strong lǐ wǔ jí lǐ wǔ strong
礼五吉礼五
zōng miào zhī zhì shí xiǎng xiá jì jiā shang shì hào dōng xī wǔ pèi xiǎng chún xián qīn wáng miào
宗庙之制 时飨 祫祭加上 谥号 东西庑配飨醇贤亲王庙
yè líng
谒陵
zōng miào zhī zhì qīng chū zūn sì liè zǔ shén yù, chóng dé jiàn yuán, lì tài miào shèng jīng fǔ jìn mén dōng. qián diàn wǔ shì, fèng tài zǔ wǔ huáng dì xiào cí wǔ huáng hòu. hòu diàn sān shì, fèng shǐ zǔ zé wáng gāo zǔ qìng wáng zēng zǔ chāng wáng zǔ fú wáng, kǎo bǐ jù nán xiāng. bìng shè chuáng tà qīn zhěn huī yí wéi màn, rú shēng shì yí. tài zōng shòu zūn hào, gōng lǜ qún chén jì gào, qí tài láo shǎo láo sè shàng hēi. fù sì kǎo jì yí, dìng jì pǐn, niú yī, yáng yī, shǐ yī, fǔ guǐ gè èr, biān dòu gè shí yǒu èr, lú yī, dèng èr, gè bó yī, dēng xíng zūn gè yī, yù jué sān, jīn bǐ yī, jīn zhù èr. bó gòng fěi, shēng gòng zǔ. zūn shí jiǔ, shū bù mì sháo jù. jiē qián shè lè bù, fēn zuǒ yòu xuán. sì rì chén fǎ jià lǔ bù.
宗庙之制清初尊祀列祖神御,崇德建元,立太庙盛京抚近门东。前殿五室,奉太祖武皇帝、孝慈武皇后。后殿三室,奉始祖泽王、高祖庆王、曾祖昌王、祖福王,考、妣俱南乡。并设床榻、衾枕、楎椸、帷幔,如生事仪。太宗受尊号,躬率群臣祭告,其太牢、少牢色尚黑。复嗣考祭仪,定祭品,牛一,羊一,豕一,簠、簋各二,笾、豆各十有二,炉一,镫二,各帛一,登、鉶、尊各一,玉爵三,金匕一,金箸二。帛共篚,牲共俎。尊实酒,疏布幂勺具。阶前设乐部,分左、右悬。祀日陈法驾卤簿。
shì zǔ dìng yān jīng, jiàn tài miào duān mén zuǒ, nán xiāng. zhū mén dān bì, shàng fù huáng liú lí, wèi yǐ chóng yuán, zhōu èr bǎi jiǔ shí yī zhàng. fán diàn sān, qián diàn shí yī yíng, jiē sān chéng, bì jiē wǔ chū. yī chéng sì jí, èr chéng wǔ jí, sān chéng zhōng shí yī, zuǒ yòu gè jiǔ. zhōng fèng tài zǔ tài hòu shén kān. zhōng diàn jiǔ yíng, tóng táng yì shì, fèng liè shèng liè hòu shén kān. hòu jiè zhū yuán, zhōng sān mén, zuǒ yòu gè yī. wèi hòu diàn, yì jiǔ yíng, fèng tiāo miào shén kān, jù nán xiāng. qián diàn liǎng wǔ gè shí wǔ yíng, dōng zhū wáng pèi xiǎng, xī gōng chén pèi xiǎng. dōng wǔ qián xī wǔ nán liáo lú gè yī. zhōng hòu diàn liǎng wǔ guǐ jì qì. dōng wǔ nán liáo lú yī. jǐ mén wǔ, zhōng sān mén nèi wài liè jǐ bǎi èr shí, zuǒ yòu mén gè sān. qí wài shí liáng wǔ. qiáo běi jǐng tíng sān, nán shén kù shén chú. xī nán fèng sì shǔ, dōng nán zǎi shēng tíng. qí shèng jīng tài miào zūn wèi sì zǔ miào yún.
