lóng sān shí qī nián qī yuè dīng wèi.
吳氏女，震澤人。喪父母，方六歲，字李氏而待年焉。稍長，美，李氏子行賈，久未歸。姑悍，私於里豪。里豪啗姑金，欲得女。女勿從，姑撻之極楚。鄰嫗問其故，女不肯言。當暑，浴，姑納里豪於室，鍵其戶。女呼，不應，挾剪拒，創里豪，里豪持女褻衣去。女求死，姑操巨箠撻之，女引剪自，未殊。鄰人戒其姑，毋急女。女與鄰女款曲如平時，晡啜粥盡一甌，鄰女謂不死矣。夜漏二刻，自溺門外溪水死。時乾隆三十七年七月丁未。

gù shì, tài zhōu rén. fū zhāng shì yīng, rì huì gù yín, gù bù kě. huò dài shì yīng qián, shì yīng yīn yù gù yǔ sī, gū jiǔ yǐn dài qián zhě, sǒu qí mǔ hū gù chū, bù yīng yǔ zhī jiǔ, fù bēi, tòng. dài qián zhě jí qù, qí mǔ è gù kēng, jǐ jué. lín lǐ xián fèn, sù yú zhōu, shì yīng qǐ huǐ guò, yǐ gù guī. yǔ qí mǔ yì rì yè pò zhī, gù yǐn lǔ, bù de sǐ. qián lóng shí liù nián shí yuè wù shù, shì yīng yǔ gù: dōng wú yī, hé rú wú yán? jí dé qián yī rǔ. gù yuē: wǒ níng sǐ bù rǔ. shì yīng huì, yè è shā zhī, nián shí qī.
顧氏，泰州人。夫張世英，日誨顧淫，顧不可。或貸世英錢，世英陰欲顧與私，沽酒飲貸錢者，嗾其母呼顧出，不應；與之酒，覆杯，慟。貸錢者亟去，其母搤顧吭，幾絕。鄰里咸憤，訴於州，世英乞悔過，以顧歸。與其母益日夜迫之，顧飲滷，不得死。乾隆十六年十月戊戍，世英語顧：「冬無衣，盍如吾言？即得錢衣汝。」顧曰：「我寧死不辱。」世英恚，夜扼殺之，年十七。

zhāng shì, dān yáng rén. fū chén péng nián, jià shí nián yǐ. péng nián pín, yù jià zhāng, zhāng tì qì bù yīng dài shǐ chū, ér mì shǐ méi cóng, zhāng jué zhī, hào tòng qiú sǐ. luó zú yǐ gào guān, guān chī péng nián, lìng zhāng hái mǔ jiā. zhāng yuē: wǒ shì chén yǐ, sǐ shēng yǐ zhī. péng nián yì pò zhāng, zhāng dù zhōng bù miǎn, cóng róng yán yuē: wǒ wú rú hé, jīn dāng tīng ěr! qǐ suí péng nián zǒu chū cūn. táng shuǐ fāng shèng, zhāng yuè rù shuǐ sǐ. sǐ zhī rì, wèi qián lóng shí jiǔ nián liù yuè wù chén.
張氏，丹陽人。夫陳彭年，嫁十年矣。彭年貧，欲嫁張，張涕泣不應；紿使出，而密使媒從，張覺之，號慟求死。邏卒以告官，官笞彭年，令張還母家。張曰：「我適陳矣，死生以之。」彭年益迫張，張度終不免，從容言曰：「我無如何，今當聽爾！」起隨彭年走出村。塘水方盛，張躍入水死。死之日，為乾隆十九年六月戊辰。

xǔ huì qī zhāng, yǐng zhōu rén. gū jiāo ér nüè, è zhāng duān jǐn bù lèi, rì gòu qiě tà, zhāng shì gū yì gōng. gū bìng, kuī gǔ yǐ liáo, gū nüè rú gù. gū yǔ lín sì sēng tōng, yù luàn zhāng. gū nì sēng shì, zhào zhāng rù, ér chū jiàn qí hù, zhāng dà hào, sēng dùn qù. yì rì, zì chén yú jǐng. yǒu sī bǔ dé sēng, lùn rú lǜ. xiāng rén liè sēng shī yǐ jì zhāng.
許會妻張，潁州人。姑姣而虐，惡張端謹不類，日詬且撻，張事姑益恭。姑病，刲股以療，姑虐如故。姑與鄰寺僧通，欲亂張。姑匿僧室，召張入，而出鍵其戶，張大號，僧遁去。翌日，自沉於井。有司捕得僧，論如律。鄉人裂僧屍以祭張。

zhào hǎi yù qī rèn, míng huán, rǔ zhōu rén. gū gù yǔ lín rén tōng, yè bàn, xié rèn rù rèn shì, gòu ér miǎn. yì jǐng sǐ, nián shí jiǔ.
趙海玉妻任，名環，汝州人。姑故與鄰人通，夜半，挾刃入任室，詬而免。亦井死，年十九。

yīn shì, tiān jīn rén, wèi tóng xiàn xíng wén guì qī. wén guì gù wú xíng, qí mǔ zhào, jiāo. wén guì chū qǔ yú, yǐ zhēn shèn bù xiāng rù, chū zhī. fù qǔ yīn, yīn zhēn shèn yóu yú yú, zhào è zhī, yǔ wén guì rì chuí chǔ, wò yǐ fèi tāng, shī fán zhuó yān, tǐ jǐn kuì. yǒu sī wén, shǐ lì jiù shì, yīn jù bù kě. xuán zú. yǒu sī shōu zhào jí wén guì, lùn rú fǎ.
殷氏，天津人，為同縣邢文貴妻。文貴故無行，其母趙，姣。文貴初娶於，以貞慎不相入，出之。復娶殷，殷貞慎尤逾於，趙惡之，與文貴日捶楚，沃以沸湯，施燔灼焉，體盡潰。有司聞，使吏就視，殷拒不可。旋卒。有司收趙及文貴，論如法。

jiā xìng nǚ, shī qí shì, jià mài jiǔ jiā wáng shì zi. gū dāng lú, xí yǔ jiǔ rén jiāo, jì nǚ bù yīng, nǎi cái yì bù shǐ bǎo. xiàn zhōng lǐ shì mǔ, gù dà jiā nǚ, wén mài huā ǎo yán nǚ shì, mǐn nǚ yǒu zhì, zhé lìng ǎo shì hú bǐng bì nǚ. yī rì jiàn nǚ è, bèi shén, ér jǐ shàng zhì cí guǒ, ǎo guài nǚ hé qì bù shí, nǚ yuē: lǐ fū rén bǎo wǒ, āi wǒ zhì yě! cǐ wù xī jiā yǐ ěr wǒ, wǒ yǒu è sǐ ěr, qǐ kě shí hū? lǐ mǔ bìng, qiě sǐ, yí qián shí yú mín zhōu nǚ. nǚ gǎn qì, yǔ ǎo: wǒ zhōng bù fù lǐ fū rén wàng! è shǎo yàn nǚ jiǔ, sǒu gū jiāng xié yǐ wēi. nǚ jiàn wén zhī. nǎi qǐng yú gū, dài dāng lú. gū xǐ, shòu nǚ hù yào. shù rì, nǚ yè qǐ hòu hù tóu shuǐ sǐ. qián lóng èr shí nián liù yuè shì yě.
嘉興女，失其氏，嫁賣酒家王氏子。姑當壚，習與酒人姣，惎女不應，乃裁抑不使飽。縣中李氏母，故大家女，聞賣花媼言女事，愍女有志，輒令媼市胡餅畀女。一日見女餓，憊甚，而几上置餈果，媼怪女何棄不食，女曰：「李夫人飽我，哀我志也！此物西家以餌我，我有餓死耳，豈可食乎？」李母病，且死，遺錢十餘緡周女。女感泣，語媼：「我終不負李夫人望！」惡少艷女久，嗾姑將脅以威。女漸聞之。乃請於姑，代當壚。姑喜，授女戶鑰。數日，女夜啟後戶投水死。乾隆二十年六月事也。

wáng mǒu qī lǐ, zì hēi gū, tiān jīn rén. gū bù zhēn, yǔ yán yùn shǐ lì yǒu sī, jì yù bìng wū lǐ. lì yǔ gū yǐn, yì lǐ, lǐ chǐ zhī, héng bù rú gū zhǐ. gū yǐ tā gù lì qiě tà, dài lì wèi zhī jiě, fù shì yì lǐ, zhōng bù kě, ér lì yì wèi yǐ. lǐ zhěn cè zhì dāo yǐ zì wèi, gū zhú qí zi chū, yè chí bèi jiù lǐ gòng qǐn. yè bàn, qǐ hù nà lì, lì pò lǐ, lǐ hū, gū yǎn qí kǒu. qǔ dāo zì jǐng, wèi shū, mǔ lái shì zhī, fù sū, yǔ qí gù. bìng yán: fāng zì jǐng, xuè yì, bù zhī rén. jiàn wén lì yǔ gū, dāng yán fū fù xiāng zhēng gòu zì qiāng, yí wú zhī zhě. yuè sān rì nǎi sǐ, qí xiōng gào guān, chī lì, bù jìng qí yù, dào guāng liù nián qī yuè shì yě.
王某妻李，字黑姑，天津人。姑不貞，與鹽運使隸有私，計欲並污李。隸與姑飲，役李，李恥之，恆不如姑指。姑以他故詈且撻，待隸為之解，復示意李，終不可，而隸意未已。李枕側置刀以自衛，姑逐其子出，夜持被就李共寢。夜半，啟戶納隸，隸迫李，李呼，姑掩其口。取刀自剄，未殊，母來視之，復甦，語其故。並言：「方自剄，血溢，不知人。漸聞隸語姑，當言夫婦相爭詬自戕，宜無知者。」越三日乃死，其兄告官，笞隸，不竟其獄，道光六年七月事也。

hé xiān yòu qī sūn, guì yáng rén. xiān yòu fù zài shí, wèi xiān yòu qiú shú shī, shòu zhī dú. wèi jǐ sàng fù, qí mǔ yǐ jiā zhèng shǔ shú shī, yīn sī yān. sūn jì guī, cháng chén yè gū, shú shī zài qí shì, sūn qū ér bì. shú shī yǔ gū móu bìng luàn zhī. shú shī chū, sūn rù, jiàn gū yuē: jiā suī pín, cū yǒu mén fá, wēng qín kǔ zhōng shēn, bù dé yì, suǒ shǔ wàng zhě xiān yòu. gū niàn wēng yǔ xiān yòu, wù fù jìn shú shī. gū cán, jiè wú xiè. sūn yuē: fù suǒ yán wèi mén hù ěr, suī xiān yòu bù gǎn gào, dì yuán gū zhōng niàn fù yán. shú shī jì yǔ gū móu, suì lǚ tiāo sūn, sūn yǐ gào gū, yòu jiàn, gū zhōng wú nà. shú shī rù sūn shì, sūn dà gòu, shú shī yáng bì. sūn yù hái gào qí zǔ, rěn wèi fā. gū yáng chū, shú shī fù rù sūn shì, qián bào chí zhī. sūn hào, fèn jī. xiān yòu rù, shú shī nǎi zǒu. sūn shāng yú xié, suì zì jīng sǐ. shí qián lóng èr shí jiǔ nián sān yuè. míng nián, yù shàng, zhǎn shú shī, xǐ qí gū xīn jiāng.
何先佑妻孫，桂陽人。先佑父在時，為先佑求塾師，授之讀。未幾喪父，其母以家政屬塾師，因私焉。孫既歸，嘗晨謁姑，塾師在其室，孫趨而避。塾師與姑謀並亂之。塾師出，孫入，諫姑曰：「家雖貧，粗有門閥，翁勤苦終身，不得意，所屬望者先佑。姑念翁與先佑，勿復近塾師。」姑慚，戒毋泄。孫曰：「婦所言為門戶耳，雖先佑不敢告，第原姑終念婦言。」塾師既與姑謀，遂屢挑孫，孫以告姑，又諫，姑終毋納。塾師入孫室，孫大詬，塾師陽避。孫欲還告其祖，忍未發。姑陽出，塾師復入孫室，潛抱持之。孫號，奮擊。先佑入，塾師乃走。孫傷於脅，遂自經死。時乾隆二十九年三月。明年，獄上，斬塾師，徙其姑新疆。

xíng shì, zì fú, jùn xiàn rén. nóng jiā nǚ yě, ér yǒu róng sè. jià yuán xiǎn wàng, gū jiāo, qún jiān jù qí shì, jīng xíng měi, tiāo zhī, bù cóng. qí gū yòu qiě dǐ, xíng ruò wèi wù yù yě zhě. móu yì jí, yè chū, jiāng fù shuǐ, fēng shī dào, yù tóng cūn rén sòng hái fù jiā. fù yuàn, yǔ fù zhì yuán shì. qún jiān pò qí fù shǐ jù zhuàng, yuē: nǚ zài táo, zhàng sǐ. yè èr gǔ, qún jiān fù xíng luǒ tà shù bǎi, xíng yǒu shēn, bù shèng chǔ, qiú miè dēng, sǐ bù hèn. qún jiān zhuì xíng yú liáng, ér tà zhī yì dú. wǔ gǔ dēng jǐn, xíng sǐ. shǐ xiǎn wàng lí qí jǐng, ruò zì qiāng. guān bǔ qún jiān, lùn rú fǎ.
邢氏，字福，濬縣人。農家女也，而有容色。嫁袁顯旺，姑姣，群奸聚其室，驚邢美，挑之，不從。其姑誘且詆，邢若為勿喻也者。謀益急，夜出，將赴水，風失道，遇同村人送還父家。父願，與復至袁氏。群奸迫其父使具狀，曰：「女再逃，杖死。」夜二鼓，群奸縛邢裸撻數百，邢有娠，不勝楚，求滅燈，死不恨。群奸縋邢於梁，而撻之益毒。五鼓燈盡，邢死。使顯旺劙其頸，若自戕。官捕群奸，論如法。

