wáng qìng yún tán tíng xiāng mǎ xīn yí lǐ zōng xī xú zōng gàn wáng kǎi tài guō bǎi yīn
王慶雲 譚廷襄 馬新貽 李宗羲 徐宗幹 王凱泰 郭柏蔭
wáng qìng yún, zì yàn tīng, fú jiàn mǐn xiàn rén. dào guāng jiǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. èr shí qī nián, dà kǎo yī děng, zhuó shì dú xué shì, qiān tōng zhèng fù shǐ. qìng yún tōng zhī shí shì, yóu jiū xīn cái zhèng, qióng qí lì bìng, jī qí chū rù. wén zōng jí wèi qiú yán, qìng yún shū qǐng tōng yán lù, shěng lì àn, kuān mín lì, zhòng guó jì. qí yán zhòng guó jì, lüè wèi: jīn suì rù sì qiān sì wǔ bǎi wàn, suì chū zài sì qiān wàn yǐ xià, tián fù shí zhēng jìn zhǐ èr qiān bā bǎi wàn. fū hàn lǎo shì chū ǒu rán, ér suì suì lún liú qǐng huǎn yán kè suì é qī bǎi sì shí yú wàn, shí zhēng cháng bù jí wǔ bǎi wàn. shēng chǐ rì zēng, ér xiāo yán rì chù. nán hé jīng fèi, jiā qìng shí zhǐ bǎi yú wàn, ěr lái dì zēng zhì sān bǎi wǔ liù shí wàn. rù shǎo chū duō, zhì zhī bù wèn, sī wèi yī qiè gǒu qiě zhī jì, hé rú qǔ zì yǒu zhī cái, xiáng xì jiǎng qiú: dì dīng hé yǐ suì suì qǐng huǎn? yán kè hé yǐ chù chù chù xiāo? hé gōng hé yǐ nián nián bào xiǎn? bì děi bì zhī suǒ zài ér gé chú zhī. zòu rù, shàng shēn wěi yān.
王慶雲,字雁汀,福建閩縣人。道光九年進士,選庶吉士,授編修。二十七年,大考一等,擢侍讀學士,遷通政副使。慶雲通知時事,尤究心財政,窮其利病,稽其出入。文宗即位求言,慶雲疏請通言路,省例案,寬民力,重國計。其言重國計,略謂:「今歲入四千四五百萬,歲出在四千萬以下,田賦實徵近止二千八百萬。夫旱潦事出偶然,而歲歲輪流請緩;鹽課歲額七百四十餘萬,實徵常不及五百萬。生齒日增,而銷鹽日絀。南河經費,嘉慶時止百餘萬,邇來遞增至三百五六十萬。入少出多,置之不問,思為一切苟且之計,何如取自有之財,詳細講求:地丁何以歲歲請緩?鹽課何以處處絀銷?河工何以年年報險?必得弊之所在而革除之。」奏入,上深韙焉。
shí mìng zhòng wài dà chén bǎo jiàn rén cái, lǐ bù shì láng céng guó fān jǔ qìng yún yǐ yīng, zhào zhuó zhān shì, shǔ shùn tiān fǔ yǐn. xián fēng yuán nián, shòu hù bù shì láng, réng shǔ fǔ yǐn. nèi wù fǔ yì lìng zhuāng tóu zēng zū, diàn hù bù yīng, zé lēi xiàn tuì dì. qìng yún xié zhí lì zǒng dū nè ěr jīng é yuán qián lóng jiān tíng shè zhuāng tóu, jiā qìng jiān zòu jìn zēng zū duó diàn liǎng àn, zòu qǐng chì nèi wù fǔ bù dé rèn yì jiā zū. hù bù qǐng gǎi hé dōng yán zhèng zhāng chéng, bìng qīng zhā shān xī zhōu xiàn kuī kōng, mìng qìng yún xié zhè jiāng bù zhèng shǐ lián yīng wǎng àn.
時命中外大臣保薦人材,禮部侍郎曾國藩舉慶雲以應,詔擢詹事,署順天府尹。咸豐元年,授戶部侍郎,仍署府尹。內務府議令莊頭增租,佃戶不應,則勒限退地。慶雲偕直隸總督訥爾經額援乾隆間停設莊頭,嘉慶間奏禁增租奪佃兩案,奏請敕內務府不得任意加租。戶部請改河東鹽政章程,並清查山西州縣虧空,命慶雲偕浙江布政使聯英往按。
xún zòu dìng qīng zhā kuī kōng zhāng chéng, bìng huì shān xī xún fǔ nà sū tú zòu yán: jìn shāng péi lèi, yī zài yán běn jù, yī zài fú fèi duō, yī zài yùn jiǎo zhòng. guān yán jì guì, sī fàn suì chéng jiān màn yán. cóng qián yán jià měi shí sān wǔ shí liǎng, zì zuò shāng dùn jī jū qí, qí dì dìng piào, zū diǎn mí cháng, yī yè shù zhǔ, rén rén móu lì. yī shí zhī yán, guì bǎi sān sì shí liǎng, yùn shāng ān dé bù kùn? hé dōng yán xíng sān xǐng, chóu yīng fán duō, zǒng shāng fēn pài zhě hào wèi tīng tān, sàn shāng zì sòng zhě suì yǒu cháng lì, tǒng jì èr shí liù wàn yú liǎng, jǐ dá suì kè zhī bàn. jiā yǐ shí yán jiǎo fèi duō zhì bǎi liǎng, yīn qí dìng jià nán zēng, suì zhì xiāng shuài wèi wěi, chān shā duǎn chèng, mín shí yù jiān. chén děng gōng tóng shāng zhuó, qīng yán běn bì xiān dìng chí jià, gé fú fèi bì xiān xíng piào fǎ, jiǎn yùn jiǎo bì xiān fēn kǒu àn, jiāng jī sī zhī fǎ bìng yù qí zhōng. gài yán yǒu zhuān shāng, piào wú dìng fàn, dà yào zài liú shāng zhāo fàn, xiān kè hòu yán, ér hòu yǐn mù bù zhì xū xuán, kè é wú yú duǎn chù. xiàng lái zuò shāng áng jià, zǒng yǐ quē chǎn wèi cí. chén lǎn chí miàn kuān guǎng, lǔ qì nóng hòu, jí yǔ yáng bù qí, póu duō yì guǎ, zú fū wǔ qiān liù bǎi yú shí zhī é. yán guì bù zài quē chǎn, ér zài shòu sī. nǐ dìng bái yán yī shí guì zhǐ liù shí liǎng, qīng yán dì jiǎn, zuò shāng gōng běn wài yǒu yíng yú. lìng gè shāng lì fǎ hù jī, dàn shǐ yán bù páng liú, shāng yán zì fù, dìng piào xiāo jià, yì fù shān shān. qí dì zū diǎn, xiān jǐn yùn shāng, zǒng qī jiǎn qīng chéng běn, jìn wèi kè guān lì fú fèi, bié chóu gōng yòng. měi piào zhēng yín qī fēn yǒu qí, suí kè shōu fā, cǐ wài xū suǒ, zuò zāng kē zuì. qí lǐng piào zhāo fàn chè yán jié jiǎo zhū shì, xī fǎng liǎng huái chéng lì, wēi wèi biàn tōng, yǐ guī jiǎn yì. hé dōng yán xíng hé nán yǐn dì, zì jiā qìng èr shí sì nián gǎi wèi shāng yùn mín xiāo, yǐ huì xìng zhèn wèi fā yán kǒu àn, shāng mín chēng biàn. nǐ jiāng shǎn xī shān xī huì xìng zhèn fēn wèi sān lù, bù xǔ chān yuè, yán dào fā fàn suí xiāo, yì tīng shāng rén zì yùn, jiān fáng jiā sī, lì dù zuò wěi. tǒng jì hé dōng quán gāng, bǐ jiào xī jià, cái fú gǎi àn, nián shěng qī shí yú wàn. dé rén shǒu fǎ, shāng lì bù pí. jí jiān yǒu xiē yè, huò yùn shāng guī bìng, huò zuò shāng chéng chōng, yǒng jué jǔ shāng bǎo shāng zhū bì. xià bù yì xíng.
尋奏定清查虧空章程,並會山西巡撫那蘇圖奏言:「晉商賠累,一在鹽本鉅,一在浮費多,一在運腳重。官鹽既貴,私販遂乘間蔓延。從前鹽價每石三五十兩,自坐商囤積居奇,畦地錠票,租典靡常,一業數主,人人牟利。一石之鹽,貴百三四十兩,運商安得不困?河東鹽行三省,酬應繁多,總商分派者號為廳攤,散商自送者歲有常例,統計二十六萬餘兩,幾達歲課之半。加以石鹽腳費多至百兩,因其定價難增,遂至相率為偽,攙沙短秤,民食愈艱。臣等公同商酌,輕鹽本必先定池價,革浮費必先行票法,減運腳必先分口岸,將緝私之法並寓其中。蓋鹽有專商,票無定販,大要在留商招販,先課後鹽,而後引目不致虛懸,課額無虞短絀。向來坐商昂價,總以缺產為詞。臣覽池面寬廣,滷氣醲厚,即雨暘不齊,裒多益寡,足敷五千六百餘石之額。鹽貴不在缺產,而在售私。擬定白鹽一石貴止六十兩,青鹽遞減,坐商工本外有贏餘。令各商立法互稽,但使鹽不旁流,商鹽自富,錠票銷價,亦復刪芟。畦地租典,先侭運商,總期減輕成本,禁衛課官吏浮費,別籌公用。每票徵銀七分有奇,隨課收發,此外需索,坐贓科罪。其領票、招販、掣鹽、截角諸事,悉仿兩淮成例,微為變通,以歸簡易。河東鹽行河南引地,自嘉慶二十四年改為商運民銷,以會興鎮為發鹽口岸,商民稱便。擬將陝西、山西、會興鎮分為三路,不許攙越,鹽到發販隨銷,亦聽商人自運,兼防夾私,力杜作偽。統計河東全綱,比較昔價,裁浮改岸,年省七十餘萬。得人守法,商力不疲。即間有歇業,或運商歸併,或坐商承充,永絕舉商、保商諸弊。」下部議行。
qìng yún jì míng xí jì zhèng, zhǔ bù shì, xiān hòu zòu qǐng qīng lí jiāng níng sū zhōu ān huī sān bù zhèng sī lì yīng rù bō yán wèi zào bào gè kuǎn, zì dào guāng sān nián zhì xián fēng yuán nián, fán qiān wǔ shí jiǔ kuǎn, jiǔ bǎi sān shí liù wàn liǎng. yòu zòu yán: jiāng nán fù jiǎ tā shěng, é zhēng wǔ bǎi èr shí jiǔ wàn, dào guāng shí liù nián, huō qiàn wǔ bǎi liù shí yú wàn, jì shí nián juān yī nián zhī é èr shí liù nián, huō qiàn yī qiān yú wàn, jì shí nián juān liǎng nián. jí xián fēng èr nián, huō qiàn yī qiān sān bǎi yú wàn, shí nián jǐ juān sān nián. qǐng chì jiāng sū dū fǔ, shú tián wèi wán, bù dé hùn rù cì nián huǎn zhēng. yòu zòu fù mǐn zhè zǒng dū jì zhī chāng děng yǐ mǐn jiǎn pí lèi, qǐng zhǎn huǎn yún dài é kè, yán: mǐn jiǎn suǒ yǐ pí lèi, bìng zài sī yán chōng chì, fú fèi fán zhòng. zhī chāng děng yì tíng yún dài kè liù wàn yú, pài rèn xù lì kè èr wàn yú, wǔ nián zhī hòu, yún dài qǐ zhēng, lì kè réng nà. zhāo sān mù sì, kǒng wú cǐ bàn fǎ. yòu yán: zhī chāng děng dàn chén liào lǐ zhī nán, wèi chóu bǔ jiù zhī fǎ, huò jiù chǎng zhēng kè, huò àn bāo chōu shuì. yīng lìng zé yī kě xíng zhī cè, lìng yì jù zòu. yòu zòu fù jiāng xī xún fǔ zhāng fèi qǐng bō yuè yán jì xiāo, yán: jiāng xī jiè bō yuè yán, qián míng zǒng zhì chén nán jīn xún fǔ wáng shǒu rén cháng xíng zhī, suǒ wèi bù jiā fù ér cái zú, bù rǎo mín ér shì bàn, qí fǎ zhì shàn. yīng lìng sù chóu zūn bàn. yòu zòu: diān qián jiě yùn tóng qiān, dào yuǎn zǔ bīng. yīng lìng yú tí zhèn zhù zā zhòng bīng zhī chù, chóu zhù zhì qián, bìng yú fù jìn shuǐ cì jiān zhù dà qián, yùn sì chuān liǎng hú yì yín, bìng pài mín jiān jiāo nà dì dīng shuì kè. yòu zòu: xīn jiāng nán běi liǎng lù zhù bīng sì wàn, suì xū jīng fèi yī bǎi sān sì shí wàn, chuí jí bǎi nián, wèi shù wàn wàn. qǐng tíng shǎn shěng guān bīng huàn fáng kā shí gá ěr děng bā chéng, jí yóu yī lí wū lǔ mù qí mǎn lǜ yíng chì bō, wǔ nián gèng huàn, kě suì shěng shù shí wàn. yòu zòu qǐng cái dōng hé hé dū nán hé hé kù dào bìng liǎng hé tīng yuán xiū fáng jīng fèi, nán hé bù dé guò bǎi wàn, dōng hé bù dé guò qī bā shí wàn, bìng cái cáo dū, guī nán hé zǒng dū jiān guǎn. gè shū duō rú suǒ yì xíng. xún shòu shǎn xī xún fǔ.
