táng jǐng sōng liú yǒng fú
唐景崧 劉永福
táng jǐng sōng, zì wéi qīng, guǎng xī guàn yáng rén. tóng zhì sì nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, gǎi lì bù zhǔ shì. guāng xù bā nián, fǎ yuè shì qǐ, zì qǐng chū guān zhāo zhì liú yǒng fú, tíng zhǐ jiāo cén yù yīng chà xù. jǐng sōng xiān zhì yuè, yè céng guó quán, wěi qí yì, zī zhī rù yuè. míng nián, dǐ bǎo shèng, jiàn yǒng fú, wèi chén sān cè, wèi: jù bǎo shèng shí zhōu, chuán xí ér dìng zhū shěng, qǐng mìng zhòng guó, jiǎ yǐ míng hào, shì chéng zé wáng, cǐ shàng cè yě cì zé tí quán shī jī hé nèi, zhōng guó bì zhù zhī xiǎng ruò zuò shǒu bǎo shèng, shì bài ér tóu zhòng guó, cè zhī xià yě. yǒng fú cóng zhōng cè. zhàn zhǐ qiáo, dí kuì, wèi zuò xí wén bù gào nèi wài, xí chū, yuǎn jìn zhēng xiǎng yīng. yuè sì jūn wèi fǎ xié, mò néng zì zhèn, jǐng sōng chéng jiān quàn nèi fù. yǒng fú yì yóu yù, jǐng sōng yuē: zi néng cún wáng jì jué, jí suǒ yǐ bào gù zhǔ yě. qiě ruǎn fú shí yǐ hōng, wú bèi zhǔ xián. yǒng fú yì shāo dòng, yú shì guǎng zhāo róng mù móu dà jǔ. shàng niàn jǐng sōng láo, shǎng sì pǐn xián.
唐景崧,字維卿,廣西灌陽人。同治四年進士,選庶吉士,改吏部主事。光緒八年,法越事起,自請出關招致劉永福,廷旨交岑毓英差序。景崧先至粵,謁曾國荃,韙其議,資之入越。明年,抵保勝,見永福,為陳三策,謂:「據保勝十州,傳檄而定諸省,請命中國,假以名號,事成則王,此上策也;次則提全師擊河內,中國必助之餉;若坐守保勝,事敗而投中國,策之下也。」永福從中策。戰紙橋,敵潰,為作檄文布告內外,檄出,遠近爭響應。越嗣君為法脅,莫能自振,景崧乘間勸內附。永福意猶豫,景崧曰:「子能存亡繼絕,即所以報故主也。且阮福時已薨,無背主嫌。」永福意稍動,於是廣招戎幕謀大舉。上念景崧勞,賞四品銜。
jǐng sōng shàng shū yán: yuè nán bàn zài zhī nèi, sān yì guó wáng, yù jìng luàn yuán, mò rú qiǎn shī zhí rù shùn huà, fú yì qí jūn, yǐ dìng rén xīn. ruò bù wèi fān fú jì, bù fáng zhí qǔ wèi wǒ yǒu, miǎn guī fǎ duó, fǒu zé shǒu shǔ liǎng duān, wèi yǒu bù bài zhě yě. shí nián, zhù xìng huà, huì běi níng gào jí, yù yīng lìng jǐng sōng dǎo yǒng fú wǎng yuán. chū, guì jūn huáng guì lán děng fāng shǒu běi níng, liú tuán bèi kùn shān xī, zuò shì bù jiù, yǒng fú hàn zhī shēn. zhì shì jǐng sōng lì jiě zhī, shǐ wǎng bìng quàn guì lán lí chéng zé ài ér shǒu, fú tīng. jǐng sōng qīng qí rù liàng shān, yǔ xú yán xù liàng zhàn shǒu. shì fú liáng jǐng, qǐng hái kào liú jūn, xíng zhì láng jiǎ, yǒng qiú xiàn, zǔ fú dá. huí liàng, wèi yán xù yuē: kòu shēn yǐ! jí yí shōu kuì zú, dìng rén xīn, bèi qiǔ liáng, jí jūn xiè, fēn bīng shǒu xiǎn, yǐ bǎo zī tǔ. yú shì lìng zōng qián dí yíng wù, è bā táng lǐng. dí zài zhì, zài què zhī, guǎng jūn qì shāo zhèn.
