sòng qìng lǚ běn yuán xú bāng dào mǎ yù kūn yī kè táng ā róng hé cháng shùn
宋庆吕本元 徐邦道 马玉昆 依克唐阿荣和 长顺
sòng qìng, zì zhù sān, shān dōng lái zhōu rén. jiā pín luò tuò, wén tóng lǐ gōng guó xūn zhī bó zhōu, wǎng yī wèi nú. bó niǎn sūn zhī yǒu wěi jiù fǔ, qìng chá qí yì pǒ cè, qǐng jī zhī. guó xūn zhuàng qí zhì, shǔ wèi zhōu liàn zhǎng. zhī yǒu jiàng, suì jiē tǒng qí zhòng, hào qí shèng yíng, jiàn shòu qiān zǒng. zì shì shǒu sù zhōu, jiǎo yù fěi, shì fèng yáng wéi, bǎo xú sì hòu lù. yú sān suì, zhuó zhì zǒng bīng, cì hào yì yǒng bā tú lǔ. jì guì, guò bó, yè suǒ zhǔ, réng yì pū sī fú, zhí shì shàng lǐ yì gōng, rén chuán wéi měi tán.
宋庆,字祝三,山东莱州人。家贫落魄,闻同里宫国勋知亳州,往依为奴。亳捻孙之友伪就抚,庆察其意叵测,请击之。国勋壮其志,署为州练长。之友降,遂接统其众,号奇胜营,荐授千总。自是守宿州,剿豫匪,释凤阳围,保徐、泗后路。逾三岁,擢至总兵,赐号毅勇巴图鲁。既贵,过亳,谒所主,仍易仆厮服,执事上礼益恭,人传为美谈。
tóng zhì gǎi yuán, táng xùn fāng fǔ ān huī, cái lín huái jūn, ér yǐ sān yíng shǔ qìng, yì jūn zì cǐ shǐ. sān nián, miáo pèi lín wéi méng chéng, qìng jué qí xiǎng dào. huì sēng gé lín qìn jūn zhì, hōng jī zhī, kòu xiāo dùn. miáo qiú sǐ, qìng wèi ān fǔ yú zhòng, zì shòu zhōu zhèng yáng guān suǒ lì jiē xià. liǎng huái gào níng, diào fù yù. shí zhāng yào wèi yì zhǎng, qìng wǎng fǎng, xiáng xún dì shì kòu qíng. yào xǐ yuē:" zhū jiàng wú wèn jí cǐ zhě, jūn lái, yù zhī fú yě!" suì yǔ jiāo huān. míng nián, shòu nán yáng zhèn zǒng bīng. wú hé, cáo zhōu zéi shì chì, qìng bèi kùn dèng zhōu diāo hé diàn, huì liáng qìng, shì qiě bù dí. nǎi lìng bù jiàng mǎ yù kūn lǜ zhuàng shì sān bǎi, qián chū lì yíng tōng kuì yùn, jūn qì fù zhèn, kòu nǎi jiě qù. yǐ ér zhāng zǒng yú jué hé tú běi fàn, qìng jù dī yíng jī, bài zhī, xī zǒu ér rèn zhù lài wén guāng fù cuàn yù, xiāng jūn jiāng liú sōng shān zhù qìng jūn jǐn qū rù chǔ jiāng, yù lüè píng. xún fǔ lǐ hè nián yīn zēng liàn liǎng dà jūn, lìng yào lǐng sōng wǔ jūn, ér yǐ yì jūn zhuān shǔ qìng. liù nián, yǔ yào è huáng hé, cù niǎn zhì shān dōng, jù ér jiān zhī. lùn gōng, shǎng huáng mǎ guà, gèng yǒng hào gé hóng é. shí zǒng yú nán rǎo hé jīn, bī jiě zhōu, zhào qìng yǔ yào fēn shǒu hé běi. yú suì, niǎn cuàn jī jiāng, qìng lǜ shī rù wèi, zhuǎn zhàn xióng rèn qí gāo jiān, yǔ zhū jūn dà pò zhī, zǒng yú fù shuǐ sǐ. yǔ èr děng qīng chē dū wèi, shòu hú nán tí dū.
同治改元,唐训方抚安徽,裁临淮军,而以三营属庆,毅军自此始。三年,苗沛霖围蒙城,庆绝其饷道。会僧格林沁军至,轰击之,寇宵遁。苗酋死,庆为安抚馀众,自寿州正阳关所莅皆下。两淮告宁,调赴豫。时张曜为翼长,庆往访,详询地势寇情。曜喜曰:“诸将无问及此者,君来,豫之福也!”遂与交驩。明年,授南阳镇总兵。无何,曹州贼势炽,庆被困邓州刁河店,会粮罄,势且不敌。乃令部将马玉昆率壮士三百,潜出立营通馈运,军气复振,寇乃解去。已而张总愚决河图北犯,庆据堤迎击,败之,西走;而任柱、赖文光复窜豫,湘军将刘松山助庆军尽驱入楚疆,豫略平。巡抚李鹤年因增练两大军,令曜领嵩武军,而以毅军专属庆。六年,与曜扼黄河,蹙捻至山东,聚而歼之。论功,赏黄马褂,更勇号格洪额。时总愚南扰河津,偪解州,诏庆与曜分守河北。逾岁,捻窜畿疆,庆率师入卫,转战雄、任、祁、高间,与诸军大破之,总愚赴水死。予二等轻车都尉,授湖南提督。
bā nián, zuǒ zōng táng xī zhēng, qìng yǐn bīng cóng, dǐ shén mù, zài zhàn zài jié. míng nián qiū, mìng cān hā níng jiǎo fěi shì, xuán yí dū xī chuān, jiē zài jūn yáo lǐng. shí sān nián, hé dí fǔ huí shǎn diàn chén pàn, chǔ jūn zhàn shī lì. shí qìng zhù liáng zhōu, fèng xí wǎng yuán. sān rì chí wǔ bǎi yú lǐ, dǐ shā ní zhàn, zhòng fù qí qú yǐ xiàn, zhū zhī, shì suì dìng. guāng xù yuán nián, shī hái. liù nián, xǐ fáng lǚ shùn, shí yú nián, jūn róng chēng shèng. chún xián qīn wáng yì xuān bèi mìng xún yuè, tàn wèi zhū jūn guān, qīn jiě páo fú zèng zhī. liǎng gōng juàn yù yōu wò, jiā tài zǐ shǎo bǎo shàng shū xián.
