strong mù zōng běn jì yī strong
穆宗本紀一
mù zōng jì tiān kāi yùn shòu zhōng jū zhèng bǎo dà dìng gōng shèng zhì chéng xiào xìn mǐn gōng kuān yì huáng dì, huì zài chún, wén zōng zhǎng zi, mǔ xiào qīn xiǎn huáng hòu nà lā shì, xián fēng liù nián sān yuè èr shí sān rì, shēng yú chǔ xiù gōng.
穆宗繼天開運受中居正保大定功聖智誠孝信敏恭寬毅皇帝,諱載淳,文宗長子,母孝欽顯皇后那拉氏,咸豐六年三月二十三日,生於儲秀宮。
shí yī nián, jiù xué, biān xiū lǐ hóng zǎo shòu dú. qī yuè, wén zōng bù yù, rén yín, jí dà jiàn, zhào yù qián dà chén zài yuán duān huá jǐng shòu sù shùn, jūn jī dà chén mù yīn kuāng yuán dù hàn jiāo yòu yíng xuān yù lì wèi huáng tài zǐ. mìng zài yuán duān huá jǐng shòu sù shùn mù yīn kuāng yuán dù hàn jiāo yòu yíng zàn xiāng zhèng wù.
十一年,就學,編修李鴻藻授讀。七月,文宗不豫,壬寅,疾大漸,召御前大臣載垣、端華、景壽、肅順,軍機大臣穆蔭、匡源、杜翰、焦佑瀛宣諭立為皇太子。命載垣、端華、景壽、肅順、穆蔭、匡源、杜翰、焦佑瀛贊襄政務。
guǐ mǎo, wén zōng bēng, zhào chén fú ēn wén yù fù xíng zài. jiǎ chén, zūn huáng hòu jí shèng mǔ bìng wèi huáng tài hòu. yù jūn jī chù yú gè zhé piàn hòu shǔ zàn xiāng zhèng wù wáng dà chén. yǐ sì, miǎn dūn qīn wáng gōng qīn wáng chún jùn wáng zhōng jùn wáng fú jùn wáng xún cháng zhào duì jí yàn lài kòu bài. tíng gè shěng gòng xiàn fāng wù.
癸卯,文宗崩,召陳孚恩、文煜赴行在。甲辰,尊皇后及聖母並為皇太后。諭軍機處於各摺片後署贊襄政務王大臣。乙巳,免惇親王、恭親王、醇郡王、鍾郡王、孚郡王尋常召對及宴賚叩拜。停各省貢獻方物。
bǐng wǔ, zhǎn shùn tiān wén xiāng shì yú jiǔ yuè jǔ xíng, ēn kē wǔ huì shì yú shí yuè, shùn tiān wǔ xiāng shì yú shí yī yuè. shòu luò bǐng zhāng sì chuān zǒng dū, dū bàn jūn wù. zhào yún guì zǒng dū liú yuán hào lái jīng, yǐ fú jì dài zhī. yǐ chóng shí wèi chéng dū jiāng jūn, xuán mìng xié bàn sì chuān jūn wù. hú běi guān jūn fù wǔ chāng xián níng tōng chéng děng xiàn jí jiāng xī yì níng zhōu. wù shēn, yǐ jǐng wén wèi zhù cáng bàn shì dà chén. jǐ yǒu, yǔn gōng qīn wáng fù xíng zài kòu yè zǐ gōng. gēng xū, xuē huàn qǐng zhāo shāng shì yùn huái yán jì xiǎng. yì xíng. xīn hài, yuè fěi xiàn jí ān. guǎng xī guān jūn fù bīn zhōu. guǐ chǒu, jiā shang xuān zōng dì hòu zūn shì. jiǎ yín, yuè fěi xiàn jìng ān wǔ níng yì níng gè zhōu xiàn. yǐ mǎo, dìng nián hào qí xiáng.
丙午,展順天文鄉試於九月舉行,恩科武會試於十月,順天武鄉試於十一月。授駱秉章四川總督,督辦軍務。召雲貴總督劉源灝來京,以福濟代之。以崇實為成都將軍,旋命協辦四川軍務。湖北官軍復武昌、咸寧、通城等縣及江西義寧州。戊申,以景紋為駐藏辦事大臣。己酉,允恭親王赴行在叩謁梓宮。庚戌,薛煥請招商試運淮鹽濟餉。議行。辛亥,粵匪陷吉安。廣西官軍復賓州。癸丑,加上宣宗帝後尊諡。甲寅,粵匪陷靖安、武寧、義寧各州縣。乙卯,定年號祺祥。
bā yuè dīng sì shuò, rì yuè hé bì, wǔ xīng lián zhū. yuè fěi xiàn yán zhōu, xuán fù zhī. wù wǔ, guān jūn fù xīn chāng fèng xīn ruì zhōu shàng gāo. jǐ wèi, mìng jǐng lián fù yè ěr qiāng chá bàn yīng yùn liǎn qián shàn shā shì. yǔn céng guó fān qǐng, yǐ shàng hǎi xiàn bó lún chuán shǐ wǎng wǎn jiāng, guī qí jūn liàn xí. xīn yǒu, hú běi guān jūn fù dé ān. rén xū, jiāng xī guān jūn fù wǔ níng jìng ān. guǐ hài, bān dà xíng huáng dì yí zhào. shèng bǎo jūn fù pú zhōu. dīng mǎo, niǎn fěi dù yùn hé, yù shèng bǎo yǔ sēng gé lín qìn děng jié jiǎo, wú rèn běi cuàn. wù chén, hú lín yì yǐ jí qǐ jiǎ, mìng lǐ xù yí zàn shǔ hú běi xún fǔ. gēng wǔ, yù shǐ dǒng yuán chún qǐng huáng tài hòu quán lǐ cháo zhèng, jiǎn qīn wáng yī èr rén fǔ bì. zài yuán děng nǐ zhǐ bó chì. jiǎ xū, céng guó quán jūn fù ān qìng. wù yín, guǎng xī guān jūn fù xún zhōu. gēng chén, sì chuān fān zéi xiàn sōng pān. xīn sì, lùn fù ān qìng gōng, jiā guān wén céng guó fān tài zǐ shǎo bǎo, hú lín yì tài zǐ tài bǎo, bìng yǔ qí dū wèi shì zhí, shǎng lǐ xù yí huáng mǎ guà, yáng zài fú duō lóng ā yún qí wèi shì zhí. guǐ wèi, shàng dà xíng huáng dì zūn shì yuē xié tiān yì yùn zhí zhōng chuí mó mào dé zhèn wǔ shèng xiào yuān gōng qiān rén kuān mǐn xiǎn huáng dì, miào hào wén zōng. miáo pèi lín xiàn zhèng yáng huò qiū, wéi shòu zhōu.
八月丁巳朔,日月合璧,五星聯珠。粵匪陷嚴州,旋復之。戊午,官軍復新昌、奉新、瑞州、上高。己未,命景廉赴葉爾羌查辦英蘊斂錢擅殺事。允曾國藩請,以上海現舶輪船駛往皖江,歸其軍練習。辛酉,湖北官軍復德安。壬戌,江西官軍復武寧、靖安。癸亥,頒大行皇帝遺詔。勝保軍復濮州。丁卯,捻匪渡運河,諭勝保與僧格林沁等截剿,毋任北竄。戊辰,胡林翼以疾乞假,命李續宜暫署湖北巡撫。庚午,御史董元醇請皇太后權理朝政,簡親王一二人輔弼。載垣等擬旨駁飭。甲戌,曾國荃軍復安慶。戊寅,廣西官軍復潯州。庚辰,四川番賊陷松潘。辛巳,論復安慶功,加官文、曾國藩太子少保,胡林翼太子太保,並予騎都尉世職,賞李續宜黃馬褂,楊載福、多隆阿雲騎尉世職。癸未,上大行皇帝尊諡曰協天翊運執中垂謨懋德振武聖孝淵恭謙仁寬敏顯皇帝,廟號文宗。苗沛霖陷正陽、霍丘,圍壽州。
jiǔ yuè bǐng xū shuò, shàng mǔ hòu huáng tài hòu huī hào yuē cí ān, shèng mǔ huáng tài hòu huī hào yuē cí xǐ. xīn mǎo, yáng zài fú jūn fù chí zhōu. rén chén, niǎn fěi cuàn sì shuǐ gǒng xiàn, guān jūn jī tuì zhī. zhào zhāng liàng jī lái jīng. jīn zhōu dì zhèn. jiǎ wǔ, chuān jūn jiǎo píng huì lǐ huí fěi. dīng yǒu, yǔn lè bīn děng zòu, sā lā huí fěi jiàng, chè huí guān jūn. gēng zǐ, chuān jūn fù míng shān. rén yín, duō lóng ā céng guó quán děng fù tóng chéng sù sōng qí zhōu huáng méi guǎng jì. péng yù lín chéng dà jí děng fù huáng zhōu. hú běi xún fǔ hú lín yì zú, diào lǐ xù yí wèi hú běi xún fǔ, réng zhù è wǎn jiāo jiè, dū bàn jūn wù. zhuó péng yù lín wèi ān huī xún fǔ. guǐ mǎo, zhè jiāng guān jūn fù yú qián chāng huà. yuè fěi cuàn yán zhōu, zhāng yù liáng děng jūn kuì. jiǎ chén, yīng fǎ chè guǎng zhōu zhù bīng, yīng chè zhù tiān jīn mǎ duì. yǐ sì, sēng gé lín qìn jiǎo píng qīng zhōu děng chù cuàn niǎn, shǎng hái yù qián dà chén bìng huáng jiāng. wù shēn, shàng fèng dà xíng huáng dì zǐ gōng fǎn jīng shī, miǎn chéng dé jí wǎn píng gè fǔ xiàn tián fù. jǐ yǒu, miáo pèi lín fǎn, mìng yuán jiǎ sān huì jiǎ zhēn zhū jūn tǎo zhī. jiǎ yín, shàng fèng mǔ hòu huáng tài hòu shèng mǔ huáng tài hòu hái gōng. yǐ mǎo, yǐ shàn gǎi yù zhǐ, lì zǔ chuí lián, jiě zài yuán duān huá sù shùn rèn, bà jǐng shòu mù yīn kuāng yuán dù hàn jiāo yòu yíng jūn jī. mìng gōng qīn wáng huì tóng dà xué shì liù bù jiǔ qīng hàn zhān kē dào àn lǜ hé zòu. jiǎ zhēn zhōu zǔ péi shěn zhào lín zhào guāng shū qǐng zhèng quán cāo zhī zì shàng, bìng yì huáng tài hòu zhào jiàn chén gōng lǐ jié jí bàn shì zhāng chéng. shèng bǎo shū qǐng huáng tài hòu qīn lǐ dà zhèng, bìng jiǎn qīn wáng fǔ zhèng. mìng wáng dà chén dà xué shì děng dìng yì yǐ wén. zhào chún jùn wáng yì xuān lái jīng. shì rì duó zài yuán duān huá sù shùn jué zhí, dǎi wèn yì zuì. mìng ruì qīn wáng rén shòu chún jùn wáng yì xuān dǎi sù shùn jiě jīng. zhào wén wǔ gè yá mén zì shí yuè shí liù rì yǐ hòu lún bān zhí rì. bào chāo jūn fù qiān shān. shì yuè, miǎn xī níng niǎn bó bèi rǎo é fù.
九月丙戌朔,上母后皇太后徽號曰慈安,聖母皇太后徽號曰慈禧。辛卯,楊載福軍復池州。壬辰,捻匪竄汜水、鞏縣,官軍擊退之。召張亮基來京。金州地震。甲午,川軍剿平會理回匪。丁酉,允樂斌等奏,撒拉回匪降,撤回官軍。庚子,川軍復名山。壬寅,多隆阿、曾國荃等復桐城、宿松、蘄州、黃梅、廣濟。彭玉麟、成大吉等復黃州。湖北巡撫胡林翼卒,調李續宜為湖北巡撫,仍駐鄂、皖交界,督辦軍務。擢彭玉麟為安徽巡撫。癸卯,浙江官軍復於潛、昌化。粵匪竄嚴州,張玉良等軍潰。甲辰,英、法撤廣州駐兵,英撤駐天津馬隊。乙巳,僧格林沁剿平青州等處竄捻,賞還御前大臣並黃韁。戊申,上奉大行皇帝梓宮返京師,免承德及宛平各府縣田賦。己酉,苗沛霖反,命袁甲三會賈臻諸軍討之。甲寅,上奉母后皇太后、聖母皇太后還宮。乙卯,以擅改諭旨,力阻垂簾,解載垣、端華、肅順任,罷景壽、穆蔭、匡源、杜翰、焦佑瀛軍機。命恭親王會同大學士、六部、九卿、翰、詹、科道按律覈奏。賈楨、周祖培、沈兆霖、趙光疏請政權操之自上,並議皇太后召見臣工禮節及辦事章程。勝保疏請皇太后親理大政,並簡親王輔政。命王大臣、大學士等定議以聞。召醇郡王奕譞來京。是日奪載垣、端華、肅順爵職,逮問議罪。命睿親王仁壽、醇郡王奕譞逮肅順解京。詔文武各衙門自十月十六日以後輪班值日。鮑超軍復鉛山。是月,免西寧碾伯被擾額賦。
dōng shí yuè bǐng chén shuò, mìng gōng qīn wáng yì wèi yì zhèng wáng, zài jūn jī chù xíng zǒu, dà xué shì guì liáng hù bù shàng shū shěn zhào lín shì láng bǎo yún wén xiáng bìng wèi jūn jī dà chén, hóng lú sì shǎo qīng cáo yù yīng zài jūn jī dà chén shàng xué xí xíng zǒu. zhào shèng jīng hù bù shì láng wō rén lái jīng. dīng sì, yù qiú yán, shēn yán mén jìn. wù wǔ, dà xíng huáng dì zǐ gōng zhì jīng, fèng ān yú gān qīng gōng. gēng shēn, zhào gǎi qí xiáng wèi tóng zhì. xīn yǒu, gōng qīn wáng děng nǐ qǐng zài yuán duān huá sù shùn zhào dà nì lǜ líng chí. zhào cì zài yuán duān huá zì jǐn, sù shùn chù zhǎn, chǐ jǐng shòu mù yīn kuāng yuán dù hàn jiāo yòu yíng zhí, mù yīn qiǎn shù jūn tái. rén xū, chǐ chén fú ēn huáng zōng hàn liú kūn chéng qí dé kè jīn tài fù jī zhí. yù bù jiù jì wǎng, zhū chén wú zài qǐng chá bàn dǎng yuán. shēn jiè wáng gōng nèi wài wén wǔ dà chén zhāo quán nà huì. jiǎ zǐ, shàng yù tài hé diàn jí huáng dì wèi, shòu cháo. bān zhào tiān xià, yǐ míng nián wèi tóng zhì yuán nián, jiā ēn zhōng wài, zuì fēi cháng shè suǒ bù yuán zhě, xián shè chú zhī. miǎn dūn qīn wáng gōng qīn wáng chún jùn wáng zhōng jùn wáng fú jùn wáng yù zhǐ jí zòu shū chēng míng. yǐ chǒu, yì zhǐ yǐ wù lì wéi jiān, jiè nèi wù fǔ, gōng wéi qì yòng, lì xíng jié jiǎn. shǎng hái sēng gé lín qìn bó duō lēi gá tái qīn wáng. mìng xíng bù hé jié wǔ yǔ chāo piào àn. tōng yù zhōng wài qīng lǐ shù yù. bǐng yín, miáo pèi lín xiàn shòu zhōu. dōng nán fāng yǒu shēng rú léi. yù rè hé wèi jìng gōng chéng jí shí tíng zhǐ. dīng mǎo, shēn jiè gè lù tǒng jiāng fěn shì qiān yán, zòng kòu yāng mín. bǔ xíng xián fēng shí nián ēn kē wǔ huì shì. jǐ sì, mìng zǒng bīng féng zi cái dū bàn zhèn jiāng jūn wù. gēng wǔ, yù yì zhèng wáng děng zàn lǐ shù wù, wú bì xiǎo xián. rén shēn, yù tǒng bīng dà chén shí hé gōng zuì, xìn shǎng bì fá. guǐ yǒu, yuè fěi xiàn yán zhōu yú háng. mìng céng guó fān tǒng xiá sū wǎn gàn zhè jūn wù, jié zhì xún fǔ tí dū yǐ xià gè guān ruì chāng bāng bàn zhè jiāng jūn wù, tài cháng sì shǎo qīng zuǒ zōng táng fù zhè jiāng jiǎo zéi, diào qiǎn tí zhèn yǐ xià guān. bǐng zǐ, shēn yù jiāo pèi réng yǐ sān zǔ wǔ zōng wèi dìng, huáng kǎo fù miào chēng zōng. qǐ yòng yǔ gào dà xué shì qí jùn zǎo wēng xīn cún qián tài cháng sì qīng lǐ táng jiē. jí chén fú ēn jiā, xià yù zhì zuì. guān jūn fù wú wèi jí suí zhōu. dīng chǒu, shēn jiè tíng chén yù shì yīn xún. yù guān wén céng guó fān děng tuǒ chóu jiǎo fǔ miáo liàn. yuè fěi xiàn xiāo shān shào xìng jí jiāng shān cháng shān, qù zuǒ zōng táng jūn sù yuán. jǐ mǎo, shì bèi zi dé lēi kè sè léng yú yù. xīn sì, tíng chén yì shàng chuí lián zhāng chéng, yì zhǐ yī yì. zhào kāi ēn kē. chū, wū lā tíng bǔ zhū bā nián. zhì shì, yù réng tíng bàn. rén wǔ, chén fú ēn shù xīn jiāng. mìng shì láng bǎo yún dǒng xún zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén bàn shì. jiǎ shēn, fǎ bīng qù tiān jīn.
冬十月丙辰朔,命恭親王奕為議政王,在軍機處行走,大學士桂良、戶部尚書沈兆霖、侍郎寶鋆、文祥並為軍機大臣,鴻臚寺少卿曹毓瑛在軍機大臣上學習行走。召盛京戶部侍郎倭仁來京。丁巳,諭求言,申嚴門禁。戊午,大行皇帝梓宮至京,奉安於乾清宮。庚申,詔改祺祥為同治。辛酉,恭親王等擬請載垣、端華、肅順照大逆律凌遲。詔賜載垣、端華自盡,肅順處斬,褫景壽、穆蔭、匡源、杜翰、焦佑瀛職,穆蔭遣戍軍台。壬戌,褫陳孚恩、黃宗漢、劉昆、成琦、德克津太、富績職。諭不究既往,諸臣毋再請察辦黨援。申誡王公、內外文武大臣招權納賄。甲子,上御太和殿即皇帝位,受朝。頒詔天下,以明年為同治元年,加恩中外,罪非常赦所不原者,咸赦除之。免惇親王、恭親王、醇郡王、鍾郡王、孚郡王諭旨及奏疏稱名。乙丑,懿旨以物力維艱,誡內務府,宮闈器用,力行節儉。賞還僧格林沁博多勒噶台親王。命刑部覈結五宇鈔票案。通諭中外清理庶獄。丙寅,苗沛霖陷壽州。東南方有聲如雷。諭熱河未竟工程即時停止。丁卯,申誡各路統將粉飾遷延,縱寇殃民。補行咸豐十年恩科武會試。己巳,命總兵馮子材督辦鎮江軍務。庚午,諭議政王等贊理庶務,毋避小嫌。壬申,諭統兵大臣實核功罪,信賞必罰。癸酉,粵匪陷嚴州、餘杭。命曾國藩統轄蘇、皖、贛、浙軍務,節制巡撫、提督以下各官;瑞昌幫辦浙江軍務,太常寺少卿左宗棠赴浙江剿賊,調遣提、鎮以下官。丙子,申諭郊配仍以三祖五宗為定,皇考祔廟稱宗。起用予告大學士祁俊藻、翁心存、前太常寺卿李棠階。籍陳孚恩家,下獄治罪。官軍復無為及隨州。丁丑,申誡廷臣遇事因循。諭官文、曾國藩等妥籌剿撫苗練。粵匪陷蕭山、紹興及江山、常山,趣左宗棠軍速援。己卯,釋貝子德勒克色楞於獄。辛巳,廷臣議上垂簾章程,懿旨依議。詔開恩科。初,烏拉停捕珠八年。至是,諭仍停辦。壬午,陳孚恩戍新疆。命侍郎寶鋆、董恂在總理各國事務衙門辦事。甲申,法兵去天津。
shí yī yuè yǐ yǒu shuò, shàng fèng cí ān huáng tài hòu cí xǐ huáng tài hòu yù yǎng xīn diàn chuí lián tīng zhèng. bǐng xū, yù gè shěng xí jiào jiāo shè, fēn bié liáng yǒu, chí píng bàn lǐ. dīng hài, yù dìng hù bù wǔ yǔ chāo piào qīn kuǎn zhě zuì. fù xī lín děng guān. gēng yín, mìng gè jūn bǎo jiàn jiāng cái. rén chén, shān dōng jiào fěi zuò luàn, chéng lù děng jiǎo píng zhī, fěi shǒu yán xiù lún fú zhū. jiǎ wǔ, xiān shì zhāng liàng jī yán yún nán fù jiāng hé yǒu bǎo qiāng dèng ěr héng, yí xú zhī míng zhǔ shǐ. zhì shì, zhī míng shì zòu jūn gōng, wèi yǒu bǎo qǐng jiǎng, yù fú jì chá bàn, chè rèn yán cān. yǐ wèi, shí dá kāi cuàn suī níng. gēng zǐ, yù zhōng wài jǔ rén cái, yǐ céng guó fān hú lín yì luò bǐng zhāng wèi fǎ. xīn chǒu, yuè fěi xiàn shào xìng zhū jì, chǐ wáng lǚ qiān zhí dǎi wèn. rén yín, fú jì yǐ wèi xǐ qǔ qiǎo chǐ zhí. shǎng pān duó èr pǐn dǐng dài, shǔ yún guì zǒng dū. sēng gé lín qìn jiǎo shòu zhāng děng chù huì fěi, dà jié. guǐ mǎo, mìng péng yù lín bāng bàn yuán jiǎ sān jūn wù. guān jūn fù lái ān. yǐ sì, gěi shì zhōng gāo yán hù hé xú zhī míng tān yín huāng miù, jí diān shěng liàn dǎng zòng zì. yù pān duó chá bàn. dīng wèi, zhào gè xǐng chá jǔ xún liáng, bìng fǎng xué xíng gāi bèi zhī shì. gēng xū, yǐ wú táng wèi jiāng níng bù zhèng shǐ, jiān shǔ cáo yùn zǒng dū, dū bàn jiāng běi liáng tái. guǐ chǒu, yuè fěi xiàn chù zhōu.
十一月乙酉朔,上奉慈安皇太后、慈禧皇太后御養心殿垂簾聽政。丙戌,諭各省習教交涉,分別良莠,持平辦理。丁亥,諭定戶部五宇鈔票侵款者罪。復熙麟等官。庚寅,命各軍保薦將才。壬辰,山東教匪作亂,成祿等剿平之,匪首延秀輪伏誅。甲午,先是張亮基言云南副將何有保戕鄧爾恆,疑徐之銘主使。至是,之銘飾奏軍功,為有保請獎,諭福濟察辦,撤任嚴參。乙未,石達開竄綏寧。庚子,諭中外舉人才,以曾國藩、胡林翼、駱秉章為法。辛丑,粵匪陷紹興、諸暨,褫王履謙職逮問。壬寅,福濟以畏葸取巧褫職。賞潘鐸二品頂戴,署雲貴總督。僧格林沁剿壽張等處會匪,大捷。癸卯,命彭玉麟幫辦袁甲三軍務。官軍復來安。乙巳,給事中高延祜劾徐之銘貪淫荒謬,及滇省練黨縱恣。諭潘鐸查辦。丁未,詔各省察舉循良,並訪學行該備之士。庚戌,以吳棠為江寧布政使,兼署漕運總督,督辦江北糧台。癸丑,粵匪陷處州。
shí èr yuè jiǎ yín shuò, yù céng guó fān tōng chóu jìn jiǎo jī yí. yǐ mǎo, yù tán tíng xiāng fù dōng chāng chóu hé fáng. pú fàn jiào fěi píng. dīng sì, shèng bǎo zòu shōu fǔ fěi shǒu liú zhàn kǎo sòng jǐng shī. wù wǔ, guó ruì jūn fù fàn xiàn. yuè fěi xiàn níng bō zhèn hǎi jì shào xìng gè shǔ. jǐ wèi, yù zhěng dùn yán wù. xīn yǒu, mìng zuǒ zōng táng xùn sù yuán háng, zhāng yùn lán guī diào qiǎn, dé zhuān zòu jūn shì. rén xū, mìng jiāng níng fù dōu tǒng kuí yù bāng bàn zhèn jiāng jūn wù. yǐ máo hóng bīn yán, yù dū fǔ jí tǒng bīng dà chén yīn dì xuǎn jiāng, wú zhuān shì chǔ yǒng. yuán jiǎ sān jūn fù dìng yuǎn. yǔn kuò ěr kā lì gòng gǎi dīng mǎo nián chéng jìn. yǐ chǒu, fú jiàn huì fěi xiàn fú dǐng, xún fù zhī. hé nán niǎn fěi cuàn zǎo yáng. dīng mǎo, céng guó fān cí jié zhì sì shěng jūn wù, bù yǔn. jǐ sì, shàng xiào dé huáng hòu zūn shì yuē xiào dé wēn huì chéng shùn cí zhuāng gōng tiān zàn shèng xiǎn huáng hòu. bīng bù shì láng qìng yīng yǒu zuì chǐ zhí, shù xīn jiāng. yǐ qīng hǎi zhá sà kè bèi lēi gāng sēng què duō bù wèi zuǒ yì méng zhǎng. xīn wèi, chǐ yù kē zhí, zhuó shěn bǎo zhēn wèi jiāng xī xún fǔ. mìng gōng qīn wáng chún qīn wáng dū ruì lín wén xiáng děng guǎn lǐ shén jī yíng. céng guó fān zòu pài dào yuán lǐ hóng zhāng tǒng shuǐ lù jūn fù zhèn jiāng guī fù sū cháng, yǔn zhī. dìng dēng lái qīng dào zhù yān tái, jiān dū dōng hǎi guān shuì wù. rén shēn, jiàng duān huá zài yuán shì jué wèi bù rù bā fēn fǔ guó gōng. jiǎ xū, miǎn ān huī jiāng sū zhè jiāng bèi zéi lái nián é fù. yǐ hài, yǔn jiāng zhōng yì zhōng zhì, tián xìng shù jiān shǔ guì zhōu xún fǔ, xuán yǐ hán chāo shǔ rèn. mìng zhāng liàng jī dū bàn yún nán jūn wù, xú zhī míng miǎn yún nán xún fǔ, yǐ liàng jī shǔ zhī. dīng chǒu, duō lóng ā jūn jìn gōng lú zhōu. shí dá kāi cuàn yuán jiāng qián yáng, bī chuān jìng, yù luò bǐng zhāng tián xìng shù hé jī zhī. liǎng huái yuè fěi xiàn háng zhōu, ruì chāng wáng yǒu líng sǐ zhī. chǐ mǐn zhè zǒng dū qìng duān zhí, liú rèn. yǐ zuǒ zōng táng wèi zhè jiāng xún fǔ. péng yù lín cí xún fǔ, qǐng zhuān bàn zéi, xǔ zhī, yǐ wèi shuǐ shī tí dū. diào lǐ xù yí wèi ān huī xún fǔ, yán shù sēn wèi hú běi xún fǔ. yǐ zhèng yuán shàn wèi hé nán xún fǔ. wù yín, qí jùn zǎo yǐ dà xué shì xián wèi lǐ bù shàng shū. gǎi péng yù lín yǐ bīng bù shì láng hòu bǔ. gēng chén, niǎn fěi wéi yǐng zhōu. shèng bǎo lùn hé yán shù sēn, yù lìng fǎn gōng zì zé, bǎo quán míng jié, fù huáng kǎo wěi rèn zhī yì. yǐ xuē huàn yán, yù zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yǔ yīng fǎ chóu shāng jiè bīng jiǎo zéi. rén wǔ, zhuī fēng huáng dì èr ā gē wèi mǐn jùn wáng. qù zuǒ zōng táng jìn qǔ zhè jiāng. mìng shèng bǎo lǜ bù fù yǐng zhōu. guǐ wèi, sēng gé lín qìn jī cuàn fěi yú cáo zhōu hé nán àn, tiǎn zhī.