世祖定燕京,建太庙端门左,南乡。朱门丹壁,上覆黄琉璃,卫以崇垣,周二百九十一丈。凡殿三,前殿十一楹,阶三成,陛皆五出。一成四级,二成五级,三成中十一,左、右各九。中奉太祖、太后神龛。中殿九楹,同堂异室,奉列圣、列后神龛。后界朱垣,中三门,左、右各一。为后殿,亦九楹,奉祧庙神龛,俱南乡。前殿两庑各十五楹,东诸王配飨,西功臣配飨。东庑前、西庑南燎炉各一。中后殿两庑庋祭器。东庑南燎炉一。戟门五,中三门内外列戟百二十,左、右门各三。其外石梁五。桥北井亭三,南神库、神厨。西南奉祀署,东南宰牲亭。其盛京太庙尊为四祖庙云。
shùn zhì sì nián, dìng shèng jīng shǒu miào shǒu lǐng mǎ fǎ zhì shì tuō shā lǎ hā fān, yú mǎ fǎ shì hù jūn xiào.
顺治四年,定盛京守庙首领马法秩视拖沙喇哈番,馀马法视护军校。
wǔ nián dōng, zhuī zūn zé wáng wèi zhào zǔ, qìng wáng wèi xìng zǔ, chāng wáng wèi jǐng zǔ, fú wáng wèi xiǎn zǔ, yǔ sì hòu bìng fèng hòu diàn, zhì jì rú shí xiǎng yí.
五年冬,追尊泽王为肇祖,庆王为兴祖,昌王为景祖,福王为显祖,与四后并奉后殿,致祭如时飨仪。
bā nián, xiào duān wén huáng hòu fù miào, fèng shén zhǔ zhī jiàn tài zǔ tài hòu jì tài zōng, dài xíng sān guì jiǔ bài lǐ, wèi cì tài zōng, fù yī guì sān bài. bì, suì xíng dà xiǎng. sì hòu diàn zé qiǎn guān. fán shēng fù, xiān yī rì qiǎn gào, zhì rì zhī jiàn fèng ān dà xiǎng, zhe wèi lì. shí bā nián, shì zǔ fù miào, wèi cì tài zǔ xī páng, dōng xiāng. kāng xī jiǔ nián, xiào kāng zhāng huáng hòu fù miào, wèi cì shì zǔ. èr shí qī nián, xiào zhuāng wén huáng hòu fù miào, jiè qī shì zǔ jí zhāng hòu shén zhǔ bì lì yú páng, shǐ xíng zhī jiàn lǐ, wèi cì wén hòu. fán fù miào zhǔ, yǐ bēi bì zūn, hòu fǎng cǐ. wǔ shí qī nián, xiào huì zhāng huáng hòu shēng fù, yì zhě yǐ xiào kāng fù miào jiǔ, yù wèi qí cì. dà xué shì wáng shàn yì yuē:" bì xià shèng xiào gé tiān, nǎng shí tài huáng tài hòu fù miào, bù yǐ jī xiào duān shàng, jīn kěn yǐ xiào kāng jī xiào huì shàng hū?" yì zhě bù cóng, dì guǒ yǐ wéi fēi shì, lìng gǎi zhèng yān.