慶雲既明習計政,主部事,先後奏請清釐江寧、蘇州、安徽三布政司例應入撥、延未造報各款,自道光三年至咸豐元年,凡千五十九款,九百三十六萬兩。又奏言:「江南賦甲他省,額徵五百二十九萬,道光十六年,豁欠五百六十餘萬,計十年蠲一年之額;二十六年,豁欠一千餘萬,計十年蠲兩年。及咸豐二年,豁欠一千三百餘萬,十年幾蠲三年。請飭江蘇督撫,熟田未完,不得混入次年緩徵。」又奏覆閩浙總督季芝昌等以閩鹼疲累,請展緩勻代額課,言:「閩鹼所以疲累,病在私鹽充斥,浮費繁重。芝昌等議停勻代課六萬餘,派認續例課二萬餘,五年之後,勻代起徵,例課仍納。朝三暮四,恐無此辦法。」又言:「芝昌等但陳料理之難,未籌補救之法,或就場徵課,或按包抽稅。應令擇一可行之策,另議具奏。」又奏覆江西巡撫張芾請撥粵鹽濟銷,言:「江西借撥粵鹽,前明總制陳南金、巡撫王守仁嘗行之,所謂不加賦而財足,不擾民而事辦,其法至善。應令速籌遵辦。」又奏:「滇、黔解運銅鉛,道遠阻兵。應令於提鎮駐紥重兵之處,籌鑄制錢,並於附近水次兼鑄大錢,運四川、兩湖易銀,並派民間交納地丁稅課。」又奏:「新疆南、北兩路駐兵四萬,歲需經費一百三四十萬,垂及百年,為數萬萬。請停陝省官兵換防喀什噶爾等八城,即由伊犁、烏魯木齊滿、綠營飭撥,五年更換,可歲省數十萬。」又奏請裁東河河督南河河庫道並兩河廳員修防經費,南河不得過百萬,東河不得過七八十萬,並裁漕督,歸南河總督兼管。各疏多如所議行。尋授陝西巡撫。
sì nián, yuè fěi rǎo hé nán, qìng yún fù tóng guān, yǔ tí dū fēng shēn jiāng jūn zā lā fēn chóu fáng yù. yòu zì tóng guān fù shāng nán, biàn lì gè ài. shàng mìng fēng shēn lǜ bīng zhù xiāng yáng. yuè fěi xiàn wǔ chāng, qìng yún qǐng yǐ hú běi huì chéng zàn yí xiāng yáng, shān xī sì chuān xié chóu jūn xiǎng, bǎo quán dà jú. xún diào shān xī xún fǔ.
四年,粵匪擾河南,慶雲赴潼關,與提督豐紳、將軍紥拉芬籌防禦。又自潼關赴商南,遍歷各隘。上命豐紳率兵駐襄陽。粵匪陷武昌,慶雲請以湖北會城暫移襄陽,山西、四川協籌軍餉,保全大局。尋調山西巡撫。
wǔ nián, zòu yán: lù yán xíng xiāo shān xī shǎn xī hé nán sān xǐng, shǎn huàn yán duō, jìn kǔ zhí guì. nǐ jiāng shǎn yǐn yún xiāo jìn shěng sān bǎi qī shí shí. jìn yǐn zé jiù dì yuǎn jìn, gōng píng dìng jià. wéi hé nán guān yùn yǐ jué chàng xíng, nǐ jiān xíng mín yùn, yǐ guǎng zhāo lái. jìn zhǐ jí lán tài huā mǎ chí yán qīn xiāo. yòu yán: shǎn shěng kè guī dì dīng, shū nà bù qián, qǐng fǎng hé nán zhāo fàn mín yùn, yú hé dōng hé xī zé dì shè jú jī chá. yòu zòu yán: jūn xìng yǐ lái, gè jūn yíng yòng yín chū nà, yì qián mǎi liáng, suì fēng yín yù, hé biàn rú zhī! jīn yòng bīng zhī dì, fù shuì bù quán, yǎng gěi lín shěng, wán shàn zhī qū, zhèng gōng bù zú, zuǒ yǐ juān shū. dāng cǐ gǔ guì qián huāng, yǐ yín yì qián, yǐ qián yì liáng, hào zhé dà bàn. wǎng shí bīng jī, dé yín kě bǎo, kǒng cǐ hòu yǐ yín yì bù kě bǎo, kuàng yín qiě bù kě cháng jì. nǐ lìng zhōu xiàn niǎn dòng cāng gǔ, jiě xiǎng jiān yòng zhì qián, zhōu jí kě tōng, yí wú bù biàn. jūn rú suǒ qǐng.
五年,奏言:「潞鹽行銷山西、陝西、河南三省,陝患鹽多,晉苦值貴。擬將陝引勻銷晉省三百七十石。晉引則就地遠近,公平定價。惟河南官運已覺暢行,擬兼行民運,以廣招徠。禁止吉蘭泰、花馬池鹽侵銷。」又言:「陝省課歸地丁,輸納不前,請仿河南招販民運,於河東、河西擇地設局稽查。」又奏言:「軍興以來,各軍營用銀出納,易錢買糧,歲豐銀裕,何便如之!今用兵之地,賦稅不全,仰給鄰省,完善之區,正供不足,佐以捐輸。當此穀貴錢荒,以銀易錢,以錢易糧,耗折大半。往時兵飢,得銀可飽,恐此後以銀亦不可飽,況銀且不可常繼。擬令州縣碾動倉穀,解餉兼用制錢,舟楫可通,宜無不便。」均如所請。
yòu zòu: shān xī qián míng bī jìn sān biān jùn xiàn, lǜ mín zhú bǎo zì wèi. yī xiàn shí yú bǎo zhì bǎi shù shí bǎo, xīng luó gāng bù. jīn wéi yún zhōng dài shuò, bǎo zhài xiāng lián, shěng nán gè shǔ, zé duō cán quē, dāng lìng shàn wán. dìng shè guī, lì yì xué, huà dǎo shǎo zhuàng duò yóu, hé jì sài yǐ lián qí qíng, xiāng shǒu wàng yǐ qí qí lì. yǒu shì zé jù shǒu, wú shì zé sǎn jū, yú wú xíng zhōng yù jiān bì qīng yě zhī fǎ. yòu yǐ hé nán nán yáng zhū dì hàn huáng, qǐng chì fā cāng chóu zhèn, bǐ zāi mín bù wèi tǔ fěi gōu xié, yǐ jiù zāi jí yǐ mǐ huàn. niǎn fěi rǎo nán yáng, qìng yún mì chén shěng nán fēn sān lù, qiǎn bīng xún fáng.
又奏:「山西前明逼近三邊郡縣,率民築堡自衛。一縣十餘堡至百數十堡,星羅釭布。今惟雲中、代、朔,堡寨相連,省南各屬,則多殘缺,當令繕完。定社規,立義學,化導少壯惰游,合祭賽以聯其情,相守望以齊其力。有事則聚守,無事則散居,於無形中寓堅壁清野之法。」又以河南南陽諸地旱蝗,請飭發倉籌賑,俾災民不為土匪勾脅,以救災即以弭患。捻匪擾南陽,慶雲密陳省南分三路,遣兵巡防。
zhuó sì chuān zǒng dū, guì zhōu sī nán jiào fěi wèi luàn, qìng yún qiǎn bīng fáng yǒu yáng xiù shān, qǐng chì zǒng bīng jiǎng yù lóng zì zhèn yuǎn guī fù sī nán. xún zòu sì chuān jiù yǒu guō fěi, dào àn duō yú tā shěng, chì gè shǔ xíng bǎo jiǎ, lì xiàn bǔ dào. yòu zòu yú yǒu yáng shè tún tián, fēn shè tún bīng zhù fáng chéng xiāng yào ài. yòu zòu: chuān shěng chāi yì bǔ dào, chuán zhèng qǐ zāng, zhé jiū duō rén, chí xiè sōu lüè, míng yuē sǎo tōng zhě, cǐ yǔ qiáng dào wú yì. qǐng zhào qiáng dào lǜ, bù fēn shǒu cóng jiē zhǎn, bīng dīng yǒu fàn tóng zhī. jūn xià bù yì xíng.
擢四川總督,貴州思南教匪為亂,慶雲遣兵防酉陽秀山,請飭總兵蔣玉龍自鎮遠規復思南。尋奏四川舊有嘓匪,盜案多於他省,飭各屬行保甲,立限捕盜。又奏於酉陽設屯田,分設屯兵駐防城鄉要隘。又奏:「川省差役捕盜,傳證起贓,輒糾多人,持械搜掠,名曰『掃通』者,此與強盜無異。請照強盜律,不分首從皆斬,兵丁有犯同之。」均下部議行。
xún yǐ qián fěi fén lüè, jiàn jìn qí nán, qiǎn bīng chū jìng gōng céng luán shān fēi tī yán zhū ài, yòu pò hú jiā píng zéi cháo. jiǔ nián, jiān shǔ chéng dū jiāng jūn, diào liǎng guǎng zǒng dū. xíng cì hàn yáng, yǐ bìng qǐ bà, xǔ zhī. xuán zhào yì jīng shī, bìng wèi jí xíng. shí yī nián, mù zōng jí wèi, shòu zuǒ dōu yù shǐ, zhuó gōng bù shàng shū. tóng zhì yuán nián sān yuè, qìng yún jiāng lì jí fù zhào, qián yī rì jù bìng, zú, shì wén qín. sūn rén kān, xún lì yǒu chuán.
