wú zhèn yù zhāng liàng jī máo hóng bīn zhāng kǎi sōng
吳振棫 張亮基 毛鴻賓 張凱嵩
wú zhèn yù, zì zhòng yún, zhè jiāng qián táng rén. jiā qìng shí jiǔ nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. dào guāng èr nián, chū wèi yún nán dà lǐ zhī fǔ, lì shān dōng dēng zhōu yí zhōu jì nán, ān huī fèng yáng zhī fǔ shān dōng dēng lái qīng dào guì zhōu liáng chǔ dào guì zhōu àn chá shǐ shān xī sì chuān bù zhèng shǐ. xián fēng èr nián, zhuó yún nán xún fǔ. xún diān dōng chuān huí fěi chǔn dòng, yuè fěi yóu guǎng xī lán rù kāi huà guǎng nán jìng, xié zǒng dū wú wén róng xiān hòu qiǎn jiāng jī píng zhī. sì nián, diào shǎn xī xún fǔ, wèi xíng, shǔ yún guì zǒng dū. guì zhōu xìng yì pǔ ān fěi qǐ, xí ān yì zhèn zǒng bīng jīn gāng bǎo děng jiǎo zhī. zūn yì yì bèi fěi wéi, hé diān qián bīng lì, dié zhàn huò shèng, qín fěi shǒu yáng fèng xiān yú shí qiān gé zhuāng sī. wǔ nián qiū, shǐ dǐ shǎn xī rèn. fěi shǒu chén tōng míng shòu yuè fěi zhǐ huī, yú tóng guān jiū zhòng móu xiǎng yīng, yǐ jì qín zhī, bìng huò qí dǎng zhāng shùn luó jí xiáng děng zhì zhū fǎ, bèi zhào jiā jiǎng. yán kè tān guī dì dīng, shù bèi yú xī, zòu qǐng gǎi háng zhāo fàn, xiān kè hòu yán, mín biàn zhī. wèi jǐ, zhuó sì chuān zǒng dū.
吳振棫,字仲雲,浙江錢塘人。嘉慶十九年進士,選庶吉士,授編修。道光二年,出為雲南大理知府,歷山東登州、沂州、濟南,安徽鳳陽知府;山東登萊青道;貴州糧儲道;貴州按察使;山西、四川布政使。咸豐二年,擢雲南巡撫。尋甸、東川回匪蠢動,粵匪由廣西闌入開化、廣南境,偕總督吳文鎔先後遣將擊平之。四年,調陝西巡撫,未行,署雲貴總督。貴州興義、普安匪起,檄安義鎮總兵金剛保等剿之。遵義亦被匪圍,合滇、黔兵力,迭戰獲勝,擒匪首楊鳳先於石阡葛庄司。五年秋,始抵陝西任。匪首陳通明受粵匪指揮,於潼關糾眾謀響應,以計擒之,並獲其黨張順、羅吉祥等置諸法,被詔嘉獎。鹽課攤歸地丁,數倍於昔,奏請改行招販,先課後鹽,民便之。未幾,擢四川總督。
qī nián, diào yún guì zǒng dū. yún nán hàn huí jī chóu, zì zhōng yuán bīng shì jí, xié xiǎng bù zhì, huí luàn yù zì. tuán liàn bá hù, dòng xiāng shā lüè, shěng chéng jiè yán. qián rèn zǒng dū héng chūn bù néng zhì, fū fù tóng yì, xún fǔ shū xìng ā yì yǐ bìng qiú qù, wéi bù zhèng shǐ sāng chūn róng kùn shǒu wēi chéng. wén zōng zhī zhèn yù shú xī diān shěng qíng xíng, gù yǐ dài zhī. mìng xuǎn chuān bīng sān qiān, xié xiǎng wǔ wàn chí wǎng, diào qián shān dōng xún fǔ zhāng liàng jī bāng bàn jūn wù yǐ fù zhī. zhèn yù zhì, xiān zhù xuān wēi, jìn cì qǔ jìng. shū yán: xiān jiǎo hòu fǔ, shì shùn ér yì, bù dài zhì zhě ér zhī. bīng shèng xiǎng zú, bì yīng rú shì. qián dū chén lín zé xú jiǎo yǒng chāng huí fěi, bīng liàn wàn yú, běn shěng yǒu xiǎng kě chóu mí dù huò shèng, fěi xuán shòu fǔ, qí dì zhī yí xī yī yú zhōng zhī yī yú. cǐ cì fěi biàn sān yí, qíng xíng jiǒng bù xiāng tóng, fēi shù qiān zhī bīng shí shù wàn zhī xiǎng suǒ néng chǎn shì. rú shuài yì jìng xíng, tú sǔn guó wēi, yú shì wú bǔ. chén chū dào diān, yú hàn huí liǎng wú xián yuàn, wéi píng jí bīng wēi, jié yǐ ēn xìn, yǒu suǒ shēn sù, chù yǐ gōng píng. shěng chéng wèi gēn běn zhòng dì, shěng huí jiě sàn, cǐ wài jiàn cì chóu bàn, qí fù yú kàng jù zhě, réng dāng lì jiǎo. fěi shì jiàn gū, jiào yì dé shǒu. fǒu zé bù zì liáng dù ér jí chéng zhī, gèng wú zhuǎn huán dì bù, huò gèng liè yǐ. xiàn zài bīng wú kě diào, xiǎng wú kě chóu, xiāo gàn jiāo láo, shì fēi yī shěng. chén wèi yún nán yī shěng jì, bìng dāng wèi tiān xià quán jú jì, qǐ róng zài yǒu yí wù, zhì lìng zhēng diào wú xiū? gù wèi yán jiǎo xiān yán fǔ, yǒu wàn bù dé yǐ zhī kǔ zhōng, suī chéng bài lì dùn nán yǐ nì liào, shě cǐ yì bié wú liáng cè yě.
