zhōng yì èr
忠义二
zhū guó zhì yáng yīng è mǎ hóng rú děng zhōu dài shēng yáng sān zhī sūn shì yù dí shì qí liú jiā yóu gāo tiān jué lǐ chéng gōng zhāng shàn jì děng jī yǒng rén wáng lóng guāng děng yè yǒu tǐng xiāo zhèn děng dài jī liú qīn lín cuī chéng lán huáng xīn dé kē yǒng shēng suí guāng qǐ děng dào chán lǐ mào jí liú kūn mǎ bǐng lún liú zhèn bǎo luó míng xù
○朱国治 杨应鹗马弘儒等 周岱生 杨三知孙世誉 翟世琪 刘嘉猷 高天爵 李成功张善继等 嵇永仁王龙光等 叶有挺萧震等戴玑 刘钦邻崔成岚 黄新德 柯永升随光启等 道禅 李茂吉 刘崐马秉伦 刘镇宝 罗鸣序
zhū guó zhì, hàn jūn zhèng huáng qí rén. shùn zhì sì nián, yóu gòng shēng shòu gù ān zhī xiàn, lǚ zhuó zhì dà lǐ sì qīng. shí liù nián, wài jiǎn jiāng níng xún fǔ. shí zhèng chéng gōng pán jù wài yáng, chū mò jiāng nán bīn hǎi zhōu xiàn, guó zhì shū yán:" yù pò jiǎo móu, xiān dù xíng shì. zéi zhòng fù xiǎn, wǒ shī yuǎn shè fēng tāo, qí láo yì bù tóng. zéi zhòng shú shí hǎi dào, wǒ shī gōng mǎ biàn jié, qí sù xí bù tóng shuǐ shī zhōu jí, jiào zhī zéi chuán dà xiǎo xuán shū, qí gōng qǔ bù tóng. chén wèi yí yǐ shǒu yù zhàn, fán hǎi biān jiāng kǒu, duō shè dūn tái, dài zéi shì kùn yuán jué, chéng jiàn gōng zhī, zì néng qín qú xiàn guó." xià suǒ sī yì xíng. yòu yǐ sū sōng cháng zhèn sì fǔ qián liáng kàng qiàn zhě duō, fēn bié zào cè, shēn shì yī wàn sān qiān wǔ bǎi yú rén, yá yì èr bǎi sì shí rén, qǐng chì bù chá yì. bù yì xiàn rèn guān jiàng èr jí diào yòng, jīn shì chǐ gé, yá yì zhào zāng zhì zuì yǒu chà. yǐ shì pō yǒu kè hé míng.
朱国治,汉军正黄旗人。顺治四年,由贡生授固安知县,屡擢至大理寺卿。十六年,外简江宁巡抚。时郑成功盘踞外洋,出没江南滨海州县,国治疏言:“欲破狡谋,先度形势。贼众负险,我师远涉风涛,其劳逸不同。贼众熟识海道,我师弓马便捷,其素习不同;水师舟楫,较之贼船大小悬殊,其攻取不同。臣谓宜以守寓战,凡海边江口,多设墩台,待贼势困援绝,乘间攻之,自能擒渠献馘。”下所司议行。又以苏、松、常、镇四府钱粮抗欠者多,分别造册,绅士一万三千五百馀人,衙役二百四十人,请敕部察议。部议现任官降二级调用,衿士褫革,衙役照赃治罪有差。以是颇有刻覈名。
kāng xī shí nián, bǔ yún nán xún fǔ. shí wú sān guì móu pàn jiǔ yǐ, shí èr nián, guǐ qǐng yí fān jǐn zhōu, bìng qī yǐ shí yī yuè èr shí sì rì qǐ xíng. guó zhì fāng qǐng zēng shè yì bǎo, xié bō fū mǎ dài zhī, sān guì jù jù guān ài qǐ shì. xiān qī sān rì, yāo guó zhì jí àn chá shǐ lǐ xìng yuán yún nán zhī fǔ gāo xiǎn chén tóng zhī liú kūn, xié zhī cóng nì, jiē bù qū. guó zhì mà zéi yóu liè, jí shí yù hài. xiān hòu xùn nàn zhě, yún guì zǒng dū gān wén kūn, guǎng xī xún fǔ mǎ xióng zhèn fù hóng liè jí lǐ xìng yuán, jūn zì yǒu chuán.
康熙十年,补云南巡抚。时吴三桂谋叛久矣,十二年,诡请移藩锦州,并期以十一月二十四日启行。国治方请增设驿堡,协拨夫马待之,三桂遽踞关隘起事。先期三日,邀国治及按察使李兴元、云南知府高显辰、同知刘昆,胁之从逆,皆不屈。国治骂贼尤烈,即时遇害。先后殉难者,云贵总督甘文焜,广西巡抚马雄镇、傅弘烈及李兴元,均自有传。
yáng yīng è, xiāng huáng qí hàn jūn. rèn guì zhōu guì yáng fǔ tóng zhī. wú sān guì chū pàn, zhí yīng è sòng yún nán, gù zhī shùn níng. yīng è mì móu jǔ yì, wěi jiāng jūn zhào yǒng níng yì sǐ zhī. shí yǒu mǎ hóng rú zhě, shùn zhì shí bā nián wǔ jìn shì. sān guì sù zhòng zhī, pò gòng pàn, bù tīng, yǐ tiě chuí chuí qí chǐ, chǐ jǐn luò, qiú kūn míng, bù qū sǐ.
杨应鹗,镶黄旗汉军。任贵州贵阳府同知。吴三桂初叛,执应鹗送云南,锢之顺宁。应鹗密谋举义,伪将军赵永宁缢死之。时有马弘儒者,顺治十八年武进士。三桂素重之,迫共叛,不听,以铁椎椎其齿,齿尽落,囚昆明,不屈死。
xiān hòu zài diān xùn jié zhě, wèi zhèng xiāng děng: xiāng, jiāng níng rén, yǐ zhōng shū suí jūn zhì yún nán. dà bīng rù diān, xí quán shí píng zhōu shì, yǒu huì zhèng. wěi zǒng bīng gāo yīng fèng zuò luàn, xiāng sǐ zhī. kūn míng rén yáng shù liè, yǐ sì chuān nán chuān xiàn zhī xiàn gào xiū jiā jū, kòu zhì, běi miàn zài bài, zì yì sǐ. tǔ qiú lóng tāo děng fēn dào piāo lüè, níng zhōu zhī zhōu cáo chéng yīng chéng shǒu, chéng xiàn sǐ zhī. yuán rèn qǔ jìng fǔ jiào shòu zhōu qǐ yuán, zé yǐ bèi zhí bù qū sǐ. shēng yuán yǒu táng fāng líng zhāng kūn yǔ.
先后在滇殉节者,为郑相等:相,江宁人,以中书随军至云南。大兵入滇,檄权石屏州事,有惠政。伪总兵高应凤作乱,相死之。昆明人杨树烈,以四川南川县知县告休家居,寇至,北面再拜,自缢死。土酋龙韬等分道剽掠,宁州知州曹诚婴城守,城陷死之。原任曲靖府教授周起元,则以被执不屈死。生员有唐方龄、张鹍羽。
sān guì jì pàn, suǒ zài chǔn yīng, sǐ guì zhōu zhě: chén shàng nián, zhí lì qīng yuàn rén. shùn zhì liù nián jìn shì. shí guān fēn xún yòu jiāng cān yì dào, sān guì jì zhí xún fǔ fù hóng liè, nǎi xié shàng nián jiàng, yōu zhí sǐ. dū yún xiàn fáng bīng móu yīng zéi, huā zào fén lüè, zhī xiàn xuē pèi yù yù yǐ shùn nì, zhòng bù tīng, bī shòu wěi zhí. pèi yù běi miàn zài bài, zì yì sǐ.
三桂既叛,所在蠢应,死贵州者:陈上年,直隶清苑人。顺治六年进士。时官分巡右江参议道,三桂既执巡抚傅弘烈,乃胁上年降,幽絷死。都匀县防兵谋应贼,哗噪焚掠,知县薛佩玉谕以顺逆,众不听,偪受伪职。佩玉北面再拜,自缢死。
sǐ hú guǎng zhě: zhù chāng, hé nán gù shǐ rén. shùn zhì liù nián jìn shì, yóu zhōng shū lèi zhuó zhì chén yuán dào. sān guì pàn wén, jí liú tì yù zhòng dà yì, jiē gǎn qì. zéi dà zhì, chéng kuì, běi miàn zài bài zì yì sǐ. shēng yuán yǒu lǐ tíng xūn zhāng yī yuán xú qiáo chǔ.
死湖广者:祝昌,河南固始人。顺治六年进士,由中书累擢至辰沅道。三桂叛闻,即流涕谕众大义,皆感泣。贼大至,城溃,北面再拜自缢死。生员有李廷埙、张一元、徐翘楚。
sǐ jiāng xī zhě: wèi ráo zhōu fǔ zhī fǔ guō wàn guó, wàn nián xiàn zhī xiàn wáng wàn yì. wàn guó, hé nán xǔ zhōu rén. yóu zhū shēng cóng jīng lüè hóng chéng chóu guān guì zhōu, fǔ miáo mán yǒu gōng. wàn yì, zhè jiāng qián táng rén. yóu gòng shēng guān fú jiàn, píng tǔ zéi yǒu gōng. zéi dǎng wéi guǎng xìn jí, chān ráo zhōu bèi xū, yóu jiān dào báo chéng. wàn guó lìng wàn yì fù shěng qǐng yuán, fǔ chū běi mén, zéi cù zhì, yǔ jiā tóng liù rén zhōng pào mò. ráo zhōu yíng cān jiāng zhào dēng jǔ wén jǐng chí jiù, chōng zéi yíng, qín qián duì shù rén, fú qǐ, zhèn wáng. zéi dǎng huán chéng zhāo xiáng, wàn guó jí qí shǔ tóng zhī fàn zhī yīng pó yáng xiàn zhī xiàn lù zhī fān shí mén xún jiǎn wēng fèng zhù ráo zhōu shuì kè dà shǐ lǐ chóng dào, wèi zhī yuē:" wén chén bù xí zhàn, rán shǒu tǔ lì dāng sǐ, bù kě tú shǒu jiù lù." jiē yīng zhī. zéi bī líng zhī mén, pān dié dēng, wàn guó lǜ jiā dīng xiàng zhàn, shēn xiān zhī, zhōng shí liù chuàng, yǔ zhī fān fèng zhù chóng dào jù zhàn mò. wén yīng yì bèi zhí bù qū sǐ. píng xiāng mín rén péng chéng shū, yì yǐ sān guì yú dǎng rǎo qí xiāng, liè zì nù mà, bèi luàn rèn sǐ.
