táng jǐng sōng liú yǒng fú
唐景崧 刘永福
táng jǐng sōng, zì wéi qīng, guǎng xī guàn yáng rén. tóng zhì sì nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, gǎi lì bù zhǔ shì. guāng xù bā nián, fǎ yuè shì qǐ, zì qǐng chū guān zhāo zhì liú yǒng fú, tíng zhǐ jiāo cén yù yīng chà xù. jǐng sōng xiān zhì yuè, yè zēng guó quán, wěi qí yì, zī zhī rù yuè. míng nián, dǐ bǎo shèng, jiàn yǒng fú, wèi chén sān cè, wèi:" jù bǎo shèng shí zhōu, chuán xí ér dìng zhū shěng, qǐng mìng zhòng guó, jiǎ yǐ míng hào, shì chéng zé wáng, cǐ shàng cè yě cì zé tí quán shī jī hé nèi, zhōng guó bì zhù zhī xiǎng ruò zuò shǒu bǎo shèng, shì bài ér tóu zhòng guó, cè zhī xià yě." yǒng fú cóng zhōng cè. zhàn zhǐ qiáo, dí kuì, wèi zuò xí wén bù gào nèi wài, xí chū, yuǎn jìn zhēng xiǎng yìng. yuè sì jūn wèi fǎ xié, mò néng zì zhèn, jǐng sōng chéng jiàn quàn nèi fù. yǒng fú yì yóu yù, jǐng sōng yuē:" zi néng cún wáng jì jué, jí suǒ yǐ bào gù zhǔ yě. qiě ruǎn fú shí yǐ hōng, wú bèi zhǔ xián." yǒng fú yì shāo dòng, yú shì guǎng zhāo róng mù móu dà jǔ. shàng niàn jǐng sōng láo, shǎng sì pǐn xián.
唐景崧,字维卿,广西灌阳人。同治四年进士,选庶吉士,改吏部主事。光绪八年,法越事起,自请出关招致刘永福,廷旨交岑毓英差序。景崧先至粤,谒曾国荃,韪其议,资之入越。明年,抵保胜,见永福,为陈三策,谓:“据保胜十州,传檄而定诸省,请命中国,假以名号,事成则王,此上策也;次则提全师击河内,中国必助之饷;若坐守保胜,事败而投中国,策之下也。”永福从中策。战纸桥,敌溃,为作檄文布告内外,檄出,远近争响应。越嗣君为法胁,莫能自振,景崧乘间劝内附。永福意犹豫,景崧曰:“子能存亡继绝,即所以报故主也。且阮福时已薨,无背主嫌。”永福意稍动,於是广招戎幕谋大举。上念景崧劳,赏四品衔。
jǐng sōng shàng shū yán:" yuè nán bàn zǎi zhī nèi, sān yì guó wáng, yù jìng luàn yuán, mò rú qiǎn shī zhí rù shùn huà, fú yì qí jūn, yǐ dìng rén xīn. ruò bù wéi fān fú jì, bù fáng zhí qǔ wèi wǒ yǒu, miǎn guī fǎ duó, fǒu zé shǒu shǔ liǎng duān, wèi yǒu bù bài zhě yě." shí nián, zhù xīng huà, huì běi níng gào jí, yù yīng lìng jǐng sōng dǎo yǒng fú wǎng yuán. chū, guì jūn huáng guì lán děng fāng shǒu běi níng, liú tuán bèi kùn shān xī, zuò shì bù jiù, yǒng fú hàn zhī shēn. zhì shì jǐng sōng lì jiě zhī, shǐ wǎng bìng quàn guì lán lí chéng zé ài ér shǒu, fú tīng. jǐng sōng qīng qí rù liàng shān, yǔ xú yán xù liàng zhàn shǒu. shì fú liáng jǐng, qǐng hái kào liú jūn, xíng zhì láng jiǎ, yǒng qiú xiàn, zǔ fú dá. huí liàng, wèi yán xù yuē:" kòu shēn yǐ! jí yí shōu kuì zú, dìng rén xīn, bèi qiǔ liáng, jí jūn xiè, fēn bīng shǒu xiǎn, yǐ bǎo zī tǔ." yú shì lìng zōng qián dí yíng wù, è bā táng lǐng. dí zài zhì, zài què zhī, guǎng jūn qì shāo zhèn.