尋以黔匪焚掠,漸近綦南,遣兵出境攻層巒山、飛梯岩諸隘,又破胡家坪賊巢。九年,兼署成都將軍,調兩廣總督。行次漢陽,以病乞罷,許之。旋召詣京師,病未即行。十一年,穆宗即位,授左都御史,擢工部尚書。同治元年三月,慶雲將力疾赴召,前一日劇病,卒,諡文勤。孫仁堪,循吏有傳。
tán tíng xiāng, zì zhú yá, zhè jiāng shān yīn rén. dào guāng shí sān nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, sàn guǎn shòu xíng bù zhǔ shì, zài qiān láng zhōng. chū wèi zhí lì yǒng píng zhī fǔ, diào bǎo dìng, qiān shùn tiān fǔ yǐn, zhuó xíng bù shì láng. xián fēng liù nián, chū wèi shǎn xī xún fǔ. zhí shěng cǎi mǐ yùn jīng cāng, tíng xiāng shū yán: shǎn xī chǎn mǐ shǎo, zhuǎn shū bù biàn. qǐng gǎi zhé jiè kuǎn, yóu bù zhào dí, fèi jié ér shì jí. qī nián, shǔ zhí lì zǒng dū.
譚廷襄,字竹厓,浙江山陰人。道光十三年進士,選庶吉士,散館授刑部主事,再遷郎中。出為直隸永平知府,調保定,遷順天府尹,擢刑部侍郎。咸豐六年,出為陝西巡撫。直省采米運京倉,廷襄疏言:「陝西產米少,轉輸不便。請改折解款,由部召糴,費節而事集。」七年,署直隸總督。
shì shí yīng fǎ é měi sì guó hé jūn xiàn guǎng dōng shěng chéng, tíng xiāng shū qǐng fēng huò bì guān, ēn wēi bìng yòng, shàng yǐ hǎi yùn zài tú, jī zhī shēng biàn, xū shēng wú shí yì, bù yǔn. bā nián sì yuè, yīng bīng běi fàn, zhàn dà gū pào tái, kuī nèi hé. dà gū kǒu wài jī shā, hǎi zhōu bù néng zhí rù, dí zhōu zhì, shù yǐ xiǎo qì chuán cǎi cè. shí fāng yì kuǎn, bù wèi bèi, bù yú qí zhòu fā. qīn chà dà chén sēng gé lín qìn hé tíng xiāng, duó guān shù jūn tái. jiǔ nián, yǐ sān pǐn dǐng dài shǔ shǎn xī xún fǔ. shàng mìng zhí shěng jìn xí tiān zhǔ jiào, tíng xiāng shū yán: tiān zhǔ jiào liú xíng zhōng guó èr bǎi yú nián, dào chù qióng sōu, zhuǎn zī hài è. wéi yǒu mì chì guān lì jī chá bǎo jiǎ, liè cè mì jì, chéng jī qǐ dǎo. shí kuǎn yì wèi dìng, huò qǐng xī xún, xié zǒng dū lè bīn shū chén sān biàn sān nán, yì nǎi qǐn.
是時英、法、俄、美四國合軍陷廣東省城,廷襄疏請封貨閉關,恩威並用,上以海運在途,激之生變,虛聲無實益,不允。八年四月,英兵北犯,占大沽炮台,窺內河。大沽口外積沙,海舟不能直入,敵舟至,數以小汽船采測。時方議款,不為備,不虞其驟發。欽差大臣僧格林沁劾廷襄,奪官戍軍台。九年,以三品頂戴署陝西巡撫。上命直省禁習天主教,廷襄疏言:「天主教流行中國二百餘年,到處窮搜,轉滋駭愕。惟有密飭官吏稽查保甲,列冊密記,乘機啟導。」時款議未定,或請西巡,偕總督樂斌疏陳三便三難,議乃寢。
shí yī nián, shòu shān dōng xún fǔ. pín suì jūn xìng, shān dōng zhū jùn xiàn qún dào fēng qǐ, wǎn niǎn rù jìng, gōu jié tǔ fěi, zī rǎo jǐ biàn. sēng gé lín qìn dà jūn zhù shān dōng dū jiǎo, tíng xiāng lǜ bīng chū shěng xié zhù, bìng dū gè jùn xiàn tuán liàn fáng jiǎo jiān shī, jù xiáng sēng gé lín qìn chuán. tóng zhì yuán nián, jiān shǔ hé dōng hé dào zǒng dū. sān nián, rù wèi xíng bù shì láng, diào gōng bù, yòu diào hù bù.
十一年,授山東巡撫。頻歲軍興,山東諸郡縣群盜蜂起,皖捻入境,勾結土匪,滋擾幾遍。僧格林沁大軍駐山東督剿,廷襄率兵出省協助,並督各郡縣團練防剿兼施,具詳僧格林沁傳。同治元年,兼署河東河道總督。三年,入為刑部侍郎,調工部,又調戶部。
wǔ nián, hú běi xún fǔ céng guó quán shū hé zǒng dū guān wén tān yōng jiāo jiǎn, bìng yǐ gōng shǐ qián kuì sì chuān kǎo guān hú jiā yù zhāng jìn yù děng, shàng mìng shàng shū mián sēn jí tíng xiāng wǎng àn, bìng jié jiā yù. jiā yù yán zì sì chuān hái jīng, dào hú běi, guān wén děng kuì jìn, yǐ dào gěng gǎi shuǐ chéng, wú zhōu xiàn zhī yīng, nǎi shòu yǐ chōng fèi. tíng xiāng děng zhì hú běi, shū yán: dīng cáo yán lí guān shuì juān shū, shí yòng shí zhī, bìng wú fú làn. wéi hàn yáng zhú mù juān líng xīng bù qǐng jiǎng xù zhě, fán yīn gōng dòng yòng, lì bù bào xiāo zhī xiàng, yóu cǐ dòng zhī, guān wén kuì jiā yù děng shì shí. shàng wèi bà guān wén. jí lìng tíng xiāng shǔ zǒng dū, jiā yù děng bìng xià lì yì.
五年,湖北巡撫曾國荃疏劾總督官文貪庸驕蹇,並以公使錢餽四川考官胡家玉、張晉裕等,上命尚書綿森及廷襄往按,並詰家玉。家玉言自四川還京,道湖北,官文等餽贐,以道梗改水程,無州縣支應,乃受以充費。廷襄等至湖北,疏言:「丁、漕、鹽、釐、關稅、捐輸,實用實支,並無浮濫。惟漢陽竹木捐零星不請獎敘者,凡因公動用,例不報銷之項,由此動支,官文餽家玉等是實。」上為罷官文。即令廷襄署總督,家玉等並下吏議。
yù shǐ fú ěr guó chūn hé guó quán, yán guó quán yì yǐ zhú mù shuì zhì gōng xiè, yán zé tíng xiāng méng bì. tíng xiāng děng fù shū chén guó quán shàng guān wèi jiǔ, wú yǐ zhú mù shuì zhì gōng xiè shì, yīn yán: hú běi sān cì xiàn zéi, bǎi duān cǎo chuàng, bù xún lì àn, zhū fèi jù jǔ, suí shì shè shī. jīn yǐ dòng yòng guān kuǎn, jiā yǐ chù fēn, yì zú shì jǐng. ruò gèng zuì jí suǒ shòu zhī rén, lù yuǎn gěi zī, qīn sàng chéng fù, jiē guà lì yì. wáng dào běn rén qíng, suǒ xiè fán kē, shì fēi zhèng tǐ. yú shì zhū shòu kuì zhě jiē zhì bù wèn. liù nián, shàng yòng qián shì duó guān wén zǒng dū, shì dōng, guó quán yì yǐ bìng qǐ bà.
御史佛爾國春劾國荃,言國荃亦以竹木稅治公廨,嚴責廷襄蒙蔽。廷襄等復疏陳國荃上官未久,無以竹木稅治公廨事,因言:「湖北三次陷賊,百端草創,不循例案,諸廢具舉,隨事設施。今以動用官款,加以處分,亦足示警。若更罪及所受之人,路遠給貲,親喪承賻,皆罣吏議。王道本人情,瑣屑煩苛,似非政體。」於是諸受餽者皆置不問。六年,上用前事奪官文總督,是冬,國荃亦以病乞罷。
tíng xiāng hái jīng, shǔ lì bù shì láng, qiān zuǒ dōu yù shǐ. zài qiān xíng bù shàng shū, jiān shǔ lì bù. jiǔ nián, zú, zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì duān kè.
廷襄還京,署吏部侍郎,遷左都御史。再遷刑部尚書,兼署吏部。九年,卒,贈太子少保,諡端恪。
mǎ xīn yí, zì gǔ shān, shān dōng hé zé rén. dào guāng èr shí qī nián jìn shì, ān huī jí yòng zhī xiàn, chú jiàn píng, shǔ hé féi, yǐ qín míng chēng. xián fēng sān nián, yuè fěi rǎo ān huī, huái nán běi qún dào bìng qǐ, xīn yí cháng zài bīng jiān. wǔ nián, cóng gōng lú zhōu cháo hú, xīn yí jī bài yuán zéi, dié pò zéi shèng jiā qiáo sān hé zhèn zhè gāo zhū zéi tún, xún kè lú zhōu. jī gōng lèi zhuó zhī fǔ, cì huā líng, bǔ lú zhōu. qī nián, niǎn fěi yuè fěi hé xiàn táo zhèn, fēn rǎo shàng xià pài hé, xīn yí pò zéi shū chéng, jì míng yǐ dào yuán yòng. bā nián, shǔ àn chá shǐ. zéi fàn lú zhōu, xīn yí lǜ liàn yǒng chū chéng yíng jī, zéi jiān dào rù chéng, xīn yí jūn kuì shī yìn, xià lì yì, gé zhí liú rèn. jiǔ nián, dīng mǔ yōu, xún fǔ wēng tóng shū zòu qǐng liú shǔ. shí nián, qīn chà dà chén yuán jiǎ sān wèi zòu qǐng fù guān. shí yī nián, tóng shū fù zòu jiàn, mìng yǐ dào yuán hòu bǔ. dīng fù yōu, jiǎ sān fù zòu qǐng liú jūn. tóng zhì yuán nián, cóng kè lú zhōu, bài zéi shòu zhōu wú shān miào, jiā àn chá shǐ xián, shǔ bù zhèng shǐ. miáo pèi lín pàn, cóng shǔ xún fǔ táng xùn fāng shǒu méng chéng, lǚ pò zéi. èr nián, shòu àn chá shǐ, xún qiān bù zhèng shǐ.