八年,孝端文皇后祔庙,奉神主祗见太祖、太后暨太宗,代行三跪九拜礼,位次太宗,复一跪三拜。毕,遂行大飨。祀后殿则遣官。凡升祔,先一日遣告,至日祗见、奉安、大飨,著为例。十八年,世祖祔庙,位次太祖西旁,东乡。康熙九年,孝康章皇后祔庙,位次世祖。二十七年,孝庄文皇后祔庙,届期世祖及章后神主避立於旁,始行祗见礼,位次文后。凡祔庙主,以卑避尊,后仿此。五十七年,孝惠章皇后升祔,议者以孝康祔庙久,欲位其次。大学士王掞议曰:“陛下圣孝格天,曩时太皇太后祔庙,不以跻孝端上,今肯以孝康跻孝惠上乎?”议者不从,帝果以为非是,令改正焉。
yōng zhèng yuán nián, lǐ chén yán:" gǔ dì wáng shēng fù tài miào, bì yǐ huáng hòu pèi xiǎng. zhōu sì bì gōng, hàn yú bié qǐn, táng sòng yǒu kūn yí fèng cí diàn yǐ zhǎn xiào sī. zì shì pèi miào zhě, huáng hòu zì shàng yī zì yǔ miào shì tóng, sì bié miào zhě, dàn yǒu shì wú miào hào. qí pèi wèi huò yī dì yī hòu, huò yī dì èr hòu. sòng tài zōng huī zōng zé sì hòu xiān hòu shēng fù, lǐ zhì bù tóng. běn cháo tài zǔ sān hòu, wéi xiào cí fù miào chēng gāo hòu, tài zōng èr hòu, xiào duān xiào zhuāng bìng chēng wén hòu, shì zǔ sān hòu, xiào huì xiào kāng bìng chēng zhāng hòu, xiào xiàn dàn sì xiào líng xiǎng diàn, dìng zhì rán yě. jīn shèng zǔ fù miào, rén xiào zuò pèi, yǔn yí tóng xiǎng. dì miào shì yuē rén, yǔ zūn shì fù, gǎi tí xiào chéng, yǔ xiào gōng tǐ bèi mǔ yí, bìng yí tóng fù. qí xiào zhāo xiào yì, yīng jí tíng chén xiáng yì." xún yì dìng:" xià shāng dǎi liù cháo, jiē yī dì yī hòu, táng ruì zōng èr hòu, sòng tài zǔ sān hòu, tài zōng sì hòu. fù miào zhī zhì, zhū zǐ zhū rú xián wú yì shuō. jǐn àn qián diǎn, xiào zhāo xiào yì yīng yǔ xiào chéng xiào gōng bìng chēng rén huáng hòu, tóng fù tài miào." cóng zhī.
雍正元年,礼臣言:“古帝王升祔太庙,必以皇后配飨。周祀閟宫,汉於别寝,唐、宋有坤仪、奉慈殿以展孝思。自是配庙者,皇后字上一字与庙谥同,祀别庙者,但有谥无庙号。其配位或一帝一后,或一帝二后。宋太宗、徽宗则四后先后升祔,礼制不同。本朝太祖三后,唯孝慈祔庙称高后,太宗二后,孝端、孝庄并称文后,世祖三后,孝惠、孝康并称章后,孝献但祀孝陵飨殿,定制然也。今圣祖祔庙,仁孝作配,允宜同飨。第庙谥曰仁,与尊谥複,改题孝诚,与孝恭体备母仪,并宜同祔。其孝昭、孝懿,应集廷臣详议。”寻议定:“夏、商逮六朝,皆一帝一后,唐睿宗二后,宋太祖三后,太宗四后。祔庙之制,朱子诸儒咸无异说。谨按前典,孝昭、孝懿应与孝诚、孝恭并称仁皇后,同祔太庙。”从之。
àn yí, yī yuán hòu, yī jì lì, yī běn shēng, bìng liè rú xù. shǒu xiào chéng, cì xiào zhāo, cì xiào yì, cì xiào gōng. yú cǐ fèng dì hòu shén zhǔ, yǐ cì ān dōng páng, xī xiāng, wèi cì tài zōng.
案仪,一元后,一继立,一本生,并列如序。首孝诚,次孝昭,次孝懿,次孝恭。於此奉帝、后神主,以次安东旁,西乡,位次太宗。
qián lóng èr nián, shì zōng jì xiào jìng hòu fù miào, wèi xī páng, dōng xiāng, jū shì zǔ cì. sì shí èr nián, xiào shèng hòu shēng fù, cì xiào jìng.
乾隆二年,世宗暨孝敬后祔庙,位西旁,东乡,居世祖次。四十二年,孝圣后升祔,次孝敬。
míng nián, gāo zōng yì shèng jīng, xǐ jiàn sì zǔ miào dà qīng mén dōng, nán běi mào shí yī zhàng yī chǐ wǔ cùn, dōng xī guǎng shí zhàng sān chǐ wǔ cùn. zhèng diàn wǔ yíng, dōng xī pèi wǔ gè sān yíng. zhèng mén sān, dōng xī mén gè yī. chì dà chén jiān shì luò chéng.