死江西者:为饶州府知府郭万国,万年县知县王万镒。万国,河南许州人。由诸生从经略洪承畴官贵州,抚苗、蛮有功。万镒,浙江钱塘人。由贡生官福建,平土贼有功。贼党围广信急,觇饶州备虚,由间道薄城。万国令万镒赴省请援,甫出北门,贼猝至,与家僮六人中炮殁。饶州营参将赵登举闻警驰救,冲贼营,擒前队数人,伏起,阵亡。贼党环城招降,万国集其属同知范之英、鄱阳县知县陆之蕃、石门巡检翁凤翥、饶州税课大使李崇道,谓之曰:“文臣不习战,然守土吏当死,不可徒手就戮。”皆应之。贼偪灵芝门,攀堞登,万国率家丁巷战,身先之,中十六创,与之蕃、凤翥、崇道俱战殁。文英亦被执不屈死。萍乡民人彭程淑,亦以三桂馀党扰其乡,裂眦怒骂,被乱刃死。
sǐ guǎng dōng zhě: jīn shì jué, xiāng lán qí hàn jūn. yóu jǔ rén rèn hé pǔ xiàn zhī xiàn. gāo zhōu zǒng bīng zǔ zé qīng pàn fù sān guì, shì jué tú chéng shǒu. wěi jiāng wáng hóng xūn lǜ zéi shù wàn fàn lián zhōu, shì jué dēng pí lì yù, chéng xiàn, yǔ shǒu bèi dù jiào tóng sǐ zhī. yòu hóu jìn xué zhě, lì píng nán wáng shàng kě xǐ fān xià. xiān wèi sān guì suǒ xié, wèi dì nì shū, zhì guǎng zhōu zì shǒu, kě xǐ yǐ wén, jiā zhī, shòu shì zhí. zhì shì wèi zéi suǒ de, qiú mù lóng sòng cháng dé, sān guì luán zhī yú shì. nì dǎng mǎ xióng gōng xīn huì, fān xià zhū jiàng duō fù nì, yòu zuǒ yì yóu jī wén tiān shòu tóng jiàng, tiān shòu chì zhī yuē:" bèi zhǔ bù zhōng! wú zhēng zhēng zhàng fū, qǐ shǔ bèi kě xié?" suì bèi hài, chén shī hǎi zhōng.
死广东者:金世爵,镶蓝旗汉军。由举人任合浦县知县。高州总兵祖泽清叛附三桂,世爵图城守。伪将王弘勋率贼数万犯廉州,世爵登陴力御,城陷,与守备杜峤同死之。又侯进学者,隶平南王尚可喜藩下。先为三桂所胁,为递逆书,至广州自首,可喜以闻,嘉之,授世职。至是为贼所得,囚木笼送常德,三桂脔之於市。逆党马雄攻新会,藩下诸将多附逆,诱左翼游击文天寿同降,天寿叱之曰:“背主不忠!吾铮铮丈夫,岂鼠辈可胁?”遂被害,沉尸海中。
sǐ chuān shǎn zhě: bō luó yíng fù jiāng zhāng guó yàn, wén tí dū wáng fǔ chén pàn, chéng shǒu. bīng biàn, bī xiàn yìn, zì wěn sǐ. hàn zhōng chéng xiàn, tóng zhī wāng huà áo bù shòu wěi zhí, zéi zhí zhī, fù gěi wěi zhā lìng shè xiàn shì. huà áo tòng kū, wàng quē yáo bài, zì yì sǐ. hàn fèng cān jiāng sū xìng yì pàn fù sān guì, jiāng xí shā xiòng zéi bǐ tiē shì bù gé ěr yǐ miè kǒu. qiān zǒng lǔ rén qí fèn shén, dù wú yǐ zhì zhī, cháo yī bài fù xiàng gào jué, kòu yíng lì zhēng, chù xìng nù, shā zhī. rén qí chù yī quǎn, hù shī bù qù, gù lì liáng yù shōu ér zàng zhī. yòu guǎng ān zhōu zhī zhōu xú shèng jiàn zhōu zhī zhōu xiàng róng shāng nán xiàn zhī xiàn lú yīng qú xiàn zhī xiàn wáng zhì qí jiāng xiàn zhī xiàn wáng wú huāng yíng shān xiàn zhī xiàn liào shì zhèng jí diǎn shǐ liú tíng chén xī ān fǔ zhī shì zhāng wén xuǎn sī yù zhōu shèng xiāng bái shuǐ xiàn diǎn shǐ zhào huàn wén, bìng yǐ bèi xié bù qū sǐ.
死川、陕者:波罗营副将张国彦,闻提督王辅臣叛,城守。兵变,逼献印,自刎死。汉中城陷,同知汪化鼇不受伪职,贼絷之,复给伪劄令摄县事。化鼇痛哭,望阙遥拜,自缢死。汉凤参将苏兴亦叛附三桂,将袭杀诇贼笔帖式布格尔以灭口。千总鲁仁圻愤甚,度无以制之,朝衣拜父像告诀,叩营力争,触兴怒,杀之。仁圻畜一犬,护尸不去,故吏梁玉收而葬之。又广安州知州徐盛、剑州知州向荣、商南县知县卢英、渠县知县王质、綦江县知县王无荒、营山县知县廖世正及典史刘廷臣、西安府知事张文选、司狱周胜骧、白水县典史赵焕文,并以被胁不屈死。
qí yǐ zhāo yù sǐ zhě: sān guì wèi pàn shí, zhǔ shì xīn zhù bǐ tiē shì sà ěr tú suí shì láng zhé ěr kěn jī zhào zhì diān. jì pàn, xīn zhù sà ěr tú jiāng yì quē gào biàn, zéi shā zhī. hòu zé hàn chuān xún jiǎn zhāng qǐ zhōu, zhè jiāng kuài jī rén. cóng shùn chéng jùn wáng lēi ěr jǐn jūn, yǐ zhā wěi tōng pàn wǎng zhāo yù sān guì, bèi qiāng. jí wú shì fán shí, yòu qiǎn sì pǐn xián dǒng zhòng mín wǎng yù yǐ shùn nì, zhì zhèn yuǎn, nì dǎng yǐ gōng xián yì shā zhī. yòu yáng wēi dà jiàng jūn jiǎn qīn wáng lǎ bù xí yì yáng xiàn zhī xiàn xú dàng wǎng héng zhōu zhāo fǔ sān guì yú dǎng, zhì quán xī dù, wèi wěi jiāng jūn wú guó guì suǒ shā. yún yáng jiàng diào tōng pàn xǔ wén yào ā mí zhōu lì mù guō wéi xián, yì jūn yǐ zhāo fǔ sān guì yú dǎng yù hài. láng zhōng zhù biǎo zhèng suí jīng lüè dà xué shì mò luò tǎo pàn zhèn wáng fǔ chén, mò luò zhàn mò, fǔ chén yōu biǎo zhèng yú yíng, xún fù jù shū fù biǎo zhèng hái zòu. shèng zǔ jí qiǎn biǎo zhèng yù fǔ chén, zhì, zé bǎi fāng xiǎo pì, liú fú qiǎn, zú wèi wěi zǒng bīng bā sān gāng suǒ shā. gān sù jìng níng zhōu zhī zhōu wáng zhá yì yǐ dān qí yù fǔ chén huò fú, bèi xié bù qū, sǐ.
其以招谕死者:三桂未叛时,主事辛柱、笔帖式萨尔图、随侍郎哲尔肯赍诏至滇。既叛,辛柱、萨尔图将诣阙告变,贼杀之。后则汉川巡检章启周,浙江会稽人。从顺承郡王勒尔锦军,以劄委通判往招谕三桂,被戕。及吴世璠时,又遣四品衔董重民往谕以顺逆,至镇远,逆党以弓弦缢杀之。又扬威大将军简亲王喇布檄益阳县知县徐砀往衡州招抚三桂馀党,至泉溪渡,为伪将军吴国贵所杀。郧阳降调通判许文耀、阿迷州吏目郭维贤,亦均以招抚三桂馀党遇害。郎中祝表正随经略大学士莫洛讨叛镇王辅臣,莫洛战殁,辅臣幽表正於营,寻复具疏附表正还奏。圣祖即遣表正谕辅臣,至,则百方晓譬,留弗遣,卒为伪总兵巴三纲所杀。甘肃静宁州知州王札亦以单骑谕辅臣祸福,被胁不屈,死。
yòu fǔ pàn zhèn wáng píng fān sǐ zhě, wèi sì chuān zhèn biāo fù jiāng xú shēng yào, zhā fù tōng pàn wáng guān biǎo shěn rì zhāng, zhā fù cān jiāng wú zǐ lù děng.
