strong mù zōng běn jì èr strong
穆宗本纪二
liù nián dīng mǎo chūn zhēng yuè jǐ wèi, rèn lài zhū fěi cuàn xiào gǎn dé ān, guān jūn shī lì, zǒng bīng zhāng shù shān sǐ zhī. rén xū, fù jìng yuǎn. bǐng yín, gé guān wén zǒng dū, zhào lái jīng. yǐ lǐ hóng zhāng wèi hú guǎng zǒng dū, diào lǐ hàn zhāng wèi jiāng sū xún fǔ, yǐ liú kūn wèi hú nán xún fǔ. jǐ sì, zhāng xī róng jiǎo niǎn fěi yú xī ān yú huà zhèn, sǐ zhī. liú sōng shān jūn dà jié. mìng qiáo sōng nián zhuān bàn shǎn xī jūn wù. xīn wèi, mìng zuǒ zōng táng wèi qīn chāi dà chén, dū bàn shǎn gān jūn wù, shǎng liú diǎn sān pǐn qīng xián, bāng bàn jūn wù. yǐ hài, hā mì huí fěi cuàn bā lǐ kūn, guān jūn jī tuì zhī. nè ěr jì bìng miǎn, yǐ yī lēi tún wèi bā lǐ kūn lǐng duì dà chén. bǐng zǐ, mìng xú jì shē réng zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu, guǎn xīn shè tóng wén guǎn shì wù. jǐ mǎo, guān jūn fù zhèn xióng.
六年丁卯春正月己未,任、赖诸匪窜孝感、德安,官军失利,总兵张树珊死之。壬戌,复靖远。丙寅,革官文总督,召来京。以李鸿章为湖广总督,调李瀚章为江苏巡抚,以刘昆为湖南巡抚。己巳,张锡嵘剿捻匪於西安鱼化镇,死之。刘松山军大捷。命乔松年专办陕西军务。辛未,命左宗棠为钦差大臣,督办陕、甘军务,赏刘典三品卿衔,帮办军务。乙亥,哈密回匪窜巴里坤,官军击退之。讷尔济病免,以伊勒屯为巴里坤领队大臣。丙子,命徐继畬仍在总理各国事务衙门行走,管新设同文馆事务。己卯,官军复镇雄。
èr yuè yǐ yǒu shuò, liú míng chuán zhuī jiǎo rèn lài yú zhōng xiáng, shī lì. bào chāo jìn jī, dà bài zhī. gēng yín, mìng lǐ hóng zhāng dū jūn fù yù. rén chén, jīng shī yì. jiǎ wǔ, zhuó liú sōng shān wèi guǎng dōng lù lù tí dū. dīng yǒu, shǎn huí mǎ shēng yàn děng jiàng. jiǎn guǎng zhōu shǔ zhēng shōu mǐ zhé yín shí jiǔ wàn yǒu qí, zhe wèi lìng. yǐ sì, guì jūn fù sì chéng. gēng xū, yǐ dīng bǎo zhēn wèi shān dōng xún fǔ. xīn hài, táo zhōu fù xiàn. rén zǐ, yún guì zǒng dū láo chóng guāng zú, yǐ zhāng kǎi sōng dài zhī.
二月乙酉朔,刘铭传追剿任、赖于锺祥,失利。鲍超进击,大败之。庚寅,命李鸿章督军赴豫。壬辰,京师疫。甲午,擢刘松山为广东陆路提督。丁酉,陕回马生彦等降。减广州属徵收米折银十九万有奇,著为令。乙巳,桂军复泗城。庚戌,以丁宝桢为山东巡抚。辛亥,洮州复陷。壬子,云贵总督劳崇光卒,以张凯嵩代之。
sān yuè dīng sì, è jūn jiǎo zéi yú qí shuǐ, shī lì, dào yuán péng yù jú děng sǐ zhī. guǐ hài, zǒng bīng duàn bù yún jūn kuì yú fū zhōu. wù chén, bào chāo lèi qǐ bìng, yù réng fù huáng zhōu. yǐ hài, mìng wō rén zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu, cí, bù yǔn. dīng chǒu, yù lǐ yún lín děng ān dùn xīn jiāng nàn mín. xīn sì, cáo kè zhōng jūn fù táo zhōu. rén wǔ, huí fěi mǎ zhàn áo děng fàn xī níng. shì chūn, miǎn zhè jiāng rén hé děng chǎng bèi rǎo bū kè shān xī píng dìng děng chù mín qiàn cāng gǔ.
三月丁巳,鄂军剿贼于蕲水,失利,道员彭毓橘等死之。癸亥,总兵段步云军溃於鄜州。戊辰,鲍超累乞病,谕仍赴黄州。乙亥,命倭仁在总理各国事务衙门行走,辞,不允。丁丑,谕李云麟等安顿新疆难民。辛巳,曹克忠军复洮州。壬午,回匪马占鳌等犯西宁。是春,免浙江仁和等场被扰逋课、山西平定等处民欠仓穀。
xià sì yuè dīng hài, yǔn liú qiú guó zǐ dì rù jiān dú shū. yǔ bào chāo bìng jià. wù zǐ, hé guǎn jūn fù hā mì. jǐ chǒu, zhōu zǔ péi zú. guǐ sì, jí lín mǎ zéi píng. bǐng shēn, rì sī bā ní yà shǐ lái huàn yuē. rén yín, liú sōng shān dà pò niǎn huí yú tóng zhōu. bǐng wǔ, zèng hā mì xùn nàn zā sà kè jùn wáng bó xī ěr qīn wáng, jiàn cí. dé lēi kè duō ěr jì bìng miǎn, mìng lín xìng wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, diào róng quán wèi cān zàn. dīng wèi, zhān duì fān mù dà gài zhé bù fú zhū. gēng xū, guì dé huí fěi pàn, xiàn tīng chéng.
夏四月丁亥,允琉球国子弟入监读书。予鲍超病假。戊子,何琯军复哈密。己丑,周祖培卒。癸巳,吉林马贼平。丙申,日斯巴尼亚使来换约。壬寅,刘松山大破捻、回於同州。丙午,赠哈密殉难紥萨克郡王伯锡尔亲王,建祠。德勒克多尔济病免,命麟兴为乌里雅苏台将军,调荣全为参赞。丁未,瞻对番目大盖折布伏诛。庚戌,贵德回匪叛,陷厅城。
wǔ yuè jiǎ yín, hā mì huí fěi cuàn yù mén, guān jūn jī tuì zhī. yǐ hàn, mìng xù nàn mín yù yīng hái yǎn bào lù shàn zhèn wáng zhě jiā shǔ. wù wǔ, yù guǎng gòu shū jí, bìng zhòng kān yù zuǎn qīn dìng jīng shǐ, bān fā gè xué. jǐ wèi, guō bǎo chāng liú sōng shān liǎng jūn pò zhāng zǒng yú yú cháo yì. miǎn guō bǎo chāng qiǎn shù. xīn yǒu, mìng zēng guó fān wèi dà xué shì, luò bǐng zhāng xié bàn dà xué shì. bǐng yín, zhào qīng lǐ shù yù. dīng mǎo, guì jūn fù lì bō yì níng. wù chén, zhào qiú zhí yán, hé jiǎn gōng tíng yòng kuǎn. jǐ sì, niǎn fěi dù yùn hé, yǔ dīng bǎo zhēn yán yì. gēng wǔ, zéi cuàn cháng yuán, guān jūn jī tuì zhī. guǐ yǒu, yǐ jiǎo zéi wú gōng, chǐ zēng guó quán dǐng dài, yǔ lǐ hè nián xià bù yán yì. yù lǐ hóng zhāng dài zuì tú gōng. jīng shī dì zhèn. gēng chén, dǒng fú xiáng xiàn shǎn xī gān quán.
五月甲寅,哈密回匪窜玉门,官军击退之。以旱,命恤难民、育婴孩、揜暴露、赡阵亡者家属。戊午,谕广购书籍,并重刊御纂钦定经史,颁发各学。己未,郭宝昌、刘松山两军破张总愚於朝邑。免郭宝昌遣戍。辛酉,命曾国藩为大学士,骆秉章协办大学士。丙寅,诏清理庶狱。丁卯,桂军复荔波、义宁。戊辰,诏求直言,覈减宫廷用款。己巳,捻匪渡运河,予丁宝桢严议。庚午,贼窜长垣,官军击退之。癸酉,以剿贼无功,褫曾国荃顶戴,与李鹤年下部严议。谕李鸿章戴罪图功。京师地震。庚辰,董福祥陷陕西甘泉。
liù yuè jiǎ shēn, zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yán é rén kuī sì xīn jiāng, xià dà xué shì shàng shū zuǒ dōu yù shǐ huì zǒng lǐ wáng dà chén tuǒ yì. bǐng xū, shēn jìn zhōu xiàn fú shōu cáo liáng. jiǎ wǔ, wō rén qǐ bìng, bà zhí wù, réng yǐ dà xué shì zhí hóng dé diàn. yǐ wèi, guān jūn bài niǎn fěi yú jí mò. gēng zǐ, shùn zhí jiǔ hàn, jī, zhèn xù zhī. yǔn bào chāo huí jí. xīn chǒu, lǐ hóng zhāng xí liú míng chuán pān dǐng xīn děng jūn fáng yùn hé, è jiāo lái. mìng chéng lù jié zhì huáng zǔ gàn wáng rén hé liǎng jūn. yǐ jī nèi kàng hàn, bō mǐn guǎng gàn lí juān sān shí wàn, zhè mǐn hǎi guān yáng shuì sān shí wǔ wàn bèi zhèn xū. guǐ mǎo, gān huí xiàn shǎn xī huá tíng, xuán fù zhī. dīng wèi, miǎn chāng píng lì gòng guǒ pǐn. jǐ yǒu, zì sān yuè bù yǔ yǐ lái, shàng pín qí yǔ. zhì shì rì yǔ. shì yuè, miǎn shǎn xī gān zhōu děng shǔ zāi rǎo é fù.
六月甲申,总理各国事务衙门言俄人窥伺新疆,下大学士、尚书、左都御史会总理王大臣妥议。丙戌,申禁州县浮收漕粮。甲午,倭仁乞病,罢职务,仍以大学士直弘德殿。乙未,官军败捻匪於即墨。庚子,顺直久旱,饥,赈恤之。允鲍超回籍。辛丑,李鸿章檄刘铭传、潘鼎新等军防运河,扼胶、莱。命成禄节制黄祖淦、王仁和两军。以畿内亢旱,拨闽、广、赣釐捐三十万,浙、闽海关洋税三十五万备赈需。癸卯,甘回陷陕西华亭,旋复之。丁未,免昌平例贡果品。己酉,自三月不雨以来,上频祈雨。至是日雨。是月,免陕西乾州等属灾扰额赋。
qiū qī yuè jǐ wèi, yǔ. shǎn jūn fù gān quán. gēng wǔ, yǒng dìng hé jué. jǐ mǎo, yǐ niǎn fěi guò jiāo lái hé, yù gè lù è shǒu hé yùn liǎng fáng, duó dīng bǎo zhēn zhí, réng liú rèn. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月己未,雨。陕军复甘泉。庚午,永定河决。己卯,以捻匪过胶莱河,谕各路扼守河、运两防,夺丁宝桢职,仍留任。是月,免湖南晃州被扰逋赋。
bā yuè bǐng xū, tíng fèng tiān dōng wéi. wù zǐ, hú běi fěi shǒu liú hàn zhōng fú zhū. gēng yín, mìng lí péi jìng huì bàn guì zhōu jiǎo fǔ jí tún tián shì yí. rén chén, fèng jūn jiǎo píng gū shān fǎ kù děng chù zéi fěi. xīn mǎo, shǔ guì zhōu tí dū zhào dé guāng jiǎo zéi yú ān píng, sǐ zhī. bǐng shēn, mù lóng ā děng jūn jiǎo xiāo fěi yú wén ān, shī lì. jì yáng tǔ fěi zuò luàn, jiǎo píng zhī. dīng yǒu, yí xī huí fàn yáo zhōu. wù xū, guì zhōu xún fǔ zhāng liàng jī kāi quē yán yì, mìng céng bì guāng shǔ zhī, bù zhèng shǐ yán shù sēn yǐ dòu liú chǐ zhí. rén yín, zhào chén guó ruì lái jīng. bǐng wǔ, yǐ huái chǔ gè jūn suǒ zhì sāo rǎo, yù lǐ hóng zhāng yán shēn jūn lǜ. jǐ yǒu, cái rè hé mù shuì. gēng xū, chuàng jiàn fú jiàn chuán wù.
八月丙戌,停奉天冬围。戊子,湖北匪首刘汉忠伏诛。庚寅,命黎培敬会办贵州剿抚及屯田事宜。壬辰,奉军剿平孤山、法库等处贼匪。辛卯,署贵州提督赵德光剿贼於安平,死之。丙申,穆隆阿等军剿枭匪於文安,失利。济阳土匪作乱,剿平之。丁酉,迤西回犯姚州。戊戌,贵州巡抚张亮基开缺严议,命曾璧光署之,布政使严树森以逗遛褫职。壬寅,召陈国瑞来京。丙午,以淮、楚各军所至骚扰,谕李鸿章严申军律。己酉,裁热河木税。庚戌,创建福建船坞。
jiǔ yuè rén zǐ, yǔn zuǒ zōng táng diào cáo kè zhōng fù shǎn. bǐng chén, lài rèn zhū fěi fàn yùn hé, niú shī hán jūn jī tuì zhī. dīng sì, hé dí xī níng huí zhòng tóu chéng. gēng shēn, tíng shān dōng lì gòng. xīn yǒu, ān zhì é lǔ tè yóu mù yú é ěr qí sī hé. jiǎ zǐ, zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yán yù chóu xiū yuē shì. yù zēng guó fān děng gè shū suǒ jiàn yǐ wén. jǐ sì, mìng dīng rì chāng fù shàng hǎi bàn lǐ yì guó huàn yuē. rén shēn, fǔ xù wū shān bèi shuǐ zāi mín. dīng chǒu, mìng róng quán yǔ gùn gá zhá lā cān chóu bàn hā sà kè jiǎo fǔ jī yí. jǐ mǎo, mìng féng zi cái fù zuǒ jiāng, zhuān bàn nán tài jūn wù. zhèn xiāng yáng děng fǔ zāi mín.
九月壬子,允左宗棠调曹克忠赴陕。丙辰,赖、任诸匪犯运河,牛师韩军击退之。丁巳,河、狄、西宁回众投诚。庚申,停山东例贡。辛酉,安置额鲁特游牧於额尔齐斯河。甲子,总理各国事务衙门言预筹修约事。谕曾国藩等各抒所见以闻。己巳,命丁日昌赴上海办理义国换约。壬申,抚恤巫山被水灾民。丁丑,命荣全与棍噶札拉参筹办哈萨克剿抚机宜。己卯,命冯子材赴左江,专办南、太军务。赈襄阳等府灾民。
dōng shí yuè guǐ wèi, yù gè lù tǒng bīng dà chén jí gè dū fǔ yán shēn jūn lǜ. jiǎ shēn, chá hā ěr dū tǒng sè ěr gù shàn zú, yǐ kù lún bàn shì dà chén wén shèng dài zhī. yǐ yǒu, yǐ zhāng tíng yuè wèi kù lún bàn shì dà chén. bǐng xū, shǎn jūn fù níng tiáo liáng jí yí jūn. chì xí bǎo tián jūn fù yuán zhōu, tǒng yuán qián jūn wù. rén chén, yí xī huí xiàn dìng yuǎn dà yáo. guǐ sì, wāng yuán fāng zú. mìng shěn guì fēn zài jūn jī dà chén shàng xué xí xíng zǒu. bǐng shēn, zēng guó quán bìng miǎn, yǐ guō bǎi yīn wèi hú běi xún fǔ, sū fèng wén wèi guǎng xī xún fǔ. zhèn shān dōng bèi shuǐ zāi mín. yǐ sì, pài měi qián shǐ pú ān chén wǎng yǒu yuē gè guó bàn lǐ zhōng wài jiāo shè. jǐ yǒu, huí fěi xiàn bǎo jī zhèng níng, xuán fù zhī.
冬十月癸未,谕各路统兵大臣及各督抚严申军律。甲申,察哈尔都统色尔固善卒,以库伦办事大臣文盛代之。乙酉,以张廷岳为库伦办事大臣。丙戌,陕军复宁条梁及宜君。饬席宝田军赴沅州,统援黔军务。壬辰,迤西回陷定远、大姚。癸巳,汪元方卒。命沈桂芬在军机大臣上学习行走。丙申,曾国荃病免,以郭柏荫为湖北巡抚,苏凤文为广西巡抚。赈山东被水灾民。乙巳,派美前使蒲安臣往有约各国办理中外交涉。己酉,回匪陷宝鸡、正宁,旋复之。
shí yī yuè gēng xū shuò, mìng dào yuán zhì gāng láng zhōng sūn jiā gǔ wǎng yǒu yuē gè guó chōng bàn lǐ jiāo shè shì wù dà chén. rén zǐ, liú míng chuán děng jūn jiǎo zéi gàn yú, dà jié, rèn zhù fú zhū. guǐ chǒu, yǐ xiāo fěi màn yán, chǐ liú zhǎng yòu zhí, réng zé zì xiào. mìng guān wén shǔ zhí lì zǒng dū. bǐng chén, shǎn jūn jiǎo niǎn luò chuān, yù huí fěi, shī lì, tí dū lǐ xiáng hé sǐ zhī. guǐ hài, zhāng zǒng yú xiàn yán chuān suí dé. jiǎ zǐ, zēng shè bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén, yǐ lǐ yún lín wèi zhī, míng yáo wèi bāng bàn, fú jì wèi kē bù duō bāng bàn. jiǎ yín, liú míng chuán jūn jiǎo zéi yú zhū chéng, dà jié. dīng chǒu, shǎn jūn fù yán chuān suí dé.