景崧上书言:“越南半载之内,三易国王,欲靖乱源,莫如遣师直入顺化,扶翼其君,以定人心。若不为藩服计,不妨直取为我有,免归法夺,否则首鼠两端,未有不败者也。”十年,驻兴化,会北宁告急,毓英令景崧导永福往援。初,桂军黄桂兰等方守北宁,刘团被困山西,坐视不救,永福憾之深。至是景崧力解之,始往;并劝桂兰离城择隘而守,弗听。景崧轻骑入谅山,与徐延旭量战守。適扶良警,请还犒刘军,行至郎甲,涌球陷,阻弗达。回谅,谓延旭曰:“寇深矣!亟宜收溃卒,定人心,备糗粮,集军械,分兵守险,以保兹土。”於是令综前敌营务,扼巴塘岭。敌再至,再卻之,广军气稍振。
huì zhāng zhī dòng lìng qí mù yǒng rù guān, nǎi biān lì sì yíng, hào jǐng zì jūn, wèi guī yuè guǎng jūn zhī yī. cháo tíng shǎng jiā wǔ pǐn qīng. jǐng sōng suì qǔ dào mù mǎ, xíng qiān èr bǎi lǐ, qìng hè shēn qū, duō zhàng lì, rén mǎ diān yǔn bù kě chēng jì. jì zhì, shù cuò dí fēng. yù yīng gāo qí néng, fù yǐ pān dé jì diān jūn shǔ zhī, bīng lì nǎi yì hòu, jìn dùn sān jiāng kǒu. yú yuè, fǎ rén gōng liú jūn wú fèng diǎn yíng, jǐng sōng lǜ tán jìng dé chí jiù, dà jié. dí jì tuì, suì xiān báo xuān guāng. chéng wài dì gù huāng fú, nǎi dū jūn kāi shān zhǎn dào, shǒu lóng zhōu, qì guǎn sī, chuàng shè tái zhàn, diān guì dào shǐ dá. yǐ ér jūn qí nán mén, dí kāi bì chū dàng, jí jī zhī, bī chéng ér lěi, qiāng dàn yǔ bèn, gōng yì lì. shì shí tiān yín yǔ, yùn kuì jué, lì shì wú rén sè. yú suì, diān jūn dīng huái gōng chéng, guì jūn suī jī pí, rán yóu jù shān diān hōng jī. fǎ rén shū sǐ dòu, bù kě bài. yù yīng lǜ qí duàn hòu yuán, lìng wù pàn gū zhù, yú shì tuì dùn mù mǎ. yǒu zhǐ bà zhàn, suì rù guān. lùn xuān guāng huò shèng gōng, shǎng huā líng, cì hào huò jiā chūn bā tú lǔ, jìn èr pǐn zhì, chú fú jiàn tái wān dào. shí qī nián, qiān bù zhèng shǐ. èr shí nián, dài shào yǒu lián wèi xún fǔ.
会张之洞令其募勇入关,乃编立四营,号景字军,为规越广军之一。朝廷赏加五品卿。景崧遂取道牧马,行千二百里,箐壑深岨,多瘴厉,人马颠陨不可称计。既至,数挫敌锋。毓英高其能,复以潘德继滇军属之,兵力乃益厚,进顿三江口。逾月,法人攻刘军吴凤典营,景崧率谈敬德驰救,大捷。敌既退,遂先薄宣光。城外地故荒服,乃督军开山斩道,首龙州,讫馆司,创设台站,滇桂道始达。已而军其南门,敌开壁出荡,疾击之,逼城而垒,枪弹雨坌,攻益力。是时天霪雨,运馈绝,吏士无人色。逾岁,滇军丁槐攻城,桂军虽饥疲,然犹据山巅轰击。法人殊死斗,不可败。毓英虑其断后援,令勿拚孤注,於是退顿牧马。有旨罢战,遂入关。论宣光获胜功,赏花翎,赐号霍伽春巴图鲁,晋二品秩,除福建台湾道。十七年,迁布政使。二十年,代邵友濂为巡抚。
tái wān zì shè xún fǔ, shǒu rèn liú míng chuán, zhì tái qī nián, pō yǒu jiàn shè, xiáng míng chuán chuán. míng chuán qù, yǒu lián jì zhī, zhàng dì qīng fù, gǎi zé qǐ zhēng, dié píng fān luàn, jiàn jī lóng pào tái. jí jǐng sōng lì rèn, rì hán qǐ xìn, jí qǐ chóu fáng. yǒng fú fēn zhèn nán ào. jǐng sōng zì yǔ yǒng fú gòng shì, jī bù xiāng néng, nǎi xǐ yǒng fú jūn tái nán, ér zì rèn shǒu tái běi, wèi jǐ ér lǐ wén kuí biàn zuò. wén kuí gù zhí lì fěi, cóng huái jūn dù tái, jū jǐng sōng huī xià wèi zú. yǒu fù jiāng yú xìng zhě, yuán shì zài gé zhī, wén kuí fèn shén, jí fǔ shǔ qián zhǎn qí tóu, hù yǒng nèi yìng, zhēng fā qiāng, jiāng rù shā jǐng sōng. jǐng sōng chū, pàn zú jiàn ér bù zhī, liǎn rèn lì, bìng gào wú shì. jǐng sōng wèi zhī, fān lìng wén kuí chōng yíng guān, chū zhù jī lóng. yú shì jiàng lǐng duō lí xīn, bīng jìn jiāo bù kě zhì.