景崧上書言:「越南半載之內,三易國王,欲靖亂源,莫如遣師直入順化,扶翼其君,以定人心。若不為藩服計,不妨直取為我有,免歸法奪,否則首鼠兩端,未有不敗者也。」十年,駐興化,會北寧告急,毓英令景崧導永福往援。初,桂軍黃桂蘭等方守北寧,劉團被困山西,坐視不救,永福憾之深。至是景崧力解之,始往;並勸桂蘭離城擇隘而守,弗聽。景崧輕騎入諒山,與徐延旭量戰守。適扶良警,請還犒劉軍,行至郎甲,涌球陷,阻弗達。回諒,謂延旭曰:「寇深矣!亟宜收潰卒,定人心,備糗糧,集軍械,分兵守險,以保茲土。」於是令綜前敵營務,扼巴塘嶺。敵再至,再卻之,廣軍氣稍振。
huì zhāng zhī dòng lìng qí mù yǒng rù guān, nǎi biān lì sì yíng, hào jǐng zì jūn, wèi guī yuè guǎng jūn zhī yī. cháo tíng shǎng jiā wǔ pǐn qīng. jǐng sōng suì qǔ dào mù mǎ, xíng qiān èr bǎi lǐ, qìng hè shēn qū, duō zhàng lì, rén mǎ diān yǔn bù kě chēng jì. jì zhì, shù cuò dí fēng. yù yīng gāo qí néng, fù yǐ pān dé jì diān jūn shǔ zhī, bīng lì nǎi yì hòu, jìn dùn sān jiāng kǒu. yú yuè, fǎ rén gōng liú jūn wú fèng diǎn yíng, jǐng sōng lǜ tán jìng dé chí jiù, dà jié. dí jì tuì, suì xiān báo xuān guāng. chéng wài dì gù huāng fú, nǎi dū jūn kāi shān zhǎn dào, shǒu lóng zhōu, qì guǎn sī, chuàng shè tái zhàn, diān guì dào shǐ dá. yǐ ér jūn qí nán mén, dí kāi bì chū dàng, jí jī zhī, bī chéng ér lěi, qiāng dàn yǔ bèn, gōng yì lì. shì shí tiān yín yǔ, yùn kuì jué, lì shì wú rén sè. yú suì, diān jūn dīng huái gōng chéng, guì jūn suī jī pí, rán yóu jù shān diān hōng jī. fǎ rén shū sǐ dòu, bù kě bài. yù yīng lǜ qí duàn hòu yuán, lìng wù pàn gū zhù, yú shì tuì dùn mù mǎ. yǒu zhǐ bà zhàn, suì rù guān. lùn xuān guāng huò shèng gōng, shǎng huā líng, cì hào huò jiā chūn bā tú lǔ, jìn èr pǐn zhì, chú fú jiàn tái wān dào. shí qī nián, qiān bù zhèng shǐ. èr shí nián, dài shào yǒu lián wèi xún fǔ.
會張之洞令其募勇入關,乃編立四營,號景字軍,為規越廣軍之一。朝廷賞加五品卿。景崧遂取道牧馬,行千二百里,箐壑深岨,多瘴厲,人馬顛隕不可稱計。既至,數挫敵鋒。毓英高其能,復以潘德繼滇軍屬之,兵力乃益厚,進頓三江口。逾月,法人攻劉軍吳鳳典營,景崧率談敬德馳救,大捷。敵既退,遂先薄宣光。城外地故荒服,乃督軍開山斬道,首龍州,訖館司,創設台站,滇桂道始達。已而軍其南門,敵開壁出盪,疾擊之,逼城而壘,槍彈雨坌,攻益力。是時天霪雨,運饋絕,吏士無人色。逾歲,滇軍丁槐攻城,桂軍雖飢疲,然猶據山巔轟擊。法人殊死斗,不可敗。毓英慮其斷後援,令勿拚孤注,於是退頓牧馬。有旨罷戰,遂入關。論宣光獲勝功,賞花翎,賜號霍伽春巴圖魯,晉二品秩,除福建台灣道。十七年,遷布政使。二十年,代邵友濂為巡撫。
tái wān zì shè xún fǔ, shǒu rèn liú míng chuán, zhì tái qī nián, pō yǒu jiàn shè, xiáng míng chuán chuán. míng chuán qù, yǒu lián jì zhī, zhàng dì qīng fù, gǎi zé qǐ zhēng, dié píng fān luàn, jiàn jī lóng pào tái. jí jǐng sōng lì rèn, rì hán qǐ xìn, jí qǐ chóu fáng. yǒng fú fēn zhèn nán ào. jǐng sōng zì yǔ yǒng fú gòng shì, jī bù xiāng néng, nǎi xǐ yǒng fú jūn tái nán, ér zì rèn shǒu tái běi, wèi jǐ ér lǐ wén kuí biàn zuò. wén kuí gù zhí lì fěi, cóng huái jūn dù tái, jū jǐng sōng huī xià wèi zú. yǒu fù jiāng yú xìng zhě, yuán shì zài gé zhī, wén kuí fèn shén, jí fǔ shǔ qián zhǎn qí tóu, hù yǒng nèi yīng, zhēng fā qiāng, jiāng rù shā jǐng sōng. jǐng sōng chū, pàn zú jiàn ér bù zhī, liǎn rèn lì, bìng gào wú shì. jǐng sōng wèi zhī, fān lìng wén kuí chōng yíng guān, chū zhù jī lóng. yú shì jiāng lǐng duō lí xīn, bīng jìn jiāo bù kě zhì.