明年,高宗诣盛京,徙建四祖庙大清门东,南北袤十一丈一尺五寸,东西广十丈三尺五寸。正殿五楹,东、西配庑各三楹。正门三,东、西门各一。敕大臣监视落成。
jiā qìng sì nián, gāo zōng jì xiào xián xiào yí èr hòu fù miào, wèi dōng páng, xī xiāng, cì shèng zǔ. dào guāng yuán nián, rén zōng jì xiào shū hòu fù miào, wèi xī xù, dōng xiāng, cì shì zōng.
嘉庆四年,高宗暨孝贤、孝仪二后祔庙,位东旁,西乡,次圣祖。道光元年,仁宗暨孝淑后祔庙,位西序,东乡,次世宗。
sān shí nián, xuān zōng yí yù jí fù miào shì, lüè wèi:" lǐ jīng tiān zǐ qī miào, zhōu lǐ xiǎo zōng bó biàn miào tiāo zhāo mù, hàn qī miào liù shì, táng jiǔ dài shí yī shì, sòng jiǔ shì shí èr shì, yì lǐ fēn fēn, bù yī ér zú. wǒ cháo shǒu tài zǔ qì rén zōng, wēi rán qī shì, bù cān zhuó jīn gǔ, bì zhì yí xiào hòu sì. zhèn báo dé chéng jī, hé gǎn shàng nǐ zǔ kǎo, fù miào duàn bù kě xíng. qí fèng xiān diàn shòu huáng diàn ān yòu gōng wèi gǔ yuán miào, zhì kě réng jiù." nǎi xià tíng chén yì, yú shì lǐ qīn wáng quán líng děng zhǔ zūn chéng xiàn. shì láng zēng guó fān yì yán:" wàn nán zūn cóng. gǔ zhě tiāo miào, wèi qī miào qīn jìn yán, yǒu qīn jǐn bù tiāo zhě, zé bì shì dé zuò qiú, bù zài qī miào shù. ruò yīn sān zōng, zhōu wén wǔ shì yě. dà xíng huáng dì yú huáng shàng wèi mí miào, fēi qī miào qīn jǐn bǐ, ér gōng dé mí lún, yòu dāng yǔ liè zǔ liè zōng tóng wèi bǎi shì bù tiāo zhī shì. qiě zhū hóu dài fū shàng yǒu miào jì, kuàng zūn rú tiān zǐ, gǎn fèi fù diǎn?" dì yú qí qǐng. zhào yuē:" tiān zǐ qī miào, tè lǐ zhī cháng zhì, fēi hé bù tiāo zhī shì yán yě. huáng kǎo fù miào chēng zōng, yú zhì wèi yǔn." suì yú xián fēng èr nián, fèng xuān zōng jì xiào mù xiào shèn xiào quán sān hòu fù miào, wèi dōng xù, xī xiāng, cì gāo zōng. míng nián, fèng xiào hé ruì huáng hòu shēng fù, cì xiào shū.
三十年,宣宗遗谕及祔庙事,略谓:“礼经天子七庙,周礼小宗伯辨庙祧昭穆,汉七庙六室,唐九代十一室,宋九世十二室,议礼纷纷,不一而足。我朝首太祖讫仁宗,巍然七室,不参酌今古,必至贻笑后嗣。朕薄德承基,何敢上拟祖考,祔庙断不可行。其奉先殿、寿皇殿、安佑宫为古原庙,制可仍旧。”乃下廷臣议,於是礼亲王全龄等主遵成宪。侍郎曾国藩亦言:“万难遵从。古者祧庙,为七庙亲尽言,有亲尽不祧者,则必世德作求,不在七庙数。若殷三宗,周文、武是也。大行皇帝於皇上为祢庙,非七庙亲尽比,而功德弥纶,又当与列祖、列宗同为百世不祧之室。且诸侯大夫尚有庙祭,况尊如天子,敢废祔典?”帝俞其请。诏曰:“天子七庙,特礼之常制,非合不祧之室言也。皇考祔庙称宗,於制为允。”遂於咸丰二年,奉宣宗暨孝穆、孝慎、孝全三后祔庙,位东序,西乡,次高宗。明年,奉孝和睿皇后升祔,次孝淑。
wén zōng shǎo shí wéi kāng cí tài hòu fǔ yù, shí yī nián dì bēng, mù zōng tǐ dà xíng yí zhì, shàng zūn shì yuē xiào jìng. tóng zhì jiàn yuán, fù miào cì xiào quán. sì nián, wén zōng jì xiào dé hòu fù miào, wèi xī xù, dōng xiāng, cì rén zōng. yú shí tài miào zhōng diàn, jiǔ yíng xián xù.