又抚叛镇王屏藩死者,为四川镇标副将徐升耀,劄付通判王官表、沈日章,劄付参将吴子騄等。
zhōu dài shēng, zì qīng yuè, jiāng xī dé huà rén. yóu bá gòng shēng chú guì zhōu yú qìng xiàn zhī xiàn, gǎi guǎng xī píng nán xiàn zhī xiàn. kāng xī shí sān nián, wú sān guì pàn, liù yuè, qí dǎng pò wú zhōu, gōng píng nán, dài shēng liàn xiāng tuán liáng bīng jù zhī dà xiá kǒu, áo zhàn sān rì, zhǎn qí kuí. qī yuè, fù dà zhì, dài shēng fèn shēn jù zhàn, gōng yì jí, xiāng tuán jiē zhàn sǐ, tuì bǎo chéng. wéi gù yuán jué, zì yín zhàn zhì wǔ, chéng xiàn. zéi zhí dài shēng wǎng xún zhōu, xié jiàng, mà bù jué kǒu. qī yáng shì, yú lù xiān zì jǐng sǐ. xuán yòu gān yán yòu dài shēng jiàng, zú yù hài. zhǎng zǐ rú qiě kū qiě mà, sǐ yóu cǎn.
周岱生,字青岳,江西德化人。由拔贡生除贵州馀庆县知县,改广西平南县知县。康熙十三年,吴三桂叛,六月,其党破梧州,攻平南,岱生练乡团俍兵拒之大峡口,鏖战三日,斩其魁。七月,复大至,岱生奋身拒战,攻益急,乡团皆战死,退保城。围固援绝,自寅战至午,城陷。贼絷岱生往浔州,胁降,骂不绝口。妻杨氏,於路先自刭死。旋又甘言诱岱生降,卒遇害。长子儒且哭且骂,死尤惨。
dài shēng lìng yú qìng shí, yǒu lǎo zéi chén sì zhě, pán jù dà tóng shān chuí sān shí nián, jiǎo bǔ bù néng dé, chū qí jì zhāo zhī, qīn zhì qí cháo, xiǎo pì lì hài, yuē:" wáng shī qiě zhì, wú shēng rǔ!" zéi gǎn qì, shì zhōng qí shēn wú fǎn. dài shēng yuē:" hé suí wǒ zhì xiàn chéng hū?" zéi nuò zhī. yú shì zhì xiàn shǔ, cì zhī shí, hòu wèi zhī zhuāng ér qiǎn zhī. qí hòu wú nì zhī biàn, tā xiàn zéi jiē xiǎng yìng, wéi chén sì bù shòu wěi zhí. píng nán shì huāng mín shǎo, dài shēng juān fèng zhāo jí, shǐ zhì, chéng nèi cǎo wū jiǔ jiān. wèi jǐ, shāng mín dà jí. sú yǔ bù chǎn shū cài, dài shēng jiào yǐ bō zhǒng guàn gài zhī fāng, qí mǔ lín cì xiāng shǔ. tián jiē lǎo huāng fú pì, yòu zhāo yuè dōng liú mín hòu xiān qiān yú jiā, bào kěn shēng kē, qí tā shàn zhèng yóu duō.
岱生令馀庆时,有老贼陈四者,盘踞大同山垂三十年,剿捕不能得,出奇计招之,亲至其巢,晓譬利害,曰:“王师且至,吾生汝!”贼感泣,誓终其身无反。岱生曰:“盍随我至县城乎?”贼诺之。於是至县署,赐之食,厚为之装而遣之。其后吴逆之变,他县贼皆响应,惟陈四不受伪职。平南市荒民少,岱生捐俸招集,始至,城内草屋九间。未几,商民大集。俗窳不产蔬菜,岱生教以播种灌溉之方,畦亩鳞次相属。田皆老荒弗辟,又招粤东流民后先千馀家,报垦升科,其他善政尤多。
yáng sān zhī, zì zhī sī, zhí lì liáng xiāng rén. shùn zhì sān nián jìn shì, shòu shān xī yú cì xiàn zhī xiàn. yú cì jīng liú zéi cán pò hòu, jǐng lǐ xiāo tiáo, sān zhī yǐ ēn yì ān jí, hù kǒu rì zēng. kāng xī wǔ nián, dà tóng zhèn zǒng bīng jiāng xiāng pàn, lián xiàn zhōu xiàn, gōng yú cì. sān zhī lì lì mín, mù xiāng yǒng shǒu chéng. yè qiǎn rén zhuó zéi yíng, jiān yǒu zhǎn huò, zéi bù tuì. sān zhī lìng yǎn qí gǔ, shì ruò. zéi jìng báo chéng, pān dié yù dēng, sān zhī jí qǐ, huī zhòng fā shǐ shí, bì shén zhòng. zéi fèn, yì bīng wéi zhī. xiāng chí yú liù yuè, jìng jǐn qīn wáng ní kān fēn bīng lái yuán, zéi shǐ bài zǒu. sān zhī shè bǎo jiǎ liàn tún jù, fù juān fèng lì shè xué, zhì shàn tián yǐ zī gāo huǒ, shì mín gǎn zhī. zhuó bīng bù zhǔ shì, lèi qiān láng zhōng, wài zhuó sì chuān sōng lóng dào shàng dōng dào. shàng dōng dào shǔ jīng zhāng xiàn zhōng cǎn lù, cún zhě zài jué dòng mì qìng zhōng, zhāo lái qiān shù bǎi jiā, zhù bǎo yú dōng, mín míng zhī yuē yáng gōng bǎo.
杨三知,字知斯,直隶良乡人。顺治三年进士,授山西榆次县知县。榆次经流贼残破后,井里萧条,三知以恩义安辑,户口日增。康熙五年,大同镇总兵姜瓖叛,连陷州县,攻榆次。三知励吏民,募乡勇守城。夜遣人斫贼营,间有斩获,贼不退。三知令偃旗鼓,示弱。贼径薄城,攀堞欲登,三知急起,麾众发矢石,毙甚众。贼愤,益兵围之。相持逾六月,敬谨亲王尼堪分兵来援,贼始败走。三知设保甲、练屯聚,复捐俸、立社学,置膳田以资膏火,士民感之。擢兵部主事,累迁郎中,外擢四川松龙道、上东道。上东道属经张献忠惨戮,存者在绝峒密箐中,招徕千数百家,筑堡渝东,民名之曰杨公堡。
shí yī nián, bǔ shǎn xī shén mù dào. shí sān nián, rù jìn, hái zhì bǎo dé, wén tí dū wáng fǔ chén pàn fù wú sān guì, cóng zhě quàn chí xíng, wù dù hé, bù tīng, jí chí hái shǔ, tú chéng shǒu. nǎng sān guì jiǎo chuǎng zéi cán niè, guò shén mù, shì ēn, mín miù dé zhī, lì shēng cí, sān zhī jí huǐ zhī. chá zhī xiàn sūn shì yù zhōng shí kě yǐ, shí fǔ chén bō wěi zhā, jiāng biàn duō wèi suǒ yòu, fēn jù chéng bǎo, wéi hán chéng zhī xiàn dí shì qí yǔ shén mù tōng shēng yuán.
十一年,补陕西神木道。十三年,入觐,还至保德,闻提督王辅臣叛附吴三桂,从者劝迟行,勿渡河,不听,疾驰还署,图城守。曩三桂剿闯贼残孽,过神木,市恩,民谬德之,立生祠,三知即毁之。察知县孙世誉忠实可倚,时辅臣播伪劄,将弁多为所诱,分据城堡,惟韩城知县翟世琪与神木通声援。
shì yù, lì xiāng hóng qí shì qí, shān dōng yì dōu rén, shùn zhì shí liù nián jìn shì: guān zhōng bìng chēng xián lìng zhě yě. pàn dǎng zhū lóng fàn shén mù, mín xiōng jù. sān zhī shì shòu xí fù jīng shī dài hè, yǒu fěng kě xié juàn xíng zhě, xiè zhī. fù quē shì jùn, dǐ shǔ sān rì, yán ān wú bǎo xiāng jì xiàn. zéi zhì, chéng chéng sǐ shǒu, qīn wǎn qiáng nǔ, fā wú bù zhōng. liǔ gōu yíng yóu jī lǐ shī yīng shòu wěi zhā, gǔ zhòng zào xiǎng, shì qí chū yù zéi, xiān bèi qiāng, jí qí èr zi. shén mù shǒu jiāng sūn chóng yǎ yì tōng zéi, chéng suì xiàn. chóng yǎ hé zéi jiāng huán shuō sān zhī, yǐ yán suí kāi fǔ dàn zhī, bù yīng xié jiāo chì yìn, bù yǔ zéi dié yǐ gān yán yòu sān zhī, qiě yōng huí shǔ, sān zhī guò jǐng, lì shēng yù jiā rén wù zuò ér nǚ tài, yuè ér rù, zéi jù zhuì chū zhī, bì yǐ zhé. lì yǐ sān zhī" zài guān lián píng, chū wèi xiāng pò, wú zì kǔ" wèi cí, sān zhī dà mà bù jué kǒu, nǎi yú zhì bié shì, huán shǒu zhī, zài xié zài yòu. yī xī, hū hé fēi, bù zhī hé yǐ zéi zhī. qí qī qiè jí èr nǚ jù fù jǐng yǐ xùn. chéng fù hòu, jiā rén shǐ yú qiǎn tǔ zhōng huò sān zhī yí hái, jīng cháng xià, miàn sè rú shēng. shì yù yì kàng jié bù qū, zéi jī zhī shēn shì, fǔ chén hòu jiàng, zú hài shì yù yǐ miè kǒu.