qiān ān fù, bù zhī qí xìng. fū xíng jiǎ, wēng mào, gū sī yú yōng. yōng jì bìng wū fù, shāo jìn fù, fù sè shén lì. nǎi yǔ qí gū móu, sǒu wēng wū fù, fù bù kě, suì sǒu wēng shā fù. xù sāi kǒu, yì zhuó xià tǐ sǐ.
遷安婦，不知其姓。夫行賈，翁耄，姑私於傭。傭計並污婦，稍近婦，婦色甚厲。乃與其姑謀，嗾翁污婦，婦不可，遂嗾翁殺婦。絮塞口，杙椓下體死。

bái róng qī yǐn, yì qiān ān rén. róng chū wèi yōu, gū yǒu wài yù, pò fù, jué yǐn shí, rì chuài mǐ shěn. yú yuè, gū fù yǐn, yǐ chì tiě lào xià tǐ. yǐn hào, jī qí shǒu, fā jiē rán, yī mù liè, suì sǐ.
白鎔妻尹，亦遷安人。鎔出為優，姑有外遇，迫婦，絕飲食，日啜米瀋。逾月，姑縛尹，以熾鐵烙下體。尹號，擊其首，發皆燃，一目裂，遂死。

lín shì, píng hú rén. jià gù dà, jiā zhà pǔ tāng shān lù. gù dà mǔ gù chāng yě, è shǎo wǎng lái qí shì, qiáng lín jù míng, bù kě. mǔ jì lín, yǔ zhū è shǎo móu, bì yù bìng wū zhī, lín qiè chū fù hǎi. wèi zhì, zhí lín nǚ, sòng zhī hái mǔ yì chóu lín, yǔ dà rì gòng chī zhī, jìn qí shí, bù lìng bǎo. jū nián yú, wèi jiā qìng jiǔ nián zhēng yuè, fāng gǎi suì, è shǎo zhì, qún yǐn, lín fù qiè chū fù hǎi jì rì shòu chī, qiě jiǔ jī, xíng bù qián. dà zhuī zhì, zhí yǐ guī, mǔ suì yù shā lín. zhuàng yǐ zhòng qì, yāo lē jù zhé, fù páo luò qí xià tǐ. shì yuè bǐng xū huì, lín sǐ. shì fā, lùn dà rú lǜ.
林氏，平湖人。嫁顧大，家乍浦湯山麓。顧大母故娼也，惡少往來其室，強林具茗，不可。母惎林，與諸惡少謀，必欲並污之，林竊出赴海。未至，值鄰女，送之還；母益仇林，與大日共笞之，靳其食，不令飽。居年餘，為嘉慶九年正月，方改歲，惡少至，群飲，林復竊出赴海；既日受笞，且久飢，行不前。大追至，執以歸，母遂欲殺林。撞以重器，腰肋俱折，復炮烙其下體。是月丙戌晦，林死。事發，論大如律。

hóng mǒu qī xú, jīn xī nóng jiā nǚ yě. gū yǔ xiōng gōng yǒu dào xíng, xú zhì wèi yú yuè, chá dé zhī, dà qī. tuō zān ěr bì hóng, zhǔ yuǎn xíng jiǎ yǐ bì, lǚ jiàn gū, gū bù nà, nǎi zì jīng.
洪某妻徐，金谿農家女也。姑與兄公有盜行，徐至未逾月，察得之，大戚。脫簪珥畀洪，囑遠行賈以避，屢諫姑，姑不納，乃自經。

áo shì, liáng zhōu rén, jià zhù fáng liáng zhōu qí rén sì shí jiǔ. sì shí jiǔ yǒu yǒu xiāng xiá, gài yǔ áo tōng, sì shí jiǔ xǔ zhī, jiǎ yǐ yī, yè rù shì, áo wén yǔ, biàn fēi fū yě, duó hù chū, yǒu dùn. áo lì sì shí jiǔ, qí qí chū, zì nì shuǐ yīng zhōng sǐ.
敖氏，涼州人，嫁駐防涼州旗人四十九。四十九有友相狎，丐與敖通，四十九許之，假以衣，夜入室，敖聞語，辨非夫也，奪戶出，友遁。敖詈四十九，俟其出，自溺水甖中死。

tú shì, liáng shān rén, jià gān kè guì. kè guì yóu dàng, pò qí jiā, tú yǐ nǚ hóng gōng rì shí. kè guì fù cuó jiǎ qián, jiāng yǐ tú cháng. yī rì, kè guì cóng tú qǔ gù yī yì qián yǐ yǐn, zuì guī, tú qì, kè guì guāi qí jiá, yuē: xíng qiě yù ěr! tú yuē: wú shǐ sǐ bù wǎng. kè guì tà zhī, liǎng zhòu yè bù yǐ, tú zì jīng sǐ.
塗氏，梁山人，嫁甘克桂。克桂遊蕩，破其家，塗以女紅供日食。克桂負鹺賈錢，將以塗償。一日，克桂從塗取故衣易錢以飲，醉歸，塗泣，克桂摑其頰，曰：「行且鬻爾！」塗曰：「吾矢死不往。」克桂撻之，兩晝夜不已，塗自經死。

wú shì, zhāng huà rén, jià kāng shì zi. gū bù zhēn, yù bìng luàn zhī, wú bù cóng nǎi xiào zhì qiú fǎ, bǎng lüè zhī wú suàn, zú bù wèi qū, zì rèn qí fù sǐ. dào guāng qī nián shì yě.
吳氏，彰化人，嫁康氏子。姑不貞，欲並亂之，吳不從；乃效治囚法，榜掠之無算，卒不為屈，剚刃其腹死。道光七年事也。

yáng shì, jiāng dū mù gōng nǚ, jià cáo shì zi. gū pò shǐ wèi wū xíng, yáng bù cóng, nǎi jué qí shí, biān zhī zhì lèi qiān. zào zhū kù xíng, bǎng lüè wú wán fū, chuàng zhòng sǐ. lín yǐ gào xiàn lì, chī qí jiù jí fū, zàng zhū méi huā lǐng xià.
楊氏，江都木工女，嫁曹氏子。姑迫使為汙行，楊不從，乃絕其食，鞭之至累千。造諸酷刑，榜掠無完膚，創重死。鄰以告縣吏，笞其舅及夫，葬諸梅花嶺下。

zhào shì, tóng chéng rén, fū tóng xiàn sūn mǒu. hóng xiù quán bīng jiāng zhì, qí fū jiàng, shòu shǔ zhì. xián fēng shí yī nián, xiù quán bīng pò tóng chéng, qí fū dài huáng jīn, bèi huáng páo, chéng mǎ yíng zhào. zhào wàng jiàn, dà tòng yuē: rǔ fēi wǒ fū yě! fù mǔ qiǎn wǒ jià nǎi zhū shēng sūn mǒu, fēi zuò zéi sūn mǒu yě! qiě rǔ jì dú shū wèi shì rén, qǐ bù zhī sūn shì wàng zú, wén wǔ shì huàn bù jué, ér shī shēn jiàng zéi, yì qì yáng yáng zì dé, wǒ bù rěn jiàn yě! qǐ, tóu táng sǐ. zi shù suì, cóng zhī xià.
趙氏，桐城人，夫同縣孫某。洪秀全兵將至，其夫降，受署置。咸豐十一年，秀全兵破桐城，其夫戴黃巾，被黃袍，乘馬迎趙。趙望見，大慟曰：「汝非我夫也！父母遣我嫁乃諸生孫某，非作賊孫某也！且汝既讀書為士人，豈不知孫氏望族，文武仕宦不絕，而失身降賊，意氣揚揚自得，我不忍見也！」起，投塘死。子數歲，從之下。

tóng shí yòu yǒu wáng shì, hé féi rén. fū móu xī chóu, jiāng jiàng xiù quán, wáng lì jiàn bù tīng, zì jīng sǐ.
同時又有王氏，合肥人。夫繆錫疇，將降秀全，王力諫不聽，自經死。

xǔ shì, míng lǐng gū, shè rén, fū yì xiàn zhū shēng. xián fēng shí nián, zéi zhì, qí jiù jiāng jiàng, xǔ qì jiàn, wù nà, yì zì jīng sǐ. qí jiù hòu wǔ zéi, jǔ jiā jiē wèi lù.
許氏，名領姑，歙人，夫亦縣諸生。咸豐十年，賊至，其舅將降，許泣諫，勿納，亦自經死。其舅後忤賊，舉家皆為戮。

méi shì, míng lán gū, bù zhī hé xiàn rén. jià fū bù xiào, yù xié yǐ wèi háo jiā nú, méi bù kě yòu shǐ chū rǔ rén zǐ wèi yōng, yì bù kě. fū yǐn sēng rù qí shì, méi lì jù. lín yǐ gào guān, guān chī sēng jí qí fū. fū nù méi shén, jiǒng rǔ chuí chǔ wú bù zhì yòu xǐ jū mù gōng jiā, yè, zhū è shǎo rù shì, jiāng qiáng wū zhī. lín fù yǐ gào guān, guān wèi jí tīng qí yù, méi zì jīng sǐ.
梅氏，名蘭姑，不知何縣人。嫁夫不肖，欲攜以為豪家奴，梅不可；又使出乳人子為傭，亦不可。夫引僧入其室，梅力拒。鄰以告官，官笞僧及其夫。夫怒梅甚，窘辱捶楚無不至；又徙居木工家，夜，諸惡少入室，將強汙之。鄰復以告官，官未即聽其獄，梅自經死。

zhāng shì, wǔ jìn rén, zì shěn pán dé. fù mǔ zú, dà mǔ lǎo, dài nián yú shěn. pán dé fù gù wú lài, lǚ tiāo nǚ, nǚ jǐn bì zhī, yòu bù lìng guī shěng. zhāng zhī qī yǒu yǔ shěn lín zhě, nǚ dà mǔ ǒu guò zhī, nǚ wén, dé jiān wèn ān fǒu, yīn mì sù qí shì. wū yàn yuē: ér mìng kǔ, wéi yǒu sǐ ěr! yòu wū yàn jiǔ zhī. zhǔ dà mǔ yuē: wù yáng yú rén yě! wèi jǐ, lǐ zhōng wèi yōu, jǔ jiā wǎng guān, nǚ dú zài, pán dé fù zhòu bī zhī, lì jù dé tuō. dù zhōng bù miǎn, zì jīng sǐ.
張氏，武進人，字沈盤德。父母卒，大母老，待年於沈。盤德父故無賴，屢挑女，女謹避之，又不令歸省。張之戚有與沈鄰者，女大母偶過之，女聞，得間問安否，因密訴其事。嗚咽曰：「兒命苦，惟有死耳！」又嗚咽久之。囑大母曰：「勿揚於人也！」未幾，里中為優，舉家往觀，女獨在，盤德父驟逼之，力拒得脫。度終不免，自經死。

qín mǒu qī cuī, yáng gāo rén. fū è, cuī jiàn wù tīng, tà rǔ zhī. yú nián, zuò zuì liú xǐ, jù jiàn wǔ, xiān shā qí zi ér zì shā.
秦某妻崔，陽高人。夫惡，崔諫勿聽，撻辱之。逾年，坐罪流徙，懼見侮，先殺其子而自殺。

lǐ mǒu qī guǎn, nán píng rén. fū bù xiào, guǎn shù jiàn, lèi bèi tà rǔ, bī zhī jià, bēn hái mǔ shì. zú yù yú fù jiā, nǎi zì shā.
李某妻管，南平人。夫不肖，管數諫，累被撻辱，逼之嫁，奔還母氏。卒鬻於富家，乃自殺。

wáng mǒu qī xú, dōng xiāng rén. gū xià, zǎo guǎ, ér zi wú jí, xià jiè wù tīng, xú guī zhī, zhé biān tà yù sǐ. xià wèi xú: fū wú ēn, kě jià. xú bù qù.
王某妻徐，東鄉人。姑夏，早寡，而子無藉，夏戒勿聽，徐規之，輒鞭撻欲死。夏謂徐：「夫無恩，可嫁。」徐不去。

chén qián pìn qī cuī, míng qiū, xuān dé rén. qiū dà fù yǔ qián fù xī kǒng tóng guān yú zhào qìng, qiū dà fù zú guān, yīn yíng qiū zhì guān xiè, ér qián zài lǐ, zǔ luàn, wèi hūn. shùn zhì shí nián. xī kǒng bà guān, hái dào gāo míng, yù chóu jiā, jiān yān. zhí qiū jí xī kǒng èr qiè, jiāng wū zhī, qiū mà shén lì. chóu shēng yì qiū, yǐ mì fù qí miàn, yǐn yǐ chuài zhī, qiū zhì sǐ, mà bù jué. èr qiè yì shēng yì sǐ.
陳潛聘妻崔，名秋，宣德人。秋大父與潛父希孔同官於肇慶，秋大父卒官，因迎秋至官廨，而潛在里，阻亂，未婚。順治十年。希孔罷官，還道高明，遇仇家，熸焉。縶秋及希孔二妾，將汙之，秋罵甚厲。仇生瘞秋，以蜜傅其面，引蟻嘬之，秋至死，罵不絕。二妾亦生瘞死。