十二月甲寅朔,諭曾國藩通籌進剿機宜。乙卯,諭譚廷襄赴東昌籌河防。濮、范教匪平。丁巳,勝保奏收撫匪首劉占考、宋景詩。戊午,國瑞軍復范縣。粵匪陷寧波、鎮海暨紹興各屬。己未,諭整頓鹽務。辛酉,命左宗棠迅速援杭,張運蘭歸調遣,得專奏軍事。壬戌,命江寧副都統魁玉幫辦鎮江軍務。以毛鴻賓言,諭督撫及統兵大臣因地選將,毋專恃楚勇。袁甲三軍復定遠。允廓爾喀例貢改丁卯年呈進。乙丑,福建會匪陷福鼎,尋復之。河南捻匪竄棗陽。丁卯,曾國藩辭節制四省軍務,不允。己巳,上孝德皇后尊諡曰孝德溫惠誠順慈莊恭天贊聖顯皇后。兵部侍郎慶英有罪褫職,戍新疆。以青海札薩克貝勒綱僧卻多布為左翼盟長。辛未,褫毓科職,擢沈葆楨為江西巡撫。命恭親王、醇親王督瑞麟、文祥等管理神機營。曾國藩奏派道員李鴻章統水陸軍赴鎮江規復甦、常,允之。定登萊青道駐煙臺,監督東海關稅務。壬申,降端華、載垣世爵為不入八分輔國公。甲戌,免安徽、江蘇、浙江被賊來年額賦。乙亥,允江忠義終制,田興恕兼署貴州巡撫,旋以韓超署任。命張亮基督辦雲南軍務,徐之銘免雲南巡撫,以亮基署之。丁丑,多隆阿軍進攻廬州。石達開竄沅江、黔陽,偪川境,諭駱秉章、田興恕合擊之。兩淮粵匪陷杭州,瑞昌、王有齡死之。褫閩浙總督慶端職,留任。以左宗棠為浙江巡撫。彭玉麟辭巡撫,請專辦賊,許之,以為水師提督。調李續宜為安徽巡撫,嚴樹森為湖北巡撫。以鄭元善為河南巡撫。戊寅,祁俊藻以大學士銜為禮部尚書。改彭玉麟以兵部侍郎候補。庚辰,捻匪圍潁州。勝保論劾嚴樹森,諭令「反躬自責,保全名節,副皇考委任之意」。以薛煥言,諭總理各國事務衙門與英、法籌商借兵剿賊。壬午,追封皇弟二阿哥為憫郡王。趣左宗棠進取浙江。命勝保率部赴潁州。癸未,僧格林沁擊竄匪於曹州河南岸,殄之。
tóng zhì yuán nián rén xū chūn zhēng yuè jiǎ shēn shuò, cí ān huáng tài hòu cí xǐ huáng tài hòu yù cí níng gōng, shàng lǜ wáng dà chén xíng lǐ. yù gān qīng gōng shòu hè. zì shì měi suì jiē rú zhī. mìng lín kuí céng guó fān xié bàn dà xué shì. yǐ yǒu, zhào zhuó chè mǔ juān lí juān, fǔ xún cóng zhēng jiāng shì jiā shì, fǔ wèi shāng wáng bīng yǒng zi sūn. yǐ jiāng xī sù qīng, shǎng bào chāo huáng mǎ guà. lǐ shì zhōng fù liù hé, shǎng yì rú zhī. bǐng xū, yù céng guó fān zuǒ zōng táng bǎo qú zhōu jìn jiě huī zhōu wéi. mìng céng guó fān xuǎn jiāng bǎo shàng hǎi. diào jiǎng yì lǐ bù fù zuǒ zōng táng jūn. gēng yín, shèng bǎo yí jūn yǐng zhōu, mìng fù dōu tǒng zhē kè dūn bù dào yuán wáng róng jí jiē bàn fáng wù. xīn mǎo, chuān jūn fù dān léng, fěi shǒu lán cháo dǐng fú zhū. guān jūn fù píng yuè. rén chén, lǐ shì zhōng jūn fù tiān zhǎng. guǐ sì, yuè fěi lǐ xiù chéng xiàn fèng xián nán huì chuān shā. mìng dōu xìng ā yǐ tǐng shī è wú sōng kǒu. bǐng shēn, lè bīn yǐ zòng fěi yāng mín, jiě rèn xùn bàn. mìng lín kuí shǔ shǎn gān zǒng dū, yǔ shěn zhào lín jiǎo fǔ sā huí. yuè fěi cuàn bī shàng hǎi. xuē huàn yán yīng fǎ gè yuán xié tóng fáng jiǎo. shàng jiā zhī. dīng yǒu, chū, mián xìng qǐng gǎi zhēng huí fù, jǐng lián fù ā kè sū kān bàn zhī. jí shì, jǐng lián fù hé, mián xìng zuò chǐ zhí, xún shù jí lín. huí zi jùn wáng ài mǎ tè jiě huí kù chē guǎn shù. shēn jiè huí jiāng gè dà chén wù zài tān zhēng. mìng yīng yùn chá jìn sī diǎn ā kè sū gè chéng huí dì. wù xū, yuè fěi fàn zhèn jiāng, féng zi cái jūn jī tuì zhī. niǎn fěi cuàn shù yáng. yù sēng gé lín qìn nán běi jiān gù. guān jūn fù shēn xiàn. jǐ hài, lín kuí zú. lǐ shì zhōng jūn kè jiāng pǔ pǔ kǒu. chè qìng duān rèn, mìng qí líng fù mǐn jiē bàn yuán zhè jūn wù. gēng zǐ, zhuó bào chāo wèi zhè jiāng tí dū, féng zi cái wèi guǎng xī tí dū. guǐ mǎo, mìng qiáo sōng nián dū bàn yán jiāng tuán liàn. bǐng wǔ, qián ān huī xún fǔ wēng tóng shū yǐ shī shòu zhōu dìng yuǎn, chǐ zhí dǎi wèn, xún lùn zhǎn. dīng wèi, jiā zhù ā kè sū qián. wù shēn, wén yù děng shàng běi táng fáng shǒu shì wù, yǔn xíng. yīng fǎ liú bīng zhù dà gū pào tái. yún nán guān jūn fù lì jiāng, huí fěi cuàn kūn míng. gēng xū, yuè fěi cuàn sōng jiāng, guān jūn hé wài bīng yíng jiǎo, dà bài zhī. yáng jiāng měi rén huá ěr yuán lì zhōng guó jí, shǎng sì pǐn dǐng dài huā líng. rén zǐ, mìng zhāng liàng jī mù jūn fù diān. guǐ chǒu, yù zhē kè dūn bù děng huì jiǎo hé tào niǎn fěi.
同治元年壬戌春正月甲申朔,慈安皇太后、慈禧皇太后御慈寧宮,上率王大臣行禮。御乾清宮受賀。自是每歲皆如之。命麟魁、曾國藩協辦大學士。乙酉,詔酌撤畝捐、釐捐,拊循從征將士家室,撫慰傷亡兵勇子孫。以江西肅清,賞鮑超黃馬褂。李世忠復六合,賞亦如之。丙戌,諭曾國藩、左宗棠保衢州進解徽州圍。命曾國藩選將保上海。調蔣益澧部赴左宗棠軍。庚寅,勝保移軍潁州,命副都統遮克敦布、道員王榕吉接辦防務。辛卯,川軍復丹稜,匪首藍潮鼎伏誅。官軍復平越。壬辰,李世忠軍復天長。癸巳,粵匪李秀成陷奉賢、南匯、川沙。命都興阿以艇師阨吳淞口。丙申,樂斌以縱匪殃民,解任訊辦。命麟魁署陝甘總督,與沈兆霖剿撫撒回。粵匪竄偪上海。薛煥言英、法各員協同防剿。上嘉之。丁酉,初,綿性請改徵回賦,景廉赴阿克蘇勘辦之。及是,景廉覆劾,綿性坐褫職,尋戍吉林。回子郡王愛瑪特解回庫車管束。申誡回疆各大臣勿再攤徵。命英蘊察禁私典阿克蘇各城回地。戊戌,粵匪犯鎮江,馮子材軍擊退之。捻匪竄沭陽。諭僧格林沁南北兼顧。官軍復莘縣。己亥,麟魁卒。李世忠軍克江浦、浦口。撤慶端任,命耆齡赴閩接辦援浙軍務。庚子,擢鮑超為浙江提督,馮子材為廣西提督。癸卯,命喬松年督辦沿江團練。丙午,前安徽巡撫翁同書以失壽州、定遠,褫職逮問,尋論斬。丁未,加鑄阿克蘇錢。戊申,文煜等上北塘防守事務,允行。英、法留兵駐大沽炮台。雲南官軍復麗江,回匪竄昆明。庚戌,粵匪竄松江,官軍合外兵迎剿,大敗之。洋將美人華爾原隸中國籍,賞四品頂戴、花翎。壬子,命張亮基募軍赴滇。癸丑,諭遮克敦布等會剿河套捻匪。
èr yuè jiǎ yín shuò, guān jūn fù lái fèng. yǐ mǎo, yì zhǐ huáng dì zài hóng dé diàn rù xué dú shū, qí jùn zǎo wēng xīn cún shòu dú. bǐng chén, zhuó céng guó quán jiāng sū bù zhèng shǐ, bìng lìng bàn lǐ jūn wù, wú yōng huí bì. dīng sì, yuè fěi xiàn huáng yán. guān jūn jiě zhèn jiāng huī zhōu wéi. xīn yǒu, xī níng bàn shì dà chén duō huì tí dū chéng ruì yǐ shì yán sā fěi tóu chéng, bìng chǐ zhí yì zuì, xún lùn zhǎn. lè bīn yǐ bì hù chǐ zhí, shù xīn jiāng. rén xū, mìng dōu xìng ā qiǎn bīng zhù tiān zhǎng liù hé, lǐ shì zhōng yí jūn jiāng pǔ pǔ kǒu, hé zhōng gòng jì. yuè fěi xiàn ān yì, xuán fù zhī. guǐ hài, niǎn fěi wéi qǐ xiàn. jiǎ zǐ, yǐ wō rén suǒ jìn gǔ dì wáng shì jī jí gǔ jīn chén gōng zòu yì, chén hóng dé diàn jiǎng yì. yǐ chǒu, sēng gé lín qìn jūn jī niǎn fěi dà jié, zéi yóu qǐ xiàn cuàn tōng xǔ, zhuī jiǎo zhī. wù chén, shí dá kāi cuàn fēng dōu. yǔn tián xìng shù qǐng jiě qīn chà dà chén, lǜ bù fù chuān, guī luò bǐng zhāng jié zhì. mìng hán chāo chóu guì zhōu fáng jiǎo shì. jǐ sì, xuē huàn yán huì yīng fǎ jūn jiǎo gāo qiáo zéi lěi, kè zhī. měi rén bái qí wén yuán rù huá jí, shǎng sì pǐn dǐng dài huā líng. rén shēn, jīn líng yuè fěi dù jiāng rǎo jiāng pǔ děng chù. yù céng guó fān dōu xìng ā chōu diào shī chuán jié jī zhī. guǐ yǒu, duō lóng ā jūn jìn gōng lú zhōu. bǐng zǐ, yǐ shàng hǎi zhū jīng xiàn, chǐ tí dū céng bǐng zhōng zhí. shàng hǎi guān jūn huì yīng fǎ jūn jiǎo chú xiāo táng zéi lěi. mìng chóng hòu chéng míng dū bàn tiān jīn hǎi fáng. dīng chǒu, fù zhèng qīn wáng yí qīn wáng shì jué. yù lǐ xù yí ān jí wǎn běi liú wáng. shì yuè, miǎn tīng zhōu děng chù bèi rǎo é fù.
二月甲寅朔,官軍復來鳳。乙卯,懿旨皇帝在弘德殿入學讀書,祁俊藻、翁心存授讀。丙辰,擢曾國荃江蘇布政使,並令辦理軍務,毋庸迴避。丁巳,粵匪陷黃岩。官軍解鎮江、徽州圍。辛酉,西寧辦事大臣多慧、提督成瑞以飾言撒匪投誠,並褫職議罪,尋論斬。樂斌以庇護褫職,戍新疆。壬戌,命都興阿遣兵駐天長、六合,李世忠移軍江浦、浦口,和衷共濟。粵匪陷安義,旋復之。癸亥,捻匪圍杞縣。甲子,以倭仁所進古帝王事跡及古今臣工奏議,陳弘德殿講肄。乙丑,僧格林沁軍擊捻匪大捷,賊由杞縣竄通許,追剿之。戊辰,石達開竄酆都。允田興恕請解欽差大臣,率部赴川,歸駱秉章節制。命韓超籌貴州防剿事。己巳,薛煥言會英、法軍剿高橋賊壘,克之。美人白齊文原入華籍,賞四品頂戴、花翎。壬申,金陵粵匪渡江擾江浦等處。諭曾國藩、都興阿抽調師船截擊之。癸酉,多隆阿軍進攻廬州。丙子,以上海洙涇陷,褫提督曾秉忠職。上海官軍會英、法軍剿除蕭塘賊壘。命崇厚、成明督辦天津海防。丁丑,復鄭親王、怡親王世爵。諭李續宜安集皖北流亡。是月,免汀州等處被擾額賦。
sān yuè guǐ wèi shuò, niǎn fěi cuàn tài hé. jiǎ shēn, yǔn yīng fǎ pài shī chuán wǎng zhǎng jiāng xié tóng fáng jiǎo. bǐng xū, yuè fěi cuàn shàng hǎi, xuē huàn jūn jī bài zhī. wù zǐ, zéi xiàn qīng tián. yǔn zhèng yuán shàn qǐng, yǐ dīng yōu bù zhèng shǐ zhāng yào zhuān bàn jiǎo fěi. gēng yín, zì zhēng yuè yǐ lái bù yǔ, zhào xiū shěng, qiú zhí yán. zuǒ zōng táng fù suì ān. sòng jǐng shī jiàng zhòng pàn yú lán yí. rén chén, yuè fěi fàn lú hé jí jiāng pǔ. jiǎ wǔ, shèng bǎo jūn jìn yuán yǐng zhōu, dà jié. bǐng shēn, zhèng yuán shàn yán zhāo huí sòng jǐng shī, lìng dài zuì tú xiào, yǔn zhī. wù xū, mìng lǐ xù yí zhèng yuán shàn bāng bàn shèng bǎo jūn wù. xīn chǒu, qián fǔ yǐn zhuāng qí líng yīng zhào, chén chóng zhèng xué, shū tōng zhèng tú, xiàn zhì jīn tiē chōu lí, chóu jūn shí děng shí èr cè. yì xíng, wéi tíng yǎng lián chá lòu guī, yǐ fáng zhèng tǐ bù xǔ. zhào gè shěng jǔ xiào lián fāng zhèng, wù qiú zhēn rú. guǐ mǎo, mìng shěn zhào lín dū jūn fù xī níng jiǎo sā fěi. yǐ sì, wàn shòu jié, tíng shòu hè. bǐng wǔ, qù céng guó fān fēn jūn yuán hú zhōu. dīng wèi, huì zuǎn dì wáng zhèng zhì jí qián shǐ chuí lián shì jī shū chéng, míng zhì píng bǎo jiàn. jǐ yǒu, mìng fù dōu yù shǐ yàn duān shū fù guǎng dōng dū bàn lí jīn, wú táng dū bàn jiāng běi tuán liàn. mìng xuē huàn yǐ tóu pǐn dǐng dài chōng tōng shāng dà chén. yǐ lǐ hóng zhāng shǔ jiāng sū xún fǔ. jīng kǒu fù dōu tǒng hǎi quán jiǎo zéi shī lì, sǐ zhī. rén zǐ, miǎn huí jiāng xīn jiù yīng jìn gòng wù. shì yuè, shàng gōng yì dà gāo diàn qí yǔ zhě sān.
三月癸未朔,捻匪竄太和。甲申,允英、法派師船往長江協同防剿。丙戌,粵匪竄上海,薛煥軍擊敗之。戊子,賊陷青田。允鄭元善請,以丁憂布政使張曜專辦剿匪。庚寅,自正月以來不雨,詔修省,求直言。左宗棠復遂安。宋景詩降眾叛於蘭儀。壬辰,粵匪犯廬、和及江浦。甲午,勝保軍進援潁州,大捷。丙申,鄭元善言招回宋景詩,令帶罪圖效,允之。戊戌,命李續宜、鄭元善幫辦勝保軍務。辛丑,前府尹莊琦齡應召,陳崇正學,疏通正途,限制津貼、抽釐,籌軍實等十二策。議行,惟停養廉、查陋規,以妨政體不許。詔各省舉孝廉方正,務求真儒。癸卯,命沈兆霖督軍赴西寧剿撒匪。乙巳,萬壽節,停受賀。丙午,趣曾國藩分軍援湖州。丁未,彙纂帝王政治及前史垂簾事跡書成,名治平寶鑑。己酉,命副都御史晏端書赴廣東督辦釐金,吳棠督辦江北團練。命薛煥以頭品頂戴充通商大臣。以李鴻章署江蘇巡撫。京口副都統海全剿賊失利,死之。壬子,免回疆新舊應進貢物。是月,上躬詣大高殿祈雨者三。
sì yuè jiǎ yín, yù tǒng bīng dà chén shèn zhòng xiǎng xǔ, tài chú fú fèi. jǐng qí jùn shàng lì dài jūn jiàn, shàng jiā nà zhī. yǐ mǎo, yǔn luò bǐng zhāng zòu liú tián xìng shù réng bàn guì zhōu jūn wù. dīng sì, yuè fěi xiàn yí yáng, xún fù zhī. wù wǔ, yǔ. bào chāo jūn fù qīng yáng. céng guó quán jūn fù cháo xiàn hán shān hé zhōu. jǐ wèi, pǔ chéng yáo shù jūn tái. céng guó fān děng yán sū shēn qǐng jiè yīng fǎ bīng guī fù sū cháng, duàn bù kě xíng. shàng wěi qí yì. lìng lǐ hóng zhāng cái zhì huá ěr cháng shèng jūn. yuè fěi lǐ shì xián cuàn jiāng xī, shěn bǎo zhēn fù guǎng xìn dū bàn fáng jiǎo. bǐ lì shí qǐng huàn yuē, yù xuē huàn tuǒ zhuó chóu bàn. gēng shēn, shàng xiào jìng chéng huáng hòu zūn shì yuē xiào jìng kāng cí yì zhāo duān huì bì tiān fǔ shèng chéng huáng hòu. rén xū, mìng xuē huàn wèi quán quán dà chén, bàn lǐ bǐ guó tōng shāng shì wù. guǐ hài, zéi xiàn hàn zhōng, yǐ chǒu, chuān jūn fù qīng shén, zuǒ zōng táng jiě qú zhōu jiāng shān wéi. bǐng yín, niǎn shǒu zhāng luò xíng běi cuàn, yù sēng gé lín qìn děng chóu fáng. yǐ mǐn jūn shī lì, qìng duān huì bào, qiè zé zhī. wù chén, céng zhēn gàn fù fán chāng, bào chāo fù shí dài tài píng jīng xiàn. shàng hǎi jūn huì yīng fǎ jūn píng nán xiáng zéi lěi, fù jiā dìng, gēng wǔ, dōu xìng ā jī bài yáng zhōu cuàn fěi. guān jūn fù yǐng shàng. yuè fěi xiàn xiào yì zhèn ān. yù jūn fù yǒng níng. xīn wèi, yǐ yè ěr qiāng ā qí mù bó kè jùn wáng a kè lā yī dōu wéi lì tān juān, shàn shā huí zhòng, duó jùn wáng, zhì yīng yùn zuì, rén shēn, xī ān fù dōu tǒng wū lán dōu jiǎo zéi shī lì, yù guān wén zhèng yuán shàn fēn bīng fù shǎn. bǐng zǐ, tái wān huì fěi xiàn zhāng huà. yuè fěi cuàn bī xī ān, qù guān wén zhèng yuán shàn chì bīng huì jiǎo. dīng chǒu, shàng cí ān huáng tài hòu cí xǐ huáng tài hòu huī hào, bān zhào tán ēn yǒu chà. wù yín, duō lóng ā jūn kè lú zhōu, fěi shǒu chén yù chéng dùn zhì shòu zhōu jìng, miáo pèi lín yòu qín zhī. mìng miǎn pèi lín zuì. jǐ mǎo, zhāng yùn lán jūn fù jīng dé. céng zhēn gàn jūn fù nán líng. sā huí wéi gōng bā yàn róng gé, shěn zhào lín yuán jiǎo zhī. shàng hǎi guān jūn fù qīng pǔ. gēng chén, hé guì qīng dǎi zhì jīng, mìng dà xué shì huì xíng bù shěn nǐ. shì yuè, miǎn ān zhōu děng zhōu xiàn bèi shuǐ bū fù.