八年,左宗棠西征,庆引兵从,抵神木,再战再捷。明年秋,命参哈、宁剿匪事,旋移督西川,皆在军遥领。十三年,河、狄抚回闪殿臣叛,楚军战失利。时庆驻凉州,奉檄往援。三日驰五百馀里,抵沙泥站,众缚其渠以献,诛之,事遂定。光绪元年,师还。六年,徙防旅顺,十馀年,军容称盛。醇贤亲王奕譞被命巡阅,叹为诸军冠,亲解袍服赠之。两宫眷遇优渥,加太子少保、尚书衔。
èr shí nián, zhōng rì shī hé, qìng tǒng yì jūn fā yú lǚ shùn, yǔ zhū jūn qī huì dōng biān jiǔ lián chéng. jūn wèi jí ér píng rǎng yǐ shī, tíng zhǐ bà zǒng tǒng yè zhì chāo, yǐ qìng dài zhī. qìng yǔ zhū jiàng háng bèi xiāng ruò, zhòu bǐng jié dù, duō bù yì, yǐ gù zhū jūn qī shí yú yíng sàn wú yǒu jì. yòu zuò shǒu jiāng běi yī yuè, yǐ dài rì jūn guò yì zhōu, qìng dùn zhōng lù jiǔ lián chéng, yán jiè bèi. rì jūn dù yā lù jiāng, zhàn shī lì, zhí qū fèng huáng chéng, tuì è dà gāo lǐng. lǚ shùn wéi jí, cháo mìng niè shì chéng shǒu zhī, chì qìng wǎng yuán. dùn gài píng, lǚ dǎo jīn zhōu bù dé jìn, ér lǚ shùn yǐ shī. qìng tuì shǒu xióng yuè, zì qǐng zhì zuì, bèi yòu. wèi jǐ, fù zhōu yòu shī. rì jūn xī xiàn hǎi chéng, qìng jí fù zhī, jī dí gǎn wáng zhài. qián jūn fāng shèng, hòu duì é chuán dí fǔ bèi, hài kuì, fù tuì shǒu tián zhuāng tái, liáo yáng yì wēi. qìng fán wǔ gōng chéng fú néng bá, cháo tíng sī yǐ xiāng jūn, mìng qìng yǔ wú dà chéng zuǒ liú kūn yī jūn. qìng lǜ xú bāng dào mǎ yù kūn bīng wàn èr qiān rén dùn tài píng shān, zhàn què zhī, dà chéng bài rù guān. qìng fāng yǐ sān wàn rén zhù yíng kǒu, wén jǐng, hái è liáo hé běi àn ér rì jūn jǐn yǐ suǒ huò pào liè nán àn měng gōng, qìng jūn kuì ér xī, yú shì liáo hé yǐ dōng jǐn wèi rì yǒu yǐ. zhào chǐ zhí liú rèn.
二十年,中日失和,庆统毅军发於旅顺,与诸军期会东边九连城。军未集而平壤已失,廷旨罢总统叶志超,以庆代之。庆与诸将行辈相若,骤禀节度,多不怿,以故诸军七十馀营散无有纪。又坐守江北一月,以待日军过义州,庆顿中路九连城,严戒备。日军渡鸭绿江,战失利,直趋凤凰城,退扼大高岭。旅顺围亟,朝命聂士成守之,敕庆往援。顿盖平,屡捣金州不得进,而旅顺已失。庆退守熊岳,自请治罪,被宥。未几,复州又失。日军西陷海城,庆亟赴之,击敌感王寨。前军方胜,后队讹传敌拊背,骇溃,复退守田庄台,辽阳益危。庆凡五攻城弗能拔,朝廷思倚湘军,命庆与吴大澂佐刘坤一军。庆率徐邦道、马玉昆兵万二千人顿太平山,战卻之,大澂败入关。庆方以三万人驻营口,闻警,还扼辽河北岸;而日军尽以所获炮列南岸猛攻,庆军溃而西,於是辽河以东尽为日有矣。诏褫职留任。
èr shí sì nián, xǐ shǒu shān hǎi guān, rù jìn, shì chǔ fèn. hé yì chéng, liú yù jūn sān shí yíng shǔ zhī, cì míng wǔ wèi zuǒ jūn, zhù jǐn zhōu. èr shí bā nián, zú, jìn fēng sān děng nán, yǔ jiàn cí, shì zhōng qín. zi tiān jié, wǔ pǐn jīng táng, xí jué.
二十四年,徙守山海关,入觐,释处分。和议成,留豫军三十营属之,赐名武卫左军,驻锦州。二十八年,卒,晋封三等男,予建祠,谥忠勤。子天杰,五品京堂,袭爵。
qìng cóng róng jiǔ, nián jǐ bā shí, duǎn yī pà shǒu, xiè dié bīng xuě zhōng, yǔ shì zú tóng gān kǔ, rén yǐ wéi nán yún.