馬新貽,字穀山,山東菏澤人。道光二十七年進士,安徽即用知縣,除建平,署合肥,以勤明稱。咸豐三年,粵匪擾安徽,淮南北群盜並起,新貽常在兵間。五年,從攻廬州巢湖,新貽擊敗援賊,迭破賊盛家橋、三河鎮、柘皋諸賊屯,尋克廬州。積功累擢知府,賜花翎,補廬州。七年,捻匪、粵匪合陷桃鎮,分擾上下派河,新貽破賊舒城,記名以道員用。八年,署按察使。賊犯廬州,新貽率練勇出城迎擊,賊間道入城,新貽軍潰失印,下吏議,革職留任。九年,丁母憂,巡撫翁同書奏請留署。十年,欽差大臣袁甲三為奏請復官。十一年,同書復奏薦,命以道員候補。丁父憂,甲三復奏請留軍。同治元年,從克廬州,敗賊壽州吳山廟,加按察使銜,署布政使。苗沛霖叛,從署巡撫唐訓方守蒙城,屢破賊。二年,授按察使,尋遷布政使。
sān nián, zhuó zhè jiāng xún fǔ. zhè jiāng xīn dìng, mín kùn wèi sū, xīn yí zhì, zòu juān bū fù. sì nián, fù zòu jiǎn háng jiā hú jīn qú yán chù qī fǔ fú shōu qián cáo, yòu qǐng bà cáo yùn zhū wú míng zhī fèi, shàng cóng zhī, mìng lè shí yǒng jìn. zhú hǎi níng shí táng shào xìng dōng táng, jùn sān jiāng kǒu. qí hǎi wèi dào zéi kū xué, qiǎn bīng bǔ zhì, qín qí kuí. hòu yú dài shì, huì chéng zhū shū yuàn jiē xìng fù, shì qún zhì yì yè, xīn yí jiē shì ruò zǐ dì, yōu yǐ zī yòng jiǎng lì zhī. yán zhōu shào xìng bèi shuǐ, juān zhèn hé shí, zāi bù wèi hài. tái zhōu mín hàn, zhé qún jù xiè dòu, xīn yí zòu: dì fāng guān dàn lì yì, zhān gù xiāo mǐ. qǐng sì hòu yǒu huì nì bù bào zhě cān chù jǐn zhǐ shī chá, jiē kuān dài, réng zé lìng bǔ zhì. xià bù yì xíng. xiàng shān níng hǎi yǒu jìn jiè dì yuē nán tián, fāng shù bǎi lǐ, huán hǎi tǔ kòu qiū cái qīng děng chù kū qí zhōng, qiǎn bīng bǔ dé cái qīng zhì zhī fǎ, nán tián nǎi ān. huáng yán zǒng bīng gāng ān tài chū hǎi bǔ dào, wèi suǒ qiāng, xí fù jiāng zhāng qí guāng děng jī shā dào wǔ shí yú. shàng yǐ xīn yí wèi néng yù fáng, xià lì yì. jiā xìng hú zhōu běi yǔ sū zhōu jiè, jiē shuǐ xiāng, fāng luàn shí, mín zì wèi zhì qiāng yú chuán, wèi zhī qiāng chuán, jiǔ zhī jù bó xíng jié wèi mín hài. xīn yí huì jiāng sū xún fǔ guō bǎi yīn dū bīng qín zhǎn qí qú, jí hàn dǎng shù shí, qiāng chuán hài shǐ chú. zhuó mǐn zhè zǒng dū.
三年,擢浙江巡撫。浙江新定,民困未蘇,新貽至,奏蠲逋賦。四年,復奏減杭、嘉、湖、金、衢、嚴、處七府浮收錢漕,又請罷漕運諸無名之費,上從之,命勒石永禁。築海寧石塘、紹興東塘,濬三江口。岐海為盜賊窟穴,遣兵捕治,擒其魁。厚於待士,會城諸書院皆興復,士群至肄業,新貽皆視若子弟,優以資用獎勵之。嚴州、紹興被水,蠲賑覈實,災不為害。台州民悍,輒群聚械鬥,新貽奏:「地方官憚吏議,瞻顧消弭。請嗣後有諱匿不報者參處;僅止失察,皆寬貸,仍責令捕治。」下部議行。象山、寧海有禁界地曰南田,方數百里,環海土寇邱財青等處窟其中,遣兵捕得財青置之法,南田乃安。黃岩總兵剛安泰出海捕盜,為所戕,檄副將張其光等擊殺盜五十餘。上以新貽未能豫防,下吏議。嘉興、湖州北與蘇州界,皆水鄉,方亂時,民自衛置槍於船,謂之「槍船」,久之聚博行劫為民害。新貽會江蘇巡撫郭柏蔭督兵擒斬其渠,及悍黨數十,槍船害始除。擢閩浙總督。
qī nián, diào liǎng jiāng zǒng dū, jiān tōng shāng dà chén. zòu yán: biāo bīng xū ruò, wú yǐ zhuàng gēn běn. qǐng xuǎn gè yíng bīng èr qiān wǔ bǎi rén tún jiāng níng, qīn jiā xùn liàn. biān wèi wǔ yíng, lìng zǒng bīng liú qǐ fā dū shuài jī bǔ, dào wèi shuāi zhǐ. sù qiān shè shuǐ hàn liǎng guān, huái guān yú jiǎng bà shè fēn guān, bìng wèi shāng mín rǎo lèi. xīn yí zòu: jiǎng bà wèi ān huī fèng yáng guān xiá jìng, huái guān yuǎn gé hóng zé hú, bù yīng shè wèi zǐ kǒu. dāng lìng huái guān jiān dū shēn míng jiù lì, yán jìn xū suǒ. sù qiān hàn guān fēi jiù lì, zhēng shù wēi, qǐng cái chè, zhuān shōu shuǐ guān. cóng zhī. fú fěi gāo guī děng zài shān dōng jiāng sū jiāo jiè zhàn mín wéi, xíng jié, xīn yí bǔ zhū qí qú.
七年,調兩江總督,兼通商大臣。奏言:「標兵虛弱,無以壯根本。請選各營兵二千五百人屯江寧,親加訓練。」編為五營,令總兵劉啟發督率緝捕,盜為衰止。宿遷設水、旱兩關,淮關於蔣壩設分關,並為商民擾累。新貽奏:「蔣壩為安徽鳳陽關轄境,淮關遠隔洪澤湖,不應設為子口。當令淮關監督申明舊例,嚴禁需索。宿遷旱關非舊例,徵數微,請裁撤,專收水關。」從之。幅匪高歸等在山東、江蘇交界占民圩,行劫,新貽捕誅其渠。
jiǔ nián qī yuè, xīn yí fù shǔ xī piān jiàn dào yuè shè, shì bì bù hái shǔ. fǔ jí mén, yǒu zhāng wèn xiáng zhě tū chū, wěi ruò chén zhuàng, chōu dāo jī xīn yí, shāng xié, cì rì zú. jiāng jūn kuí yù yǐ wén, shàng zhèn dào, cì xù, zèng tài zǐ tài bǎo, yǔ qí dū wèi jiān yún qí wèi shì zhí, shì duān mǐn. mìng kuí yù shǔ zǒng dū, yán jū wèn xiáng, cí fǎn fù lǚ biàn. gěi shì zhōng wáng shū ruì zòu qǐng gēn jiū zhǔ shǐ, mìng cáo yùn zǒng dū zhāng zhī wàn huì xùn. zhī wàn děng yǐ yù cí shàng, lüè yán: wèn xiáng cháng cóng yuè fěi, fù tōng hǎi dào. xīn yí fǔ zhè jiāng, bǔ shā nán tián hǎi dào, qí dǎng duō bèi lù, qī wèi rén suǒ lüè. xīn yí yuè bīng zhì níng bō, chéng sù bù zhǔn, yǐ shì xié chóu, wú tā rén zhǐ shǐ. qǐng yǐ dà nì dìng zuì. fù mìng xíng bù shàng shū zhèng dūn jǐn chí wǎng, huì zǒng dū céng guó fān fù xùn, réng rú yuán yàn, wèn xiáng jí xíng, bìng lù qí zi, shàng cóng zhī.
九年七月,新貽赴署西偏箭道閱射,事畢步還署。甫及門,有張汶祥者突出,偽若陳狀,抽刀擊新貽,傷脅,次日卒。將軍魁玉以聞,上震悼,賜恤,贈太子太保,予騎都尉兼雲騎尉世職,諡端愍。命魁玉署總督,嚴鞫汶祥,詞反覆屢變。給事中王書瑞奏請根究主使,命漕運總督張之萬會訊。之萬等以獄辭上,略言:「汶祥嘗從粵匪,復通海盜。新貽撫浙江,捕殺南田海盜,其黨多被戮,妻為人所略。新貽閱兵至寧波,呈訴不准,以是挾仇,無他人指使。請以大逆定罪。」復命刑部尚書鄭敦謹馳往,會總督曾國藩覆訊,仍如原讞,汶祥極刑,並戮其子,上從之。
xīn yí guān ān huī zhè jiāng jiē dé mín xīn, zhì liǎng jiāng jì céng guó fān hòu, zhǎng yú zōng hé, zhèn dìng bù rǎo. jiāng níng ān qìng háng zhōu hǎi táng bìng jiàn zhuān cí.
新貽官安徽、浙江皆得民心,治兩江繼曾國藩後,長於綜覈,鎮定不擾。江寧、安慶、杭州、海塘並建專祠。
lǐ zōng xī, zì yǔ tíng, sì chuān kāi xiàn rén. dào guāng èr shí qī nián jìn shì, ān huī jí yòng zhī xiàn, lì yīng shān wù yuán tài píng. xián fēng sān nián, yuè fěi xiàn ān qìng, zōng xī fèng xí yì lú zhōu jūn dū liáng xiè, jī gōng lèi zhuó zhī fǔ. bā nián, céng guó fān jìn guī ān huī, diào chōng yíng wù chù. jiǔ nián, shǔ ān qìng zhī fǔ, yǐ jí qù guān. tóng zhì yuán nián, hé nán xún fǔ yán shù sēn shū jiàn, mìng sòng bù yǐn jiàn, shù sēn xuán fǔ hú běi, yòu shū diào cóng jūn. sān nián, céng guó fān dū liǎng jiāng, diào fù liǎng jiāng guǎn jiāng běi lí jīn zǒng jú, cái dìng yán jiāng lí juān kē zé. jiāng níng kè fù, yǐ dào yuán guī liǎng jiāng bǔ yòng. sì nián, shǔ liǎng huái yán yùn shǐ. zì jūn xìng, huái nán yán sōu gǎi dào tài xìng, zōng xī yú guā zhōu dōng bié jùn xīn hé, bì zhǎng jiāng fēng tāo zhī xiǎn, shāng mín biàn zhī. qiān ān huī àn chá shǐ, zài qiān jiāng níng bù zhèng shǐ. wǔ nián, qīng shuǐ tán jué, bèi zāi zhě qī zhōu xiàn, zōng xī gōng zhèn bìng xíng, huó mín shén zhòng. dìng zhāo kěn huāng tián zhuó huǎn shēng kē xiàn zhì zhāng chéng, jí jiāng níng qī shǔ mín wèi dīng cáo zhé zhēng děng cì, mín jiē chēng biàn.
李宗羲,字雨亭,四川開縣人。道光二十七年進士,安徽即用知縣,歷英山、婺源、太平。咸豐三年,粵匪陷安慶,宗羲奉檄詣廬州軍督糧械,積功累擢知府。八年,曾國藩進規安徽,調充營務處。九年,署安慶知府,以疾去官。同治元年,河南巡撫嚴樹森疏薦,命送部引見,樹森旋撫湖北,又疏調從軍。三年,曾國藩督兩江,調赴兩江筦江北釐金總局,裁定沿江釐捐科則。江寧克復,以道員歸兩江補用。四年,署兩淮鹽運使。自軍興,淮南鹽艘改道泰興,宗羲於瓜洲東別濬新河,避長江風濤之險,商民便之。遷安徽按察使,再遷江寧布政使。五年,清水潭決,被災者七州縣,宗羲工賑並行,活民甚眾。定招墾荒田酌緩升科限制章程,及江寧七屬民衛丁漕折徵等次,民皆稱便。
bā nián, zhuó shān xī xún fǔ, hé bù zhèng shǐ hú dà rèn fèi chí yīn xún, bà zhī. lìng àn chá shǐ lǐ qìng áo děng lǜ bīng fēn dì zhù fáng, shǎn huí chéng hé bīng lái fàn, sān zhàn jiē jié lǚ zì yán chuān hán chéng dōng cuàn, bìng jī zǒu zhī. dīng mǔ yōu qù guān.