四月甲寅,諭統兵大臣慎重餉糈,汰除浮費。景其濬上歷代君鑒,上嘉納之。乙卯,允駱秉章奏留田興恕仍辦貴州軍務。丁巳,粵匪陷宜陽,尋復之。戊午,雨。鮑超軍復青陽。曾國荃軍復巢縣、含山、和州。己未,普承堯戍軍台。曾國藩等言蘇紳請借英、法兵規復甦、常,斷不可行。上韙其議。令李鴻章裁製華爾常勝軍。粵匪李世賢竄江西,沈葆楨赴廣信督辦防剿。比利時請換約,諭薛煥妥酌籌辦。庚申,上孝靜成皇后尊諡曰孝靜康慈懿昭端惠弼天撫聖成皇后。壬戌,命薛煥為全權大臣,辦理比國通商事務。癸亥,賊陷漢中,乙丑,川軍復青神,左宗棠解衢州、江山圍。丙寅,捻首張洛行北竄,諭僧格林沁等籌防。以閩軍失利,慶端諱報,切責之。戊辰,曾貞幹復繁昌,鮑超復石埭、太平、涇縣。上海軍會英、法軍平南翔賊壘,復嘉定,庚午,都興阿擊敗揚州竄匪。官軍復潁上。粵匪陷孝義、鎮安。豫軍復永寧。辛未,以葉爾羌阿奇木伯克郡王阿克拉伊都違例攤捐,擅殺回眾,奪郡王,治英蘊罪,壬申,西安副都統烏蘭都剿賊失利,諭官文、鄭元善分兵赴陝。丙子,台灣會匪陷彰化。粵匪竄偪西安,趣官文、鄭元善飭兵會剿。丁丑,上慈安皇太后、慈禧皇太后徽號,頒詔覃恩有差。戊寅,多隆阿軍克廬州,匪首陳玉成遁至壽州境,苗沛霖誘擒之。命免沛霖罪。己卯,張運蘭軍復旌德。曾貞幹軍復南陵。撒回圍攻巴燕戎格,沈兆霖援剿之。上海官軍復青浦。庚辰,何桂清逮至京,命大學士會刑部審擬。是月,免安州等州縣被水逋賦。
wǔ yuè rén wǔ shuò, guān jūn fù níng bō zhèn hǎi. guǐ wèi, zhèng yuán shàn yí jūn rǔ níng. yuè fěi xiàn shǎn xī shān yáng. mìng duō lóng ā dū bàn shǎn xī jūn wù. jiǎ shēn, yǔ. mìng wú zhèn yù qù shān xī xié bàn fáng jiǎo. yǐ yǒu, mìng míng yì sù fù tǎ chéng yǔ é huì kān dì jiè, xú zōng gàn jiǎo tái wān fěi. bǐng xū, cì xú fǔ děng yī bǎi jiǔ shí sān rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. dīng hài, yǐ zhū jì nóng mín bāo lì shēn liàn yǒng shā zéi, yù zuǒ zōng táng zhuó yòng zhī. lǐ shì zhōng jūn jié jiǎo jiāng nán yuán zéi, dà jié. jǐ chǒu, guǎng xī guān jūn fù tài píng, liú zhǎng yòu fù xún zhōu dū jiǎo. yuè fěi xiàn wèi nán. rén chén, shù wáng lǚ qiān xīn jiāng. yuè fěi wéi wēn zhōu ruì ān, yù qìng duān děng jìn yuán, bìng lìng zuǒ zōng táng jiān gù. yuè fěi fàn tóng guān, yù shěn zhào lín xí mǎ dé zhāo yuán shǎn. yǐ wèi, péng yù lín céng guó quán gè jūn fù tài píng jì wú hú chéng jīn zhù guān dōng liáng shān gè ài, shǎng lǐ chéng móu huáng mǎ guà. guān jūn huì yīng fǎ jūn kè nán qiáo zhè lín fèng xián gè chéng. nán qiáo gōng kè shí, fǎ tí dū bo luó dé zhèn méi, shàng jiā dào zhī, cì jì, shǎng qí jiā shǔ zhēn wù. bǐng shēn, yuè fěi cuàn shǎn zhōu. yǐ tóng rén shí qiān miáo jiào gè fěi chāng jué, yù máo hóng bīn hán chāo huì jiǎo. wù xū, mìng shì láng héng qí huì chóng hòu bàn lǐ pú guó tōng shāng shì wù. shí yīng guó nǐ diào yìn dù bīng zhù jiǎo, yù céng guó fān děng xùn kè jīn líng sū cháng, yǐ dù jì yú. jǐ hài, yuè fěi xiàn xìng yì, guān jūn fù huò qiū. gēng zǐ, qián tài cháng sì shǎo qīng lǐ táng jiē shū qǐng yú shī fù kuāng bì zhī yú, yù dù zuǒ yòu jìn xí zhī jiàn, bìng jiǎng yù pī tōng jiàn jí lǎn jí dà xué yǎn yì, yōu zhào dá zhī. xīn chǒu, guān jūn fù tái zhōu fǔ xiān jū huáng yán děng liù xiàn. zéi mù wú jiàn yíng děng yǐ nán huì jiàng. guān jūn fù chuān shā. zéi xiàn jiā dìng. miǎn zhí lì jī qiàn qí zū. rén yín, guān jūn jìn gōng yǔ huā tái. jiǎ chén, yǔn céng guó fān yì, réng yǐ ān qìng wèi shěng zhì, shè zhǎng jiāng shuǐ shī tí dū, zhù wú hú. mìng héng qí wèi bàn lǐ pú guó tōng shāng quán quán dà chén. zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén yán fǎ shǐ zhào huì, tián xìng shù nüè hài jiào mín, mìng luò bǐng zhāng láo chóng guāng chá bàn. yǐ sì, chén yù chéng jiě jīng shī, zhào yú zhōng tú zhé zhī. rǔ zhōu liàn mù lǐ zhān móu pàn, guān jūn jiǎo miè zhī. bǐng wǔ, lǐ shì zhōng jūn dù jiāng kè lóng tán děng chù zéi lěi, jìn gōng jiǔ fú zhōu, yù céng guó fān jié zhì. yù míng yì àn tiáo yuē dì tú yǔ é pōu xī jiè wù, xī lín xiāng bàn běi lù fēn jiè shì yí. dīng wèi, guān jūn fù shǎn xī shān yáng. wù shēn, jù shān yáng zéi cuàn yún xī. shù yīng yùn shèng jīng. chuān fěi xiàn tài píng tīng, cuàn rǎo shǎn xī dìng yuǎn. zhāng fèi fǔ pàn huí yú lín tóng xiàn, bèi zhí, sǐ zhī. xīn hài, péng yù lín céng guó quán děng jūn kè mò líng guān zhū ài, jìn bī jīn líng. yuè fěi xiàn hú zhōu, zài jí fú jiàn liáng dào zhào jǐng xián sǐ zhī.
五月壬午朔,官軍復寧波、鎮海。癸未,鄭元善移軍汝寧。粵匪陷陝西山陽。命多隆阿督辦陝西軍務。甲申,雨。命吳振棫趣山西協辦防剿。乙酉,命明誼速赴塔城與俄會勘地界,徐宗幹剿台灣匪。丙戌,賜徐郙等一百九十三人進士及第出身有差。丁亥,以諸暨農民包立身練勇殺賊,諭左宗棠酌用之。李世忠軍截剿江南援賊,大捷。己丑,廣西官軍復太平,劉長佑赴潯州督剿。粵匪陷渭南。壬辰,戍王履謙新疆。粵匪圍溫州、瑞安,諭慶端等進援,並令左宗棠兼顧。粵匪犯潼關,諭沈兆霖檄馬德昭援陝。乙未,彭玉麟、曾國荃各軍復太平暨蕪湖城、金柱關、東梁山各隘,賞李成謀黃馬褂。官軍會英、法軍克南橋、柘林、奉賢各城。南橋攻克時,法提督卜羅德陣沒,上嘉悼之,賜祭,賞其家屬珍物。丙申,粵匪竄陝州。以銅仁、石阡苗、教各匪猖獗,諭毛鴻賓、韓超會剿。戊戌,命侍郎恆祺會崇厚辦理葡國通商事務。時英國擬調印度兵助剿,諭曾國藩等迅克金陵、蘇、常,以杜覬覦。己亥,粵匪陷興義,官軍復霍丘。庚子,前太常寺少卿李棠階疏請於師傅匡弼之餘,預杜左右近習之漸,並講御批通鑑輯覽及大學衍義,優詔答之。辛丑,官軍復台州府仙居、黃岩等六縣。賊目吳建瀛等以南匯降。官軍復川沙。賊陷嘉定。免直隸積欠旗租。壬寅,官軍進攻雨花台。甲辰,允曾國藩議,仍以安慶為省治,設長江水師提督,駐蕪湖。命恆祺為辦理葡國通商全權大臣。總理各國事務衙門言法使照會,田興恕虐害教民,命駱秉章、勞崇光查辦。乙巳,陳玉成解京師,詔於中途磔之。汝州練目李瞻謀叛,官軍剿滅之。丙午,李世忠軍渡江克龍潭等處賊壘,進攻九洑洲,諭曾國藩節制。諭明誼按條約地圖與俄剖析界務,錫霖襄辦北路分界事宜。丁未,官軍復陝西山陽。戊申,踞山陽賊竄鄖西。戍英蘊盛京。川匪陷太平廳,竄擾陝西定遠。張芾撫叛回於臨潼縣,被執,死之。辛亥,彭玉麟、曾國荃等軍克秣陵關諸隘,進偪金陵。粵匪陷湖州,在籍福建糧道趙景賢死之。
liù yuè rén zǐ shuò, qí líng yǐ yuán zhè dòu liú, chǐ zhí, réng liú rèn. yǐ mǎo, yù lǐ xù yí diào dù huái běi jiǎo niǎn shì, bìng yuē shù miáo pèi lín. bǐng chén, sēng gé lín qìn děng jūn kè jīn lóu zéi lěi. wù wǔ, mìng liù bù jiǔ qīng zài yì hé guì qīng zuì. gēng shēn, chuān fěi xiàn xī xiāng. guān jūn fù dìng yuǎn. lǐ hóng zhāng dū chéng xué qǐ děng jūn jiǎo yuè fěi, dà bài zhī. xī ān tóng zhōu hàn huí xiè dòu, shāo shā wèi běi cūn zhèn. yù fēn bié jiǎo fǔ, dàn biàn qū zhí, bù lùn hàn huí. rén xū, chuān jūn fù tài píng. guǐ hài, yuè fěi xiàn yún xī. jiǎ zǐ, hé guì qīng yù zhǎn. yǐ chǒu, zhí lì huáng. bǐng yín, yuè fěi yóu yī luò nán cuàn, mìng shèng bǎo dū jiǎo zhī. shǎn huí pū xī ān jí tóng zhōu, qù léi zhèng wǎn rù guān. wù chén, shēn jiè tǒng bīng dà chén qī shì làn bǎo, dū fǔ yán jìn zhōu xiàn jí zāi qǐng huǎn, réng fù sī zhēng. gēng wǔ, zéi fěi xiàn tiān zhù. guǐ yǒu, dà xué shì guì liáng zú, zèng tài fù. bān kuò ěr kā wáng jiǎng lì chì shū. jiǎ xū, zhào nán mín xiàn zéi lái guī zhě, gài yǔ miǎn zuì. shēn yán shī shǒu chéng chí lǜ. dìng bǐ lì shí tōng shāng tiáo yuē. cháng qīng děng yán é rén chēng hā sà kè hàn ā lēi tǎn shā là yǐ shǔ é. yù chá shí zhuó bàn, lìng gè tái jí bié jǔ xí hàn jué zhě. yǐ hài, yán yù wén yù děng jī zhí lì mǎ zéi. yù tán tíng xiāng fù yǎn yí dū jiǎo gè fěi jí cuàn niǎn. bǐng zǐ, guān jūn fù qīng tián. dīng chǒu, yǔn sēng gé lín qìn qǐng, shōu fǔ miáo pèi lín. jǐ mǎo, shí dá kāi cuàn qí jiāng, guān jūn dà bài zhī, suì cuàn gǒng gāo děng xiàn. gēng chén, qù duō lóng ā yuán xī ān jiǎo huí fěi, wú wèi fǔ yì suǒ wù, réng jiě sàn bèi xié liáng huí. shì yuè, miǎn zhí lì hé nán bū qiàn jí zá liáng.
六月壬子朔,耆齡以援浙逗留,褫職,仍留任。乙卯,諭李續宜調度淮北剿捻事,並約束苗沛霖。丙辰,僧格林沁等軍克金樓賊壘。戊午,命六部、九卿再議何桂清罪。庚申,川匪陷西鄉。官軍復定遠。李鴻章督程學啟等軍剿粵匪,大敗之。西安、同州漢、回械鬥,燒殺渭北村鎮。諭分別剿撫,但辨曲直,不論漢、回。壬戌,川軍復太平。癸亥,粵匪陷鄖西。甲子,何桂清諭斬。乙丑,直隸蝗。丙寅,粵匪由伊、洛南竄,命勝保督剿之。陝回撲西安及同州,趣雷正綰入關。戊辰,申誡統兵大臣欺飾濫保,督撫嚴禁州縣藉災請緩,仍復私徵。庚午,賊匪陷天柱。癸酉,大學士桂良卒,贈太傅。頒廓爾喀王獎勵敕書。甲戌,詔難民陷賊來歸者,概予免罪。申嚴失守城池律。定比利時通商條約。常清等言俄人稱哈薩克汗阿勒坦沙拉已屬俄。諭查實酌辦,令各台吉別舉襲汗爵者。乙亥,嚴諭文煜等緝直隸馬賊。諭譚廷襄赴兗、沂督剿各匪及竄捻。丙子,官軍復青田。丁丑,允僧格林沁請,收撫苗沛霖。己卯,石達開竄綦江,官軍大敗之,遂竄珙、高等縣。庚辰,趣多隆阿援西安剿回匪,毋為撫議所誤,仍解散被脅良回。是月,免直隸、河南逋欠及雜糧。
qiū qī yuè rén wǔ shuò. jiǎ shēn, ān jí yán fěi wō lǐ hǎn rù kā shí gá ěr kǎ zī rǎo, guān jūn jiǎo bài zhī. hào hǎn luàn, bó kè mài lǐ bèi shā. dīng hài, mìng jǐng wén diào dá mù méng gǔ bīng jí huǒ ěr děng zú fān bīng fù cáng. jǐ chǒu, yǐ shǎn huí cǎn shā hàn mín, cù duō lóng ā děng rù guān. xún yù zé qí qiān yán, lìng shèng bǎo fēn jūn yuán shǎn. yuán jiǎ sān yǐ bìng miǎn, mìng lǐ xù yí wèi qīn chà dà chén, dū bàn jūn wù. gēng yín, lǐ hóng zhāng jūn kè jīn shān wèi. xīn mǎo, gān sù sā huí jiàng. ān jí yán zéi dùn chū kǎ. é rén chēng hā sà kè bù lǔ tè wèi qí guó dì, mìng cháng qīng chá hé, zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén pōu lǐ, míng xù huì míng yì kān xī jiè shì yí. rén chén, mìng wō rén xié bàn dà xué shì. jiǎ wǔ, chuān fěi xiàn yáng xiàn. wù xū, chuān jūn fù zhǎng níng. mìng ài rén wáng mào yīn mì chá shǎn xī lì zhì. zhuó zhī zhōu qín jù kuí dà shùn guǎng dào, huì zhē kè dūn bù bàn zhí dōng fáng wù. jǐ hài, yǐ zòng bīng jié lüè, chǐ zǒng bīng tián zài tián zhí. gēng zǐ, shěn zhào lín dū jiǎo sā huí, hái zhì píng fān, shān shuǐ bào fā, zú. yuè fěi cuàn nán yáng, mìng shèng bǎo rù shǎn dū bàn jūn wù, jié zhì gè jūn. mìng xī lín wèi shǎn gān zǒng dū. yǔn féng zi cái qǐng, jiǎn tài zhèn jiāng jūn. guǐ mǎo, máo hóng bīn jiǎo qián fěi lián jié, yù hán chāo guī fù shī dì, liú zhǎng yòu jiě sàn yáo rén, máo hóng bīn huì jiǎo qián guì gè fěi. jiǎ chén, mǐn jūn fù xuān píng sōng yáng ruì ān. yǐ qìng duān wèi fú zhōu jiāng jūn, qí líng wèi mǐn zhè zǒng dū. yǐ sì, lǐ xù yí mǔ sàng, zhào duó qíng shǔ ān huī xún fǔ. bǐng wǔ, huì xīng jiàn xī běi fāng. zhōng pú shāng yuē chéng. mìng sēng gé lín qìn tǒng yù lǔ jūn wù, jié zhì dū fǔ yǐ xià, yǔ lǐ xù yí shāng bàn ān huī jiǎo fěi shì yí. zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén qǐng shè tóng wén guǎn, xí wài guó yǔ yán wén zì, yǔn zhī. dīng wèi, bào chāo jūn fù níng guó. guān jūn fù jǐng níng yún hé. è jūn fù yún xī. yù xíng bù qīng lǐ shù yù. chū, guǎng dōng ēn píng yáng chūn xīn xìng děng xiàn tǔ kè hù dòu, jiǔ nián wèi jiě. zhì shì, yù láo chóng guāng yù zhǐ zhī, yù chóu shàn hòu. wù shēn, yǐ xīng biàn zhào qiú zhí yán. gēng xū, lín fú xiáng mǐ xìng cháo yǐ shī shǒu táo bì chù zhǎn. yù dōu xìng ā shí hé yán jiāng lí shuì. yún nán huí fěi xiàn yǒng chāng lóng líng téng yuè. shì yuè, miǎn jiāng xī yì níng děng zhōu xiàn bū fù lú kè.
秋七月壬午朔。甲申,安集延匪倭里罕入喀什噶爾卡滋擾,官軍剿敗之。浩罕亂,伯克邁里被殺。丁亥,命景紋調達木蒙古兵及夥爾等族番兵赴藏。己丑,以陝回慘殺漢民,促多隆阿等入關。尋諭責其遷延,令勝保分軍援陝。袁甲三以病免,命李續宜為欽差大臣,督辦軍務。庚寅,李鴻章軍克金山衛。辛卯,甘肅撒回降。安集延賊遁出卡。俄人稱哈薩克、布魯特為其國地,命常清察覈,總理各國事務衙門剖理,明緒會明誼勘西界事宜。壬辰,命倭仁協辦大學士。甲午,川匪陷洋縣。戊戌,川軍復長寧。命愛仁、王茂蔭密察陝西吏治。擢知州秦聚奎大順廣道,會遮克敦布辦直、東防務。己亥,以縱兵劫掠,褫總兵田在田職。庚子,沈兆霖督剿撒回,還至平番,山水暴發,卒。粵匪竄南陽,命勝保入陝督辦軍務,節制各軍。命熙麟為陝甘總督。允馮子材請,簡汰鎮江軍。癸卯,毛鴻賓剿黔匪連捷,諭韓超規復失地,劉長佑解散瑤人,毛鴻賓會剿黔、桂各匪。甲辰,閩軍復宣平、松陽、瑞安。以慶端為福州將軍,耆齡為閩浙總督。乙巳,李續宜母喪,詔奪情署安徽巡撫。丙午,彗星見西北方。中、葡商約成。命僧格林沁統豫、魯軍務,節制督撫以下,與李續宜商辦安徽剿匪事宜。總理各國事務衙門請設同文館,習外國語言文字,允之。丁未,鮑超軍復寧國。官軍復景寧、雲和。鄂軍復鄖西。諭刑部清理庶獄。初,廣東恩平、陽春、新興等縣土、客互斗,九年未解。至是,諭勞崇光諭止之,豫籌善後。戊申,以星變詔求直言。庚戌,林福祥、米興朝以失守逃避處斬。諭都興阿實覈沿江釐稅。雲南回匪陷永昌、龍陵、騰越。是月,免江西義寧等州縣逋賦蘆課。
bā yuè xīn hài shuò, yǐ tái zhōu mín tuán kè fù jùn xiàn, zhào juān tóng zhì yuán èr nián qián liáng. rén zǐ, lǐ hóng zhāng jūn kè qīng pǔ. shēn yù dū fǔ tòng chú juān shū chōu lí bī lēi zhū bì. guǐ chǒu, zhǔn jīng guān fèng jiǎn chéng dā fàng xiàn jīn. jiǎ yín, huí fěi wéi xián yáng děng chéng, yù shèng bǎo rù tóng guān dū jiǎo. yǐ mǎo, chǐ liè zhēng hū tú kè tú míng hào jí huáng jiāng. yǐ cáng shì mǐ píng, tíng diào fān bīng jí chuān xiǎng. zhào shùn zhí bǔ huáng. jǐ wèi, xú zhī míng qǐng zǔ zhāng liàng jī dài bīng rù diān. yù zé qí wèi huí rén xié zhì, bù yǔn. xīn yǒu, yù yán fáng shǎn fěi jù jié gān huí. rén xū, yù shèng bǎo fēn bīng fù shān xī, yīng guì chóu jìn shěng fáng wù. guǐ hài, yù shèng bǎo jiǎo wèi běi, duō lóng ā jiǎo wèi nán huí fěi, jiān gù zhèn píng. jiǎ zǐ, zī qiǎn lín zì qīng liàn zhòng huí diān. yǐ chǒu, shǎn huí wéi cháo yì. tè pǔ qīn děng yán hū lán kěn mín rì zhòng, qǐng shè lǐ shì tóng zhī děng zhí, yì xíng. mìng fù zhèn bāng xiāng bàn tán tíng xiāng jūn wù. bǐng yín, yù gè shěng qīng zhā liú pǐn. dīng mǎo, lǐ xù yí gěi jiǎ zhì sàng, yǐ táng xùn fāng zàn dài. mìng fú jì huì jǐng wén bàn lǐ cáng shì. mìng sēng gé lín qìn jié zhì huái běi jūn, jiǎo fǔ miáo niǎn. xīn wèi, shǎn huí xī cuàn tóng zhōu, cháo yì lù tōng. nì qiú hóng róng hǎi yì bào chāo jūn jiàng, lǜ suǒ bù kè guǎng dé. rén shēn, běi xīn jīng wéi jiě, hù fáng sù qīng. guǐ yǒu, gān huí cuàn fèng xiáng. yuè niǎn hé fàn xī chuān, xiàn zhú xī zhú shān. jiǎ xū, yǔn wáng dà chén qǐng, tíng sòng fèng yí shān líng, mìng yì jìn zhī qīn wáng gōng dài diǎn lǐ. zhèn jiāng shè guān zhēng yáng shuì. bǐng zǐ, yù shèng bǎo xí mǎ dé zhāo jūn zhù zhǎng wǔ yī dài, fáng huí fěi cuàn gān. zhuó léi zhèng wǎn shǎn xī tí dū. dīng chǒu, tái wān jūn jiě jiā yì wéi. guān jūn fù chù zhōu jí jìn yún. mìng zǒng bīng huáng kāi bǎng jiē tǒng tián zài tián jūn. wù yín, yǔn zhí lì zēng mù mǎ yǒng jī mǎ zéi. guān jūn fù qīng xī. mìng qí líng zhuān bàn yuán zhè jūn wù. jǐ mǎo, shān dōng jūn jiǎo niǎn fěi dà jié. shèng bǎo zòu bài huí fěi yú xié kǒu, xī ān jiě wéi, fěi cuàn wèi běi. yù yǐ zì biàn zé zhī. mìng léi zhèng wǎn xiāng bàn shèng bǎo jūn wù. fù zhè jiāng yú yáo, guǎng xī yáng shuò. yǐ yuè fěi cuàn wén xiāng, cù zhèng yuán shàn jūn fù hé luò.
八月辛亥朔,以台州民團克復郡縣,詔蠲同治元、二年錢糧。壬子,李鴻章軍克青浦。申諭督撫痛除捐輸、抽釐、逼勒諸弊。癸丑,准京官俸減成搭放現金。甲寅,回匪圍咸陽等城,諭勝保入潼關督剿。乙卯,褫哷徵呼圖克圖名號及黃韁。以藏事敉平,停調番兵及川餉。詔順直捕蝗。己未,徐之銘請阻張亮基帶兵入滇。諭責其為回人挾制,不允。辛酉,諭嚴防陝匪句結甘回。壬戌,諭勝保分兵赴山西,英桂籌晉省防務。癸亥,諭勝保剿渭北,多隆阿剿渭南回匪,兼顧鎮平。甲子,資遣林自清練眾回滇。乙丑,陝回圍朝邑。特普欽等言呼蘭墾民日眾,請設理事同知等職,議行。命傅振邦襄辦譚廷襄軍務。丙寅,諭各省清查流品。丁卯,李續宜給假治喪,以唐訓方暫代。命福濟會景紋辦理藏事。命僧格林沁節制淮北軍,剿撫苗、捻。辛未,陝回西竄同州,朝邑路通。逆酋洪容海詣鮑超軍降,率所部克廣德。壬申,北新涇圍解,滬防肅清。癸酉,甘回竄鳳翔。粵、捻合犯淅川,陷竹谿、竹山。甲戌,允王大臣請,停送奉移山陵,命議近支親王恭代典禮。鎮江設關徵洋稅。丙子,諭勝保檄馬德昭軍駐長武一帶,防回匪竄甘。擢雷正綰陝西提督。丁丑,台灣軍解嘉義圍。官軍復處州及縉雲。命總兵黃開榜接統田在田軍。戊寅,允直隸增募馬勇緝馬賊。官軍復青谿。命耆齡專辦援浙軍務。己卯,山東軍剿捻匪大捷。勝保奏敗回匪於斜口,西安解圍,匪竄渭北。諭以自便責之。命雷正綰襄辦勝保軍務。復浙江餘姚,廣西陽朔。以粵匪竄閿鄉,促鄭元善軍赴河、洛。
rùn bā yuè xīn sì shuò, qìng duān jūn fù jìn yún. jiǎ shēn, duō lóng ā jūn kè jīng zǐ guān. yǐ yǒu, è jūn fù zhú shān zhú xī. qián jūn fù tiān zhù qióng shuǐ. yuè fěi cuàn lǎo hé kǒu. huí fěi wéi jīng yáng, chì léi zhèng wǎn jūn jìn jiǎo. xī ān jiě yán. dīng hài, fǎ kù mén huí mín hù dòu, yù míng děng jiě sàn zhī. qù wén yù tán tíng xiāng bǔ zhí dōng jiè mǎ zéi. wù zǐ, huí fěi fù gōng xī ān. diān fěi yóu chuān cuàn zhuān píng. yuè fěi yóu wén xiāng cuàn yǒng níng. yǔn hé nán shōu zhǎng lú yán lí jì xiǎng. jǐ chǒu, hóng róng hǎi jiàng zhòng fù pàn, jù guǎng dé. xīn mǎo, duō lóng ā jūn jiǎo niǎn fěi dà jié, jiě shāng nán wéi. diào zhù nán yuàn jí hēi mǎ duì fù shān xī. rén chén, yù hán chāo yǔ tí dū jiāng zhōng yì shāng bàn guì zhōu jūn wù, dǔ jié lín zì qīng yōng zhòng rù qián. mìng lǐ táng jiē wèi jūn jī dà chén. yǐ dé lēi kè duō ěr jì děng zēng bīng xún hé fáng. jiǎ wǔ, yù gè shěng cái gé zhōu xiàn fú fèi. mìng jīng kòng àn jiàn zhuān zé àn chá shǐ xùn jū. yǐ wèi, zhào jiàn jǔ rén cái. mìng xuē huàn lǐ hóng zhāng bàn lǐ pǔ guó huàn yuē shì yí. chì gè shěng xùn jiě jīng xiǎng. bǐng shēn, mìng wō rén wèi dà xué shì. yù duō lóng ā è shǒu wǔ guān. wù xū, duō lóng ā jiǎo bó yǐng xī cuàn niǎn fěi dà jié, shǎng huáng mǎ guà. yuè fěi fù xiàn cí xī, guān jūn hé yīng fǎ jūn fù zhī, huá ěr méi yú zhèn. gēng zǐ, yù láo chóng guāng děng chóu jì jīng cāng mǐ gǔ, jiāng sū děng shěng xīn cáo zhēng shōu běn shǎi jiě jīng. zhāng liàng jī hé xú zhī míng cén yù yīng bá hù. yǔn fǎ jiāng lēi bó lēi dōng liú fáng níng bō. yù pān duó ān fǔ yún nán hàn huí. xīn chǒu, yǔn yuán jiǎ sān huí jí, mìng táng xùn fāng fù lín huái jiē bàn jūn wù, mǎ xīn yí zàn tǒng jiǎ sān jūn. céng guó fān qǐng jiǎn dà chén huì bàn jūn wù, shàng bù xǔ, réng wèi miǎn zhī, bìng chuán zhǐ cún wèn jí yì jiāng shì. yù jǐng lún děng yán jī jí lín jiào fěi. rén yín, mìng fù míng ā chí fù yáng zhōu xiāng bàn dōu xìng ā jūn wù. guǐ mǎo, shèng bǎo qǐng fǔ sān yuán děng chù huí fěi, bù xǔ. jiǎ chén, yǐ liú zhǎng yòu wèi liǎng guǎng zǒng dū. yǔn tián xìng shù zàn liú guì zhōu jiǎo fěi. yǐ sì, shí dá kāi cuàn qí jiāng děng chù, guān jūn jiǎo jī bài zhī. huí fěi cuàn bīn zhōu bǎo jī děng chù. bǐng wǔ, hé nán niǎn fěi lǐ rú yīng jiàng. wù shēn, shí dá kāi cuàn rén huái. jǐ yǒu, mìng guān wén wèi wén huá diàn dà xué shì, wō rén wèi wén yuān gé dà xué shì.