庆从戎久,年几八十,短衣帕首,躞蹀冰雪中,与士卒同甘苦,人以为难云。
lǚ běn yuán, ān huī chú zhōu rén. chū lì lǐ hóng zhāng jūn, suí jiǎo yuè fěi niǎn fěi, zhuǎn zhàn sū wǎn lǔ yù gè shěng. yuán è yuán shǎn lǚ lì gōng, lì bǎo zǒng bīng, shǎng qiáng yǒng bā tú lǔ yǒng hào. hóng zhāng zǒng dū zhí lì, diào rù zhí. guāng xù chū, shòu sì chuān chóng qìng zhèn, réng liú tǒng shèng jūn mǎ bù gè yíng. zhōng rì zhàn qǐ, xí běn yuán tǒng duì chū guān, jiān chéng zhì ān zhōu. píng rǎng shī, cóng sòng jūn tuì shǒu dà gāo lǐng. běn yuán lìng gè jūn yè shù qí gè yào ài, guǎng shè yí bīng, gèn èr bǎi yú lǐ. dí zhì, yí dùn bù qián, chéng qí pí xí jī zhī, fù yǔ niè jūn bài zhī fēn shuǐ lǐng. yì chéng, hái zhí. èr shí liù nián, quán huò qǐ, shǔ tiān jīn zhèn, zhuó zhí lì tí dū, tǒng huái liàn gè jūn. jiǎo fěi shòu dàn shāng, shì píng, shǎng huáng mǎ guà. diào zhè jiāng, qín xùn liàn, yóu yán zhì dào, cháng qīn dū duì rù shān sōu jiǎo, lián bì fěi shǒu. zhè shěng yì cái lù yíng, běn yuán zàn huà shǐ jiù xù. xuān tǒng èr nián, bìng, qǐ bà. xún zú.
吕本元,安徽滁州人。初隶李鸿章军,随剿粤匪、捻匪,转战苏、皖、鲁、豫各省。援鄂、援陕屡立功,历保总兵,赏强勇巴图鲁勇号。鸿章总督直隶,调入直。光绪初,授四川重庆镇,仍留统盛军马步各营。中日战起,檄本元统队出关,兼程至安州。平壤失,从宋军退守大高岭。本元令各军夜树旗各要隘,广设疑兵,亘二百馀里。敌至,疑顿不前,乘其疲袭击之,复与聂军败之分水岭。议成,还直。二十六年,拳祸起,署天津镇,擢直隶提督,统淮、练各军。剿匪受弹伤,事平,赏黄马褂。调浙江,勤训练,尤严治盗,常亲督队入山搜剿,连毙匪首。浙省议裁绿营,本元赞画始就绪。宣统二年,病,乞罢。寻卒。
xú bāng dào, sì chuān fú zhōu rén. chū cóng chǔ jūn tǎo yuè kòu, jī xūn zhì cān jiāng. huán běn jí chóu fáng, jiě chéng wéi, qiān fù jiāng. yuè jìng yuán shǎn xī hàn zhōng, cì hào guān yǒng bā tú lǔ. xuán zuò hàn zhōng shī shǒu, chǐ zhí. sì cóng fù jiāng yáng dǐng xūn yuán sū, zài yuán zhè mǐn, yǐ zhàn gōng shì chǔ fèn. tóng zhì liù nián, cóng liú míng chuán jiǎo píng dōng niǎn, fù guān. míng nián, zhāng zǒng yú fàn jiǎn hé, bāng dào yán è qiáo kǒu, dà bài zhī. gèng yǒng hào kēng sēng é, qiān zǒng bīng, shǔ jiāng sū xú zhōu zhèn. guāng xù sì nián, zhuó tí dū, diào zhù tiān jīn jūn liáng chéng, shòu zhèng dìng zhèn.
徐邦道,四川涪州人。初从楚军讨粤寇,积勋至参将。还本籍筹防,解城围,迁副将。越境援陕西汉中,赐号冠勇巴图鲁。旋坐汉中失守,褫职。嗣从副将杨鼎勋援苏,再援浙、闽,以战功释处分。同治六年,从刘铭传剿平东捻,复官。明年,张总愚犯减河,邦道严扼桥口,大败之。更勇号铿僧额,迁总兵,署江苏徐州镇。光绪四年,擢提督,调驻天津军粮城,授正定镇。
dōng shì qǐ, qìng yǐ lǚ shùn shǒu jiāng fù fáng jiǔ lián chéng, lǐ hóng zhāng bié lìng jiāng guì tí děng shǒu lǚ shùn, bāng dào zhù zhī. rì jūn rù pí zǐ wō, bāng dào yǔ zhū jiàng yuē:" jīn zhōu ruò shī, zé lǚ shùn bù kě shǒu, qǐng fēn bīng yù zhī." zhū jiàng gè bù xiāng tǒng, mò zhī yīng. bāng dào zì lǜ suǒ bù qū dà lián wān. shì shí míng jūn fēn tǒng zhào huái yì shǒu qí dì, bāng dào zhì, gù qǐng bīng, nǎi fēn bù lǚ suí bāng dào héng. rì jūn dà jí, suì zhàn jīn zhōu, jìn bī dà lián, huái yì bēn lǚ shùn. yuè shí rì, rì jūn lái zhēng lǚ shùn, zhū jiàng xiāng gù wú cuò, bāng dào lǜ cán zú zhì, fèn shén, sī zì xiào, qǐng zēng bīng, bù xǔ qǐng xiè, xǔ zhī, nǎi lǜ zhòng jù zhàn tǔ chéng zi, cuò zhī. rì jūn dà zhì, nǎi tuì. dào yuán gōng zhào yǔ xiān yī rì dùn, zhū jiàng yì duó mín chuán yǐ jì, gài rì jūn wèi zhì ér lǚ shùn yǐ xū yǐ. bāng dào bēn fù zhōu yī qìng, zhào chǐ zhí. qìng lìng shǒu gài zhōu, bāng dào zì niú zhuāng yí shī hái, ér gài píng yì yǐ shī, hé zhāng gāo yuán jī zhī, fú shèng. guì tí wǎng yuán, bāng dào qǐng yè dǎo gài píng, guì tí cí, zhū jūn jiē tuì yíng kǒu. bāng dào nǎi cóng qìng jī dí tài píng shān, yǔ yù kūn lì zhàn què zhī, é réng bài kuì. fù yǔ xiāng jūn jiāng lǐ guāng jiǔ gōng hǎi chéng, yì fú kè, suì tuì. yú suì, zú, fù guān, yǔ yōu xù.