zhū chéng yǔ qī cáo, chéng yǔ, wú xī rén cáo, wǔ jìn rén: jiē nóng jiā yě. shēng èr zi yī nǚ, ér chéng yǔ sǐ. chéng yǔ dì pò zhī jià, cáo yǐ sǐ jù. biàn gào lín lǐ qī zú, qǐ yán yú shū, dé wú jià, chéng yǔ dì bù xǔ qǐng zhōng sàng, bù xǔ qǐng jí dà xiáng, bù xǔ nǎi qǐng dé jiàn qí zǐ, xǔ zhī. cáo yè qiè ér nǚ yì zǐ jiā, yuē: wǒ chū bù yù jià, jīn yǐ yǐ! tè bù néng lěi lěi rán bào ér nǚ zuò xīn fù, zàn lèi zǐ, sān rì hòu, dāng xiāng qǔ, shèn wù gào wú shū! zǐ mán xǔ zhī, ér tí suǒ rǔ, cáo qì yuē: chī ér! mǔ qǐ néng zhǎng rǔ ěr yé? cí zǐ chū, fù hái shì ér nǚ, zài sān zhǔ zǐ. zǐ yuē: sān rì ěr, hé yán zhī shù? nǎi qù, kū yú chéng yǔ mù, hái, suì yì. zǐ wǎng kū zhī, mù yóu shì, xǔ yù qí ér nǚ yǐ zhǎng, nǎi míng. jí liǎn, zuǒ bì chuàng wèi hé, gài chéng yǔ bìng shí cháng gē bì yě. fù wèi sòng yú xiàn, zuì pò jià zhě.
朱承宇妻曹，承宇，無錫人；曹，武進人：皆農家也。生二子、一女，而承宇死。承宇弟迫之嫁，曹以死拒。遍告鄰里戚族，乞言於叔，得毋嫁，承宇弟不許；請終喪，不許；請及大祥，不許；乃請得見其姊，許之。曹夜挈兒女詣姊家，曰：「我初不欲嫁，今已矣！特不能累累然抱兒女作新婦，暫累姊，三日後，當相取，慎勿告吾叔！」姊謾許之，兒啼索乳，曹泣曰：「痴兒！母豈能長乳爾耶？」辭姊出，復還視兒女，再三囑姊。姊曰：「三日耳，何言之數？」乃去，哭於承宇墓，還，遂縊。姊往哭之，目猶視，許育其兒女以長，乃瞑。及斂，左臂創未合，蓋承宇病時嘗割臂也。父為訟於縣，罪迫嫁者。

chén yǒu liàng qī hǎi, tóng shān rén. yǒu liàng, rú jiā zǐ. pín wú shí, zhuǎn xǐ cháng zhōu. jū nì lǚ, zī jǐn, è shǎo kàn hǎi nián shào, yǔ yǒu liàng yóu, qiě zhōu zhī shí qí wáng, tiāo hǎi, hǎi lì zhī, zǒu. shì shí cáo sù zhì jīng shī, qí zhōu wèi zhī liáng chuán, zhǔ zhě jiē háo huá. è shǎo shéng hǎi yú zhǔ zhě, yì yǐn yǔ yǒu liàng yóu, zhāo shǐ zuǒ huì jì. qiě wèi: zhōu xíng dāng jīng xú zhōu, hé yǐ nú guī? yǒu liàng yǐ gào hǎi, hǎi wèn shú wèi yǐn zhì, zé è shǎo cháng wèi suǒ tiāo lì ér zǒu zhě yě, xiè wú wǎng. è shǎo shǐ qí cáo sòng yǒu liàng táo rén, yǒu liàng jù, nǎi yǐ hǎi rù qí zhōu. hǎi rù zhōu, rì dú chù, zhǔ zhě shǐ yǒu liàng yǒu shì yú jìn xiàn, ér yè jiù hǎi, qiáng bào chí zhī. hǎi hào, wō qí miàn, yóu bù shì, dà hū shā rén. zhōu rén jǐn jīng qǐ, shǐ dé miǎn. jí xī, zì jīng. zhǔ zhě cáng qí shī jī sù zhōng, huì zhōu rén. yǒu gāo shī lán jiǔ tíng zhě, mǐn hǎi sǐ, què zhǔ zhě huì, gào guān, nǎi àn zhū zhǔ zhě jí è shǎo. cháng zhōu rén zàng hǎi yú nán jiāo, huì zhě dài qiān rén.
陳有量妻海，銅山人。有量，儒家子。貧無食，轉徙常州。居逆旅，貲盡，惡少矙海年少，與有量游，且周之；時其亡，挑海，海詈之，走。是時漕粟至京師，其舟謂之糧船，主者皆豪猾。惡少繩海於主者，亦引與有量游，招使佐會計。且謂：「舟行當經徐州，盍以孥歸？」有量以告海，海問孰為引致，則惡少嘗為所挑詈而走者也，謝毋往。惡少使其曹訟有量逃人，有量懼，乃以海入其舟。海入舟，日獨處，主者使有量有事於近縣，而夜就海，強抱持之。海號，撾其面，猶不釋，大呼殺人。舟人盡驚起，始得免。即夕，自經。主者藏其屍積粟中，賄舟人。有篙師藍九廷者，愍海死，卻主者賄，告官，乃按誅主者及惡少。常州人葬海於南郊，會者殆千人。

fán tíng zhù qī zhāng, xiāng chéng rén. tíng zhù zǎo zú, zhāng fèng gū fǔ èr zi. xiàn zhōng yǒu wú lài zi èr, yǐ bīng jí wèi bào, yàn zhāng yù wū zhī. kāng xī wǔ shí wǔ nián sì yuè wù shēn, rì fāng wǔ, gū yǔ qí yòu zǐ chū guō huò mài, èr zi jiù shú. èr wú lài xiòng zhāng dú jū, gòng rù shì, zhāng zǒu bì. yī zhí qián chí zhī, yī è qí kēng, chī yǐ sǐ, zhāng bù wèi qū. qǔ cài dāo zhèn qí miàn, wèi suǒ duó. rù shì jiù chuáng cè jiě pèi dāo, dāo zhǎng cāo qí shì, fāng chū, yòu wèi wú lài duó, suì gòng yè zhāng shǐ fú, zhāng zhé yuè ér qǐ, lǚ pū lǚ lì. zuó qí fā, lǚ lǚ tuō, hū yì jí. èr wú lài dù zhōng bù kě fàn, yī shí suǒ jiě dāo zhuó zhāng é, zhāng pū, yī qǔ cài dāo duàn qí hóu, suì sǐ. lín jiàn èr wú lài chū zì zhāng shì, yī zì xuè, gào guān. xiàn lì dàn bīng jiā zǐ, yù zuò tíng zhù dì xuān, mín dà huá, nǎi yǐ yí yù shàng. hòu sì nián, hé dào zhōu quán yuán shǔ àn chá shǐ, chá yù cí, chà yuē: cǐ hé míng yí yù? chéng zhōng shā rén, fēi huāng yě rì wǔ, fēi hūn yè. qiě shā rén zhě yǒu zhǔ míng, cǐ hé míng yí yù? xià xiàn dǎi èr wú lài, yī qián shù yuè fā kuáng sǐ, jiāng sǐ, zì chéng shā zhāng yī lù yú shì.
樊廷柱妻張，襄城人。廷柱早卒，張奉姑撫二子。縣中有無賴子二，倚兵籍為暴，艷張欲汙之。康熙五十五年四月戊申，日方午，姑與其幼子出郭穫麥，二子就塾。二無賴詗張獨居，共入室，張走避。一直前持之，一扼其吭，哧以死，張不為屈。取菜刀揕其面，為所奪。入室就床側解佩刀，刀長操其室，方出，又為無賴奪，遂共曳張使伏，張輒躍而起，屢仆屢立。捽其發，縷縷脫，呼益急。二無賴度終不可犯，一拾所解刀斫張額，張仆，一取菜刀斷其喉，遂死。鄰見二無賴出自張室，衣漬血，告官。縣吏憚兵家子，欲坐廷柱弟宣，民大譁，乃以疑獄上。後四年，河道周銓元署按察使，察獄辭，詫曰：「此何名疑獄？城中殺人，非荒野；日午，非昏夜。且殺人者有主名，此何名疑獄？」下縣逮二無賴，一前數月發狂死，將死，自承殺張；一戮於市。

lǐ yǒu héng pìn qī yáng, yǎn shī rén. shǎo sàng mǔ, shí qī wèi jià. fù wèi lì, suì mù, yóu xíng yì. yī xī dà xuě, tóng cūn yǒu tú zhě, chí dāo rù nǚ shì, nǚ jiān jù, bèi shā. zhì míng, qí fù guī, jiàn nǚ sǐ, yàn duàn, zuǒ shǒu shù chuàng, yòu shǒu chí yī dài bù shì. chū hù wài, zhú xuě shàng xuè jī zhì tú zhě jiā, dé dāo yú chuáng xià. tú zhě sǐ yù zhōng.
李有恆聘妻楊，偃師人。少喪母，十七未嫁。父為隸，歲暮，猶行役。一夕大雪，同村有屠者，持刀入女室，女堅拒，被殺。質明，其父歸，見女死，咽斷，左手數創，右手持衣帶不釋。出戶外，逐雪上血跡至屠者家，得刀於床下。屠者死獄中。

chén mǒu qī, bù zhī qí xìng, wú rén. fū wū zhě, chū jiù yōng. lín yǒu jiǔ rén guò, diào fù, fù yǔ fū, fū màn shòu yǐ rèn yuē: bǐ lái, rǔ shā zhī! fù chū jiù yōng. jiǔ rén yè pái hù rù, fù zhì rèn, jiǔ rén shí rèn rèn fù, dòng xiōng sǐ. ér hào, lín fù rù shì, yī cūn jiē jí, dú jiǔ rén zhě bù zhì, qiú zhī, fāng bì rù lín cūn. gào yú guān, zhū zhī. lǐ yǒu lǎo shú shī cáo shū sù, jǐn chū suǒ xù jīn wèi jiàn cí, tú xiàng yǐ jì.
陳某妻，不知其姓，吳人。夫圬者，出就傭。鄰有酒人過，調婦，婦語夫，夫漫授以刃曰：「彼來，汝殺之！」復出就傭。酒人夜排戶入，婦擲刃，酒人拾刃刃婦，洞胸死。兒號，鄰婦入視，一村皆集，獨酒人者不至，求之，方避入鄰村。告於官，誅之。里有老塾師曹叔素，盡出所蓄金為建祠，圖像以祭。

liú yě qī lǐ, tài kāng rén. gū lìng cǎi shū, lín cūn zi chí lián guò, diào fù, fù lì jù, jǔ lián zì xiōng sǐ. yuè shù rì, lín cūn zi jí zuò, chí lián qū cǎi shū suǒ, zì yán shā fù zhuàng, nǎi zhí yǐ gào guān. liǎng jiā gù yǒu lián, huì bà sòng. yú nián, jí fù zuò, chí lián qū cǎi shū suǒ, jué xiōng duàn hóu sǐ.
劉埜妻李，太康人。姑令采菽，鄰村子持鐮過，調婦，婦力拒，舉鐮剚胸死。越數日，鄰村子疾作，持鐮趨采菽所，自言殺婦狀，乃執以告官。兩家故有連，賄罷訟。逾年，疾復作，持鐮趨采菽所，抉胸斷喉死。

qū shì nǚ, zì dēng, yǒng níng rén. nián shí sān, fù shǒu guā, mǔ hū nǚ yè zhī, fù lìng nǚ dài shǒu. lín yuán sǒu wǔ shí yú, wàng jiàn nǚ dú zuò shì shù xià, qián diào zhī. nǚ nù mà, sǒu zhí qí bì, nǚ yuè shàng shù, sǒu pān shù, yè yǐ xià, nǚ hào yì lì, nǎi zǒu. nǚ guī sù fù mǔ yuē: ér bì wèi rén zhí, bù wèi jí jiān xǐ, hé néng lì tiān dì jiān hū? míng rì, chí dāo bēn zhì lín yuán sǒu mén wài, zì jǐng sǐ, mù chēng shì, lì bù pū, xuè yǒng chū bù zhǐ. sǒu chū hù jiàn zhī, fǎn zǒu, tí chú dāo zhì nǚ mén wài, jì, yì zì jǐng sǐ.
曲氏女，字登，永寧人。年十三，父守瓜，母呼女饁之，父令女代守。鄰園叟五十餘，望見女獨坐柿樹下，前調之。女怒罵，叟執其臂，女躍上樹，叟攀樹，曳以下，女號益厲，乃走。女歸訴父母曰：「兒臂為人執，不為急湔洗，何能立天地間乎？」明日，持刀奔至鄰園叟門外，自剄死，目瞠視，立不仆，血湧出不止。叟出戶見之，反走，提廚刀至女門外，跽，亦自剄死。

sòng shì wǔ liè nǚ, sù níng nóng jiā nǚ yě. fù diàn yú shì jiā, wèi zhuāng tóu, qí zhǔ shì ruò nú pú. shēng nǚ sì nǚ sūn yī, zhǎng, bìng yǒu róng sè. qí zhǔ jiāng pò shǐ wèi yìng, wǔ nǚ yī xī zì jīng sǐ. yǐ bái xiàn, xiàn dàn shì jiā, bù gǎn shàng wén, zàng ér wèi zhī jié, yuē sòng shì wǔ liè nǚ zhī mù, kāng xī sān shí sì nián shì yě.
宋氏五烈女，肅寧農家女也。父佃於勢家，為莊頭，其主視若奴僕。生女四、女孫一，長，並有容色。其主將迫使為媵，五女一夕自經死。以白縣，縣憚勢家，不敢上聞，葬而為之碣，曰「宋氏五烈女之墓」，康熙三十四年事也。

dōng ān táo zǐ míng qī zhāng, jiě wàn yǒu qī liú, qīng yuàn dài guó qī zhèng, wèi yíng bīng suǒ tiāo, bù cóng, jiàn shā.
東安陶子明妻張，解萬有妻劉，清苑戴國妻鄭，為營兵所挑，不從，見殺。

tōng zhōu xíng dé zhòng qī wáng, wèi yíng bīng suǒ tiāo, rù jǐng sǐ.
通州邢德重妻王，為營兵所挑，入井死。

gōng xíng qī xiè, xìng huà rén. xiàn bèi shuǐ, xíng qiè qī nǚ zhì zhèn jiāng, xiè dòu wèi fǔ yǐ huó. zhèn jiāng gù tún jūn, yǒu jiāng níng wú lài zi rù jūn jí, kuī xiè jí nǚ yǒu róng. yī rì xíng chū, xié qún shǎo guò zhī, suì tiāo xiè. xiè cāng huáng hào hū, wú lài jī xiè pū, nǚ bēn jiù, yòu fàn nǚ, jí zǒu bì. wú lài wěi wèi xíng quàn suǒ cháng, yīn ōu xíng. xíng sù xiàn guān, guān chī xíng, qiě dǎi xiè. xiè chí nǚ qì yuē: yǐ wú gù, xiàn rǔ fù, wú sǐ bù zú xù, dú lián rǔ ěr! nǚ yì qì yuē: mǔ sǐ, nǚ hé néng shēng? jí shēng, qiě méng bù jié. yuán xiāng cóng, dé réng wèi mǔ zǐ. xiāng chí ér tòng. jī chū míng, tóu shuǐ sǐ. nǚ míng qiǎo.
龔行妻謝，興化人。縣被水，行挈妻女至鎮江，屑豆為腐以活。鎮江故屯軍，有江寧無賴子入軍籍，窺謝及女有容。一日行出，挾群少過之，遂挑謝。謝倉皇號呼，無賴擊謝仆，女奔救，又犯女，急走避。無賴偽為行券索償，因毆行。行愬縣官，官笞行，且逮謝。謝持女泣曰：「以吾故，陷汝父，吾死不足恤，獨憐汝耳！」女亦泣曰：「母死，女何能生？即生，且蒙不潔。原相從，得仍為母子。」相持而慟。雞初鳴，投水死。女名巧。