八年,擢山西巡撫,劾布政使胡大任廢弛因循,罷之。令按察使李慶翱等率兵分地駐防,陝回乘河冰來犯,三戰皆捷;屢自延川、韓城東竄,並擊走之。丁母憂去官。
shí èr nián, fú què, zhuó liǎng jiāng zǒng dū. rì běn fāng gòu xìn, zōng xī zhì jiāng fáng, zēng zhú yán jiāng wū lóng shān jiāng yīn dōu tiān miào xiàng shān jiāo shān xià guān pào tái. yòu yú wú sōng kǒu jí jiāng yīn běi àn liú wén shā wū lóng shān běi àn shā zhōu wéi cì dì tiān zhú, shǐ jiāng hǎi xiàng jī jiǎo. shí zhào xiū yuán míng yuán, zōng xī shū yán: wài wǔ nèi huàn, tiān shí rén shì, jiē yǒu kě lǜ. qǐng shěng yíng shàn, jiǎn fú yù. shí sān nián, yòu shū yán: xīng biàn lǚ jiàn, wài huàn fāng chì. shàng nián yù shǐ shěn huái zòu qǐng tíng zhǐ yuán gōng, chén yì mào gòng yú chén. zī fù yǒu bù néng yǐ yú yán zhě, shí jú jiān nán, dù zhī duǎn chù, tè yī duān ěr. jīn wài rén rù chù zhǒu yè, yuán míng yuán jù jīng chéng shù shí lǐ, jì wú jiān chéng guǎn yào zhī gù, fù shǎo dà zhī hù wèi zhī bīng. pín nián yǐ lái, měi yù mín jiào zhēng dòu, wài rén dòng xié bīng chuán yāo qiú. tiān jīn cháo jǐng, zé hǎi diàn xī jīng. huáng shàng fèng huáng tài hòu yú cǐ, cǐ chén suǒ wàn fēn bù ān zhě yě. rú méng huáng shàng gān gāng lì duàn, sù yù tíng gōng, tiān xià chén mín, zhī huáng shàng yǒu wò xīn cháng dǎn zhī sī, bì gòng zhèn dí kài tóng chóu zhī qì. rén zhǔ jū chóng gāo zhī wèi, chí wēi fú zhī bǐng, gǒu wú jìng wèi zhī niàn, zé jiāo sì zhī xīn shēng gǒu wú zhōng è zhī chén, zé chán chǎn zhī rén zhì. jìn rì dà xué shì wén xiáng yǐn jí, shì láng guì qīng wài diào, dào lù pō yǒu xī cí. chén qiè wèi lǎo chéng yōu guó zhě, yí liú zhī zuǒ yòu, yǐ fǔ chéng shèng dé zhōng zhí gǎn jiàn zhě, yí yòu zhī shǐ yán, yǐ huī zhāng shèng tīng. shū rù, shàng jiā nà zhī.
十二年,服闋,擢兩江總督。日本方構釁,宗羲治江防,增築沿江烏龍山、江陰都天廟、象山、焦山、下關炮台。又於吳淞口及江陰北岸瀏聞沙、烏龍山北岸沙洲圩次第添築,使江、海相犄角。時詔修圓明園,宗羲疏言:「外侮內患,天時人事,皆有可慮。請省營繕,減服御。」十三年,又疏言:「星變屢見,外患方熾。上年御史沈淮奏請停止園工,臣亦冒貢愚忱。茲復有不能已於言者,時局艱難,度支短絀,特一端耳。今外人入處肘腋,圓明園距京城數十里,既無堅城管鑰之固,復少大枝護衛之兵。頻年以來,每遇民、教爭鬥,外人動挾兵船要求。天津朝警,則海淀夕驚。皇上奉皇太后於此,此臣所萬分不安者也。如蒙皇上乾綱立斷,速諭停工,天下臣民,知皇上有臥薪嘗膽之思,必共振敵愾同讎之氣。人主居崇高之位,持威福之柄,苟無敬畏之念,則驕肆之心生;苟無忠諤之臣,則讒諂之人至。近日大學士文祥引疾,侍郎桂清外調,道路頗有惜詞。臣竊謂老成憂國者,宜留之左右,以輔成聖德;忠直敢諫者,宜誘之使言,以恢張聖聽。」疏入,上嘉納之。
zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén chóu yì hǎi fáng liù shì, xià gè dū fǔ xiáng yì, zōng xī shàng shū yuē: wàn shì gēn běn, yǐ yòng rén wèi yào, ér jiù hǎi fáng yán, yóu yǐ qiú jiāng cái wèi yào. sòng chén yáng wàn lǐ yǒu yán: xiāng bù yàn jiù, jiāng bù yàn xīn. gài yán yòng bīng jì mù qì, yí nián zhuàng qì ruì, sù yǒu yuǎn zhì, wèi jiàn dà gōng zhī rén. zhì sù jiāng xūn chén, dì xīn jiǎn zài, gù wú qí chén xià zhī lùn liè yě. gǔ yǒu hǎi fáng wú hǎi zhàn, jīn liàn bīng réng yǐ shuǐ lù jiān liàn wèi zhǔ. shuǐ shī zhàn jiàn bù jí lún chuán, lún chuán yòu bù jí tiě jiǎ, ér chuán zhī dé lì yǔ fǒu, réng shì hū jià yù zhī rén. jīn zhàn jiàn jí bù néng yī shí jǐn yì, yīng jiù biàn bīng zhōng tiāo fù lún chuán xué xí, réng guī shuǐ shī tí dū jié zhì. gèng zhāo jí yán hǎi shú xí shā xiàn, néng nài láo kǔ zhī rén, cān yòng xī fǎ, jiā yǐ xùn liàn. rán yán hǎi dì guǎng, shì bù néng biàn shè lún chuán, ruò dí chéng wú bèi, shě zhōu dēng lù, zé wǒ chuán pào jiē wú suǒ yòng, gù bù kě bù jí liàn lù bīng. tóng zhì shí nián, céng guó fān yì yán hǎi fèng tiān zhí lì shān dōng jiāng sū zhè jiāng fú jiàn guǎng dōng qī shěng liàn lù bīng jiǔ wàn, yán jiāng ān huī jiāng xī hú běi sān xǐng liàn lù bīng sān wàn, hé chéng shí èr wàn. yǐ lù bīng wèi yù dí zhī zī, yǐ lún chuán wèi diào bīng zhī yòng, hǎi dào suī jí liáo yuǎn, xuè mài jiē kě guàn tōng. jīn chéng zhǒng qí yì ér lì xíng zhī, gè shěng fēn dìng shù mù, gè zhuān zé chéng, guì jīng bù guì duō, yí jù bù yí sàn. cóng qián quē é zhī bīng, bù bì zài bǔ, xiàn zài yǐ mù zhī yǒng, gèng jiā jīng liàn, shì zài píng shí zhī shí lì jiǎng qiú yǐ. xī yáng huǒ qì, rì xīn yuè yì, dié chū bù qióng. jīn rì suǒ wèi qiǎo, jí hòu rì suǒ wèi zhuō. lùn zhōng guó zì qiáng zhī cè, jué fēi zhuān shì huǒ qì suǒ néng zhì shèng. rán fēng huì suǒ qū, yǒu bù néng bù xiāng suí zhuǎn yí zhě. gè guó xīn chū zhī pào, xiàn zài shàng hǎi jī qì jú yǐ néng rú shì zhì zào. wéi huǒ qì bù nán yú yòng ér nán yú bù yòng. yǒu shì shì yǎn, shàng kě jīng jiǔ, wú shì gē zhì, lì xíng xiù huài. yǐ hòu gòu zào qiāng pào, yīng yú cāo yǎn zhī hòu, shí shí mó xǐ, bù xǔ xiù huài, wéi zhě zuì zhī, shì zhēn xī jù tǎng zhī yào yì. chén wén zì gǔ chān guó shì zhě, zài rén cái zhī shèng shuāi, bù zài cái yòng zhī yíng chù zài zhèng shì zhī dé shī, bù zài bīng lì zhī qiáng ruò: wèi wén yǐ qì xiè wèi zhòng qīng yě. qiě xī rén zhī suǒ yǐ qiáng zhě, qí xīn zhì hé ér qí, qí fǎ zhì jiǎn ér yán, qí qǔ rén bì kè shí yòng, qí rèn shì zhě wú qī kuáng qīn yú zhī xí, qí xuǎn bīng shén jīng, gù lín zhèn yǒng gǎn ér bù wèi sǐ. bù chá qí suǒ yǐ qiáng, ér tú xiào qí qì xiè, qǐ zú shì zāi? zì fú jiàn chuàng shè jī qì jú, shàng hǎi jì zhī, jiāng níng tiān jīn yòu jì zhī, jiē yóu qiāng pào ér tuī jí lún chuán. chén yú yǐ wèi dà gū wú sōng zhí dōng mǐn guǎng děng kǒu, rú néng gè dé tiě jiǎ yī èr, wén zi chuán sān sì, zuǒ yǐ bīng lún, ān pèi zhòng dà jī yuǎn zhī pào, yǔ pào tái xiāng fǔ, yì zú yì chéng zhòng zhèn, shāo jí róng xīn. wéi tài xī gè guó lún chuán yǐ bǎi shù shí jì, tiě jiǎ chuán yǐ shù shí jì, dà pào yǐ qiān jì, xiǎo pào yǐ shù qiān jì, jí shǐ zhōng guó suì chóu jù kuǎn, duō fāng zhì zào, yì bì bù néng rú bǐ zhī duō qiě jīng yě. chén wèi chuán pào dāng liàng lì xú tú, ér réng yǐ xiū zhèng shì zào rén cái wèi běn, shǐ gè guó xiāng fēng mù yì, huò wài wǔ kě yǐ shāo shū. jìn nián quàn juān shōu lí jīn tiē, wú fǎ bù bèi, mín lì jié yǐ. méi tiě nǎi zhōng guó zì rán zhī lì, ruò yī yī kāi cǎi, bù dú zào chuán zào pào qǔ zhī yù rú, qiě kě yǐ zhì fù qiáng. xiàn zài cí zhōu yè yǐ zòu míng shì bàn, ér hú nán fú jiàn jiāng xī shān xī děng shěng yǐ chéng zhī méi tiě chǎng, kuò ér xíng zhī, guǒ néng yǒu xiào, hé bì shě jìn qiú yuǎn, qǔ gěi wài guó? wèi mù qián quán yí jì, jiāng gè kǒu yáng shuì tōng tí liù chéng, zhuān gōng hǎi fáng zhī yòng, wǔ nián wèi xiàn, dāng kě jí shì. ruò fú jié liú zhī fǎ, gèng fēi nán xíng. jié zhī bì zì cháo tíng shǐ, chéng néng bà tǔ mù zhī gōng, shěng chuán bàn zhī fèi, jiǎn gōng zhōng zhī yòng, zé yī suì suǒ shěng, hé chì bǎi wàn? gè shěng dū fǔ, jǐn cái bù jí zhī fèi, qián cáo shuì lí, shí lì jī chá, wù shǐ gān méi, zé yī suì suǒ zēng, hé chì bǎi wàn? qǐng chì xià hù bù, tǒng chóu quán jú, fēn bié chū rù, yú zōng hé gè xiàng zhī wài, zhǐ dìng chóu fáng zhuān kuǎn, yīng yòng ruò gān, bǐ zhōng wài shàng xià xiǎo rán yú jīng fèi zhī yǒu xiàn, cái yòng zhī yǒu zhì, lì qiú zǔn jié, bù bì yán lì, ér dù zhī kě yù yǐ. yǐ shàng jiē jiù yuán zòu sì shì tuī guǎng yán zhī, yào bì děi rén ér hòu kě yǐ yán chí jiǔ. chén zhōu zī bó cǎi, shì zhī kě xíng zhě, shàng yǒu sān duān. yán hǎi gè dǎo, dà dū tǔ jí chǎn báo, wéi tái wān xíng shì xióng shèng, yǔ shà mén xiāng jī jiǎo. dōng nán fǔ kàn gá luō bā lǚ sòng, xī nán yáo zhì yuè nán xiān luó miǎn diān xīn jiā pō, shí wèi zhōng guó dì yī mén hù. qí dì chǎn yǒu shān mù, kě cǎi yǐ chéng zhōu háng yǒu méi tiě, kě kāi yǐ zī zhì zào. qí kè mín duō zhāng quán hú jiā gāng měng nài kǔ zhī rén, zú bèi shuǐ shī zhī xuǎn. rú dé gàn lüè dà yuán, jiǎ yǐ pián yí, bǐ zhī jí hé mín fān, jiān yòng xī rén jī qì, yǐ qǔ méi tiě shān mù zhī lì, shù nián hòu kě kāi zhì zào jú liàn hǎi shī, wèi yán hǎi gè shěng shēng yuán, jué dōng xī gè guó kuī cì. cǐ zhōng guó fáng hǎi zhī yào lüè, shì zhī kě xíng zhě yī yě. hǎi wài xīn jiā pō bīn láng yǔ jiù jīn shān xīn jīn shān gè bù, jūn yǒu mǐn guǎng rén zài bǐ mào yì, měi chù bù xià shù wàn rén. qí wèi shǒu lǐng zhě, bì yǒu gàn jì zhī cái, zú yǐ tí chàng quán bù. rú pài lǐng shì chū yáng, wù sè rén cái, bù lùn guān jiē wén wǔ dà xiǎo, yǒu néng rèn cǐ shì zhě, gěi yǐ xū xián, lìng qián wǎng gè bù jié nà shǒu lǐng, wǎn zhuǎn quàn dǎo, yóu gè shěng dū fǔ zòu gěi zhí guān, pài wèi liàn shǒu, lìng qí tuán liàn zhuàng dīng, suí shí cāo yǎn. yuē jì jīng fèi yǒu xiàn, ér huò yì wú qióng, shì zhī kě xíng zhě èr yě. xiàn zài tōng shāng gè kǒu, wài rén xīng luó gāng bù, zhōng guó qíng shì, wú yī bù zhōu zhī, ér bǐ dōu qíng xíng, zhōng guó zé jiē wèi shēn xī. zì bīn chūn zhì gāng sūn jiā gǔ chū shǐ hòu, zhì jīn wú xù wǎng zhī rén. qiè wèi yí xuǎn yǒu cái lüè ér míng dà tǐ zhě, suí shí qiǎn shǐ, shè yǒu jiāo shè, kě biàn lùn zhě yǔ zhī biàn lùn, kě yù fáng zhě mì wèi shè fáng. qiě yú bǐ guó yǒu yòng zhī rén cái, xīn zào zhī jīng qì, jūn kě suí shí cǎi fǎng, yǐ wèi zhāo zhì gòu mǎi zhī dì, shì zhī kě xíng zhě sān yě. xún qǐ bìng bà guī.