台灣自設巡撫,首任劉銘傳,治台七年,頗有建設,詳銘傳傳。銘傳去,友濂繼之,丈地清賦,改則啟徵,迭平番亂,建基隆炮台。及景崧蒞任,日韓啟釁,亟起籌防。永福分鎮南澳。景崧自與永福共事,積不相能,乃徙永福軍台南,而自任守台北,未幾而李文奎變作。文奎故直隸匪,從淮軍渡台,居景崧麾下為卒。有副將余姓者,緣事再革之,文奎忿甚,即撫署前斬其頭,護勇內應,爭發槍,將入殺景崧。景崧出,叛卒見而怖之,斂刃立,並告無事。景崧慰之,翻令文奎充營官,出駐基隆。於是將領多離心,兵浸驕不可制。
gē tái yì qǐ, zhǔ shì qiū féng jiǎ jiàn yì zì zhǔ, tái mín zhēng zàn zhī. nǎi jiàn mín guó, shè yì yuàn, tuī jǐng sōng wèi zǒng tǒng. hé yì chéng, kàng shū yuán shú liáo xiān lì, qǐng miǎn gē, bù bào, mìng nèi dù. tái mín fèn, nǎi jué zì zhǔ, zhì lán qí, shàng yìn shòu yú jǐng sōng, gǔ chuī qián dǎo, shēn mín shù qiān rén yì fǔ shǔ. jǐng sōng cháo fú chū, wàng què xiè zuì, xuán běi miàn shòu rèn, dà kū ér rù. diàn gào zhōng wài, yǒu yáo fèng zhēng shuò, yǒng zuò píng fān yǔ, zhì nèi bù wài bù jūn bù yǐ xià gè dà chén. mìng chén jì tóng jiè fǎ rén qiú gè guó chéng rèn, wú yīng zhě. wú hé, rì jūn gōng jī lóng, fēn tǒng lǐ wén zhōng bài kuì. jǐng sōng mìng huáng yì dé dùn bā dǔ, jù chí guī, guǐ yán shī qiú lǐng yǐ shī, bā dǔ bù néng jūn, qiě rì rén xuán jīn liù shí wàn gòu zǒng tǒng tóu, gù hái fáng nèi luàn, jǐng sōng bù gǎn jié yě. shì yè, yì dé suǒ bù huá biàn. píng dàn, rì jūn guǒ zhàn shī qiú lǐng, kuì bīng zhēng rù chéng, chéng zhōng dà jīng rǎo luàn, kè yǒng tǔ yǒng hù chóu shā, shī biàn dì. zǒng tǒng fǔ huǒ fā, jǐng sōng wēi fú qiè zi dùn, fù yīng lún zhì shà mén, shí lì guó fāng qī rì yě. èr shí bā nián, zú.
割台議起,主事邱逢甲建議自主,台民爭贊之。乃建「民國」,設議院,推景崧為總統。和議成,抗疏援贖遼先例,請免割,不報,命內渡。台民憤,乃決自主,制藍旗,上印綬於景崧,鼓吹前導,紳民數千人詣撫署。景崧朝服出,望闕謝罪,旋北面受任,大哭而入。電告中外,有「遙奉正朔,永作屏藩」語,置內部、外部、軍部以下各大臣。命陳季同介法人求各國承認,無應者。無何,日軍攻基隆,分統李文忠敗潰。景崧命黃義德頓八堵,遽馳歸,詭言獅球嶺已失,八堵不能軍,且日人懸金六十萬購總統頭,故還防內亂,景崧不敢詰也。是夜,義德所部譁變。平旦,日軍果占獅球嶺,潰兵爭入城,城中大驚擾亂,客勇、土勇互仇殺,屍遍地。總統府火發,景崧微服挈子遁,附英輪至廈門,時立國方七日也。二十八年,卒。
liú yǒng fú, zì yuān tíng, guǎng xī shàng sī rén, běn míng yì. yòu wú lài, lǜ sān bǎi rén chū guān, yuè rén hé jūn chāng jù bǎo shèng, jí qǔ ér dài zhī. suǒ bù jiē hēi qí, hào hēi qí jūn.