东事起,庆以旅顺守将赴防九连城,李鸿章别令姜桂题等守旅顺,邦道助之。日军入貔子窝,邦道语诸将曰:“金州若失,则旅顺不可守,请分兵御之。”诸将各不相统,莫之应。邦道自率所部趋大连湾。是时铭军分统赵怀益守其地,邦道至,固请兵,乃分步旅随邦道行。日军大集,遂占金州,进偪大连,怀益奔旅顺。越十日,日军来争旅顺,诸将相顾无措,邦道率残卒至,愤甚,思自效,请增兵,不许;请械,许之,乃率众拒战土城子,挫之。日军大至,乃退。道员龚照屿先一日遁,诸将亦夺民船以济,盖日军未至而旅顺已墟矣。邦道奔复州依庆,诏褫职。庆令守盖州,邦道自牛庄移师还,而盖平亦已失,合章高元击之,弗胜。桂题往援,邦道请夜捣盖平,桂题辞,诸军皆退营口。邦道乃从庆击敌太平山,与玉昆力战卻之,俄仍败溃。复与湘军将李光久攻海城,亦弗克,遂退。逾岁,卒,复官,予优恤。
mǎ yù kūn, zì jǐng shān, ān huī méng chéng rén. yǐ wǔ tóng cóng sòng qìng gōng niǎn, jī gōng zhì dū sī, cì hào zhèn yǒng bā tú lǔ. rèn zhù děng kùn qìng dēng zhōu, yù kūn ruì shēn chí jiù, wéi lì jiě, yáo shì yǐ xiāo guǒ míng. niǎn píng, zhuó zǒng bīng. jiǎo qín lǒng huí, shù huò shèng, gèng yǒng hào yuē bó qí. jì kè sù zhōu, cì tóu pǐn fú. sì cóng jīn shùn chū jiā yù guān, lián xià wū lǔ mù qí chāng jí mǎ nà sī, qín qí qú hēi xiā zi. tiān shān nán běi gào níng, shǎng huáng mǎ guà, yǔ shì zhí. yù kūn jū xī yù xiān hòu shí yú nián, shōu fù míng chéng yǐ shí shù, xiá zhé shǐ bù xià tún kěn pì dì lì. lǐ hóng zhāng shū jiàn jiāng cái, wèi kě jì sòng qìng. guāng xù jiān, diào fù zhí lì.
马玉昆,字景山,安徽蒙城人。以武童从宋庆攻捻,积功至都司,赐号振勇巴图鲁。任柱等困庆登州,玉昆锐身驰救,围立解,繇是以骁果名。捻平,擢总兵。剿秦、陇回,数获胜,更勇号曰博奇。既克肃州,赐头品服。嗣从金顺出嘉峪关,连下乌鲁木齐、昌吉、玛纳斯,擒其渠黑瞎子。天山南北告宁,赏黄马褂,予世职。玉昆居西域先后十馀年,收复名城以十数,暇辄使部下屯垦辟地利。李鸿章疏荐将才,谓可继宋庆。光绪间,调赴直隶。
èr shí nián, bǔ shòu shān xī tài yuán zhèn. huì rì cháo gòu xìn, yù kūn tǒng yì jūn fù yuán, cì píng rǎng, bì nán mén wài dà tóng jiāng. rì jūn lái gōng, yù kūn shǒu dōng àn, xuè zhàn jiǔ, yuán zhì, dí bài qù. yǐ ér xuán wǔ mén shī, yè zhì chāo lìng qí sù chè jūn, nǎi guī píng rǎng. rì jūn zhàn gài píng, zhū jiàng jiē tuì yíng kǒu. yù kūn cóng qìng dùn tài píng shān, rì jūn měng gōng zhī, yù kūn zhàn zuì lì, jī tuì qí zhòng. wú hé, rì jūn dà jí, qìng xiàn chóng wéi, zhuì mǎ fù chuàng, yù kūn jué wéi rù, yì zhī chū, shāng wáng shū duō. zhuǎn zhàn tián zhuāng tái gǎn wáng zhài, yǐ qiān yú rén kàng qiáng dí, yì rán zì quán.
二十年,补授山西太原镇。会日朝构衅,玉昆统毅军赴援,次平壤,壁南门外大同江。日军来攻,玉昆守东岸,血战久,援至,敌败去。已而玄武门失,叶志超令其速撤军,乃归平壤。日军占盖平,诸将皆退营口。玉昆从庆顿太平山,日军猛攻之,玉昆战最力,击退其众。无何,日军大集,庆陷重围,坠马负创,玉昆抉围入,翼之出,伤亡殊多。转战田庄台、感王寨,以千馀人抗强敌,屹然自全。
èr shí wǔ nián, zhuó zhè jiāng tí dū. míng nián, diào hái zhí lì. shì quán fěi zhào luàn, lián jūn rù kòu, yù kūn tǒng wǔ wèi zuǒ jūn yù zhī. chū zhàn tiān jīn, jì zhàn běi cāng, xiāng chí yuè yú, zú yǐ wú yuán tuì. chē jià xī xìng, mìng suí hù. yòu míng nián, hái jīng, jiā tài zǐ shǎo bǎo. èr shí bā nián, zhāo yáng tǔ kòu qiè fā, yù kūn bèi dào yīng fù, pò qí kǎ, shēng qín shǒu è dèng lái fēng zhū zhī. sān shí sì nián, bìng zú, zèng tài zǐ tài bǎo, yǔ èr děng qīng chē dū wèi, shì zhōng wǔ.