閏八月辛巳朔,慶端軍復縉雲。甲申,多隆阿軍克荊紫關。乙酉,鄂軍復竹山、竹谿。黔軍復天柱、邛水。粵匪竄老河口。回匪圍涇陽,飭雷正綰軍進剿。西安解嚴。丁亥,法庫門回民互斗,玉明等解散之。趣文煜、譚廷襄捕直、東界馬賊。戊子,回匪復攻西安。滇匪由川竄塼坪。粵匪由閿鄉竄永寧。允河南收長蘆鹽釐濟餉。己丑,洪容海降眾復叛,踞廣德。辛卯,多隆阿軍剿捻匪大捷,解商南圍。調駐南苑吉、黑馬隊赴山西。壬辰,諭韓超與提督江忠義商辦貴州軍務,堵截林自清擁眾入黔。命李棠階為軍機大臣。以德勒克多爾濟等增兵巡河防。甲午,諭各省裁革州縣浮費。命京控案件專責按察使訊鞫。乙未,詔薦舉人才。命薛煥、李鴻章辦理普國換約事宜。飭各省迅解京餉。丙申,命倭仁為大學士。諭多隆阿扼守武關。戊戌,多隆阿剿亳、潁西竄捻匪大捷,賞黃馬褂。粵匪復陷慈谿,官軍合英、法軍復之,華爾沒於陣。庚子,諭勞崇光等籌濟京倉米穀,江蘇等省新漕徵收本色解京。張亮基劾徐之銘、岑毓英跋扈。允法將勒伯勒東留防寧波。諭潘鐸安撫雲南漢、回。辛丑,允袁甲三回籍,命唐訓方赴臨淮接辦軍務,馬新貽暫統甲三軍。曾國藩請簡大臣會辦軍務,上不許,仍慰勉之,並傳旨存問疾疫將士。諭景綸等嚴緝吉林教匪。壬寅,命富明阿馳赴揚州襄辦都興阿軍務。癸卯,勝保請撫三原等處回匪,不許。甲辰,以劉長佑為兩廣總督。允田興恕暫留貴州剿匪。乙巳,石達開竄綦江等處,官軍剿擊敗之。回匪竄邠州、寶雞等處。丙午,河南捻匪李如英降。戊申,石達開竄仁懷。己酉,命官文為文華殿大學士,倭仁為文淵閣大學士。
jiǔ yuè xīn hài, xiào jìng chéng huáng hòu shēng fù tài miào, bān zhào tán ēn yǒu chà. yù niǎn cuàn nèi xiāng xīn yě. rén zǐ, yù shǐ liú qìng qǐng yǐ zhāo liú wáng kěn dì mǔ kè zhōu xiàn zhì jī, cóng zhī. jiǎ yín, yǔn shěn bǎo zhēn qǐng, tiāo liàn é bīng, zhuó chóu jīn tiē. yǐ mǎo, yǐ wén zōng fèng yí shān líng, juān jīng guò zhōu xiàn é fù. yù wén yù xuǎn liáng yǒu sī chóu bàn jī fǔ shuǐ lì. bǐng chén, zhí lì yāo rén wáng shǒu qīng děng biān zào nì shū, shì fā fú zhū. dīng sì, yù zhèng yuán shàn máo chǎng xī jiā jiǎo xī nán liǎng lù niǎn fěi. céng guó fān yán yù miáo pèi lín, yí shè qí zuì ér bù zī qí lì, wěi zhī. wù wǔ, guǎng dōng tǔ fěi huáng jīn lóng lǐ zhí huái děng chàng luàn, guān jūn tǎo píng zhī. qù duō lóng ā dū suǒ bù rù shǎn, qí cuàn suí zǎo zhī fěi, lìng mù tú shàn jūn jiǎo zhī. jǐ wèi, shèng bǎo qǐng diào miáo pèi lín rù shǎn zhù jiǎo, bù xǔ. chuān fěi cuàn níng shǎn, guān jūn bài zhī yú zǐ wǔ gǔ. gēng shēn, shí dá kāi cuàn tóng zǐ. guǐ hài, yǐ mǐn yuè lǔ shěng wán shì jūn xiǎng, yǔ jiāng chén yán yì, bìng yán dìng qiàn jiě jīng xiǎng chù fēn. jiǎ zǐ, yuè qiú lǐ xiù chéng dà jǔ yuán jīn líng. chén dé cái xiàn yīng chéng xiào gǎn, guān jūn fù zhī. ān huī jūn kè hú gōu zéi cháo. bǐng yín, sēng gé lín qìn jūn kè bó zhōu niǎn cháo. shǎn huí wéi fèng xiáng. gēng wǔ, féng zi cái kè tāng gāng zéi cháo. líng zhōu huí luàn. qù lǐ xù yí fù jūn. rén shēn, huí zhòng pū tóng cháo, yù shèng bǎo qīn wǎng dū jiǎo, léi zhèng wǎn dū jiǎo xián yáng yǐ běi. guǐ yǒu, zhè jūn fù shòu chāng. jiǎ xū, yǐ lè suǒ huí shāng, chǐ kù lún dà chén sè kè tōng é zhí, shù xīn jiāng. gé kù lún chá piào lòu guī. lǐ hóng zhāng jūn hé yīng fǎ jūn fù jiā dìng. yǔn hé lán lì yuē tōng shāng. yǐ hài, è jūn fù jīng shān. yuè fěi cuàn huáng bēi huáng ān. yù céng guó fān děng xuǎn wǔ biàn zài shàng hǎi níng bō xí wài guó bīng fǎ, lìng mǐn yuè děng shěng fǎng xíng. bǐng zǐ, yù jūn kè lóng jǐng zéi cháo. zhào sū tíng kuí céng wàng yán liú xī zài huáng péng nián zhū qí děng lái jīng, réng mìng gè shěng jǔ xíng tuán liàn. dīng chǒu, zhào jī fǔ xíng jiān bì qīng yě fǎ. yù céng guó fān děng yù xuǎn jiāng biàn yǎn xí wài guó chuán pào. jǐ mǎo, xiǎng tài miào.
九月辛亥,孝靜成皇后升祔太廟,頒詔覃恩有差。豫捻竄內鄉、新野。壬子,御史劉慶請以招流亡、墾地畝課州縣治績,從之。甲寅,允沈葆楨請,挑練額兵,酌籌津貼。乙卯,以文宗奉移山陵,蠲經過州縣額賦。諭文煜選良有司籌辦畿輔水利。丙辰,直隸妖人王守青等編造逆書,事發伏誅。丁巳,諭鄭元善、毛昶熙夾剿西南兩路捻匪。曾國藩言馭苗沛霖,宜赦其罪而不資其力,韙之。戊午,廣東土匪黃金籠、李植槐等倡亂,官軍討平之。趣多隆阿督所部入陝,其竄隨、棗之匪,令穆圖善軍剿之。己未,勝保請調苗沛霖入陝助剿,不許。川匪竄寧陝,官軍敗之於子午谷。庚申,石達開竄桐梓。癸亥,以閩、粵、魯省玩視軍餉,予疆臣嚴議,並嚴定欠解京餉處分。甲子,粵酋李秀成大舉援金陵。陳得才陷應城、孝感,官軍復之。安徽軍克湖溝賊巢。丙寅,僧格林沁軍克亳州捻巢。陝回圍鳳翔。庚午,馮子材克湯岡賊巢。靈州回亂。趣李續宜赴軍。壬申,回眾撲同、朝,諭勝保親往督剿,雷正綰督剿咸陽以北。癸酉,浙軍復壽昌。甲戌,以勒索回商,褫庫倫大臣色克通額職,戍新疆。革庫倫茶票陋規。李鴻章軍合英、法軍復嘉定。允荷蘭立約通商。乙亥,鄂軍復京山。粵匪竄黃陂、黃安。諭曾國藩等選武弁在上海、寧波習外國兵法,令閩、粵等省仿行。丙子,豫軍克龍井賊巢。召蘇廷魁、曾望顏、劉熙載、黃彭年、朱琦等來京,仍命各省舉行團練。丁丑,詔畿輔行堅壁清野法。諭曾國藩等豫選將弁演習外國船炮。己卯,享太廟。
dōng shí yuè gēng chén shuò, chuān jūn kè lóng chǎng, fěi shǒu lǐ yǒng hé děng fú zhū, shǎng tí dū hú zhōng hé huáng mǎ guà. xīn sì, yuè fěi dà gǔ wéi nán xiáng děng chù hù jūn. shèng bǎo fù tóng guān jiǎo fěi. guǐ wèi, hú nán yuán jūn huì fù xiū rén. mìng láo chóng guāng fù qián chá bàn tián xìng shù shā jiào mín àn. yǐ zhāng kǎi sōng jiē bàn guǎng xī jūn wù. bǐng xū, wén zōng xiǎn huáng dì xiào dé xiǎn huáng hòu shēng fù fèng xiān diàn, shàng qīn yì xíng lǐ. wù zǐ, mìng ruì cháng xié bàn dà xué shì. jǐ chǒu, mìng cáo yù yīng wèi jūn jī dà chén. gēng yín, yù jūn jiǎo niǎn shèng zhī, jiě lín yǐng wéi. qù shèng bǎo fù tóng cháo jiǎo fěi. shèng bǎo réng qǐng diào miáo pèi lín fù shǎn, yù yán chì zhī. guān jūn fù fèng huà. xú zhī míng yán zhāo fǔ xìng yì huí fěi. yù chēng qí wèi diān huí suǒ zhì. lìng pān duó jié huí wěi yuán, wú bǐ zhī míng yù qián shì. xīn mǎo, yán ān huí fěi zuò luàn. yīng guì bàn hé qū bǎo dé tuán fáng. mìng lǐ hóng zhāng xuǎn jiāng tǒng cháng shèng jūn, shí shòu jiāng sū xún fǔ. gān huí cuàn bī huā mǎ chí. guǐ sì, qián jūn jiǎo bài shí dá kāi, zūn yì wéi jiě. shí dá kāi cuàn rén huái. yǐ wèi, yù fèng tiān yán jī dào fěi. cái gù yáng jiāng huá ěr suǒ bù bīng yǒng. zhǔn é bīng chuán zài shàng hǎi zhù jiǎo, wú rù jiāng. dìng sì hòu wài rén lǐng bīng wú yì fú sè lì. dé léng é jūn kuì yú shān dōng, zhào chǐ zhí chá bàn. bǐng shēn, níng xià jūn jiǎo huí shī lì. shǎn huí cuàn qīng shuǐ. wù xū, mìng sēng gé lín qìn jiǎo shān dōng fú fěi. jǐ hài, jiāng nán jūn jī tuì jīn zhù guān zéi. gēng zǐ, tán tíng xiāng bà. mìng dīng yōu àn chá shǐ yán jìng míng shǔ shān dōng xún fǔ, bàn lǐ jūn wù. guǐ mǎo, mìng mù téng ā xiāng bàn shèng bǎo jūn wù. yǐ sì, yù xíng bù: jīn nián lì tíng jù jué, hé guì qīng tǒng bīng shī lǜ, jǐn yǔ zhǎn hòu, yǐ shǔ fǎ wài zhī rén. zī yǐ jiè qī, ruò yīn tíng jù zài huǎn, jiǔ jī xiǎn lù, hé yǐ xiè sǐ shì zhě jì yì wàn shēng líng, zhe jí chù jué. zì hòu rú yù tíng jù zhī nián, qíng zuì zhòng dà zhī fàn, réng tè zòu wén qǔ zhǐ. chū, xú zhī míng wěi huí rén mǎ lián shēng shǔ ān yì zhèn, huí fěi yīn jù pǔ ān chéng. zhì shì, shì wén. yù zhī míng chè huí mǎ lián shēng, xùn chá niàng biàn qíng xíng jù zòu.
冬十月庚辰朔,川軍克龍場,匪首李永和等伏誅,賞提督胡中和黃馬褂。辛巳,粵匪大股圍南翔等處滬軍。勝保赴潼關剿匪。癸未,湖南援軍會復修仁。命勞崇光赴黔察辦田興恕殺教民案。以張凱嵩接辦廣西軍務。丙戌,文宗顯皇帝、孝德顯皇后升祔奉先殿,上親詣行禮。戊子,命瑞常協辦大學士。己丑,命曹毓瑛為軍機大臣。庚寅,豫軍剿捻勝之,解臨潁圍。趣勝保赴同、朝剿匪。勝保仍請調苗沛霖赴陝,諭嚴斥之。官軍復奉化。徐之銘言招撫興義回匪。諭稱其為滇回所制。令潘鐸截回委員,毋俾之銘預黔事。辛卯,延安回匪作亂。英桂辦河曲、保德團防。命李鴻章選將統常勝軍,實授江蘇巡撫。甘回竄逼花馬池。癸巳,黔軍剿敗石達開,遵義圍解。石達開竄仁懷。乙未,諭奉天嚴緝盜匪。裁故洋將華爾所部兵勇。准俄兵船在上海助剿,毋入江。定嗣後外人領兵毋易服色例。德楞額軍潰於山東,詔褫職查辦。丙申,寧夏軍剿回失利。陝回竄清水。戊戌,命僧格林沁剿山東幅匪。己亥,江南軍擊退金柱關賊。庚子,譚廷襄罷。命丁憂按察使閻敬銘署山東巡撫,辦理軍務。癸卯,命穆騰阿襄辦勝保軍務。乙巳,諭刑部:「今年例停句決,何桂清統兵失律,僅予斬候,已屬法外之仁。茲已屆期,若因停句再緩,久稽顯戮,何以謝死事者暨億萬生靈,著即處決。自後如遇停句之年,情罪重大之犯,仍特奏聞取旨。」初,徐之銘委回人馬聯升署安義鎮,回匪因踞普安城。至是,事聞。諭之銘撤回馬聯升,迅查釀變情形具奏。
shí yī yuè jǐ yǒu shuò, rì yǒu shí zhī. yǐ shěn hóng fù shǔ guì zhōu tí dū, jiē bàn tián xìng shù jūn wù. gēng xū, zhuó zhǎng shā zhī fǔ dīng bǎo zhēn shǔ shān dōng àn chá shǐ. rén zǐ, zhèng yuán shàn yǐ fèi chí, jiàng dào yuán. mìng zhāng zhī wàn shǔ hé nán xún fǔ. yù máo chǎng xī cái suǒ bù bīng yǒng. tái wān huì fěi xiàn dǒu lìu mén. jiǎ yín, chǐ huáng bīn zhí, chè qí bāng bàn, mìng wú quán měi jiē tǒng shuǐ shī, guī céng guó fān dōu xìng ā jié zhì. bǐng chén, wēng xīn cún zú, zèng tài bǎo. céng guó quán jūn jiǎo jīn líng yuán zéi dà jié, shǎng guó quán jí xiāo fú sì huáng mǎ guà. wù wǔ, guān jūn hé yīng fǎ jūn fù shàng yú shèng xīn chāng. jǐ wèi, péng yùn zhāng zú. gēng shēn, jīn líng yuè fěi cuàn rǎo gāo zī, féng zi cái jūn jī tuì zhī. rén xū, shèng bǎo zuò jiāo zì qī wǎng, chǐ zhí dǎi wèn. yù zhí lì jǔ xíng bǎo jiǎ. yù ruì lín yán jī rè hé fěi tú. guǐ hài, qín jù kuí jiǎo fěi guān xiàn méi yú zhèn. jiǔ fú zhōu zéi fù xiàn hé zhōu hán shān cháo xiàn. yǐ chǒu, xuān shì shèng bǎo zuì zhuàng, jí qí zī, shǎng suǒ bù bīng yǒng. shòu duō lóng ā qīn chà dà chén, jiē tǒng shèng bǎo suǒ bù gè jūn. bǐng yín, chuān fěi xiàn fó píng, guān jūn fù zhī. chuān fěi fù xiàn lüè yáng. jǐ sì, yuè fěi cuàn xiàn qí mén. píng luó huí fěi luàn. xīn wèi, yán jìng míng qǐng zhōng zhì, bù yǔn. yǐ hài, shān dōng jiàng zhòng pàn, xiàn pú zhōu. mìng zhāng liàng jī yǐ zǒng dū xián shǔ guì zhōu xún fǔ, jiān shǔ tí dū, chè shǔ xún fǔ hán chāo shǔ tí dū tián xìng shù rèn, hòu chá bàn. bǐng zǐ, shí dá kāi xiàn yún lián. chuān fěi xiàn liǎng dāng, xuán fù zhī. dīng chǒu, fǎ shǐ yǐ jiào shì bèi qiāng, zé tián xìng shù dǐ cháng, bù xǔ.
十一月己酉朔,日有食之。以沈宏富署貴州提督,接辦田興恕軍務。庚戌,擢長沙知府丁寶楨署山東按察使。壬子,鄭元善以廢弛,降道員。命張之萬署河南巡撫。諭毛昶熙裁所部兵勇。台灣會匪陷斗六門。甲寅,褫黃彬職,撤其幫辦,命吳全美接統水師,歸曾國藩、都興阿節制。丙辰,翁心存卒,贈太保。曾國荃軍剿金陵援賊大捷,賞國荃及蕭孚泗黃馬褂。戊午,官軍合英、法軍復上虞、嵊、新昌。己未,彭蘊章卒。庚申,金陵粵匪竄擾高資,馮子材軍擊退之。壬戌,勝保坐驕恣欺罔,褫職逮問。諭直隸舉行保甲。諭瑞麟嚴緝熱河匪徒。癸亥,秦聚奎剿匪冠縣沒於陣。九洑洲賊復陷和州、含山、巢縣。乙丑,宣示勝保罪狀,籍其貲,賞所部兵勇。授多隆阿欽差大臣,接統勝保所部各軍。丙寅,川匪陷佛坪,官軍復之。川匪復陷略陽。己巳,粵匪竄陷祁門。平羅回匪亂。辛未,閻敬銘請終制,不允。乙亥,山東降眾叛,陷濮州。命張亮基以總督銜署貴州巡撫,兼署提督,撤署巡撫韓超、署提督田興恕任,候查辦。丙子,石達開陷筠連。川匪陷兩當,旋復之。丁丑,法使以教士被戕,責田興恕抵償,不許。
shí èr yuè wù yín shuò, yù jiāng zhè děng chù bèi zéi xié cóng, chéng xīn guī shùn zhě, wú lùn cóng zéi jiǔ zàn, jūn xǔ tóu chéng. yù céng guó fān táng xùn fāng fēn jūn zhù zhèng yáng guān shòu zhōu. gēng chén, bái qí wén yǒu zuì chǐ dǐng dài, dǎi zhì zhī. xīn sì, duō lóng ā pò huí fěi yú tóng zhōu. rén wǔ, mìng jīng zhōu fù dōu tǒng sà sà bù fù zhí lǔ jiǎo zéi. guǐ wèi, jiāng nán jūn fù jī xī qí mén. bào chāo dīng mǔ yōu, mìng gǎi wèi shǔ zhí, réng liú yíng. guān jūn fù pú zhōu. yǐ yǒu, zuǒ zōng táng jūn fù yán zhōu. bǐng xū, mìng léi zhèng wǎn bāng bàn duō lóng ā jūn wù, jiāng jūn mù téng ā huì yīng qǐ bàn lǐ shěng chéng fáng shǒu shì yí. dīng hài, yù zuǒ zōng táng děng bǎo jǔ xiāng jí rén cái. guǎng xī fěi xiàn xī níng. wù zǐ, huí fěi xiàn jīng yáng. sòng jǐng shī pàn yú shān xī. diào a lā shàn è ěr duō sī méng bù bīng zhù jiǎo níng xià píng luó huí fěi. shēn yù jǔ xiào lián fāng zhèng. yuè fěi cuàn píng lì. hé zhōu huí fěi sì rǎo, ēn lín jiǎo zhī. yǔn pǔ lǔ shì huàn yuē. diān fěi xiàn jǐng dōng. gǎi lìng xí bǎo tián jūn yuán jiāng xī. yù jiāng zhōng yì jié zhì yuán guì gè jūn. shān dōng cuàn fěi rǎo jì zhōu zǎo qiáng, yù wén yù děng hé jiǎo. jiǎ wǔ, guǎng dōng jǔ rén guì wén càn jìn jīng xué cóng shū, zhào jiā miǎn. bǐng shēn, guān jūn fù xīn níng, fù huò qiū. shí dá kāi zài xiàn gāo xiàn, xuán fù zhī. dīng yǒu, mìng shì láng chóng hòu bāng bàn zhí lì fáng jiǎo. zhào liú zhǎng yòu lái jīng, mìng yàn duān shū kūn shòu shāng bàn guǎng dōng jūn wù. wù xū, yuè fěi yóu yún yáng cuàn xìng ān, yù duō lóng ā děng huì jiǎo. gēng zǐ, zéi mù luò guó zhōng děng yǐ cháng shú zhāo wén jiàng. rén yín, yù mù téng ā yīng qǐ bàn lǐ xī ān fáng jiǎo, duō lóng ā jiān gù shěng fáng. gān fěi cuàn xiàn lǒng zhōu, zhī zhōu shào fǔ sǐ zhī. guǐ mǎo, zhào xuē huàn lái jīng, yǐ lǐ hóng zhāng zàn shǔ tōng shāng dà chén. jiǎ chén, zéi fěi cuàn yǒng nián hán dān děng chù, yǐ qiān yán yí wù chǐ wén yù zhē kè dūn bù zhí, bìng qiǎn shù. yǐ liú zhǎng yòu wèi zhí lì zǒng dū, yàn duān shū shǔ liǎng guǎng zǒng dū. yù tí dū bǎo shān jiē bàn zhí dōng jiāo jiè shì wù. yǐ sì, xiá jì tài miào. bǐng wǔ, yuè fěi fù cuàn níng shǎn. dīng wèi, yuè fěi wéi xìng ān, fēn cuàn hàn zhōng. shì yuè, miǎn sì chuān róng chāng děng xiàn fú jiàn ōu níng děng xiàn bèi rǎo é fù, jiāng nán hú tān jī qiàn dì zū.
十二月戊寅朔,諭江、浙等處被賊脅從,誠心歸順者,無論從賊久暫,均許投誠。諭曾國藩、唐訓方分軍駐正陽關、壽州。庚辰,白齊文有罪褫頂帶,逮治之。辛巳,多隆阿破回匪於同州。壬午,命荊州副都統薩薩布赴直、魯剿賊。癸未,江南軍復績溪、祁門。鮑超丁母憂,命改為署職,仍留營。官軍復濮州。乙酉,左宗棠軍復嚴州。丙戌,命雷正綰幫辦多隆阿軍務,將軍穆騰阿會瑛棨辦理省城防守事宜。丁亥,諭左宗棠等保舉湘籍人才。廣西匪陷西寧。戊子,回匪陷涇陽。宋景詩叛於山西。調阿拉善、鄂爾多斯蒙部兵助剿寧夏平羅回匪。申諭舉孝廉方正。粵匪竄平利。河州回匪肆擾,恩麟剿之。允普魯士換約。滇匪陷景東。改令席寶田軍援江西。諭江忠義節制援桂各軍。山東竄匪擾冀州、棗強,諭文煜等合剿。甲午,廣東舉人桂文燦進經學叢書,詔嘉勉。丙申,官軍復新寧,復霍丘。石達開再陷高縣,旋復之。丁酉,命侍郎崇厚幫辦直隸防剿。召劉長佑來京,命晏端書、昆壽商辦廣東軍務。戊戌,粵匪由鄖陽竄興安,諭多隆阿等會剿。庚子,賊目駱國忠等以常熟、昭文降。壬寅,諭穆騰阿、瑛棨辦理西安防剿,多隆阿兼顧省防。甘匪竄陷隴州,知州邵輔死之。癸卯,召薛煥來京,以李鴻章暫署通商大臣。甲辰,賊匪竄永年、邯鄲等處,以遷延貽誤褫文煜、遮克敦布職,並遣戍。以劉長佑為直隸總督,晏端書署兩廣總督。諭提督寶山接辦直、東交界事務。乙巳,祫祭太廟。丙午,粵匪復竄寧陝。丁未,粵匪圍興安,分竄漢中。是月,免四川榮昌等縣、福建甌寧等縣被擾額賦,江南湖灘積欠地租。
shì suì, cháo xiān liú qiú rù gòng.