劉永福,字淵亭,廣西上思人,本名義。幼無賴,率三百人出關,粵人何均昌據保勝,即取而代之。所部皆黑旗,號黑旗軍。
tóng zhì mò, fǎ rén xiàn hé nèi, fǎ jiāng ān yè gòu yuè fěi huáng chóng yīng móu zhàn quán yuè, yōng zhòng shù wàn, hào huáng qí. yuè wáng yù yǒng fú lái guī, yǒng fú suì rào chí hé nèi, yǔ fǎ rén kàng, shè fú yǐ yòu zhǎn ān yè, fù qí quán jūn. fǎ rén dà jǔ rù kòu, yǒng fú jūn pín cuò. yuè rén jù, nǎi xíng chéng, ér shòu yǒng fú wèi sān xuān fù tí dū, xiá xuān guāng xìng huà shān xī sān xǐng, shè jú bǎo shèng, què lí shuì zhù xiǎng. yǒu huáng zuǒ yán zhě, yuè fù mǎ, yǐ dà xué shì dū shī. yǒng fú shù zhe zhàn gōng, nì bù wén, yǒng fú xián zhī. yuè nán shēn, guó wáng zé lìng zuǒ yán fā bīng, liù diào yǒng fú bù zhì, rán yuè wáng shǐ zhōng sī yòng zhī.
同治末,法人陷河內,法將安鄴構越匪黃崇英謀占全越,擁眾數萬,號黃旗。越王諭永福來歸,永福遂繞馳河內,與法人抗,設伏以誘斬安鄴,覆其全軍。法人大舉入寇,永福軍頻挫。越人懼,乃行成,而授永福為三宣副提督,轄宣光、興化、山西三省,設局保勝,榷釐稅助餉。有黃佐炎者,越駙馬,以大學士督師。永福數著戰功,匿不聞,永福銜之。越難深,國王責令佐炎發兵,六調永福不至,然越王始終思用之。
guāng xù qī nián, fǎ rén jí cí qián yuē hù shì hóng hé, xié yuè wáng zhú yǒng fú. yuè wáng yáng diào jiě, ér yīn lìng wù xǐ. fǎ dà nù, yú suì, rù jù hé nèi. yǒng fú fèn, qǐng zhàn, chū zhù shān xī, jìng liàng shān, yè tí dū huáng guì lán, qǐ yuán zhù. huì táng jǐng sōng zhì, miàn chén sān cè, yǒng fú yuē: wēi lì bù zú dāng shàng cè, zhōng cè miǎn wèi zhī! cháo zhǐ shǎng shí wàn jīn kào jūn, yǒng fú rù zī wèi yóu jī. zhàn huái dé zhǐ qiáo, zhèn zhǎn fǎ jiāng lǐ wēi lì, yuè wáng fēng yī děng nán. jì yòu bài zhī chéng xià, fǎ rén jué dī yǎn qí jūn, yuè rén jù zhōu zhěng zhī chū, tuì dùn dān fèng, yǔ fǎ rén shuǐ lù xiāng chí, kǔ zhàn sān rì, bù jiāng huáng shǒu zhōng gōng zuì lì. dí dà chuàng, nǎi fú jiàn gōng yuè dōu, xuán wàn jīn gòu yǒng fú, yuè qǐ xiáng. yǒng fú yù tuì bǎo shèng, hēi qí jūn jiē fèn mèn, shǒu zhōng zì qǐng yǐ quán shī shǒu shān xī, gōng bù jū, zuì zì zuò, yǒng fú nǎi bù fù yán tuì. wú hé, wén fǎ jūn zhì, suì chū zhù shuǐ tián zhōng, ér jūn yǐ bà kùn, jí zhàn, dà kuì, tuì bǎo xìng huà.