世誉,隶镶红旗;世琪,山东益都人,顺治十六年进士:关中并称贤令者也。叛党朱龙犯神木,民恟惧。三知適受檄赴京师代贺,有讽可携眷行者,谢之。赴阙事竣,抵署三日,延安、吴堡相继陷。贼至,乘城死守,亲挽强弩,发无不中。柳沟营游击李师膺受伪劄,鼓众譟饷,世琪出谕贼,先被戕,及其二子。神木守将孙崇雅亦通贼,城遂陷。崇雅合贼将环说三知,以延绥开府啗之,不应;胁交敕印,不与;贼迭以甘言诱三知,且拥回署,三知过井,厉声谕家人勿作儿女态,跃而入,贼遽縋出之,臂已折。力以三知“在官廉平,初未相迫,毋自苦”为词,三知大骂不绝口,乃舁置别室,环守之,载胁载诱。一夕,忽合扉,不知何以贼之。其妻妾及二女俱赴井以殉。城复后,家人始於浅土中获三知遗骸,经长夏,面色如生。世誉亦抗节不屈,贼羁之深室,辅臣后降,卒害世誉以灭口。
liú jiā yóu, zì xiàn míng, jiāng xī jīn xī rén. yóu míng jǔ rén shùn zhì chū shǔ xīng guó xīn jiàn jiào yù, yǐ zhèng yì míng dào wèi jiào, shì duō huà zhī. zhì mǎn, gǎi fú jiàn hóu guān xiàn zhī xiàn, wèi mǐn zhè zǒng dū fàn chéng mó suǒ shǎng. chè fān mìng xià, jiā yóu dù píng nán wáng gěng jīng zhōng bì yìng wú sān guì pàn, wèi jiā rén yǐ" jì zǎi zī tǔ, yì bù wū zéi". kāng xī shí sān nián sān yuè, jīng zhōng dài wén wǔ fù fān fǔ jì shì, jiā yóu cóng chéng mó hòu. jiàn fēng rèn jiāo jǐ xié chéng mó jiàng, bù qū, fù yǐ qù, jiā yóu lì jiē ér shàng, lì shēng chì jīng zhōng, fú zhōu fǔ zhī fǔ wáng zhī yí jiàn níng fǔ tóng zhī yù sān wèi tóng fā fèn mà zéi. jīng zhōng hē wǔ shì shā sān rén, zhòng gǔ lì. jiā yóu jǐ shǒu zuò bó jī shì, máng rèn jí xià, yǔ zhī yí sān wèi tóng shí bèi hài. chéng shǒu qiān zǒng liào yǒu gōng jiàn nì shā sān rén, fā fèn dà hū, yì sǐ zhī.
刘嘉猷,字宪明,江西金溪人。由明举人顺治初署兴国、新建教谕,以正谊明道为教,士多化之。秩满,改福建侯官县知县,为闽浙总督范承谟所赏。撤藩命下,嘉猷度平南王耿精忠必应吴三桂叛,谓家人以“既宰兹土,义不汙贼”。康熙十三年三月,精忠绐文武赴藩府计事,嘉猷从承谟后。见锋刃交戟胁承谟降,不屈,缚以去,嘉猷历阶而上,厉声叱精忠,福州府知府王之仪、建宁府同知喻三畏同发愤骂贼。精忠喝武士杀三人,众股栗。嘉猷戟手作搏击势,芒刃亟下,与之仪、三畏同时被害。城守千总廖有功见逆杀三人,发愤大呼,亦死之。
gāo tiān jué, zì jūn chǒng, hàn jūn xiāng bái qí rén, hòu gǎi lì xiāng huáng qí. yóu yīn shēng yú shùn zhì sì nián rèn shān dōng gāo yuàn xiàn zhī xiàn, lèi guān zhì jiāng xī jiàn chāng fǔ zhī fǔ. xiān shì guǎng chāng shān zéi jù yáng shí dī shuǐ èr zhài wèi cháo xué, guān jūn yǎng gōng, zhé wèi gǔn mù léi shí suǒ shāng, bà gōng, zhāo xiáng, zéi yáng jiù fǔ, réng sì xì shān luàn. guān jūn bì zhī yù, yú zéi yì fù gù. shì fēng yǔ jiāo zuò, piāo liú shù mù, chōng duàn qiáo liáng, zéi bǎo cháo bù chū. tiān jué huì xún dào cān jiāng chū bù yì zhí dǎo zhī, qín zhǎn, jǐn huǐ qí cháo.
高天爵,字君宠,汉军镶白旗人,后改隶镶黄旗。由荫生於顺治四年任山东高苑县知县,累官至江西建昌府知府。先是广昌山贼踞羊石、滴水二砦为巢穴,官军仰攻,辄为滚木礧石所伤,罢攻,招降,贼佯就抚,仍伺隙煽乱。官军毙之狱,馀贼益负固。適风雨交作,漂流树木,冲断桥梁,贼保巢不出。天爵会巡道参将出不意直捣之,擒斩,尽毁其巢。
gěng jīng zhōng jù mǐn pàn, zòng dǎng rù jiāng xī, fàn jiàn chāng, shí tiān jué yǐ zhuó liǎng huái yán yùn shǐ, huò quàn zhī sù xíng, tiān jué yǐ" shǒu cǐ tǔ shí liù nián, suī shòu dài, bù kě jù lí" dá zhī, lǜ jiā dīng shù shí rén yù zéi wàn nián qiáo. chéng shǒu fù jiāng zhào yìn yǐ jiàng zéi, chéng tiān jué lì zhàn, cóng hòu fù zhī, xiàn zéi, zài sòng rù mǐn, zài sì yòu xiáng, bù qū, qiú zhī. yuè suì yú, yǔ fù jiāng wáng jìn, wǔ jǔ hú shǒu qiān, bǎ zǒng yáng qǐ péng jiāng shān děng tóng móu, qiǎn qiān zǒng xú dé gōng chū xiān xiá lǐng yíng dà jūn rù guān, yīn jié sǐ shì wèi nèi yìng. zéi dǎng zhēn ér jié zhī, shí wǔ nián jiǔ yuè sì rì yù hài.
耿精忠据闽叛,纵党入江西,犯建昌,时天爵已擢两淮盐运使,或劝之速行,天爵以“守此土十六年,虽受代,不可遽离”答之,率家丁数十人御贼万年桥。城守副将赵印已降贼,乘天爵力战,从后缚之,献贼,载送入闽,再四诱降,不屈,囚之。越岁馀,与副将王进,武举胡守谦,把总杨起鹏、姜山等同谋,遣千总徐得功出仙霞岭迎大军入关,阴结死士为内应。贼党侦而讦之,十五年九月四日遇害。
hòu yǐ fú jiàn xún fǔ biàn yǒng yù qǐng, yǐ tiān jué yǔ yuán rèn fú níng zǒng bīng wú wàn fú fú zhōu fǔ zhī fǔ wáng zhī yí shào wǔ fǔ zhī fǔ zhāng ruì wǔ jiàn níng fǔ tóng zhī yù sān wèi shào wǔ fǔ tóng zhī gāo jǔ hóu guān xiàn zhī xiàn liú jiā yóu yóu xī xiàn zhī xiàn lǐ xūn fú zhōu chéng shǒu qiān zǒng liào yǒu gōng děng hé jiàn yī cí yú shěng chéng xī mén wài, fù yǐ zi qí pèi qǐng biǎn, shū" jìn chén yì liè" sì zì yǐ é qí jiā cí. zhǎng zǐ qí wèi zì yǒu chuán.
后以福建巡抚卞永誉请,以天爵与原任福宁总兵吴万福、福州府知府王之仪、邵武府知府张瑞午、建宁府同知喻三畏、邵武府同知高举、侯官县知县刘嘉猷、尤溪县知县李埙、福州城守千总廖有功等合建一祠於省城西门外,复以子其佩请扁,书“荩忱义烈”四字以额其家祠。长子其位自有传。
lǐ chéng gōng, fèng tiān tiě lǐng rén. shùn zhì liù nián wǔ jìn shì. lì guān zhì guǎng dōng cháo zhōu cān jiāng. kāng xī shí sān nián, zǒng bīng liú jìn zhōng yīng gěng jīng zhōng pàn. chéng gōng qián yǔ yóu jī zhāng shàn jì děng móu zhū jìn zhōng, shì jué, jìn zhōng yǐ bīng xié tóng pàn, yuē:" rǔ wèi wǒ zhōng jūn, wǒ shì rǔ yóu zǐ, hé wú yì zhì cǐ?" chéng gōng yuē:" lù shān pàn guó, sǐ yú zhū ér zhū cǐ pàn guó, sǐ yú hán mín rǔ jīn pàn guó, bù zhī sǐ zhī jiāng zhì! wǒ hé wéi cóng rǔ?" jìn zhōng mìng zhǎn zhī, mà bù jué kǒu ér sǐ.
李成功,奉天铁岭人。顺治六年武进士。历官至广东潮州参将。康熙十三年,总兵刘进忠应耿精忠叛。成功潜与游击张善继等谋诛进忠,事觉,进忠以兵胁同叛,曰:“汝为我中军,我视汝犹子,何无义至此?”成功曰:“禄山叛国,死於猪儿;朱泚叛国,死於韩旻;汝今叛国,不知死之将至!我何为从汝?”进忠命斩之,骂不绝口而死。
shàn jì, zhí lì péng chéng wèi rén. xí rú, tōng sūn wú bīng fǎ. kāng xī liù nián dì èr míng wǔ jìn shì, shòu cháo zhōu chéng shǒu yíng yóu jī. jìn zhōng yīn qiǎn fù biàn fù jīng zhōng xiàn kuǎn, biàn guī, yǔ jìn zhōng móu yuē:" shàn jì gāng fāng gù zhí, shēn dé zhòng xīn, yí jí sàn qí zú." jìn zhōng suì lìng suǒ bù fèn lì sī dǎng. shàn jì huī xià xū wú rén, yè jìn zhōng yuē:" gōng bù wén jìn wáng dūn hū? wēi shì wèi cháng bù hè yě, bīng bài shēn sǐ, fā yì zhǎn shī, wèi yǒu pàn guó ér kè quán zhōng zhě!" jìn zhōng nù, jī zhī mǎ wáng miào, gòng shēng lín yīng bì tóng bèi jī, rì tán gǔ zhōng xiào shì. jìn zhōng lǚ qiǎn rén yù jiàng, zhōng bù qū, lìng zhǎn zhī.