十一月庚戌朔,命道员志刚、郎中孙家穀往有约各国充办理交涉事务大臣。壬子,刘铭传等军剿贼赣榆,大捷,任柱伏诛。癸丑,以枭匪蔓延,褫刘长佑职,仍责自效。命官文署直隶总督。丙辰,陕军剿捻洛川,遇回匪,失利,提督李祥和死之。癸亥,张总愚陷延川、绥德。甲子,增设布伦托海办事大臣,以李云麟为之,明瑶为帮办,福济为科布多帮办。甲寅,刘铭传军剿贼於诸城,大捷。丁丑,陕军复延川、绥德。
shí èr yuè rén wǔ, zhāng zǒng yú cuàn jí zhōu, zuǒ zōng táng zhào zhǎng líng jūn chǐ zhí liú rèn. chéng lù jiǎo huí fěi yú sù zhōu, shī lì, zǒng bīng huáng zǔ gàn sǐ zhī. guǐ wèi, shǎng chén guó ruì tóu děng shì wèi, lì zuǒ zōng táng jūn. liú míng chuán děng jiǎo zéi yú shòu guāng, dà jié. yí xī huí xiàn lù fēng guǎng tōng yuán móu. jǐ chǒu, guān jūn fù jí zhōu. rén chén, zhí lì xiāo fěi píng. jiǎ wǔ, shǎng liú zhǎng yòu sān pǐn dǐng dài, mìng lǜ suǒ bù huí jí. yǒng dìng hé dī gōng hé lóng. bǐng shēn, mìng jiǎng yì lǐ yǐ àn chá shǐ hòu bǔ, lì zuǒ zōng táng jūn, lǜ chǔ yǒng huí jí. dīng yǒu, luò bǐng zhāng zú. liú sōng shān děng bài zhāng zǒng yú yú hóng dòng. diào wú táng wèi sì chuān zǒng dū, yǐ mǎ xīn yí wèi mǐn zhè zǒng dū, lǐ hàn zhāng diào zhè jiāng xún fǔ, dīng rì chāng wèi jiāng sū xún fǔ. wù xū, huái jūn jiǎo zéi gāo yóu dà jié, huò lài wén guāng děng, zhū zhī. xīn chǒu, dōng niǎn píng, jiā lài lǐ hóng zhāng zēng guó fān shì zhí, shǎng liú míng chuán yīng hàn jí guō sōng lín yáng dǐng xūn shàn qìng shì zhí yǒu chà, fù zēng guó quán dǐng dài. rén yín, yǐ zuǒ zōng táng dū shī rù jìn, mìng kù kè jí tài qiáo sōng nián liú diǎn dū bàn shǎn xī jūn wù. jiǎ chén, mìng yáng zhàn áo shǔ gān sù tí dū, jiē bàn xī lù jūn wù. wù shēn, zuǒ zōng táng xí xǐ chāng liú sōng shān děng fù cí zhōu yíng jiǎo. yù zhāng yào liú míng chuán děng huì jiǎo. jǐ yǒu, mìng zhèng dūn jǐn wǎng shān xī chá bàn shì jiàn. shì yuè, miǎn zhè jiāng rén hé děng chǎng wèi kěn zào kè yún nán sōng míng děng shǔ qiàn shōu é liáng.
十二月壬午,张总愚窜吉州,左宗棠、赵长龄均褫职留任。成禄剿回匪於肃州,失利,总兵黄祖淦死之。癸未,赏陈国瑞头等侍卫,隶左宗棠军。刘铭传等剿贼於寿光,大捷。迤西回陷禄丰、广通、元谋。己丑,官军复吉州。壬辰,直隶枭匪平。甲午,赏刘长佑三品顶戴,命率所部回籍。永定河堤工合龙。丙申,命蒋益澧以按察使候补,隶左宗棠军,率楚勇回籍。丁酉,骆秉章卒。刘松山等败张总愚於洪洞。调吴棠为四川总督,以马新贻为闽浙总督,李瀚章调浙江巡抚,丁日昌为江苏巡抚。戊戌,淮军剿贼高邮大捷,获赖文光等,诛之。辛丑,东捻平,加赉李鸿章、曾国藩世职,赏刘铭传、英翰及郭松林、杨鼎勋、善庆世职有差,复曾国荃顶戴。壬寅,以左宗棠督师入晋,命库克吉泰、乔松年、刘典督办陕西军务。甲辰,命杨占鳌署甘肃提督,接办西路军务。戊申,左宗棠檄喜昌、刘松山等赴磁州迎剿。谕张曜、刘铭传等会剿。己酉,命郑敦谨往山西查办事件。是月,免浙江仁和等场未垦灶课、云南嵩明等属歉收额粮。
shì suì, cháo xiǎn liú qiú rù gòng.
是岁,朝鲜、琉球入贡。
qī nián wù chén chūn zhēng yuè gēng xū shuò, niǎn shǒu lǐ yǔn děng lǜ zhòng jiàng yú xū yí, zhào zhū zhī, qiǎn sàn yú zhòng. mìng zhū fèng biāo xié bàn dà xué shì. yǐ mǎo, huí fěi fù xiàn zhèng níng. bǐng chén, xǐ chāng děng jī zhāng zǒng yú yú hé nèi, dà jié. xī níng huí xiàn běi chuān. lǐ yún lín qǐ bìng. bù xǔ. yǐ xī lún wèi bù lún tuō hǎi bāng bàn dà chén. xīn yǒu, zhāng zǒng yú běi cuàn dìng zhōu, bǎo dìng jiè yán, guān wén zuǒ zōng táng jūn chǐ zhí liú rèn. yù yù liàng tǒng shén jī yíng bīng jiǎo zéi. rén xū, zhāng zǒng yú fàn qīng yuàn, liú sōng shān guō bǎo chāng děng jūn rào zéi qián jiǎo zhī, yǔ yōu xù. chén guó ruì sòng qìng zhāng yào jūn yǐ jūn zhì bǎo dìng. dá lài qǐng yòu lǐ táng fàn dōng dēng gōng bù sǐ zuì, yǔn zhī. mìng jiǎ zhēn děng shè tuán fáng zǒng jú. guǐ hài, yù lìng tiān jīn yáng qiāng liàn jūn gè duì fù hé jiān, yǔ shān dōng jūn lián luò fáng jiǎo. jiǎ zǐ, lǐ hóng zhāng qiǎn zhōu shèng bō děng jūn běi yuán. qù zuǒ zōng táng fù bǎo dìng běi fāng dū jiǎo. mìng gōng qīn wáng huì tóng shén jī yíng wáng dà chén bàn xún fáng. rén shēn, yǔn yīng hàn rù wèi jī jiāng, mìng tǒng niú shī hán jūn zhù huáng hé yǐ nán. chì chéng wén bǐng jūn fù hé jiān huì jiǎo. guǐ yǒu, zhāng zǒng yú xiàn ráo yáng, xuán fù zhī. jiǎ zhēn yǐ bìng zhì shì. yǐ hài, mìng zuǒ zōng táng zǒng tǒng gè lù guān jūn.
七年戊辰春正月庚戌朔,捻首李允等率众降於盱眙,诏诛之,遣散馀众。命朱凤标协办大学士。乙卯,回匪复陷正宁。丙辰,喜昌等击张总愚於河内,大捷。西宁回陷北川。李云麟乞病。不许。以锡纶为布伦托海帮办大臣。辛酉,张总愚北窜定州,保定戒严,官文、左宗棠均褫职留任。谕玉亮统神机营兵剿贼。壬戌,张总愚犯清苑,刘松山、郭宝昌等军绕贼前剿之,予优叙。陈国瑞、宋庆、张曜均以军至保定。达赖请宥里塘犯东登工布死罪,允之。命贾桢等设团防总局。癸亥,谕令天津洋枪、练军各队赴河间,与山东军联络防剿。甲子,李鸿章遣周盛波等军北援。趣左宗棠赴保定北方督剿。命恭亲王会同神机营王大臣办巡防。壬申,允英翰入卫畿疆,命统牛师韩军驻黄河以南。饬程文炳军赴河间会剿。癸酉,张总愚陷饶阳,旋复之。贾桢以病致仕。乙亥,命左宗棠总统各路官军。
èr yuè xīn sì, guān jūn fù wèi yuán. guǐ wèi, mìng gōng qīn wáng jié zhì gè lù tǒng bīng dà chén. wù zǐ, huí fěi fù xiàn níng tiáo liáng. jǐ chǒu, huí fěi cuàn yī kè shā bā ěr, guān jūn jī tuì zhī. chǐ zhào zhǎng líng chén shí zhí, qiǎn shù. rén chén, shǎn jūn fù bǎo jī. guǐ sì, diān jūn jiě zhèn xióng wéi. yí xī huí xiàn chǔ xióng. yǐ wèi, yù wǎn gè jūn bài zhāng zǒng yú yú shù lù. gēng zǐ, zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng děng jūn jiǎo zéi, dié pò zhī. huí fěi xiàn huái yuǎn shén mù. rén yín, bái ní miáo fěi jiàng. yǐ sì, yǐ cháo xiǎn qǐng yán biān jìn, mìng yán xù yì róng fù fèng tiān, huì dōu xìng ā kān zhǎn biān shì yí.
二月辛巳,官军复渭源。癸未,命恭亲王节制各路统兵大臣。戊子,回匪复陷宁条梁。己丑,回匪窜伊克沙巴尔,官军击退之。褫赵长龄、陈湜职,遣戍。壬辰,陕军复宝鸡。癸巳,滇军解镇雄围。迤西回陷楚雄。乙未,豫、皖各军败张总愚于束鹿。庚子,左宗棠、李鸿章等军剿贼,迭破之。回匪陷怀远、神木。壬寅,白泥苗匪降。乙巳,以朝鲜请严边禁,命延煦、奕榕赴奉天,会都兴阿勘展边事宜。
sān yuè rén zǐ, zhāng kǎi sōng qǐ bìng, yù zé qí dòu liú guī bì, chǐ zhí. huí fěi xiàn fū zhōu, liú diǎn zhù sān yuán dū jiǎo. guǐ chǒu, yǐ liú yuè zhāo wèi yún guì zǒng dū, cén yù yīng wèi yún nán xún fǔ. yǐ mǎo, shǎn jūn fù fū zhōu. guǐ hài, yù shù jí shì sàn guǎn réng shì shī fù. wù chén, zhāng zǒng yú cuàn yán jīn fēng qiū, liú sōng shān guō bǎo chāng jī bài zhī. xīn wèi, mìng shěn guì fēn wèi jūn jī dà chén. yǐ hài, mìng zhū fèng biāo wèi dà xué shì. bǐng zǐ, yí xī huí xiàn yì mén. dīng chǒu, zhāng zǒng yú cuàn huá xiàn, jī bài zhī. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng chù lào dì bū fù.
三月壬子,张凯嵩乞病,谕责其逗留规避,褫职。回匪陷鄜州,刘典驻三原督剿。癸丑,以刘岳昭为云贵总督,岑毓英为云南巡抚。乙卯,陕军复鄜州。癸亥,谕庶吉士散馆仍试诗赋。戊辰,张总愚窜延津、封丘,刘松山、郭宝昌击败之。辛未,命沈桂芬为军机大臣。乙亥,命朱凤标为大学士。丙子,迤西回陷易门。丁丑,张总愚窜滑县,击败之。是月,免直隶安州等处涝地逋赋。
xià sì yuè jǐ mǎo shuò, hā mì huí xiàn wǔ bǎo, guān jūn jī tuì zhī. jiǎ shēn, zhāng zǒng yú xiàn nán pí. dīng hài, yù zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng dīng bǎo zhēn děng, dū gè jūn yú yùn hé dōng xī fēn lù fáng jiǎo. jǐ chǒu, miáo fěi hé zhèng guān jiàng. gēng yín, shǎn jūn jiǎo huí fěi yú bīn zhōu, shī lì, tán yù lóng sǐ zhī. jǐ sì, yǒng dìng hé jué. yǐ wèi, zhào dōu xìng a lái jīng. wù xū, lí píng miáo fàn huǎng yuán gè jìng, guān jūn jī tuì zhī. xīn chǒu, níng tiáo liáng huí rǎo è ěr duō sī yóu mù, bèi zǐ zhá nà gé ěr jì jī tuì zhī. huí fěi fàn hā mì, yī lēi tún děng huì jī tuì zhī. guǐ mǎo, cì hóng jūn děng èr bǎi qī shí rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. shì yuè, miǎn sì chuān gè tǔ sī sān nián zū fù.
夏四月己卯朔,哈密回陷五堡,官军击退之。甲申,张总愚陷南皮。丁亥,谕左宗棠、李鸿章、丁宝桢等,督各军於运河东西分路防剿。己丑,苗匪何正观降。庚寅,陕军剿回匪於邠州,失利,谭玉龙死之。己巳,永定河决。乙未,召都兴阿来京。戊戌,黎平苗犯晃、沅各境,官军击退之。辛丑,宁条梁回扰鄂尔多斯游牧,贝子札那格尔济击退之。回匪犯哈密,伊勒屯等会击退之。癸卯,赐洪钧等二百七十人进士及第出身有差。是月,免四川各土司三年租赋。
rùn sì yuè wù shēn shuò, yí xī huí cuàn xiàn kūn yáng xīn xīng jìn níng chéng gòng sōng míng. wù wǔ, huí fěi fù xiàn shén mù. guǐ hài, shǎn jūn fù yán cháng. jiǎ zǐ, dǒng fú xiáng tóu chéng, yù lì gōng zì shú. yǐ chǒu, huí fěi jù wū shēn qí, fēn rǎo zhǔn gá ěr qí, bī tuō kè tuō chéng. dīng mǎo, chéng wén bǐng chén guó ruì liú sōng shān děng jūn jī zhāng zǒng yú yú gāo táng chí píng bó píng, dà jié. zéi cuàn dōng guāng. jǐ sì, huí fěi zài xiàn qìng yáng jí níng zhōu hé shuǐ, zhī xiàn yáng bǐng huá sǐ zhī. xīn wèi, mìng dōu xìng ā wèi qīn chāi dà chén, huì tóng zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng jiǎo niǎn diào qiǎn chūn xǐ chén guó ruì zhāng yào sòng qìng sì jūn, chóng hòu bāng bàn jūn wù.
闰四月戊申朔,迤西回窜陷昆阳、新兴、晋宁、呈贡、嵩明。戊午,回匪复陷神木。癸亥,陕军复延长。甲子,董福祥投诚,谕立功自赎。乙丑,回匪踞乌绅旗,分扰准噶尔旗,偪托克托城。丁卯,程文炳、陈国瑞、刘松山等军击张总愚于高唐、茌平、博平,大捷。贼窜东光。己巳,回匪再陷庆阳及宁州、合水,知县杨炳华死之。辛未,命都兴阿为钦差大臣,会同左宗棠、李鸿章剿捻、调遣春喜、陈国瑞、张曜、宋庆四军,崇厚帮办军务。
wǔ yuè wù yín, liú sōng shān děng jūn jiǎo zhāng zǒng yú yú yán shān hǎi fēng, dà jié. jǐ mǎo, chuàng shè cháng jiāng shuǐ shī, zhì yuè zhōu hàn yáng hú kǒu guā zhōu sì zhèn zǒng bīng guān. guǐ wèi, shǎn jūn jī tuì cuàn bīn fèng huí fěi. rén chén, běi shān tǔ fěi fàn yán ān, guān jūn shī lì, fù jiāng liú wén huá děng zhèn méi. gēng zǐ, diān jūn fù yuán móu wǔ dìng lù quàn luó cì. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
五月戊寅,刘松山等军剿张总愚於盐山、海丰,大捷。己卯,创设长江水师,置岳州、汉阳、湖口、瓜州四镇总兵官。癸未,陕军击退窜邠、凤回匪。壬辰,北山土匪犯延安,官军失利,副将刘文华等阵没。庚子,滇军复元谋、武定、禄劝、罗次。是月,免湖南晃州被扰逋赋。
liù yuè jǐ wèi, guō sōng lín děng jiǎo niǎn yú lín yì bīn zhōu yáng xìn, dà jié. yù shuǐ shī yán è yùn fáng. xīn yǒu, guì jūn fù guī shùn. guǐ hài, jīn fěi cuàn níng gǔ tǎ jiè, guān jūn jiǎo píng zhī. jiǎ zǐ, shǎn jūn kè yí chuān. bǐng yín, zhāng zǒng yú fàn yùn hé àn, guān jūn jī bài zhī, niǎn zhòng duō jiàng. wù chén, yòu jī zhī yú shāng hé, dà jié. yǐ hài, lǐ yún lín chǐ zhí chá bàn. mìng míng yáo wèi bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. zhè jiāng hǎi táng gōng jùn.