七年,調雲貴總督。雲南漢、回積仇,自中原兵事亟,協餉不至,回亂愈恣。團練跋扈,動相殺掠,省城戒嚴。前任總督恆春不能制,夫婦同縊,巡撫舒興阿亦以病求去,惟布政使桑春榮困守危城。文宗知振棫熟悉滇省情形,故以代之。命選川兵三千,攜餉五萬馳往,調前山東巡撫張亮基幫辦軍務以副之。振棫至,先駐宣威,進次曲靖。疏言:「先剿後撫,勢順而易,不待智者而知。兵盛餉足,必應如是。前督臣林則徐剿永昌回匪,兵、練萬餘,本省有餉可籌;彌渡獲勝,匪旋受撫,其地祗迤西一隅中之一隅。此次匪遍三迤,情形迥不相同,非數千之兵、十數萬之餉所能蕆事。如率意逕行,徒損國威,於事無補。臣初到滇,於漢、回兩無嫌怨,惟憑藉兵威,結以恩信,有所申訴,處以公平。省城為根本重地,省回解散,此外漸次籌辦,其負嵎抗拒者,仍當力剿。匪勢漸孤,較易得手。否則不自量度而急乘之,更無轉圜地步,禍更烈矣。現在兵無可調,餉無可籌,宵旰焦勞,事非一省。臣為雲南一省計,並當為天下全局計,豈容再有貽誤,致令徵調無休?故未言剿先言撫,有萬不得已之苦衷,雖成敗利鈍難以逆料,舍此亦別無良策也。」
yòu zòu: zài jí shì láng huáng cóng yù shǐ dòu yōng zǒng bīng zhōu fèng qí fèng mìng tuán liàn, shè zǒng jú yú shěng chéng. zhōu fèng qí yì jiàn bù hé, yǐn xián bù kěn yǔ wén. huáng cóng dòu yōng lián xián chū shì, zhuān zhǔ tòng jiǎo, mín jiān fēn fēn jí liàn, huí zhòng yí jì rì shēn. dì fāng guān kǔ xīn jiě sàn, hàn mín wǎng wǎng hòng táng sāi shǔ, bī guān shā huí. gù tuán liàn zài tā shěng wèi yào wù, zài diān shěng jìng wèi dà huàn. huáng cóng děng měi yán shěng tuán kě dé liù shí wàn rén, wú yú kòu jǐng. huí fěi chū zhì chéng wài, bù jí qiān rén, tuán dīng zhāo zhī bù lái, lái jí bēn kuì. jìn rì shěng liàn yī wàn yú rén, yuè xū xiǎng shù wàn, jīng fèi bù fū. liàn tóu zì xíng guǎn dài, bù jǐn guān pài. huí zhòng yǒu qiú fǔ zhī yì, gěng yì zhě hū yòng liàn wǎng jiǎo, wàng shā yāo gōng, zhì kě fǔ zhě zhōng bù néng fǔ. huáng cóng dòu yōng xì tè pài rén yuán, fēi chén lì suǒ néng zhì, qǐng zhǐ dìng duó. chén yǐ zī sāng chūn róng yán hé shǒu chéng zhī liàn, cái tài rǒng làn, yǐ jié mí fèi. liàn guī guān tǒng, rú bù fèng diào pài, zì xíng chū duì, jí àn jūn fǎ cóng shì, shù yī shì quán ér miǎn chè zhǒu. shū rù, zhào chǐ huáng cóng dòu yōng zhí, xǔ huí mín huǐ wù zì xīn, qí fù gù bù fú zhě, tòng jiā jiǎo bàn. hàn mín jiè tuán liàn wèi míng sì xíng shā lüè zhě, yǐ jūn fǎ cóng shì. yú shì zhèn yù qiǎn hàn huí wěi yuán fù shěng chéng xiǎo yù hàn huí, jiě shì cāi xián, fēn huà suǒ jū jiē dào, bō dǐ nán mín yí chǎn, yì dìng zhāng chéng, qiǎn sàn guī yè. xiān hòu jiǎo píng zhān yì huí fěi, jiān xián níng tǔ fěi lǐ guǎng yuán. bā nián sì yuè, fǔ jú cū dìng, rù zhù shěng chéng, xié zhāng liàng jī chóu bàn yí xī jiǎo fǔ shì yí. lín ān huí fěi gōng fǔ chéng, qiǎn bīng jī zǒu zhī, yòu bài zhī yú ā mí zhōu, jiě hé xī xiàn zhī wéi.
又奏:「在籍侍郎黃琮、御史竇墉、總兵周鳳岐奉命團練,設總局於省城。周鳳岐意見不合,引嫌不肯與聞。黃琮、竇墉聯銜出示,專主痛剿,民間紛紛集練,回眾疑忌日深。地方官苦心解散,漢民往往閧堂塞署,逼官殺回。故團練在他省為要務,在滇省竟為大患。黃琮等每言省團可得六十萬人,無虞寇警。回匪初至城外,不及千人,團丁招之不來,來即奔潰。近日省練一萬餘人,月需餉數萬,經費不敷。練頭自行管帶,不盡官派。回眾有求撫之意,梗議者忽用練往剿,妄殺邀功,致可撫者終不能撫。黃琮、竇墉系特派人員,非臣力所能制,請旨定奪。臣已咨桑春榮嚴覈守城之練,裁汰冗濫,以節糜費。練歸官統,如不奉調派,自行出隊,即按軍法從事,庶一事權而免掣肘。」疏入,詔褫黃琮、竇墉職,許回民悔悟自新,其負固不服者,痛加剿辦。漢民借團練為名肆行殺掠者,以軍法從事。於是振棫遣漢、回委員赴省城曉諭漢、回,解釋猜嫌,分畫所居街道,撥抵難民遺產,議定章程,遣散歸業。先後剿平霑益回匪,殲咸寧土匪李廣沅。八年四月,撫局粗定,入駐省城,偕張亮基籌辦迤西剿撫事宜。臨安回匪攻府城,遣兵擊走之,又敗之於阿迷州,解河西縣之圍。
shì nián dōng, yǐ bìng qǐ bà, yīn zǐ chūn jié guān yàn píng dào, jiù yǎng shān xī. tóng zhì yuán nián, mìng huì tóng xún fǔ yīng guì fáng hé, xún mìng fù shǎn xī huì bàn jūn wù. shí nián, zú, zhào yī lì cì xù.