善继,直隶彭城卫人。习儒,通孙吴兵法。康熙六年第二名武进士,授潮州城守营游击。进忠阴遣腹弁赴精忠献款,弁归,与进忠谋曰:“善继刚方固执,深得众心,宜亟散其卒。”进忠遂令所部分隶私党。善继麾下虚无人,谒进忠曰:“公不闻晋王敦乎?威势未尝不赫也,兵败身死,发瘗斩尸,未有叛国而克全终者!”进忠怒,羁之马王庙,贡生林应璧同被羁,日谈古忠孝事。进忠屡遣人谕降,终不屈,令斩之。
bái hǔ, shǎn xī qín zhōu rén. kāng xī shí yī nián, guān chéng hǎi xié yòu yíng dū sī, yǒu" hǔ jiàng" míng. jìn zhōng jiāng pàn, diào hǔ yǔ qí zi chóng zhì rù jùn. zhì, zé zhī jìn zhōng yǒu yì zhì, shān yān tì xià. jìn zhōng lìng hǔ yì mào, hǔ yuē:" tóu kě duàn, mào bù kě yì!" lìng jiǎn biàn, hǔ yuē:" jǐng kě jié, biàn bù kě jiǎn!" qiě zé jìn zhōng, cí shén lì. zuǒ yòu yǐ yáo huò jūn xīn, cóng xīn jìn zhōng bì zhī. jìn zhōng ài qí yǒng, bù rěn, yuē:" cǐ yú rén, bù shí shí wù ěr!" suì jī zhī. cuàn qǔ hǔ qī zhāng hǔ sūn shì jùn wèi zhì. hǔ yǔ tóng zhì mì qiǎn rén fù shěng qǐng bīng, yuē nèi yìng. móu xiè, jiāng jiù rèn, wèi chóng zhì yuē:" sǐ, wú fēn yě! wěi shēn cún sì zé zài rǔ." chóng zhì duì yuē:" fù wèi zhōng chén, zi cóng pàn zéi, wū hū kě?" fù zhì xī shì, hǔ wàng běi kòu shǒu, dà yán yuē:" jūn chén dà yì jǐn yú cǐ, fù zǐ zhì qíng, yì jǐn yú cǐ yǐ!" guān zhě jiē qì xià.
白虎,陕西秦州人。康熙十一年,官澄海协右营都司,有“虎将”名。进忠将叛,调虎与其子崇质入郡。至,则知进忠有异志,潸焉涕下。进忠令虎易帽,虎曰:“头可断,帽不可易!”令翦辫,虎曰:“颈可截,辫不可翦!”且责进忠,词甚厉。左右以摇惑军心,{从心}进忠毙之。进忠爱其勇,不忍,曰:“此愚人,不识时务耳!”遂羁之。篡取虎妻张、虎孙士俊为质。虎与同志密遣人赴省请兵,约内应。谋泄,将就刃,谓崇质曰:“死,吾分也!委身存祀则在汝。”崇质对曰:“父为忠臣,子从叛贼,乌乎可?”缚至西市,虎望北叩首,大言曰:“君臣大义尽於此,父子至情,亦尽於此矣!”观者皆泣下。
hé liàng, cháo zhōu rén. guān chéng hǎi xié qiān zǒng. hǔ yǐ xīn fù dài zhī, liàng suí hǔ fù jùn, jìn zhōng jī hǔ, xuán yǐ nèi yìng shì xiè, bìng jiāng zhǎn liàng. jìn zhōng chì zhī, liàng wèi dāng sù yú tiān, tóng shí yù hài. qí xiōng dì qī zǐ bèi shā zhě yóu zhòng.
何亮,潮州人。官澄海协千总。虎以心腹待之,亮随虎赴郡,进忠羁虎,旋以内应事泄,并将斩亮。进忠叱之,亮谓当诉於天,同时遇害。其兄弟妻子被杀者尤众。
yú guó liǎn, fèng tiān rén. wèi xù shùn gōng shěn ruì qí yuán. jìn zhōng luàn zuò, ruì mìng xié dū tǒng sòng wén kē dèng guāng míng gōng zhī. zhàn tài píng jiē, sān rì, guó liǎn shēn xiān shì zú, shè shāng jìn zhōng zuǒ bì, zéi pī mǐ, yǐ zhòng guǎ bù dí, zhōng wèi suǒ bài. ruì fù guāng míng jí guó liǎn yǐ jiàng, guó liǎn dú bù qū, zhǎn yú shì, shī jiāng lì bù pū, shù rì miàn rú shēng, zhòng xián yì zhī.
于国琏,奉天人。为续顺公沈瑞旗员。进忠乱作,瑞命偕都统宋文科、邓光明攻之。战太平街,三日,国琏身先士卒,射伤进忠左臂,贼披靡,以众寡不敌,终为所败。瑞缚光明及国琏以降,国琏独不屈,斩於市,尸僵立不仆,数日面如生,众咸异之。
jī yǒng rén, zì liú shān, jiāng nā mó xī rén. yòng cháng zhōu jí rù xué wèi zhū shēng. rù mǐn zhè zǒng dū fàn chéng mó mù. gěng jīng zhōng yīng wú sān guì pàn, zhí chéng mó, xié yǒng rén yǔ tóng mù wáng lóng guāng shěn tiān chéng jí chéng mó zú dì chéng pǔ jiàng, bù cóng, bèi zhí. yǒng rén shǎo hǎo cóng shì dài fū yóu, tǎo lùn guó jiā diǎn gù, liù cáo zhāng zòu, tiáo fēn jiàn xì, zhe yǒu jí zhèng bèi kǎo yī shū. yǐ fàn jī shì jiāo, gù xiāng cóng zhì mǐn. shí jīng zhōng xù móu wèi fā, lǚ chén mǐ biàn cè, rú qǐng bō xié xiǎng bǔ lǜ qí bīng ān chā táo biàn tiáo yì tún tián zhū duān, jì gù mín xīn shā zéi shì. yòu qǐng jiè xún shì yán hǎi wéi míng, tí qīng bīng zhù shàng yóu zhì zéi. yǐ wén wǔ lì jiē yù zhōng zéi ěr, hào lìng gé bù xíng. zài yù fán sān nián, zéi hài chéng mó, nǎi tòng kū zì jīng sǐ. yǒng rén zhī yī, zhe yǒu dōng tián yī bǔ. gōng shī cí, yǒu zhú lín jí jiā lín táng shī. yù zhōng yòu zhe shī èr juǎn wén yī juàn. yǔ lóng guāng xiāng chàng hé zhě, yòu yǒu bǎi kǔ yín.
嵇永仁,字留山,江南无锡人。用长洲籍入学为诸生。入闽浙总督范承谟幕。耿精忠应吴三桂叛,执承谟,胁永仁与同幕王龙光、沈天成及承谟族弟承谱降,不从,被执。永仁少好从士大夫游,讨论国家典故,六曹章奏,条分件系,著有集政备考一书。以范、嵇世交,故相从至闽。时精忠蓄谋未发,屡陈弭变策,如请拨协饷、补绿旗兵、安插逃弁、条议屯田诸端,冀固民心、杀贼势。又请借巡视沿海为名,提轻兵驻上游制贼。以文武吏皆预中贼饵,号令格不行。在狱凡三年,贼害承谟,乃痛哭自经死。永仁知医,著有东田医补。工诗词,有竹林集、葭林堂诗。狱中又著诗二卷、文一卷。与龙光相倡和者,又有百苦吟。
lóng guāng, zì yòu yù, zhè jiāng kuài jī rén. zhū shēng, lǚ zhì xiāng wéi. nián wǔ shí yú, yǐ juàn yóu, chéng mó fǔ zhè, yán kè qí zi. zhuó mǐn dū, lóng guāng yǐ fù lǎo bù yù xíng, fù yǐ chéng mó yǒu dé yú zhè, yì bù kě cí, suì wǎng. jì bèi zhí, xié cǎo ān mín xí, yòu yǐ guān jué, jiē bù cóng. yǔ yǒng rén yì zuì hé, cháng yǔ lóng guāng yuē:" sǐ zhī rì, hún pò yuán wú xiāng lí!" zài yù zhe yǎng huā shuō jí zá shī wǔ shí yú shǒu yǐ jiàn zhì.
龙光,字幼誉,浙江会稽人。诸生,屡踬乡闱。年五十馀,已倦游,承谟抚浙,延课其子。擢闽督,龙光以父老不欲行,父以承谟有德於浙,义不可辞,遂往。既被执,胁草安民檄,诱以官爵,皆不从。与永仁谊最合,尝语龙光曰:“死之日,魂魄原无相离!”在狱著养花说及杂诗五十馀首以见志。
tiān chéng, zì shàng zhāng, jiāng nán huá tíng rén. biàn zuò shí, yǔ yǒng rén yuē tóng sǐ. ǒu wài chū, é chuán tóng nán zhū zǐ sǐ xùn, suì chū jiàn sù nuò, wèi nì dǎng fù xiàn. shí jū zhě fāng qióng jiū zhāng zòu, jiāng guī zuì yǒng rén, tiān chéng lì shēng biàn yuē:" chéng mó xīn shì, qīng tiān bái rì, chéng mó wú tā zhì, shū shēng gèng hé yǔ yān?" nǎi tóng xì yù. zhe shī yī juàn, yuē tīng juān. yòu zuǎn huā pǔ yī juàn yǐ zì qiǎn. sān rén zài yù, yǒu shū míng hé lèi pǔ zhě, lóng guāng wèi yǒng rén zhuàn yī shǒu, yǒng rén wèi lóng guāng tiān chéng zhuàn gè yī shǒu, shī cí jiē shāo fú méi huà qiáng shàng, lài yì shì lín kě dòng zhě, huò yún tài níng rén xǔ dǐng, shí wǎng yù zhōng tàn shì, mò shí zhī, dé yǐ chuán shì.
天成,字上章,江南华亭人。变作时,与永仁约同死。偶外出,俄传同难诸子死讯,遂出践宿诺,为逆党缚献。时鞫者方穷究章奏,将归罪永仁,天成厉声辩曰:“承谟心事,青天白日,承谟无他志,书生更何与焉?”乃同系狱。著诗一卷,曰听鹃。又纂花谱一卷以自遣。三人在狱,有书名和泪谱者,龙光为永仁撰一首,永仁为龙光、天成撰各一首,诗词皆烧桴煤画墙上,赖义士林可栋者,或云泰宁人许鼎,时往狱中探视,默识之,得以传世。
chéng mó chū bèi nàn, bù qǔ yǒu zhāng fú jiàn zhě, shǒu shuāng dāo, dà hū duó mén, wèi chéng mó, qún zǎn rèn sǐ zhī. jīng zhōng lìng sān shí èr rén jiān shǒu chéng mó, zhōng yǒu měng gǔ rén ma ní, yù miǎn chéng mó, shì xiè, bèi zhé.