yáng wén lóng pìn qī sūn, zì xiù, qián táng rén. xiù nián shí wǔ, dài nián yú fū shì. wén lóng cóng fù xíng fàn, xiù yī gū gòng chù. lín jiā zǐ wú lài rù shì, qiān qí yī, xiù niè qí zhǐ, nǎi qù. fāng shǔ, xiù wǎn yù, lín jiā zǐ xué bì, chí qí zú. xiù jīng qǐ bái gū, gū gào zhū lín. huò yǐn wú lài xiè, xiù tí yǐ chá wǎn, zhōng tā rén, qí rén yì wú lài, xiāng yǔ zào yú mén, yán zhōng dāng zhì zhī. xiù lǜ bù miǎn, mì rèn shàng xià yī, chū shì gū shàn, shàn bì, fù yuè míng jìn, nǎi rù shì, yǐn lǔ sǐ. xún fǔ wén, àn zhū wú lài, wèi wén yǐ jì.
楊文龍聘妻孫，字秀，錢塘人。秀年十五，待年於夫氏。文龍從父行販，秀依姑共處。鄰家子無賴入室，牽其衣，秀齧其指，乃去。方暑，秀晚浴，鄰家子穴壁，持其足。秀驚起白姑，姑告諸鄰。或引無賴謝，秀提以茶碗，中他人，其人亦無賴，相與噪於門，言終當致之。秀慮不免，密紉上下衣，出視姑膳，膳畢，復瀹茗進，乃入室，飲滷死。巡撫聞，按誅無賴，為文以祭。

liáng zhì liáng qī zhèng, zhì liáng, hǎi yáng rén zhèng, chéng hǎi rén. zhì liáng zú, qí xiōng wèi zhū shēng, pò zhèng jià. zhèng yí fù shēng zǐ, jiā yǒu tián bā mǔ, zhèng xī tuī yǔ zhì liáng xiōng, zì fēn pǔ mǔ xǔ. lì zhǒng gài, yōng yú qún cóng dì sì jiān, fèng rèn chōng mó, dé mǐ fèng gū shí zǐ nǚ. suì dà wú, zhì liáng xiōng hàn qí bù jià, fū fù zhòng tà rǔ zhī. zhèng niàn bù kě liú, yè jiǎn gù yī, fù qí nǚ, yuē: míng chén mǔ dāng qù, ruò shàn shì yòu dì! míng chén, guì gū qián qì gào dāng hái mǔ jiā, biàn cí qún cóng zhū dì sì, suì xíng. zhì guǎng jì qiáo, yǎng tiān hū fū míng sān, tóu hán jiāng sǐ. yōng zhèng liù nián liù yuè gēng chén shuò yě.
梁至良妻鄭，至良，海陽人；鄭，澄海人。至良卒，其兄為諸生，迫鄭嫁。鄭遺腹生子，家有田八畝，鄭悉推與至良兄，自分圃畝許。力種溉，傭於群從娣姒間，縫紉舂磨，得米奉姑食子女。歲大無，至良兄憾其不嫁，夫婦眾撻辱之。鄭念不可留，夜檢故衣，付其女，曰：「明晨母當去，若善視幼弟！」明晨，跪姑前泣告當還母家，遍辭群從諸娣姒，遂行。至廣濟橋，仰天呼夫名三，投韓江死。雍正六年六月庚辰朔也。

guō jìn chāng qī lǐ, yǒng níng rén. jìn chāng zú, shǐ bù jià, yǔ nǚ ruò xù jū. jìn chāng dì tān ér jiǎo, jì sǎo nián sān shí xǔ, shàng ài, jià kě dé qián, nǎi yì lǐ, wēi fěng zhī. lǐ nù, chì shǐ qù, jìn chāng dì yǔ zú zi móu, yù nǚ wèi fù jiā qiè, yuē yǐ qí yíng. zhì rì, jìn chāng dì rù lǐ shì, jiāng qiáng fú lǐ chū, xù yǔ nǚ gòu dòu. lǐ hū gǎi róng, jiè wù huá, rù shì zuò zhuāng, yǐ xiǎo dāo tì bìn, suì shàng mǎ qù. zhì wáng fàn zhèn, lǐ dà hū, xiù zhōng chū tì bìn xiǎo dāo cì hóu, hóu duàn, xuè pēn shí yú zhàng, zhuì mǎ sǐ. zhèn rén dà jīng, gòng zhí jìn chāng dì, wèn zhuàng, hū xù yǔ nǚ sù guān, lùn rú lǜ.
郭進昌妻李，永寧人。進昌卒，矢不嫁，與女若婿居。進昌弟貪而狡，計嫂年三十許，尚艾，嫁可得錢，乃詣李，微諷之。李怒，叱使去，進昌弟與族子謀，鬻女為富家妾，約以騎迎。至日，進昌弟入李室，將強扶李出，婿與女詬斗。李忽改容，戒勿譁，入室作妝，以小刀薙鬢，遂上馬去。至王范鎮，李大呼，袖中出薙鬢小刀刺喉，喉斷，血噴十餘丈，墜馬死。鎮人大驚，共執進昌弟，問狀，呼婿與女訴官，論如律。

gōng liáng hàn qī chén, yè xiàn rén. liáng hàn zú, gū nǚ cái sān suì, hòu mǔ yù jià zhī. chén yī shū fù jū, shū mǔ yǒu dì kuī chén měi, yè chí dāo rù zì yǒu, chén yǔ lín nǚ sù, dào zhì, tuī lín nǚ chuáng xià, tú shǒu hàn dào, zhǐ duàn mù shāng, shēn shù chuàng, zú bù dé luàn. shū fù wén, zhuàng fēi, dào yǒu chū, chén xī jǐn shǔ. lín nǚ chū chuáng xià, xuè lín lí bèi tǐ. shū fù xīn zhī dào qí fù dì yě, gào guān, zhì zhū yù, chén suì bù shí. shū mǔ xù yǐ yù nǚ, nǎi fù shí. jì nǚ shāng, ér xiàn lì jū dào yù wèi dìng, ruò yǒu yí yú chén, zhào tíng zhì, yōng zhèng qī nián wǔ yuè xīn hài, chén zì jīng sǐ. hòu wǔ nián, xiàn lì zuò zuì qù, shì nǎi bái.
龔良翰妻陳，葉縣人。良翰卒，孤女才三歲，後母欲嫁之。陳依叔父居，叔母有弟窺陳美，夜持刀入自牖，陳與鄰女宿，盜至，推鄰女床下，徒手捍盜，指斷目傷，身數創，卒不得亂。叔父聞，撞扉，盜牖出，陳息僅屬。鄰女出床下，血淋漓被體。叔父心知盜其婦弟也，告官，置諸獄，陳遂不食。叔母勖以育女，乃復食。既女殤，而縣吏鞫盜獄未定，若有疑於陳，召庭質，雍正七年五月辛亥，陳自經死。後五年，縣吏坐罪去，事乃白。

wáng jūn qī tāng, jūn, wú rén tāng, bǎo shān rén. tāng gù fù, jūn zhuì yú tāng, tāng fù mǔ yù zhī báo. jūn kè shòu, tāng zhì zhēn zhǐ yǐ yǎng fù mǔ. shāo jiǔ, yǒu tián shí èr mǔ. yōng zhèng shí nián qiū qī yuè, hǎi cháo dà zhì, jūn fū fù cāng zú yuán shù, jūn pān kū zhī zhé, nì yān, tāng fù mǔ yìn bù wèn. tāng shǐ tóng wǔ qiú jūn shī, sān rì shǐ dé zhī, bèi fā tú xiǎn fù shī suǒ, kū jǐ jué. jì liǎn, tāng fù mǔ yù huǒ zhī, tāng bù xǔ, yì jūn tián zhōng. tāng yí fù shēng nǚ, míng zhī yuē cháo yīn. tāng fù mǔ pò shǐ jià, yú zhì, tāng má yī yāo dié, bào cháo yīn rào chǎng hào. zhòng jié nà yú zhōng, tāng fù mǔ duó cháo yīn, jiāng dǐ zhū shí, wǔ zì páng cuàn dé zhī, guī zhū wáng shì. zhòng zú yú tāng qù, tāng kū shù xī bù jué shēng. shǒu zhě shāo dài, zì jīng sǐ. tāng fù mǔ yǐ yì sǐ fù yú wáng, qì tāng jiù suǒ sǐ jiā. jū shù nián, lǜ shì xiè, jì qí rén fén jiù. wǔ zì guǐ tāng shì shǐ wǎng shì, jì fén gǔ rù yīng, wǔ yì yǐ kōng yīng, dé tāng gǔ yì jūn cè. cháo yīn yì qián shāng, fù yān.
王均妻湯，均，吳人；湯，寶山人。湯故富，均贅於湯，湯父母遇之薄。均客授，湯治針黹以養父母。稍久，有田十二畝。雍正十年秋七月，海潮大至，均夫婦倉卒緣樹，均攀枯枝折，溺焉，湯父母慭不問。湯使僮午求均屍，三日始得之，被發徒跣赴屍所，哭幾絕。既斂，湯父母慾火之，湯不許，瘞均田中。湯遺腹生女，名之曰潮音。湯父母迫使嫁，輿至，湯麻衣腰絰，抱潮音繞場號。眾劫納輿中，湯父母奪潮音，將抵諸石，午自旁篡得之，歸諸王氏。眾卒舁湯去，湯哭數夕不絕聲。守者稍怠，自經死。湯父母以疫死訃於王，棄湯柩所死家。居數年，慮事泄，惎其人焚柩。午自詭湯氏使往視，既焚骨入罌，午易以空罌，得湯骨瘞均側。潮音亦前殤，祔焉。

lǐ shì nǚ, míng lán xiāng, zhǎng ān lǐ shì bì yě. lǐ shì yǒu pú, sī yù qī lán xiāng, wèi gǎn yán. huì yǒu kè zhì, zhì jù, zhǔ mǔ mìng lán xiāng qǔ jù lóu shàng, pú cóng dēng, jiōng mén, jiù yōng zhī. lán xiāng hào, chí zhī jiān, zú bù cóng. pū lǜ shì bài, yǐ má jiē zì qí fù, shēn shù cùn, suì sǐ.
李氏女，名蘭香，長安李氏婢也。李氏有僕，私慾妻蘭香，未敢言。會有客至，治具，主母命蘭香取具樓上，僕從登，扃門，就擁之。蘭香號，持之堅，卒不從。仆慮事敗，以麻稭剚其腹，深數寸，遂死。

cuì jīn, bù zhī qí shì, píng hú shī shì bì yě. zhǔ kè shòu yú wài, cuì jīn shì zhǔ fù, bù gǒu yán xiào. lín yǒu wú lài yè chí rèn yú yuán rù, cuì jīn hū, wú lài shè yǐ rèn, cuì jīn yuē: wǒ bù wèi sǐ! mà yù lì, suì jiàn shā.
翠金，不知其氏，平湖施氏婢也。主客授於外，翠金侍主婦，不苟言笑。鄰有無賴夜持刃逾垣入，翠金呼，無賴懾以刃，翠金曰：「我不畏死！」罵愈厲，遂見殺。

zhāng yuán yǐn qī lǐ, yǒng níng rén. shēng nǚ ér yuán yǐn zú, lǐ yǐ jǐ yǒu sè, zì huì, bù yú yù. jū shí yú nián, qí jiā pú yè chí dāo yú qiáng, bá hù shū, rù qí shì, lǐ wén qí shēng, pū yě, mà: wàn nì! pū chū dāo yuē: bù cóng, jié rǔ dòu! lǐ fèn jǐng hū yuē: jié, jié! shēng wèi duàn, yǐ shū. shǒu zú jī chuáng zhèn, nǚ jīng hū, jiā rén fù pū sòng guān, zì yán shā lǐ zhuàng, lùn rú lǜ. suǒ jū cūn yuē tài yuán cūn.
張元尹妻李，永寧人。生女而元尹卒，李以己有色，自晦，不逾閾。居十餘年，其家僕夜持刀逾牆，拔戶樞，入其室，李聞其聲，仆也，罵：「萬逆！」仆出刀曰：「不從，截汝脰！」李奮頸呼曰：「截，截！」聲未斷，已殊。手足擊床震，女驚呼，家人縛仆送官，自言殺李狀，論如律。所居村曰太原村。

zhāng jiǎn qī yán, qí tóng xiàn rén. yòu wén rén yán tài yuán cūn zhāng liè fù, zhé wū yàn liú tì. zhǎng yǒu sè, guī jiǎn, chū yīng shì. kè zuò cì yán yè shěng gū, huái rèn qián rù shì, nì héng xià. rén dìng, chū, dēng chuáng, yán jīng. xié yǐ rèn, mà. qǐ duó rèn lí zhǎng, mà yì jí. dié cì xiōng bì lē yè shí yú chuàng, sǐ. kè zuò yè zǒu, hái qí jiā, bǔ dé, zuò zhū.
張檢妻顏，其同縣人。幼聞人言太原村張烈婦，輒嗚咽流涕。長有色，歸檢，出應試。客作伺顏夜省姑，懷刃潛入室，匿桁下。人定，出，登床，顏驚。脅以刃，罵。起奪刃劙掌，罵益急。迭刺胸臂肋腋十餘創，死。客作夜走，還其家，捕得，坐誅。