是年冬,以病乞罷,因子春傑官雁平道,就養山西。同治元年,命會同巡撫英桂防河,尋命赴陝西會辦軍務。十年,卒,詔依例賜恤。
zhāng liàng jī, zì shí qīng, jiāng sū tóng shān rén. dào guāng shí sì nián jǔ rén, rù zī wèi nèi gé zhōng shū. cóng dà xué shì wáng dǐng fù hé nán zhì hé, dū zhù xī bà. gōng jùn, cì huā líng, zhuó shì dú. èr shí liù nián, chū wèi yún nán lín ān zhī fǔ, zǒng dū lín zé xú céng yǔ gòng shì hé gōng, zhī qí cái, mì jiàn kě dà yòng, diào shǔ yǒng chāng. biān yí zī rǎo, liàng jī yòng tǔ biàn zuǒ dà xióng qín fěi shǒu, shì nǎi dìng. chāo zhuó yún nán àn chá shǐ, jiù qiān bù zhèng shǐ. sān shí nián, zhuó yún nán xún fǔ, jiān shǔ yún guì zǒng dū. yuè fěi jiàn chì, cháng mì shū lùn jūn shì, wén zōng wěi zhī.
張亮基,字石卿,江蘇銅山人。道光十四年舉人,入貲為內閣中書。從大學士王鼎赴河南治河,督筑西壩。工竣,賜花翎,擢侍讀。二十六年,出為雲南臨安知府,總督林則徐曾與共事河工,知其才,密薦可大用,調署永昌。邊夷滋擾,亮基用土弁左大雄擒匪首,事乃定。超擢雲南按察使,就遷布政使。三十年,擢雲南巡撫,兼署雲貴總督。粵匪漸熾,嘗密疏論軍事,文宗韙之。
xián fēng èr nián, diào hú nán xún fǔ, zài tú wén zéi wéi zhǎng shā, shū qǐng zhù shǒu cháng dé. zhào qù jìn jiě shěng chéng zhī wéi, zhì zé tī chéng ér rù, lǚ chū duì yǔ chéng wài yuán jūn jiā jī, zéi jiě wéi qù. pò yuè zhōu, rù hú běi, hàn yáng wǔ chāng xiāng jì xiàn, hú guǎng zǒng dū xú guǎng jìn yǐ zuì bà, mìng liàng jī dài zhī, guī jìn jiǎo. liàng jī shū yán yí fáng zéi huí cuàn, yì zài zhuān gù hú nán, zhào qù sù jìn. sān nián chūn, zéi qì wǔ hàn dōng xià, liàng jī dǐ hú běi chóu bàn shōu fù fǔ xù shì yí. tōng chéng chóng yáng jiā yú guǎng jì tǔ fěi qǐ, píng zhī. zéi zì xià yóu fēn cuàn jiāng xī, liàng jī dū shī è dào shì fú huáng shí gǎng, fēn bīng fù yuán. qiū, zéi zhī fēn cuàn hé nán zhě, yóu luó shān rù hú běi huáng ān má chéng jìng, shuǐ lù jiā jī, jiān zhī.
咸豐二年,調湖南巡撫,在途聞賊圍長沙,疏請駐守常德。詔趣進解省城之圍,至則梯城而入,屢出隊與城外援軍夾擊,賊解圍去。破岳州,入湖北,漢陽、武昌相繼陷,湖廣總督徐廣縉以罪罷,命亮基代之,規進剿。亮基疏言宜防賊回竄,意在專顧湖南,詔趣速進。三年春,賊棄武漢東下,亮基抵湖北籌辦收復撫恤事宜。通城、崇陽、嘉魚、廣濟土匪起,平之。賊自下游分竄江西,亮基督師扼道士洑、黃石港,分兵赴援。秋,賊之分竄河南者,由羅山入湖北黃安、麻城境,水陸夾擊,殲之。
diào shān dōng xún fǔ, wèi xíng, jiāng xī zéi yóu jiǔ jiāng lái fàn, lìng dào yuán xú fēng yù yù zhī yú tián jiā zhèn, zhàn shī lì, fēng yù zhèn wáng, liàng jī zuò jiàng sì jí liú rèn. shí yuè fěi lǐ kāi fāng děng fàn jī fǔ, jù jìng hǎi. liàng jī zhì shān dōng, fèng mìng è dé zhōu, fáng qí nán yì. nán lù zéi yù yóu huái xú kuī cì běi fàn wèi yīng yuán, lìng àn chá shǐ lì ēn guān lǜ bīng zhù sù qiān zhī běi yǐ fáng zhī. sì nián, zéi rù shān dōng jìng, liàng jī chí è jì níng, dù qí běi cuàn. xún xiàn yùn chéng, rǎo fàn xiàn shòu zhāng dōng píng, rào chū zéi qián jié jī, bài zhī yú lín qīng hēi jiā zhuāng. jì zòu jié, bāng bàn jūn wù dà chén shèng bǎo hé qí qǔ qiǎo mào gōng, zhào chì liàng jī qī wǎng, bìng zhuī lùn chū fù hú nán bù jí qū zhǎng shā, jí qù hú běi shí dàn qiú zì quán, jū xīn jiǎo zhà, zhí, qiǎn shù jūn tái. yú nián, gěi shì zhōng máo hóng bīn yán lín qīng zhī yì, shèng bǎo wàng hé, yù shǐ zōng jì chén yì yán liàng jī néng rèn shì, wèi jǐn qí yòng, nǎi shì huí, fā dōng hé chāi qiǎn, xún mìng wǎng ān huī suí bàn jūn wù.