承谟初被难,部曲有张福建者,手双刀,大呼夺门,卫承谟,群攒刃死之。精忠令三十二人监守承谟,中有蒙古人嘛尼,欲免承谟,事泄,被磔。
yè yǒu tǐng, zì zhēn fū, fú jiàn shòu níng rén. kāng xī jiǔ nián jìn shì, fǔ shì hè, jí tú bù nán guī. gěng jīng zhōng yǐ mǐn pàn, xí jùn yì, fán zài jí jìn shēn xī zuò míng, lēi xiàn qǐ sòng, yǒu tǐng chǐ zhī, qián rù jiāng xī jiè, yáng yán yǐ sǐ. yú nián, yǐ niàn mǔ qián fǎn, wěi xiàn lìng zhēn zhī zhī, chí xí cù fù zhào. yǒu tǐng gào mǔ yuē:" ér dé jìn shì, sī yǒu yǐ bào jūn fù. jīn yǐ jìn shì bèi wěi xí, shì de yī jìn shì fǎn wèi cóng nì zhī zī. ér sǐ bù fù, rú mǔ hé?" mǔ yǐ dà yì miǎn zhī, nǎi bào mǔ dà hào, dùn nì shān sì. sēng zhī qí wèi yè jìn shì yě, wēi jù zhī, yǒu tǐng yǎng tiān tàn yuē:" yǒu tǐng qǐ yǐ rú zhě qī chǐ qū gǒu yán dàn xī, wèi shì shì kǒng bù? yòu qǐ yǐ shēn sǐ xiāo sì, yí zhǔ sēng huò?" yè qǐ, běi xiàng jiǔ kòu, nán wàng mǔ zài kòu, chū zǒu shān xià, zì jīng gǔ mù sǐ. luàn píng, wú yǐ shàng wén zhě, gù bāo zèng jiē bù jí.
叶有挺,字贞夫,福建寿宁人。康熙九年进士,甫释褐,即徒步南归。耿精忠以闽叛,檄郡邑,凡在籍搢绅悉坐名,勒限起送,有挺耻之,潜入江西界,佯言已死。逾年,以念母潜返,伪县令侦知之,持檄促赴召。有挺告母曰:“儿得进士,思有以报君父。今以进士被伪檄,是得一进士反为从逆之资。儿死不赴,如母何?”母以大义勉之,乃抱母大号,遁匿山寺。僧知其为叶进士也,微拒之,有挺仰天叹曰:“有挺岂以儒者七尺躯苟延旦夕,为释氏恐怖?又岂以身死萧寺,贻主僧祸?”夜起,北向九叩,南望母再叩,出走山下,自经古木死。乱平,无以上闻者,故褒赠皆不及。
tóng shí mǐn zhōng xùn nàn zhě: xiāo zhèn, hóu guān rén. shùn zhì jiǔ nián jìn shì, rèn shān xī dào jiān chá yù shǐ, dīng fù jiān, huí jí. jīng zhōng pàn, móu tǎo zhī, shì xiè, yù hài. zhāng sōng líng, pú tián rén. shùn zhì shí èr nián jìn shì, yóu shù jí shì lǚ qiān sì chuān cān yì. shí chuān shěng diāo bì, sōng líng jiā yì fǔ suí, liú wáng jiàn fù. cái quē guī lǐ, gěng nì pò yǐ wěi zhí, jī shù yuè, zhōng bù qū sǐ. shī dà cháo, fú qīng rén. kāng xī shí èr nián jìn shì. wén biàn, nì jīn zhī shān, mù zhuàng shì, zhù dà bīng jìn tǎo, zéi zhí zhī, jiáo shé mà zéi, ǒu xuè shù shēng sǐ. pú tián jǔ rén liú wèi lóng jiàn níng jǔ rén xiè bāng xié nán píng jǔ rén yuán rèn dān tú lìng zōu yí zhōu, jiē bù shòu wěi zhí. wèi lóng nì shēn shān jué lì sǐ. bāng xié jǔ jiā bì cūn luò zhōng, nì dǎng yǐ huǒ gōng zhī, bù chū, hé mén yù hài. yí zhōu wèi suǒ zhí, bù qū sǐ. guāng zé xiàn mín máo jǐn shēng, sù yǒu lì, zéi lìn qí cūn, yì dāng shì chì wèi liàn zǒng, dǎo dà bīng jìn jiǎo, yù fú, sǐ yún jì guān. qīng liú xiàn zhū shēng lǐ tíng, suí yì lìng shǒu chéng, bìng jí xiāng yǒng jù zhàn, xuán bèi zhí, lì zéi sǐ.
同时闽中殉难者:萧震,侯官人。顺治九年进士,任山西道监察御史,丁父艰,回籍。精忠叛,谋讨之,事泄,遇害。张松龄,莆田人。顺治十二年进士,由庶吉士屡迁四川参议。时川省彫敝,松龄加意抚绥,流亡渐复。裁缺归里,耿逆迫以伪职,羁数月,终不屈死。施大晁,福清人。康熙十二年进士。闻变,匿金芝山,募壮士,助大兵进讨,贼执之,嚼舌骂贼,呕血数升死。莆田举人刘渭龙、建宁举人谢邦协、南平举人原任丹徒令邹仪周,皆不受伪职。渭龙匿深山绝粒死。邦协举家避村落中,逆党以火攻之,不出,阖门遇害。仪周为所执,不屈死。光泽县民毛锦生,素有力,贼躏其村,邑当事饬为练总,导大兵进剿,遇伏,死云际关。清流县诸生李亭,随邑令守城,并集乡勇拒战,旋被执,詈贼死。
yòu yǒu zhāng cún zhě, shùn chāng rén. jīng zhōng luàn zuò, cún jiū yì lǚ bǎo yuán kēng xiāng, xié shòu zǒng bīng zhā, lìng lǜ zhòng chū jiāng xī, fēn dà jūn bīng shì, cún bù cóng. shí hé shuò ān qīn wáng yuè lè zhù shī nán chāng, cún qián shǐ fù jūn qián qǐ yuán, bìng tiáo shàng gōng zéi jī yí. yuè lè shòu cún zǒng bīng zhā, lìng hàn yù jiàn chāng shào wǔ tīng zhōu děng dì, qiě wèi nèi yìng. zéi zhēn zhī zhī, jí gōng yuán kēng. dì píng, wú xiǎn kě è, cún yǐ zhōng yì jī zhòng, lǚ bài zéi, zéi huì shén, fēn sān lù jiā gōng, zú yǐ bù zhī, cún bèi zhí, sǐ zhī.
又有张存者,顺昌人。精忠乱作,存纠义旅保元坑乡,胁授总兵劄,令率众出江西,分大军兵势,存不从。时和硕安亲王岳乐驻师南昌,存潜使赴军前乞援,并条上攻贼机宜。岳乐授存总兵劄,令捍御建昌、邵武、汀州等地,且为内应。贼侦知之,急攻元坑。地平,无险可扼,存以忠义激众,屡败贼,贼恚甚,分三路夹攻,卒以不支,存被执,死之。
dài jī, zì lì héng, fú jiàn cháng tài rén. shùn zhì liù nián jìn shì, shòu zhǔ shì, lì zhuǎn hú guǎng àn chá sī qiān shì. shí diān qián wèi rù bǎn tú, shàng jiāng fáng dào yóu yào. jī biàn lǚ suǒ bù, zì yuè zhōu zhì jiā yú, lì qī xùn, zào shào chuán xún luó, huán fú wú jǐng. yòu yú dòng tíng hú jiē lì sān xùn, xíng zhě yóu biàn zhī. hóng chéng chóu zhèng jīng lüè wǔ shěng, yǐ" hán fàn chóu" chēng zhī. xún qiān shǎn xī xī níng dào, wèi xíng, dīng fù jiān. fú chú, bǔ guǎng xī yòu jiāng dào, zhù liǔ zhōu. dōng lán tǔ qiú gòu huò rì jiǔ, jī yǐ ēn yì tiáo jiě zhī. dà qiú huáng yīng yuán shān luàn, zé zhǎn qú kuí yǐ xùn. zhū mán yòng shì huái dé wèi wēi, wán gěng jǐn huà. liǔ bǎo tún tián, jì diàn yú mín, jì shū jūn zū, fù yīng mín yì, wèi shēn qǐng dū fǔ, jù zòu huò miǎn. fù xiū qì wén miào jí luó chí sī hù èr xián cí. huì cháo mìng cái rén bìng jiān sī, jiě rèn guī lǐ, dū kè zhū zǐ, jiào yǐ zhōng xiào dà yì.