是歲,朝鮮、琉球入貢。
èr nián guǐ hài chūn zhēng yuè wù shēn shuò, miǎn cháo hè. shòu zhāng zhī wàn hé nán xún fǔ. xīn hài, yǔ shào xìng shāng wáng yáng jiāng lēi bó lēi dōng yōu xù. jiǎ yín, zhào céng guó fān dōu xìng ā děng jǔ kān shèng shuǐ shī zǒng bīng zhě. fěi xiàn wǔ yì, guān jūn xuán fù zhī. guǎng xī jūn fù lián táng. wù wǔ, yuè fěi xiàn xìng ān fǔ zhèn liǎng chéng. shǎn xī huí fěi cuàn hù xiàn, cóng yīng qǐ qǐng, liú mǎ dé zhāo bàn shěng fáng. bǐng yín, bào chāo děng jūn fù qīng yáng. wù chén, mìng lǐ huán fù shǎn, jiē bàn hàn nán jūn wù. gēng wǔ, zhān duì qiú jiū dé ěr gé tè tǔ sī rǎo bā táng lǐ táng. xīn wèi, jī nán cuàn fěi píng. jiǎ xū, yǐ fèng xiáng kùn shǒu bàn nián, zhào zé yīng qǐ yí wù, qù léi zhèng wǎn chí jiù jiě wéi.
二年癸亥春正月戊申朔,免朝賀。授張之萬河南巡撫。辛亥,予紹興傷亡洋將勒伯勒東優恤。甲寅,詔曾國藩、都興阿等舉堪勝水師總兵者。匪陷武邑,官軍旋復之。廣西軍復蓮塘。戊午,粵匪陷興安府、鎮兩城。陝西回匪竄鄠縣,從瑛棨請,留馬德昭辦省防。丙寅,鮑超等軍復青陽。戊辰,命李桓赴陝,接辦漢南軍務。庚午,瞻對酋糾德爾格忒土司擾巴塘、里塘。辛未,畿南竄匪平。甲戌,以鳳翔困守半年,詔責瑛棨貽誤,趣雷正綰馳救解圍。
èr yuè dīng chǒu shuò, zuǒ zōng táng jūn fù jīn huá tāng xī lóng yóu lán xī. wù yín, yǐ lǐ hóng zhāng yán, yù liǎng hú yòng cáo zhé gòu mǐ yùn jīng, miǎn qí shuì. gēng chén, lǐ xiù chéng děng dù jiāng běi fàn, guān jūn jī bài zhī. chuān jūn jiǎo shí dá kāi, pò zhī. guì zhōu huí fěi xiàn ān nán xìng yì. xīn sì, jí lín jūn bài cháo yáng liú fěi yú xìng kǎi hú, yù wú lìng cuàn rù é jiè. duō lóng ā jiǎo huí fěi dà jié, kè qiāng bái zhèn děng zéi cháo. rén wǔ, shǎn xī tuán yǒng fù xìng ān. yuè fěi cuàn hàn yīn zǐ yáng. lǐ shì zhōng qǐng chǐ zhí shú shèng bǎo zuì, bù xǔ. yuè fěi cuàn xiàn bāo chéng, xuán fù zhī. guǐ wèi, fù yǒng kāng wǔ yì. yǐ yǒu, tán tíng xiāng fù dōng chāng jiǎo fěi. dīng hài, zuǒ zōng táng yí jūn lán xī. dōng yáng yì wū pǔ jiāng jù zéi jūn dùn. jǐ chǒu, sēng gé lín qìn jūn kè zhì hé jí zéi cháo, niǎn shǒu zhāng luò xíng fú zhū. dé zhǐ jiā jiǎng, réng yǐ qīn wáng shì xí wǎng tì. miǎn méng bó děng shǔ qián cáo èr nián. gēng yín, níng xià píng luó huí fěi tóu chéng. xīn mǎo, yǐ qìng yún wèi níng xià jiāng jūn. guǐ sì, jī nán fěi zhāng xī zhū cuàn dà míng, yǐ chóng hòu shī jī qiè zé zhī, qù liú zhǎng yòu fù zhí lì. féng zi cái bài zéi yú zhèn jiāng. yǐ wèi, zuǒ zōng táng jūn fù shào xìng tóng lú. bǐng shēn, mǎn qìng děng jiǎo bàn zhān duì nì fěi. huáng guó ruì jūn kè tán chéng xiàn zhǎng chéng fěi cháo. yǐ zhuī zéi chí yán, chǐ chóng hòu zhí, liú rèn. dōng fěi cuàn qǔ zhōu píng xiāng. gēng zǐ, yù ēn lín děng, gān sù huí fěi wú qīng yì fǔ. rén yín, yǔn píng ruì qǐng, kěn wū lǔ mù qí děng chù xián huāng mǎ chǎng, shēng kē jì xiǎng, yǐ tún tián zhī dì, fēn gěi tún bīng. guǐ mǎo, yuè fěi xiàn jiāng pǔ. guǎng dōng fěi jù xìn yí, kūn shòu jiǎo zhī. jiǎ chén, zhè dōng sù qīng, juān xīn fù gè fǔ zhōu xiàn qián cáo èr nián. yǐ sì, qù yán jìng míng fù dōng chāng bàn lǐ jūn wù. huí fěi mǎ huà lóng jiū dǎng wéi líng zhōu, xuán fù gù yuán tóu chéng. shí dá kāi yóu diān cuàn xù yǒng. bǐng wǔ, zhào jiāng chén shèn xuǎn mù lìng, báo fù qīng yáo, shān chú fán kē, yǔ mín gēng shǐ. shì yuè, miǎn qīng shén bīng rǎo èr nián bū fù.
二月丁丑朔,左宗棠軍復金華、湯溪、龍游、蘭谿。戊寅,以李鴻章言,諭兩湖用漕折購米運京,免其稅。庚辰,李秀成等渡江北犯,官軍擊敗之。川軍剿石達開,破之。貴州回匪陷安南、興義。辛巳,吉林軍敗朝陽流匪於興凱湖,諭毋令竄入俄界。多隆阿剿回匪大捷,克羌白鎮等賊巢。壬午,陝西團勇復興安。粵匪竄漢陰、紫陽。李世忠請褫職贖勝保罪,不許。粵匪竄陷褒城,旋復之。癸未,復永康、武義。乙酉,譚廷襄赴東昌剿匪。丁亥,左宗棠移軍蘭谿。東陽、義烏、浦江踞賊均遁。己丑,僧格林沁軍克雉河集賊巢,捻首張洛行伏誅。得旨嘉獎,仍以親王世襲罔替。免蒙、亳等屬錢漕二年。庚寅,寧夏平羅回匪投誠。辛卯,以慶昀為寧夏將軍。癸巳,畿南匪張錫珠竄大名,以崇厚失機切責之,趣劉長佑赴直隸。馮子材敗賊於鎮江。乙未,左宗棠軍復紹興、桐廬。丙申,滿慶等剿辦瞻對逆匪。黃國瑞軍克郯城縣長城匪巢。以追賊遲延,褫崇厚職,留任。東匪竄曲周、平鄉。庚子,諭恩麟等,甘肅回匪毋輕議撫。壬寅,允平瑞請,墾烏魯木齊等處閒荒馬廠,升科濟餉,以屯田之地,分給屯兵。癸卯,粵匪陷江浦。廣東匪踞信宜,昆壽剿之。甲辰,浙東肅清,蠲新復各府州縣錢漕二年。乙巳,趣閻敬銘赴東昌辦理軍務。回匪馬化龍糾黨圍靈州,旋赴固原投誠。石達開由滇竄敘永。丙午,詔疆臣慎選牧令,薄賦輕徭,刪除煩苛,與民更始。是月,免青神兵擾二年逋賦。
sān yuè wù shēn, shēn jìn hé nán yù zhēng qián liáng. xīn hài, mìng chóng hòu huí sān kǒu tōng shāng dà chén rèn. rén zǐ, mìng liú zhǎng yòu jié zhì zhí lì zhū jūn. yù shěn bǎo zhēn bàn jiāo shè dāng chí píng, wú lìng shēn mín shēng xìn. guǐ chǒu, yù céng guó fān tǒng chóu jiāng běi jūn wù. yǐ mǎo, shǎn nán yuè fěi xiàn zǐ yáng, xuán fù zhī. yún nán yí xī nì fěi fàn kūn míng, pān duó sǐ zhī. yǐ jiǎ hóng zhào wèi yún nán xún fǔ. bǐng chén, lǐ hóng zhāng jūn kè fú shān kǒu. mìng yīng jiāng gē dēng yuē shù cháng shèng jūn. dīng sì, niǎn fěi xiàn má chéng, wù wǔ, bī wǔ chāng shěng yuán. chì chǔ yù hé jūn gōng jiǎo. jǐ wèi, juān zhè jiāng xī ān qián liáng èr nián. gēng shēn, dān guó qiǎn shǐ lā sī nà fú yì lì shāng yuē. yáng jiāng dá ěr dì fú zhèn wáng, yōu xù. huí fěi wéi píng liáng. yǐ gān sù jiǎo zéi qiān yán, chǐ shǔ tí dū dìng ān zhí, dǎi wèn. jiǎ zǐ, qí líng qiān fú zhōu jiāng jūn. yǐ zuǒ zōng táng wèi mǐn zhè zǒng dū, jié zhì liǎng shěng jūn wù. yǐ céng guó quán wèi zhè jiāng xún fǔ, réng tǒng bīng guī jīn líng, zōng táng jiān shǔ zhī. tíng fú jiàn běn nián lì gòng. yǐ chǒu, mìng wáng dà chén fù hé shèng bǎo qíng zuì. níng guó yuè fěi cuàn dōng liú jiàn dé. yǔ qín rú máo hēng míng rú lǚ nán cóng sì wén miào. bǐng yín, méng chéng niǎn shǒu jiǎ wén bīn fú zhū. shǎn nán yuè fěi xiàn miǎn xiàn. guì zhōu zǒng bīng luó xiào lián jūn fù dìng fān zhǎng zhài dú shān lì bō. dīng mǎo, céng guó fān yǐ shī shǒu jiāng pǔ děng chéng juān jí, chǐ lǐ shì zhōng bāng bàn. shí shòu wú táng cáo yùn zǒng dū, réng jié zhì jiāng běi jūn wù. yù fǔ xún jiāng běi nán mín. jǐ sì, wàn shòu jié, tíng shòu hè. gēng wǔ, miáo pèi lín fù pàn. guān wén děng jié jiǎo qí zhōu cuàn zéi. guǐ yǒu, chǐ xú zhī míng zhí, dǎi wèn. yǔ pān duó shì zhí. yǐ yǔ zé xī shǎo, zhào qīng lǐ shù yù. jiǎ xū, mìng fú jì jǐng wén chá bàn xī zàng qǐ xìn shì. yǐ hài, lǐ hóng zhāng jūn fù tài cāng. lóng dé huí fěi luàn. huáng guó ruì jūn píng yí zhōu gùn fěi. bǐng zǐ, zhào chá xù shǎn gān xùn nán bèi hài liáng shàn huí zhòng, xún zhào yún nán yì rú zhī. shì yuè, shàng lián yì dà gāo diàn qí yǔ.
三月戊申,申禁河南豫徵錢糧。辛亥,命崇厚回三口通商大臣任。壬子,命劉長佑節制直隸諸軍。諭沈葆楨辦交涉當持平,毋令紳民生釁。癸丑,諭曾國藩統籌江北軍務。乙卯,陝南粵匪陷紫陽,旋復之。雲南迤西逆匪犯昆明,潘鐸死之。以賈洪詔為雲南巡撫。丙辰,李鴻章軍克福山口。命英將戈登約束常勝軍。丁巳,捻匪陷麻城,戊午,偪武昌省垣。飭楚、豫合軍攻剿。己未,蠲浙江西安錢糧二年。庚申,丹國遣使拉斯那弗議立商約。洋將達耳第福陣亡,優恤。回匪圍平涼。以甘肅剿賊遷延,褫署提督定安職,逮問。甲子,耆齡遷福州將軍。以左宗棠為閩浙總督,節制兩省軍務。以曾國荃為浙江巡撫,仍統兵規金陵,宗棠兼署之。停福建本年例貢。乙丑,命王大臣覆覈勝保情罪。寧國粵匪竄東流、建德。予秦儒毛亨、明儒呂枬從祀文廟。丙寅,蒙城捻首賈文彬伏誅。陝南粵匪陷沔縣。貴州總兵羅孝連軍復定番、長寨、獨山、荔波。丁卯,曾國藩以失守江浦等城鐫級,褫李世忠幫辦。實授吳棠漕運總督,仍節制江北軍務。諭拊循江北難民。己巳,萬壽節,停受賀。庚午,苗沛霖復叛。官文等截剿蘄州竄賊。癸酉,褫徐之銘職,逮問。予潘鐸世職。以雨澤稀少,詔清理庶獄。甲戌,命福濟、景紋查辦西藏啟釁事。乙亥,李鴻章軍復太倉。隆德回匪亂。黃國瑞軍平沂州棍匪。丙子,詔察恤陝、甘殉難被害良善回眾,尋詔雲南亦如之。是月,上連詣大高殿祈雨。
xià sì yuè wù yín, yù shǐ wú tái shòu yǐ shū zòu tǎn shèng bǎo, chǐ zhí. miáo pèi lín xiàn huái yuǎn. shān dōng fěi liú dé péi jù zī chuān. jǐ mǎo, guān jūn jiǎo jī nán fěi, zhāng xī zhū děng cuàn gāo táng, xún fú zhū. gēng chén, yuè niǎn gè fěi cuàn rǎo lú jiāng tóng shū jí huáng zhōu. yù céng guó fān zhù shǒu ān qìng, wù chè jīn líng zhī wéi. rén wǔ, duō lóng ā jūn kè xiào yì fěi cháo. chì liú róng tǒng jūn yuán shǎn. miǎn zhè jiāng bèi xiàn gè dì é liáng. jiǎ shēn, miáo pèi lín wéi shòu zhōu lù ān, qù sēng gé lín qìn tǎo zhī. yuè fěi jù tài píng shí dài, zuǒ zōng táng shěn bǎo zhēn huì fáng. duō lóng ā jūn kè cāng tóu fěi cháo, shǎn dōng sù qīng. miáo pèi lín xiàn yǐng shàng, fàn méng chéng. mìng liú zhǎng yòu dū bàn zhí lǔ yù jiāo jiè jiǎo fěi shì wù. yǐ yǒu, liú diǎn jūn fù yī xiàn. mìng shì láng xuē huàn zài zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén bàn shì. wù zǐ, yǔn yīng guì huí zhù tài yuán. gēng yín, liú zhǎng yòu yán fěi shǒu yáng míng lǐng děng tóu chéng. gān sù huí fěi xiàn yán chá, fàn jìng níng, mǎ dé zhāo fù qìng yáng jìn jiǎo. rén chén, gàn jūn bài zéi qí mén, nì qiú hú dǐng wén fú zhū. guǐ sì, lǐ xù yí qǐng kāi shǔ quē, yǔn zhī. yǐ táng xùn fāng wèi ān huī xún fǔ. lǐ hóng zhāng qiǎn chéng xué qǐ děng jūn báo kūn shān. jīng zhōu jūn jī huí fěi, shèng zhī. jiǎ wǔ, lǐ bù yì dìng xiān xián xiān rú sì diǎn wèi cì, bān xíng gè shěng. yǐ wèi, kāi kěn zhí lì xīn chéng yī dài dào tián. yán jìng míng fù zī chuān dū jiǎo. niǎn fěi huí cuàn hé nán, zǒng bīng yú jì chāng děng sǐ zhī, mìng zhāng yào jiē tǒng qí jūn. dīng yǒu, yǐ wǎn fěi fēn cuàn jiāng è, ān qìng kě yú, zhào céng guó fān zhī zhǔ jiān nán, bèi jiā jǐn shèn. zuǒ zōng táng jūn fù yī xiàn. yǐ láo chóng guāng wèi yún guì zǒng dū. dǎi zhì tián xìng shù yǐ xiè fǎ rén. gēng zǐ, yuè niǎn gè fěi fàn fèng tái dìng yuǎn, guān jūn jī tuì zhī. xīn chǒu, cì wēng céng yuán děng èr bǎi rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. tíng sì chuān mǔ juān. guǐ mǎo, chéng xué qǐ děng jūn fù kūn shān xīn yáng. guān jūn bài zéi qiú lǐ xiù chéng yú shí jiàn bù. yǐ sì, huí fěi fù fàn xī ān, jī tuì zhī. shì yuè, lián qí yǔ. miǎn tài cāng děng zhōu xiàn é fù.
夏四月戊寅,御史吳台壽以疏奏袒勝保,褫職。苗沛霖陷懷遠。山東匪劉得培踞淄川。己卯,官軍剿畿南匪,張錫珠等竄高唐,尋伏誅。庚辰,粵、捻各匪竄擾廬江、桐、舒及黃州。諭曾國藩駐守安慶,勿撤金陵之圍。壬午,多隆阿軍克孝義匪巢。飭劉蓉統軍援陝。免浙江被陷各地額糧。甲申,苗沛霖圍壽州、六安,趣僧格林沁討之。粵匪踞太平、石埭,左宗棠、沈葆楨會防。多隆阿軍克倉頭匪巢,陝東肅清。苗沛霖陷潁上,犯蒙城。命劉長佑督辦直、魯、豫交界剿匪事務。乙酉,劉典軍復黟縣。命侍郎薛煥在總理各國事務衙門辦事。戊子,允英桂回駐太原。庚寅,劉長佑言匪首楊明嶺等投誠。甘肅回匪陷鹽茶,犯靜寧,馬德昭赴慶陽進剿。壬辰,贛軍敗賊祁門,逆酋胡鼎文伏誅。癸巳,李續宜請開署缺,允之。以唐訓方為安徽巡撫。李鴻章遣程學啟等軍薄崑山。涇州軍擊回匪,勝之。甲午,禮部議定先賢、先儒祀典位次,頒行各省。乙未,開墾直隸新城一帶稻田。閻敬銘赴淄川督剿。捻匪回竄河南,總兵余際昌等死之,命張曜接統其軍。丁酉,以皖匪紛竄江、鄂,安慶可虞,詔曾國藩搘拄艱難,倍加謹慎。左宗棠軍復黟縣。以勞崇光為雲貴總督。逮治田興恕以謝法人。庚子,粵、捻各匪犯鳳台、定遠,官軍擊退之。辛丑,賜翁曾源等二百人進士及第出身有差。停四川畝捐。癸卯,程學啟等軍復崑山、新陽。官軍敗賊酋李秀成於石澗埠。乙巳,回匪復犯西安,擊退之。是月,連祈雨。免太倉等州縣額賦。
wǔ yuè wù shēn, miáo pèi lín wéi méng chéng. jǐ yǒu, bào chāo jūn fù cháo xiàn. gēng xū, shǎng láng zhōng lǐ yún lín jīng qīng, jié zhì hàn nán fáng bīng jí chuān shěng yuán bīng. rén zǐ, yuè niǎn hé fàn tiān zhǎng, guān jūn jī bài zhī. jiǎ yín, mìng jiāng zhōng yì tǒng jūn yuán jiāng xī. dīng sì, zōu xiàn jiào fěi píng, huò fěi shǒu liú shuāng yìn. yuè fěi xiàn gǔ zhōu. wù wǔ, é bīng rù kē bù duō jìng, zhí tái jí. rén xū, yǔ. guǐ hài, yuè fěi rǎo fù yáng, guān jūn jī tuì zhī, zǒng bīng xióng jiàn yì děng zhèn méi. guān jūn yuán píng liáng shī lì, qù duō lóng ā fēn jūn sù yuán. yǐ chǒu, níng xià fǔ huí zài pàn. bào chāo jūn fù kè cháo hé hán shān. zhào yàn duān shū lái jīng, yǐ máo hóng bīn wèi liǎng guǎng zǒng dū, yùn shì lín wèi hú nán xún fǔ. yǔ míng chén fāng xiào rú cóng sì wén miào. wù chén, yù gòu zhì lún chuán guī céng guó fān lǐ hóng zhāng jié zhì. jǐ sì, céng guó fān wèi dì guó quán cí zhè jiāng xún fǔ, shàng bāo miǎn, bù yǔn suǒ cí. xī níng huí jù jié sā fěi gōng dān gá ěr tīng. huì yuǎn huí fěi luàn, guān jūn bǔ zhū zhī. dìng dān guó tōng shāng tiáo yuē. rén shēn, péng yù lín děng jūn fù jiāng pǔ pǔ kǒu jí jiǔ fú zhōu. yǐ hài, guǎng xī jūn fù xún zhōu.
五月戊申,苗沛霖圍蒙城。己酉,鮑超軍復巢縣。庚戌,賞郎中李雲麟京卿,節制漢南防兵及川省援兵。壬子,粵、捻合犯天長,官軍擊敗之。甲寅,命江忠義統軍援江西。丁巳,鄒縣教匪平,獲匪首劉雙印。粵匪陷古州。戊午,俄兵入科布多境,執台吉。壬戌,雨。癸亥,粵匪擾富陽,官軍擊退之,總兵熊建益等陣沒。官軍援平涼失利,趣多隆阿分軍速援。乙丑,寧夏撫回再叛。鮑超軍復克巢、和、含山。召晏端書來京,以毛鴻賓為兩廣總督,惲世臨為湖南巡撫。予明臣方孝孺從祀文廟。戊辰,諭購置輪船歸曾國藩、李鴻章節制。己巳,曾國藩為弟國荃辭浙江巡撫,上褒勉,不允所辭。西寧回句結撒匪攻丹噶爾廳。惠遠回匪亂,官軍捕誅之。定丹國通商條約。壬申,彭玉麟等軍復江浦、浦口及九洑洲。乙亥,廣西軍復潯州。
liù yuè bǐng zǐ shuò, qián jūn fù pǔ ān ān nán. dīng chǒu, mìng míng yì fù tǎ chéng huì míng xù děng bàn fēn jiè shì. wù yín, zhào céng guó fān zuǒ zōng táng děng yì jiǎn jiāng sū cháng zhèn, zhè jiāng háng jiā hú shǔ cáo liáng. gēng chén, yǐ fù chéng chí gōng, shǎng lǐ cháo bīn děng jí sòng guó yǒng děng huáng mǎ guà. tíng shǎn xī lì gòng. dīng hài, chuān jūn jiǎo zéi yú dà dù hé, huò shí dá kāi, zhū zhī. jìn luò bǐng zhāng tài zǐ tài bǎo xián, zhuó zǒng bīng táng yǒu gēng tí dū. xīn mǎo, píng luó huí zhòng fù pàn. wǎ tíng huí fěi wéi lóng dé, jī tuì zhī. hé jué kāi zhōu kǎo chéng hé zé. jiǎ wǔ, miáo pèi lín xiàn shòu zhōu, zhī zhōu máo wéi yì sǐ zhī. yǐ wèi, shǎn jūn fù níng qiāng. jǐ hài, yǐ é rén qiáng zhàn zhù mù, qù cháng qīng děng dìng jiè, quàn é bīng chè huí, fǔ suī qiú nèi fù zhī hā sà kè bù lǔ tè. rén yín, guān jūn fù zī chuān, huò liú dé péi děng zhū zhī. jiǎ chén, bǎo qìng tǔ fěi píng. mìng sì chuān bù zhèng shǐ liú róng dū bàn hàn nán jūn wù. shì yuè, miǎn fú jiàn shùn chāng děng xiàn shǔ bèi rǎo é fù, jiāng xī yì níng děng zhōu xiàn shǔ bū fù zá kè.
六月丙子朔,黔軍復普安、安南。丁丑,命明誼赴塔城會明緒等辦分界事。戊寅,詔曾國藩、左宗棠等議減江蘇常、鎮,浙江杭、嘉、湖屬漕糧。庚辰,以復城池功,賞李朝斌等及宋國永等黃馬褂。停陝西例貢。丁亥,川軍剿賊於大渡河,獲石達開,誅之。晉駱秉章太子太保銜,擢總兵唐友耕提督。辛卯,平羅回眾復叛。瓦亭回匪圍隆德,擊退之。河決開州、考城、菏澤。甲午,苗沛霖陷壽州,知州毛維翼死之。乙未,陝軍復寧羌。己亥,以俄人強占住牧,趣常清等定界,勸俄兵撤回,撫綏求內附之哈薩克、布魯特。壬寅,官軍復淄川,獲劉得培等誅之。甲辰,寶慶土匪平。命四川布政使劉蓉督辦漢南軍務。是月,免福建順昌等縣屬被擾額賦,江西義寧等州縣屬逋賦雜課。
qiū qī yuè yǐ sì, miáo pèi lín bī lín huái, táng xùn fāng jī zhī. bǐng wǔ, lǐ hóng zhāng jūn fù wú jiāng zhèn zé. yù jūn kè zhāng gāng fěi cháo. yīng qǐ yǒu zuì, chǐ zhí. mìng liú róng wèi shǎn xī xún fǔ, zhāng jí xīn shǔ zhī. jiǎ yín, mìng lǐ hóng zhāng zàn jiān nán yáng tōng shāng dà chén. wù wǔ, qián jūn fù gǔ zhōu. xīn yǒu, yuán jiǎ sān zú yú jūn. rén xū, cì shèng bǎo zì jǐn. jiǎ zǐ, guān jūn kè shā wō děng chù fěi cháo. yǔn jiāng běi cáo mǐ réng zhēng zhé sè. yǐ chǒu, mìng liú róng bìng jié zhì hú běi yuán jūn. dīng mǎo, guān jūn jī tuì láng shān miáo zhòng, méng chéng lù tōng. mìng chóng hòu wèi quán quán dà chén, bàn lǐ hé lán tōng shāng tiáo yuē. diān huí xiàn píng yí, cén yù yīng jūn fù zhī. guǐ yǒu, mìng míng yì děng huì tóng é shǐ bàn fēn jiè zhū wù. shān dōng bái lián chí jiào fěi píng. wén yù yǔ shì. niǎn fěi bī kāi fēng. shì yuè, miǎn dōu yún děng fǔ tīng zhōu xiàn shǔ bèi rǎo xīn jiù é fù, bìng fèng huáng děng tīng xiàn tān dì jī qiàn zū yín.