總理各國事務衙門籌議海防六事,下各督撫詳議,宗羲上疏曰:「萬事根本,以用人為要,而就海防言,尤以求將才為要。宋臣楊萬里有言:『相不厭舊,將不厭新。』蓋言用兵忌暮氣,宜年壯氣銳,素有遠志,未建大功之人。至宿將勛臣,帝心簡在,固無俟臣下之論列也。古有海防無海戰,今練兵仍以水陸兼練為主。水師戰艦不及輪船,輪船又不及鐵甲,而船之得力與否,仍視乎駕馭之人。今戰艦即不能一時盡易,應就弁兵中挑赴輪船學習,仍歸水師提督節制。更招集沿海熟習沙線,能耐勞苦之人,參用西法,加以訓練。然沿海地廣,勢不能遍設輪船,若敵乘無備,舍舟登陸,則我船炮皆無所用,故不可不急練陸兵。同治十年,曾國藩議沿海奉天、直隸、山東、江蘇、浙江、福建、廣東七省練陸兵九萬,沿江安徽、江西、湖北三省練陸兵三萬,合成十二萬。以陸兵為禦敵之資,以輪船為調兵之用,海道雖極遼遠,血脈皆可貫通。今誠踵其議而力行之,各省分定數目,各專責成,貴精不貴多,宜聚不宜散。從前缺額之兵,不必再補,現在已募之勇,更加精練,是在平時之實力講求矣。西洋火器,日新月異,疊出不窮。今日所謂巧,即後日所謂拙。論中國自強之策,決非專恃火器所能制勝。然風會所趨,有不能不相隨轉移者。各國新出之炮,現在上海機器局已能如式製造。惟火器不難於用而難於不用。有事試演,尚可經久,無事擱置,立形鏽壞。以後購造槍炮,應於操演之後,時時磨洗,不許鏽壞,違者罪之,是珍惜巨帑之要義。臣聞自古覘國勢者,在人材之盛衰,不在財用之贏絀;在政事之得失,不在兵力之強弱:未聞以器械為重輕也。且西人之所以強者,其心志和而齊,其法制簡而嚴,其取人必課實用,其任事者無欺誑侵漁之習,其選兵甚精,故臨陣勇敢而不畏死。不察其所以強,而徒效其器械,豈足恃哉?自福建創設機器局,上海繼之,江寧、天津又繼之,皆由槍炮而推及輪船。臣愚以為大沽、吳淞、直、東、閩、廣等口,如能各得鐵甲一二,蚊子船三四,佐以兵輪,安配重大擊遠之炮,與炮台相輔,亦足屹成重鎮,稍戢戎心。惟泰西各國輪船以百數十計,鐵甲船以數十計,大炮以千計,小炮以數千計,即使中國歲籌巨款,多方製造,亦必不能如彼之多且精也。臣謂船炮當量力徐圖,而仍以修政事、造人材為本,使各國鄉風慕義,或外侮可以稍紓。近年勸捐、收釐、津貼,無法不備,民力竭矣。煤、鐵乃中國自然之利,若一一開採,不獨造船造炮取之裕如,且可以致富強。現在磁州業已奏明試辦,而湖南、福建、江西、山西等省已成之煤、鐵廠,擴而行之,果能有效,何必捨近求遠,取給外國?為目前權宜計,將各口洋稅通提六成,專供海防之用,五年為限,當可集事。若夫節流之法,更非難行。節之必自朝廷始,誠能罷土木之工,省傳辦之費,減宮中之用,則一歲所省,何啻百萬?各省督撫,盡裁不急之費,錢漕稅釐,實力稽察,勿使乾沒,則一歲所增,何啻百萬?請敕下戶部,統籌全局,分別出入,於綜覈各項之外,指定籌防專款,應用若干,俾中外上下曉然於經費之有限,財用之有制,力求撙節,不必言利,而度支可裕矣。以上皆就原奏四事推廣言之,要必得人而後可以言持久。臣周諮博採,事之可行者,尚有三端。沿海各島,大都土瘠產薄,惟台灣形勢雄勝,與廈門相犄角。東南俯瞰噶囉巴、呂宋,西南遙制越南、暹羅、緬甸、新加坡,實為中國第一門戶。其地產有山木,可采以成舟航;有煤鐵,可開以資製造。其客民多漳、泉、湖、嘉剛猛耐苦之人,足備水師之選。如得幹略大員,假以便宜,俾之輯和民、番,兼用西人機器,以取煤鐵山木之利,數年後可開製造局;練海師,為沿海各省聲援,絕東西各國窺伺。此中國防海之要略,事之可行者一也。海外新嘉坡、檳榔嶼、舊金山、新金山各埠,均有閩、廣人在彼貿易,每處不下數萬人。其為首領者,必有幹濟之才,足以提倡全埠。如派領事出洋,物色人才,不論官階文武大小,有能任此事者,給以虛銜,令前往各埠結納首領,婉轉勸導,由各省督撫奏給職官,派為練首,令其團練壯丁,隨時操演。約計經費有限,而獲益無窮,事之可行者二也。現在通商各口,外人星羅釭布,中國情事,無一不周知,而彼都情形,中國則皆未深悉。自斌椿、志剛、孫家穀出使後,至今無續往之人。竊謂宜選有才略而明大體者,隨時遣使,設有交涉,可辯論者與之辯論,可豫防者密為設防。且於彼國有用之人才,新造之精器,均可隨時採訪,以為招致購買之地,事之可行者三也。」尋乞病罷歸。
guāng xù sì nián, dōng xiāng mín luàn, mìng zōng xī àn yàn. zōng xī yǐ zhī xiàn sūn dìng yáng fú shōu jī biàn, mào mèi qǐng bīng, tí dū lǐ yǒu héng wàng shā píng mín qiān yú, jù shí rù gào, yù huò píng fǎn. liù nián, zhào yì jīng shī, yǐ bìng wèi yù, shū qǐng qǐ huǎn xíng. shí nián, zú, cì jì zàng.
光緒四年,東鄉民亂,命宗羲按讞。宗羲以知縣孫定揚浮收激變,冒昧請兵,提督李有恆妄殺平民千餘,據實入告,獄獲平反。六年,召詣京師,以病未愈,疏請乞緩行。十年,卒,賜祭葬。
zi fāng běn, jǔ rén, bīng bù láng zhōng. yǒu gàn jì. zǒng dū lù chuán lín xī liáng xiān hòu lìng dǒng shāng wù xué wù. chuān dōng hàn zāi, zhì zhèn, bèi jí, zú, zèng tài pú sì qīng.
子方本,舉人,兵部郎中。有幹濟。總督鹿傳霖、錫良先後令董商務、學務。川東旱災,治賑,被疾,卒,贈太僕寺卿。
xú zōng gàn, zì shù rén, jiāng sū tōng zhōu rén. jiā qìng èr shí wǔ nián jìn shì, shān dōng jí yòng zhī xiàn, chú wǔ chéng, diào tài ān. zài rèn shí nián, yǒu zhèng shēng, qiān gāo táng zhī zhōu. dào guāng shí qī nián, wéi xiàn jiào fěi mǎ gāng děng zuò luàn, cóng xún fǔ jīng é bù jiǎo qín zhī, yì jiě shěng xià yù hòu mìng. zōng gàn qǐng yú xún fǔ, jí qí dì zhū zhī, zhòng xīn yǐ dìng. qiān jì níng zhí lì zhōu. jīn xiāng mín jùn péng hé, xià yóu zhū tún mín jù zhòng jǔ zhī, ōu guān shāng xū yì, shì xiōng xiōng, zōng gàn chí wǎng yù shǐ jiě sàn. tún mín chū zì shǒu, dà lì yù zhì zhòng diǎn, zōng gàn yǐ wèi mín wèi shuǐ huàn, fēi yǔ guān dí, jù zhòng běn jǔ gōng, ōu guān fēi běn yì, lì zhēng shù wèi shǒu zhě qī rén. shǔ yǎn zhōu zhī fǔ, xiū zī yáng hé dī.