六月己未,郭松林等剿捻於临邑、滨州、阳信,大捷。谕水师严扼运防。辛酉,桂军复归顺。癸亥,金匪窜宁古塔界,官军剿平之。甲子,陕军克宜川。丙寅,张总愚犯运河岸,官军击败之,捻众多降。戊辰,又击之於商河,大捷。乙亥,李云麟褫职查办。命明瑶为布伦托海办事大臣。浙江海塘工竣。
qiū qī yuè dīng chǒu, juān zhí lǔ yù bèi rǎo gè zhōu xiàn tián fù. jǐ mǎo, chūn shòu yǐ qī shì chǐ zhí. rén wǔ, fǔ xù cāng zhōu děng chù bèi rǎo nàn mín. yǐ yǒu, zhāng zǒng yú fù shuǐ sǐ, niǎn fěi píng. jiā lǐ hóng zhāng zuǒ zōng táng tài zǐ tài bǎo xián, hóng zhāng yǐ hú guǎng zǒng dū xié bàn dà xué shì, dīng bǎo zhēn yīng hàn chóng hòu bìng jiā tài zǐ shǎo bǎo xián, fù guān wén xián líng, jìn liú míng chuán yī děng nán, guō sōng lín yī děng qīng chē dū wèi, shǎng sòng qìng shàn qìng èr děng qīng chē dū wèi, liú sōng shān huáng mǎ guà sān děng qīng chē dū wèi, guō bǎo chāng zhāng yào wēn dé lēi kè xī qí dū wèi, huáng yì shēng jiā yī yún qí wèi, fù chén guó ruì tí dū shì zhí, yú shēng xù yǒu chà. mìng dūn qīn wáng jì gào dìng líng. yǔn péng yù lín huí jí zhōng zhì. bǐng xū, zhào zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng rù jìn. dīng hài, xíng zé hé jué. xīn mǎo, máo chǎng xī yán jūn wù jiàn píng, yí yì sī yín wèi, xuán yù shǐ zhāng xù kǎi shū qǐng bǎo tài chí yíng, jí shí jiǎng xué, bìng jiā nà zhī. rén chén, yǔn zuǒ zōng táng qǐng, zī qiǎn jiàng zhòng huí jí. guǐ sì, wǔ zhì qìn hé dī jué. yǐ wèi, diào zēng guó fān wèi zhí lì zǒng dū, mǎ xīn yí wèi liǎng jiāng zǒng dū, yǐ yīng guì wèi mǐn zhè zǒng dū. mìng péng yù lín fù jiāng wǎn huì chóu cháng jiāng shuǐ shī shì yí. wù xū, yù sū wǎn yù lǔ gè shǔ xiū wéi zhài, chì xiāng tuán. gēng zǐ, yǔ sòng rú yuán xiè cóng sì wén miào. yuán qián chuān jūn fù lóng lǐ guì dìng. chuān jūn jiǎo yuè guī yí fěi, shèng zhī, fú qí qiú lēi wū lì. shòu céng bì guāng guì zhōu xún fǔ. xīn chǒu, bù lún tuō hǎi biàn mín cuàn wū lǒng gǔ hé. dé lēi kè duō ěr jì zú. guǐ mǎo, fǔ xù xíng zhèng zāi mín. gān huí rǎo bái shuǐ hé yáng, shǎn jūn jī tuì zhī. jiǎ chén, yuán qián xiāng jūn fù wèng ān.
秋七月丁丑,蠲直、鲁、豫被扰各州县田赋。己卯,春寿以欺饰褫职。壬午,抚恤沧州等处被扰难民。乙酉,张总愚赴水死,捻匪平。加李鸿章、左宗棠太子太保衔,鸿章以湖广总督协办大学士,丁宝桢、英翰、崇厚并加太子少保衔,复官文衔翎,晋刘铭传一等男,郭松林一等轻车都尉,赏宋庆、善庆二等轻车都尉,刘松山黄马褂、三等轻车都尉,郭宝昌、张曜、温德勒克西骑都尉,黄翼升加一云骑尉,复陈国瑞提督世职,馀升叙有差。命惇亲王祭告定陵。允彭玉麟回籍终制。丙戌,召左宗棠、李鸿章入觐。丁亥,荥泽河决。辛卯,毛昶熙言军务渐平,宜益思寅畏,旋御史张绪楷疏请保泰持盈,及时讲学,并嘉纳之。壬辰,允左宗棠请,资遣降众回籍。癸巳,武陟沁河堤决。乙未,调曾国藩为直隶总督,马新贻为两江总督,以英桂为闽浙总督。命彭玉麟赴江、皖会筹长江水师事宜。戊戌,谕苏、皖、豫、鲁各属修圩寨,饬乡团。庚子,予宋儒袁燮从祀文庙。援黔川军复龙里、贵定。川军剿越巂夷匪,胜之,俘其酋勒乌立。授曾璧光贵州巡抚。辛丑,布伦托海变民窜乌陇古河。德勒克多尔济卒。癸卯,抚恤荥、郑灾民。甘回扰白水、郃阳,陕军击退之。甲辰,援黔湘军复瓮安。
bā yuè yǐ sì shuò, chǐ yù shǐ dé tài zhí, yǐ zòu qǐng xiū lǐ yuán tíng yě. kù shǒu guì xiáng wàng chén xī lì, fā hēi lóng jiāng wèi nú. yǒng dìng hé jué. jǐ yǒu, yù míng yáo děng guī fù bù lún tuō hǎi jiù zhì. mìng mǎ xīn yí jiān bàn lǐ tōng shāng shì wù dà chén. rén zǐ, yán ān tǔ fěi hù zhāng jiàng. guǐ hài, yù zuǒ zōng táng jiān gù shān xī jūn wù. wù chén, yù jí lín yán dìng kāi kěn wéi huāng jiè xiàn. xīn wèi, yù jīn shùn zhuān bàn yuán shǎn jūn wù. shì yuè, miǎn wǎn sū lǔ yù è bèi rǎo jī nián bū fù.
八月乙巳朔,褫御史德泰职,以奏请修理园庭也。库守贵祥妄陈希利,发黑龙江为奴。永定河决。己酉,谕明瑶等规复布伦托海旧制。命马新眙兼办理通商事务大臣。壬子,延安土匪扈彰降。癸亥,谕左宗棠兼顾山西军务。戊辰,谕吉林严定开垦围荒界限。辛未,谕金顺专办援陕军务。是月,免皖、苏、鲁、豫、鄂被扰积年逋赋。
jiǔ yuè rén wǔ, guān jūn fù qìng yáng. jiǎ shēn, sù zhōu huí gōng dūn huáng, guān jūn jī tuì zhī. yù yī lēi tún děng chóu bàn bā lǐ kūn tún tián. yǐ yǒu, yuán qián chuān jūn huì fù píng yuè. xīn mǎo, mìng yán xù chū guān chá bàn fèng tiān zhǎn biān shì yí. guǐ sì, diān jūn fù jìn níng chéng gòng. shì yuè, miǎn zhè jiāng héng pǔ děng chǎng qiàn shōu zào kè.
九月壬午,官军复庆阳。甲申,肃州回攻敦煌,官军击退之。谕伊勒屯等筹办巴里坤屯田。乙酉,援黔川军会复平越。辛卯,命延煦出关查办奉天展边事宜。癸巳,滇军复晋宁、呈贡。是月,免浙江横浦等场歉收灶课。
dōng shí yuè dīng wèi, huí fěi fàn jīng zhōu líng tái, jī tuì zhī. yǐ mǎo, wén lín dǐ hā mì, yù xīng bàn cài bā shén hú děng chù tún tián. bǐng chén, mù tú shàn kè hé zhōu. zhèn jǐ nán wǔ dìng shuǐ zāi. dīng sì, shù lǐ yún lín hēi lóng jiāng. wù wǔ, mìng lǐ hóng zǎo réng zhí hóng dé diàn jí jūn jī. gēng shēn, yǐ shǒu kē bù duō gōng, jiā tǔ ěr hù tè jùn wáng líng zhá dòng lǔ bù qīn wáng xián. jǐ sì, qián miáo fù xiàn xīng yì, xuán fù zhī.
冬十月丁未,回匪犯泾州、灵台,击退之。乙卯,文麟抵哈密,谕兴办蔡巴什湖等处屯田。丙辰,穆图善克河州。赈济南、武定水灾。丁巳,戍李云麟黑龙江。戊午,命李鸿藻仍直弘德殿及军机。庚申,以守科布多功,加土尔扈特郡王凌札栋鲁布亲王衔。己巳,黔苗复陷兴义,旋复之。
shí yī yuè jiǎ xū, yuán qián chuān jūn fù má hā. dīng hài, liáng zhōu zǒng bīng zhōu shèng bō yǐ bù jí suǒ bù, chǐ zhí. huí fěi rǎo è ěr duō sī děng qí, cuàn yú lín. yù dìng ān děng jié jiǎo. rén chén, yù chú lì xū jī bì. jǐ hài, qián jūn kè dū yún, shǎng zhāng wén dé huáng mǎ guà. gēng zǐ, tái wān yīng lǐng shì zòng yáng jiāng lüè chuán, jù yíng shǔ, fén jú kù, lè bīng fèi. yù zǒng shǔ jí bàn, chì yīng guì děng lín yuán jiāo shè. rén yín, rè hé fěi píng. miǎn jí lín shuāng chéng bǎo bèi shuǐ tún tián zū fù.
十一月甲戌,援黔川军复麻哈。丁亥,凉州总兵周盛波以不戢所部,褫职。回匪扰鄂尔多斯等旗,窜榆林。谕定安等截剿。壬辰,谕除吏胥积弊。己亥,黔军克都匀,赏张文德黄马褂。庚子,台湾英领事纵洋将掠船,踞营署,焚局库,勒兵费。谕总署诘办,饬英桂等遴员交涉。壬寅,热河匪平。免吉林双城堡被水屯田租赋。
shí èr yuè jiǎ chén shuò, chuān jūn jiǎo xī chāng yí fěi, lián jié, gè yí bù jiàng. yuán qián xiāng jūn fù tiān zhù. bǐng wǔ, huí fěi fàn bāo tóu, méng jūn shī lì. dīng wèi, rè hé fěi shǒu mí lè sēng gé fú zhū. jiǎ yín, yǐ zēng guó fān yán chuān sī bìng chǔ, yù chóu zhǐ chuān yán jì chǔ zhāng chéng, chè jú tíng shuì. dīng sì, diān jūn fù chéng jiāng. gēng shēn, shēn yù gè shěng jìn zhǒng yīng sù. rén xū, qián miáo cuàn rǎo hé chí, guān jūn jī tuì zhī. yǐ chǒu, yù cháo shěn huǎn jué sān cì yǐ shàng zhě bìng jiǎn děng. yǒng dìng hé gōng jùn. wù chén, qí qìng bà, yǐ qìng chūn wèi rè hé dū tǒng. gēng wǔ, liú sōng shān jiǎo zéi dà lǐ chuān, dà jié. rén shēn, jié è xiǎng èr shí yī wàn zhèn hé nán zāi. shì yuè, miǎn jiāng sū huāng dì liáng fù, shān dōng tài ān hé nán rǔ níng děng shǔ bèi rǎo bū liáng.
十二月甲辰朔,川军剿西昌夷匪,连捷,各夷部降。援黔湘军复天柱。丙午,回匪犯包头,蒙军失利。丁未,热河匪首弥勒僧格伏诛。甲寅,以曾国藩言川私病楚,谕筹止川盐济楚章程,撤局停税。丁巳,滇军复澂江。庚申,申谕各省禁种罂粟。壬戌,黔苗窜扰河池,官军击退之。乙丑,谕朝审缓决三次以上者并减等。永定河工竣。戊辰,麒庆罢,以庆春为热河都统。庚午,刘松山剿贼大理川,大捷。壬申,截鄂饷二十一万赈河南灾。是月,免江苏荒地粮赋,山东泰安、河南汝宁等属被扰逋粮。
shì suì, cháo xiǎn rù gòng.
是岁,朝鲜入贡。
bā nián jǐ sì chūn zhēng yuè guǐ yǒu shuò, tíng yán yàn. dīng chǒu, chuān xiāng qián guì gè jūn huì jiǎo miáo fěi, qián jūn fù zhǎng zhài. wù yín, diān jūn kè fù mín. jǐ chǒu, liú sōng shān děng jūn jī tǔ huí gè fěi, bài zhī yú qīng jiàn. chéng lù kè sù zhōu, yǔ yáng zhàn áo bìng shǎng huáng mǎ guà. jiǎ wǔ, xíng gōng hé lóng. bǐng shēn, liú sōng shān jūn bài zéi yú jìng biān, dǒng shì yǒu děng yǐ zhèn jìng bǎo jí jìng biān jiàng. yí xī huí fàn kūn míng, cén yù yīng děng jī tuì zhī. xīn chǒu, léi zhèng wǎn kè jīng zhōu dǒng jiā bǎo.
八年己巳春正月癸酉朔,停筵宴。丁丑,川、湘、黔、桂各军会剿苗匪,黔军复长寨。戊寅,滇军克富民。己丑,刘松山等军击土、回各匪,败之於清涧。成禄克肃州,与杨占鳌并赏黄马褂。甲午,荥工合龙。丙申,刘松山军败贼于靖边,董侍有等以镇静堡及靖边降。迤西回犯昆明,岑毓英等击退之。辛丑,雷正绾克泾州董家堡。
èr yuè wù shēn, mìng yuán bǎo héng dū bàn xī zhēng liáng xiǎng.
二月戊申,命袁保恒督办西征粮饟。
sān yuè guǐ yǒu shuò, lín zì qīng qiāng xīng yì zhī xiàn, tí dū chén xī xiáng yòu zhū zhī, shǎng xī xiáng huáng mǎ guà. jiǎ xū, yuán qián xiāng jūn fù zhèn yuǎn fǔ wèi liǎng chéng. jǐ mǎo, gān sù tí dū gāo lián shēng bù bīng biàn, qiāng lián shēng, bù jiàng zhōu shào lián jī nì dǎng yú tóng guān, tiǎn zhī. yǐ yǒu, yù dū fǔ yú kè fù zhōu xiàn shèn xuǎn mù lìng, fǔ xún liú wáng. gēng yín, huí fěi xiàn dèng kǒu. jiǎ wǔ, tǔ lǔ fān huí fěi fàn hā mì, guān jūn dié bài zhī. yǐ wèi, guì jūn kè píng xiáng. jǐ hài, yì zhǐ, dà hūn diǎn lǐ, lì chóng jié jiǎn.
三月癸酉朔,林自清戕兴义知县,提督陈希祥诱诛之,赏希祥黄马褂。甲戌,援黔湘军复镇远府、卫两城。己卯,甘肃提督高连升部兵变,戕连升,部将周绍濂击逆党於同官,殄之。乙酉,谕督抚於克复州县慎选牧令,拊循流亡。庚寅,回匪陷磴口。甲午,吐鲁番回匪犯哈密,官军迭败之。乙未,桂军克凭祥。己亥,懿旨,大婚典礼,力崇节俭。
shì chūn, miǎn jiāng sū shān yáng zhí lì ān zhōu děng shǔ zāi rǎo é fù, liǎng huái fù ān děng chǎng bū qiàn zào kè.
是春,免江苏山阳、直隶安州等属灾、扰额赋,两淮富安等场逋欠灶课。
xià sì yuè guǐ mǎo shuò, yí xī huí xiàn yáng lín yíng, liú yuè zhāo tuì shǒu qǔ jìng, yán zé zhī. yǐ sì, lín xìng yǐ wèi shì chǐ zhí. yǐ fú jì wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, wén shuò wèi bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. jǐ yǒu, léi zhèng wǎn huáng dǐng jūn fù zhèn yuán qìng yáng. yuán qián chuān jūn fù wèng ān. jǐ wèi, yuán qián xiāng jūn huì fù qīng jiāng. gēng shēn, yǔn liú míng chuán qǐ bìng. xīn yǒu, miǎn chén shí qiǎn shù. shì yuè, miǎn shān dōng dōng chāng děng shǔ bū fù.
夏四月癸卯朔,迤西回陷杨林营,刘岳昭退守曲靖,严责之。乙巳,麟兴以畏事褫职。以福济为乌里雅苏台将军,文硕为布伦托海办事大臣。己酉,雷正绾、黄鼎军复镇原、庆阳。援黔川军复瓮安。己未,援黔湘军会复清江。庚申,允刘铭传乞病。辛酉,免陈湜遣戍。是月,免山东东昌等属逋赋。
wǔ yuè gēng chén, yuán qián xiāng jūn fù shī bǐng, jìn gōng huáng piāo zéi lěi, shī lì, àn chá shǐ huáng rùn chāng dào yuán dèng zi yuán tí dū liú zhǎng huái sǐ zhī. rén wǔ, huí fěi xiàn chéng jiāng. jiǎ shēn, dù gā ěr děng jūn dà pò zéi yú háng jǐn qí. xīn mǎo, mìng lǐ hóng zhāng fù sì chuān chá bàn wú táng hé àn. shēn jiè cén yù yīng rèn yòng tōng zéi liàn mù, kē liǎn mín juān. yǐ mǎ rú lóng wèi yún nán tí dū. bǐng shēn, guān jūn jiǎo fěi yú bǎo ān, dà jié, fěi shǒu yuán dà kuí děng fú zhū. zì chūn zhēng yuè bù yǔ zhì yú shì yuè, shàng pín dǎo qí. dīng yǒu, yǔ.
五月庚辰,援黔湘军复施秉,进攻黄飘贼垒,失利,按察使黄润昌、道员邓子垣、提督刘长槐死之。壬午,回匪陷澂江。甲申,杜嘎尔等军大破贼於杭锦旗。辛卯,命李鸿章赴四川察办吴棠劾案。申诫岑毓英任用通贼练目,苛敛民捐。以马如龙为云南提督。丙申,官军剿匪於保安,大捷,匪首袁大魁等伏诛。自春正月不雨至於是月,上频祷祈。丁酉,雨。
liù yuè xīn hài, yuán jūn huì kè xún diān. rén zǐ, mìng dǒng xún chóng hòu bàn lǐ ào sī mǎ jiā huàn yuē. jiǎ yín, yǒng dìng hé jué. wù wǔ, yǔ huáng piāo sǐ shì tí dū róng wéi shàn zǒng bīng luó zhì hóng děng shì zhí jiā děng. xīn yǒu, wǔ yīng diàn zāi. guǐ hài, wō rén xú tóng wēng tóng hé qǐng qín xiū shèng dé, yǐ mǐ zāi biàn, shàng jiā nà zhī. bǐng yín, yù dū fǔ kǎo kè nóng sāng. gēng wǔ, huí fěi fàn a lā shàn dìng yuǎn yíng, méng bīng shī lì.