調山東巡撫,未行,江西賊由九江來犯,令道員徐豐玉御之於田家鎮,戰失利,豐玉陣亡,亮基坐降四級留任。時粵匪李開芳等犯畿輔,踞靜海。亮基至山東,奉命扼德州,防其南逸。南路賊欲由淮、徐窺伺北犯為應援,令按察使厲恩官率兵駐宿遷之北以防之。四年,賊入山東境,亮基馳扼濟寧,杜其北竄。尋陷鄆城,擾范縣、壽張、東平,繞出賊前截擊,敗之於臨清黑家莊。既奏捷,幫辦軍務大臣勝保劾其取巧冒功,詔斥亮基欺罔,並追論初赴湖南不急趨長沙,及去湖北時但求自全,居心狡詐,職,遣戍軍台。逾年,給事中毛鴻賓言臨清之役,勝保妄劾,御史宗稷辰亦言亮基能任事,未盡其用,乃釋回,發東河差遣,尋命往安徽隨辦軍務。
qī nián, yǔ wǔ pǐn dǐng dài, mìng fù yún nán bāng bàn jiǎo fěi shì yí. yún nán huí fěi fāng chì, tuán liàn héng xíng shěng huì, zǒng dū wú zhèn yù chū zhì, zhù qǔ jìng, cái yì liàn yǒng, zhāo fǔ huí zhòng. zhān yì huí zuì hàn, jí zhòng fàn xuān wēi, liàng jī dū àn chá shǐ xú zhī míng děng lǜ bīng jī zǒu zhī. bā nián chūn, yòu bài zhī yú yuán jiā tún, jiān zéi shén zhòng, yú dǎng jiù fǔ, zhào jiā zhī, shòu yún nán xún fǔ. jì ér zhèn yù qǐ bà, zhuó yún guì zǒng dū, liàng jī jiàn xú zhī míng dài wèi xún fǔ. lín ān huí fěi gōng chéng, rǎo jí ā mí, jiǎo píng zhī. jiǔ nián, shěng huí jiù fǔ hòu, jù bì jī guān, jié duó jìn jiāo, fēn jiǎo nǎi sàn. yòu jiǎo píng yí ān níng miǎn níng chǔ xióng zhū fěi, wǔ dìng luó cì fù mín lù fēng lù quàn zhū zhōu xiàn xiān hòu kè fù. rán huí liàn hù xiāng cāi jì, luàn jī shí qǐ.
七年,予五品頂戴,命赴雲南幫辦剿匪事宜。雲南回匪方熾,團練橫行省會,總督吳振棫初至,駐曲靖,裁抑練勇,招撫回眾。霑益回最悍,集眾犯宣威,亮基督按察使徐之銘等率兵擊走之。八年春,又敗之於袁家屯,殲賊甚眾,餘黨就撫,詔嘉之,授雲南巡撫。既而振棫乞罷,擢雲貴總督,亮基薦徐之銘代為巡撫。臨安回匪攻城,擾及阿迷,剿平之。九年,省回就撫後,踞碧雞關,劫奪近郊,分剿乃散。又剿平彝、安寧、緬寧、楚雄諸匪,武定、羅次、富民、祿豐、祿勸諸州縣先後克復。然回、練互相猜忌,亂機時起。
xú zhī míng jì wèi xún fǔ, tān zòng xiǎn hěn, yǔ liàng jī yīn bù xiāng néng, shí gòu shān qí jiān. shí nián qiū, huí rén zhǎng jiào mǎ dé xīn xú yuán jí, wǔ shēng mǎ xiàn, lǜ gè shǔ huí mín lái shěng qǐ fǔ, zhù chéng wài jiāng yòu guǎn, liàng jī yuē zhī míng tóng yì fǔ yù. zhī míng yīn sǒu yǐ sàn liàn dīng yōng zhì dū shǔ zǔ náo, yù zhī bù kě, shā tōng hǎi zhī xiàn léi yàn yú mén, suì bī shā zhāo fǔ wěi yuán shēn shì mǎ chūn líng sūn jūn. liàng jī wèi suǒ xié chí, bù gǎn rù gào, yǐ bìng qǐ bà, mìng liú yuán hào dài zhī. yuán hào jiǔ bù zhì, liàng jī jìng qù. shí yī nián, zhì hú běi, nǎi shū chén diān shì, hé zhī míng bù fǎ. huì bù zhèng shǐ dèng ěr héng shēng rèn shǎn xī xún fǔ, qù diān, zhī míng sǒu fěi qiāng yú lù. yú shì bà yuán hào, yǐ pān duó shǔ zǒng dū, mìng liàng jī fù diān chá bàn, dū shī jiǎo fěi. liàng jī shū qǐng fā bù zhào mù sǔn chōng xiǎng, mù yǒng qiān rén rán hòu xíng, yǔ pān duó xiān hòu zhì sì chuān, yù zī qí xiǎng lì bīng lì. sì chuān bīng shì wèi dìng, wú yǐ jì zhī. lín zì qīng zhě, liàng jī zhī jiù bù, fāng shǔ yún nán tí dū, yǔ zhī míng jí mǎ rú lóng děng jiē bù xié, huí rén chóu zhī. wén liàng jī zài sì chuān, shàn lǜ suǒ bù hào wàn rén rù chuān qiú xiào yòng, zǔ zhī bù tīng. zhào liàng jī fǔ yù jiě sàn, ér zhī míng sǒu mǎ rú lóng děng shēng yán jù liàng jī bù shǐ rù jìng, xiāng chí jiǔ zhī. tóng zhì yuán nián, pān duó xiān dǐ rèn, qǐng zàn liú zhī míng yǐ bì fǔ jú, suì gǎi mìng liàng jī yǐ zǒng dū xián shǔ guì zhōu xún fǔ. wèi jǐ, zhī míng fù yīn sǒu huí zhòng wèi biàn, duó bèi qiāng, ér yún nán zhī luàn yù jí yǐ.