台湾自设巡抚,首任刘铭传,治台七年,颇有建设,详铭传传。铭传去,友濂继之,丈地清赋,改则启徵,迭平番乱,建基隆炮台。及景崧莅任,日韩启衅,亟起筹防。永福分镇南澳。景崧自与永福共事,积不相能,乃徙永福军台南,而自任守台北,未几而李文奎变作。文奎故直隶匪,从淮军渡台,居景崧麾下为卒。有副将余姓者,缘事再革之,文奎忿甚,即抚署前斩其头,护勇内应,争发枪,将入杀景崧。景崧出,叛卒见而怖之,敛刃立,并告无事。景崧慰之,翻令文奎充营官,出驻基隆。於是将领多离心,兵浸骄不可制。
gē tái yì qǐ, zhǔ shì qiū féng jiǎ jiàn yì zì zhǔ, tái mín zhēng zàn zhī. nǎi jiàn" mín guó", shè yì yuàn, tuī jǐng sōng wèi zǒng tǒng. hé yì chéng, kàng shū yuán shú liáo xiān lì, qǐng miǎn gē, bù bào, mìng nèi dù. tái mín fèn, nǎi jué zì zhǔ, zhì lán qí, shàng yìn shòu yú jǐng sōng, gǔ chuī qián dǎo, shēn mín shù qiān rén yì fǔ shǔ. jǐng sōng cháo fú chū, wàng quē xiè zuì, xuán běi miàn shòu rèn, dà kū ér rù. diàn gào zhōng wài, yǒu" yáo fèng zhēng shuò, yǒng zuò píng fān" yǔ, zhì nèi bù wài bù jūn bù yǐ xià gè dà chén. mìng chén jì tóng jiè fǎ rén qiú gè guó chéng rèn, wú yīng zhě. wú hé, rì jūn gōng jī lóng, fēn tǒng lǐ wén zhōng bài kuì. jǐng sōng mìng huáng yì dé dùn bā dǔ, jù chí guī, guǐ yán shī qiú lǐng yǐ shī, bā dǔ bù néng jūn, qiě rì rén xuán jīn liù shí wàn gòu zǒng tǒng tóu, gù hái fáng nèi luàn, jǐng sōng bù gǎn jí yě. shì yè, yì dé suǒ bù huá biàn. píng dàn, rì jūn guǒ zhàn shī qiú lǐng, kuì bīng zhēng rù chéng, chéng zhōng dà jīng rǎo luàn, kè yǒng tǔ yǒng hù chóu shā, shī biàn dì. zǒng tǒng fǔ huǒ fā, jǐng sōng wēi fú qiè zi dùn, fù yīng lún zhì xià mén, shí lì guó fāng qī rì yě. èr shí bā nián, zú.
割台议起,主事邱逢甲建议自主,台民争赞之。乃建“民国”,设议院,推景崧为总统。和议成,抗疏援赎辽先例,请免割,不报,命内渡。台民愤,乃决自主,制蓝旗,上印绶於景崧,鼓吹前导,绅民数千人诣抚署。景崧朝服出,望阙谢罪,旋北面受任,大哭而入。电告中外,有“遥奉正朔,永作屏藩”语,置内部、外部、军部以下各大臣。命陈季同介法人求各国承认,无应者。无何,日军攻基隆,分统李文忠败溃。景崧命黄义德顿八堵,遽驰归,诡言狮球岭已失,八堵不能军,且日人悬金六十万购总统头,故还防内乱,景崧不敢诘也。是夜,义德所部譁变。平旦,日军果占狮球岭,溃兵争入城,城中大惊扰乱,客勇、土勇互仇杀,尸遍地。总统府火发,景崧微服挈子遁,附英轮至厦门,时立国方七日也。二十八年,卒。
liú yǒng fú, zì yuān tíng, guǎng xī shàng sī rén, běn míng yì. yòu wú lài, lǜ sān bǎi rén chū guān, yuè rén hé jūn chāng jù bǎo shèng, jí qǔ ér dài zhī. suǒ bù jiē hēi qí, hào hēi qí jūn.