文宗少时为康慈太后抚育,十一年帝崩,穆宗体大行遗志,上尊谥曰孝静。同治建元,祔庙次孝全。四年,文宗暨孝德后祔庙,位西序,东乡,次仁宗。於时太庙中殿,九楹咸序。
jì mù zōng bēng yù, ér fù cì shàng xū. guāng xù sān nián, dūn qīn wáng yì cóng děng gōng wǎng xiāng dù, jí yì suǒ yí. shì jiǎng zhāng pèi lún qǐng fǎng yīn zhōu zhì, lì tài zōng shì shì, bǎi shì bù tiāo. zhǎn hòu diàn páng yuán zuǒ yòu gè jiàn shì shì. shì láng yuán bǎo héng wèi zhōu zhì shì shì zài tài zǔ miào páng, jū zhāo mù shàng, hòu shì tóng táng yì shì, yǐ jìn zǔ wèi zūn. qǐng yǐ zhōng diàn tài zǔ zuǒ yòu wèi shì shì jiǔ yíng, dōng xī gè zhǎn liǎng yíng, bié jiàn zhāo mù liù dài qīn miào. tài zǔ jū zhōng, liǎng páng gè liù yíng, wèi zuǒ yòu shì shì. tài zǔ zhì mù zōng tóng wèi bǎi shì bù tiāo, bù bì qí qīn jǐn dì shēng. qí zuǒ yòu xì dì, gèng jiàn liǎng miào, gè sān yíng, wèi sān zhāo sān mù, xún cì jì rù, jí shěng qiān yí. hóng lú sì qīng xú shù míng yán:" gǔ zhě miào qián qǐn hòu, miào yǐ jì xiǎng, jīn qián diàn shì qǐn yǐ cáng yì guān, jīn zhōng diàn hòu diàn shì. zī suǒ dāng yì zhě, cáng yì guān qǐn diàn ěr. yīng jiù zhōng diàn zuǒ jiàn qǐn diàn, jì xiǎng réng zài qián diàn. liè zǔ liè zōng, bǎi shì bù tiāo, ruò jiàn shì shì hòu diàn páng, fǎn xián jū tài zǔ shàng. wéi zēng qǐn shì, zé zhāo mù xù yǐ." qí tā tiáo yì, dà shuài zhǔ shì shì zhě duō. yǒu wèi hòu diàn yí zēng diàn yǔ, yí sì zǔ shén zhǔ qí zhōng. gǎi wéi shì shì, yí tài zōng jū zhōng yī shì. mù zōng fù miào, fèng ān zhōng diàn xī dì sì shì zhě, tōng zhèng shǐ xī zhēn shuō yě. yǒu wèi zhōng diàn liǎng páng jiàn shì shì, dōng èr xī yī, zhōng fèng tài zǔ zhǔ, qī miào dōng yī miào fèng tài zōng, èr miào fèng shèng zǔ xī yī miào fèng shì zǔ. qián diàn liǎng páng jiàn liù qīn miào, shì zōng yǐ xià fèng zhī, sī zhāo mù bù wěn. shǎo zhān shì wén zhì shuō yě. yǒu wèi zhōng diàn liǎng páng jiàn zhāo mù èr shì shì, dàn jiàn fāng diàn, zòng héng gè wǔ yíng, yí tài zōng jū zhāo shì shì, shì zǔ jū mù shì shì, jiē běi miàn zhōng yī yíng. shèng zǔ jū zhāo shì shì, dōng miàn dì yī yíng. zhōng diàn réng fèng tài zǔ. zhāo mù gè sì yíng, liè shèng shén wèi yī xù shàng yí. mù zōng shēng fù, jū zhāo dì sān yíng. sī yè bǎo tíng shuō yě. yǐ, gé yì yǐ fēn gèng miào zhì, wèi kě cóng.