光緒七年,法人藉詞前約互市紅河,脅越王逐永福。越王佯調解,而陰令勿徙。法大怒,逾歲,入據河內。永福憤,請戰,出駐山西,逕諒山,謁提督黃桂蘭,乞援助。會唐景崧至,面陳三策,永福曰:「微力不足當上策,中策勉為之!」朝旨賞十萬金犒軍,永福入貲為游擊。戰懷德紙橋,陣斬法將李威利,越王封一等男。既又敗之城下,法人決堤掩其軍,越人具舟拯之出,退頓丹鳳,與法人水陸相持,苦戰三日,部將黃守忠攻最力。敵大創,乃浮艦攻越都,懸萬金購永福,越乞降。永福欲退保勝,黑旗軍皆憤懣,守忠自請以全師守山西,功不居,罪自坐,永福乃不復言退。無何,聞法軍至,遂出駐水田中,而軍已罷困,及戰,大潰,退保興化。
jiǔ nián, fǎ rén yào yì yuè shì, cén yù yīng lì yán tǔ kòu kě qū, yǒng fú duàn bù yí zhú, shàng wěi zhī, mìng yǒng fú xiàng jī guī hé nèi, bìng jì yǐ xiǎng. shí nián, yù yīng cì jiā yù guān, yǒng fú wǎng yè, yù yīng jí yōu lǐ zhī, biān qí jūn wèi shí èr yíng. fǎ rén wén zhī, gǎi dào fàn běi níng. yǒng fú chí yuán, jìng yǒng xiáng jīn, yīng fǎ jiào mín gěng zǔ, jī què zhī. bǐ zhì, yuè jūn yǐ dà kuì, yǒng fú duó hái fú lǎng měng qiú pào tái. é běi níng shī, lì bù zhī, zài hái xìng huà. fù yǐ liáng yùn jiān zǔ, gǎi bì wén pán zhōu dà tān, hòu jìn zhǐ.
九年,法人要議越事,岑毓英力言土寇可驅,永福斷不宜逐,上韙之,命永福相機規河內,並濟以餉。十年,毓英次嘉喻關,永福往謁,毓英極優禮之,編其軍為十二營。法人聞之,改道犯北寧。永福馳援,逕永祥金,英、法教民梗阻,擊卻之。比至,粵軍已大潰,永福奪還扶朗、猛球炮台。俄北寧失,力不支,再還興化。復以糧運艱阻,改壁文盤洲大灘,候進止。
yù yīng zòu yán: yǒng fú wèi yuè guān shǒu yuè dì, fēn suǒ yīng wèi, ruò bì yǐ zhí, jiāng lái biān jiǎo hǎi shì, jiē kě qū cè. yú shì zhuó tí dū, shǎng huā líng. ér lǐ hóng zhāng jiān chí hé yì, yóu zé qí sāo dòng. yǐ, hé jú zhōng biàn, shàng lìng yǒng fú jūn xiān jìn. fǎ rén rǎo xuān guāng, yǒng fú jiào dì léi dài zhī, lián rì yǐn zú yǐ yòu dí, bù gǎn chū. fù xǐ yíng bī chéng, sān zhàn jiē lì. dí yuán zhì, yù yīng qiǎn shuǐ shī sù hé ér shàng, yǒng fú jiā liú jié jī, duó qí chuán èr shí yú sōu, zhǎn guó shù shí jí, fǎ rén è zǒu. yú yuè, fǎ jiàn rù tóng zhāng, yù yīng qiǎn jiāng fēn fú hé dōng xī, yǒng fú jū zhōng cè yīng, liǎng àn hōng jī, bài zhī, fù yǐ quán lì è hé dào. shí yī nián, fǎ jūn gōng zuǒ yù, shǒu zhōng shī tóng zhāng bù shǒu, zhū jūn bài cuò, yǒng fú tuì làng pō. tíng zhàn zhào yǐ xià wèi zhì, yóu dà jié lín táo. lùn shèng xuān lín gōng, cì hào yī bó dé ēn bā tú lǔ. hé yì chéng, fǎ rén yào zhú rú gù. zhāng zhī dòng lìng yǒng fú zhù sī qīn, bù kěn xíng. jǐng sōng wēi cí xié zhī, nǎi miǎn guī yú yuè, shòu nán ào zhèn zǒng bīng.