二十五年,擢浙江提督。明年,调还直隶。適拳匪肇乱,联军入寇,玉昆统武卫左军御之。初战天津,继战北仓,相持月馀,卒以无援退。车驾西幸,命随扈。又明年,还京,加太子少保。二十八年,朝阳土寇窃发,玉昆倍道应赴,破其卡,生擒首恶邓莱峰诛之。三十四年,病卒,赠太子太保,予二等轻车都尉,谥忠武。
yī kè táng ā, zì yáo shān, zā lā lǐ shì, mǎn zhōu xiāng huáng qí rén, jí lín zhù fáng. yǐ mǎ jiǎ cóng zhēng jiāng nán. yí shī tǎo niǎn, bài zhāng luò xíng yú dà huí cūn suī xī kǒu, lǚ zhe zhàn jī, jī xūn zhì zuǒ lǐng. tóng zhì chū, mǎ zéi xiàn yī tōng, yī kè táng ā yǐ shǎo xí zhòng, zhǎn qí qiú liú guǒ fā děng, yòu pò zhī chāng tú, gōng kè liú jiā diàn, fù cháng chūn tīng, qiān xié lǐng, cì hào fǎ shén shàng a bā tú lǔ. sōu bǔ cán fěi, huò bái líng ā jiāo xī píng, jìn fù dū tǒng. shí yī nián, bǔ guān hēi lóng jiāng. guāng xù wǔ nián, yí hū lán, hū lán shè fù dū tǒng zì cǐ shǐ. míng nián, mǔ yōu guī.
依克唐阿,字尧山,紥拉里氏,满洲镶黄旗人,吉林驻防。以马甲从征江南。移师讨捻,败张洛行於大回村、濉溪口,屡著战绩,积勋至佐领。同治初,马贼陷伊通,依克唐阿以少袭众,斩其酋刘果发等,又破之昌图,攻克刘家店,复长春厅,迁协领,赐号法什尚阿巴图鲁。搜捕残匪,获白凌阿、焦西平,晋副都统。十一年,补官黑龙江。光绪五年,移呼兰,呼兰设副都统自此始。明年,母忧归。
shí é rén yǐ yì gǎi yī lí tiáo yuē yǒu wéi yán, wū lǐ yǎ sū tái cān zàn xǐ chāng sù shěn yī kè táng ā ān zhàn shù, qǐng chì jiù jìn mù liè hù shǒu huī chūn. huì jí lín jiè yán, yī kè táng ā suì mù bīng wǔ qiān zé ài fēn shǒu, ér zì lǜ shī zhù qí dì. huī chūn gù zhòng zhèn, qí dōng nán hǎi shēn wēi, é yóu shù kuī sì, tíng yì shè fù dū tǒng zhèn zhī, yú shì yòu gǎi diào huī chūn. shí nián, bèi mìng zuǒ jí lín jūn shì. shí wǔ nián, zhuó hēi lóng jiāng jiāng jūn.
时俄人以议改伊犁条约有违言,乌里雅苏台参赞喜昌夙谂依克唐阿谙战术,请敕就近募猎户守珲春。会吉林戒严,依克唐阿遂募兵五千择隘分守,而自率师驻其地。珲春故重镇,其东南海参崴,俄尤数窥伺,廷议设副都统镇之,於是又改调珲春。十年,被命佐吉林军事。十五年,擢黑龙江将军。
èr shí nián, rì cháo zhàn qǐ, yī kè táng ā qǐng lǜ jūn zì xiào, nǎi jìn xián jìng dào, rào fù hàn chéng yíng jī, shàng jiā zhī. zuǒ bǎo guì jūn shī lì píng rǎng, rì jūn xī jìn, mìng yí zhù jiǔ lián chéng. xún yǐ rì jūn dù jiāng lái gōng, fù lìng xǐ shàng yóu yù zhī. yī kè táng ā yǔ zhàn yú pú shí hé, lián kè pú shí hé kǒu gǔ lóu zǐ. sòng qìng tuì zhù dà gāo lǐng, yī kè táng ā gū jūn bù néng dú shǒu, suì tuì kuān diàn. sòng jūn nán yuán lǚ dà, niè shì chéng jūn jiē fáng, nǎi dìng jiā gōng zhī yuē. yī jūn yóu kuān diàn rào jìn sài mǎ jí yíng jī rì jūn, xiān zhàn xuán yáng lá zǐ, lián shèng zhī cǎo lǐng hé tōng yuǎn bǎo cǎo hé kǒu. rì jūn dà jí, héng duàn niè yī liǎng jūn, shì chéng jí qū fēn shuǐ lǐng fǔ qí bèi, yī jūn huán jī zhī, zhèn zhǎn yī zhōng wèi. yòu xī ér dōng, dà zhàn yú jīn jiā hé, jūn shāo cuò. rì jūn xiān yǐ zhàn fèng huáng chéng, yī kè táng ā móu xí zhī, fēn zuǒ yòu yì yǐ jìn, zhàn yī miàn shān, dí lái zhēng, zuǒ yì kuì, yòu yì tǒng lǐng yǒng shān yù fú sǐ, yī kè táng ā bǎo yú jūn tuì, zhào gé zhí tú hòu xiào.