洎穆宗崩御,而祔次尚虚。光绪三年,惇亲王奕誴等躬往相度,集议所宜。侍讲张佩纶请仿殷、周制,立太宗世室,百世不祧。展后殿旁垣左右各建世室。侍郎袁保恒谓周制世室在太祖庙旁,居昭穆上,后世同堂异室,以近祖为尊。请以中殿太祖左右为世室九楹,东西各展两楹,别建昭穆六代亲庙。太祖居中,两旁各六楹,为左右世室。太祖至穆宗同为百世不祧,不必俟亲尽递升。其左右隙地,更建两庙,各三楹,为三昭三穆,循次继入,藉省迁移。鸿胪寺卿徐树铭言:“古者庙前寝后,庙以祭飨,今前殿是;寝以藏衣冠,今中殿、后殿是。兹所当议者,藏衣冠寝殿耳。应就中殿左建寝殿,祭飨仍在前殿。列祖、列宗,百世不祧,若建世室后殿旁,反嫌居太祖上。唯增寝室,则昭穆序矣。”其他条议,大率主世室者多。有谓后殿宜增殿宇,移四祖神主其中。改为世室,移太宗居中一室。穆宗祔庙,奉安中殿西第四室者,通政使锡珍说也。有谓中殿两旁建世室,东二西一,中奉太祖主,七庙东一庙奉太宗,二庙奉圣祖;西一庙奉世祖。前殿两旁建六亲庙,世宗以下奉之,斯昭穆不紊。少詹事文治说也。有谓中殿两旁建昭穆二世室,但建方殿,纵横各五楹,移太宗居昭世室,世祖居穆世室,皆北面中一楹。圣祖居昭世室,东面第一楹。中殿仍奉太祖。昭穆各四楹,列圣神位依序上移。穆宗升祔,居昭第三楹。司业宝廷说也。已,阁议以纷更庙制,未可从。
lǐ qīn wáng shì duó děng wèi:" yǔ qí fù huì gǔ diǎn, bù rú kè shǒu chéng guī. tài miào zhōng diàn jiǔ yíng, zhōng yíng réng jiù, dōng xī gè sì yíng, qǐng rú dào guāng chū gù shì, zēng xiū gǎi shì. dōng cì yíng yòu cì yíng wèi zhāo wèi, tài zōng jì èr hòu shèng zǔ jì sì hòu gāo zōng jì èr hòu xuān zōng jì sì hòu shén zhǔ xù yān. xī cì yíng yòu cì yíng wèi mù wèi, shì zǔ jì èr hòu shì zōng jì èr hòu rén zōng jì èr hòu wén zōng xiào dé hòu shén zhǔ xù yān. jiāng lái mù zōng xiào zhé hòu shēng fù, wèi jū xuān zōng cì." yì shàng, chún qīn wáng yì xuān wěi zhī, zòu yán:" yù zūn chóng yú biàn tōng, jiào zhū shuō wèi dāng. dì miào yíng yǒu xiàn, guó tǒng wú qióng, zēng xiū shàng fēi zhì jì. tiāo miào wèi lì cháo jīng zhì, wú kě bì jì. qǐng chì zì jīn yǐ wǎng, wú yuán bǎi shì bù tiāo zhī wén, dāng xún qīn jǐn zé tiāo zhī lǐ, shù jù diǎn yǔ tiān dì cháng cún." yú shí xú shù míng lì zhǔ xuān zōng yí yù, yǐ hàn táng zēng shì wèi fēi, jīn yòng fèng xiān diàn zēng kān chéng àn, yì wàn nián hòu, shì nán zài jiā. yí zūn zǔ xùn, yù dìng zhāo mù. nèi gé xué shì zhōng pèi xián yì yǐ wéi yán, hóng lú sì shǎo qīng wén shuò qiě qǐng jiàn mù zōng qǐn miào, ér wén zhì bǎo tíng yóu lì zhēng bìng kān jiǎn lòu, fēi yǒng zhì. liǎng gōng tài hòu bù huò yǐ, zài xià