刘永福,字渊亭,广西上思人,本名义。幼无赖,率三百人出关,粤人何均昌据保胜,即取而代之。所部皆黑旗,号黑旗军。
tóng zhì mò, fǎ rén xiàn hé nèi, fǎ jiāng ān yè gòu yuè fěi huáng chóng yīng móu zhàn quán yuè, yōng zhòng shù wàn, hào huáng qí. yuè wáng yù yǒng fú lái guī, yǒng fú suì rào chí hé nèi, yǔ fǎ rén kàng, shè fú yǐ yòu zhǎn ān yè, fù qí quán jūn. fǎ rén dà jǔ rù kòu, yǒng fú jūn pín cuò. yuè rén jù, nǎi xíng chéng, ér shòu yǒng fú wèi sān xuān fù tí dū, xiá xuān guāng xīng huà shān xī sān xǐng, shè jú bǎo shèng, què lí shuì zhù xiǎng. yǒu huáng zuǒ yán zhě, yuè fù mǎ, yǐ dà xué shì dū shī. yǒng fú shù zhe zhàn gōng, nì bù wén, yǒng fú xián zhī. yuè nán shēn, guó wáng zé lìng zuǒ yán fā bīng, liù diào yǒng fú bù zhì, rán yuè wáng shǐ zhōng sī yòng zhī.
同治末,法人陷河内,法将安邺构越匪黄崇英谋占全越,拥众数万,号黄旗。越王谕永福来归,永福遂绕驰河内,与法人抗,设伏以诱斩安邺,覆其全军。法人大举入寇,永福军频挫。越人惧,乃行成,而授永福为三宣副提督,辖宣光、兴化、山西三省,设局保胜,榷釐税助饷。有黄佐炎者,越驸马,以大学士督师。永福数著战功,匿不闻,永福衔之。越难深,国王责令佐炎发兵,六调永福不至,然越王始终思用之。
guāng xù qī nián, fǎ rén jí cí qián yuē hù shì hóng hé, xié yuè wáng zhú yǒng fú. yuè wáng yáng tiáo jiě, ér yīn lìng wù xǐ. fǎ dà nù, yú suì, rù jù hé nèi. yǒng fú fèn, qǐng zhàn, chū zhù shān xī, jìng liàng shān, yè tí dū huáng guì lán, qǐ yuán zhù. huì táng jǐng sōng zhì, miàn chén sān cè, yǒng fú yuē:" wēi lì bù zú dāng shàng cè, zhōng cè miǎn wèi zhī!" cháo zhǐ shǎng shí wàn jīn kào jūn, yǒng fú rù zī wèi yóu jī. zhàn huái dé zhǐ qiáo, zhèn zhǎn fǎ jiāng lǐ wēi lì, yuè wáng fēng yī děng nán. jì yòu bài zhī chéng xià, fǎ rén jué dī yǎn qí jūn, yuè rén jù zhōu zhěng zhī chū, tuì dùn dān fèng, yǔ fǎ rén shuǐ lù xiāng chí, kǔ zhàn sān rì, bù jiàng huáng shǒu zhōng gōng zuì lì. dí dà chuàng, nǎi fú jiàn gōng yuè dōu, xuán wàn jīn gòu yǒng fú, yuè qǐ xiáng. yǒng fú yù tuì bǎo shèng, hēi qí jūn jiē fèn mèn, shǒu zhōng zì qǐng yǐ quán shī shǒu shān xī, gōng bù jū, zuì zì zuò, yǒng fú nǎi bù fù yán tuì. wú hé, wén fǎ jūn zhì, suì chū zhù shuǐ tián zhōng, ér jūn yǐ bà kùn, jí zhàn, dà kuì, tuì bǎo xīng huà.