二十年,日朝战起,依克唐阿请率军自效,乃进咸镜道,绕赴汉城迎击,上嘉之。左宝贵军失利平壤,日军西进,命移驻九连城。寻以日军渡江来攻,复令徙上游御之。依克唐阿与战於蒲石河,连克蒲石河口、古楼子。宋庆退驻大高岭,依克唐阿孤军不能独守,遂退宽甸。宋军南援旅、大,聂士成军接防,乃定夹攻之约。依军由宽甸绕进赛马集迎击日军,先战悬羊砬子,连胜之草岭河、通远堡、草河口。日军大集,横断聂、依两军,士成亟趋分水岭拊其背,依军还击之,阵斩一中尉。又西而东,大战於金家河,军稍挫。日军先已占凤凰城,依克唐阿谋袭之,分左右翼以进,战一面山,敌来争,左翼溃,右翼统领永山遇伏死,依克唐阿保馀军退,诏革职图后效。
yú suì, hǎi chéng xiàn, liáo xī wēi jí, zhào zé cháng shùn shǒu liáo yáng, yī kè táng ā zhù zhī, fā tǎng jīn wǔ shí wàn jì yī jūn. jì zhì, yì yǐ gōng wéi shǒu. nǎi jí zhū jiàng zhì jiǔ, qǔ dāo cì bì xuè, jiǎo ér yǐn zhī, xiāng shǐ yǐ sǐ. yī jūn suì jìn qǔ hǎi chéng, jūn téng áo bǎo gěng zhuāng, shù zhàn fú shèng. huì róng hé zhì jūn, jí qù zhī chū. róng hé xiān jìn běi lù, duó sān kǎ, qí zuǒ shù mù yōu shēn, lìng yǐn bīng bèi chāo xí, ér zì liè zhèn kuàng yě, fú qiāng yǐ dài. rì jūn jù shān diān hōng jī wǒ shī, dàn luò jī xuě zhōng, zì bù fā. wǒ shī huán jī, pū zhě zhòng, zài fā zài pū. zhòng zhēng bàng shān chū, fú qiāng jù jǔ, sǐ yǐ bǎi shù. róng hé suǒ bù mù zì sāi biān wài, shàn bì jī, shāng zhě héng shǎo, suǒ wèi" dōng shān liè hù" yě. shì yì yǐ qiān rén kàng rì jūn shù qiān, gù yī jūn shēng yù yuǎn chū zhū jūn shàng.
逾岁,海城陷,辽西危棘,诏责长顺守辽阳,依克唐阿助之,发帑金五十万济依军。既至,议以攻为守。乃集诸将置酒,取刀刺臂血,搅而饮之,相矢以死。依军遂进取海城,军腾鳌堡、耿庄,数战弗胜。会荣和至军,亟趣之出。荣和先进北路,夺三卡,其左树木幽深,令隐兵备抄袭,而自列阵旷野,伏枪以待。日军据山巅轰击我师,弹落积雪中,渍不发。我师还击,仆者众,再发再仆。众争傍山出,伏枪具举,死以百数。荣和所部募自塞边外,善避击,伤者恒少,所谓“东山猎户”也。是役以千人抗日军数千,故依军声誉远出诸军上。
bà zhàn zhào xià, rì rén jiāng guī wǒ liáo dōng, yī kè táng ā lì qǐng sān lù fēn bīng zhèn shè, chēng zhǐ. yòu tiáo shàng liàn bīng duì zhù pào tái zào tiě lù zhì qiāng xiè kāi kuàng chǎn zhì tuán liàn liù shì, cháo zhǐ yǐ kuàng zhèng yóu yào, chì tuǒ chóu kāi cǎi. yòu míng nián, jìn tóu pǐn zhì, shòu xiāng huáng qí hàn jūn dū tǒng. qí qiū, chū wèi shèng jīng jiāng jūn. jì lì shì, jiū tān mò, zhěng yíng zhì, xī fēn lí shuì, suì zēng xiǎng yín shù shí wàn. fù chè hái jīn zhōu fèng jūn, dù é rén jiè kǒu, jìng nèi chēng zhì. èr shí wǔ nián, zú, shì chéng yǒng, yǔ jiàn cí.
罢战诏下,日人将归我辽东,依克唐阿力请三路分兵镇慑,称旨。又条上练兵队、筑炮台、造铁路、制枪械、开矿产、治团练六事,朝旨以矿政尤要,敕妥筹开采。又明年,晋头品秩,授镶黄旗汉军都统。其秋,出为盛京将军。既莅事,纠贪墨,整营制,晰分釐税,岁增饷银数十万。复撤还金州奉军,杜俄人藉口,境内称治。二十五年,卒,谥诚勇,予建祠。
yī kè táng ā yǒng ér yǒu móu, xìng rén hòu, bù shì shā, měi yǒu fú huò, bù wàng lù yī rén. zhuǎn zhàn wú wǎn lǔ yù, xiān hòu jiù chū nàn mín yǐ shí shù wàn jì, zhì jīn rén shī zhù zhī. chū yǔ cháng shùn dìng xiōng dì jiāo, cháng shùn xiōng shì zhī. jí yì liáo yáng zhàn shǒu, yǔ bù xié. yī kè táng ā yì rán dú rèn qí nán, yuē:" shú shǐ wǒ wèi xiōng yě zhě?" qí yǎ liàng rú cǐ.