徐宗幹,字樹人,江蘇通州人。嘉慶二十五年進士,山東即用知縣,除武城,調泰安。在任十年,有政聲,遷高唐知州。道光十七年,濰縣教匪馬剛等作亂,從巡撫經額布剿擒之,議解省下獄候命。宗幹請於巡撫,即其地誅之,眾心以定。遷濟寧直隸州。金鄉民濬彭河,下游諸屯民聚眾沮之,毆官傷胥役,勢洶洶,宗幹馳往諭使解散。屯民出自首,大吏欲置重典,宗幹以為民畏水患,非與官敵,聚眾本沮工,毆官非本意,力爭戍為首者七人。署兗州知府,修滋陽河堤。
èr shí èr nián, zhuó sì chuān bǎo níng zhī fǔ, jiān shǔ chuān běi dào. zhuó fú jiàn tīng zhāng lóng dào, shǔ xiàn yǒu xiè bàn, àn jiǔ bù jié. zōng gàn lǜ zhuàng yǒng shù shí rén zhí rù qí cūn, jí liǎng zào pōu qí qū zhí, lìng tóng jiǔ shí yǐ jiě zhī, lìng xiàn fàn chéng zhì, shì suì jiě, yī shí xiāo hàn jiē liǎn jī. zǒng dū liú yùn kē mì jiàn. èr shí wǔ nián, dīng mǔ yōu qù guān, fú què, qǐ shòu fú jiàn tái wān dào. xián fēng sān nián, tái wān fěi hóng gōng děng xiàn tái wān fèng shān liǎng xiàn, fù rǎo gá mǎ lán tīng, zōng gàn dū bīng píng zhī. sì nián, zhuó àn chá shǐ, wèi xún fǔ wáng yì dé suǒ hé, jiě rèn. xuán zhào lái jīng, mìng fù hé nán bāng bàn jiǎo fěi. liù nián, fù mìng fù ān huī. qī nián, shòu zhè jiāng àn chá shǐ, qiān bù zhèng shǐ, yǐ duǎn jiě gān xiǎng jiàng diào. shí nián, jiāng sū tuán liàn dà chén páng zhōng lù qǐng yǐ zōng gàn bàn lǐ tōng tài zhū zhōu xiàn tuán liàn.
二十二年,擢四川保寧知府,兼署川北道。擢福建汀漳龍道,屬縣有械半,案久不結。宗幹率壯勇數十人直入其村,集兩造剖其曲直,令同酒食以解之,令獻犯懲治,事遂解,一時梟悍皆斂跡。總督劉韻珂密薦。二十五年,丁母憂去官,服闋,起授福建台灣道。咸豐三年,台灣匪洪恭等陷台灣、鳳山兩縣,復擾噶瑪蘭廳,宗幹督兵平之。四年,擢按察使,為巡撫王懿德所劾,解任。旋召來京,命赴河南幫辦剿匪。六年,復命赴安徽。七年,授浙江按察使,遷布政使,以短解甘餉降調。十年,江蘇團練大臣龐鍾璐請以宗幹辦理通、泰諸州縣團練。
tóng zhì yuán nián, zhuó fú jiàn xún fǔ. sān nián, yuè fěi lǐ shì xián wāng hǎi yáng děng yóu guǎng dōng rù mǐn jìng, bī zhāng zhōu, lóng yán yún xiāo wǔ píng yǒng dìng nán jìng píng hé xiāng jì xiàn, zōng gàn xié mǐn zhè zǒng dū zuǒ zōng táng yǐ cì jiǎo píng. wǔ nián, zú. zōng táng xié jiāng jūn yīng guì zòu: zōng gàn xún liáng zhe wén, jū guān lián huì dé mín, suǒ zhì yǒu shēng. yōu zhào bāo xù, shì qīng huì, sì fú jiàn míng huàn.
同治元年,擢福建巡撫。三年,粵匪李世賢、汪海洋等由廣東入閩境,逼漳州,龍巖、雲霄、武平、永定、南靖、平和相繼陷,宗幹偕閩浙總督左宗棠以次剿平。五年,卒。宗棠偕將軍英桂奏:「宗幹循良著聞,居官廉惠得民,所至有聲。」優詔褒恤,諡清惠,祀福建名宦。
wáng kǎi tài, chū míng dūn mǐn, zì bǔ fān, jiāng sū bǎo yīng rén. dào guāng sān shí nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. xián fēng shí nián, yǐ mǔ sàng guī. yuè fěi fēn fàn jiāng běi, shàng mìng dà lǐ sì qīng yàn duān shū zhì jiāng běi tuán liàn, dà xué shì péng yùn zhāng jiàn kǎi tài shǐ zuǒ lǐ. xù láo, lěi jiā sì pǐn qīng xián. tóng zhì èr nián, cóng xún fǔ lǐ hóng zhāng jūn mù. sì nián, zhè jiāng xún fǔ mǎ xīn yí jiàn diào, mìng yǐ dào yuán fā zhè jiāng, shǔ liáng dào. céng guó fān lǐ hóng zhāng mǎ xīn yí jiāo zhāng jiàn jǔ, wǔ nián, zhuó zhè jiāng àn chá shǐ. shào xìng sān jiāng zhá xiè shān yīn huì jī xiāo shān sān xiàn shuǐ rù jiāng, suì jiǔ shā jī, sān xiàn mín qǐng jùn zhì. kǎi tài lǚ kān jùn zhì, fù jiù lì. liù nián, qiān guǎng dōng bù zhèng shǐ, cái lòu guī, shěng chà yáo, hé lí juān, zhàng shā tián, jùn chéng zhōng liù mài qú, zēng jiàn yīng yuán shū yuàn. qī nián, zhuó fú jiàn xún fǔ, kè lì xìng xué, jìn xiè dòu huǒ zàng nì nǚ yín sì jiù sú, zòu qǐng bō lí jīn dí mǐ èr shí wàn shí shí cháng píng cāng. chōng xiāng shì jiān lín, zòu qǐng zhěng chì kē chǎng jī bì. tái wān yù sòng yān zhì, zòu qǐng lēi xiàn qīng lí.
王凱泰,初名敦敏,字補帆,江蘇寶應人。道光三十年進士,選庶吉士,授編修。咸豐十年,以母喪歸。粵匪分犯江北,上命大理寺卿晏端書治江北團練,大學士彭蘊章薦凱泰使佐理。敘勞,累加四品卿銜。同治二年,從巡撫李鴻章軍幕。四年,浙江巡撫馬新貽薦調,命以道員發浙江,署糧道。曾國藩、李鴻章、馬新貽交章薦舉,五年,擢浙江按察使。紹興三江閘泄山陰、會稽、蕭山三縣水入江,歲久沙積,三縣民請濬治。凱泰履勘濬治,復舊利。六年,遷廣東布政使,裁陋規,省差徭,覈釐捐,丈沙田,濬城中六脈渠,增建應元書院。七年,擢福建巡撫,課吏興學,禁械鬥、火葬、溺女、淫祀舊俗,奏請撥釐金糴米二十萬石實常平倉。充鄉試監臨,奏請整飭科場積弊。台灣獄訟淹滯,奏請勒限清釐。
shí èr nián, yīng zhào chén yán, lüè wèi: yí biàn tōng zhě liù shì: yī, tíng juān lì. zì juān fèng jiǎn zhé, bǎi yú jīn dé zuǒ zá, qiān yú jīn dé zhèng yìn, jí dào fǔ yì bù guò sān sì qiān jīn. jiā fēi sù fēng, rén sī zào jìn, yǐ běn qiú lì, qí bì hé kě shèng yán? jīn rì yīng yǐ tíng juān wèi jí wù, yǐ jiāng xī hú nán běi sì chuān guǎng dōng fú jiàn liù shěng lí juān nián tí shù wàn, yòu yú hǎi guān yáng shuì guān bō shù wàn, shì kě mí jīng tóng jú juān xiàng. zhì wài shěng chóu juān suī nán zhōu zhī, ér fú jiàn zì shí nián zhì jīn, shōu yín bù guò shù wàn, tā shěng kě yǐ lèi tuī. yǐ juān dī zhī wēi ér hài lì zhì, dé bù cháng shī, qǐng xià bù hé yì. yī, tài rǒng yuán. juān nà, jūn gōng liǎng tú, rù guān zhě zhòng, bù sì é wài sī yuán, shǎo zhě shù shí, duō zé shù bǎi, bǔ quē wú qī, tú hào lǚ shí. gè shěng hòu bǔ rén yuán, jiào jīng zhōng bèi xǐ. àn lì, gè shěng shì yòng zuǒ èr zá zhí, shì gè xiàng quē shù duō guǎ, zhuó liú shí zhī èr. qǐng yuán zhào dà tiāo zhī xiàn míng cì zài hòu, zàn lìng huí jí hòu zī zhī lì bàn lǐ. yī, xiàn bǎo jǔ. jūn xìng hòu bǎo àn céng dié, míng qì jí làn, jié jìng liáng duō. qǐng xià bù hé yì, cǐ hòu bǎo jǔ zhǐ zhǔn dé yīng shēng zhī jiē jí yīng shēng zhī xián, qí yú bān cì gài yǔ shān chú. zhì yī pǐn fēng diǎn, èr sān pǐn jiā xián, jiē bù dé làn qǐng. yī, fù lián fèng. zì xián fēng jiān jūn yòng hào fán, jīng wài fèng lián, fēn bié jiǎn chéng, jīng yuán kùn kǔ, zhī xiàn pí lèi, zǎo hé shèng míng jiàn jí. jīn yù dǐ lì lián yú, shì lián fèng fù é, yì qí yī duān. fú jiàn wén zhí lián é nián zhī shí sān sì wàn liǎng, jì xiàn nián zhēng qǐ qián liáng xiàn hào zhī dǐ shàng shǔ yǒu yíng, dào fǔ yǐ xià gè yuán, shì kě zhào é quán zhī. qǐng zhōng wài lián fèng gǎi fù jiù é, huò jiā chéng zhī fàng. yī, zhòng xué é. jìn nián gǔ lì juān shū, yǒu jiā guǎng zhōng é xué é zhī zhì. zhōng é sān nián yī shì, wú lǜ làn yú. zhì yī zhōu yī xiàn, shì fēng běn yǒu bù qí, nǎi yǐ wén lǐ qiǎn lòu zhě làn cè qí jiān, fǔ dé yī jīn, bāo lǎn cí sòng, wǔ duàn xiāng qū, liú bì bù kān zhǐ shù. qǐng sì hòu gè shěng juān shū, zhǐ jiā zhōng é, bù jiā xué é, bìng chì gè shěng xué chén zhuó hé. rú yǒu bù néng zú é, zòu míng lì àn, qí wén fēng rì shàng, zài xíng rú é qǔ jìn. yī, lì liàn yíng. yíng bīng jiē zhāo zì běn jí, yuè xiǎng bù zú shàn bā kǒu, shì bì lìng xí shǒu yì, jiān yíng fù fàn. měi féng cāo yǎn, bù guò fèng xíng gù shì. shè yǒu zhēng diào, jiān xún lěi yuè, shǐ kè chéng háng. bīng yǔ jiāng bù xiāng xí, bīng yǔ bīng yì bù xiāng shí, rén gè yī xīn, ān néng zhì shèng? jìn nián xuē píng huò luàn, quán lài xiāng huái gè yǒng. guó jiā yǎng bīng, mí tǎng suì shù qiān bǎi wàn, jìng bù dé qí yòng, qí bì shí yóu yú cǐ. wǎng nián jiāng níng kè fù, chén hán shāng céng guó fān, bèi yán jiāng níng lǜ yíng yīng shāo biàn tōng, yǐ xiàn cún dé shèng zhī yǒng, gǎi chōng é bīng, shè yíng fēn bù, yī xǐ jiù xí. guó fān wèi jí yì xíng, xuán diào zhí lì, jí shè liàn jūn, gài yì cǎi yòng chén shuō. zuǒ zōng táng zài mǐn zhè rèn nèi, zòu zhǔn jiǎn bīng jiā xiǎng, jiù xiǎng liàn bīng, xún wèi jiù shí liáng cè. qǐng chì xià gè shěng dū fǔ zhào jiǎn bīng jiā xiǎng zhī shuō, ér yǐ suǒ jiǎn zhī xiǎng jiā yú zhàn bīng. àn xiāng chǔ yíng zhì, wǔ bǎi rén wèi yī yíng, zé dì fēn zā, suí shí hù diào, bǐ zú wǔ jiē lí yuán jí, bù zhì sàn chù shì chán. xiǎng bù lìng zēng, bīng yǒu shí yòng, shù huà bīng wèi yǒng, ér wǔ bèi kě shì. shū rù, mìng xià bù yì.