光绪七年,法人藉词前约互市红河,胁越王逐永福。越王佯调解,而阴令勿徙。法大怒,逾岁,入据河内。永福愤,请战,出驻山西,迳谅山,谒提督黄桂兰,乞援助。会唐景崧至,面陈三策,永福曰:“微力不足当上策,中策勉为之!”朝旨赏十万金犒军,永福入赀为游击。战怀德纸桥,阵斩法将李威利,越王封一等男。既又败之城下,法人决堤掩其军,越人具舟拯之出,退顿丹凤,与法人水陆相持,苦战三日,部将黄守忠攻最力。敌大创,乃浮舰攻越都,悬万金购永福,越乞降。永福欲退保胜,黑旗军皆愤懑,守忠自请以全师守山西,功不居,罪自坐,永福乃不复言退。无何,闻法军至,遂出驻水田中,而军已罢困,及战,大溃,退保兴化。
jiǔ nián, fǎ rén yào yì yuè shì, cén yù yīng lì yán tǔ kòu kě qū, yǒng fú duàn bù yí zhú, shàng wěi zhī, mìng yǒng fú xiàng jī guī hé nèi, bìng jì yǐ xiǎng. shí nián, yù yīng cì jiā yù guān, yǒng fú wǎng yè, yù yīng jí yōu lǐ zhī, biān qí jūn wèi shí èr yíng. fǎ rén wén zhī, gǎi dào fàn běi níng. yǒng fú chí yuán, jìng yǒng xiáng jīn, yīng fǎ jiào mín gěng zǔ, jī què zhī. bǐ zhì, yuè jūn yǐ dà kuì, yǒng fú duó hái fú lǎng měng qiú pào tái. é běi níng shī, lì bù zhī, zài hái xīng huà. fù yǐ liáng yùn jiān zǔ, gǎi bì wén pán zhōu dà tān, hòu jìn zhǐ.
九年,法人要议越事,岑毓英力言土寇可驱,永福断不宜逐,上韪之,命永福相机规河内,并济以饷。十年,毓英次嘉喻关,永福往谒,毓英极优礼之,编其军为十二营。法人闻之,改道犯北宁。永福驰援,迳永祥金,英、法教民梗阻,击卻之。比至,粤军已大溃,永福夺还扶朗、猛球炮台。俄北宁失,力不支,再还兴化。复以粮运艰阻,改壁文盘洲大滩,候进止。
yù yīng zòu yán:" yǒng fú wèi yuè guān shǒu yuè dì, fēn suǒ yīng wèi, ruò bì yǐ zhí, jiāng lái biān jiǎo hǎi shì, jiē kě qū cè." yú shì zhuó tí dū, shǎng huā líng. ér lǐ hóng zhāng jiān chí hé yì, yóu zé qí sāo dòng. yǐ, hé jú zhōng biàn, shàng lìng yǒng fú jūn xiān jìn. fǎ rén rǎo xuān guāng, yǒng fú jiào dì léi dài zhī, lián rì yǐn zú yǐ yòu dí, bù gǎn chū. fù xǐ yíng bī chéng, sān zhàn jiē lì. dí yuán zhì, yù yīng qiǎn shuǐ shī sù hé ér shàng, yǒng fú jiā liú jié jī, duó qí chuán èr shí yú sōu, zhǎn guó shù shí jí, fǎ rén è zǒu. yú yuè, fǎ jiàn rù tóng zhāng, yù yīng qiǎn jiàng fēn fú hé dōng xī, yǒng fú jū zhōng cè yìng, liǎng àn hōng jī, bài zhī, fù yǐ quán lì è hé dào. shí yī nián, fǎ jūn gōng zuǒ yù, shǒu zhōng shī tóng zhāng bù shǒu, zhū jūn bài cuò, yǒng fú tuì làng pō. tíng zhàn zhào yǐ xià wèi zhì, yóu dà jié lín táo. lùn shèng xuān lín gōng, cì hào yī bó dé ēn bā tú lǔ. hé yì chéng, fǎ rén yào zhú rú gù. zhāng zhī dòng lìng yǒng fú zhù sī qīn, bù kěn xíng. jǐng sōng wēi cí xié zhī, nǎi miǎn guī yú yuè, shòu nán ào zhèn zǒng bīng.