wàn mǒu qī céng, nán chéng rén. wàn yú shén, yǒu fù bù néng yǎng. céng lì nǚ hóng shí qí jiù, qiě zì shí. wàn cháng wǔ qí fù, gào guān, xiàn lì zhì, jiàn fù měi, nǎi wèi jì chū wàn, qiě yǐn shǐ wèi lì, jiǎ yǐ qián, zhāo gòng jū. céng wèi fū yuē: rǔ yǔ bǐ bù xiāng shí, hé yǐ néng dé cǐ? cǐ qí yì, gài zài wǒ yě! cí wú wǎng, lì nù, suǒ qián. céng yǒu nǚ cái sì wǔ suì, lì yuē: rǔ wú qián, dāng yù cǐ nǚ yǐ cháng. wàn nǎi yù nǚ, céng zhì suǒ yù jiā bào yǐ guī, qiě mà lì. lì yì nù, gào guān wèi céng wǔ qí gū. guān lìng dǎi zhì, tà qí miàn shù shí. shì yè céng bào qí nǚ fù shuǐ sǐ. céng jià shí, gū sǐ jiǔ yǐ.
萬某妻曾，南城人。萬愚甚，有父不能養。曾力女紅食其舅，且自食。萬嘗忤其父，告官，縣隸至，見婦美，乃為計出萬，且引使為隸，假以錢，招共居。曾謂夫曰：「汝與彼不相識，何以能得此？此其意，蓋在我也！」辭毋往，隸怒，索錢。曾有女才四五歲，隸曰：「汝無錢，當鬻此女以償。」萬乃鬻女，曾至所鬻家抱以歸，且罵隸。隸益怒，告官謂曾忤其姑。官令逮至，撻其面數十。是夜曾抱其女赴水死。曾嫁時，姑死久矣。

lǐ jì xiān qī hóu, xīn zhōu rén. jiān mín móu wū zhī, bù suí, wū yǐ bù jié, sòng zhī guān. guān bù néng bái, hóu zì cái sòng tíng.
李繼先妻侯，忻州人。奸民謀汙之，不遂，誣以不潔，訟之官。官不能白，侯自裁訟庭。

tián shì nǚ, bā xiàn rén. yòu sàng fù mǔ, yī xiōng sǎo yǐ jū. nián shí wǔ, měi, yǒu wú xíng shēng yù tiāo zhī. lín yǒu yōu rén qī yǔ móu, yào nǚ guò qí jiā, qiáng yǐ jiǔ, yù wū zhī. nù lì, tuō guī gào xiōng, xiōng sòng yú xiàn. shēng gài xiàn zhōng yǒu lì zhě yǔ xiàn lì, wū nǚ yǒu wū xíng, xiàn lì tà qí xiōng ér shì shēng, nǚ fèn zì shā.
田氏女，巴縣人。幼喪父母，依兄嫂以居。年十五，美，有無行生欲挑之。鄰有優人妻與謀，要女過其家，強以酒，欲汙之。怒詈，脫歸告兄，兄訟於縣。生丐縣中有力者語縣吏，誣女有汙行，縣吏撻其兄而釋生，女忿自殺。

mǎ mǒu pìn qī miáo, sù níng rén. zǎo sàng mǔ, jiāng jià, yè wài zǔ mǔ, zhǐ sù. lín pū jiàn qí měi, yè chí rèn pái tà rù, nǚ jīng hū. yōng fù qǐ jǔ, pū shā zhī. wài zǔ mǔ bēn jiù, yòu shā zhī. kè zuò wén shēng chí xiè rù, yǔ dòu, rèn dùn, qǔ cuò dāo zhī jiě zhī. yīn chí nǚ, nǚ hū yì jí, cuò dāo jī zhī, chuàng biàn tǐ sǐ. shí qián lóng sān nián liù yuè jǐ hài.
馬某聘妻苗，肅寧人。早喪母，將嫁，謁外祖母，止宿。鄰仆瞷其美，夜持刃排闥入，女驚呼。傭婦起沮，仆殺之。外祖母奔救，又殺之。客作聞聲持械入，與斗，刃頓，取莝刀支解之。因持女，女呼益急，莝刀擊之，創遍體死。時乾隆三年六月己亥。

gāo rì yǒng qī yáng, zhèn fān rén. rì yǒng yōng yú féng shì, yǔ yáng jù. féng tiāo yān, yáng bù cóng, yīn cí qù. féng cóng zi yóu yàn yáng, qián lóng shí liù nián qī yuè jiǎ shēn, féng shì zi xiòng yáng dú chù, yú yuán rù. yáng fāng chuī, lì jù, féng shì zi zhì kuài zhōng yáng, yáng pū, jù sǐ. féng shì zi xuán qí shī, ruò zì qìng rán, jiōng hù zǒu. rì yǒng sù xiàn, qióng zhì féng shì zi, fú fǎ.
高日勇妻楊，鎮番人。日勇傭於馮氏，與楊俱。馮挑焉，楊不從，因辭去。馮從子尤艷楊，乾隆十六年七月甲申，馮氏子詗楊獨處，逾垣入。楊方炊，力拒，馮氏子擲塊中楊，楊仆，遽死。馮氏子懸其屍，若自罄然，扃戶走。日勇訴縣，窮治馮氏子，伏法。

luó jì ér qī qiū chán, bù zhī qí shì, wǔ chāng rén. wèi yōu rén yōng, yù bī wū zhī, bù shèng rǔ, jì ér qiū chán jiē zì shā.
羅季兒妻秋蟬，不知其氏，武昌人。為攸人傭，欲逼汙之，不勝辱，季兒、秋蟬皆自殺。

liú shì nǚ, xiǎo zì huì, wǔ yáng rén. nián shí liù, měi ér duān. fù mǔ chū lì tián, nǚ dú jū zhì xǐ. lín zi rù qí shì, nǚ gòu, lín zi chū, fù hái yǎn qí kǒu. nǚ nù, niè lín zi, shāng shǒu. shāo jiě, nǚ bó yīng hào. lín ǎo rù shì, lín zi nǎi qù. bū, fù mǔ hái, nǚ yán qí shì, dà tòng, wèi wèi wú lài rǔ, dāng sǐ. fù mǔ wèi yù zhī bǎi duān, zú zì yì. gào guān, lín zi guǐ yán gù yǔ nǚ yǒu sī. àn nǚ shī, chù zi, nǎi lùn shā lín zi.
劉氏女，小字惠，舞陽人。年十六，美而端。父母出力田，女獨居治枲。鄰子入其室，女詬，鄰子出，復還掩其口。女怒，齧鄰子，傷手。稍解，女搏膺號。鄰媼入視，鄰子乃去。晡，父母還，女言其事，大慟，謂為無賴辱，當死。父母慰喻之百端，卒自縊。告官，鄰子詭言故與女有私。按女屍，處子，乃論殺鄰子。

zhōng mǒu qī cài, jiā dìng rén. shēng nóng jiā, nián èr shí yī ér jià, jià sān yuè fū sǐ. lì zuò, rì duàn bù sān pǐ, yì sù yǎng gū. gū lián zhī, quàn shǐ gèng jià, cài qì shì yǐ sǐ. yǒu nǚ mèi jià wú lài zi, yù de cài, yǔ gū wěi wèi qí dì qǔ zhě. gū chá cài zhì jiān, fú xǔ, yīn gòu fēi yǔ miè cài. gū shěn qí wū, jiāng lǜ cài sù zhū xiàn, wú lài zi yáng shǐ qí qī guī xiè, ér yīn gào mǔ, jiāng jié è shǎo yè jié zhī. gū huáng jù wú suǒ chū, yì yān. cài jué, qū jiù dé sū, gū gěng yè yǔ yuē: wú nǚ yù bù shū, zhòng wèi xīn fù lèi, wú bù rěn jiàn xīn fù zhī shòu qí lèi yě! cài yuē: mǔ wú lǜ! fù liú, mǔ bù dé ān fù qù, mǔ bù dé shí. suī rán, shū yòu, fēi mǔ yān yī? qǐng dé zú kū yān yǐ wǎng. nǎi diàn fū, tòng, rù hù, jiě dié zì jīng sǐ.
鍾某妻蔡，嘉定人。生農家，年二十一而嫁，嫁三月夫死。力作，日斷布三疋，易粟養姑。姑憐之，勸使更嫁，蔡泣誓以死。有女妹嫁無賴子，欲得蔡，語姑偽為其弟娶者。姑察蔡志堅，弗許，因構蜚語蔑蔡。姑審其誣，將率蔡愬諸縣，無賴子陽使其妻歸謝，而陰告母，將結惡少夜劫之。姑惶遽無所出，縊焉。蔡覺，趨救得甦，姑哽咽語曰：「吾女遇不淑，重為新婦累，吾不忍見新婦之受其累也！」蔡曰：「母無慮！婦留，母不得安；婦去，母不得食。雖然，叔幼，非母焉依？請得卒哭焉以往。」乃奠夫，慟，入戶，解絰自經死。

duàn jǔ qī lú, yán jīn rén. lú yǒu sè, yī xī, yǔ qí zǐ nǚ wèi zéi yì shā shì zhōng. zhī xiàn yì shì, lú bó xì jǐng, zhǎo yīn xuè, zǐ nǚ yì chuáng shàng. zhī xiàn qiú zéi, cūn rén jí shì, yī rén shǒu qū nì xiù zhōng. lìng chū shǒu, xù guǒ zhǐ duān, fā shì yǒu niè jī, shì xiōng jí gǔ jiē zhǎo shāng. wèn zhī, nǎi zì yán: yàn lú sè, yè xué qiáng rù, lú jīng hū, yǎn qí kǒu, niè wǒ zhǐ. zuó ér bī zhī, lǚ pū lǚ qǐ, zhǎo shāng wǒ shēn, nǎi chū yāo jiān bó yì shā zhī. zǐ nǚ hào, yīn bìng yì yān. yù shàng, lú dé jīng. qián lóng shí bā nián shì yě.
段舉妻盧，延津人。盧有色，一夕，與其子女為賊縊殺室中。知縣詣視，盧帛系頸，爪殷血，子女縊床上。知縣求賊，村人集視，一人手屈匿袖中。令出手，絮裹指端，發視有齧跡，視胸及股皆爪傷。問之，乃自言：「艷盧色，夜穴牆入，盧驚呼，掩其口，齧我指。捽而逼之，屢仆屢起，爪傷我身，乃出腰間帛縊殺之。子女號，因並縊焉。」獄上，盧得旌。乾隆十八年事也。

wáng mǒu qī liú, huái rén rén. suì dà wú, háo zú jié jiān kuài huò méi jī rén zǐ nǚ. liú dù bù miǎn, cóng róng yǔ qí fū yuē: gū lǎo zi yòu, bù nài jī, dàn mù jù sǐ, wú yì, jì bù ruò yù wǒ. chéng dé duō jīn, gū yǔ zi kě wú sǐ. rǔ dì sòng wǒ yú jiāo, wǒ dé yǐ shēn wán! fū rěn ér xǔ zhī. kuài zhì, suì yù fù, fū sòng zhī xíng. sì rì, kuài píng qí fū, fū wèi qù. liú yǔ kuài yuē: wǒ fū bù néng bì wǒ, yǐ zhì cǐ, liàn liàn hé wèi zhě? shì fēi tòng lì zhī, fú kěn qù yě. kuài yǐ wèi chéng rán, zòng yǐn qiě zuì. liú chū, hū qí fū, bá zān cì hóu sǐ. kuài jiē jīng, sàn qù.
王某妻劉，懷仁人。歲大無，豪族結奸儈貨沒飢人子女。劉度不免，從容語其夫曰：「姑老子幼，不耐飢，旦暮俱死，無益，計不若鬻我。誠得多金，姑與子可無死。汝第送我於郊，我得以身完！」夫忍而許之。儈至，遂鬻婦，夫送之行。四日，儈屏其夫，夫未去。劉語儈曰：「我夫不能庇我，以至此，戀戀何為者？是非痛詈之，弗肯去也。」儈以為誠然，縱飲且醉。劉出，呼其夫，拔簪刺喉死。儈皆驚，散去。

zhāng liáng shàn qī wáng, gǒng xiàn shuāng huái cūn rén. shì jiù gū xiào. fù wèi yōng, mǔ hū wáng hái. jiā gù pín, xué tǔ wèi shì, mǔ chū, yǔ yòu dì èr lǐ jū. yǒu zú zi gù wú lài, yè yǐ dāo lí hù cè tǔ, tǔ luò, wáng jīng wèn, zú zi yǐ rù shì. wáng nù chì yuē: wǒ ér gū yě, ér qín shòu, sù chū! zú zi chū dāo. yuē: dāo hé wèi zhě? rèn ěr shā bù jù. zú zi cì wáng zhōng zuǒ lèi, xuè yì zì rú jiàn shù bù, yì nù lì, fù cì zuǒ yòu lē jí rǔ. wáng duó dāo, rèn liè zhǎng pū. èr lǐ yì hū, zú zi zhuó qí bì, yì pū. wáng fù zì dì shàng yuè qǐ, jí chū hù, hū shā rén, zú zi cóng zhī. wáng chuàng shén, zhì yú shí diān shù xià, zú zi lí qí kǒu, wáng kǒu niè dāo chǐ yǒu shēng. zú zi chōu dāo, pò qí yí, wáng bù néng yán, shēng yóu lì, shēn huò huò bù yǐ. duàn qí hóu, nǎi sǐ. qián lóng sān shí wǔ nián shí yuè shì yě. zhì míng, lǐ jiàn wáng sǐ, hū qí fù guī, èr lǐ yán zǐ sǐ zhuàng. zhòng wén wáng sǐ liè, diào zhě rì qiān yú, shàng yú guān, zhū zú zi.
張良善妻王，鞏縣雙槐村人。事舅姑孝。父為傭，母呼王還。家故貧，穴土為室，母出，與幼弟二禮居。有族子故無賴，夜以刀劙戶側土，土落，王驚問，族子已入室。王怒叱曰：「我而姑也，而禽獸，速出！」族子出刀。曰：「刀何為者？任爾殺不懼。」族子刺王中左肋，血溢自襦濺數步，益怒詈，復刺左右肋及乳。王奪刀，刃裂掌仆。二禮亦呼，族子斫其臂，亦仆。王復自地上躍起，疾出戶，呼殺人，族子從之。王創甚，躓於石顛樹下，族子劙其口，王口齧刀齒有聲。族子抽刀，破其頤，王不能言，聲猶厲，身霍霍不已。斷其喉，乃死。乾隆三十五年十月事也。質明，里見王死，呼其父歸，二禮言姊死狀。眾聞王死烈，吊者日千餘，上於官，誅族子。