六月辛亥,援军会克寻甸。壬子,命董恂、崇厚办理奥斯马加换约。甲寅,永定河决。戊午,予黄飘死事提督荣惟善、总兵罗志宏等世职加等。辛酉,武英殿灾。癸亥,倭仁、徐桐、翁同龢请勤修圣德,以弭灾变,上嘉纳之。丙寅,谕督抚考课农桑。庚午,回匪犯阿拉善定远营,蒙兵失利。
qiū qī yuè xīn wèi shuò, rì yǒu shí zhī. guǐ yǒu, zhāng yào děng jūn bài huí fěi yú chá hàn nào ěr. mìng wú kūn xiū fù yán jiāng gè shǔ fǔ xù zāi mín. jiǎ xū, diān jūn fù sōng míng, kè bái yán jǐng. jiǎ shēn, guì jūn huì yuè nán jūn kè jiǔ fēng luò yáng děng ài. yǐ yǒu, yù xī lún zhèn xù é lǔ tè rén zhòng. bǐng xū, cháo xiǎn qǐng yā lù jiāng běi jìn yóu mín jiàn wū kěn tián. qù dōu xìng ā děng tuǒ bàn. rén chén, hé guǎn jūn bài zéi yú mù lěi hé děng chù. shì yuè, miǎn huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月辛未朔,日有食之。癸酉,张曜等军败回匪於察汉淖尔。命吴坤修赴沿江各属抚恤灾民。甲戌,滇军复嵩明,克白盐井。甲申,桂军会越南军克九葑、洛阳等隘。乙酉,谕锡纶赈恤额鲁特人众。丙戌,朝鲜请鸭绿江北禁游民建屋垦田。趣都兴阿等妥办。壬辰,何琯军败贼于木垒河等处。是月,免晃州被扰逋赋。
bā yuè gēng zǐ shuò, é shāng chuán pō hū lán hé kǒu, qiú jí hēi nèi dì tōng shāng, yù zǒng shǔ àn yuē zhǐ zhī, jìn jūn mín sī yǔ mào yì. guǐ mǎo, nèi jiān ān dé hǎi chū jīng, dīng bǎo zhēn zòu zhū zhī. qián fěi fù xiàn dū yún. bǐng wǔ, guì jūn huì fù yuè nán gāo píng. gēng xū, shēn yù yuē shù tài jiàn. rén zǐ, guān jūn jiǎo píng háng jǐn qí shǔ cuàn huí. guǐ chǒu, níng xià guān jūn jiǎo zéi shī lì, fù jiāng fāng dà shùn zhèn wáng. wù wǔ, gùn gá zhá lā cān jūn fù bù lún tuō hǎi, zéi shǒu zhāng jū děng fú zhū. jǐ wèi, guān jūn jiǎo dá lā tè qí cuàn fěi, tiǎn zhī. shì yuè, zhèn zhè jiāng háng hú gè shǔ, hú nán ān xiāng děng xiàn shuǐ zāi.
八月庚子朔,俄商船泊呼兰河口,求吉、黑内地通商,谕总署按约止之,禁军民私与贸易。癸卯,内监安得海出京,丁宝桢奏诛之。黔匪复陷都匀。丙午,桂军会复越南高平。庚戌,申谕约束太监。壬子,官军剿平杭锦旗属窜回。癸丑,宁夏官军剿贼失利,副将方大顺阵亡。戊午,棍噶札拉参军复布伦托海,贼首张匊等伏诛。己未,官军剿达拉特旗窜匪,殄之。是月,赈浙江杭、湖各属,湖南安乡等县水灾。
jiǔ yuè gēng wǔ, gāo tái yǒng kuì, chǐ chéng lù zhí, liú rèn. rén shēn, bō jīng xiǎng sān shí wàn jì wǔ hàn děng shǔ gōng zhèn. jiǎ xū, mǎ huà lóng fù pàn, xí xiàn líng zhōu. guān jūn fù wēi róng bǎo shuǐ luò chéng. wù yín, diān jūn fù yì mén. rén wǔ, miǎn xiān luó bǔ lì nián gòng pǐn. gēng yín, wū lǔ mù qí fěi cuàn hā mì, hé guǎn děng jī bài zhī. yǐ wèi, fú jiàn xīn zào dì yī lún chuán chéng, mìng chóng hòu kān yàn. wù xū, yù fú jì děng é lǔ tè gè ān jiù jū, sēng zhòng jū a ěr tài shān nán, sú zhòng jū qīng gé lǐ hé.
九月庚午,高台勇溃,褫成禄职,留任。壬申,拨京饷三十万济武、汉等属工赈。甲戌,马化龙复叛,袭陷灵州。官军复威戎堡、水洛城。戊寅,滇军复易门。壬午,免暹罗补历年贡品。庚寅,乌鲁木齐匪窜哈密,何琯等击败之。乙未,福建新造第一轮船成,命崇厚勘验。戊戌,谕福济等额鲁特各安旧居,僧众居阿尔泰山南,俗众居青格里河。
dōng shí yuè gēng zǐ, liú sōng shān bài huí fěi yú wú zhōng bǎo děng chù. xīn chǒu, jīn shùn yòu bài zhī yú nà jiā páng. mìng yáng zhàn áo shǔ gān sù tí dū, bàn sù zhōu shàn hòu shì yí. fǎ shǐ luó shū yà yǔ qí shuǐ shī tí dū yǐ bīng chuán fù gàn è chuān shěng chá jiào àn, yù suǒ zài àn yuē dài zhī. yǐ sì, léi zhèng wǎn huáng dǐng bài huí fěi yú gù yuán yán chá. dīng wèi, mìng máo chǎng xī shěn guì fēn zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu. xīn chǒu, mìng wén shuò děng huì kān bù lún tuō hǎi fēn jiè shì yí, dǒng xún bàn lǐ měi guó huàn yuē. jiǎ yín, diān jūn fù chǔ xióng nán ān dìng yuǎn. liú yuè zhāo yí jūn kūn míng. jǐ wèi, hā mì guān jūn jiǎo xī lù huí fěi, dà jié. jiǎ zǐ, fèng huáng chéng fěi shǒu wáng qìng děng fú zhū. yǐ chǒu, liú sōng shān jūn fù líng zhōu. shì yuè, zhèn yún nán shuǐ zāi, zhí lì hàn zāi.
冬十月庚子,刘松山败回匪於吴忠堡等处。辛丑,金顺又败之於纳家徬。命杨占鳌署甘肃提督,办肃州善后事宜。法使罗淑亚与其水师提督以兵船赴赣、鄂、川省查教案,谕所在按约待之。乙巳,雷正绾、黄鼎败回匪於固原、盐茶。丁未,命毛昶熙、沈桂芬在总理各国事务衙门行走。辛丑,命文硕等会勘布伦托海分界事宜,董恂办理美国换约。甲寅,滇军复楚雄、南安、定远。刘岳昭移军昆明。己未,哈密官军剿西路回匪,大捷。甲子,凤凰城匪首王庆等伏诛。乙丑,刘松山军复灵州。是月,赈云南水灾,直隶旱灾。
shí yī yuè bǐng zǐ, chí píng jiào fěi sūn shàng wèn děng móu nì, bǔ zhū zhī. dīng chǒu, cái xīn shè bù lún tuō hǎi bàn shì dà chén. gēng chén, zhèn jiāng níng shuǐ zāi. guǐ wèi, miǎn kē bù duō shǔ gòng diāo. jiǎ shēn, diān jūn fù kūn yáng. bǐng xū, gān jūn fù jìng yuǎn. gēng yín, yǒng dìng hé kǒu hé lóng. yǐ wèi, mìng wén shuò lái jīng, gǎi kuí chāng bàn lǐ fēn jiè. shì yuè, miǎn zhí lì dōng míng bèi yān bèi rǎo, ān huī wú wéi děng zhōu xiàn wèi bèi shuǐ bū fù.
十一月丙子,茌平教匪孙上汶等谋逆,捕诛之。丁丑,裁新设布伦托海办事大臣。庚辰,赈江宁水灾。癸未,免科布多属贡貂。甲申,滇军复昆阳。丙戌,甘军复靖远。庚寅,永定河口合龙。乙未,命文硕来京,改奎昌办理分界。是月,免直隶东明被淹、被扰,安徽无为等州县卫被水逋赋。
shí èr yuè gēng zǐ, yuán diān chuān jūn kè lǔ diàn. yǐ sì, liú sōng shān jūn gōng jīn jī bǎo, zǒng bīng jiǎn jìng lín děng sǐ zhī. yǐ mǎo, pī léng qīn zhàn zhé mèng xióng gè dì, kuò ěr kā yǔ táng gǔ tè gòu xián, yù ēn lín fáng wéi kāi dǎo. bù lǔ kè bā nèi hòng, bìng yù ēn lín jiě shì fǔ suí. dīng sì, yuè nán fěi píng. yù sū fèng wén yán shēn biān jìn. guǐ hài, zhèn jī nán zāi.
十二月庚子,援滇川军克鲁甸。乙巳,刘松山军攻金积堡,总兵简敬临等死之。乙卯,披楞侵占哲孟雄各地,廓尔喀与唐古特构嫌,谕恩麟防维开导。布鲁克巴内閧,并谕恩麟解释抚绥。丁巳,越南匪平。谕苏凤文严申边禁。癸亥,赈畿南灾。
shì suì, cháo xiǎn yuè nán liú qiú rù gòng.
是岁,朝鲜、越南、琉球入贡。
jiǔ nián gēng wǔ chūn zhēng yuè dīng mǎo shuò, tíng yán yàn. guǐ yǒu, diān jūn fù lù fēng. jiǎ xū, gān jūn jī bài yuán zéi yú wáng jiā méng. jǐ mǎo, huí fěi xiàn dìng biān. guǐ wèi, shén wǔ mén mù kù huǒ, zhào xiū shěng. gēng yín, huí fěi xiàn ān dìng. shǎn jūn fù dìng biān. jiǎ wǔ, mǎ dé zhāo liú bàn tóng guān fáng wù.
九年庚午春正月丁卯朔,停筵宴。癸酉,滇军复禄丰。甲戌,甘军击败援贼於王家甿。己卯,回匪陷定边。癸未,神武门木库火,诏修省。庚寅,回匪陷安定。陕军复定边。甲午,马德昭留办潼关防务。
èr yuè xīn chǒu, liú sōng shān dū jiǎo jīn jī bǎo huí fěi, zhōng pào zú. shǎng dào yuán liú jǐn táng sān pǐn qīng xián, jiē tǒng qí jūn. yǐ é guān wǎng qí qí hā ěr jí lín shāng jiè wù, yù fù míng ā dé yīng jù yuē dài zhī, wú qiān jiù. yǐ sì, huí fěi fēn cuàn ān biān qīng jiàn, shǎn jūn jī zǒu zhī. bǐng wǔ, yòu fēn cuàn huā mǎ chí yú lín, sòng qìng jūn jiǎo zhī. wù shēn, guān jūn jī bài mǐ zhī cuàn fěi. rén zǐ, mìng lǐ hóng zhāng fù shǎn xī dū bàn jūn wù. jiǎ yín, huí fěi cuàn tóng guān yí jūn, shǎn jūn jiǎo bài zhī. bǐng chén, fǎ shǐ yīn jiào àn jí bīng yāo xié, yù gè jiāng lì tōng shāng dà chén xùn jié jiāo shè shì yí. xīn yǒu, níng xià gè bǎo jiàng huí fù pàn.
二月辛丑,刘松山督剿金积堡回匪,中炮卒。赏道员刘锦棠三品卿衔,接统其军。以俄官往齐齐哈尔、吉林商界务,谕富明阿、德英据约待之,毋迁就。乙巳,回匪分窜安边、清涧,陕军击走之。丙午,又分窜花马池、榆林,宋庆军剿之。戊申,官军击败米脂窜匪。壬子,命李鸿章赴陕西督办军务。甲寅,回匪窜同官、宜君,陕军剿败之。丙辰,法使因教案藉兵要挟,谕各疆吏通商大臣迅结交涉事宜。辛酉,宁夏各堡降回复叛。
sān yuè dīng mǎo shuò, huí fěi cuàn zhǔn gá ěr qí, mǎ yù kūn jī bài zhī. xīn sì, léi zhèng wǎn yǐ shū fáng xiá kǒu, chǐ zhí liú yíng. yù jiè xī zhēng gè jūn tān gōng ruì jìn. yǐ yǒu, diān jūn fù mí dù bīn chuān lì chuān miǎn níng. xīn mǎo, huí fěi fēn rǎo qí fèng, lǐ huī wǔ jī bài zhī.
三月丁卯朔,回匪窜准噶尔旗,马玉昆击败之。辛巳,雷正绾以疏防峡口,褫职留营。谕诫西征各军贪功锐进。乙酉,滇军复弥渡、宾川、丽川、缅宁。辛卯,回匪分扰岐、凤,李辉武击败之。
xià sì yuè jiǎ chén, tán tíng xiāng zú.
夏四月甲辰,谭廷襄卒。
wǔ yuè gēng wǔ, mìng chóng shí fù guì zhōu, huì tóng céng bì guāng chá bàn jiào àn. guǐ yǒu, shǐ yǔn yīng guó shè zhì yán hǎi gè kǒu diàn xiàn. jiǎ xū, yuán qián chuān jūn kè huáng piāo bái bǎo děng miáo zhài. gēng yín, tiān jīn rén yǔ tiān zhǔ jiào qǐ xìn, fén huǐ jiào táng, ōu bì fǎ lǐng shì. mìng zēng guó fān yǔ chóng hòu huì shāng bàn lǐ. yǐ wèi, yù jiāng lì chì jìn bō yáo huò zhòng, bǎo hù tōng shāng chuán jiào gè qū. lǐ hóng zhāng dū jūn rù guān, qǐng diào guō bǎo chāng jūn, yǔn zhī. mìng chóng hòu wèi chū shǐ fǎ guó dà chén. yǐ chéng lín shǔ sān kǒu tōng shāng dà chén. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng shǔ bū fù.
五月庚午,命崇实赴贵州,会同曾璧光查办教案。癸酉,始允英国设置沿海各口电线。甲戌,援黔川军克黄飘、白堡等苗寨。庚寅,天津人与天主教启衅,焚毁教堂,殴毙法领事。命曾国藩与崇厚会商办理。乙未,谕疆吏饬禁播谣惑众,保护通商传教各区。李鸿章督军入关,请调郭宝昌军,允之。命崇厚为出使法国大臣。以成林署三口通商大臣。是月,免直隶安州等属逋赋。
liù yuè wù xū, kuí chāng fù tǎ ěr bā hā tái, yǔ é shǐ kān bàn lì jiè. rén yín, sài yīn nuò yán bù méng bīng jiǎo huí fěi shī lì. dīng wèi, diān jūn fù wēi yuǎn. jǐ yǒu, mìng péng yù lín fù jiāng nán, huì tóng yán jiāng dū fǔ zhěng dùn cháng jiāng shuǐ shī. gēng xū, gān jūn bài huí fěi yú gǒng chāng. yǐ mǎo, yǒng dìng hé jué. gēng shēn, yǐ shū fáng mín jiào qǐ xìn, chǐ tiān jīn zhī fǔ zhāng guāng zǎo zhī xiàn liú jié zhí, xià bù zhì zuì. xīn yǒu, diān jūn fù yáo zhōu. guǐ hài, mìng máo chǎng xī huì tóng zēng guó fān chá bàn jiào àn. zēng guó fān yán:" shàn quán hé jú, wèi bǎo mín zhī dào. bèi yù bù yú, wèi lì guó zhī jī." yù zhǐ jiā miǎn. mìng dīng rì chāng fù tiān jīn bāng bàn yáng wù.