徐之銘既為巡撫,貪縱險狠,與亮基陰不相能,時構煽其間。十年秋,回人掌教馬德新、徐元吉,武生馬現,率各屬回民來省乞撫,住城外江右館,亮基約之銘同詣撫諭。之銘陰嗾已散練丁擁至督署阻撓,諭之不可,殺通海知縣雷焱於門,遂逼殺招撫委員紳士馬椿齡、孫鈞。亮基為所脅持,不敢入告,以病乞罷,命劉源灝代之。源灝久不至,亮基逕去。十一年,至湖北,乃疏陳滇事,劾之銘不法。會布政使鄧爾恆升任陝西巡撫,去滇,之銘嗾匪戕於路。於是罷源灝,以潘鐸署總督,命亮基赴滇查辦,督師剿匪。亮基疏請發部照募損充餉,募勇千人然後行,與潘鐸先後至四川,欲資其餉力、兵力。四川兵事未定,無以濟之。林自清者,亮基之舊部,方署雲南提督,與之銘及馬如龍等皆不協,回人仇之。聞亮基在四川,擅率所部號萬人入川求效用,阻之不聽。詔亮基撫諭解散,而之銘嗾馬如龍等聲言拒亮基不使入境,相持久之。同治元年,潘鐸先抵任,請暫留之銘以畢撫局,遂改命亮基以總督銜署貴州巡撫。未幾,之銘復陰嗾回眾為變,鐸被戕,而雲南之亂愈亟矣。
èr nián, liàng jī zhì guì zhōu, huáng hào bái hào miáo jiào zhū fěi bìng chì, shàng xià yóu biàn dì jiē zéi. liàng jī lìng zǒng bīng shěn hóng fù děng gōng zūn yì luó sī yàn, pò zhī, jiān yú fěi yú shàng jī chǎng. lìng zǒng bīng liú yì fāng děng jiǎo sī nán jiào fěi, fù pǔ ān ān nán, yòu lián pò miáo fěi yú tóng zǐ dǐng chéng jí shuǐ chéng tīng mǎ lóng kuà, qín fěi shǒu hé rùn kē děng yú qián xī, jiàng wàn rén. sān nián, shàng dà píng fěi fàn shěng chéng, dū shěn hóng fù děng zhàn yú jiāo, jiān zéi qiān jì, fù xiū wén. zǒng bīng lín zì qīng zhào dé chāng kè lóng lǐ, yòu fù xìng yì, jiě qīng zhèn zhī wéi, shōu fù dìng fān guǎng shùn zhǎng zhài zhū chéng, pò lóng quán méi tán huáng bái hào fěi lǎo cháo, kè diān xī wèi chéng. sì nián, kè qián xī shí qiān yǒng níng lì bō, guì zhōu dì jí cái guì, jī jūn suǒ xiǎng, shí yú huá zào. liàng jī fǔ yù fáng jiǎo, jǐn dé cū ān, ér suǒ bù zhū jiāng duō jiāo jiǎn, yú lùn bù xié, wèi shì dú xué shì jǐng qí jùn lùn hé. liàng jī nǎi hé zǒng bīng lín zì qīng liú yǒu xūn, fù jiāng chí yǒu lián děng jié lüè kòu xiǎng, bù tīng diào dù, qǐng yán zhì. zhào bù zhèng shǐ yán shù sēn chá zòu, liàng jī fù jù shū zì chén, yán shù sēn guī bì guì zhōu, ān zuò lín shěng bù qīn zhì, yú shì liàng jī shù sēn bìng chǐ zhí.
二年,亮基至貴州,黃號、白號、苗、教諸匪並熾,上下游遍地皆賊。亮基令總兵沈宏富等攻遵義螺螄堰,破之,殲餘匪於上稽場。令總兵劉義方等剿思南教匪,復普安、安南,又連破苗匪於桐梓鼎城及水城廳馬龍胯,擒匪首何潤科等於黔西,降萬人。三年,尚大坪匪犯省城,督沈宏富等戰於郊,殲賊千計,復修文。總兵林自清、趙德昌克龍里,又復興義,解清鎮之圍,收復定番、廣順、長寨諸城,破龍泉、湄潭黃、白號匪老巢,克滇西衛城。四年,克黔西石阡、永寧、荔波,貴州地瘠財匱,飢軍索餉,時虞譁噪。亮基撫馭防剿,僅得粗安,而所部諸將多驕蹇,輿論不協,為侍讀學士景其濬論劾。亮基乃劾總兵林自清、劉有勛,副將池有連等劫掠扣餉,不聽調度,請嚴治。詔布政使嚴樹森察奏,亮基復具疏自陳,言樹森規避貴州,安坐鄰省不親至,於是亮基、樹森並褫職。
shí nián, zú. hú nán xún fǔ wáng wén sháo guì zhōu xún fǔ céng bì guāng xiān hòu qǐng fù yuán xián, gè jiàn zhuān cí. guāng xù sān shí sì nián, hú nán guì zhōu jīng guān hé cí lú chén gōng dé zài mín, zhuī shì huì sù.