秋七月乙巳,苗沛霖偪臨淮,唐訓方擊之。丙午,李鴻章軍復吳江、震澤。豫軍克張岡匪巢。瑛棨有罪,褫職。命劉蓉為陝西巡撫,張集馨署之。甲寅,命李鴻章暫兼南洋通商大臣。戊午,黔軍復古州。辛酉,袁甲三卒於軍。壬戌,賜勝保自盡。甲子,官軍克沙窩等處匪巢。允江北漕米仍徵折色。乙丑,命劉蓉並節制湖北援軍。丁卯,官軍擊退狼山苗眾,蒙城路通。命崇厚為全權大臣,辦理荷蘭通商條約。滇回陷平彝,岑毓英軍復之。癸酉,命明誼等會同俄使辦分界諸務。山東白蓮池教匪平。文煜予釋。捻匪逼開封。是月,免都勻等府廳州縣屬被擾新舊額賦,並鳳凰等廳縣灘地積欠租銀。
bā yuè bǐng zǐ, chéng xué qǐ děng jūn dà pò zéi yú tài hú fēng jīng děng chù, jìn bī sū zhōu. dīng chǒu, shǎn xī cáo kè zhōng jūn kè fù shěng děng chù zéi cháo. wù yín, xī níng dí dào hé zhōu hàn huí hù dòu. hā sà kè jù jié é bīng rǎo yī lí. qù sì chuān hé shèng bì jūn yuán gān. gēng chén, wǎn jūn kè zhǎng huái wèi. xīn sì, yǐ wèi xǐ chǐ mǎ dé zhāo zhí. duō lóng ā jūn dǐ xī ān, wèi nán sù qīng. mìng chén guó ruì bāng bàn wú táng jūn wù. bǐng xū, sū jūn kè jiāng yīn. dīng hài, shù yīng qǐ xīn jiāng. dōu xìng ā qiǎn jūn yuán lín huái. jǐ chǒu, yǐ jiǎo bàn tái wān zéi fěi diào dù guāi fāng, chǐ wú hóng yuán zhí, dǎi wèn. xīn mǎo, lǐ hóng zhāng fù jiāng yīn dū jiǎo. yù chén guó ruì yuán méng chéng. diào shàn qìng bù mǎ duì yuán lín huái. xī lín qiǎn jūn yuán píng liáng. yǐ wèi, yǔn duō lóng ā qǐng, yǐ cáo kè zhōng bǔ hé zhōu zǒng bīng, bìng lìng sì hòu tí zhèn quē wù shàn qǐng jiǎn. sòng jǐng shī cuàn kāi zhōu. mìng zhāng jí xīn huì mù téng ā chóu bàn xī ān fáng shǒu. dīng yǒu, qián jūn kè tóng zǐ zéi cháo. pǔ ān xiàn, xuán fù zhī. mìng liú róng jié zhì máo zhèn shòu lǐ yún lín gè jūn. diào wū lǔ mù qí ā kè sū bīng zhù yī lí jūn yù é. yǔn hā sà kè chuò tǎn chéng xí hàn jué. jǐ hài, qù lín wén chá dù tái jiǎo fěi. gēng zǐ, huí fěi xiàn píng liáng. xīn chǒu, yán jìng míng yí jūn dōng chāng. dìng hé lán huàn yuē. liú zhǎng yòu fù jǐng zhōu dū jiǎo. shì yuè, miǎn qìn zhōu děng zhōu tīng xiàn shǔ bū fù.
八月丙子,程學啟等軍大破賊於太湖、楓涇等處,進偪蘇州。丁丑,陝西曹克忠軍克附省等處賊巢。戊寅,西寧、狄道、河州漢、回互斗。哈薩克句結俄兵擾伊犁。趣四川何勝必軍援甘。庚辰,皖軍克長淮衛。辛巳,以畏葸褫馬德昭職。多隆阿軍抵西安,渭南肅清。命陳國瑞幫辦吳棠軍務。丙戌,蘇軍克江陰。丁亥,戍瑛棨新疆。都興阿遣軍援臨淮。己丑,以剿辦台灣賊匪調度乖方,褫吳鴻源職,逮問。辛卯,李鴻章赴江陰督剿。諭陳國瑞援蒙城。調善慶部馬隊援臨淮。熙麟遣軍援平涼。乙未,允多隆阿請,以曹克忠補河州總兵,並令嗣後提鎮缺勿擅請簡。宋景詩竄開州。命張集馨會穆騰阿籌辦西安防守。丁酉,黔軍克桐梓賊巢。普安陷,旋復之。命劉蓉節制毛震壽、李雲麟各軍。調烏魯木齊、阿克蘇兵助伊犁軍御俄。允哈薩克綽坦承襲汗爵。己亥,趣林文察渡台剿匪。庚子,回匪陷平涼。辛丑,閻敬銘移軍東昌。定荷蘭換約。劉長佑赴景州督剿。是月,免沁州等州廳縣屬逋賦。
jiǔ yuè yǐ sì shuò, mìng mǎ dé zhāo fù qìng yáng yíng. shěn bǎo zhēn qǐ bìng, wèi liú gěi jiǎ. wù shēn, yǔn lǐ hóng zhāng diào zhī xiàn dīng rì chāng lái hù dū zhì huǒ qì. shí quán zhī xiàn lù kūn lián tuán jiǎo zéi, zhào jiā zhī. gēng xū, zhè jūn kè fù yáng. xīn hài, yuè jūn kè guǎng hǎi zhài chéng. guǐ chǒu, yù sēng gé lín qìn yǐ pào duì fù méng chéng zhù jiǎo. jiǎ yín, yuè fěi xiàn chéng gù. niǎn shǒu zhāng zǒng yú děng yóu rǔ zhōu nán cuàn. yǐ mǎo, duō lóng ā jūn fù gāo líng. bǐng chén, mù lóng ā yǐ fù zòu shī shí chǐ zhí. diào duō lóng ā wèi xī ān jiāng jūn. yǐ fù míng ā wèi jīng zhōu jiāng jūn. xīn yǒu, duō lóng ā jūn kè sū jiā gōu wèi chéng zéi cháo. jiǎ zǐ, yuè fěi xiàn huì tóng suī níng, xuán fù zhī. shǎn xī bīng tuán fù miǎn xiàn. yǐ chǒu, lǐ xiù chéng yuán wú xī, chéng xué qǐ děng jī tuì zhī. jǐ sì, sēng gé lín qìn jiǎo sòng jǐng shī gǔ fěi xī píng. jǐng shī dùn. yǐ yuán shǎn chuān jūn bài, chǐ tí dū xiāo qìng gāo zhí, liú yíng. yǐ hàn zhōng shī shì, chǐ bù zhèng shǐ máo zhèn shòu zhí. yù liú zhǎng yòu yán jìng míng bàn zhí lǔ shàn hòu. gēng wǔ, yù shǐ mǎ yuán ruì tiáo chén báo fù shuì shèn sòng yù shàn fǔ xún qín xiǎo yù sì shì, rú suǒ qǐng xíng. shì yuè, miǎn zhí lì cāng zhōu děng zhōu xiàn, shān dōng hǎi fēng děng chǎng wèi wán zào kè.
九月乙巳朔,命馬德昭赴慶陽營。沈葆楨乞病,慰留給假。戊申,允李鴻章調知縣丁日昌來滬督制火器。石泉知縣陸堃聯團剿賊,詔嘉之。庚戌,浙軍克富陽。辛亥,粵軍克廣海寨城。癸丑,諭僧格林沁以炮隊赴蒙城助剿。甲寅,粵匪陷城固。捻首張總愚等由汝州南竄。乙卯,多隆阿軍復高陵。丙辰,穆隆阿以覆奏失實褫職。調多隆阿為西安將軍。以富明阿為荊州將軍。辛酉,多隆阿軍克蘇家溝、渭城賊巢。甲子,粵匪陷會同、綏寧,旋復之。陝西兵團復沔縣。乙丑,李秀成援無錫,程學啟等擊退之。己巳,僧格林沁剿宋景詩股匪悉平。景詩遁。以援陝川軍敗,褫提督蕭慶高職,留營。以漢中失事,褫布政使毛震壽職。諭劉長佑、閻敬銘辦直、魯善後。庚午,御史馬元瑞條陳薄賦稅、慎訟獄、善拊循、勤曉諭四事,如所請行。是月,免直隸滄州等州縣,山東海豐等場未完灶課。
dōng shí yuè yǐ hài, yán jìng míng qǐng zhōng zhì, bù xǔ. guān jūn huò zhí dōng gǔ fěi zhū dēng fēng děng, xī zhū zhī. bǐng zǐ, niǎn shǒu zhāng zǒng yú yóu lǔ shān nán zhào nán cuàn. jǐ mǎo, táo mào lín jūn jiě fèng xiáng wéi, shí shòu mào lín gān sù tí dū. mìng dīng yōu zǒng bīng chéng lù liú yíng. chè tuì lǐ tài guó, yǐ hè dé bàn lǐ zǒng shuì wù sī. xīn sì, yuè fěi cuàn lóng shèng, zǒng bīng hú yuán chāng sǐ zhī. jiǎ shēn, yù luò bǐng zhāng fēn jūn jiǎo zhān duì, shū tōng cáng lù. yù zǔ fǎ jiào shì rù cáng chuán jiào. dīng hài, cháo yáng yú fěi cuàn rǎo chāng tú. zhào chén gōng lì qiú jié jiǎn. qù jiǎ hóng zhào fù zhāo tōng. yǐ juān bèi mǎ pǐ shǎng zā sà kè tái jí míng zhū ěr duō ěr jì bèi zi xián. wù zǐ, lǐ yún lín jūn shī lì, yuè fěi xiàn shǎn xī shān yáng. zhāng zǒng yú cuàn dèng zhōu. lài cáo zhū qiú cuàn fèng xiàn liǎng dāng. gēng yín, zuǒ zōng táng jūn jī bài háng zhōu yú háng jù zéi. rén chén, lán nì xiàn zhōu zhì. guǐ sì, shàng shì fú yú qī, qí jùn zǎo wō rén lǐ hóng zǎo qǐng chù fú mí yǐ gù shèng dé. yì zhǐ: píng chì wán hǎo yóu guān xìng zuò zhū wù, qí jùn zǎo děng qí gè zhāo xī nà huì, yǎng chéng lìng dé, yǐ duān zhì běn ér mào gōng xíng. nì qiú gǔ lóng xián jiù fǔ, shōu fù shí dài tài píng jīng dé. céng guó quán děng jūn fù mò líng guān. bǐng shēn, guì jūn fù róng xiàn. dīng yǒu, chéng xué qǐ děng jūn gōng kè hǔ shù guān. jǐ hài, guān jūn jiǎo chāng tú fěi shī jī, yù zé yù míng huì shì. xīn chǒu, yīng guì qiān fú zhōu jiāng jūn, yǐ shěn guì fēn shǔ shān xī xún fǔ. guǐ mǎo, lǐ xiù chéng yuán sū zhōu, lǐ hè zhāng děng jūn jī bài zhī. mìng fù míng ā bāng bàn sēng gé lín qìn jūn wù. shì yuè, miǎn guǎng xī yǒng ān děng zhōu tīng xiàn bèi rǎo xīn jiù é fù.
冬十月乙亥,閻敬銘請終制,不許。官軍獲直、東股匪朱登峰等,悉誅之。丙子,捻首張總愚由魯山、南召南竄。己卯,陶茂林軍解鳳翔圍,實授茂林甘肅提督。命丁憂總兵成祿留營。撤退李泰國,以赫德辦理總稅務司。辛巳,粵匪竄龍勝,總兵胡元昌死之。甲申,諭駱秉章分軍剿瞻對,疏通藏路。諭阻法教士入藏傳教。丁亥,朝陽餘匪竄擾昌圖。詔臣工力求節儉。趣賈洪詔赴昭通。以捐備馬匹賞紥薩克台吉明珠爾多爾濟貝子銜。戊子,李雲麟軍失利,粵匪陷陝西山陽。張總愚竄鄧州。賴、曹諸酋竄鳳縣、兩當。庚寅,左宗棠軍擊敗杭州、餘杭踞賊。壬辰,藍逆陷盩厔。癸巳,上釋服逾期,祁俊藻、倭仁、李鴻藻請黜浮靡以固聖德。懿旨:「屏斥玩好游觀興作諸務,祁俊藻等其各朝夕納誨,養成令德,以端治本而懋躬行。」逆酋古隆賢就撫,收復石埭、太平、旌德。曾國荃等軍復秣陵關。丙申,桂軍復容縣。丁酉,程學啟等軍攻克滸墅關。己亥,官軍剿昌圖匪失機,諭責玉明諱飾。辛丑,英桂遷福州將軍,以沈桂芬署山西巡撫。癸卯,李秀成援蘇州,李鶴章等軍擊敗之。命富明阿幫辦僧格林沁軍務。是月,免廣西永安等州廳縣被擾新舊額賦。
shí yī yuè bǐng wǔ, fèng tiān fěi cuàn jí lín, yù míng děng huì jiǎo. wǎn jūn fù huái yuǎn jí bèng bù. dīng wèi, sēng gé lín qìn dū zhū jūn gōng jiǎo miáo pèi lín, zhū zhī. lǐ hóng zhāng dū jūn fù sū zhōu, yuè qiú gào yún guān děng jiàng. jiā hóng zhāng tài zǐ shǎo bǎo xián, chéng xué qǐ shì zhí, bìng shǎng huáng mǎ guà. wù shēn, nì qiú yáng yǒu qīng děng yǐ gāo chún níng guó jiàn píng lì shuǐ jiàng. lǐ yún lín děng fù shān yáng. yuè jūn fù xìn yí. jǐ yǒu, liú diǎn děng jūn fù chāng huà. gēng xū, lán nì cuàn shāng nán. guǐ chǒu, zhāng zǒng yú cuàn xī chuān. jiǎ yín, sēng gé lín qìn jūn fù xià cài shòu zhōu. bǐng chén, lǐ hóng zhāng zhū gào yún guān děng, qiǎn sàn jiàng zhòng. dīng sì, lǐ hè zhāng jūn kè wú xī jīn guì. gēng shēn, lǐ xù yí zú. qiū xiàn fěi zhāng běn gōng děng jiū zhòng kàng liáng, bǔ zhū zhī. shí shòu yán jìng míng shān dōng xún fǔ. qiān yáng huí zhòng jiàng. rén xū, guān jūn fù yǐng shàng zhèng yáng. guǐ hài, mǎ huà lóng xiàn níng xià líng zhōu. lùn píng miáo nì gōng, fù lǐ shì zhōng zhí. céng guó quán jūn kè chún huà děng ài, jìn zhù xiào líng. bǐng yín, guān jūn kè jiā shàn zhāng jīng huì. dīng mǎo, nì huí wéi níng xià mǎn chéng. gēng wǔ, sū jūn fù píng hú. zéi mù yǐ zhà pǔ jiā shàn jiàng. shì yuè, miǎn shān dōng sì shuǐ děng zhōu xiàn zāi rǎo qián liáng, zhí lì wǔ qīng děng zhōu xiàn bèi zāi é fù. zhèn jí lín dǎ shēng wū lā zāi.
十一月丙午,奉天匪竄吉林,玉明等會剿。皖軍復懷遠及蚌埠。丁未,僧格林沁督諸軍攻剿苗沛霖,誅之。李鴻章督軍復甦州,粵酋郜雲官等降。加鴻章太子少保銜,程學啟世職,並賞黃馬褂。戊申,逆酋楊友清等以高淳、寧國、建平、溧水降。李雲麟等復山陽。粵軍覆信宜。己酉,劉典等軍復昌化。庚戌,藍逆竄商南。癸丑,張總愚竄淅川。甲寅,僧格林沁軍復下蔡、壽州。丙辰,李鴻章誅郜雲官等,遣散降眾。丁巳,李鶴章軍克無錫、金匱。庚申,李續宜卒。丘縣匪張本功等糾眾抗糧,捕誅之。實授閻敬銘山東巡撫。汧陽回眾降。壬戌,官軍復潁上、正陽。癸亥,馬化龍陷寧夏、靈州。論平苗逆功,復李世忠職。曾國荃軍克淳化等隘,進駐孝陵。丙寅,官軍克嘉善張涇匯。丁卯,逆回圍寧夏滿城。庚午,蘇軍復平湖。賊目以乍浦、嘉善降。是月,免山東泗水等州縣災擾錢糧,直隸武清等州縣被災額賦。賑吉林打牲烏拉災。
shí èr yuè dīng chǒu, tí dū jiāng zhōng yì zú yú jiāng xī jūn cì. gēng chén, sū jūn kè píng wàng. xīn sì, táng xùn fāng bà, yǐ qiáo sōng nián wèi ān huī xún fǔ. wù zǐ, yǐ táng yǒu gēng wèi yún nán tí dū, lìng fù zhāo tōng. xīn mǎo, tán tíng xiāng yán tǒng chóu huáng hé xià yóu dì shì, qǐng jùn zhī qú yǐ jiǎn zhǎng shuǐ, péi tǔ niàn yǐ wèi mín tián. yù liú zhǎng yòu yán jìng míng huì tóng chóu bàn. guǐ sì, shǎn huí yuè fěi fēn cuàn gān jìng. jiǎ wǔ, yǔn sū sōng tài cáo liáng jiǎn jià zhé zhēng. yǐ wèi, shàng yù fǔ chén diàn dà wò, cì méng gǔ wáng gōng yàn, shǎng lài yǒu chà. měi suì jiē rú zhī. fù zhāng huà, tái wān liǎng lù zéi píng. bǐng shēn, wēng tóng shū jiā ēn qiǎn shù. mìng zuǒ zōng táng tī chú zhè dōng dì dīng jī bì. chì shǎn è chuān huì jiǎo hàn nán nì fěi. shì yuè, miǎn shān dōng shǎn xī bèi rǎo zhōu xiàn xīn jiù é fù, bìng xiào yì děng tīng xiàn cāng liáng.
十二月丁丑,提督江忠義卒於江西軍次。庚辰,蘇軍克平望。辛巳,唐訓方罷,以喬松年為安徽巡撫。戊子,以唐友耕為雲南提督,令赴昭通。辛卯,譚廷襄言統籌黃河下游地勢,請濬支渠以減漲水,培土埝以衛民田。諭劉長佑、閻敬銘會同籌辦。癸巳,陝回、粵匪紛竄甘境。甲午,允蘇、松、太漕糧減價折徵。乙未,上御撫辰殿大幄,賜蒙古王公宴,賞賚有差。每歲皆如之。復彰化,台灣兩路賊平。丙申,翁同書加恩遣戍。命左宗棠剔除浙東地丁積弊。飭陝、鄂、川會剿漢南逆匪。是月,免山東、陝西被擾州縣新舊額賦,並孝義等廳縣倉糧。
shì suì, cháo xiān rù gòng.
是歲,朝鮮入貢。
sān nián jiǎ zǐ chūn zhēng yuè guǐ mǎo shuò, shàng lǜ wáng dà chén qìng hè liǎng gōng huáng tài hòu, lǐ chéng, yù tài hé diàn shòu cháo. zì shì měi suì jiē rú zhī. jiǎ chén, lǐ hóng zhāng jūn jī cháng zhōu yuán zéi yú bēn niú zhèn, dà jié. bǐng wǔ, fèng xiáng huí mín qǐ fǔ, xǔ zhī. shāng nán fěi cuàn yún xī. diào hú běi shí qīng jí jūn fù shǎn. yuán shǎn chuān jūn shī lì yú qīng shí guān. gēng xū, hé nán niǎn fěi cuàn suí zhōu. guǐ chǒu, yù jūn jiǎo zhāng zǒng yú yú zhào zhuāng shān kǒu, shī lì. jǐ wèi, guān jūn fù xiū wén jí cè hēng. gēng shēn, diào zhí jìn bīng yuán níng xià. yù a lā shàn qí jìn méng mín yǔ huí fěi gōu jié. jiǎ zǐ, lǐ shì xián cuàn jī xī. bǐng yín, mìng dōu xìng ā fù suī yuǎn huì bàn fáng wù. fù míng ā fù yáng zhōu jiē bàn jūn wù. jǐ sì, zhè jūn fù hǎi níng. zhāng huà fěi shǒu dài wàn shēng fú zhū. yuè fěi cuàn shí quán hàn yīn níng shǎn. shì yuè, miǎn ān zhōu děng chù qiàn shōu bū fù.
三年甲子春正月癸卯朔,上率王大臣慶賀兩宮皇太后,禮成,御太和殿受朝。自是每歲皆如之。甲辰,李鴻章軍擊常州援賊於奔牛鎮,大捷。丙午,鳳翔回民乞撫,許之。商南匪竄鄖西。調湖北石清吉軍赴陝。援陝川軍失利於青石關。庚戌,河南捻匪竄隨州。癸丑,豫軍剿張總愚於趙莊山口,失利。己未,官軍復修文及冊亨。庚申,調直、晉兵援寧夏。諭阿拉善旗禁蒙民與回匪勾結。甲子,李世賢竄績溪。丙寅,命都興阿赴綏遠會辦防務。富明阿赴揚州接辦軍務。己巳,浙軍復海寧。彰化匪首戴萬生伏誅。粵匪竄石泉、漢陰、寧陝。是月,免安州等處歉收逋賦。
èr yuè rén shēn shuò, guān jūn fù hàn zhōng liú bà. qián jūn fù lóng lǐ. yǐ hài, yuè fěi cuàn guǎng xìn jiàn chāng. gēng chén, níng xià huí fěi fàn zhōng wèi děng chù, xī lín fēn bīng yuán zhī. rén wǔ, guǎng dōng sān shān tǔ fěi píng. guǐ wèi, yuè fěi xiàn zhèn ān, xuán fù zhī. dīng hài, duō lóng ā wéi zhōu zhì jiǔ wèi xià, qiè zé zhī. tíng shān dōng mǔ juān, cóng yán jìng míng qǐng yě. wù zǐ, guì jūn kè cāng wú děng xiàn. gēng yín, céng guó quán děng jūn kè zhōng shān shí lěi, hé wéi jīn líng. jiǎng yì lǐ jūn fù tóng xiāng. yuè fěi bī mǐn jìng, zhāng yùn lán jūn yuán zhī. rén chén, yù jūn kè xī xiàn guāng zhōu zéi zhài. jiǎ wǔ, yuè fěi cuàn guǎng fēng yì yáng. gēng zǐ, shǎn nán fěi cuàn nèi xiāng.
二月壬申朔,官軍復漢中留壩。黔軍復龍里。乙亥,粵匪竄廣信、建昌。庚辰,寧夏回匪犯中衛等處,熙麟分兵援之。壬午,廣東三山土匪平。癸未,粵匪陷鎮安,旋復之。丁亥,多隆阿圍盩厔久未下,切責之。停山東畝捐,從閻敬銘請也。戊子,桂軍克蒼梧等縣。庚寅,曾國荃等軍克鍾山石壘,合圍金陵。蔣益澧軍復桐鄉。粵匪偪閩境,張運蘭軍援之。壬辰,豫軍克息縣、光州賊寨。甲午,粵匪竄廣豐、弋陽。庚子,陝南匪竄內鄉。
sān yuè rén yín, chéng xué qǐ děng jūn kè jiā xìng. gàn jūn fù jīn xī. jiāng nán jūn fù lì yáng. shǎn jūn kè zhōu zhì, duō lóng ā yǐ shāng cì jiǎ, mù tú shàn zàn dū jūn wù. léi zhèng wǎn děng jūn jìn jiǎo nì huí. chuān fěi lán èr shùn cuàn xún yáng. bǐng wǔ, sēng gé lín qìn tǒng quán jūn fù yù, jìn zhì xǔ zhōu. jiāng nán jūn fù guǎng dé. jiā yì fěi shǒu lín gàn chéng fú zhū. jǐ yǒu, gē dēng gōng jīn tán shòu chuàng, mìng wèi wèn. cén yù yīng děng jūn kè tā láng zhèn yuán. gēng xū, mìng duō lóng ā dū bàn shǎn gān jūn wù. rén zǐ, jiǎng yì lǐ gè jūn kè fù háng zhōu jí yú háng. jiā zuǒ zōng táng tài zǐ shǎo bǎo xián, shǎng yì lǐ huáng mǎ guà, xún yǔ shì zhí. jiǎ yín, miǎn háng jiā xīn fù gè dì qián liáng èr nián. mìng mù tú shàn bāng bàn duō lóng ā jūn wù, zàn shǔ qīn chà dà chén. chuān jūn gōng sōng pān fěi, fù dié xī yíng chéng. dīng sì, diān jūn fù jǐng dōng yuán móu jí chǔ xióng. guǐ hài, gàn fěi cuàn fú jiàn. yǐ chǒu, nì shǒu lán dà shùn fú zhū. bǐng yín, zhè jūn fù wǔ kāng dé qīng shí mén. yù zuǒ zōng táng shōu yǎng háng zhōu nán mín. jǐ sì, tí dū chéng xué qǐ zú yú jūn. gēng wǔ, zhāng zǒng yú cuàn zhèn píng. gān sù huí fěi mǎ sān wá xiàn chì jīn bǎo, guān jūn jiǎo píng zhī. shì yuè, miǎn guì zhōu gè fǔ tīng zhōu xiàn bèi rǎo bū fù.