六月戊戌,奎昌赴塔尔巴哈台,与俄使勘办立界。壬寅,赛音诺颜部蒙兵剿回匪失利。丁未,滇军复威远。己酉,命彭玉麟赴江南,会同沿江督抚整顿长江水师。庚戌,甘军败回匪於巩昌。乙卯,永定河决。庚申,以疏防民教启衅,褫天津知府张光藻、知县刘杰职,下部治罪。辛酉,滇军复姚州。癸亥,命毛昶熙会同曾国藩查办教案。曾国藩言:“善全和局,为保民之道。备御不虞,为立国之基。”谕旨嘉勉。命丁日昌赴天津帮办洋务。
qiū qī yuè wù chén, yǐ huī chūn biān wù shì fán, jiā xié lǐng fù dū tǒng xián, wèi dìng zhì. bǐng zǐ, fǎ shǐ luó shū yà yǐ zēng guó fān bù yǔn fǔ xiàn lùn dǐ, huí jīng. yù guó fān xùn jī yuán xiōng, cóng sù bàn jié. dīng chǒu, zhào chóng hòu hái. mìng máo chǎng xī shǔ sān kǒu tōng shāng dà chén. jiǎ shēn, zhōu shèng chuán děng jiǎo sàn běi shān yú fěi. bǐng xū, yù yuē:" hǎi shàng shuǐ shī, yǔ jiāng shàng shuǐ shī jié rán bù tóng. yù hàn wài wǔ tú zì qiáng, fēi èr shí nián zhī jiǔ, wèi yì shōu xiào. rán yīn shì duān jiān jù, wèi suō bù wéi, zé yǒng wú zì qiáng zhī rì. jìn nián nèi wài chén gōng, zhí shì jí shí, tú shì zhāng huáng. huò huàn lüè píng, yòu wèi gǒu ān zhī jì. jí chuàng lì zhàn shǒu zhāng chéng, ér fèng xíng bù lì, shǐ cháo tíng móu yì jūn shǔ jù wén. jī xí yīn xún, jiāo yōu hé shì. zī mǐn hù liǎng chǎng lún chuán gào chéng, mǎ xīn yí dīng rì chāng yīng guì shěn bǎo zhēn gè zé tǒng jiāng chū yáng, qióng nián liàn xí, yǐ bèi bù yú. guǎng dōng yì yīng chóu bèi lún chuán, ruì lín lǐ fú tài wù qiè shí bàn lǐ. jiàng xiào yǒu shú ān fēng tāo shā xiàn zhě, suí shí zé bǎo, jí shān yě zhōng huò zhǎng yú hǎi zhàn, yì dāng suí shí wù sè, liàng cái chāo zhuó. gè dū fǔ qí tǒng chóu quán jú, yǐ fù wěi rèn." gēng yín, nán lù gān jūn fù wèi yuán dí dào. shì yuè, miǎn huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月戊辰,以珲春边务事繁,加协领副都统衔,为定制。丙子,法使罗淑亚以曾国藩不允府、县论抵,回京。谕国藩迅缉原凶,从速办结。丁丑,召崇厚还。命毛昶熙署三口通商大臣。甲申,周盛传等剿散北山馀匪。丙戌,谕曰:“海上水师,与江上水师截然不同。欲捍外侮图自强,非二十年之久,未易收效。然因事端艰钜,畏缩不为,则永无自强之日。近年内外臣工,值事急时,徒事张皇。祸患略平,又为苟安之计。即创立战守章程,而奉行不力,使朝廷谋议均属具文。积习因循,焦忧曷释。兹闽、沪两厂轮船告成,马新贻、丁日昌、英桂、沈葆桢各择统将出洋,穷年练习,以备不虞。广东亦应筹备轮船,瑞麟、李福泰务切实办理。将校有熟谙风涛沙线者,随时择保,即山野中或长於海战,亦当随时物色,量材超擢。各督抚其统筹全局,以副委任。”庚寅,南路甘军复渭源、狄道。是月,免晃州被扰逋赋。
bā yuè dīng yǒu, rǔ yáng rén zhāng wèn xiáng cì shā mǎ xīn yí. mìng zēng guó fān wèi liǎng jiāng zǒng dū, lǐ hóng zhāng diào zhí lì zǒng dū, lǐ hàn zhāng wèi hú guǎng zǒng dū. wù xū, shè huáng hé shuǐ shī. gēng zǐ, běi shān fěi shǒu lǐ fán jué fú zhū. rén yín, mìng zhāng zhī wàn huì tóng kuí yù xùn zhāng wèn xiáng. jǐ yǒu, zhào máo chǎng xī hái. mìng lǐ hóng zhāng huì zēng guó fān chá bàn tiān jīn jiào àn. guǐ chǒu, guì jūn jiǎo píng ān biān hé yáng zéi fěi, liáng tiān xī fú zhū. yǔn yuè nán jìn fāng wù jí xún xiàng. jǐ wèi, mìng lǐ chéng móu wèi xīn shè lún chuán tǒng lǐng.
八月丁酉,汝阳人张汶祥刺杀马新贻。命曾国藩为两江总督,李鸿章调直隶总督,李瀚章为湖广总督。戊戌,设黄河水师。庚子,北山匪首李凡觉伏诛。壬寅,命张之万会同魁玉讯张汶祥。己酉,召毛昶熙还。命李鸿章会曾国藩查办天津教案。癸丑,桂军剿平安边、河阳贼匪,梁添锡伏诛。允越南进方物及驯象。己未,命李成谋为新设轮船统领。
jiǔ yuè wù chén, diān jūn fù xīn xīng. gēng wǔ, yù chóng shí réng fù zūn yì bàn jiào àn. jiǎ xū, zhì tiān jīn mín jiào qǐ xìn zuì, zhāng guāng zǎo liú jié qiǎn shù, zhū chěng xiōng shā hài zhī fàn shí wǔ rén.
九月戊辰,滇军复新兴。庚午,谕崇实仍赴遵义办教案。甲戌,治天津民教启衅罪,张光藻、刘杰遣戍,诛逞凶杀害之犯十五人。
shì qiū, chuān dōng jīng zhōu rè hé bèi shuǐ, zhèn fǔ zhī.
是秋,川东、荆州、热河被水,赈抚之。
dōng shí yuè yǐ wèi, shěn bǎo zhēn dīng yōu, mìng bǎi rì hòu réng jīng lǐ chuán zhèng. bǐng shēn, mìng liú míng chuán dū bàn shǎn xī jūn wù. yù yán jìn sì chuān zhōu xiàn kē pài. bō kuǎn xù zhèn běi shān nàn mín. xīn chǒu, yǐ jiāng běi cáo chuán zǔ qiǎn, yóu lù lù zhuǎn yùn lín qīng. jiǎ chén, tiān jīn zhì zào jú chéng. gēng xū, rì běn qǐng lì yuē tōng shāng, yǔn zǒng shǔ lín yuán yì yuē. xīn hài, miǎn kē bù duō gòng diāo. rén zǐ, cái sān kǒu tōng shāng dà chén, mìng zhí lì zǒng dū jīng lǐ, rú nán yáng dà chén lì, gěi qīn chāi dà chén guān fáng. yán yù jiāng lì shèn mì jiāo shè, yǒu lòu xiè zhě lì zhū zhī. bǐng chén, yǐ shuǐ hàn dié jiàn, zhào xiū shěng. wù wǔ, yí zhōu shèng chuán jūn wèi jī fǔ. shǎn huí yǔ shēng yàn děng cuàn píng fān, guān jūn shī lì, tí dū zhāng wàn měi děng sǐ zhī. gēng shēn, shè zhí lì jīn hǎi guān dào. liú jǐn táng gè jūn kè hàn bó děng bǎo, hé wéi jīn jī bǎo.
冬十月乙未,沈葆桢丁忧,命百日后仍经理船政。丙申,命刘铭传督办陕西军务。谕严禁四川州县苛派。拨款续赈北山难民。辛丑,以江北漕船阻浅,由陆路转运临清。甲辰,天津制造局成。庚戌,日本请立约通商,允总署遴员议约。辛亥,免科布多贡貂。壬子,裁三口通商大臣,命直隶总督经理,如南洋大臣例,给钦差大臣关防。严谕疆吏慎密交涉,有漏泄者立诛之。丙辰,以水旱叠见,诏修省。戊午,移周盛传军卫畿辅。陕回禹生彦等窜平番,官军失利,提督张万美等死之。庚申,设直隶津海关道。刘锦棠各军克汉伯等堡,合围金积堡。
rùn shí yuè yǐ chǒu, é shǐ wō liáng gā lī lái jīng. gēng wǔ, xiāng tán huì fěi píng. yǐ hài, diān jūn fù yǒng běi hè qìng zhèn nán chǔ xióng. huí fěi xiàn wū lǐ yǎ sū tái. bǐng zǐ, yǒng dìng hé hé lóng. yù zēng guó fān chóu hé yùn. wù yín, yuè nán wú yà zhōng děng fú zhū.
闰十月乙丑,俄使倭良嘎哩来京。庚午,湘潭会匪平。乙亥,滇军复永北、鹤庆、镇南、楚雄。回匪陷乌里雅苏台。丙子,永定河合龙。谕曾国藩筹河运。戊寅,越南吴亚终等伏诛。
shí yī yuè guǐ sì, mìng zhèng dūn jǐn huì jū zhāng wèn xiáng yù. xún dìng yàn, zhé zhāng wèn xiáng yú jiāng níng. dīng yǒu, huí fěi cuàn liáng zhōu, fù jiāng xiè yuán xìng zhèn méi, wáng rén hé jī tuì zhī. xīn chǒu, yuán qián xiāng jūn fù tái gǒng. wù shēn, fú jì róng quán yǐ fěi rù wū lǐ yǎ sū tái, chǐ zhí liú rèn. mìng zēng guó fān jiān tōng shāng dà chén. gēng xū, gān sù zǒng bīng zhōu dōng xīng qīn zhèn, mìng zhǎn yú jūn qián. gēng shēn, liú kūn yī yǐ lòu xiè mì yù, chǐ zhí liú rèn.
十一月癸巳,命郑敦谨会鞫张汶祥狱。寻定谳,磔张汶祥于江宁。丁酉,回匪窜凉州,副将谢元兴阵没,王仁和击退之。辛丑,援黔湘军复台拱。戊申,福济、荣全以匪入乌里雅苏台,褫职留任。命曾国藩兼通商大臣。庚戌,甘肃总兵周东兴侵赈,命斩於军前。庚申,刘坤一以漏泄密谕,褫职留任。
shí èr yuè jiǎ zǐ, yù yán jìn hé gōng tōu jiǎn qīn shí zhū bì. xīn wèi, diān jūn fù dèng chuān làng qióng. huí mù mǎ yuán fā qiāng tí dū dīng xián fā děng, bǔ zhū zhī.
十二月甲子,谕严禁河工偷减侵蚀诸弊。辛未,滇军复邓川、浪穹。回目马源发戕提督丁贤发等,捕诛之。
shì dōng, miǎn guì zhōu xīng yì děng zhōu xiàn wèi shǎn xī suí dé děng zhōu xiàn zāi rǎo bū fù.
是冬,免贵州兴义等州县卫、陕西绥德等州县灾扰逋赋。
shì suì, cháo xiǎn rù gòng.
是岁,朝鲜入贡。
shí nián xīn wèi chūn zhēng yuè xīn mǎo shuò, tíng yán yàn. rén chén, guān jūn kè hé xī wáng méng zéi lěi, shǎng jīn shùn huáng mǎ guà, jiā zhāng yào yī yún qí wèi. yǐ wèi, qián jūn píng guì dìng děng chù zéi lěi, kè dū yún, shǎng tí dū lín cóng tài zǒng bīng hé xióng huī huáng mǎ guà. jǐ hài, yù féng zi cái fù tài píng jìn jiǎo mù mǎ liàng shān fěi. rén yín, guān wén zú. shì yuè, miǎn zhí lì ān zhōu děng shǔ bèi shuǐ é fù.
十年辛未春正月辛卯朔,停筵宴。壬辰,官军克河西王甿贼垒,赏金顺黄马褂,加张曜一云骑尉。乙未,黔军平贵定等处贼垒,克都匀,赏提督林从泰、总兵何雄辉黄马褂。己亥,谕冯子材赴太平进剿牧马、谅山匪。壬寅,官文卒。是月,免直隶安州等属被水额赋。
èr yuè rén xū, liú jǐn táng děng jūn kè jīn jī bǎo, fěi shǒu mǎ huà lóng děng fú zhū, jiā zuǒ zōng táng yī qí dū wèi, shǎng liú jǐn táng yún qí wèi huáng mǎ guà, kāi fù léi zhèng wǎn chǔ fèn, jí chén shí yuán guān, shǎng huáng dǐng jīn yùn chāng huáng mǎ guà. zhì jiù fǔ shǎn huí yú huá tíng zhī huà píng chuān, shè tōng pàn dū sī yǐ suí jìng zhī. qián zhī líng zhōu péng qìng zhāng zuò wèi zéi zhǔ móu, chǔ zhǎn. rén wǔ, huò pàn jiāng sòng jǐng shī, zhū zhī. dīng hài, diào jiāng sū àn chá shǐ yīng bǎo shí fù jīn, chóu bàn rì běn tōng shāng shì. mìng ruì cháng wèi dà xué shì, wén xiáng xié bàn dà xué shì.
二月壬戌,刘锦棠等军克金积堡,匪首马化龙等伏诛,加左宗棠一骑都尉,赏刘锦棠云骑尉、黄马褂,开复雷正绾处分,及陈湜原官,赏黄鼎、金运昌黄马褂。置就抚陕回於华亭之化平川,设通判、都司以绥靖之。前知灵州彭庆章坐为贼主谋,处斩。壬午,获叛将宋景诗,诛之。丁亥,调江苏按察使应宝时赴津,筹办日本通商事。命瑞常为大学士,文祥协办大学士。
sān yuè guǐ sì, jīn shùn děng jūn kè níng xià, fěi shǒu mǎ wàn xuǎn fú zhū. jǐ chǒu, diān jūn fù chéng jiāng, kè jiāng nà tǔ chéng, fěi shǒu mǎ hé děng fú zhū. xīn chǒu, pǔ shǐ lǐ fú sī zhì guó shū, yǐ dé yì zhì gè guó jí zì zhǔ zhī sān hàn xiè chéng gòng fù yī tǒng, shòu zūn chēng wéi dé yì zhì huáng dì, fù shū hè zhī. dīng wèi, yǐ wō rén wéi wén huá diàn dà xué shì, ruì cháng wéi wén yuān gé dà xué shì. zì chūn chū zhì yú shì yuè, shàng lián qí yǔ. gēng xū, yǔ.
三月癸巳,金顺等军克宁夏,匪首马万选伏诛。己丑,滇军复澂江,克江那土城,匪首马和等伏诛。辛丑,普使李福斯致国书,以德意志各国及自主之三汉谢城共复一统,受尊称为德意志皇帝,复书贺之。丁未,以倭仁为文华殿大学士,瑞常为文渊阁大学士。自春初至於是月,上连祈雨。庚戌,雨。
xià sì yuè bǐng yín, yuán qián xiāng jūn fù xīn chéng yán mén sī děng chéng, kè gāo pō děng miáo zhài. jǐ sì, níng xià nà jiā páng huí zhòng jiàng. jǐ mǎo, shǎn huí cuàn rǎo píng fān niǎn bó, guān jūn jī tuì zhī. xīn sì, wō rén zú. jiǎ shēn, cì liáng yào shū děng sān bǎi èr shí sān rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. zhù dà gū běi táng pào tái. yǐ yǒu, fú jì gé zhí, yǐ jīn shùn wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn. bǐng xū, huí fěi fù cuàn rǎo sài yīn nuò yán bù, fén lüè gù ěr bān sài hàn děng chù.
夏四月丙寅,援黔湘军复新城、岩门司等城,克高坡等苗寨。己巳,宁夏纳家徬回众降。己卯,陕回窜扰平番、碾伯,官军击退之。辛巳,倭仁卒。甲申,赐梁耀枢等三百二十三人进士及第出身有差。筑大沽、北塘炮台。乙酉,福济革职,以金顺为乌里雅苏台将军。丙戌,回匪复窜扰赛音诺颜部,焚掠固尔班赛汗等处。
wǔ yuè gēng yín shuò, yǔ. yǐ wèi, zuǒ zōng táng qǐng jìn jué huí mín xīn jiào, bù xǔ. wù xū, miáo qiú wén guó xìng děng jiàng, bā zhài děng chéng jù fù. rén yín, huí fěi rǎo wū lā tè, dù gā ěr sà sà bù jūn hé jī zhī. bǐng wǔ, yuán qián xiāng jūn fù dān jiāng kǎi lǐ děng chéng, shǎng sū yuán chūn huáng mǎ guà. jǐ yǒu, yǐ lǐ shì zhōng xún chóu dòu hěn, chén guó ruì yǎn jù shēng shì, chǐ shì zhōng zhí, jiàng guó ruì dū sī, bìng lēi huí jí, bì yǒu sī guǎn shù. xīn hài, zhèng qīn wáng chéng zhì yǒu zuì, chǐ jué dǎi xùn. mìng lǐ hóng zhāng bàn rì běn shāng yuē, yīng bǎo shí chén qīn wèi bāng bàn. yǐ mǎo, jīn shùn qǐ jiǎ shǒu zhì zàng qīn. bù xǔ. jǐ wèi, diān jūn fù yún lóng.
五月庚寅朔,雨。乙未,左宗棠请禁绝回民新教,不许。戊戌,苗酋闻国兴等降,八寨等城俱复。壬寅,回匪扰乌拉特,杜嘎尔、萨萨布军合击之。丙午,援黔湘军复丹江、凯里等城,赏苏元春黄马褂。己酉,以李世忠寻仇斗很,陈国瑞演剧生事,褫世忠职,降国瑞都司,并勒回籍,畀有司管束。辛亥,郑亲王承志有罪,褫爵逮讯。命李鸿章办日本商约,应宝时、陈钦为帮办。乙卯,金顺乞假守制葬亲。不许。己未,滇军复云龙。
liù yuè rén xū, tài bái zhòu jiàn. yì yáng děng chù huì fěi píng. jǐ sì, shǎn huí bái yàn hǔ jié xī níng huí zhòng rǎo hé zhōu. gēng wǔ, qián jūn kè yǒng níng zhèn níng guī huà miáo zhài, pò láng dài shuǐ chéng gè dòng zhài. yǐ hài, mìng ruì lín wèi dà xué shì, réng liú liǎng guǎng zǒng dū rèn. jǐ mǎo, fù yáng fěi rǎo shěn qiū rǔ yáng, guān jūn bǔ zhū zhī. xīn sì, yǐ guǎng dōng dào zéi héng xíng, yù chì yán jī. dīng hài, dé zōng shēng yú chún dǐ. wù zǐ, zhèn tiān jīn zāi.