戴玑,字利衡,福建长泰人。顺治六年进士,授主事,例转湖广按察司佥事。时滇、黔未入版图,上江防道尤要。玑遍履所部,自岳州至嘉鱼,立七汛,造哨船巡逻,萑苻无警。又於洞庭湖接立三汛,行者尤便之。洪承畴正经略五省,以“韩、范俦”称之。寻迁陕西西宁道,未行,丁父艰。服除,补广西右江道,驻柳州。东阑土酋构祸日久,玑以恩意调解之。大酋黄应元煽乱,则斩渠魁以徇。诸蛮用是怀德畏威,顽梗尽化。柳堡屯田,寄佃於民,既输军租,复应民役,为申请督抚,具奏获免。复修葺文庙及罗池司户二贤祠。会朝命裁亻并监司,解任归里,督课诸子,教以忠孝大义。
gěng jīng zhōng luàn zuò, tái wān zéi wéi zhāng zhōu, shí jī cì zǐ lín wèi hǎi chéng gōng jiāng, shǒu dōng mén. zéi jié zhì chéng xià, shǐ zhāo lín jiàng. jī dà shēng hū lín jiān shǒu, wù yǐ lǎo rén wéi niàn. zéi nù, qiān qù. chéng pò, lín xiàng zhàn sǐ, hé mén wèi fú. dà bīng fù zhāng zhōu, zéi dùn, jī yǔ zi xíng děng chéng jiàn rù shān, ér qī yè rén bìng zhū yòu zǐ wèi zéi zhí fù tái wān, jī zhì bù wéi yì. zéi fù fàn hǎi chéng jí cháng tài, jī zài bèi zhí, xié zhī jiàng, bù cóng. yōu zhī mì shì, lì nián yú, zhōng bù wéi qū, zhāo xī sòng wén xìn gōng zhèng qì gē yǐ zì zhuàng. yī rì, gù wèi zi xǐ yuē:" wú jiǔ rǔ, bù sǐ hé wéi?" suì jué lì. shù rì, bìng shén, yì guān, mìng xǐ fú yè běi xiàng zài bài, yuē:" chén sǐ, mìng yě, dāng wèi lì guǐ shā zéi!" suǒ zhǐ bǐ, dà shū" wéi zhōng wéi xiào, kě yǐ fú rén" shù zì, ǒu xuè shù shēng sǐ, nián qī shí yǒu sì.
耿精忠乱作,台湾贼围漳州,时玑次子鏻为海澄公将,守东门。贼劫至城下,使招鏻降。玑大声呼鏻坚守,勿以老人为念。贼怒,牵去。城破,鏻巷战死,阖门为俘。大兵复漳州,贼遁,玑与子钘等乘间入山,而妻叶亻并诸幼子为贼执赴台湾,玑置不为意。贼复犯海澄及长泰,玑再被执,胁之降,不从。幽之密室,历年馀,终不为屈,朝夕诵文信公正气歌以自壮。一日,顾谓子铣曰:“吾久辱,不死何为?”遂绝粒。数日,病甚,衣冠,命铣扶掖北向再拜,曰:“臣死,命也,当为厉鬼杀贼!”索纸笔,大书“惟忠惟孝,可以服人”数字,呕血数升死,年七十有四。
liú qīn lín, jiāng nán yí zhēng rén. shùn zhì shí bā nián jìn shì. kāng xī bā nián, shòu guǎng xī fù chuān xiàn zhī xiàn. shí sān nián, guǎng xī jiāng jūn sūn yán líng pàn yīng wú sān guì, qiǎn wěi jiāng xiàn píng yuè fǔ, xuán wéi fù chuān. qīn lín mù xiāng yǒng chéng shǒu, yǔ zéi xiāng jù wǔ shí yú rì. tóng chéng bǎ zǒng yáng hǔ shòu yán líng wěi zhā, gōu tǔ zéi qiān yú zhù gōng, hǔ yè yǐn zéi rù, qīn lín lǜ jiā dīng lì zhàn, shā zéi sān shí yú, jiā dīng sǐ zhě qī, qīn lín bèi zhí. zéi jiā yǐ dú xíng, fù sòng guì lín. yán líng yòu xiáng, bù qū, jī zhī. qīn lín fù jué mìng cí sǐ, zhuī shì zhōng jié.
刘钦邻,江南仪徵人。顺治十八年进士。康熙八年,授广西富川县知县。十三年,广西将军孙延龄叛应吴三桂,遣伪将陷平乐府,旋围富川。钦邻募乡勇城守,与贼相拒五十馀日。同城把总杨虎受延龄伪劄,勾土贼千馀助攻,虎夜引贼入,钦邻率家丁力战,杀贼三十馀,家丁死者七,钦邻被执。贼加以毒刑,缚送桂林。延龄诱降,不屈,羁之。钦邻赋绝命词死,追谥忠节。
cuī chéng lán, xiāng lán qí hàn jūn. yóu guān xué shēng rèn yù lín zhōu zhōu pàn, shǔ téng xiàn zhī xiàn. shí sì nián, sūn yán líng dǎng wú fèng děng lǜ zéi shù qiān fàn téng xiàn, shuǐ lù jiā gōng, chéng lán yǔ shǒu bèi liú zhì gāo wāng yún lóng, diǎn shǐ huáng xīn dé shǒu yù. zéi zàn tuì, sì ér fù hé. yán líng jūn shù qiān, gōng chéng xī nán, dǐ yù yì lì. xún fǔ hóng chén míng fù qiǎn yuán bīng, xié lì jiǎo shā, zéi bù tuì. wěi jiāng jūn gōu chéng dé fù lǜ zéi wàn yú yóu hè xiàn lái, shì yì chì. chéng lán děng xiāng chí qī zhòu yè, chéng xiàn, chéng lán shǒu rèn èr zéi, mò yú zhèn, zhì gāo děng jūn sǐ zhī.
崔成岚,镶蓝旗汉军。由官学生任郁林州州判,署藤县知县。十四年,孙延龄党吴凤等率贼数千犯藤县,水陆夹攻,成岚与守备刘志高、汪云龙,典史黄新德守御。贼暂退,巳而复合。延龄军数千,攻城西南,抵御益力。巡抚洪陈明复遣援兵,协力剿杀,贼不退。伪将军缑成德复率贼万馀由贺县来,势益炽。成岚等相持七昼夜,城陷,成岚手刃二贼,殁於阵,志高等均死之。
xīn dé, guǎng dōng hǎi yáng rén. dú shū bù duō, hǎo qiǎn wén, rén jiē xiào zhī. shì jí shí, mìng qí zi rì dǎo fú mǔ guī yǎng. jì bèi zhí, zéi yù shòu yǐ wěi guān, xīn dé yuē:" wáng yàn zhāng qiě bù kěn jiàng táng, kuàng tiān cháo chén zǐ cóng zéi hū?" zéi yù tú chéng, xīn dé yuē:" chàng shǒu chéng zhě, guān yě, shā wèi zú yǐ, yú bǎi xìng hé yǔ?" zéi nù, cuò zhī, xīn dé mà bù jué kǒu. dāo fǔ jiāo xià, suì qí shī. jiā rén sì, bì yī, jiē sǐ yān. wēi guān sǐ shì, shì yóu zhòng zhī.
新德,广东海阳人。读书不多,好遣文,人皆笑之。事亟时,命其子日祷扶母归养。既被执,贼欲授以伪官,新德曰:“王彦章且不肯降唐,况天朝臣子从贼乎?”贼欲屠城,新德曰:“倡守城者,官也,杀尉足矣,於百姓何与?”贼怒,斮之,新德骂不绝口。刀斧交下,碎其尸。家人四,婢一,皆死焉。微官死事,世尤重之。
kē yǒng shēng, hàn jūn xiāng hóng qí rén. yóu yuán wài láng chū rèn hú nán liáng dào, lèi zhuó zhì hú guǎng xún fǔ. kāng xī èr shí qī nián, chì cái hú guǎng zǒng dū, lìng biāo bīng fēn bié cún chè. wǔ yuè, cái bīng xià féng lóng, tóng huǒ hū wèi xià bāo zi zhě, jié zhòng zuò luàn. èr shí èr rì, tū rù xún fǔ shǔ, jù zhě zhé rèn zhī. shāng yǒng shēng bì, duó qí yìn, fù shāng yǒng shēng zú, pū dì. xī qū qí qīn shǔ jiā rén chū zǒu, sōu lüè cái wù. yǒng shēng chéng jiàn zì yì sǐ. zéi sì chū piāo lüè, yǒng zhōu jǐn tián wèi shǒu bèi suí guāng qǐ yīng chéng shǒu, lì jié, sǐ zhī. wǔ chāng yǒng dìng yíng zhōng jūn shǒu bèi mèng tài áo zhàn jīn kǒu, yì zhōng pào mò. shǒu bèi lǐ guó jùn yáng fù féng lóng, cóng wéi yīng chéng. yè bàn, zéi qián tī dēng chéng, guó jùn jù míng zhēng dà hū, chéng zhōng jīng qǐ, jī bài zhī. tuō hái wǔ chāng, zú sǐ fán kǒu. shí shǔ bù zhèng shǐ zhě wèi yè yìng liú, zì yǒu chuán.
柯永升,汉军镶红旗人。由员外郎出任湖南粮道,累擢至湖广巡抚。康熙二十七年,饬裁湖广总督,令标兵分别存撤。五月,裁兵夏逢龙,同夥呼为夏包子者,结众作乱。二十二日,突入巡抚署,拒者辄刃之。伤永升臂,夺其印,复伤永升足,仆地。悉驱其亲属家人出走,搜掠财物。永升乘间自缢死。贼四出剽略,永州锦田卫守备随光启婴城守,力竭,死之。武昌永定营中军守备孟泰鏖战金口,亦中炮殁。守备李国俊阳附逢龙,从围应城。夜半,贼潜梯登城,国俊遽鸣钲大呼,城中惊起,击败之。脱还武昌,卒死樊口。时署布政使者为叶映榴,自有传。
dào chán, mǎn zhōu xiāng huáng qí rén, xìng dài jiā. chū wèi wáng fǔ zhǎng shǐ. kāng xī zhōng, è lǔ tè gá lēi dān fàn kā ěr kā, cháo mìng zhòng wài bèi bīng. sān shí wǔ nián, dà bīng sān lù jìn jiǎo, dào chán fèng chì wǎng yù gá lēi dān. xiān shì, sān shí yī nián, yuán wài láng mǎ dì fèng shǐ cè wàng ā lǎ bù tǎn, wèi gá lēi dān lüè zhí, bù qū sǐ. zhì shì zéi fù yòu xiáng, dào chán kàng shēng mà zéi, sǐ zhī.