十年,卒。湖南巡撫王文韶、貴州巡撫曾璧光先後請復原銜,各建專祠。光緒三十四年,湖南、貴州京官合詞臚陳功德在民,追諡惠肅。
máo hóng bīn, zì yì yún, shān dōng lì chéng rén. dào guāng shí bā nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. qiān yù shǐ gěi shì zhōng, shù shàng fēng shì lùn jūn wù. xián fēng sān nián, yǐ shàng shū sūn ruì zhēn jiàn, mìng huí jí zhì tuán liàn. sì nián, hé bāng bàn jūn wù dà chén shèng bǎo zuì zhuàng, qǐng yán zhǐ chá bàn. wǔ nián, shòu hú běi jīng yí shī dào, diào ān xiāng yún jīng dào, lì ān huī àn chá shǐ jiāng sū bù zhèng shǐ.
毛鴻賓,字翊雲,山東歷城人。道光十八年進士,選庶吉士,授編修。遷御史、給事中,數上封事論軍務。咸豐三年,以尚書孫瑞珍薦,命回籍治團練。四年,劾幫辦軍務大臣勝保罪狀,請嚴旨查辦。五年,授湖北荊宜施道,調安襄鄖荊道,歷安徽按察使、江蘇布政使。
shí yī nián, shǔ hú nán xún fǔ, xún shí shòu. shū yán: hú nán dì jū pì yuǎn, xiàng fēi fù qiáng, zì qián fǔ chén zhāng liàng jī luò bǐng zhāng děng yú lì zhì mín fēng shí lì jiǎng qiú, yòng néng xuē píng kòu dào, yì wèi shàng yóu zhòng zhèn, yòng rén zhī xiào, yǒu míng zhēng yǐ. chén yǐ wèi míng jiāng bù guò shōu zhàn zhèn zhī gōng, dé xián dū fǔ, sī néng zào fēng jiāng zhī fú. rú zuǒ zōng táng shí lüè guò rén, qí cái lì bù zài céng guó fān hú lín yì zhī xià, jīn dàn shǐ zhī dài yǒng, shū bù zú yǐ jǐn qí zhǎng, tǎng bì yǐ fēng jiāng zhòng rèn, bì néng bǎo jìng ān mín, jiān gù dà jú. qián rèn yún guì zǒng dū zhāng liàng jī, guǒ jué yǒu wèi, yún nán rǎng jiē biān chuí, xiǎng xǔ bù gěi, hàn huí chóu xìn xiāng xún, jí lìng jīng yíng jǐn shàn, yì jǐn yǒu yì yī yú, shì bù ruò rèn yǐ yào dì, bǐ zhǎn suǒ zhǎng. dàn shǐ dōng nán rì yǒu zhuǎn jī, zé yún guì yóu fēn wú nán xùn sǎo, cǐ qīng zhòng zhī jī yí shěn zhě yě. shí xiāng jūn suǒ zhì yǒu gōng, gè shěng duō wǎng zhào mù, hóng bīn shū chén zhāo yǒng liú bì, qǐng shèn xuǎn jiāng lǐng yǐ shōu shí xiào, bìng bèi jiā nà.
十一年,署湖南巡撫,尋實授。疏言:「湖南地居僻遠,向非富強,自前撫臣張亮基、駱秉章等於吏治民風實力講求,用能削平寇盜,屹為上游重鎮,用人之效,有明徵矣。臣以為名將不過收戰陣之功,得賢督撫,斯能造封疆之福。如左宗棠識略過人,其才力不在曾國藩、胡林翼之下,今但使之帶勇,殊不足以盡其長,倘畀以封疆重任,必能保境安民,兼顧大局。前任雲貴總督張亮基,果決有為,雲南壤接邊陲,餉糈不給,漢、回仇釁相尋,即令經營盡善,亦僅有益一隅,似不若任以要地,俾展所長。但使東南日有轉機,則雲、貴游氛無難迅掃,此輕重之機宜審者也。」時湘軍所至有功,各省多往召募,鴻賓疏陳招勇流弊,請慎選將領以收實效,並被嘉納。
shí dá kāi cuàn hú nán, hóng bīn qiǎn zhī fǔ xí bǎo tián fù jiāng zhōu dá wǔ zǒng bīng zhào fú yuán fēn lù jìn jī, jiě huì tóng qián yáng zhī wéi. tóng zhì yuán nián, jìn fù lái fèng, guì zhōu tí dū tián xìng shù jiān shǔ xún fǔ, jūn bào bù shí, xìn yòng zuǒ yòu, hóng bīn shū hé zhī. qiǎn bīng yuè jìng jiǎo guì zhōu cuàn fěi, fù tiān zhù xiàn chéng. yòu jiǎo tóng rén zhāng jiā zhài, fěi shǒu xiāo wén kuí lǜ zhòng jiàng, kè dà xiǎo qīng liǎng bǎo. jiāng lán tīng tóng zhī chūn líng zhǐ tuán shēn wèi tǔ fěi, hóng bīn lián zhī chūn líng yǒu kù xíng bī jiè shì, hé bà zhī. chūn líng jīng kòng, jié hóng bīn jiè dài bù suí, hóng bīn zì qǐng chá bàn, xià zǒng dū guān wén jū xùn, dé bái.