六月壬戌,太白昼见。益阳等处会匪平。己巳,陕回白彦虎结西宁回众扰河州。庚午,黔军克永宁、镇宁、归化苗寨,破郎岱、水城各峒寨。乙亥,命瑞麟为大学士,仍留两广总督任。己卯,阜阳匪扰沈丘、汝阳,官军捕诛之。辛巳,以广东盗贼横行,谕饬严缉。丁亥,德宗生於醇邸。戊子,赈天津灾。
qiū qī yuè jǐ chǒu shuò, guì jūn jiǎo yuè nán cuàn fěi, kè cháng qìng, zhǎn fěi shǒu zhào xióng cái. rén chén, dù gā ěr jūn jiǎo zéi yú bù lā tè, shèng zhī. jiǎ wǔ, yǒng dìng hé fù jué. bǐng shēn, mù tú shàn fù běi shān jiǎo zéi. jīn yùn chāng jūn jiǎo wū lā tè cuàn fěi, shèng zhī. dīng wèi, hé nèi qìn hé jué. yǐ mǎo, chāng tú zéi fěi cuàn rǎo, dōu xìng ā qiǎn jūn jiǎo píng zhī.
秋七月己丑朔,桂军剿越南窜匪,克长庆,斩匪首赵雄才。壬辰,杜嘎尔军剿贼於布拉特,胜之。甲午,永定河复决。丙申,穆图善赴北山剿贼。金运昌军剿乌拉特窜匪,胜之。丁未,河内沁河决。乙卯,昌图贼匪窜扰,都兴阿遣军剿平之。
bā yuè rén shēn, yǐ fù dū tǒng qìng zhì xí fēng zhèng qīn wáng. jiǎ xū, guì jūn kè ān shì zéi zhài, zhuī jiǎo tài yuán cuàn fěi, sū guó hàn fù guǎng dōng qǐ xiáng. dīng chǒu, zhào gè shěng shè jú shōu yǎng liú yù gū guǎ.
八月壬申,以副都统庆至袭封郑亲王。甲戌,桂军克安世贼寨,追剿太原窜匪,苏国汉赴广东乞降。丁丑,诏各省设局收养流寓孤寡。
jiǔ yuè bǐng shēn, gé gāo yóu zhēng liáng bì xí. dīng yǒu, gān jūn kè kāng jiā yá yào ài. qù róng quán fù yī lí. gěi liú míng chuán jiǎ sān yuè. rén yín, yù fèng jí zhěng dùn lì zhì, yán jī dào zéi. mìng ēn xī wǎng shàng hǎi bàn ào guó huàn yuē. dīng wèi, qiáo sōng nián děng huì dǔ hòu jiā lín jué kǒu.
九月丙申,革高邮徵粮弊习。丁酉,甘军克康家崖要隘。趣荣全赴伊犁。给刘铭传假三月。壬寅,谕奉、吉整顿吏治,严缉盗贼。命恩锡往上海办奥国换约。丁未,乔松年等会堵侯家林决口。
shì qiū, zhèn shùn zhí gè shǔ jí hé zé děng zhōu xiàn zāi, miǎn pú zhōu bèi shuǐ huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
是秋,赈顺直各属及菏泽等州县灾,免濮州被水、晃州被扰逋赋。
dōng shí yuè wù wǔ shuò, dá ěr jì yǐ chè yíng zòng zéi, chǐ zhí dǎi zhì. mìng cáo kè zhōng jiē tǒng liú míng chuán jūn, fù sù zhōu fáng jiǎo. gēng shēn, yǐ hú nán fěi biàn, mìng lǐ hóng zhāng chá bàn. rén chén, mìng jǐng lián wèi wū lǔ mù qí dū tǒng. guǐ wèi, zhào miǎn yī lí bèi xié guān lì jūn mín děng zuì. yǐ cān lǐng gòng guǒ ěr jiē tǒng dá ěr jì jūn.
冬十月戊午朔,达尔济以撤营纵贼,褫职逮治。命曹克忠接统刘铭传军,赴肃州防剿。庚申,以湖南匪变,命李鸿章查办。壬辰,命景廉为乌鲁木齐都统。癸未,诏免伊犁被胁官吏军民等罪。以参领贡果尔接统达尔济军。
shí yī yuè guǐ sì, gān jūn kè hé zhōu, yǔ dé yàn děng jiàng. dīng wèi, xī níng huí fěi cuàn wū lā tè jí zhōng wèi, zhāng yào jūn jī tuì zhī. yǐ mǎo, sù zhōu huí fěi fù fàn dūn huáng, wén lín yuán jiǎo zhī.
十一月癸巳,甘军克河州,禹得彦等降。丁未,西宁回匪窜乌拉特及中卫,张曜军击退之。乙卯,肃州回匪复犯敦煌,文麟援剿之。
shí èr yuè xīn wèi, yǔ xiān rú zhāng lǚ xiáng cóng sì wén miào. dīng chǒu, xiāng shān fěi tú céng dà é fú děng zuò luàn, bǔ zhū zhī.
十二月辛未,予先儒张履祥从祀文庙。丁丑,香山匪徒曾大鹅幅等作乱,捕诛之。
shì suì, cháo xiǎn liú qiú yuè nán rù gòng.
是岁,朝鲜、琉球、越南入贡。
shí yī nián rén shēn chūn zhēng yuè bǐng xū shuò, tíng yán yàn. jǐ chǒu, yǐ jì nián kāi zhì yù jiǎn xíng. wén shuò yǐ qǐ bìng chǐ zhí. xīn mǎo, guì jūn fù yuè nán cóng huà, kè zhèn shān. guǐ sì, gān jūn lián pò gān píng dà bèi píng děng chù zéi lěi, jìn gōng tài zǐ sì. gēng zǐ, qián jūn kè qīng píng huáng píng zhòng ān. xīn chǒu, yuán qián xiāng jūn kè huáng piāo bái bǎo miáo zhài. xīn hài, mìng shì láng chóng hòu tài cháng sì shǎo qīng xià jiā gǎo zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén xíng zǒu.
十一年壬申春正月丙戌朔,停筵宴。己丑,以纪年开秩谕减刑。文硕以乞病褫职。辛卯,桂军复越南从化,克镇山。癸巳,甘军连破甘坪、大贝坪等处贼垒,进攻太子寺。庚子,黔军克清平、黄平、重安。辛丑,援黔湘军克黄飘、白堡苗寨。辛亥,命侍郎崇厚、太常寺少卿夏家镐在总理各国事务衙门行走。
èr yuè gēng shēn, yǔn jiāng sū bàn mǐ shì xíng hé yùn, cáo bái èr liáng réng yóu hǎi yùn. bǐng yín, zēng guó fān zú, zèng tài fù. wù chén, chǐ liú míng chuán zhí, yǐ qián gōng réng liú yī děng nán jué. gēng wǔ, qǐ péng yù lín xún yuè cháng jiāng shuǐ shī. jiǎ shēn, hòu jiā lín jué kǒu hé lóng. yuè nán fěi shǒu sū guó hàn děng fú zhū. shì yuè, zhèn sì chuān gè shǔ zāi.
二月庚申,允江苏办米试行河运,漕白二粮仍由海运。丙寅,曾国藩卒,赠太傅。戊辰,褫刘铭传职,以前功仍留一等男爵。庚午,起彭玉麟巡阅长江水师。甲申,侯家林决口合龙。越南匪首苏国汉等伏诛。是月,赈四川各属灾。
sān yuè yǐ yǒu shuò, qián jūn fù zhēn fēng. bǐng xū, gān jūn jiǎo tài zǐ sì huí fěi shī lì, tí dū fù xiān róng xú wén xiù sǐ zhī. chǐ tí dū yáng shì jùn huáng mǎ guà, jiàng cān jiāng. jiǎ wǔ, miǎn dá ěr jì děng zuì, réng chǐ zhí xiào lì. dīng yǒu, yǐ fèng fěi rǎo cháo xiǎn jìng, yán jī zhī. xīn chǒu, ruì cháng zú.
三月乙酉朔,黔军复贞丰。丙戌,甘军剿太子寺回匪失利,提督傅先荣、徐文秀死之。褫提督杨世俊黄马褂,降参将。甲午,免达尔济等罪,仍褫职效力。丁酉,以奉匪扰朝鲜境,严缉之。辛丑,瑞常卒。
shì chūn, miǎn hú běi huáng pō zhí lì ān zhōu gān sù hé zhōu děng chù bèi rǎo bū fù.
是春,免湖北黄陂、直隶安州、甘肃河州等处被扰逋赋。
xià sì yuè bǐng chén, huí fěi cuàn dìng biān jìng biān, shǎn jūn jī tuì zhī. jǐ wèi, xī níng huí mù mǎ zhàn áo shǎn huí cuī sān mǐ lā gōu huí mù zhì chéng lín děng, xiān hòu qǐ xiáng. bǐng yín, tíng huái guān chuán bàn huó jì. yù nèi wù fǔ lì qiú zǔn jié. jǐ mǎo, tōng zhèng sī fù shǐ wáng wéi zhēn shū chén xiān yì chéng zhì, xiào sī wéi zé. yǔ yán yì, xún chǐ zhí. shì yuè, miǎn guì zhōu xīng yì děng shǔ bèi rǎo bū fù.
夏四月丙辰,回匪窜定边、靖边,陕军击退之。己未,西宁回目马占鳌、陕回崔三、米拉沟回目治成林等,先后乞降。丙寅,停淮关传办活计。谕内务府力求撙节。己卯,通政司副使王维珍疏陈先意承志,孝思维则。予严议,寻褫职。是月,免贵州兴义等属被扰逋赋。
wǔ yuè jiǎ shēn shuò, rì yǒu shí zhī. miǎn rè hé téng wéi qí mín zū kè sān nián. yǐ yǒu, zì sān yuè chū xún, cí xǐ tài hòu fú yù, yuè yú bù shì cháo. zhì shì, yù shǐ lǐ hóng mó qǐng qín zhào duì. yù zé qí mào mèi, yán chì zhī. guǐ sì, xú zhàn biāo jūn jiǎo sù huí lǚ jié. zuǒ zōng táng hé chéng lù mí tǎng qiān yán, mìng mù tú shàn chá bàn. yǐ wèi, guì zhōu miáo fěi píng, shǎng xí bǎo tián qí dū wèi. bǐng shēn, shǎn huí sòng quán dé děng jiàng. yǔ yī lí xùn nàn yǐ gé shàng shū chén fú ēn jì qí juàn shǔ jīng xù jiā děng. gēng zǐ, mìng lǐ hóng zhāng wèi dà xué shì, réng liú zhí lì zǒng dū rèn. yǐ sì, diān jūn kè yǒng píng jí yún nán.
五月甲申朔,日有食之。免热河腾围旗民租课三年。乙酉,自三月初旬,慈禧太后弗豫,月馀不视朝。至是,御史李宏谟请勤召对。谕责其冒昧,严饬之。癸巳,徐占彪军剿肃回屡捷。左宗棠劾成禄糜帑迁延,命穆图善查办。乙未,贵州苗匪平,赏席宝田骑都尉。丙申,陕回宋全德等降。予伊犁殉难已革尚书陈孚恩暨其眷属旌恤加等。庚子,命李鸿章为大学士,仍留直隶总督任。乙巳,滇军克永平及云南。
liù yuè jiǎ wǔ, zhū fèng biāo zhì shì. mìng wén xiáng wèi dà xué shì, quán qìng xié bàn dà xué shì. dīng mǎo, yù tíng běn nián qiū shěn cháo shěn jù jué. yǐ dān mào qiān xié bàn dà xué shì.
六月甲午,朱凤标致仕。命文祥为大学士,全庆协办大学士。丁卯,谕停本年秋审、朝审句决。以单懋谦协办大学士。
qiū qī yuè guǐ wèi shuò, diān jūn huì kè xīng yì. jǐ chǒu, miǎn kuò ěr kā lì gòng. zhèn dá mù méng gǔ jí sān shí jiǔ zú bèi zāi bīng mín. wù xū, huí fěi cuàn rǎo níng xià xī lù jí a lā shàn qí, guān jūn jī tuì zhī. jǐ hài, zhí lì chéng jìn ruì mài, yù shǐ biān bǎo quán shū lùn zhī. yù lǐ hóng zhāng qín xù mín yǐn, bǔ jiù piān zāi, wú pū zhāng ruì yīng. gēng zǐ, yǒng dìng hé běi xià xùn yì. shì yuè, miǎn hú nán huǎng zhōu bèi rǎo bū fù.
秋七月癸未朔,滇军会克兴义。己丑,免廓尔喀例贡。赈达木蒙古及三十九族被灾兵民。戊戌,回匪窜扰宁夏西路及阿拉善旗,官军击退之。己亥,直隶呈进瑞麦,御史边宝泉疏论之。谕李鸿章勤恤民隐,补救偏灾,毋铺张瑞应。庚子,永定河北下汛溢。是月,免湖南晃州被扰逋赋。
bā yuè gēng wǔ, jié jiāng běi cáo mǐ shí wàn yú shí zhèn jī fǔ bèi shuǐ zāi mín. guǐ yǒu, jīn shùn yǐ qiān yán bà, cháng shùn shǔ wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn. xīn sì, yǐ dān mào qiān wèi dà xué shì.
八月庚午,截江北漕米十万馀石赈畿辅被水灾民。癸酉,金顺以迁延罢,常顺署乌里雅苏台将军。辛巳,以单懋谦为大学士。
jiǔ yuè guǐ wèi, diān jūn kè zhào zhōu méng huà bìng dà lǐ shàng xià guān, shǎng yáng yù kē lǐ wéi shù huáng mǎ guà. zuǒ zōng táng yán dì chǎn ruì mài ruì gǔ, yù què zhī. yǐ wèi, cè lì huáng hòu ā lǔ tè shì, zì wáng dà chén yǐ cì tuī ēn jiā lài, bān zhào tiān xià, tán ēn yǒu chà. yǒng dìng hé gōng hé lóng. bǐng wǔ, yǔn péng yù lín qǐ bìng huí jí, réng mìng měi nián xún yuè cháng jiāng shuǐ shī. gēng xū, róng quán qǐng lìng qìng fú zhāo fǔ chán mín, yīng lián děng mǎ duì zhù kù ěr kā lǎ wū sū, zhuó mù mín yǒng, yǔn zhī.
九月癸未,滇军克赵州、蒙化并大理上下关,赏杨玉科、李维述黄马褂。左宗棠言地产瑞麦瑞穀,谕却之。乙未,册立皇后阿鲁特氏,自王大臣以次推恩加赉,颁诏天下,覃恩有差。永定河工合龙。丙午,允彭玉麟乞病回籍,仍命每年巡阅长江水师。庚戌,荣全请令庆符招抚缠、民,英廉等马队驻库尔喀喇乌苏,酌募民勇,允之。
shí yuè dīng sì, gān sù kuì yǒng shǒu fàn féng gāo shān děng fú zhū. jǐ wèi, jiā shang liǎng gōng huáng tài hòu huī hào. wù chén, guǎng xī lóng ān cén xī tǔ fěi, xī lóng miáo fěi píng. rén yín, yù tǒng bīng dà chén yuē shù wěi yuán, zhì sāo rǎo yú xiàn zhě zuì. yǔn gōng qīn wáng qǐng, fù jūn jī chù jiù zhì. bǐng zǐ, hé jǐng yōu miǎn, yǐ zhāng shù shēng shǔ liǎng jiāng zǒng dū.
十月丁巳,甘肃溃勇首犯冯高山等伏诛。己未,加上两宫皇太后徽号。戊辰,广西隆安、岑溪土匪,西隆苗匪平。壬寅,谕统兵大臣约束委员,治骚扰逾限者罪。允恭亲王请,复军机处旧制。丙子,何璟忧免,以张树声署两江总督。
shí yī yuè yǐ yǒu, cháo xiǎn fěi chuán yuè jìng qīn rǎo, dōu xìng ā děng shuǐ shī jī jiǎo zhī. huí fěi rǎo hā mì dōng shān, guān jūn jiǎo shèng zhī. jìn diàn tíng xiāng huì kǎo shì qǐng tuō mào tì. jǐ mǎo, qióng zhōu tǔ fěi píng, zhū fěi shǒu hé yà wàn děng. xīn mǎo, diān jūn jiǎo guǎn yì děng jù fěi, yí dōng yí nán sù qīng. yǐ wèi, sù huí cuàn zā sà kè hàn gè qí, guān jūn jī zǒu zhī. qián jūn huì kè xīn chéng. xià jiāng miáo fěi luàn, zhāng wén dé jūn jiǎo chú zhī. quán qián dǐ dìng. bǐng shēn, niǎn fěi cuàn rǎo tài hú, shuǐ shī jiǎo píng zhī. yǔn jūn mín rù gē lǎo huì zhě zì shǒu miǎn zuì. dīng yǒu, shēn jìn gè shěng zhǒng yīng sù. xīn chǒu, liú jǐn táng děng jūn jiǎo huí fěi, dà jié. dīng wèi, shǎn jūn jiǎo shǎn běi èr dào hé děng chù cuàn fěi, tiǎn zhī. lǐ hóng zhāng zòu shè zhāo shāng jú, shì bàn lún chuán fēn yùn jiāng zhè cáo liáng.
十一月乙酉,朝鲜匪船越境侵扰,都兴阿等水师缉剿之。回匪扰哈密东山,官军剿胜之。禁殿廷、乡、会考试请讬冒替。己卯,琼州土匪平,诛匪首何亚万等。辛卯,滇军剿馆驿等踞匪,迤东、迤南肃清。乙未,肃回窜紥萨克汗各旗,官军击走之。黔军会克新城。下江苗匪乱,张文德军剿除之。全黔底定。丙申,捻匪窜扰太湖,水师剿平之。允军民入哥老会者自首免罪。丁酉,申禁各省种罂粟。辛丑,刘锦棠等军剿回匪,大捷。丁未,陕军剿陕北二道河等处窜匪,殄之。李鸿章奏设招商局,试办轮船分运江、浙漕粮。
shí èr yuè jǐ wèi, zhù cáng bāng bàn dé tài zuò shì chǐ zhí huí qí. bǐng chén, yù lì bù bīng bù lǐ fān yuàn, qīn zhèng hòu, gè shǔ yǒu qǐng zhǐ jí jūn wù zhé piàn, jūn yòng hàn wén. dīng mǎo, shì tián xìng shù huí. bǐng zǐ, zuǒ zōng táng qǐ bìng, wēn zhǐ bù xǔ, jǐ mǎo, xiá jì tài miào.