道禅,满洲镶黄旗人,姓戴佳。初为王府长史。康熙中,厄鲁特噶勒丹犯喀尔喀,朝命中外备兵。三十五年,大兵三路进剿,道禅奉敕往谕噶勒丹。先是,三十一年,员外郎玛第奉使策妄阿喇布坦,为噶勒丹掠执,不屈死。至是贼复诱降,道禅抗声骂贼,死之。
lǐ mào jí, fú jiàn zhāng pǔ rén. tái wān shuǐ shī yíng bǎ zǒng, píng rì bù yǐ guān xiǎo zì bēi. kāng xī liù shí nián, tǔ zéi zhū yī guì luàn zuò, zì qǐng yú fù jiāng xǔ yún. zhàn bài bèi qín, zéi qú guài qí bù guì, chì zhī, mào jí jǔ zú tī qí àn, àn fān, fèn lì duàn fù, zhí qián duó dāo shā zéi. zéi gòng zhuó zhī, tóu nǎo pò liè, shàng mà bù jué kǒu, zéi suì qí shī.
李茂吉,福建漳浦人。台湾水师营把总,平日不以官小自卑。康熙六十年,土贼朱一贵乱作,自请於副将许云。战败被擒,贼渠怪其不跪,叱之,茂吉举足踢其案,案翻,奋力断缚,直前夺刀杀贼。贼共斫之,头脑破裂,尚骂不绝口,贼碎其尸。
liú kūn, zì yù yán, sì chuān bǎo níng rén. yóu wǔ jǔ cóng jūn yǒu gōng. yōng zhèng bā nián, zhuó quán yún nán dōng wū yíng yóu jī, zuǒ zǒng bīng liú qǐ yuán shǒu chéng. wū méng yí lù wàn fú zhě, jiù tǔ zhī fǔ wàn zhōng zú dì yě. xiān shì, fǔ lì sì chuān, wàn zhōng shù rǎo yún nán biān jiè, yún guì zǒng dū è ěr tài qín jū fú fǎ, shǐ wàn fú fù dǐng kūn xí zhí, yí lì yún nán. shí gǎi tǔ guī liú, jì shè dōng chuān fǔ, cì jí wū méng, gǎi shòu dǐng kūn shǒu bèi, qù fù quē. dǐng kūn yàng yàng xíng, mì shǐ wàn fú shān zhū mán wèi luàn. wèi fā, kūn mì gào qǐ yuán wèi bèi, qǐ yuán miè shì zhī, xí wàn fú lái jiàn. wàn fú jù, suì sǒu zhòng fǎn, wéi fǔ chéng. kūn wén biàn, jiě suǒ pèi dāo yǔ qī zhāng shì jué, chū yǔ qǐ yuán shāng yù zéi cè, jiē bù yīng. ér yóu jī wāng rén dú yǐ fǔ zéi shuō qǐ yuán, qǐ yuán cóng zhī, dēng chéng bèi zéi rǔ. kūn suì kāi chéng, lǜ shù shí qí dà hū fù zéi, yóu jī mǎ bǐng lún yǔ zhī jù. zhǎn shù bǎi jí, zéi shāo què. yě yí shù wàn fēng zhì, kūn suì yǔ bǐng lún xiāng shī, shì yì gū. zhuǎn zhàn zhì cì rì, nǔ chuān zuǒ xié, chuàng shén, běi xiàng zài bài, gē jīn zhàn xuè, dà shū shí bì yuē" lín lí xiān xuè tòu zhēng yī, bào guó dān xīn zǒng bù yí" shí sì zì, bá dāo zì wěn sǐ. zéi tàn qí zhōng, yǐ tǔ fù zhī ér qù. kūn qī wén biàn, zé yǐ kūn pèi dāo shǒu zhuó èr nǚ jí qiè, nǎi yǐn dāo chūn hóu, yī mén tóng xùn yān, yǔ jiàn liè nǚ zhuàn.
刘昆,字玉岩,四川保宁人。由武举从军有功。雍正八年,擢权云南东乌营游击,佐总兵刘起元守城。乌蒙夷禄万福者,旧土知府万锺族弟也。先是,府隶四川,万锺数扰云南边界,云贵总督鄂尔泰擒鞫伏法,使万福父鼎坤袭职,移隶云南。时改土归流,既设东川府,次及乌蒙,改授鼎坤守备,趣赴阙。鼎坤怏怏行,密使万福煽诸蛮为乱。未发,昆密告起元为备,起元蔑视之,檄万福来见。万福惧,遂嗾众反,围府城。昆闻变,解所佩刀与妻张氏诀,出与起元商御贼策,皆不应。而游击汪仁独以抚贼说起元,起元从之,登城被贼辱。昆遂开城,率数十骑大呼赴贼,游击马秉伦与之俱。斩数百级,贼稍卻。野夷数万蜂至,昆遂与秉伦相失,势益孤。转战至次日,弩穿左胁,创甚,北向再拜,割襟蘸血,大书石壁曰“淋漓鲜血透征衣,报国丹心总不移”十四字,拔刀自刎死。贼叹其忠,以土覆之而去。昆妻闻变,则以昆佩刀手斫二女及妾,乃引刀椿喉,一门同殉焉,语见列女传。
bǐng lún jì shī kūn, yì zhuǎn shān qìng jiān, biāo guàn qí yí, yóu shǒu tuán shù zéi, lì jié, tiào yá sǐ.
秉伦既失昆,亦转山箐间,镖贯其颐,犹手剸数贼,力竭,跳崖死。
shí guān wū méng tōng pàn zhě wèi liú zhèn bǎo. zhèn bǎo, zì chǔ shàn, jiāng xī péng zé rén. yóu jǔ rén kǎo shòu zhōng shū shè rén, fā yún nán yòng zhī xiàn. è ěr tài qì qí cái, zòu zhuó tōng pàn. zhèn bǎo jì lì rèn, zhù dà guān zhèn, zhèn jù fǔ sān bǎi lǐ, wèi miáo jiāng xīn pì dì. miáo jǐng jì jí, yǐ zhèn bǎo shú ān miáo qíng, xí wǎng zhāo yù. zhì zé kāi chén huò fú, cí shén bèi. miáo nì kàng zhī, fǎn zhí zhèn bǎo. zhèn bǎo mà zéi liè, zhēng zhuó zhī, zhī tǐ mí suì. shì píng, diān rén yǐ zhèn bǎo yǔ kūn shòu hài yóu kù, wèi lì miào sì, chēng èr liú gōng cí.
时官乌蒙通判者为刘镇宝。镇宝,字楚善,江西彭泽人。由举人考授中书舍人,发云南用知县。鄂尔泰器其材,奏擢通判。镇宝既莅任,驻大关镇,镇距府三百里,为苗疆新辟地。苗警既急,以镇宝熟谙苗情,檄往招谕。至则开陈祸福,词甚备。苗逆抗之,反执镇宝。镇宝骂贼烈,争斫之,支体糜碎。事平,滇人以镇宝与昆受害尤酷,为立庙祀,称二刘公祠。
luó míng xù, hú běi hàn yáng rén. kāng xī wǔ shí nián jǔ rén, rèn guì zhōu má hā zhī zhōu jiān shǔ huáng píng zhōu shì. yōng zhèng shí sān nián chūn, gǔ zhōu miáo pàn, xié qīng píng huáng píng shī bǐng zhèn yuǎn sì zhōu xiàn, shēng shú miáo jiē yīng. sì yuè, xiàn qīng píng xiàn zhī kǎi lǐ xùn, qù huáng píng xīn zhōu sān shí lǐ. míng xù shí zài huáng píng, wén biàn, qū xīn zhōu móu shǒu yù. huán zhōu miáo jiē qǐ, chí bào fǔ xiàn jí yuán, bù yīng. miáo dà fén lüè, míng xù yǐ chéng wáng yǔ wáng zì shì. kè chén xiàn zhě, qǐng yǔ jù, míng xù què zhī. xiàn yǐ" jūn néng wéi zhōng chén, wǒ dú bù néng wéi yì shì" wèi duì, xiāng yǔ xún hòu shān yǒu shù kě yuán xì zhě, gè mò shí zhī. míng xù nǎi jiě liǎng zhōu yìn fù jiàn pū sòng shěng, chū gōng tǎng qiān fù shū lì cáng mǒu chù, yuē:" kě yǐ sǐ yǐ!" huò yuē:" cǐ shǔ shì yě, yǒu běn zhōu zài, hé bù qù cǐ ér bǎo má hā?" huò yuē:" cǐ xīn zhōu yě, hé bù qù cǐ ér bǎo jiù zhōu?" jiē zhì bù tīng. huò gào yuē:" chéng xiàn yǐ!" jí qū xiàng suǒ shí chù, jiāng zì jīng. é yòu gào zéi yóu wèi rù, zé yòu xú yǔ xiàn hái, dēng chéng shǒu. dài shǐ shí qì xiè jǐn, chéng zhōng huǒ qǐ, wú kě zài shǒu, nǎi zú yǔ xiàn zhì hòu shān guà shù yǐ sǐ. cóng sǐ zhě shù rén, zhū shēng chū zhèn zhōu dà rèn liǎng jiā jiē sǐ zhī. xiàn, zhè jiāng shān yīn rén.
罗鸣序,湖北汉阳人。康熙五十年举人,任贵州麻哈知州、兼署黄平州事。雍正十三年春,古州苗叛,胁清平、黄平、施秉、镇远四州县,生熟苗皆应。四月,陷清平县之凯里汛,去黄平新州三十里。鸣序时在黄平,闻变,趋新州谋守御。环州苗皆起,驰报府县急援,不应。苗大焚掠,鸣序以城亡与亡自誓。客陈宪者,请与俱,鸣序卻之。宪以“君能为忠臣,我独不能为义士”为对,相与寻后山有树可援系者,各默识之。鸣序乃解两州印付健仆送省,出公帑千付书吏藏某处,曰:“可以死矣!”或曰:“此署事也,有本州在,何不去此而保麻哈?”或曰:“此新州也,何不去此而保旧州?”皆置不听。或告曰:“城陷矣!”即趋向所识处,将自经。俄又告贼犹未入,则又徐与宪还,登城守。迨矢石器械尽,城中火起,无可再守,乃卒与宪至后山絓树以死。从死者数人,诸生初震、周大任两家皆死之。宪,浙江山阴人。