依克唐阿勇而有谋,性仁厚,不嗜杀,每有俘获,不妄戮一人。转战吴、皖、鲁、豫,先后救出难民以十数万计,至今人尸祝之。初与长顺订兄弟交,长顺兄事之。及议辽阳战守,语不协。依克唐阿毅然独任其难,曰:“孰使我为兄也者?”其雅量如此。
róng hé, zì yù táng. èr děng shì wèi, guān zhì fù dū tǒng. zhàn hòu suǒ bù yù zì yíng duō jiāo zòng, mìng lǐ bǐng héng chá bàn, gé zhí zhì zuì.
荣和,字育堂。二等侍卫,官至副都统。战后所部育字营多骄纵,命李秉衡查办,革职治罪。
cháng shùn, zì hè tīng, dá hū lǐ guō bèi ěr shì, lì mǎn zhōu zhèng bái qí, shì jū bù tè hā. qǐ jiā lán líng shì wèi, suí wén zōng chē jià shòu rè hé. huì mǎ zéi xiàn zhāo yáng, cóng dà xué shì wén xiáng tǎo píng zhī. sì fù cóng shì láng shèng bǎo zhēng niǎn, zhuǎn zhàn zhí lǔ wǎn yù, yǐ xiāo yǒng chēng. tóng zhì yuán nián, jiě yǐng zhōu wéi, yǐ gōng qiān èr děng.
长顺,字鹤汀,达呼里郭贝尔氏,隶满洲正白旗,世居布特哈。起家蓝翎侍卫,随文宗车驾狩热河。会马贼陷朝阳,从大学士文祥讨平之。嗣复从侍郎胜保征捻,转战直、鲁、皖、豫,以骁勇称。同治元年,解颍州围,以功迁二等。
duō lóng ā zhǔ shǎn xī jūn shì, diào fù jūn, zhì tóng guān, dà bài kòu zhòng, cì hào ēn tè hè ēn bā tú lǔ. jìn gōng xián yáng mǎ jiā bǎo, bèi jù chuàng, yuán zhì, yòu dà pò zhī, xián yáng fù, jìn tóu děng. sān nián, hàn huí mǎ huà lóng jù níng xià, fēn qí dǎng zhù qīng shuǐ bǎo chéng jī jiǎo, shī jiǔ gōng bù xià. cháng shùn yuē:" bù xiān jiǎn qí yǔ yì, chéng wèi kě kè yě!" nǎi zì líng zhōu xí qīng shuǐ bǎo, chéng shèng qǔ níng xià, bá zhī, jìn fù dū tǒng, cì tóu pǐn fú. shí cháng shùn nián wèi sì shí, ér zhàn cháng xiàn jiān. měi dāng bīng kuì shí, huò chāo xí qí hòu, huò héng zǔ qí qián, bǐ kuì zhě dé zhěng liè, yǐ shì cháng zhuǎn bài wéi shèng. qí qí zhì shàng bái, kòu wàng jiàn zhī, zhé hū yuē:" xiǎo zhǎng jiāng jūn zhì yǐ!" xiāng yǔ jiè wù fàn, qí wèi kòu suǒ dàn ruò cǐ.
多隆阿主陕西军事,调赴军,至潼关,大败寇众,赐号恩特赫恩巴图鲁。进攻咸阳马家堡,被巨创,援至,又大破之,咸阳复,晋头等。三年,悍回马化隆据宁夏,分其党驻清水堡成犄角,师久攻不下。长顺曰:“不先翦其羽翼,城未可克也!”乃自灵州袭清水堡,乘胜取宁夏,拔之,晋副都统,赐头品服。时长顺年未四十,而战常陷坚。每当兵溃时,或抄袭其后,或横阻其前,俾溃者得整列,以是常转败为胜。其旗帜尚白,寇望见之,輙呼曰:“小长将军至矣!”相与戒勿犯,其为寇所惮若此。
liù nián, yí shī lán zhōu. shí shěng chéng róng bèi guǎ, huí zhòng shù qiān tū lái fàn, cháng shùn lǜ bǎi rén yǐn xiǎo gōu, chū bù yì jí jī zhī, kòu è zǒu, yòu bài zhī píng fān gāo lán dí dào, jì fù guī qǔ hé zhōu, lián pò tài zǐ sì gāo jiā jí, bèi shǎng lài. bā nián, shòu xiāng hóng qí hàn jūn fù dū tǒng. yuè èr nián, chū shǔ wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, zuò shì miǎn.
六年,移师兰州。时省城戎备寡,回众数千突来犯,长顺率百人隐小沟,出不意疾击之,寇愕走,又败之平番、皋兰、狄道,既复规取河州,连破太子寺、高家集,被赏赉。八年,授镶红旗汉军副都统。越二年,出署乌里雅苏台将军,坐事免。
guāng xù èr nián, fù guān, zuǒ zōng táng diào fù gān sù, lì shǔ bā lǐ kūn lǐng duì dà chén hā mì bāng bàn dà chén. chū, xīn jiāng nán lù kān jiè yì qǐ, dāng shì zhě yǔ é shǐ xiāng chí jiǔ bù jué. zhì shì, cháng shùn zhì chán yán, pī méng róng, huò jiàn gāo zōng yù shū jiè bēi, é shǐ shǐ wú yì cí, nǎi dìng. míng nián, jiǎ guī, lì shòu zhèng bái qí hàn jūn dū tǒng nèi dà chén. shí sì nián, chū wèi jí lín jiāng jūn. jì lì shì, zhèn zāi huāng, wéi huán fǎ, jūn lí què, chéng lì zhì, qīng dào yuán, zhěng qí wù, jìng nèi yī qiè jiē zhì bàn. yòu chuàng xiū jí lín tōng zhì, shū chéng shàng zhī.