石達開竄湖南,鴻賓遣知府席寶田、副將周達武、總兵趙福元分路進擊,解會同、黔陽之圍。同治元年,進復來鳳,貴州提督田興恕兼署巡撫,軍報不實,信用左右,鴻賓疏劾之。遣兵越境剿貴州竄匪,復天柱縣城。又剿銅仁張家寨,匪首蕭文魁率眾降,克大小青兩堡。江藍廳同知椿齡指團紳為土匪,鴻賓廉知椿齡有酷刑逼借事,劾罷之。椿齡京控,訐鴻賓借貸不遂,鴻賓自請查辦,下總督官文鞫訊,得白。
zhuó liǎng guǎng zǒng dū, yīng dé tǔ fěi qǐ, lìng àn chá shǐ zhāng yùn lán jiǎo píng zhī. xié xún fǔ guō sōng dào zòu dìng biàn tōng jī bǔ zhāng chéng, huò dà dào zhě yǔ yōu zhuó, yǔn zhī.
擢兩廣總督,英德土匪起,令按察使張運蘭剿平之。偕巡撫郭嵩燾奏定變通緝捕章程,獲大盜者予優擢,允之。
sān nián, jiāng nán jì fù, zhè gàn yú fēn wèi jìng. hóng bīn shū yán: jiāng xī nán lù zhī fáng yóu yǒu wèi bèi, mǐn yuè jiāo jiè jūn wú fáng bīng, lǜ zéi shàng cuàn, yǐ yuè dōng wèi wěi lǘ. jiāng xī dāng sì chōng zhī dì, yí hé shù shěng bīng lì, chéng dà shèng yú wēi, jù ér jiān zhī. yǐ zī céng guó fān diào bō jìn lǚ, rào yuè níng jùn shí chéng yī dài, è zéi nán cuàn zhī lù, chén pài yī jūn yú mǐn yuè jiāo jiè huì tóng jìn jiǎo. bìng qǐng chì céng guó fān yán shǒu nán gàn, bǐ wú cuàn yuè.
三年,江南既復,浙、贛餘氛未靖。鴻賓疏言:「江西南路之防猶有未備,閩、粵交界均無防兵,慮賊上竄,以粵東為尾閭。江西當四沖之地,宜合數省兵力,乘大勝餘威,聚而殲之。已咨曾國藩調撥勁旅,繞越寧郡、石城一帶,扼賊南竄之路,臣派一軍於閩、粵交界會同進剿。並請敕曾國藩嚴守南贛,俾毋竄越。」
sì nián, zuò qián zài hú nán, dào yuán hú yōng qǐng zī yǐn jiàn, jiǎo huí zī wén, wěi shǔ dào quē, jiàng yī jí diào yòng, huí jí. qī nián, zú. xuān tǒng chū, shān dōng xún fǔ yuán shù xūn shū chén hóng bīn gōng jī, fù yuán guān, sì xiāng xián cí.
四年,坐前在湖南,道員胡鏞請咨引見,繳回咨文,委署道缺,降一級調用,回籍。七年,卒。宣統初,山東巡撫袁樹勛疏陳鴻賓功績,復原官,祀鄉賢祠。
zhāng kǎi sōng, zì yún qīng, hú běi jiāng xià rén. dào guāng èr shí wǔ nián jìn shì, guǎng xī jí yòng zhī xiàn, lì xuān huà huái jí lín guì zhī xiàn. lǐ xīng yuán láo chóng guāng bìng jiàn qí néng, xián fēng wǔ nián, zhuó qìng yuǎn zhī fǔ. jiǎo píng tǔ fěi wáng dé shèng děng, zhuó zuǒ jiāng dào, diào shǔ yòu jiāng dào. qìng yuǎn shī shǒu, gé zhí liú rèn. bā nián, xié àn chá shǐ jiǎng yì lǐ pò zéi, kè qìng yuǎn, fù yuán guān, shǔ àn chá shǐ, xún shí shòu, qiān bù zhèng shǐ. tóng zhì yuán nián, xún fǔ liú zhǎng yòu fù xún zhōu chóu jiǎo fǔ, liú kǎi sōng jīng huà hòu lù. lì pǔ zhāng gāo yǒu xiàn yáng shuò, qiǎn bīng bài zéi yú zhè gū yán, fù qí chéng, jiù zhuó xún fǔ. zhū fěi zhōng huáng dǐng fèng zhāng gāo yǒu zuì chāng jué, fēn xiàn guì xiàn yáng shuò jūn jí dà lù tān mǎ lài, xí zǒng bīng lǐ míng huì tí dū jiāng zhōng yì xiān jiǎo mǎ lài, jìn guī guì xiàn, pò zhī yú guì lǐng, jiān qín zéi shǒu zhāng gāo yǒu chén tǔ yǎng. èr nián, xí bù zhèng shǐ liú kūn yī gōng huáng dǐng fèng yú dēng lóng qiáo. zéi zǒu tán táng, jìn wéi zhī. xìn dōu zéi chén jīn gāng děng lái yuán, dào yuán jiǎng zé chūn nì jī bài zhī, jìn kè róng xiàn, kūn yī kè tán táng. sān nián, kè tiān píng zhài, qín huáng dǐng fèng. guì xiàn píng, jiā tóu pǐn dǐng dài.