毓英奏言:“永福为越官守越地,分所应为,若畀以职,将来边徼海澨,皆可驱策。”於是擢提督,赏花翎。而李鸿章坚持和议,犹责其骚动。已,和局中变,上令永福军先进。法人扰宣光,永福窖地雷待之,连日隐卒以诱敌,不敢出。复徙营偪城,三战皆利。敌援至,毓英遣水师溯河而上,永福夹流截击,夺其船二十馀艘,斩馘数十级,法人愕走。逾月,法舰入同章,毓英遣将分伏河东西,永福居中策应,两岸轰击,败之,复以全力扼河道。十一年,法军攻左域,守忠失同章不守,诸军败挫,永福退浪泊。停战诏已下未至,犹大捷临洮。论胜宣、临功,赐号依博德恩巴图鲁。和议成,法人要逐如故。张之洞令永福驻思钦,不肯行。景崧危词胁之,乃勉归於粤,授南澳镇总兵。
èr shí nián, zhōng rì xìn qǐ, mìng shǒu tái wān, zēng mù bīng, réng hào hēi qí. jǐng sōng shǔ xún fǔ, xǐ qí jūn zhù tái nán. jí tái běi xiàn, jǐng sōng zǒu, tái mín yǐ zǒng tǒng yìn shòu shàng yǒng fú, yǒng fú bù shòu, réng chēng bāng bàn. rì jiàn shǐ rù ān píng kǒu, jī chén zhī. gōng xīn zhú, xiāng chí yuè yú, bīng pí liáng jué, yǒng fú shǐ shǐ rú xià mén gào jí, bìng diàn yuán hǎi dū fǔ qǐ zhù xiǎng, wú yīng zhě. ér tái nán tǔ kòu wèi nèi jiān, yǐn rì jūn shēn rù, pò xīn huà, xiàn yún lín, duō miáo lì, hōng jiā yì, gū chéng wēi jí, yǒng fú yóu sǐ shǒu. rì tái wān zǒng dū huà shān zī jì yí shū yǒng fú quàn qí qù, jùn jù zhī. rì jūn nǎi dà gōng chéng, chéng xiàn, yǒng fú wáng nì dé guó shāng lún, rì jūn dà sōu bù huò. nèi dù hòu, zhào réng shǒu qīn zhōu biān jìng. hòu zú yú jiā.
二十年,中日衅起,命守台湾,增募兵,仍号黑旗。景崧署巡抚,徙其军驻台南。及台北陷,景崧走,台民以总统印绶上永福,永福不受,仍称帮办。日舰驶入安平口,击沉之。攻新竹,相持月馀,兵疲粮绝,永福使使如厦门告急,并电缘海督抚乞助饷,无应者。而台南土寇为内间,引日军深入,破新化,陷云林,掇苗栗,轰嘉义,孤城危棘,永福犹死守。日台湾总督桦山资纪贻书永福劝其去,峻拒之。日军乃大攻城,城陷,永福亡匿德国商轮,日军大搜不获。内渡后,诏仍守钦州边境。后卒於家。
yǒng fú gǔ shòu chái lì, ér dǎn qì guò rén, zhòng xìn ài shì, gù suǒ bù jiē jǐn sǐ lì yún.
永福骨瘦柴立,而胆气过人,重信爱士,故所部皆尽死力云。
lùn yuē: qīng chū píng dìng tái wān, yòng bīng shù shí zài, shǐ rù bǎn tú. jiǎ wǔ yì hé, jù xǔ gē ràng, tiān xià mò bù tóng fèn yān. tái mín fèn qǐ, yōng jǐng sōng wèi zǒng tǒng, jiàn hào yǒng qīng, cǐ shí guó mín zì zhǔ zhī shǐ, qī rì jù wáng. jǐng sōng chū shuō yǒng fú wáng yuè, nǎi zì wèi zhī, jìng bù kě yǐ zhōng rì, suī yǒu zhī huì, bù rú chéng shì, qǐ bù rán zāi? yǒng fú zhàn yuè, míng zhèn zhōng wài, tán hēi qí jūn, zhé wèi zhī biàn sè. jí qí dù tái, yǐ duō mù qì, jǐng sōng yòu bù yǔ hé zhōng, zú guī tóng bài, cǐ bù jǐn yī yú zhī shī yě, xī zāi!
论曰:清初平定台湾,用兵数十载,始入版图。甲午议和,遽许割让,天下莫不同愤焉。台民奋起,拥景崧为总统,建号永清,此实国民自主之始,七日遽亡。景崧初说永福王越,乃自为之,竟不可以终日,虽有知慧,不如乘势,岂不然哉?永福战越,名震中外,谈黑旗军,辄为之变色。及其渡台,已多暮气,景崧又不与和衷,卒归同败,此不仅一隅之失也,惜哉!