十二年,應詔陳言,略謂:「宜變通者六事:一,停捐例。自捐俸減折,百餘金得佐雜,千餘金得正印,即道、府亦不過三四千金。家非素豐,人思躁進,以本求利,其弊何可勝言?今日應以停捐為急務,以江西、湖南北、四川、廣東、福建六省釐捐年提數萬,又於海關、洋稅關撥數萬,似可彌京銅局捐項。至外省籌捐雖難周知,而福建自十年至今,收銀不過數萬,他省可以類推。以涓滴之微而害吏治,得不償失,請下部覈議。一,汰冗員。捐納,軍功兩途,入官者眾,部寺額外司員,少者數十,多則數百,補缺無期,徒耗旅食。各省候補人員,較京中倍蓰。按例,各省試用佐貳雜職,視各項缺數多寡,酌留十之二。請援照大挑知縣名次在後,暫令回籍候咨之例辦理。一,限保舉。軍興後保案層疊,名器極濫,捷徑良多。請下部覈議,此後保舉只准得應升之階及應升之銜,其餘班次概予刪除。至一品封典,二、三品加銜,皆不得濫請。一,復廉俸。自咸豐間軍用浩繁,京外俸廉,分別減成,京員困苦,知縣疲累,早荷聖明鑑及。今欲砥礪廉隅,似廉俸復額,亦其一端。福建文職廉額年支十三四萬兩,計現年徵起錢糧羨耗支抵尚屬有贏,道府以下各員,似可照額全支。請中外廉俸改復舊額,或加成支放。一,重學額。近年鼓勵捐輸,有加廣中額學額之制。中額三年一試,無慮濫竽。至一州一縣,士風本有不齊,乃以文理淺陋者濫廁其間,甫得一衿,包攬詞訟,武斷鄉曲,流弊不堪指數。請嗣後各省捐輸,只加中額,不加學額,並敕各省學臣酌覈。如有不能足額,奏明立案,俟文風日上,再行如額取進。一,立練營。營兵皆招自本籍,月餉不足贍八口,勢必另習手藝,兼營負販。每逢操演,不過奉行故事。設有徵調,兼旬累月,始克成行。兵與將不相習,兵與兵亦不相識,人各一心,安能制勝?近年削平禍亂,全賴湘、淮各勇。國家養兵,糜帑歲數千百萬,竟不得其用,其弊實由於此。往年江寧克復,臣函商曾國藩,備言江寧綠營應稍變通,以現存得勝之勇,改充額兵,設營分部,一洗舊習。國藩未及議行,旋調直隸,即設練軍,蓋亦採用臣說。左宗棠在閩浙任內,奏准減兵加餉,就餉練兵,洵為救時良策。請敕下各省督撫照減兵加餉之說,而以所減之餉加於戰兵。按湘、楚營制,五百人為一營,擇地分紥,隨時互調,俾卒伍皆離原籍,不致散處市廛。餉不另增,兵有實用,庶化兵為勇,而武備可恃。」疏入,命下部議。
shí sān nián, rù jìn, xíng zhì sū zhōu, jí zuò, qǐ bà, yǔ jiǎ zhì jí. rì běn kuī tái wān, mìng kǎi tài lì jí huí rèn. guāng xù yuán nián, yí zhù tái wān, bìng jù, hái fú zhōu. zú, zèng tài zǐ shǎo bǎo, shì wén qín.
十三年,入覲,行至蘇州,疾作,乞罷,予假治疾。日本窺台灣,命凱泰力疾回任。光緒元年,移駐台灣,病劇,還福州。卒,贈太子少保,諡文勤。
guō bǎi yīn, zì yuǎn táng, fú jiàn hóu guān rén. dào guāng shí èr nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, qiān yù shǐ gěi shì zhōng. chū wèi gān sù gān liáng dào. èr shí sān nián, hù bù yín kù kuī tǎng shì fā, bǎi yīn wèi yù shǐ jī chá, wèi jiū fā, duó guān fēn cháng, xuán shòu zhǔ shì. xián fēng sān nián, huì bàn běn shěng tuán liàn, yǐ kè shà mén fáng yán píng gōng, zhuó láng zhōng. tóng zhì yuán nián, yǐn jiàn, jiāo qīn chà dà chén céng guó fān chà wěi. èr nián, shòu jiāng sū liáng dào, zhuó àn chá shǐ, qiān bù zhèng shǐ, hù lǐ xún fǔ. liù nián, zhuó guǎng xī xún fǔ, diào hú běi, réng liú shǔ jiāng sū xún fǔ. fāng luàn shí, jiāng zhè jiāo jiè qiāng chuán qún jù wèi fěi, bǎi yīn yǔ zhè jiāng huì bǔ, huò qí shǒu bo xiǎo èr zhì zhī fǎ. jìn qiāng chuán, shè pái jiǎ, jī chá yuē shù.
郭柏蔭,字遠堂,福建侯官人。道光十二年進士,選庶吉士,授編修,遷御史、給事中。出為甘肅甘涼道。二十三年,戶部銀庫虧帑事發,柏蔭為御史稽察,未糾發,奪官分償,旋授主事。咸豐三年,會辦本省團練,以克廈門、防延平功,擢郎中。同治元年,引見,交欽差大臣曾國藩差委。二年,授江蘇糧道,擢按察使,遷布政使,護理巡撫。六年,擢廣西巡撫,調湖北,仍留署江蘇巡撫。方亂時,江、浙交界槍船群聚為匪,柏蔭與浙江會捕,獲其首卜小二置之法。禁槍船,設牌甲,稽查約束。
shì nián, fù hú běi rèn, shǔ hú guǎng zǒng dū. gè shěng qiǎn sàn yíng yǒng, huì fěi xiāo cháo zhù yuē dǎng fēn bù huáng méi wǔ xué lóng píng gè shuǐ cì, zǔ jié sàn yǒng, bī lìng cóng wèi luàn. bǎi yīn qiǎn bīng wǎng bǔ, qí dǎng shā cháo zhù yǐ jiàng. zhū xiàn jiào fěi, jīng shān wú shì yīng qí shuǐ féng hé yì miǎn yáng liú wéi yì cì dì qín zhū. qī nián, zòu yán: hàn kǒu zhèn huá yáng zá chù, sàn yǒng yóu fěi cè qí jiān. měi yù chè yíng, sàn bù yáo yán, jù jié rù huì. dié jīng chéng bàn, zài wǔ hàn xiāng fán dì fāng fēn shè qiǎn yǒng jú, fán yǒu zài è sàn yǒng, jūn lìng fù jú bào míng, gù chuán yā sòng huí jí, zhuó gěi chuān zī, shù wú yè zhī tú, kě guī xiāng lǐ, bù zhì liú ér wèi fěi. yòu zòu yán: huái nán yán yǐn, chǔ àn wèi dà zōng. zì zhǎng jiāng bèi rǎo, yùn dào gěng zǔ, gǎi yòng huái běi piào sī, zàn jì mín shí, huái nán xiāo lù suì zhì. qǐng fù huái nán yǐn dì, jìn huái běi piào sī, tíng běi yán chōu kè. xiāng yún dé sān fǔ qián cǐ jiān xiāo lù yán, yì yī lǜ jìn zhǐ. bā nián, duō yǔ dà shuǐ, bǎi yīn qiǎn lì fēn dào zhì zhèn. jiǔ nián, zài shǔ hú guǎng zǒng dū. shí nián, hú nán huì fěi xiàn yì yáng lóng yáng, bǎi yīn fēn bīng fáng shǒu jìn jiǎo, huò qí qú. shí èr nián, yǐ bìng qǐ bà. guāng xù shí nián, zú.
是年,赴湖北任,署湖廣總督。各省遣散營勇,會匪蕭朝翥約黨分布黃梅、武穴、龍坪各水次,阻截散勇,偪令從為亂。柏蔭遣兵往捕,其黨殺朝翥以降。諸縣教匪,京山吳世英、蘄水馮和義、沔陽劉維義次第擒誅。七年,奏言:「漢口鎮華、洋雜處,散勇游匪廁其間。每遇撤營,散布謠言,句結入會。疊經懲辦,在武漢、襄樊地方分設遣勇局,凡有在鄂散勇,均令赴局報名,僱船押送回籍,酌給川資,庶無業之徒,可歸鄉里,不至流而為匪。」又奏言:「淮南鹽引,楚岸為大宗。自長江被擾,運道梗阻,改用淮北票私,暫濟民食,淮南銷路遂滯。請復淮南引地,禁淮北票私,停北鹽抽課。襄、鄖、德三府前此兼銷潞鹽,亦一律禁止。」八年,多雨大水,柏蔭遣吏分道治賑。九年,再署湖廣總督。十年,湖南會匪陷益陽、龍陽,柏蔭分兵防守進剿,獲其渠。十二年,以病乞罷。光緒十年,卒。
zi shì chāng, jǔ rén. cóng jūn jī gōng, yǐ zhī fǔ fā zhè jiāng. xún fǔ jiǎng yì lǐ diào fù guǎng dōng, shǔ zhào qìng. yì lǐ bà, shì chāng hái zhè jiāng, bǔ tái zhōu. jù dào huáng jīn mǎn yǐ guān lì tān kù, shān luàn. shì chāng è yào ài, lìng mín zì shǒu, yǐ yán fǎ shéng dù lì, juān chì kē liǎn. jīn mǎn nǎi yì péng yù lín qǐng jiàng. guāng xù èr shí liù nián, qú zhōu mín shā jiào shì, qiāng xī ān zhī xiàn wú dé sù. zhuó shì chāng jīn qú yán dào, yù shì mín ān dǔ, dé luàn shǒu zhū zhī. sān shí yī nián, shǔ àn chá shǐ. zú.
子式昌,舉人。從軍積功,以知府發浙江。巡撫蔣益澧調赴廣東,署肇慶。益澧罷,式昌還浙江,補台州。劇盜黃金滿以官吏貪酷,煽亂。式昌扼要隘,令民自守,以嚴法繩蠹吏,蠲斥苛斂。金滿乃詣彭玉麟請降。光緒二十六年,衢州民殺教士,戕西安知縣吳德潚。擢式昌金衢嚴道,諭士民安堵,得亂首誅之。三十一年,署按察使。卒。
wǔ chāng zi céng xīn, guān zhì lǐ bù shì láng.
武昌子曾炘,官至禮部侍郎。
lùn yuē: wáng qìng yún tán tíng xiāng bìng yì pū lì zhōng wài, qìng yún zōng hé jīng mì, zhì fáng jǐng jǐng, yóu wèi kě chēng. mǎ xīn yí lǐ zōng xī jiē yǐ xún lì zàn huà jūn shì, zhuó rèn dà fān, zhì jī zhuó zhù. zōng xī jiàn yuán gōng, chóu hǎi fáng, jiàn yán yuǎn dà. xú zōng gàn wáng kǎi tài qīng jié huì zhèng, jiē yǒu shí wàng. guō bǎi yīn jiǔ rèn jiāng qí, zé shī yú hòu yān.
論曰:王慶雲、譚廷襄並易攵歷中外,慶雲綜覈精密,治防井井,尤為可稱。馬新貽、李宗羲皆以循吏贊畫軍事,擢任大藩,治績卓著。宗羲諫園工,籌海防,建言遠大。徐宗幹、王凱泰清節惠政,皆有時望。郭柏蔭久任疆圻,澤施於後焉。