毓英奏言:「永福為越官守越地,分所應為,若畀以職,將來邊徼海澨,皆可驅策。」於是擢提督,賞花翎。而李鴻章堅持和議,猶責其騷動。已,和局中變,上令永福軍先進。法人擾宣光,永福窖地雷待之,連日隱卒以誘敵,不敢出。復徙營偪城,三戰皆利。敵援至,毓英遣水師溯河而上,永福夾流截擊,奪其船二十餘艘,斬馘數十級,法人愕走。逾月,法艦入同章,毓英遣將分伏河東西,永福居中策應,兩岸轟擊,敗之,復以全力扼河道。十一年,法軍攻左域,守忠失同章不守,諸軍敗挫,永福退浪泊。停戰詔已下未至,猶大捷臨洮。論勝宣、臨功,賜號依博德恩巴圖魯。和議成,法人要逐如故。張之洞令永福駐思欽,不肯行。景崧危詞脅之,乃勉歸於粵,授南澳鎮總兵。
èr shí nián, zhōng rì xìn qǐ, mìng shǒu tái wān, zēng mù bīng, réng hào hēi qí. jǐng sōng shǔ xún fǔ, xǐ qí jūn zhù tái nán. jí tái běi xiàn, jǐng sōng zǒu, tái mín yǐ zǒng tǒng yìn shòu shàng yǒng fú, yǒng fú bù shòu, réng chēng bāng bàn. rì jiàn shǐ rù ān píng kǒu, jī chén zhī. gōng xīn zhú, xiāng chí yuè yú, bīng pí liáng jué, yǒng fú shǐ shǐ rú shà mén gào jí, bìng diàn yuán hǎi dū fǔ qǐ zhù xiǎng, wú yīng zhě. ér tái nán tǔ kòu wèi nèi jiān, yǐn rì jūn shēn rù, pò xīn huà, xiàn yún lín, duō miáo lì, hōng jiā yì, gū chéng wēi jí, yǒng fú yóu sǐ shǒu. rì tái wān zǒng dū huà shān zī jì yí shū yǒng fú quàn qí qù, jùn jù zhī. rì jūn nǎi dà gōng chéng, chéng xiàn, yǒng fú wáng nì dé guó shāng lún, rì jūn dà sōu bù huò. nèi dù hòu, zhào réng shǒu qīn zhōu biān jìng. hòu zú yú jiā.
二十年,中日釁起,命守台灣,增募兵,仍號黑旗。景崧署巡撫,徙其軍駐台南。及台北陷,景崧走,台民以總統印綬上永福,永福不受,仍稱幫辦。日艦駛入安平口,擊沉之。攻新竹,相持月餘,兵疲糧絕,永福使使如廈門告急,並電緣海督撫乞助餉,無應者。而台南土寇為內間,引日軍深入,破新化,陷雲林,掇苗栗,轟嘉義,孤城危棘,永福猶死守。日台灣總督樺山資紀貽書永福勸其去,峻拒之。日軍乃大攻城,城陷,永福亡匿德國商輪,日軍大搜不獲。內渡後,詔仍守欽州邊境。後卒於家。
yǒng fú gǔ shòu chái lì, ér dǎn qì guò rén, zhòng xìn ài shì, gù suǒ bù jiē jǐn sǐ lì yún.
永福骨瘦柴立,而膽氣過人,重信愛士,故所部皆盡死力雲。
lùn yuē: qīng chū píng dìng tái wān, yòng bīng shù shí zài, shǐ rù bǎn tú. jiǎ wǔ yì hé, jù xǔ gē ràng, tiān xià mò bù tóng fèn yān. tái mín fèn qǐ, yōng jǐng sōng wèi zǒng tǒng, jiàn hào yǒng qīng, cǐ shí guó mín zì zhǔ zhī shǐ, qī rì jù wáng. jǐng sōng chū shuō yǒng fú wáng yuè, nǎi zì wèi zhī, jìng bù kě yǐ zhōng rì, suī yǒu zhī huì, bù rú chéng shì, qǐ bù rán zāi? yǒng fú zhàn yuè, míng zhèn zhōng wài, tán hēi qí jūn, zhé wèi zhī biàn sè. jí qí dù tái, yǐ duō mù qì, jǐng sōng yòu bù yǔ hé zhōng, zú guī tóng bài, cǐ bù jǐn yī yú zhī shī yě, xī zāi!
論曰:清初平定台灣,用兵數十載,始入版圖。甲午議和,遽許割讓,天下莫不同憤焉。台民奮起,擁景崧為總統,建號永清,此實國民自主之始,七日遽亡。景崧初說永福王越,乃自為之,竟不可以終日,雖有知慧,不如乘勢,豈不然哉?永福戰越,名震中外,談黑旗軍,輒為之變色。及其渡台,已多暮氣,景崧又不與和衷,卒歸同敗,此不僅一隅之失也,惜哉!