三月壬寅,程學啟等軍克嘉興。贛軍復金谿。江南軍復溧陽。陝軍克盩厔,多隆阿以傷賜假,穆圖善暫督軍務。雷正綰等軍進剿逆回。川匪藍二順竄洵陽。丙午,僧格林沁統全軍赴豫,進至許州。江南軍復廣德。嘉義匪首林贛晟伏誅。己酉,戈登攻金壇受創,命慰問。岑毓英等軍克他郎、鎮沅。庚戌,命多隆阿督辦陝、甘軍務。壬子,蔣益澧各軍克復杭州及餘杭。加左宗棠太子少保銜,賞益澧黃馬褂,尋予世職。甲寅,免杭、嘉新復各地錢糧二年。命穆圖善幫辦多隆阿軍務,暫署欽差大臣。川軍攻松潘匪,復疊溪營城。丁巳,滇軍復景東、元謀及楚雄。癸亥,贛匪竄福建。乙丑,逆首藍大順伏誅。丙寅,浙軍復武康、德清、石門。諭左宗棠收養杭州難民。己巳,提督程學啟卒於軍。庚午,張總愚竄鎮平。甘肅回匪馬三娃陷赤金堡,官軍剿平之。是月,免貴州各府廳州縣被擾逋賦。
xià sì yuè xīn wèi shuò, rì yǒu shí zhī. rén shēn, bào chāo jūn fù jù róng. bǐng zǐ, mìng dōu xìng ā fù dìng biān jiē tǒng nè qīn suǒ bù gè jūn, jìn jiǎo níng líng jù fěi. dīng chǒu, lǐ shì xián děng cuàn jiāng xī. bào chāo jūn fù jīn tán. niǎn yuè gè fěi hé cuàn zǎo yáng. shǎn nán fěi cuàn hé nán, xiàn jīng zi guān. wù yín, xiāng jūn huì fù gǔ zhōu. xīn sì, hé jiǎn shào xìng fú shōu qián liáng, zhe wèi yǒng lì. jiǎ shēn, lǐ hóng zhāng dū jūn kè cháng zhōu. féng zi cái děng jūn fù dān yáng. yǐ gù cháo xiān wáng lǐ shì zǐ xī xí jué, mìng shì láng zào bǎo fù dōu tǒng wén qiān wǎng fēng. bǐng xū, yǐ shì láng xuē huàn tōng zhèng shǐ wáng zhěng hù jié, jūn yǔ jiàng diào, bìng shēn jiè chén gōng. guān wén fù ān lù dū shī, yán shù sēn bàn shěng chéng fáng shǒu. gēng yín, duō lóng ā zú yú jūn. mìng dōu xìng ā dū bàn gān sù jūn wù, léi zhèng wǎn bāng bàn zhī. xīn mǎo, gàn jūn jiě yù shān wéi. guǐ sì, yán shù sēn yǐ guān wén hé jiàng, yǐ wú chāng shòu wèi hú běi xún fǔ, táng xùn fāng shǔ zhī. mìng yáng yuè bīn dū bàn jiāng xī wǎn nán jūn wù. xīn mǎo, sēng gé lín qìn huì chǔ jūn jiǎo yuè niǎn yú suí zhōu, dà bài zhī. dīng yǒu, yǐ jiāng fáng xià yóu sù qīng, cái tài shī chuán, bìng chí fēng jiāng zhī jìn. wù xū, yuè fěi xiàn yì yáng. shǎn nán yuè nì cuàn dé ān fǔ, sēng gé lín qìn jūn zhuī jiǎo zhī. jǐ hài, shēn jiè tǒng bīng dà chén zòu bào fěn shì. shì yuè, miǎn wǔ jìn yáng hú běn nián é fù.
夏四月辛未朔,日有食之。壬申,鮑超軍複句容。丙子,命都興阿赴定邊接統訥欽所部各軍,進剿寧靈踞匪。丁丑,李世賢等竄江西。鮑超軍復金壇。捻、粵各匪合竄棗陽。陝南匪竄河南,陷荊子關。戊寅,湘軍會復古州。辛巳,覈減紹興浮收錢糧,著為永例。甲申,李鴻章督軍克常州。馮子材等軍復丹陽。以故朝鮮王李世子熙襲爵,命侍郎皂保、副都統文謙往封。丙戌,以侍郎薛煥、通政使王拯互訐,均予降調,並申誡臣工。官文赴安陸督師,嚴樹森辦省城防守。庚寅,多隆阿卒於軍。命都興阿督辦甘肅軍務,雷正綰幫辦之。辛卯,贛軍解玉山圍。癸巳,嚴樹森以官文劾降,以吳昌壽為湖北巡撫,唐訓方署之。命楊岳斌督辦江西、皖南軍務。辛卯,僧格林沁會楚軍剿粵、捻於隨州,大敗之。丁酉,以江防下游肅清,裁汰師船,並弛封江之禁。戊戌,粵匪陷弋陽。陝南粵逆竄德安府,僧格林沁軍追剿之。己亥,申誡統兵大臣奏報粉飾。是月,免武進、陽湖本年額賦。
wǔ yuè gēng zǐ shuò, qián fěi xiàn zhǎng zhài dìng fān guǎng shùn, xuán fù zhī. jiǎ chén, yuè fěi cuàn tiān mén yīng chéng dé ān suí zhōu. yǐ sì, yuè fěi xiàn níng huà, xuán fù zhī. xī lín bìng miǎn, yǐ yáng yuè bīn wèi shǎn gān zǒng dū, dōu xìng ā shǔ zhī. dīng wèi, yǔn rì sī bā ní yà lì yuē tōng shāng, mìng xuē huàn chóng hòu chōng quán quán dà chén, tuǒ wèi bàn lǐ. yù lǐ hóng zhāng bō jìn lǚ zhù gōng jīn líng. jǐ yǒu, lǐ shì xián fàn fǔ zhōu, guān jūn jī zǒu zhī, fù yì yáng. shǎng gē dēng huáng mǎ guà huā líng, bìng tí dū zhāng fú, tài liú cháng shèng jūn, chè qiǎn wài guó bīng guān. xīn hài, guān jūn fù dōu jiāng shàng jiāng děng chéng. yuè fěi cuàn bī xī ān. guǐ chǒu, chǐ liú róng lǐ yún lín zhí, liú rèn. mìng mù tú shàn liú xī ān huì chóu fáng jiǎo. qián fěi cuàn xiù shān. wù wǔ, bào chāo qǐ jiǎ zàng qīn, zhào wèi liú. lǐ shì xián xiàn yí huáng chóng rén, nán chāng jiè yán. gēng shēn, huí fěi xiàn dí dào, xuán fù zhī. rén xū, yuè fěi cuàn huáng bēi, guān wén yí jūn xiào gǎn. guǐ hài, yì zhǐ ruì cháng bǎo yún zài líng dān mào qiān xú tóng lún zhí jìn jiǎng zhì píng bǎo jiàn. yuè fěi zài xiàn jiàn níng níng huà, xuán fù zhī. dīng mǎo, léi zhèng wǎn jūn fù píng liáng. wù chén, yù jiāng lì bù fēn zhěn yù, huì jī biān fěi. mìng lǐ héng sōng liú huán gāo yǔ dān shǐ bì lēi zài shàng hǎi huàn yuē. jǐ sì, guì jūn kè guì xiàn zéi cháo, xún zhōu sù qīng.
五月庚子朔,黔匪陷長寨、定番、廣順,旋復之。甲辰,粵匪竄天門、應城、德安、隨州。乙巳,粵匪陷寧化,旋復之。熙麟病免,以楊岳斌為陝甘總督,都興阿署之。丁未,允日斯巴尼亞立約通商,命薛煥、崇厚充全權大臣,妥為辦理。諭李鴻章撥勁旅助攻金陵。己酉,李世賢犯撫州,官軍擊走之,復弋陽。賞戈登黃馬褂、花翎,並提督章服,汰留常勝軍,撤遣外國兵官。辛亥,官軍復都江、上江等城。粵匪竄逼西安。癸丑,褫劉蓉、李雲麟職,留任。命穆圖善留西安會籌防剿。黔匪竄秀山。戊午,鮑超乞假葬親,詔慰留。李世賢陷宜黃、崇仁,南昌戒嚴。庚申,回匪陷狄道,旋復之。壬戌,粵匪竄黃陂,官文移軍孝感。癸亥,懿旨瑞常、寶鋆、載齡、單懋謙、徐桐輪直進講治平寶鑑。粵匪再陷建寧、寧化,旋復之。丁卯,雷正綰軍復平涼。戊辰,諭疆吏不分畛域,會緝邊匪。命李恆嵩、劉郇膏與丹使璧勒在上海換約。己巳,桂軍克貴縣賊巢,潯州肅清。
liù yuè rén shēn, shēn jiè gè bù yuàn dà chén wú dé réng qián xiè dá. guǐ yǒu, yuè fěi cuàn má chéng huáng gāng. dīng chǒu, yǔ. sū jūn fù zhǎng xìng. qián jūn fù pǔ ān. mǎ rú lóng cén yù yīng gè jūn jiǎo yí xī huí fěi, fù zhōng diàn wéi xī sī máo wēi yuǎn jí shí gāo jǐng děng zéi cháo. wù yín, kù chē hàn huí luàn, bàn shì dà chén wén yì huí zi jùn wáng ài mò tè sǐ zhī. ān zhì hā sà kè zhòng yú zhāi sāng nào ěr dōng nán. wù zǐ, gàn jūn kè guì xī zéi lěi. céng guó quán jūn kè jīn líng wài chéng. xīn mǎo, yǔ. huí fěi xiàn bù gǔ ěr kù ěr lēi. yù chè nè qīn děng jūn. guǐ sì, zhè jūn fù xiào fēng. wù xū, guān jūn kè fù jiāng níng, hóng xiù quán xiān zì jǐn, qí zi fú zhèn dùn, huò zéi qiú hóng rén dá lǐ xiù chéng, jiāng nán píng. qiǎn chún jùn wáng yì wén zōng jǐ yán dài jì gào. shàng yì liǎng gōng hè jié. lùn gōng, jìn fēng céng guó fān yī děng hóu céng guó quán yī děng bó, jiā tài zǐ shǎo bǎo xián tí dū lǐ chén diǎn yī děng zǐ, shǎng huáng mǎ guà xiāo fú sì yī děng nán: jūn shǎng shuāng yǎn huā líng. àn chá shǐ liú lián jié děng shǎng shì zhí, shēng xù yǒu chà. mìng lù hóng xiù quán shī, chuán shǒu gè shěng. lùn gè lù jiǎo zéi gōng, fēng sēng gé lín qìn zi bó yàn nè mó hù wèi bèi lēi, guān wén yī děng bó, lǐ hóng zhāng yī děng bó, luò bǐng zhāng yī děng qīng chē dū wèi, jūn shǎng shuāng yǎn huā líng, jiā yáng yuè bīn péng yù lín tài zǐ shǎo bǎo, bìng bào chāo jūn yī děng qīng chē dū wèi, dōu xìng ā fù míng ā féng zi cái qí dū wèi, kuí yù yún qí wèi. huí nì xiàn kā lǎ shā ěr, bàn shì dà chén yī qí lī děng jūn sǐ zhī. shì yuè, miǎn fú jiàn jiàn níng děng xiàn shǔ bèi rǎo bū fù.
六月壬申,申誡各部院大臣毋得仍前泄沓。癸酉,粵匪竄麻城、黃岡。丁丑,雨。蘇軍復長興。黔軍復普安。馬如龍、岑毓英各軍剿迤西回匪,復中甸、維西、思茅、威遠及石膏井等賊巢。戊寅,庫車漢、回亂,辦事大臣文藝、回子郡王愛默特死之。安置哈薩克眾於齋桑淖爾東南。戊子,贛軍克貴溪賊壘。曾國荃軍克金陵外城。辛卯,雨。回匪陷布古爾、庫爾勒。諭撤訥欽等軍。癸巳,浙軍復孝豐。戊戌,官軍克復江寧,洪秀全先自盡,其子福瑱遁,獲賊酋洪仁達、李秀成,江南平。遣醇郡王詣文宗几筵代祭告。上詣兩宮賀捷。論功,晉封曾國藩一等侯;曾國荃一等伯,加太子少保銜;提督李臣典一等子,賞黃馬褂;蕭孚泗一等男:均賞雙眼花翎。按察使劉連捷等賞世職,升敘有差。命戮洪秀全屍,傳首各省。論各路剿賊功,封僧格林沁子伯彥訥謨祜為貝勒,官文一等伯,李鴻章一等伯,駱秉章一等輕車都尉,均賞雙眼花翎,加楊岳斌、彭玉麟太子少保,並鮑超均一等輕車都尉,都興阿、富明阿、馮子材騎都尉,魁玉雲騎尉。回逆陷喀喇沙爾,辦事大臣依奇哩等均死之。是月,免福建建寧等縣屬被擾逋賦。
qiū qī yuè gēng zǐ, yǐ jiāng nán píng lùn gōng, jìn fēng yì zhèng wáng gōng qīn wáng zǐ zài chéng bèi lēi, zài jùn bù rù bā fēn fǔ guó gōng, zài yíng bù rù bā fēn zhèn guó gōng, jiā jūn jī dà chén wén xiáng tài zǐ tài bǎo xián, bǎo yún lǐ táng jiē tài zǐ shǎo bǎo xián, jiā ēn zōng qīn jí yù qián dà chén nèi wù fǔ dà chén, yú lài lù yǒu chà. xīn chǒu, yǐ suì féng jiǎ zǐ, zhào tíng jù qíng shí rén fàn. yù: jiāng nán xīn fù, mín shēng diāo bì, yǒu sī zhāo lái fǔ xù zhī. qí jūn wù wèi jìng zhū shěng, tǒng bīng dà chén dū fǔ děng xū jī lì jiāng shì, fèn miǎn tú xiào. é bīng rù kē bù duō kǎ lún, zhí wěi yuán jí zā sà kè. rén yín, jìn zōng shì jué luó qián zhù wài chéng. jiǎ chén, zhuī lùn fù miáo pèi lín zuì, zǒng bīng bó chóng wǔ děng shù xīn jiāng, àn chá shǐ zhāng xué chún shù jūn tái. yuè fěi cuàn jù luó tián. guì fěi xiàn guī shùn. jǐ yǒu, zhào xiū míng tài zǔ líng. cái jiāng běi lí jīn. fù liǎng huái cuó wù. gēng xū, shí shòu shěn guì fēn shān xī xún fǔ. yǐ zhèng dūn jǐn wèi hé dōng hé dào zǒng dū. xīn hài, dān guó huàn yuē chéng. rén zǐ, hóng rén dá lǐ xiù chéng fú zhū. wāng hǎi yáng cuàn jù xǔ wān. guǐ chǒu, hóng fú zhèn rù hú zhōu. yán chá gù yuán huí fěi fù pàn, běi cuàn níng líng, rǎo zhōng wèi jìng yuǎn, sā huí jù jié xiàn xún huà tīng, tǔ lǔ fān shǔ tuō kè xùn hàn huí yì biàn luàn. jiǎ yín, hù bù shì láng wú tíng dòng yán jīn líng gào jié, qǐng yì jiā jìng jù, jiā nà zhī. dīng sì, yǐ guǎng xī dào gěng, zhǐ yuè nán rù gòng. qí tái hàn huí zuò luàn, gǔ chéng wū lǔ mù qí tóng shí bù jìng. wén guāng děng jūn jìn yuán kù chē, shī lì, fù yú wū shā tǎ kè lā, sǐ zhī. gēng shēn, dí hé huí fěi jié sā huí rǎo hé zhōu. gàn jūn fù chóng rén dōng xiāng. xīn yǒu, fù jīn xī. rén xū, qí jùn zǎo yīn bìng qǐ xiū, mìng réng yǐ dà xué shì xián zhí hóng dé diàn. guān jūn huò chāng tú dào fěi liú fā hǎo děng, zhū zhī. guǐ hài, fù zhèng qīn wáng yí qīn wáng xí jué. lù yǐ gù zhū chén gōng, yǔ hú lín yì yī děng qīng chē dū wèi, lǐ xù bīn èr děng qīng chē dū wèi, tǎ qí bù zhāng guó liáng jiāng zhōng yuán chéng xué qǐ sān děng qīng chē dū wèi, jiā shǎng jiāng zhōng jì luó zé nán duō lóng ā céng guó huá yī yún qí wèi. gàn jūn fù yí huáng, jiǎ zǐ, kè xǔ wān. yǐ chǒu, sēng gé lín qìn bài zéi má chéng. céng guó quán qǐ bìng, wēn yù zhǐ zhī. lǐ chén diǎn yǐ shāng zú yú jūn. shì yuè, miǎn jiāng sū ān huī gè shǔ bèi rǎo bū fù.
秋七月庚子,以江南平論功,晉封議政王恭親王子載澂貝勒,載濬不入八分輔國公,載瀅不入八分鎮國公,加軍機大臣文祥太子太保銜,寶鋆、李棠階太子少保銜,加恩宗親及御前大臣、內務府大臣,餘賚錄有差。辛丑,以歲逢甲子,詔停句情實人犯。諭:「江南新復,民生彫敝,有司招徠撫恤之。其軍務未靖諸省,統兵大臣、督撫等須激厲將士,奮勉圖效。」俄兵入科布多卡倫,執委員及紥薩克。壬寅,禁宗室、覺羅潛住外城。甲辰,追論附苗沛霖罪,總兵博崇武等戍新疆,按察使張學醇戍軍台。粵匪竄踞羅田。桂匪陷歸順。己酉,詔修明太祖陵。裁江北釐金。復兩淮鹺務。庚戌,實授沈桂芬山西巡撫。以鄭敦謹為河東河道總督。辛亥,丹國換約成。壬子,洪仁達、李秀成伏誅。汪海洋竄踞許灣。癸丑,洪福瑱入湖州。鹽茶、固原回匪復叛,北竄寧靈,擾中衛、靖遠,撒回句結陷循化廳,吐魯番屬託克遜漢、回亦變亂。甲寅,戶部侍郎吳廷棟言金陵告捷,請益加敬懼,嘉納之。丁巳,以廣西道梗,止越南入貢。奇台漢、回作亂,古城、烏魯木齊同時不靖。文光等軍進援庫車,失利,覆於烏沙塔克拉,死之。庚申,狄、河回匪結撒回擾河州。贛軍復崇仁、東鄉。辛酉,復金谿。壬戌,祁俊藻因病乞休,命仍以大學士銜直弘德殿。官軍獲昌圖盜匪劉發好等,誅之。癸亥,復鄭親王、怡親王襲爵。錄已故諸臣功,予胡林翼一等輕車都尉,李續賓二等輕車都尉,塔齊布、張國樑、江忠源、程學啟三等輕車都尉,加賞江忠濟、羅澤南、多隆阿、曾國華一雲騎尉。贛軍復宜黃,甲子,克許灣。乙丑,僧格林沁敗賊麻城。曾國荃乞病,溫諭止之。李臣典以傷卒於軍。是月,免江蘇、安徽各屬被擾逋賦。
bā yuè jǐ sì shuò, dìng zhū wáng wèi cì, zhe wèi lìng. gàn jūn fù nán fēng, gēng wǔ, wū lǔ mù qí cān jiāng fǎn, tí dū yè pǔ chōng é sǐ zhī. yī lí wēi jí, diào tǎ ěr bā hā tái kā ěr kā méng bīng yuán zhī. yù liú róng zhuān bàn shǎn xī jūn wù, mù tú shàn tǒng suǒ bù fù gān, yǔ léi zhèng wǎn chóu bàn jūn wù. qù yáng yuè bīn jí fù shǎn gān rèn. xīn wèi, yù zhāng jí xīn fù gù yuán yán chá bàn fǔ huí shì yí. guǐ yǒu, sū zhè guān jūn huì kè hú zhōu jí ān jí. yǐ hài, gàn jūn fù xīn chéng, chén bǐng wén jiàng. xīn sì, guān jūn fù guǎng dé. shǎng guō sōng lín shì zhí, yáng dǐng xūn zhōu shèng bō huáng mǎ guà. guì xiàn fěi píng. zhuó liú míng chuán wèi zhí lì tí dū. rén wǔ, huí fěi xiàn gǔ chéng hàn chéng. guǐ wèi, léi zhèng wǎn jūn kè zhāng jiā chuān zéi cháo. jiǎ shēn, sēng gé lín qìn jiǎo luó shān cuàn zéi shī lì, dōu tǒng shū tōng é děng sǐ zhī. dīng hài, yún nán xún fǔ jiǎ hóng zhào yǐ jí bìng guī bì, chǐ zhí. jǐ chǒu, diào tǔ xiè tú hàn chē chén hàn méng bīng fù wū lǔ mù qí děng chù zhù jiǎo. rén chén, zhè jūn zhuī zéi yú chāng huà chún ān, qín zéi qiú huáng wén jīn děng zhū zhī. yǐ lín hóng nián wèi yún nán xún fǔ. guǐ sì, zhào xīn jiāng gè lù dà chén fēn bié jiǎo fǔ. yǐ huí jùn wáng bó xī ěr lián luò gè chéng shā zéi, jiā jiǎng zhī. kù ěr kā lǎ wū sū děng chù huí fěi luàn, guān jūn shī lì. jiǎ wǔ, mìng lín xìng bàn wū lǐ yǎ sū tái lì jiè shì yí. yǐ wèi, sēng gé lín qìn jiǎo zéi shī lì, zǒng bīng bā yáng ā děng sǐ zhī. bǐng shēn, léi zhèng wǎn gōng lián huā chéng bù lì, huí fěi fù xiàn gù yuán. dīng yǒu, hé dí huí fěi cuàn fàn lán zhōu jí jīn xiàn.
八月己巳朔,定諸王位次,著為令。贛軍復南豐,庚午,烏魯木齊參將反,提督業普沖額死之。伊犁危急,調塔爾巴哈台喀爾喀蒙兵援之。諭劉蓉專辦陝西軍務,穆圖善統所部赴甘,與雷正綰籌辦軍務。趣楊岳斌即赴陝甘任。辛未,諭張集馨赴固原、鹽茶辦撫回事宜。癸酉,蘇、浙官軍會克湖州及安吉。乙亥,贛軍復新城,陳炳文降。辛巳,官軍復廣德。賞郭松林世職,楊鼎勛、周盛波黃馬褂。貴縣匪平。擢劉銘傳為直隸提督。壬午,回匪陷古城漢城。癸未,雷正綰軍克張家川賊巢。甲申,僧格林沁剿羅山竄賊失利,都統舒通額等死之。丁亥,雲南巡撫賈洪詔以藉病規避,褫職。己丑,調土謝圖汗、車臣汗蒙兵赴烏魯木齊等處助剿。壬辰,浙軍追賊於昌化、淳安,擒賊酋黃文金等誅之。以林鴻年為雲南巡撫。癸巳,詔新疆各路大臣分別剿撫。以回郡王伯錫爾聯絡各城殺賊,嘉獎之。庫爾喀喇烏蘇等處回匪亂,官軍失利。甲午,命麟興辦烏里雅蘇台立界事宜。乙未,僧格林沁剿賊失利,總兵巴揚阿等死之。丙申,雷正綰攻蓮花城不利,回匪復陷固原。丁酉,河、狄回匪竄犯蘭州及金縣。
jiǔ yuè jǐ hài shuò, liú míng chuán gè jūn jī bài níng guó děng chù cuàn fěi. gēng zǐ, gàn jūn fù yú dōu. yǐ lǐ yún lín qǐ bìng guī bì, chǐ zhí, chè suǒ tǒng lǒng jūn. rén yín, céng guó quán yǐ jí qǐ miǎn, yǔn zhī. mìng mǎ xīn yí wèi zhè jiāng xún fǔ, liú bàn ān qìng fáng shǒu shì yí. guǐ mǎo, mìng mù tú shàn bāng bàn dōu xìng ā jūn wù. jiǎ chén, yáng yuè bīn qǐ bìng, wēn yù zhǐ zhī. lǐ shì xián fàn nán ān, guān jūn jī zǒu zhī. yǐ sì, huí fěi xiàn yè ěr qiāng, shǔ cān zàn kuí dòng sǐ zhī, kā shí gá ěr yīng jí shā ěr wǔ biàn tóng pàn. jǐ yǒu, xī níng huí zhòng jiàng. gēng xū, zhāng jiā chuān huí fěi fàn qìng yáng. xīn hài, gàn zéi cuàn nán xióng. rén zǐ, yuè fěi xiàn kāi huà, cuàn jiāng xī. huáng má fěi cuàn shāng chéng. yǐ mǎo, rì sī bā ní yà huàn yuē. bǐng chén, yù nèi wù fǔ lì qiú zǔn jié. mìng zhá kè tōng ā shǔ hā mì dà chén. dīng sì, xī níng huí fěi fù pàn. wù wǔ, yuè fěi cài dé róng děng cuàn xiàn jiē zhōu. gēng shēn, zhào xiū qū fù shèng miào jí gè shěng xué gōng. xīn yǒu, xiū zhè jiāng hǎi táng. jiǎ zǐ, niǎn fěi cuàn qí shuǐ, è jūn shī lì, zǒng bīng shí qīng jí sǐ zhī. yǐ chǒu, é bīng lán rù ā ěr tài nào ěr. dīng mǎo, shěn guì fēn qǐng chóu fèi yí tún yǐ xù qí mín.