lǐ qīng zhào qī zhāng, xìng guó rén. xiāng rén fù guān yún nán, qīng zhào jiāng qī zǐ yǐ cóng, xiāng rén yàn zhāng, lǚ tiāo zhī, zhāng yǐ yǔ qīng zhào. guò zhǎng shā, qīng zhào yǔ qī zǐ yè tuō zǒu, qīng zhào fù hái qǔ xíng tuó, zhāng bào zi yǐ dài. zhǎng shā xiàn yì yǔ xiāng zhí, jié dé qí qíng, yǐn yǐ xíng. shāo yuǎn, nǎi nì qīng zhào xié yǐ táo rén, zhà dé jīn, bìng jiě suǒ pèi xiàng chǐ xiā má qù, zhì zhāng suǒ shì zhī, guǐ yán qīng zhào zhāo shǐ wǎng. zhāng cóng dēng zhōu, yì pò zhī, bào zi rù jiāng sǐ. qīng zhào wén gào guān, lùn yì rú lǜ, nǎi zì jīng sǐ.
李青照妻張，興國人。鄉人赴官雲南，青照將妻、子以從，鄉人艷張，屢挑之，張以語青照。過長沙，青照與妻、子夜脫走，青照復還取行橐，張抱子以待。長沙縣役與相值，詰得其情，引以行。稍遠，乃逆青照脅以逃人，詐得金，並解所佩象齒蝦蟆去，至張所示之，詭言青照招使往。張從登舟，役迫之，抱子入江死。青照聞告官，論役如律，乃自經死。

yáo jì chūn nǚ, fú liáng rén. jì chūn fāng yuǎn xíng, nǚ shì mǔ jū. yǒu mǔ zhī zú wèi yōng zhě, tiāo ér guǎng, nǚ è zhī. gào mǔ, mǔ wèi bǐ yú rǔ zūn xíng yě, yí wú tā. jū shāo jiǔ, yōng yì zì, nǚ fù gào mǔ: bù zhú yōng, qiě shā ér. mǔ qiǎn yōng, yōng bù xíng, xié rèn rù nǚ shì. nǚ yuè qiě hū, yōng zì qí fù, cháng chū. mǔ rù shì, yōng zì jǐng. nǚ mù wèi míng, yí shí sū, yóu yǔ qí mǔ yuē: ér xī cǐ shēn yǐ bào fù mǔ, dú hàn fù chū bù yī jué yě! yǔ jìng, xuè fēi jiàn, chéng chén jǐn chì, nǎi jué.
姚際春女，浮梁人。際春方遠行，女侍母居。有母之族為傭者，佻而獷，女惡之。告母，母謂彼於汝尊行也，宜無他。居稍久，傭益恣，女復告母：「不逐傭，且殺兒。」母遣傭，傭不行，挾刃入女室。女躍且呼，傭剚其腹，腸出。母入視，傭自剄。女目未瞑，移時甦，猶語其母曰：「兒惜此身以報父母，獨憾父出不一訣也！」語竟，血飛濺，承塵盡赤，乃絕。

wáng dūn yì qī zhāng, xīn yáng rén. dūn yì zǎo zú, ér jiā fù, qí dì jì dé zhī. yǒu wú lài wèi zhī jì, yè shǐ nián shào pū nì zhāng chuáng xià, ér wěi wèi bǔ zéi zhě. pū zì chéng yǔ zhāng sī, yīn hū lǐ zhǎng fù pū bìng jí zhāng. tiān chū míng, wěi wèi xiàn yì chí dié dǎi zhāng, yòu wěi wèi jū jiān zhě, shǐ zhāng yǔ jīn huǎn qí shì. zhāng guī, xīn zhī wèi shū mài, yǒu nǚ zì yú shì, suì chū tuó zhōng zhuāng wèi yī náng, xié nǚ zhī yú shì, yǐ nǚ tuō wēng ǎo, guī zì jīng sǐ.
王敦義妻張，新陽人。敦義早卒，而家富，其弟覬得之。有無賴為之計，夜使年少仆匿張床下，而偽為捕賊者。仆自承與張私，因呼里長縛仆並及張。天初明，偽為縣役持牒逮張，又偽為居間者，使張予金緩其事。張歸，心知為叔賣，有女字俞氏，遂出橐中裝為一囊，攜女之俞氏，以女託翁、媼，歸自經死。

chén wéi zhāng qī lù, míng zhào fèng, zhū jì rén. fù xiào zhōng. chū yǒu xiá zhě wén lù měi, yù qǔ zhī, yǐ chǐ fēi ǒu, wěi wèi qí dì pìn, ér yīn wèi dì bié qǔ yú lǐ. xiào zhōng wén, jué xiá zhě, guī nǚ yú wéi zhāng. xiá zhě yì hūn shū, huì méi shuò, yǐ sòng yú xiàn, xiàn pàn guī xiá zhě. xiá zhě yǐ yú qí, dé pàn zé jié chí lù zhì yú zhōng, jí yú qù. lù fāng chí zǔ gū fú, xiá zhě pò gēng yī, bù kě, shǒu liè qí shuāi. lù yì xiàn, xiù jiǎn yǐ wǎng, jì bù zhí, zé zì shū. cāng zú bèi jié chí xíng, bù dé chū. jí jù xiá zhě, liè shuāi, shàn chù shǒu, nǎi bù gǎn pò, shǐ dì fù lǐ shǒu zhī. lǐ lián lù, yòu zì niàn chù luàn jiā, shí shí yǔ lù píng yǔ, huò xiāng chí qì, shù rì nǎi gòng yì, shéng bù zú, xù yǐ dài. shí dào guāng sì nián èr yuè, lù yǔ lǐ jiē shí qī.
陳維章妻陸，名趙鳳，諸暨人。父效忠。初有黠者聞陸美，欲娶之，以齒非偶，偽為其弟聘，而陰為弟別娶於李。效忠聞，絕黠者，歸女於維章。黠者易婚書，賄媒妁，以訟於縣，縣判歸黠者。黠者以輿俟，得判則劫持陸置輿中，疾舁去。陸方持祖姑服，黠者迫更衣，不可，手裂其衰。陸詣縣，袖剪以往，計不直，則自殊。倉卒被劫持行，不得出。及拒黠者，裂衰，剡觸手，乃不敢迫，使弟婦李守之。李憐陸，又自念處亂家，時時與陸屏語，或相持泣，數日乃共縊，繩不足，續以帶。時道光四年二月，陸與李皆十七。

hé shì nǚ, shān yīn rén, jū tōng zhōu. lín yǒu xiá zhě pìn wèi qí nòng ér fù, jì bìng luàn zhī, nǚ jié fā zì shì. lín lǐ yǐ gào guān, guān pàn guī fù mǔ jiā bié jià. nǚ jiǎn shí liù yuè yuè, chuí sǐ, gào fù mǔ yuē: ér shī shēn yú fěi rén, zhòng jiàn bī pò, bù xìng gào guān, yòu bù xìng pàn bié jià, cǐ zi chéng bù xiào, ér zé fū yě. ér yù wèi zhī sǐ, yòu bù gǎn shāng fù mǔ yì, nǎi jiǎn shí yǐ qiú sǐ. chū jiǎn shí wǔ, yú èr yuè jiǎn qī, yòu èr yuè jiǎn jiǔ, jīn bù shí yǐ sān rì, ér sǐ fēi bìng, yuán fù mǔ wù bēi. suì zú.
何氏女，山陰人，居通州。鄰有黠者聘為其弄兒婦，冀並亂之，女截發自誓。鄰里以告官，官判歸父母家別嫁。女減食六閱月，垂死，告父母曰：「兒失身於匪人，重見逼迫，不幸告官，又不幸判別嫁，此子誠不肖，兒則夫也。兒欲為之死，又不敢傷父母意，乃減食以求死。初減十五，逾二月減七，又二月減九，今不食已三日，兒死非病，原父母勿悲。」遂卒。

liú hóng fāng pìn qī zhōu, huò zhōu rén, wèi xíng ér hóng fāng zú, zhōu yì jiǎn shí, shù yuè nǎi sǐ.
劉宏芳聘妻周，霍州人，未行而宏芳卒，周亦減食，數月乃死。

xiè yà huàn qī wáng, míng xìng fāng, dōng guǎn bǎo tán cūn rén. nián èr shí yī, guī yà huàn, wèi qī ér guǎ, cóng gū jū. yǒu zhū shēng jiān bào wèi xiàn háo, jiàn wáng měi, shǐ gào qí gū, yù wèi cóng zi qǔ. gū cí yān, zé xuān yán jiāng huǐ qí jū. yī rì, jiāng shù shí rén zhì, dà zào shēng wū, chè chuán fā wǎ, gū zǒu nì. wáng chū yǔ zhòng yuē: ruò cáo yù hé wèi? wǒ zài yě, wù jīng wǒ gū! háo hū zhòng cuàn zhī guī. wáng gù jì háo, cǎi dú cǎo zì bèi, yú zhōng shí zhī jǐn. zhì háo jiā, dēng táng, dú fā sǐ. háo yè hái qí shī, yì yú yà huàn cè. gū yǔ qí mǔ jiā sù xiàn, yù chéng, háo yǔ sǐ, dào guāng shí yī nián shì yě.
謝亞煥妻王，名杏芳，東莞寶潭村人。年二十一，歸亞煥，未期而寡，從姑居。有諸生奸暴為縣豪，瞷王美，使告其姑，欲為從子娶。姑辭焉，則宣言將毀其居。一日，將數十人至，大譟升屋，撤椽發瓦，姑走匿。王出語眾曰：「若曹欲何為？我在也，勿驚我姑！」豪呼眾篡之歸。王故惎豪，采毒草自備，輿中食之盡。至豪家，登堂，毒發死。豪夜還其屍，瘞於亞煥側。姑與其母家愬縣，獄成，豪瘐死，道光十一年事也。

zhāng shù gōng qī wú, cháng shú rén. shù gōng zú, wú yí fù shēng nán, shǐ bù jià, shì gū fǔ gū zǐ. shù gōng yǒu dì gòng jū, sì xián, yǔ wú xiāng de. sǐ, ér zài qǔ dé hàn fù, nú bì shì wú mǔ zǐ, wú ān zhī. suì jī, hàn fù líng wú, shù gōng dì yòng fù yán yù jià zhī. wú tòng kū gào qí zǐ yuē: rǔ jīn jiǔ suì, jī hán kě zì zhī, wǒ jiāng shě rǔ cóng rǔ fù qù yǐ! qí zi lǔ, bù zhī mǔ jiāng sǐ yě, wú suì zì jīng.
張樹功妻吳，常熟人。樹功卒，吳遺腹生男，矢不嫁，事姑撫孤子。樹功有弟共居，姒賢，與吳相得。死，而再娶得悍婦，奴婢視吳母子，吳安之。歲飢，悍婦凌吳，樹功弟用婦言欲嫁之。吳痛哭告其子曰：「汝今九歲，饑寒可自知，我將舍汝從汝父去矣！」其子魯，不知母將死也，吳遂自經。

guō mǒu qī lǐ, rén hé rén. zǎo guǎ. háng zhōu chū dìng, fáng jūn shǒu zhū mén, shì zhāng shén. chē guò, nán zǐ xià, fù rén bì juǎn màn. lǐ cóng jiā rén bì bīng jiāo wài, guī rù qián táng mén, fāng xiǎo bìng, mén zú yáo jiàn zhī, wèi mān yǔ, lǐ zuò chē zhōng wēi wén zhī. zhì jiā, tòng yuē: wǒ bù xìng wèi mén zú yǔ suǒ rǔ, wǒ bù kě yǐ shēng! chén xī tì qì, bù shí èr shí yú rì, zú.
郭某妻李，仁和人。早寡。杭州初定，防軍守諸門，勢張甚。車過，男子下，婦人必卷幔。李從家人避兵郊外，歸入錢塘門，方小病，門卒遙見之，為嫚語，李坐車中微聞之。至家，慟曰：「我不幸為門卒語所辱，我不可以生！」晨夕涕泣，不食二十餘日，卒。

zhào qiān qī wáng, wēi xiàn rén. dāng shǔ, qiān chū, wáng dú qǐn, fēng rù yǒu lián kāi, ruò yǒu kuī zhě, wáng fèn bù yù shēng. jiù gū jí qiān qū yù zhī, zhōng bù shì. yuē: yǔ qí yí ér shēng, bù ruò yí ér sǐ. suì zì jīng.
趙謙妻王，威縣人。當暑，謙出，王獨寢，風入牖簾開，若有窺者，王忿不欲生。舅姑及謙曲喻之，終不釋。曰：「與其疑而生，不若疑而死。」遂自經。

guō shì nǚ, fèng yáng rén. shùn zhì shí yī nián, nǚ nián shí sì. lóu jū, lín huǒ, nǚ pī yī xià lóu, jiàn jiù huǒ zhě zhòng, bù yù qián, yuè rù huǒ zhōng sǐ.
郭氏女，鳳陽人。順治十一年，女年十四。樓居，鄰火，女披衣下樓，見救火者眾，不欲前，躍入火中死。

hé shì nǚ, sì shuǐ rén. shì zǔ mǔ tóng qǐn, yè huǒ, qí xiōng yuán zǔ mǔ chū, fù rù jiù nǚ, nǚ yǐ yī lǚ bù jù, zhōng bù chū, yǔ mèi èr biǎo mèi yī tóng sǐ.
何氏女，汜水人。侍祖母同寢，夜火，其兄援祖母出，復入救女，女以衣履不具，終不出，與妹二、表妹一同死。