張凱嵩,字雲卿,湖北江夏人。道光二十五年進士,廣西即用知縣,歷宣化、懷集、臨桂知縣。李星沅、勞崇光並薦其能,咸豐五年,擢慶遠知府。剿平土匪王得勝等,擢左江道,調署右江道。慶遠失守,革職留任。八年,偕按察使蔣益澧破賊,克慶遠,復原官,署按察使,尋實授,遷布政使。同治元年,巡撫劉長佑赴潯州籌剿撫,留凱嵩經畫後路。荔浦張皋友陷陽朔,遣兵敗賊於鷓鴣岩,復其城,就擢巡撫。諸匪中黃鼎鳳、張皋友最猖獗,分陷貴縣、陽朔、麕集大鹿灘、馬瀨,檄總兵李明惠、提督江忠義先剿馬瀨,進規貴縣,破之於桂嶺,殲擒賊首張皋友、陳土養。二年,檄布政使劉坤一攻黃鼎鳳於登龍橋。賊走覃塘,進圍之。信都賊陳金剛等來援,道員蔣澤春逆擊敗之,進克容縣,坤一克覃塘。三年,克天平寨,擒黃鼎鳳。貴縣平,加頭品頂戴。
shū chén zuǒ yòu jiāng jī fěi wèi qīng, yì sān lù jìn bīng, yǐ liú kūn yī tǒng qī yíng liú fáng xún zhōu, yì yuán tài tǒng shí yī yíng yóu bīn zhōu qiān jiāng dá sī ēn, lǐ shì ēn tǒng shuǐ lù bā yíng yóu héng zhōu dá nán níng, jié jié jìn jiǎo. sì nián, kūn yī gōng kè dà miào jiāng kǒu píng tǎn, zhǎn zéi shǒu liáng ān bāng, nán níng hé dào shǐ tōng. yuán tài jiǎo shàng lín, píng zhī. kūn yī zhuó jiāng xī xún fǔ qù, yǐ tóng zhī liú péi yī dài lǐng qí jūn, jiāng qīn fù nán níng dū zhàn, huì wěi kāng wáng wāng hǎi yáng cuàn yuè, jiāng rù guǎng xī, zhào kǎi sōng zhù fáng xún zhōu. wǔ nián, kǎi sōng zhì nán níng, jìn gōng shān zé, dū zhū jūn xué dì hōng chéng, duó shān rù, qín wěi píng zhāng sū zhòng xī děng. sūn rén guǎng dān qí zǒu wàng lǒng, zhuī zhǎn zhī. shān zé wèi zéi suǒ jù shí yú nián, zhì cǐ xī píng.
疏陳左右江積匪未清,議三路進兵,以劉坤一統七營留防潯州,易元泰統十一營由賓州、遷江達思恩,李士恩統水陸八營由橫州達南寧,節節進剿。四年,坤一攻克大廟、江口、平菼,斬賊首梁安邦,南寧河道始通。元泰剿上林,平之。坤一擢江西巡撫去,以同知劉培一代領其軍,將親赴南寧督戰,會偽康王汪海洋竄粵,將入廣西,詔凱嵩駐防潯州。五年,凱嵩至南寧,進攻山澤,督諸軍穴地轟城,奪山入,擒偽平章蘇仲熙等。孫仁廣單騎走旺隴,追斬之。山澤為賊所踞十餘年,至此悉平。
liù nián, zhuó yún guì zǒng dū. zì pān duó bèi qiāng, diān shì yì fēn. xíng zhì bā dōng, chēng bìng, sān shū qǐng bà, zuò guī bì, chǐ zhí. guāng xù liù nián, yǐ wǔ pǐn jīng táng qǐ yòng, shòu tōng zhèng shǐ cān yì, qiān nèi gé shì dú xué shì, shǔ shùn tiān fǔ yǐn, shòu guì zhōu xún fǔ. shí nián, diào yún nán. qǐng yú shěng chéng shè kāi cǎi wǔ jīn zǒng jú, yǐ xìng kuàng lì, xié nèi gé xué shì zhōu dé rùn kān yuè nán jiè wù. shí èr nián, zú yú guān. guǎng xī xún fǔ lǐ bǐng héng shū chén kǎi sōng zhèng jī, qǐng jiàn zhuān cí, guǎng xī jīng guān lùn qí bù dāng, bà zhī. zi zhòng xīn, guāng xù sān nián jìn shì, yóu hàn lín yù shǐ guān zhì tōng zhèng sī cān yì, gǎn yán yǒu shēng.
六年,擢雲貴總督。自潘鐸被戕,滇事益紛。行至巴東,稱病,三疏請罷,坐規避,褫職。光緒六年,以五品京堂起用,授通政使參議,遷內閣侍讀學士,署順天府尹,授貴州巡撫。十年,調雲南。請於省城設開採五金總局,以興礦利,偕內閣學士周德潤勘越南界務。十二年,卒於官。廣西巡撫李秉衡疏陳凱嵩政績,請建專祠,廣西京官論其不當,罷之。子仲炘,光緒三年進士,由翰林御史官至通政司參議,敢言有聲。
lùn yuē: yún nán dì jū biān yuǎn, huí hàn jī chóu, zhōng yuán duō gù zhī qiū, jǐ wèi wáng líng suǒ bù jí. wú zhèn yù jiān chóu jiǎo fǔ, shí tǐ zhōng cháo cuò zhì zhī nán. zhāng liàng jī cái zú yǒu wèi, wù yòng xú zhī míng, shòu qí pái jǐ, suì zhì bù kě shōu shí. zì pān duó bèi qiāng zhī hòu, wú rén gǎn rèn qí jiān wēi. máo hóng bīn shū yán nèi dì kòu píng, biān fāng zì jìng, chéng wèi què lùn. zhāng kǎi sōng yīn guī bì chù, hòu réng yǐ jiù láo qǐ yòng, cháo tíng gù jiàn qí qíng yǐ.
論曰:雲南地居邊遠,回、漢積仇,中原多故之秋,幾為王靈所不及。吳振棫兼籌剿撫,實體中朝措置之難。張亮基才足有為,誤用徐之銘,受其排擠,遂至不可收拾。自潘鐸被戕之後,無人敢任其艱危。毛鴻賓疏言內地寇平,邊方自靖,誠為確論。張凱嵩因規避黜,後仍以舊勞起用,朝廷固鑒其情已。