九月己亥朔,劉銘傳各軍擊敗寧國等處竄匪。庚子,贛軍復雩都。以李雲麟乞病規避,褫職,撤所統隴軍。壬寅,曾國荃以疾乞免,允之。命馬新貽為浙江巡撫,留辦安慶防守事宜。癸卯,命穆圖善幫辦都興阿軍務。甲辰,楊岳斌乞病,溫諭止之。李世賢犯南安,官軍擊走之。乙巳,回匪陷葉爾羌,署參贊奎棟死之,喀什噶爾、英吉沙爾武弁同叛。己酉,西寧回眾降。庚戌,張家川回匪犯慶陽。辛亥,贛賊竄南雄。壬子,粵匪陷開化,竄江西。黃、麻匪竄商城。乙卯,日斯巴尼亞換約。丙辰,諭內務府力求撙節。命札克通阿署哈密大臣。丁巳,西寧回匪復叛。戊午,粵匪蔡得榮等竄陷階州。庚申,詔修曲阜聖廟及各省學宮。辛酉,修浙江海塘。甲子,捻匪竄蘄水,鄂軍失利,總兵石清吉死之。乙丑,俄兵闌入阿爾泰淖爾。丁卯,沈桂芬請籌費移屯以恤旗民。
dōng shí yuè wù chén shuò, yǔn yáng yuè bīn huí jí shěng qīn, bìng mù yǒng fù gān. mìng xíng bù shàng shū mián sēn hù bù shì láng wú tíng dòng wǎng zhì chá hā ěr yù. jǐ sì, gǎi wū lǔ mù qí tí dū wén xiáng míng wèi wén qí. xīn wèi, chǐ jiāng jūn cháng qīng zhí, mìng míng xù dài zhī, yǐ lián jié wèi cān zàn dà chén. mìng wǔ lóng ā tǒng yuán jiù wū lǔ mù qí gè jūn, jié zhì lǐng duì dà chén yǐ xià. rén shēn, bào chāo jūn jī zéi dà jié, shǎng shuāng yǎn huā líng. xí bǎo tián jūn huò zéi qiú hóng rén gān děng. wǎn nán běi sù qīng. yǐ hài, huí fěi xiàn wū lǔ mù qí mǎn chéng jí suī lái, dōu tǒng píng ruì děng sǐ zhī. hā mì hàn huí luàn. mìng bǎo héng shǔ wū lǔ mù qí dōu tǒng, lǐ hóng zhāng shǔ liǎng jiāng zǒng dū, wú táng shǔ jiāng sū xún fǔ, fù míng ā shǔ cáo yùn zǒng dū. wù yín, huò hóng fú zhèn yú shí chéng, zhū zhī. shǎng zhěn bǎo zhēn yī děng qīng chē dū wèi. fēng bào chāo yī děng zǐ. lùn huī fù quán zhè gōng, fēng zuǒ zōng táng yī děng bó, shǎng jiǎng yì lǐ qí dū wèi. yuè fěi xiàn ruì jīn, xuán fù zhī. gēng chén, yuè fěi xiàn zhāng zhōu lóng yán nán jìng wǔ píng, àn chá shǐ zhāng yùn lán děng sǐ zhī. liú róng fēn jūn shǒu bīn zhōu děng chù. yǐ yǒu, míng yì yǔ é shǐ huàn fēn jiè yuē, kē bù duō chéng kǎ wài méng gǔ, ā ěr tài nào ěr wū liáng hǎi jūn shǔ é. gěi bào chāo jiǎ, suǒ bù sòng guó yǒng děng jūn yuán mǐn, guī zuǒ zōng táng jié zhì. dīng hài, léi zhèng wǎn jūn kè lián huā chéng, shǎng cáo kè zhōng huáng mǎ guà. sēng gé lín qìn jiǎo zéi dà jié, shǎng guō bǎo chāng děng huáng mǎ guà, zéi shǒu mǎ róng hé yǐ zhòng jiàng. jǐ chǒu, sì chuān yuán jūn fù rén huái. gēng yín, yuè fěi xiàn píng hé. xīn mǎo, xiàn jiā yīng dà bù. bǐng yín, yù céng guó fān réng zhù jīn líng, lǐ hóng zhāng děng huí běn rèn. shì yuè, miǎn hé nán xìn yáng děng chù bèi rǎo é fù, zhè jiāng xī ān děng xiàn bū fù.
冬十月戊辰朔,允楊岳斌回籍省親,並募勇赴甘。命刑部尚書綿森、戶部侍郎吳廷棟往治察哈爾獄。己巳,改烏魯木齊提督文祥名為文祺。辛未,褫將軍常清職,命明緒代之,以聯捷為參贊大臣。命武隆阿統援救烏魯木齊各軍,節制領隊大臣以下。壬申,鮑超軍擊賊大捷,賞雙眼花翎。席寶田軍獲賊酋洪仁玕等。皖南北肅清。乙亥,回匪陷烏魯木齊滿城及綏來,都統平瑞等死之。哈密漢、回亂。命保恆署烏魯木齊都統,李鴻章署兩江總督,吳棠署江蘇巡撫,富明阿署漕運總督。戊寅,獲洪福瑱於石城,誅之。賞枕葆楨一等輕車都尉。封鮑超一等子。論恢復全浙功,封左宗棠一等伯,賞蔣益澧騎都尉。粵匪陷瑞金,旋復之。庚辰,粵匪陷漳州、龍巖、南靖、武平,按察使張運蘭等死之。劉蓉分軍守邠州等處。乙酉,明誼與俄使換分界約,科布多城卡外蒙古,阿爾泰淖爾烏梁海均屬俄。給鮑超假,所部宋國永等軍援閩,歸左宗棠節制。丁亥,雷正綰軍克蓮花城,賞曹克忠黃馬褂。僧格林沁剿賊大捷,賞郭寶昌等黃馬褂,賊首馬融和以眾降。己丑,四川援軍復仁懷。庚寅,粵匪陷平和。辛卯,陷嘉應、大埔。丙寅,諭曾國藩仍駐金陵,李鴻章等回本任。是月,免河南信陽等處被擾額賦,浙江西安等縣逋賦。
shí yī yuè jǐ hài, huō jiāng níng suǒ shǔ liáng fù sān nián. rén yín, huí fěi xiàn hé zhōu. guǐ mǎo, zhú pú zhōu jīn dī. yǐ sì, wén qí bó xī ěr jiǎo píng hā mì huí. jǐ yǒu, miǎn jiāng sū lì nián zhōu xiàn tān péi yín liǎng, yǒng jìn pài tān míng mù. rén zǐ, shěn bǎo zhēn qǐng chì yuán mǐn, jiān fáng zéi huí cuàn. jiǎ yín, yuè jūn fù wǔ píng, mìng mǐn zhè gàn jūn huì jiǎo, wú zòng rù hǎi. huí fěi xiàn ā kè sū wū shén, bàn shì dà chén fù zhū lī wén xìng děng sǐ zhī. guǐ hài, sēng gé lín qìn jī xiāng zǎo cuàn fěi bù lì, fā niǎn gè fěi suì cuàn dèng zhōu. jiǎ zǐ, yù chì liú lián jié liú míng chuán gè jūn qián jìn, guī sēng gé lín qìn diào qiǎn. yǐ chǒu, léi zhèng wǎn děng jūn jiǎo bài gù yuán huí fěi. bǐng yín, wén qí děng jiǎo bā lǐ kūn huí fěi, píng zhī. huí fěi xiàn kù ěr kā lǎ wū sū, yī lí jiè yán. dīng mǎo, mǎn qìng yán wāng qū jié bù zú, qǐng shǎng qīng ráo wāng qū nuò men hǎn míng hào, xié lǐ xī zàng shāng shàng shì wù, yǔn zhī. shì yuè, miǎn jiāng sū shàng yuán děng xiàn bèi rǎo bū fù.
十一月己亥,豁江寧所屬糧賦三年。壬寅,回匪陷河州。癸卯,築濮州金隄。乙巳,文祺、伯錫爾剿平哈密回。己酉,免江蘇歷年州縣攤賠銀兩,永禁派攤名目。壬子,沈葆楨請飭援閩,兼防賊回竄。甲寅,粵軍復武平,命閩、浙、贛軍會剿,毋縱入海。回匪陷阿克蘇、烏什,辦事大臣富珠哩、文興等死之。癸亥,僧格林沁擊襄、棗竄匪不利,發、捻各匪遂竄鄧州。甲子,諭飭劉連捷、劉銘傳各軍前進,歸僧格林沁調遣。乙丑,雷正綰等軍剿敗固原回匪。丙寅,文祺等剿巴里坤回匪,平之。回匪陷庫爾喀喇烏蘇,伊犁戒嚴。丁卯,滿慶言汪曲結布卒,請賞青饒汪曲諾們罕名號,協理西藏商上事務,允之。是月,免江蘇上元等縣被擾逋賦。
shí èr yuè wù chén shuò, mǐn jūn jiǎo zhāng zhōu fěi shī lì, lín wén chá děng sǐ zhī. jǐ sì, mìng wú táng réng jiān guǎn jiāng běi shì wù. gēng wǔ, zhào qìng kè fěi píng. dōu xìng ā děng jūn kè qīng shuǐ bǎo. jiǎ xū, tíng hé nán lì gòng zǎo shí. zhú zhè jiāng hǎi táng. yǐ hài, huí fěi xiàn jīn xiàn. cáo kè zhōng jūn kè yán guān. wù yín, yī lí guān jūn bài jī, lǐng duì dà chén tuō kè tuō nài děng sǐ zhī. yǔn míng xù qǐng jiè é bīng zhù jiǎo. jǐ mǎo, jì mù sà guān jūn shī lì. gēng chén, yǔ zhū jì yì mín bāo lì shēn děng yōu xù. yǔn wú táng qǐng, shì xíng hé yùn. yǐ yǒu, táo mào lín jūn fù jīn xiàn. bǐng xū, shù lǐ yuán dù jūn tái. jǐ chǒu, sēng gé lín qìn yí jūn bǎo fēng jiǎo zéi, shèng zhī. jiǎ wǔ, guān jūn jiǎo huí fěi dà jié, yī lí jiě wéi, shǎng míng xù huáng mǎ guà. shì yuè, miǎn zhè jiāng ruì ān bèi rǎo bū fù, jiāng sū tài cāng děng zhōu tīng xiàn, huái ān děng wèi bèi rǎo zāi fù.
十二月戊辰朔,閩軍剿漳州匪失利,林文察等死之。己巳,命吳棠仍兼管江北事務。庚午,肇慶客匪平。都興阿等軍克清水堡。甲戌,停河南例貢棗實。築浙江海塘。乙亥,回匪陷金縣。曹克忠軍克鹽關。戊寅,伊犁官軍敗績,領隊大臣托克托奈等死之。允明緒請借俄兵助剿。己卯,濟木薩官軍失利。庚辰,予諸暨義民包立身等優恤。允吳棠請,試行河運。乙酉,陶茂林軍復金縣。丙戌,戍李元度軍台。己丑,僧格林沁移軍寶豐剿賊,勝之。甲午,官軍剿回匪大捷,伊犁解圍,賞明緒黃馬褂。是月,免浙江瑞安被擾逋賦,江蘇太倉等州廳縣,淮安等衛被擾災賦。
shì suì, cháo xiān liú qiú rù gòng.
是歲,朝鮮、琉球入貢。
sì nián yǐ chǒu chūn zhēng yuè dīng yǒu shuò, guān jūn kè jìng níng zéi cháo. huí fěi xiàn gǔ chéng hàn chéng. gēng zǐ, bā yàn dài chéng bèi wéi, guān jūn bù lì. shì chén fú ēn lè bīn, mìng xiāng bàn yī lí bīng xiǎng shì. rén yín, cóng céng guó fān qǐng, diào liú míng chuán jūn fù mǐn, bào chāo mù chuān jūn fù gān. zhuī yǔ sǐ shì dào yuán hé guì zhēn zhī zhōu liú téng hóng yóu jī bì jīn kē shì. jiǎ chén, wū lǔ mù qí tí dū wén qí zú yú bā lǐ kūn. huí fěi xiàn mù lěi děng chù. dīng wèi, zhāng jí xīn yǐ zuì chǐ zhí. fù yǐ gé tí dū mǎ dé zhāo yuán guān. píng gù huí fěi cuàn rǎo líng tái jí qiān yáng lǒng zhōu. wù shēn, mìng bó xī ěr shǔ hā mì bāng bàn dà chén. xīn hài, tái wān huì fěi píng. jiǎ yín, yuè fěi xiàn yǒng dìng yún xiāo. bǐng chén, fù shè huái yáng hé wù bīng bèi dào, gǎi shè xú hǎi hé wù bīng bèi dào. dīng sì, yuè niǎn bìng cuàn lǔ shān, hù jūn tǒng lǐng héng líng děng sǐ zhī. guǐ hài, huí fěi xiàn jì mù sà. jiǎ zǐ, qián fěi xiàn dìng fān, xuán fù zhī, yòu xiàn qián xī. yǐ chǒu, huí fěi cuàn yǒng chāng.
四年乙丑春正月丁酉朔,官軍克靜寧賊巢。回匪陷古城漢城。庚子,巴彥岱城被圍,官軍不利。釋陳孚恩、樂斌,命襄辦伊犁兵饟事。壬寅,從曾國藩請,調劉銘傳軍赴閩,鮑超募川軍赴甘。追予死事道員何桂珍、知州劉騰鴻、游擊畢金科諡。甲辰,烏魯木齊提督文祺卒於巴里坤。回匪陷木壘等處。丁未,張集馨以罪褫職。復已革提督馬德昭原官。平、固回匪竄擾靈台及汧陽、隴州。戊申,命伯錫爾署哈密幫辦大臣。辛亥,台灣會匪平。甲寅,粵匪陷永定、雲霄。丙辰,復設淮揚河務兵備道,改設徐海河務兵備道。丁巳,粵、捻並竄魯山,護軍統領恆齡等死之。癸亥,回匪陷濟木薩。甲子,黔匪陷定番,旋復之,又陷黔西。乙丑,回匪竄永昌。
èr yuè xīn wèi, yǐ méng bīng yuán gǔ chéng, zhàn bù lì, yù chè yǐ diào gè bīng jūn huí qí. rén shēn, shǎn jūn bài huí fěi yú lǐ quán, mìng hú zhōng hé zǒng tǒng jìn jiǎo. wù yín, yǐ yún nán lín ān guān shēn bù fù huí nì, yù jiā zhī. jǐ mǎo, yǔn shěn bǎo zhēn jiǎ guī shěng. guǐ wèi, yǐ zhí lì zhū shěng léi báo zāi yì, zhào xiū shěng. léi zhèng wǎn jūn fù kè gù yuán děng chù. guì zhōu cān jiāng cáo yuán xìng móu nì, fú zhū. jiǎ shēn, zhǎng yáng tǔ fěi píng. bǐng xū, fù yǒng dìng lóng yán. wǔ lóng é děng jūn yuán bā yàn dài chéng, shī lì. jǐ chǒu, qián xī fěi xiàn dà dìng. miáo fěi xiàn tiān zhù gǔ zhōu. yǐ mǎ rú lóng cén yù yīng sù qīng qǔ jìng xún diān, qín zhǎn nì shǒu mǎ lián shēng děng, jiǎng xù yǒu chà. guǐ sì, fú jiàn guān jūn jiǎo lǐ shì xián wāng hǎi yáng gè gǔ yú gǔ tián zhāng zhōu, dà jié.
二月辛未,以蒙兵援古城,戰不利,諭撤已調各兵均回旗。壬申,陝軍敗回匪於醴泉,命胡中和總統進剿。戊寅,以雲南臨安官紳不附回逆,諭嘉之。己卯,允沈葆楨假歸省。癸未,以直隸諸省雷雹災異,詔修省。雷正綰軍復克固原等處。貴州參將曹元興謀逆,伏誅。甲申,長陽土匪平。丙戌,復永定、龍巖。武隆額等軍援巴彥岱城,失利。己丑,黔西匪陷大定。苗匪陷天柱、古州。以馬如龍、岑毓英肅清曲靖、尋甸,擒斬逆首馬聯升等,獎敘有差。癸巳,福建官軍剿李世賢、汪海洋各股於古田、漳州,大捷。
sān yuè dīng yǒu, yǐ tián xìng shù wán shì jūn wù, cǎn shā jiào mín, qiǎn shù xīn jiāng. xīn chǒu, táo mào lín jiǎo píng guō jiā yì děng chù huí fěi. yù sēng gé lín qìn zhù jūn zhǐ huī diào dù, wù qīng lín qián dí, zhì dǎo wēi jī. rén yín, gōng qīn wáng bà jūn jī, chè yì zhèng. mìng wén xiáng děng bàn zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén shì yí. yuè fěi xiàn zhào ān, zhī xiàn zhào rén chéng sǐ zhī. guǐ mǎo, liáng zhōu huí zhòng pàn, jiǎo píng zhī. yǔn yīng fǎ zài jiāng níng tōng shāng. mìng bào chāo chóu bèi xī zhēng, zhǔn zhuān zòu. dūn qīn wáng yán gōng qīn wáng bèi cān bù shí, xià wáng gōng dà xué shì děng xiáng yì yǐ wén. yǐ sì, tǎ chéng huí luàn. xī lín qǐ bìng, bà zhī, mìng fù yī lí, yóu míng xù diào qiǎn. tí dū tán shèng dá yǐ kè kòu yǒng liáng chǐ zhí, réng mìng fù bào chāo jūn. yǐ wǔ lóng é shǔ tǎ ěr bā hā tái cān zàn dà chén. dīng wèi, bā lǐ kūn lǐng duì dà chén sè pǔ shī xīn yǐ bīng yuán gǔ chéng, yù zéi, shī lì, sǐ zhī. jǐ yǒu, mǐn jūn bài tīng zhōu lián chéng jù zéi. gēng xū, gān jūn jī tuì gǔ làng píng fān huí fěi. xīn hài, cóng wáng dà chén qǐng, mìng gōng qīn wáng réng zài nèi tíng xíng zǒu, bìng guǎn zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén. bǐng chén, yù guān wén jiǎn tài bīng yǒng. jǐ wèi, mìng yáng yuè bīn fù gān. shěn bǎo zhēn dīng mǔ yōu, zhào duó qíng shǔ jiāng xī xún fǔ. xīn yǒu, xī níng huí fěi fù pàn, xiàn dà tōng. rén xū, guì jūn fù yǒng chún. guǐ hài, mìng máo chǎng xī huí jīng. shì chūn, miǎn zhí sū wǎn gàn zāi rǎo zhū chù é fù jí bū kè.
三月丁酉,以田興恕玩視軍務,慘殺教民,遣戍新疆。辛丑,陶茂林剿平郭家驛等處回匪。諭僧格林沁「駐軍指揮調度,勿輕臨前敵,致蹈危機」。壬寅,恭親王罷軍機,撤議政。命文祥等辦總理各國事務衙門事宜。粵匪陷詔安,知縣趙人成死之。癸卯,涼州回眾叛,剿平之。允英、法在江寧通商。命鮑超籌備西征,准專奏。惇親王言恭親王被參不實,下王公、大學士等詳議以聞。乙巳,塔城回亂。錫霖乞病,罷之,命赴伊犁,由明緒調遣。提督譚勝達以剋扣勇糧褫職,仍命赴鮑超軍。以武隆額署塔爾巴哈台參贊大臣。丁未,巴里坤領隊大臣色普詩新以兵援古城,遇賊,失利,死之。己酉,閩軍敗汀州、連城踞賊。庚戌,甘軍擊退古浪、平番回匪。辛亥,從王大臣請,命恭親王仍在內廷行走,並管總理各國事務衙門。丙辰,諭官文簡汰兵、勇。己未,命楊岳斌赴甘。沈葆楨丁母憂,詔奪情署江西巡撫。辛酉,西寧回匪復叛,陷大通。壬戌,桂軍復永淳。癸亥,命毛昶熙回京。是春,免直、蘇、皖、贛災擾諸處額賦及逋課。
xià sì yuè yǐ chǒu shuò, jìn rè hé wéi chǎng kěn hóng chūn nèi dì. sù zhōu huí fěi jù jiā yù guān, wéi zhōu chéng, fǔ yí huí fěi yì qǐ. dīng mǎo, péng yù lín shū cí cáo dū, qǐng zhuān bàn shuǐ shī, yǔn zhī. liú wú táng cáo yùn zǒng dū rèn, bàn qīng huái fáng wù. jǐ sì, guān jūn fù yán chá tīng, miǎn yǐ gé tí dū chéng ruì zuì. gēng wǔ, huí fěi xiàn gǔ chéng, lǐng duì dà chén huì qìng děng sǐ zhī. yǐ hài, tái wān sù qīng. dīng chǒu, qián jūn fù yù píng tiān zhù. mìng gōng qīn wáng réng zhí jūn jī, wú fù yì zhèng. gān zhōu huí fěi xiàn yǒng gù bǎo. rén wǔ, yuè fěi zài xiàn shù sù. tíng jūn shí bā yíng bù yuán xī zhēng, kuì yú jīn kǒu. zhǐ bào chāo xī zhēng, mìng zhāo jí kuì yǒng fù mǐn jiǎo zéi. yǐ yǒu, níng xià guān jūn jiǎo zéi dà jié. bǐng xū, yuè niǎn bìng huí cuàn yǎn jì, mìng liú míng chuán fù zhí lì shè fáng. jǐ chǒu, cì chóng qǐ děng èr bǎi liù shí wǔ rén jìn shì jí dì chū shēn yǒu chà. rén chén, yǐ shān dōng zéi shì màn yán, mìng céng guó fān chū shěng dū shī, huì sēng gé lín qìn jūn nán běi hé jī. guǐ sì, sēng gé lín qìn jiǎo zéi yú hé zé nán wú jiā diàn, shī lì, yǔ nèi gé xué shì quán shùn zǒng bīng hé jiàn áo děng jūn sǐ zhī. shì wén, chuò cháo sān rì, tè yǔ pèi xiǎng tài miào. mìng céng guó fān dū shī jiǎo zéi, lǐ hóng zhāng shǔ liǎng jiāng zǒng dū.
夏四月乙丑朔,禁熱河圍場墾紅椿內地。肅州回匪踞嘉峪關,圍州城,撫彝回匪亦起。丁卯,彭玉麟疏辭漕督,請專辦水師,允之。留吳棠漕運總督任,辦清、淮防務。己巳,官軍復鹽茶廳,免已革提督成瑞罪。庚午,回匪陷古城,領隊大臣惠慶等死之。乙亥,台灣肅清。丁丑,黔軍復玉屏、天柱。命恭親王仍直軍機,毋複議政。甘州回匪陷永固堡。壬午,粵匪再陷沭、宿。霆軍十八營不原西征,潰於金口。止鮑超西征,命招集潰勇赴閩剿賊。乙酉,寧夏官軍剿賊大捷。丙戌,粵、捻並回竄兗、濟,命劉銘傳赴直隸設防。己丑,賜崇綺等二百六十五人進士及第出身有差。壬辰,以山東賊勢蔓延,命曾國藩出省督師,會僧格林沁軍南北合擊。癸巳,僧格林沁剿賊於菏澤南吳家店,失利,與內閣學士全順、總兵何建鰲等均死之。事聞,輟朝三日,特予配饗太廟。命曾國藩督師剿賊,李鴻章署兩江總督。
wǔ yuè yǐ wèi shuò, yù chéng lù jìn jiǎo sù zhōu jù fěi. tíng yíng pàn yǒng yóu jiāng xī cuàn fú jiàn. yuè niǎn bìng cuàn kāi zhōu dōng míng. bǐng shēn, táo mào lín jūn kuì, huí fěi wéi ān dìng, lán zhōu jiè yán. wù xū, mìng céng guó fān jié zhì zhí yù lǔ sān xǐng jūn fáng. gān sù kuì yǒng cuàn rǎo shǎn xī. yǐ sì, miǎn lǐ yuán dù qiǎn shù. dīng wèi, yuè niǎn bìng dù yùn hé, dōng cuàn jì níng yǎn tài. wù shēn, yán yù shèng jīng jí lín jiǎo bàn mǎ zéi. jǐ yǒu, yǐ jiǎo zéi wú gōng, chǐ guān wén zhāng zhī wàn máo chǎng xī zhí, jūn liú rèn, bìng chè guān wén gōng xián. qù bào chāo fù jiāng xī. xīn hài, mìng shì dú xué shì wèi róng guāng fù dōng chāng dū bàn yán hé mín tuán. rén zǐ, guān jūn kè zhāng zhōu nán jìng. yǔn shěn bǎo zhēn zhōng zhì. céng guó fān cí jié zhì sān xǐng jūn wù, bù xǔ. huí fěi xiàn sù zhōu. yuè niǎn fēn cuàn fēng pèi. yù zhěng dùn yán hǎi shuǐ shī. cuàn shǎn kuì yǒng píng. yù liú zhǎng yòu zhù zhí jìng, chóng hòu zhù dōng chāng, bù shǔ yán hé fáng wù. qián fěi xiàn guǎng shùn, xuán fù zhī. jiǎ yín, yǔ. yuè fěi wéi yǒng dìng. yǐ mǎo, sū jūn fù zhāng pǔ. yǐ liú kūn yī wèi jiāng xī xún fǔ. gēng shēn, yǐ fáng jiǎo chí yán, chǐ tí dū liú míng chuán zhí, réng liú rèn. yáng yuè bīn qǐng kāi quē, bù yǔn, réng mìng fù gān. rén xū, qí tái guān jūn fù jì mù sà. guǐ hài, guān jūn fù jiē zhōu.
五月乙未朔,諭成祿進剿肅州踞匪。霆營叛勇由江西竄福建。粵、捻並竄開州、東明。丙申,陶茂林軍潰,回匪圍安定,蘭州戒嚴。戊戌,命曾國藩節制直、豫、魯三省軍防。甘肅潰勇竄擾陝西。乙巳,免李元度遣戍。丁未,粵、捻並渡運河,東竄濟寧、兗、泰。戊申,嚴諭盛京、吉林剿辦馬賊。己酉,以剿賊無功,褫官文、張之萬、毛昶熙職,均留任,並撤官文宮銜。趣鮑超赴江西。辛亥,命侍讀學士衛榮光赴東昌督辦沿河民團。壬子,官軍克漳州、南靖。允沈葆楨終制。曾國藩辭節制三省軍務,不許。回匪陷肅州。粵、捻分竄豐、沛。諭整頓沿海水師。竄陝潰勇平。諭劉長佑駐直境,崇厚駐東昌,部署沿河防務。黔匪陷廣順,旋復之。甲寅,雨。粵匪圍永定。乙卯,蘇軍復漳浦。以劉坤一為江西巡撫。庚申,以防剿遲延,褫提督劉銘傳職,仍留任。楊岳斌請開缺,不允,仍命赴甘。壬戌,奇台官軍復濟木薩。癸亥,官軍復階州。
rùn wǔ yuè jiǎ zǐ shuò, qǐ shěn bǎo zhēn dū bàn jiāng xī fáng jiǎo. yǐ chǒu, yuè fěi yóu fú jiàn cuàn jiā yīng. wù chén, yuè jūn
閏五月甲子朔,起沈葆楨督辦江西防剿。乙丑,粵匪由福建竄嘉應。戊辰,粵軍