shěn dǐng yóu qī yán, zhè jiāng shān yīn rén. guǎ, yù huǒ, cāng zú bù dé yī. jiù zhě zhì, chū qí zi mén wài, fù bì mén fén sǐ.
沈鼎猷妻嚴，浙江山陰人。寡，遇火，倉卒不得衣。救者至，出其子門外，復閉門焚死。

tiě shān fù, dé huà rén. huǒ zhì bàng shě, tiě shān qiàn gāo, pò bù dé shàng, huò yuán yǐ shǒu, fù bù kěn shàng, jí yú huǒ sǐ.
鐵山婦，德化人。火至傍舍，鐵山塹高，迫不得上，或援以手，婦不肯上，及於火死。

wāng shì nǚ, yǔ hè shì nǚ, jiē shè rén, jiā xiàn zhī dōng mén, xiāng lín yě. fù mǔ jù mò, gè jū xiǎo lóu zhōng, wāng zhǎng hè yī suì, hè shí cóng cì xiù, xiāng qīn ruò zǐ mèi. xiàn dà huǒ, chū fā, wāng wèi qǐn, jīng zǒu chū, hū jiā rén jiù hè. wǎng kòu mén, hè zì lóu shàng wèn yuē: zǐ chū hū? yuē: yǐ chū, gù shǐ lái xiāng yíng. shǎo qǐng, hè fù yuē: wú qiú wài rú bù dé, bù kě yǐ chū, xìng xiè zǐ! jì ér huǒ jí, wāng shì zhī rén yù pái hù rù jiù zhī, hè nù lì, nǎi bù gǎn qián, jìng fén sǐ. hái bào wāng, wāng yuē: mèi sǐ, wú hé rěn dú shēng? qū hè sǐ suǒ, yuè rù huǒ, yì sǐ.
汪氏女，與賀氏女，皆歙人，家縣之東門，相鄰也。父母俱歿，各居小樓中，汪長賀一歲，賀時從刺繡，相親若姊妹。縣大火，初發，汪未寢，驚走出，呼家人救賀。往叩門，賀自樓上問曰：「姊出乎？」曰：「已出，故使來相迎。」少頃，賀復曰：「吾求外襦不得，不可以出，幸謝姊！」既而火及，汪氏之人慾排戶入救之，賀怒詈，乃不敢前，竟焚死。還報汪，汪曰：「妹死，吾何忍獨生？」趨賀死所，躍入火，亦死。

féng guāng qí nǚ, guō jūn fǔ qī wú, jiē xū yí rén. guāng qí héng wèi kè, nǚ mǔ sǐ, zhǔ wú wèi lǚ. yù huǒ, nǚ fú mǔ guān hào, huǒ yì liè, jiù bù zhì, wú yǐn nǚ chū, nǚ jiān bù kěn qǐ, jù fén sǐ.
馮光琦女，郭君甫妻吳，皆盱眙人。光琦恆為客，女母死，囑吳為侶。遇火，女扶母棺號，火益烈，救不至，吳引女出，女堅不肯起，俱焚死。

huáng shēng xié qī wáng, wù yuán rén. kòu zhì, fú gū xíng bì kòu, dào shī gū, jī zhī zhì dù kǒu. shuǐ fāng shèng, xíng dù qiáo, qiáo yù pǐ, yǒu nán zǐ yuán yǐ shǒu, què zhī. qiáo pǐ, duò shuǐ, jù mù fú zhōng liú. nán zǐ yǐ yǔ gài shòu, fù què zhī, suì nì.
黃聲諧妻王，婺源人。寇至，扶姑行避寇，道失姑，跡之至渡口。水方盛，行度橋，橋欲圮，有男子援以手，卻之。橋圮，墮水，據木浮中流。男子以雨蓋授，復卻之，遂溺。

xú wéi yuán qī xǔ, nán líng rén. kāng xī jiān dào qǐ, xǔ xíng dāng shè shuǐ, cóng zhě qǐng fù yǐ xíng, xǔ yuē: pū yān kě fù wǒ? kòu dà zhì, rù shuǐ sǐ.
徐惟原妻許，南陵人。康熙間盜起，許行當涉水，從者請負以行，許曰：「仆焉可負我？」寇大至，入水死。

kē shū míng qī gǒng, guì chí rén. dà shuǐ, shū míng jí qí zi yǐ chū, shǐ pū fù gǒng, gǒng yǐ pū luǒ, bù kěn chū, sǐ yú shuǐ.
柯叔明妻鞏，貴池人。大水，叔明及其子已出，使仆負鞏，鞏以仆裸，不肯出，死於水。

hú mǒu qī qiú, xīn chéng rén. dà shuǐ, bǐ hù jiē chéng wū. lín yǒu luǒ ér dēng zhě, qiú chǐ zhī, bù shàng, nì sǐ.
胡某妻裘，新城人。大水，比戶皆乘屋。鄰有裸而登者，裘恥之，不上，溺死。

chén rú xiān qī lǐ, bù zhī hé xǔ rén. yè bàn shuǐ zhì, lín rén hū shēng wū bì, lǐ yī zhú shuǐ qù, sǐ bù chū.
陳儒先妻李，不知何許人。夜半水至，鄰人呼升屋避，李衣逐水去，死不出。

bái yáng nǚ, bù zhī hé xǔ rén. kāng xī sì shí qī nián, dà shuǐ, cóng liú zhì bái yáng. yǒu zhěng zhī zhě, nǚ yǐ wú yī, bù jiù zhěng, sǐ.
白洋女，不知何許人。康熙四十七年，大水，從流至白洋。有拯之者，女以無衣，不就拯，死。

gāo shì fù, lù ān rén. bì shuǐ lín lóu, è nán nǚ zá chù, qiè yòu nǚ xià, lì kuàng dì. shuǐ dà zhì, qí fū chuí gěng shǐ yuán yǐ shàng, zhōng bù shàng, jìng sǐ.
高氏婦，六安人。避水鄰樓，惡男女雜處，挈幼女下，立曠地。水大至，其夫垂綆使援以上，終不上，竟死。

duàn wú kǎo nǚ, jì shān rén. yōng zhèng qī nián liù yuè, shān shuǐ yè fā, huài lú shě, nǚ cóng shuǐ fú chén wěi jiān. lín rén fù yuán, nǚ yǐ wú yī, bù kěn chū, rù shuǐ sǐ, nián shí wǔ.
段吳考女，稷山人。雍正七年六月，山水夜發，壞廬舍，女從水浮沉葦間。鄰人赴援，女以無衣，不肯出，入水死，年十五。

cáo shì nǚ, wú wèi rén. zhōu yǒu sì sēng yǔ fù rén sī, lín tóng rù sì jiàn zhī, sēng shā ér mái yān. tóng fù sòng yú zhōu, sēng cí fú. sēng niàn zuì dāng sǐ, bù rú duō suǒ lián rǎn, dé jī xíng. nǎi wàng yán liáng jiā zǐ nǚ yǔ tōng zhě sān shí yú rén, nǚ jiā gù jìn sì, yì zài wū zhōng. zhōu lì jǐn dǎi zhū fù, nǚ bái fù, dāng yì tíng zì liè, fù bù kě, dàn rù chéng, móu zhū lì. hū nǚ zì zhì, yì sè zì rú, yì tíng. zhōu lì chū sēng zhì, sēng yuē: rǔ fēi cáo shì nǚ yé? nǚ yuē: rán. sēng yuē: wú suǒ jiāo wéi rǔ zuì jiǔ qiě mì. nǚ yuē: guǒ ěr, wú shēn yǒu yì rén chù, rǔ dāng zhī. sēng cí dùn. nǚ gù qǐng rù shì shǐ fù yàn, zé xià tǐ yǒu yóu zhuì, zhōu lì shǐ zhī sēng yán wàng, wèi qiǎn nǚ guī. nǚ jì guī, tàn yuē: wú suǒ yǐ méng chǐ yì tíng zhě, fēi wèi zì biǎo bào, gài yù quán cǐ sān shí yú rén ér jiù qí sǐ ěr. jīn shì jì bái, wú fèi rén yě, ān yòng shēng wèi? qiě kě shǐ hūn bào zhī lì, yǒu suǒ kuì jù yě. suì zì jīng sǐ.
曹氏女，無為人。州有寺僧與婦人私，鄰童入寺見之，僧殺而埋焉。童父訟於州，僧辭服。僧念罪當死，不如多所連染，得稽刑。乃妄言良家子女與通者三十餘人，女家故近寺，亦在誣中。州吏盡逮諸婦，女白父，當詣庭自列，父不可，旦入城，謀諸吏。忽女自至，意色自如，詣庭。州吏出僧質，僧曰：「汝非曹氏女耶？」女曰：「然。」僧曰：「吾所交惟汝最久且密。」女曰：「果爾，吾身有異人處，汝當知。」僧辭遁。女固請入室使婦驗，則下體有疣贅，州吏始知僧言妄，慰遣女歸。女既歸，嘆曰：「吾所以蒙恥詣庭者，非為自表暴，蓋欲全此三十餘人而救其死耳。今事既白，吾廢人也，安用生為？且可使昏暴之吏，有所愧懼也。」遂自經死。

liú tíng bīn nǚ, sì chuān wēn jiāng rén. tíng bīn dào guāng qī nián guān tái wān zhèn zǒng bīng, bā nián, zú guān. sàng hái, dù hǎi, yù dào. dào shā qí jiā shí qī rén jǐn, nǚ yǐ měi dú bù shā. yǒu kè fù zhōu āi, dào zhì àn shàng, dào yǐ nǚ hái. jū shí yú nián, shēng sì zǐ. yī rì, nǚ rù sì lǐ fú, jiàn sēng shì ruò xiāng shí. jì guī, shěng sēng jí fù zhōu kè yě. nǎi wèi dié jù yù dào shǐ mò, fù rù sì, mì yǐ bì sēng. sēng gào guān, guān qǔ dào jí qí tú xī zhū zhī. zhí sì zǐ, yǐ wèn nǚ, nǚ yuē: wǒ suǒ yǐ shòu wū bù jí sǐ zhě, chóu wèi bào ěr! chóu bào yǐ, cǐ cáo qǐ wǒ zi zāi? shǒu rèn sì zǐ, zì yì sǐ.
劉廷斌女，四川溫江人。廷斌道光七年官台灣鎮總兵，八年，卒官。喪還，渡海，遇盜。盜殺其家十七人盡，女以美獨不殺。有客附舟哀，盜擲岸上，盜以女還。居十餘年，生四子。一日，女入寺禮佛，見僧似若相識。既歸，省僧即附舟客也。乃為牒具遇盜始末，復入寺，密以畀僧。僧告官，官取盜及其徒悉誅之。縶四子，以問女，女曰：「我所以受汙不即死者，仇未報耳！仇報矣，此曹豈我子哉？」手刃四子，自縊死。

zhāng shì nǚ, shān dōng rén. pín wèi bì, qí zhǔ míng lǔ wáng jìn shǔ yě. míng wáng, zhāng qiè zhū shì zi liú lí páng jùn, xíng yōng bù gěi, dé jù shì zi zhī. zhū shì zi shāo zhǎng, wèi zhū shēng. shèng zǔ jí wèi, zhào xiān cháo zhū zōng rén dé yǐ běn xìng guī tián lú, zhāng nǎi wèi zhū shì zi qì yán qí gù. zhū shì zi fù xìng, zhào zhū zhǎng lǎo, yuán wèi zhāng jiā guàn, shì zhī rú mǔ. zhāng fú yuē: wú zhū shì bù chéng qiè yě, jīn zhǔ jūn zhǔ fù hé zài? wú hé gǎn qiè wèi! wú yǐ jiě shǐ, yì yǐ jiě zhōng, yuán wù fù yán! sú wèi bì yuē jiě, gù zhāng yán rú shì.
張氏女，山東人。貧為婢，其主明魯王近屬也。明亡，張挈朱氏子流離旁郡，行傭不給，得巨室子之。朱氏子稍長，為諸生。聖祖即位，詔先朝諸宗人得以本姓歸田廬，張乃為朱氏子泣言其故。朱氏子複姓，召諸長老，原為張加冠，事之如母。張艴曰：「吾朱氏不成妾也，今主君主婦何在？吾何敢竊位！吾以姐始，亦以姐終，原勿復言！」俗謂婢曰「姐」，故張言如是。

chóng dé wǔ nián, shī fá míng, xià hé jiān, hé jiān zhī fǔ qū fù yán gēng míng zì fén. yǒu sūn yù zhě, yōng yú yán, xié qí yòu sūn guāng mǐn, cóng shī chū guān, jiān dào tú bù hái qū fù, guī yán shì. sūn yǔ zhāng tóng yǐ yì xíng chēng.
崇德五年，師伐明，下河間，河間知府曲阜顏賡明自焚。有孫嫗者，傭於顏，挾其幼孫光敏，從師出關，間道徒步還曲阜，歸顏氏。孫與張同以義行稱。

chén shì bì jīn lián, liáng xiàn rén, xiàn zhū shēng chén qí zhēn jiā bì yě. liú zéi pò xiàn, jīn lián fù qí zhēn yòu zǐ yǐ táo. zéi zhuī jí, lìng qì chén shì zi, yǔ jù qù, jīn lián bù kě. zéi zhuó chén shì zi, jīn lián shēn fù yì zhī, bèi shù chuàng, zhōng bù shě. zéi qù, jīn lián sǐ, chén shì zi dé quán.
陳氏婢金蓮，梁縣人，縣諸生陳其珍家婢也。流賊破縣，金蓮負其珍幼子以逃。賊追及，令棄陳氏子，與俱去，金蓮不可。賊斫陳氏子，金蓮身覆翼之，被數創，終不舍。賊去，金蓮死，陳氏子得全。