光绪二年,复官,左宗棠调赴甘肃,历署巴里坤领队大臣、哈密帮办大臣。初,新疆南路勘界议起,当事者与俄使相持久不决。至是,长顺陟巉岩,披蒙茸,获见高宗御书界碑,俄使始无异辞,乃定。明年,假归,历授正白旗汉军都统、内大臣。十四年,出为吉林将军。既莅事,赈菑荒,维圜法,均釐榷,澄吏治,清盗源,整旗务,境内一切皆治办。又创修吉林通志,书成上之。
èr shí nián, rì jūn xiàn hǎi chéng, liáo yáng wēi. cháo mìng cháng shùn wǎng yuán, jié zhì fèng tiān gè jūn, bìng yán zhào:" liáo yáng yǒu shī, wéi cháng shùn shì wèn." shí kuì jūn fēn jí liáo chéng xià, shǔ zhī zhōu xú qìng zhāng fāng bì chéng bù lìng rù, jūn dà hòng. huì cháng shùn lǐng bǎi qí zhì, zhǎn hòng zhě yī, yú lìng hái zhù shā hé. xiān shì cháng shùn bèi mìng yǐ jūn wǔ qiān fēn duì yīng fù, xiān zhì zhě lìng bì běn xī hú, zì qīng qí rù liáo yáng. luàn jì dìng, rì jūn dié zhě yì bù zhī qí zhǐ bǎi qí yě, dì guī yán mǒu jiāng jūn zhì. rì jūn suì zhǐ fú qián, liáo yáng nǎi bǎo. yǐ ér jìn gōng hǎi chéng, zhàn shù rì fú shèng, cháng shùn zòu qù sòng qìng huì shī, zhào bù xǔ. xiāng jūn jiāng chén shí zhì, yòu qǐng liú kūn yī lìng hé gōng, yì wèi guǒ. jí rì jūn rào dào fù gōng liáo yáng, shì qìng zhāng shǒu tiǎn dòng yù, cháng shùn yǔ yī kè táng ā huí yuán, dé wú yàng. hé yì chéng, qǐng jí guī.
二十年,日军陷海城,辽阳危。朝命长顺往援,节制奉天各军,并严诏:“辽阳有失,唯长顺是问。”时溃军纷集辽城下,署知州徐庆璋方闭城不令入,军大閧。会长顺领百骑至,斩閧者一,馀令还驻沙河。先是长顺被命以军五千分队应赴,先至者令壁本溪湖,自轻骑入辽阳。乱既定,日军谍者亦不知其止百骑也,第归言某将军至。日军遂止弗前,辽阳乃保。已而进攻海城,战数日弗胜,长顺奏趣宋庆会师,诏不许。湘军将陈湜至,又请刘坤一令合攻,亦未果。及日军绕道复攻辽阳,適庆璋守靦峒峪,长顺与依克唐阿回援,得无恙。和议成,请疾归。
èr shí wǔ nián, fù qǐ jí lín jiāng jūn. quán luàn zuò, é luó sī nèi fàn, fèng tiān hēi lóng jiāng jiē zhǔ zhàn, cháng shùn dú chí bù kě. yòu shàng yán quán fěi bù kě shì, dōng shěng tiě lù suí dì jiē zhù é bīng, yí shàn wèi jī mí, níng yán shǒu yǐ dài zhàn, wú xiān zhàn yǐ qǐ xìn. shàng jiā qí lǎo chéng chí zhòng, fèng jí jūn shì xī shǔ zhī. zhàn xìn jì kāi, fèng hēi jiē lí zāi, ér jí lín ān dǔ, rén fú qí xiān jiàn. rì é zhī zhàn, shǒu zhōng lì, dú wú suǒ fàn. sān shí nián, zú, zèng tài zǐ shǎo bǎo, yǔ yī děng qīng chē dū wèi, shì zhōng jìng, rù sì xián liáng cí.
二十五年,复起吉林将军。拳乱作,俄罗斯内犯,奉天、黑龙江皆主战,长顺独持不可。又上言拳匪不可恃,东省铁路随地皆驻俄兵,宜善为羁縻,宁严守以待战,毋先战以启衅。上嘉其老成持重,奉、吉军事悉属之。战衅既开,奉、黑皆罹灾,而吉林安堵,人服其先见。日俄之战,守中立,独无所犯。三十年,卒,赠太子少保,予一等轻车都尉,谥忠靖,入祀贤良祠。
cháng shùn sǒng gàn chēng miàn, xū méi sǎ rán. fù dǎn lüè, héng chí duǎn máo dān qí chuān zéi zhèn, wèi shì zú xiān. wǎng wǎng yǐ shǎo zhì zhòng, yǐ qí zhì shèng, jiān móu yǒng, yī shí chēng liáng jiàng yún.
长顺耸幹赪面,须眉洒然。富胆略,恒持短矛单骑穿贼阵,为士卒先。往往以少制众,以奇制胜,兼谋勇,一时称良将云。
lùn yuē: zhōng rì zhī zhàn, huái jūn jì fù, xiāng jūn suí zhī, wéi yù jūn qiáng qǐ zhī zhī. qìng yǔ yù kūn xiān hòu shī lì, yì bù fù néng zì zhèn yān. dōng sān xǐng liàn jūn zì chéng jūn hòu, zhōng wèi dāng dà dí, ér yī kè táng ā cháng shùn yī fèn qí qì, suì bǎo liáo yáng ér wú shī, zhōng wài chēng zhī. sàng shī rǔ guó zhě shù yǐ, cǐ gù chā qiáng rén yì zhě zāi.
论曰:中日之战,淮军既覆,湘军随之,唯豫军强起支搘。庆与玉昆先后失利,亦不复能自振焉。东三省练军自成军后,终未当大敌,而依克唐阿、长顺一奋其气,遂保辽阳而无失,中外称之。丧师辱国者数矣,此固差强人意者哉。