十二月己未,驻藏帮办德泰坐事褫职回旗。丙辰,谕吏部、兵部、理藩院,亲政后,各署有请旨及军务摺片,均用汉文。丁卯,释田兴恕回。丙子,左宗棠乞病,温旨不许,己卯,祫祭太庙。
shì suì, cháo xiǎn rù gòng.
是岁,朝鲜入贡。
shí èr nián guǐ yǒu chūn zhēng yuè xīn sì shuò. guǐ wèi, guān jūn jī huí fěi yú nà mǎ tè jí gàn zhāo, bài zhī. bǐng xū, yǐ lǐ zōng xī wèi liǎng jiāng zǒng dū, jiān tōng shāng dà chén. xīn chǒu, chéng lù yǐ kē juān wū pàn, chǐ zhí dǎi wèn, qù jīn shùn jiē tǒng qí jūn. jiǎ chén, diān jūn kè dà lǐ, huí qiú dù wén xiù yáng róng cài tíng dòng děng fú zhū. shǎng cén yù yīng huáng mǎ guà qí dū wèi shì zhí, kāi fù liú yuè zhāo chǔ fèn, shǎng yáng yù kē qí dū wèi. yǐ sì, liǎng gōng huáng tài hòu yǐ qīn zhèng jiè qī, yì zhǐ miǎn shàng" qí chéng jiā fǎ, jiǎng qiú yòng rén xíng zhèng, wú huāng diǎn xué". xù tíng chén jí zhōng wài chén gōng" gōng zhōng jìn zhí, hóng jì jiān nán". bǐng wǔ, shàng qīn zhèng, zhào" kè zūn cí xùn, jìng tiān fǎ zǔ, qín zhèng ài mín". jǐ yǒu, yù nèi wù fǔ hé shí zǔn jié, yú suì fèi liù shí wàn wài, bù dé jiè zhī.
十二年癸酉春正月辛巳朔。癸未,官军击回匪於那玛特吉幹昭,败之。丙戌,以李宗羲为两江总督,兼通商大臣。辛丑,成禄以苛捐诬叛,褫职逮问,趣金顺接统其军。甲辰,滇军克大理,回酋杜文秀、杨荣、蔡廷栋等伏诛。赏岑毓英黄马褂、骑都尉世职,开复刘岳昭处分,赏杨玉科骑都尉。乙巳,两宫皇太后以亲政届期,懿旨勉上“祇承家法,讲求用人行政,毋荒典学”。勖廷臣及中外臣工“公忠尽职,宏济艰难”。丙午,上亲政,诏“恪遵慈训,敬天法祖,勤政爱民”。己酉,谕内务府核实撙节,於岁费六十万外,不得借支。
èr yuè gēng xū shuò, jūn jī dà chén liù bù jiǔ qīng huì yì huáng yùn liǎng hé bàn fǎ. yù lǐ hóng zhāng xī xīn chóu bàn zòu wén. xià zhào xiū shěng, qiú zhí yán. yù zhí shěng jǔ xián cái, dù qīn dù. wù wǔ, jiā shang liǎng gōng huáng tài hòu huī hào, yì rì bān zhào tán ēn yǒu chà. liú jǐn táng jūn kè dà tōng xiàng yáng bǎo. gēng wǔ, yǐ yè dōng líng, mìng dūn qīn wáng děng liú jīng bàn shì. yǐ hài, jīn shùn jūn dǐ sù zhōu jiǎo huí fěi, bài zhī.
二月庚戌朔,军机大臣、六部九卿会议黄、运两河办法。谕李鸿章悉心筹办奏闻。下诏修省,求直言。谕直省举贤才,杜侵蠹。戊午,加上两宫皇太后徽号,翌日颁诏覃恩有差。刘锦棠军克大通向阳堡。庚午,以谒东陵,命惇亲王等留京办事。乙亥,金顺军抵肃州剿回匪,败之。
sān yuè guǐ wèi, shàng fèng liǎng gōng huáng tài hòu yè dōng líng. dīng hài, huí luán. miǎn bì lù jīng guò běn nián é fù. jǐ chǒu, dà tōng bā yàn róng gé jí wǔ gōng sā lā gè huí zhòng jiàng. xī níng fěi shǒu mǎ guì yuán děng fú zhū. gēng yín, shàng fèng liǎng gōng huáng tài hòu hái gōng. bǐng shēn, huí fěi bái yàn hǔ děng cuàn gān zhōu. mìng yì dìng gè guó gōng shǐ jìn jiàn lǐ jié. róng quán qǐ bìng, bù xǔ. gēng zǐ, yǐ yīng lián wèi tǎ ěr bā hā tái cān zàn dà chén. dīng wèi, diān jūn kè shùn níng.
三月癸未,上奉两宫皇太后谒东陵。丁亥,回銮。免跸路经过本年额赋。己丑,大通、巴燕戎格及五工撒拉各回众降。西宁匪首马桂源等伏诛。庚寅,上奉两宫皇太后还宫。丙申,回匪白彦虎等窜甘州。命议定各国公使觐见礼节。荣全乞病,不许。庚子,以英廉为塔尔巴哈台参赞大臣。丁未,滇军克顺宁。
shì chūn, miǎn jiāng sū pī zhōu shǎn xī fū zhōu děng shǔ bèi rǎo bū fù.
是春,免江苏邳州、陕西鄜州等属被扰逋赋。
xià sì yuè yǐ mǎo, shè lián zhōu běi hǎi guān. bǐng chén, rì běn huàn yuē chéng. yǐ chǒu, huí fěi cuàn a lā shàn qí jí ā bì ěr mǐ tè, yù dìng ān qiǎn jūn huì fáng bīng jiā jī. jǐ sì, guān jūn kè sù zhōu tǎ ěr wān zéi cháo.
夏四月乙卯,设廉州北海关。丙辰,日本换约成。乙丑,回匪窜阿拉善旗及阿毕尔米特,谕定安遣军会防兵夹击。己巳,官军克肃州塔尔湾贼巢。
wǔ yuè gēng yín, diān jūn kè yún zhōu. dīng yǒu, yǔn gè guó gōng shǐ jìn jiàn. guǐ mǎo, chéng lù jiāo xíng bù zhì zuì. bǐng wǔ, mìng chéng ruì shǔ wū lǔ mù qí tí dū.
五月庚寅,滇军克云州。丁酉,允各国公使觐见。癸卯,成禄交刑部治罪。丙午,命成瑞署乌鲁木齐提督。
liù yuè rén zǐ, shàng xìng yíng tái, rì shǐ fù dǎo zhǒng chén é shǐ wō liáng gā lī měi shǐ lòu fěi dí yīng shǐ wēi tuǒ mǎ fǎ shǐ rè fú lī hé shǐ fèi guǒ sūn jìn jiàn yú zǐ guāng gé, chéng dì guó shū. gēng shēn, yán qù jīn shùn chū guān. dīng mǎo, gān jūn fù xún huà, fěi mù mǎ yù lián děng fú zhū.
六月壬子,上幸瀛台,日使副岛种臣、俄使倭良嘎哩、美使镂斐迪、英使威妥玛、法使热福哩、荷使费果荪觐见於紫光阁,呈递国书。庚申,严趣金顺出关。丁卯,甘军复循化,匪目马玉连等伏诛。
rùn liù yuè jiǎ shēn, lǐ hóng zhāng fù chén huáng yùn liǎng hé huái xú gù dào nán fù, qǐng réng hǎi yùn. qí jiù hé hé dì, zhuó liàng shēng kè. yì xíng. bǐng xū, zhū fèng biāo zú. diān jūn kè téng yuè, yǔ cén yù yīng yī děng qīng chē dū wèi, shǎng liú yuè zhāo huáng mǎ guà, yáng yù kē yī děng qīng chē dū wèi. yǐ yún nán jūn xìng shí yǒu bā nián, jùn xiàn duō wèi zéi róu lìn, zhào miǎn shí yī nián yǐ qián jī qiàn liáng fù, bìng yǒng yuǎn tíng zhēng jì jūn lí gǔ. yù liú yuè zhāo shèn xuǎn mù lìng, chá lì ān mín. jiǎ wǔ, jīng jī jiǔ yǔ, shàng qí qíng. bǐng shēn, zhào chá gè shěng mǔ juān lí juān jí dīng cáo wéi zhì zhě, cì dì huō chú. gēng zǐ, gān jūn jiǎo bái yàn hǔ děng yú dūn huáng, shī lì, fù jiāng lǐ tiān hé děng sǐ zhī. yǒng dìng hé jué. miǎn a ěr tài wū liáng hǎi qī qí gòng diāo.
闰六月甲申,李鸿章覆陈黄、运两河淮、徐故道难复,请仍海运。其旧河涸地,酌量升课。议行。丙戌,朱凤标卒。滇军克腾越,予岑毓英一等轻车都尉,赏刘岳昭黄马褂,杨玉科一等轻车都尉。以云南军兴十有八年,郡县多为贼蹂躏,诏免十一年以前积欠粮赋,并永远停徵济军釐穀。谕刘岳昭慎选牧令,察吏安民。甲午,京畿久雨,上祈晴。丙申,诏查各省亩捐、釐捐及丁漕违制者,次第豁除。庚子,甘军剿白彦虎等于敦煌,失利,副将李天和等死之。永定河决。免阿尔泰乌梁海七旗贡貂。
qiū qī yuè xīn hài, guì jūn jiǎo xī lín xī lóng fěi, píng zhī. jiǎ zǐ, zhèn shùn tiān zāi. shì yuè, miǎn shān dōng qīng chéng bèi shuǐ xīn jiù é fù.
秋七月辛亥,桂军剿西林、西隆匪,平之。甲子,赈顺天灾。是月,免山东青城被水新旧额赋。
bā yuè dīng chǒu shuò, dōu xìng ā qǐ bìng, wèi liú zhī. xīn sì, zhí lì yùn hé dī jué. róng quán fù yǐ bìng qǐ miǎn, bù xǔ. fù hé yǒu zuì chǐ zhí. wù zǐ, bái yàn hǔ děng xiàn mǎ lián jǐng yíng bǎo. zhào liú yuè zhāo rù jìn, yǐ cén yù yīng jiān shǔ yún guì zǒng dū. rén chén, bái yàn hǔ děng wéi hā mì, fàn bā lǐ kūn, guān jūn shī lì. yǐ wèi, yù jǐng lián dū jūn fù yuán, diào xī lún wèi wū lǔ mù qí lǐng duì dà chén, yǐ míng chūn wèi hā mì bāng bàn dà chén. shì yuè, zhèn zhí lì gè shǔ yǒng shùn fǔ shǔ jì gōng ān shuǐ zāi.
八月丁丑朔,都兴阿乞病,慰留之。辛巳,直隶运河堤决。荣全复以病乞免,不许。富和有罪褫职。戊子,白彦虎等陷马莲井营堡。召刘岳昭入觐,以岑毓英兼署云贵总督。壬辰,白彦虎等围哈密,犯巴里坤,官军失利。乙未,谕景廉督军赴援,调锡纶为乌鲁木齐领队大臣,以明春为哈密帮办大臣。是月,赈直隶各属、永顺府属暨公安水灾。
jiǔ yuè bǐng yín, mìng jūn jī dà chén huì xíng bù shěn nǐ chéng lù zuì. guǐ yǒu, yǒng dìng hé hé lóng.
九月丙寅,命军机大臣会刑部审拟成禄罪。癸酉,永定河合龙。
dōng shí yuè bǐng zǐ shuò, yù shǐ shěn huái shū qǐng huǎn xiū yuán míng yuán. yù lìng nèi wù fǔ jǐn zhì ān yòu gōng wèi zhù bì diàn yǔ, yú miǎn xīng xiū. jǐ hài, guān jūn kè sù zhōu, fěi nì mǎ wén lù fú zhū. shàng yì liǎng gōng huáng tài hòu hè jié. gēng zǐ, lùn gōng, mìng zuǒ zōng táng yǐ shǎn gān zǒng dū xié bàn dà xué shì, jiā yī děng qīng chē dū wèi fù jīn shùn zhí, shǎng hái huáng mǎ guà yǔ xú zhàn biāo mù tú shàn yún qí wèi.
冬十月丙子朔,御史沈淮疏请缓修圆明园。谕令内务府仅治安佑宫为驻跸殿宇,馀免兴修。己亥,官军克肃州,匪逆马文禄伏诛。上诣两宫皇太后贺捷。庚子,论功,命左宗棠以陕甘总督协办大学士,加一等轻车都尉;复金顺职,赏还黄马褂;予徐占彪、穆图善云骑尉。
shí yī yuè jǐ wèi, yuè nán wáng shū qǐng huì jiǎo hé yáng xīng huà shān xī xuān guāng biān dì zhū fěi. yù liú zhǎng yòu féng zi cái yì zòu. xīn yǒu, fǎ yuè gòu xìn, fǎ bīng pò hé nèi xǐng chéng, yuè fěi rǎo běi níng. yuè rén qiú yuán. yù ruì lín chì jūn yóu qīn zhōu chū guān, huì guì jūn yuán jiǎo zhī. jiǎ zǐ, yù shǐ wú kě dú qǐng jiāng chéng lù míng zhèng diǎn xíng. jǐ sì, cén yù yīng zòu zhěng dùn lì zhì yíng wǔ, bìng qǐng chè yǒng tíng juān, zì yún nán shǐ. zhào jiā zhī. gēng wǔ, shū jùn yùn hé. rén shēn, chéng lù lùn zhǎn. wú kě dú zuò cì tīng cháo zhèng jiàng diào.
十一月己未,越南王疏请会剿河阳、兴化、山西、宣光边地诸匪。谕刘长佑、冯子材议奏。辛酉,法、越构衅,法兵破河内省城,越匪扰北宁。越人求援。谕瑞麟饬军由钦州出关,会桂军援剿之。甲子,御史吴可读请将成禄明正典刑。己巳,岑毓英奏整顿吏治营伍,并请撤勇停捐,自云南始。诏嘉之。庚午,疏濬运河。壬申,成禄论斩。吴可读坐刺听朝政降调。
shí èr yuè jiǎ shēn, huí fěi cuàn rǎo wū liáng hǎi děng bù, xī lún jūn zhuī jiǎo, bài zhī. wù zǐ, yǐ mó kān shùn tiān jǔ rén xú jǐng chūn shì juàn huāng miù, kǎo guān shàng shū quán qìng dōu yù shǐ hú jiā yù děng jiàng chù yǒu chà. xīn mǎo, mìng é lēi hé bù fù wū lǐ yǎ sū tái chá bàn shì jiàn. bǐng shēn, shǎng gù tí dū liú sōng shān yī děng qīng chē dū wèi. mìng zhāng yào jīn shùn fēn jūn xī jìn. rén yín, yǐ cí xǐ huáng tài hòu sì xún qìng diǎn, tuī ēn jìn zhī wáng gōng jí zhōng wài dà chén, lài xù yǒu chà.
十二月甲申,回匪窜扰乌梁海等部,锡纶军追剿,败之。戊子,以磨勘顺天举人徐景春试卷荒谬,考官尚书全庆、都御史胡家玉等降黜有差。辛卯,命额勒和布赴乌里雅苏台查办事件。丙申,赏故提督刘松山一等轻车都尉。命张曜、金顺分军西进。壬寅,以慈禧皇太后四旬庆典,推恩近支王公及中外大臣,赉叙有差。
shì suì, cháo xiǎn rù gòng.
是岁,朝鲜入贡。
shí sān nián jiǎ xū chūn zhēng yuè yǐ sì shuò, tíng yán yàn. jiǎ yín, xiāng jūn jiǎo gǔ zhōu miáo fěi, píng zhī. bǐng chén, mìng biān xiū zhāng yīng lín jiǎn tǎo wáng qìng qí zhí hóng dé diàn. xīn yǒu, yǐ liú kūn yī hú jiā yù hù cān, jiàng kūn yī sān pǐn dǐng dài, chǐ zhí liú rèn, jiā yù juān wǔ jí diào yòng. guǐ hài, yù zhù dōng míng zhǎng dī. jǐ sì, guān jūn yuán shā shān zǐ jī huí fěi, shèng zhī, shǎng fú zhū lī huáng mǎ guà.
十三年甲戌春正月乙巳朔,停筵宴。甲寅,湘军剿古州苗匪,平之。丙辰,命编修张英麟、检讨王庆祺直弘德殿。辛酉,以刘坤一、胡家玉互参,降坤一三品顶带,褫职留任,家玉镌五级调用。癸亥,谕筑东明长堤。己巳,官军援沙山子击回匪,胜之,赏福珠哩黄马褂。
èr yuè jǐ mǎo, huí fěi rǎo bā lǐ kūn jìng, míng chūn děng huì jiǎo zhī. bǐng shēn, yǐ fǎ qǔ yuè nán dì, yuè fěi rǎo shān xī, bī diān jiāng, yù cén yù yīng bù shǔ biān fáng. jìn jīng shī sī zhù. dīng yǒu, shàng fèng liǎng gōng yè xī líng.