qiū shì bì xīn xǐ, lú jiāng rén. qiū shì fù, kòu zhì, jǔ shì zǒu nì. zhí xīn xǐ, wèn qí zhǔ ān zài, bǎng zhī chuí bì, zhōng bù yán. kòu tuì, chuàng zhòng sǐ, qiū shì shì cí yān.
邱氏婢新喜，瀘江人。邱氏富，寇至，舉室走匿。執新喜，問其主安在，榜之垂斃，終不言。寇退，創重死，邱氏世祠焉。

dǒng shì, jiāng dū rén, yōng yú hán shì. shùn zhì èr nián, shī xià yáng zhōu, hán shì fū fù jí qí zhǎng zi jiē sǐ nán. zhǔ fù xiāo jiāng sǐ, yǐ qí yòu zǐ wèi tuō yú dǒng, fāng sān suì. jí xī, dǒng huái yòu zǐ pú fú luàn jūn zhōng, chū zì dòu, nì jiāng bīn, shí mài suì dàn zhī, dé bù sǐ. luàn dìng, wèi yù yú gù rén jiā, jiāng hūn, yíng dǒng. dǒng jí shén, yú yǐ lái, yǔ xīn fù yuē: ǎo bìng qiě sǐ, bù fù jiàn ěr fū fù! ěr fū xī bào chí cóng wàn sǐ zhōng huó, yǒu jīn rì. qí rén xián, suī pín wù yōu, hòu qiě dà, wú xiào shì sú ér nǚ zǐ, yì ěr fū yě!
董氏，江都人，傭於韓氏。順治二年，師下揚州，韓氏夫婦及其長子皆死難。主婦蕭將死，以其幼子魏託於董，方三歲。即夕，董懷幼子匍匐亂軍中，出自竇，匿江濱，拾麥穗啖之，得不死。亂定，魏育於故人家，將婚，迎董。董疾甚，輿以來，語新婦曰：「媼病且死，不復見爾夫婦！爾夫昔抱持從萬死中活，有今日。其人賢，雖貧勿憂，後且大，毋效世俗兒女子，易爾夫也！」

rèn shì, xī chōng rén, fū yuē yáng rǔ xué. yōng xiàn zhōng páng kě hái jiā, wèi qí zi jǐng rǔ mǔ. liú kòu luàn sì chuān, kě hái qiě sǐ, yǐ jǐng zhǔ rèn. é ér kòu wàn qí cù zhì, rèn fù jǐng zǒu, jiān dào dé tuō. suì dà jī, cóng rǔ xué liú zhuǎn shǎn xī, cháng qì xiōng dì zhī zǐ ér quán páng shì zi. sì chuān dìng, rèn yuē: páng gù rú yě, zi jīn qiě jiǔ suì, fú shǐ jiù xué, wú hé yǐ duì páng jūn? xié yǐ guī, shǐ jiù xué, fū fù lì gēng yǐ gěi. jǐng zhōng kāng xī èr nián jǔ rén, rèn yuē: wú nǎi jīn wú kuì yú páng jūn! xún zú.
任氏，西充人，夫曰楊汝學。傭縣中龐可還家，為其子憼乳母。流寇亂四川，可還且死，以憼囑任。俄而寇萬騎猝至，任負憼走，間道得脫。歲大飢，從汝學流轉陝西，嘗棄兄弟之子而全龐氏子。四川定，任曰：「龐故儒也，子今且九歲，弗使就學，吾何以對龐君？」攜以歸，使就學，夫婦力耕以給。憼中康熙二年舉人，任曰：「吾乃今無愧於龐君！」尋卒。

tóng shí yòu yǒu yuán shì, míng shì láng lǐ zhào jiā bì. lǐ shì, zhào zi yìng gēng rǔ mǔ yě. liú kòu luàn, zhào xiōng wán móu jǔ yì bīng, bù kè, qí zú jiān yān. yuán yǐ jì tuō yìng gēng, lǐ xíng qiú yìng gēng, dé zhī sēng sì, cáng qí jiā fù bì. fàn shì lóng zhě, zhào pū yě, zì zhào suǒ zhì, yīn sòng yìng gēng hái zhào. shì lóng guī xī chōng, suì jī, qī zǐ wǔ rén jiē è sǐ, gài yì yì zhě yún.
同時又有袁氏，明侍郎李兆家婢。李氏，兆子映庚乳母也。流寇亂，兆兄完謀舉義兵，不克，其族熸焉。袁以計脫映庚，李行求映庚，得之僧寺，藏其家複壁。范士龍者，兆仆也，自兆所至，因送映庚還兆。士龍歸西充，歲飢，妻子五人皆餓死，蓋亦義者雲。

lú shàng yì qī liáng, wén ān rén. zhī xí yǐ yǎng gū, dé yí jīn, gào yú gū, qiú zhǔ zhě hái zhī. zhǔ zhě kuì yǐ bù, gào yú gū, jiān cí bù shòu. shì zōng shí, mìng yù shǐ è chāng děng xún chá zhí lì, yǐ qí shì wén, tè chì jiā jiǎng, cì mǐ shí shí bù shí pǐ, bìng mìng yǒu sī biǎn qí mén, yǐ jīng liáng shū.
盧尚義妻梁，文安人。織席以養姑，得遺金，告於姑，求主者還之。主者餽以布，告於姑，堅辭不受。世宗時，命御史鄂昌等巡察直隸，以其事聞，特敕嘉獎，賜米十石、布十疋，並命有司扁其門，以旌良淑。

bái shì, qín ān rén, wèi zhāng cuì shì nǚ. cuì qī xiān zú, ér bìng qiě sǐ, mù qí zǐ nǚ qì. bái yuē: jūn shì yǐ, cǐ gū gū zhě, bì zé yě! cuì hàn zhī, ér qì bù zhǐ. bái wǎn jì bài chuáng xià, yuē: bì jīn wèi jūn fù, qǐ yǐ sǐ shēng yì qí zhì yě! cuì nǎi míng. bái fǔ qí zǐ nǚ zhì lǎo.
白氏，秦安人，為張翠侍女。翠妻先卒，而病且死，目其子女泣。白曰：「君逝矣，此呱呱者，婢責也！」翠頷之，而泣不止。白挽髻拜床下，曰：「婢今為君婦，豈以死生異其志也！」翠乃瞑。白撫其子女至老。

wáng shì, míng qiū bō, wèi jìn jiāng cài shì bì. zhǔ jiāng yǐ wèi qiè, ér zú, wú zi. qiū bō zhǎng, jiā rén qiǎn zhī, qiū bō qì yuē: láng jūn jiāng yǐ wèi qiè, láng jūn sǐ, bù kě yǐ èr. yǒu wèi láng jūn hòu zhě, bì qǐng dé fǔ zhī. bù rán, dāng xùn. zú rén yì yān, yǐ cóng zi liù tāo wèi qí zhǔ hòu. qǔ yú wú, shēng zǐ, ér liù tāo yòu zú. qiū bō yǔ wú tóng chù fǔ gū.
王氏，名秋波，為晉江蔡氏婢。主將以為妾，而卒，無子。秋波長，家人遣之，秋波泣曰：「郎君將以為妾，郎君死，不可以貳。有為郎君後者，婢請得撫之。不然，當殉。」族人義焉，以從子六韜為其主後。娶於吳，生子，而六韜又卒。秋波與吳同處撫孤。

qín shì chǔ qī hóng, jìn jiāng rén. zǎo guǎ, shì gū fǔ zi, bù dàn jiān kǔ. fù jiā fù yú chóu, zhōng wēi fǎ dāng shōu nú, zhí zǒu nì qín shì. shōu zhě zhì, qín shì zhī rén jiē zǒu bì, hóng dú bù zǒu. shōu zhě jié zhī, duì yuē: wú yě. zhuó yǐ rèn, bèi shù chuàng, zhōng bù yán hóng shì gū nì chù.
秦士楚妻洪，晉江人。早寡，事姑撫子，不憚艱苦。父家覆於仇，中危法當收孥，侄走匿秦氏。收者至，秦氏之人皆走避，洪獨不走。收者詰之，對曰：「無也。」斫以刃，被數創，終不言洪氏孤匿處。

zhāng shì bì, hǎi níng rén. zhǔ mǔ guǎ ér pín, qí xiōng gē wū yǔ qí bì jū, fǎng jī yǐ shí. bì shì zhǔ mǔ jǐn, zhǔ mǔ bìng jiāng dài, wú shōu xù zhī zhě. bì dù shì jí, zhāo méi shì, yuán zì yù, yǐ qí zhí zhì sàng, yuē: wú duō qiú, dé qī shí mín, yǐ wèi zhǔ mǔ liǎn. shì bì, wú lái wèi zhī fù. yǐ gào zhǔ mǔ, zhǔ mǔ gǎn qí yì. zhǔ mǔ sǐ, bì yǐ qī shí mín wèi zhī liǎn. shì bì, yào fū jiā yǐ yú yíng, bì fǔ guān tòng jǐ jué, jì sū, zài bài chéng yú qù.
張氏婢，海寧人。主母寡而貧，其兄割屋與其婢居，紡績以食。婢事主母謹，主母病將殆，無收恤之者。婢度事亟，招媒氏，原自鬻，以其值治喪，曰：「無多求，得七十緡，以為主母斂。事畢，吾來為之婦。」以告主母，主母感其義。主母死，婢以七十緡為之斂。事畢，要夫家以輿迎，婢撫棺痛幾絕，既蘇，再拜乘輿去。

yáng shì bì, bù zhī hé xǔ rén, yì bù xiáng qí shì yǔ míng, zhǔ jiāng xī qīng jiāng yáng shì. yáng shì zhī qiè guǎ, jiāng jià, qián yī xī, hū bì, bù yīng. nù yuē: rǔ, wǒ bì yě, hé gǎn ěr! bì yuē: wǒ yáng shì bì ěr, rǔ jīn shuí jiā fù zhě? yuē wǒ bì wǒ bì! qiè fāng chí jiǎn, zhuì, qǐ, huán zǒu zhì shǔ. hū qí bì yuē: wǒ fù wèi ěr zhǔ, rǔ dāng hé rú? bì kòu tóu qì, qiè yì qì, suì xiè méi shuò bù xíng. hòu jiāng jià qí bì, bì yuē: rén yǐ wǒ yī yán gù, rěn sǐ zhì jīn, wǒ yì zhōng bù qù yáng shì mén.
楊氏婢，不知何許人，亦不詳其氏與名，主江西清江楊氏。楊氏之妾寡，將嫁，前一夕，呼婢，不應。怒曰：「汝，我婢也，何敢爾！」婢曰：「我楊氏婢耳，汝今誰家婦者？曰我婢我婢！」妾方持剪，墜，起，環走至曙。呼其婢曰：「我復為爾主，汝當何如？」婢叩頭泣，妾亦泣，遂謝媒妁不行。後將嫁其婢，婢曰：「人以我一言故，忍死至今，我亦終不去楊氏門。」

jiāng guì shòu qī wáng, míng bǎo gū, shè rén. guì shòu qiáo yě, nián bèi wáng, wáng shì zhī wú yuàn yǔ. jì lí, rù xiàn cáo shì wèi qí nǚ bǎo mǔ. cáo shì nǚ jià, cóng zhī wǎng. xián fēng shí yī nián, chū bì zéi, cáo shì nǚ fāng shēn, bù néng xíng, nǎi nì zhū shēn cǎo zhōng, ér lì yǐ hù zhī. zéi zhì, chuàng hóu, yóu qiú kāng hé hé shuǐ shí cáo shì nǚ, dòng něi shù rì sǐ. cáo shì nǚ zú dé miǎn.
江貴壽妻王，名保姑，歙人。貴壽樵也，年倍王，王事之無怨語。既嫠，入縣曹氏為其女保母。曹氏女嫁，從之往。咸豐十一年，出避賊，曹氏女方娠，不能行，乃匿諸深草中，而立以護之。賊至，創喉，猶求糠麧和水食曹氏女，凍餒數日死。曹氏女卒得免。

zhāng lù qī xú, shēn zhōu rén. tóng zhì qī nián, zhāng zǒng yú zhī tú pò zhōu, zéi lüè èr nǚ zhì qí jiā, chì lù shǐ sì mǎ, ér lìng xú jiān èr nǚ chuī. xú jié èr nǚ jiē shì zú, chuī jìng, zéi jiē jù àn shí, xú dǎo èr nǚ qián chū xiàng, zhǐ guī lù. èr nǚ qǐng xú xié, xú yuē: wǒ qù, zéi qiě shā wǒ fū. guī jiù lù, móu xié zǒu, zéi jiàn, wèn èr nǚ, xú fèn mà zéi, zéi shā zhī.
張祿妻徐，深州人。同治七年，張總愚之徒破州，賊掠二女至其家，叱祿使飼馬，而令徐監二女炊。徐詰二女皆世族，炊竟，賊皆據案食，徐導二女潛出巷，指歸路。二女請徐偕，徐曰：「我去，賊且殺我夫。」歸就祿，謀偕走，賊見，問二女，徐忿罵賊，賊殺之。

rèn shì bì xiáng, bù zhī hé xǔ rén, yì bù zhī qí shì. rèn shì zi, pū yě, gù jiā jīng shī dōng guō mén wài, xǐ bǎo dìng. zhǔ qí mǔ yú xiáng yuē: yú jiāng zhī guǎng píng, yú qī bù zú shì, ér shàn shì yú mǔ. xiáng yǔ qí mǔ jū sān nián, mǔ bìng, cù rèn shì zi guī, guī zé mǔ yǐ sǐ. rèn shì zi tòng jué ér sū, yè bàn, yóu gěng yè, yì chén shì zhī, zé yì sǐ. jì liǎn, qí qī jiāng xié yòu nǚ jià, xiáng zhēng zhī, nǎi liú nǚ. nǚ fāng sì suì, qǐ shí yǐ wèi yǎng, lín
任氏婢祥，不知何許人，亦不知其氏。任氏子，仆也，故家京師東郭門外，徙保定。囑其母於祥曰：「余將之廣平，余妻不足恃，而善事余母。」祥與其母居三年，母病，促任氏子歸，歸則母已死。任氏子慟絕而甦，夜半，猶哽咽，翌晨視之，則亦死。既斂，其妻將挾幼女嫁，祥爭之，乃留女。女方四歲，乞食以為養，鄰