二月己卯,回匪扰巴里坤境,明春等会剿之。丙申,以法取越南地,越匪扰山西,偪滇疆,谕岑毓英部署边防。禁京师私铸。丁酉,上奉两宫谒西陵。
sān yuè jiǎ chén, hái gōng. yǐ sì, zhèn fèng tiān zāi mín. bǐng wǔ, mìng bǎo yún xié bàn dà xué shì. jǐ yǒu, xiū hǎi níng shí táng. xīn yǒu, lùn sù qīng guì zhōu gōng, fù táo mào lín tí dū, shǎng tí dū hé shì huá děng shì zhí. xīn wèi, rì běn bīng jiàn pō xià mén, yù shěn bǎo zhēn tǒng bīng lún wǎng, xiàng jī chóu bàn. mìng lǐ hóng zhāng yǔ bì lǔ gōng shǐ huì yì huá gōng shì yí.
三月甲辰,还宫。乙巳,赈奉天灾民。丙午,命宝鋆协办大学士。己酉,修海宁石塘。辛酉,论肃清贵州功,复陶茂林提督,赏提督何世华等世职。辛未,日本兵舰泊厦门,谕沈葆桢统兵轮往,相机筹办。命李鸿章与秘鲁公使会议华工事宜。
xià sì yuè jiǎ xū, zhào bō tǎng shí wàn fǔ xù wū lǐ yǎ sū tái zāi rǎo bù luò. dīng chǒu, shàng xìng yíng tái. dān mào qiān yīn bìng qǐ xiū, yǔn zhī. jìn jiàn é shǐ bù cè děng yú zǐ guāng gé. xīn sì, shàng xìng yuán míng yuán hái gōng. guǐ wèi, mǎ nà sī huí fěi fàn kuí tún děng chù, guān jūn jìn jiǎo shī lì, jǐng lián bīng yuán zhī. bǐng xū, rì běn bīng chuán dǐ tái wān dēng àn, yǔ shēng fān xún xìn. mìng shěn bǎo zhēn bàn hǎi fáng, jiān lǐ gè guó shì wù dà chén, jiāng guǎng yán hǎi gè kǒu lún chuán, yǐ shí diào qiǎn. xīn mǎo, cháng shùn yuán shì chǐ zhí, mìng é lēi hé bù wèi wū lǐ yǎ sū tái jiāng jūn, qìng chūn wèi chá hā ěr dū tǒng, tuō lún bù wèi kē bù duō cān zàn dà chén. dīng yǒu, cì lù rùn xiáng děng sān bǎi sān shí qī rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. xīn chǒu, jǐng lián zài qǐ bìng, bù xǔ.
夏四月甲戌,诏拨帑十万抚恤乌里雅苏台灾扰部落。丁丑,上幸瀛台。单懋谦因病乞休,允之。觐见俄使布策等於紫光阁。辛巳,上幸圆明园还宫。癸未,玛那斯回匪犯奎屯等处,官军进剿失利,景廉兵援之。丙戌,日本兵船抵台湾登岸,与生番寻衅。命沈葆桢办海防,兼理各国事务大臣,江、广沿海各口轮船,以时调遣。辛卯,常顺缘事褫职,命额勒和布为乌里雅苏台将军,庆春为察哈尔都统,托伦布为科布多参赞大臣。丁酉,赐陆润庠等三百三十七人进士及第出身有差。辛丑,景廉再乞病,不许。
wǔ yuè rén yín shuò, fǎ yuè hé yì dìng, yù biān jiāng ān jí nèi qiān nàn mín. rén zǐ, shàng xìng yuán míng yuán hái gōng. rì běn gōng tái wān fān shè. dīng sì, yǐ cí xǐ tài hòu shèng jié, yǔ zài jīng qí guān liù shí yǐ shàng zhě ēn shǎng, tíng běn nián qiū shěn cháo shěn rén fàn jù jué. jǐ wèi, huì xīng jiàn. yǐ chǒu, zhào zhèn fèng tiān zāi mín. bǐng chén, yǔn shěn bǎo zhēn qǐng, jiàn tái wān hǎi kǒu pào tái, fǔ fān shè, chè pí bīng. wù chén, rì běn shī chuán yóu yì fú jiàn gè hǎi kǒu. rì shǐ liǔ yuán qián guāng yǔ zǒng shǔ wáng dà chén shāng tái wān bīng shì.
五月壬寅朔,法、越和议定,谕边将安辑内迁难民。壬子,上幸圆明园还宫。日本攻台湾番社。丁巳,以慈禧太后圣节,予在京旗官六十以上者恩赏,停本年秋审、朝审人犯句决。己未,彗星见。乙丑,诏赈奉天灾民。丙辰,允沈葆桢请,建台湾海口炮台,抚番社,撤疲兵。戊辰,日本师船游弋福建各海口。日使柳原前光与总署王大臣商台湾兵事。
liù yuè yǐ hài, yù chì zǒng bīng sūn kāi huá jiē bàn xià mén fáng wù. jǐ mǎo, zhào yáng yuè bīn zēng guó quán yán jìng míng zhào dé zhé dīng rì chāng bào chāo jiǎng yì lǐ guō sōng dào lái jīng. rén wǔ, wū suǒ zhài jiàng zhòng fù pàn, diān jūn jiǎo píng zhī. guǐ wèi, yǔn lǐ hóng zhāng qǐng, yǐ xú zhōu táng dìng kuí jūn dù hǎi fù tái. yǐ yǒu, yù hù bù zǔn jié bù jí zhī xū, yù chóu hǎi fáng jīng fèi. yù shěn bǎo zhēn bù shǔ nán běi lù fáng shǒu. dīng yǒu, mìng wēng tóng hé réng zhí hóng dé diàn.
六月乙亥,谕饬总兵孙开华接办厦门防务。己卯,召杨岳斌、曾国荃、阎敬铭、赵德辙、丁日昌、鲍超、蒋益澧、郭嵩焘来京。壬午,乌索寨降众复叛,滇军剿平之。癸未,允李鸿章请,以徐州唐定奎军渡海赴台。乙酉,谕户部撙节不急之需,豫筹海防经费。谕沈葆桢部署南北路防守。丁酉,命翁同龢仍直弘德殿。
qiū qī yuè dīng wèi, lǐ hè nián qǐng mǐn shěng lù lù xuǎn lì liàn jūn, yì xíng. gēng xū, mǎ nà sī huí fěi fàn xī hú, guān jūn jī tuì zhī. rén zǐ, mìng zuǒ zōng táng wèi dà xué shì, réng liú shǎn gān zǒng dū rèn, jǐng lián wèi qīn chāi dà chén, dū bàn xīn jiāng jūn wù, jīn shùn bāng bàn jūn wù. gēng shēn, jìn jiàn bǐ shǐ xiè ēn shī děng yú zǐ guāng gé. jiǎ zǐ, nèi wù fǔ dà chén guì bǎo yǐ rèn láng zhōng shí, yú zhī fǔ lǐ guāng zhāo bào xiào mù zhí, qī wǎng zòu chén, yán yì chǐ zhí. yǐ chǒu, mǎ zéi xiàn níng gǔ tǎ, xuán fù zhī. yǔn fú jiàn jūn xiǎng jiè yòng yáng kuǎn èr bǎi wàn, yóu hǎi guān shuì fēn nián dǐ hái. jǐ sì, tíng xiū yuán míng yuán gōng chéng. gēng wǔ, yù zé gōng qīn wáng zhào duì shī yí, duó qīn wáng shì xí, jiàng jùn wáng, réng wèi jūn jī dà chén, bìng gé zài chéng bèi lè jùn wáng xián. bái yàn hǔ děng fàn jì mù sà, guān jūn jī bài zhī.
秋七月丁未,李鹤年请闽省陆路选立练军,议行。庚戌,玛纳斯回匪犯西湖,官军击退之。壬子,命左宗棠为大学士,仍留陕甘总督任,景廉为钦差大臣,督办新疆军务,金顺帮办军务。庚申,觐见比使谢恩施等於紫光阁。甲子,内务府大臣贵宝以任郎中时,於知府李光昭报效木植,欺罔奏陈,严议褫职。乙丑,马贼陷宁古塔,旋复之。允福建军饷借用洋款二百万,由海关税分年抵还。己巳,停修圆明园工程。庚午,谕责恭亲王召对失仪,夺亲王世袭,降郡王,仍为军机大臣,并革载澂贝勒郡王衔。白彦虎等犯济木萨,官军击败之。
bā yuè xīn wèi shuò, yì zhǐ fù gōng qīn wáng shì xí jí zài chéng jué xián, xùn miǎn zhī. yù xiū qì sān hǎi gōng chéng, lì qiú zǔn jié. bǐng xū, hé nán huáng. wù zǐ, lǐ guāng zhāo lùn zhǎn. gēng yín, yù gè shěng zhěng dùn bǔ wù. yǐ wèi, mìng zuǒ zōng táng dū bàn xī zhēng liáng tái zhuǎn yùn shì yí, yǐ nèi gé xué shì yuán bǎo héng wèi bāng bàn. zhào gè shěng zhuó cái lí jú, jìn zhǒng yīng sù. dīng yǒu, shàng xìng nán yuàn. wù xū, yuè yù qián wáng dà chén gān qīng mén shì wèi shè. jǐ hài, shàng xíng wéi.
八月辛未朔,懿旨复恭亲王世袭及载澂爵衔,训勉之。谕修葺三海工程,力求撙节。丙戌,河南蝗。戊子,李光昭论斩。庚寅,谕各省整顿捕务。乙未,命左宗棠督办西征粮台转运事宜,以内阁学士袁保恒为帮办。诏各省酌裁釐局,禁种罂粟。丁酉,上幸南苑。戊戌,阅御前王大臣、乾清门侍卫射。己亥,上行围。
jiǔ yuè gēng zǐ shuò, shàng xìng liàng yīng tái, sā wéi. xīn chǒu, shàng xìng liàng yīng tái, yuè shén jī yíng bīng. rén yín, yuè wáng dà chén shì wèi děng shè. dīng wèi, ruì lín zú, yǐ yīng hàn wèi liǎng guǎng zǒng dū. gēng xū, rì běn xù qiǎn dà jiǔ bǎo lì tōng lái, yǔ zǒng shǔ wáng dà chén lùn tái wān fān shè bīng shì. bǐng chén, níng gǔ tǎ fěi shǒu wáng wén shuān fú zhū. xīn yǒu, wáng dà chén yǔ rì shǐ chéng yì, tuì bīng huí guó, gěi rì běn nàn mín xù jīn jí tái wān jūn fèi gòng wǔ shí wàn. yǐ chǒu, jiǎ zhēn zú. bǐng yín, yù lǐ hóng zhāng děng yú zǒng shǔ tiáo zòu hǎi fáng liàn bīng jiǎn qì zào chuán chóu xiǎng yòng rén chí jiǔ zhū shì, xiáng yì yǐ wén.
九月庚子朔,上幸晾鹰台,撒围。辛丑,上幸晾鹰台,阅神机营兵。壬寅,阅王大臣、侍卫等射。丁未,瑞麟卒,以英翰为两广总督。庚戌,日本续遣大久保利通来,与总署王大臣论台湾番社兵事。丙辰,宁古塔匪首王文拴伏诛。辛酉,王大臣与日使成议,退兵回国,给日本难民恤金及台湾军费共五十万。乙丑,贾桢卒。丙寅,谕李鸿章等於总署条奏海防、练兵、简器、造船、筹饷、用人、持久诸事,详议以闻。
shí yuè xīn wèi, yǐ cí xǐ huáng tài hòu sì xún wàn shòu, fù liú míng chuán tí dū. jǐ mǎo, shàng qìng hè lǐ chéng, shǎng fèi yuán zhí xián, miǎn wáng gōng wén wǔ guān chǔ fèn, yú jìn xù yǒu chà. gēng chén, xù guǎng dōng jù zāi. guǐ sì, mìng guǎng shòu xià tóng shàn fù shǎn xī chá shì. jǐ hài, shàng bù yù, mìng lǐ hóng zǎo dài yuè zhāng zòu.
十月辛未,以慈禧皇太后四旬万寿,复刘铭传提督。己卯,上庆贺礼成,赏废员职衔,免王公、文武官处分,馀进叙有差。庚辰,恤广东飓灾。癸巳,命广寿、夏同善赴陕西查事。己亥,上不豫,命李鸿藻代阅章奏。
shí yī yuè jiǎ chén, mìng gōng qīn wáng dài shàn pī dá qīng wén zhé jiàn. dīng wèi, zhèn xú hǎi shuǐ zāi. jǐ yǒu, mìng nèi wài zòu dú chéng liǎng gōng pī lǎn. yǐ bǎo yún wèi dà xué shì. rén zǐ, rì běn tuì bīng. guǐ chǒu, dōng zhì, sì tiān yuán qiū, qiǎn chún qīn wáng dài. bān bù tǎng bǎi wǔ shí wàn zhù shí zhuāng hù dī gōng. jiǎ yín, shàng yǐ liǎng gōng tiáo hù kāng jí, chóng shàng huī hào, zhào xíng bù jí gè shěng zuì fàn fēn bié jiǎn děng. gēng shēn, yì xíng hé nán liàn jūn. jiǎ zǐ, yǐ shí zhuāng hù dī nán jiù, yǔn dīng bǎo zhēn qǐng, yú jiǎ zhuāng yí dài jiàn bà zhù dī.
十一月甲辰,命恭亲王代缮批答清文摺件。丁未,赈徐、海水灾。己酉,命内外奏牍呈两宫披览。以宝鋆为大学士。壬子,日本退兵。癸丑,冬至,祀天圜丘,遣醇亲王代。颁部帑百五十万筑石庄户堤工。甲寅,上以两宫调护康吉,崇上徽号,诏刑部及各省罪犯分别减等。庚申,议行河南练军。甲子,以石庄户堤难就,允丁宝桢请,於贾庄一带建壩筑堤。
shí èr yuè xīn wèi, zhào juān miǎn yún nán bèi rǎo huāng dì qián liáng shí nián. jiǎ xū, lǐ zōng xī bìng miǎn, yǐ liú kūn yī shǔ liǎng jiāng zǒng dū. shàng jí dà jiàn, bēng yú yǎng xīn diàn, nián shí jiǔ.
十二月辛未,诏蠲免云南被扰荒地钱粮十年。甲戌,李宗羲病免,以刘坤一署两江总督。上疾大渐,崩於养心殿,年十九。
cí ān huáng tài hòu cí xǐ huáng tài hòu zhào dūn qīn wáng yì cóng gōng qīn wáng yì chún qīn wáng yì xuān, fú jùn wáng yì huì huì jùn wáng yì xiáng, bèi lè zài zhì zài chéng, gōng yì mó, yù qián dà chén bó yàn nè mó hù yì kuāng jǐng shòu, jūn jī dà chén bǎo yún shěn guì fēn lǐ hóng zǎo, nèi wù fǔ dà chén yīng guì chóng lún kuí líng róng lù míng shàn guì bǎo wén xī, zhí hóng dé diàn xú tóng wēng tóng hé wáng qìng qí, nán shū fáng huáng yù pān zǔ yīn sūn yí jīng xú fǔ zhāng jiā xiāng rù fèng yì zhǐ, yǐ chún qīn wáng zhī zǐ chéng jì wén zōng wèi sì huáng dì.
慈安皇太后、慈禧皇太后召惇亲王奕誴、恭亲王奕、醇亲王奕譞,孚郡王奕譓、惠郡王奕详,贝勒载治、载澂,公奕谟,御前大臣伯彦讷谟祜、奕劻、景寿,军机大臣宝鋆、沈桂芬、李鸿藻,内务府大臣英桂、崇纶、魁龄、荣禄、明善、贵宝、文锡,直弘德殿徐桐、翁同龢、王庆祺,南书房黄钰、潘祖荫、孙诒经、徐郙、张家骧入奉懿旨,以醇亲王之子承继文宗为嗣皇帝。
guāng xù yuán nián èr yuè wù zǐ, huáng hòu ā lǔ tè shì bēng. sān yuè jǐ hài, shàng zūn shì yuē jì tiān kāi yùn shòu zhōng jū zhèng bǎo dà dìng gōng shèng zhì chéng xiào xìn mǐn gōng kuān yì huáng dì, miào hào mù zōng. wǔ nián sān yuè gēng wǔ, zàng huì líng.
光绪元年二月戊子,皇后阿鲁特氏崩。三月己亥,上尊谥曰继天开运受中居正保大定功圣智诚孝信敏恭宽毅皇帝,庙号穆宗。五年三月庚午,葬惠陵。
lùn yuē: mù zōng chōng líng jí zuò, mǔ hòu chuí lián. guó yùn zhōng xīng, shí nián zhī jiān, dào zéi huà píng, zhōng wài yì ān. fēi fū gōng fǔ yī tǐ, jiàng xiàng xié hé, hé yǐ zhēn zī? pō dì qīn cái dà zhèng, bù zì xiá yì. yù biàn xiū shěng, zhì qín yě. wén zāi juān xù, zhì rén yě. bù yán fú ruì, zhì míng yě. jí shǐ qí zhì zhōng shòu, rì xīn ér guāng dà zhī, yōng jù bù yǔ qián gǔ pì lóng. gù nǎi yǎn qì chén mín, wèi jìng suǒ shī, xī zāi!
论曰:穆宗冲龄即阼,母后垂帘。国运中兴,十年之间,盗贼划平,中外乂安。非夫宫府一体,将相协和,何以臻兹?泊帝亲裁大政,不自暇逸。遇变修省,至勤也。闻灾蠲恤,至仁也。不言符瑞,至明也。藉使蕲至中寿,日新而光大之,庸讵不与前古媲隆。顾乃奄弃臣民,未竟所施,惜哉!