wáng dà chén yì, jiān xún zhí lì zǒng dū lǐ hóng zhāng. hóng zhāng yán:" zhōu guān, jiàng rén yíng guó, shì shì míng táng, jiē zhǐ wǔ shì. zhèng zhù, wǔ shì bìng zài yī táng. jù cǐ, zé zhū zǐ suǒ tú shì shì qīn miào yǐ cì ér nán, wèi jǐn hé zhì. zhì jiàn qǐn diàn zēng fāng diàn, gǔ zhì suǒ wú, lǐ qīn wáng děng suǒ yán, wèi wèi wú jiàn. wǒ cháo miào zhì, zǔ zōng shén líng, xié huì yī shì, yī dàn qiān gǎi, shén míng xī ān? tài miào zhòng yuán, tíng chí diàn bì, gè yǒu héng shì. zhǔn gǔ zhuó jīn, gǎi miào fēi biàn. yīn shí lì zhì, zì yǐ yuán fèng xiān diàn zēng kān lì wèi yí. yì zhě huò xián jiǎn lüè, zhǔn gǔ lǐ fù miào dié qiān, yì zhǐ gǎi tú yì yán, bìng bù dà gèng jiù miào. jīn zhī kān zuò, yóu jìn sòng shí kǎn shì, jìn huá yuán jiàn yì miào táng yǐ róng zhǔ wéi xiàn, wú jū cháng shù. wáng dǎo wēn jiào wǎng fù shāng què, shǐ zēng kǎn shì. sòng zēng bā shì, cài xiāng wèi tú. jīn zhī zēng kān, hé yǐ yì shì?" yòu wèi:" fèng xiān diàn jí gǔ yuán miào, yǔ tài miào shū. rán yōng zhèng shí zòu dìng fèng xiān diàn shén pái yǔ tài miào gòu yè ruò huà yī. chéng xiàn kě xún, bù dé wèi zēng kān zhī zhì dú bù kě fǎng xíng tài miào yě. zhì tiāo qiān suī cháng diǎn, ér cáng zhǔ zhī shì, lǐ wú míng wén. zhèng kāng chéng yán zhōu tiāo zhǔ cáng yú tài miào jí wén wǔ shì shì, shì yǐ tiāo zhī zhǔ yǔ bù qiān zhī zǔ tóng chǔ yī miào, gù miào yì míng tiāo. jìn cáng xī chǔ jiā shì, dāng shí yí qí fēi lǐ, hòu shì yuán wèi gù shì. rú jiā wèi gǔ tiāo jiā shì, dài wèi yì cí. miào jì yǔ gǔ bù tóng, tiāo yì wèi róng qīng yì. wéi chún qīn wáng suǒ chén, wèi néng dǎo huáng shàng yǐ dà ràng, zhuó miào zhì yǐ cóng yí." zì cǐ yì suì dìng.
礼亲王世铎等谓:“与其附会古典,不如恪守成规。太庙中殿九楹,中楹仍旧,东西各四楹,请如道光初故事,增修改饰。东次楹又次楹为昭位,太宗暨二后、圣祖暨四后、高宗暨二后、宣宗暨四后神主序焉。西次楹又次楹为穆位,世祖暨二后、世宗暨二后、仁宗暨二后、文宗、孝德后神主序焉。将来穆宗、孝哲后升祔,位居宣宗次。”议上,醇亲王奕譞韪之,奏言:“寓尊崇於变通,较诸说为当。第庙楹有限,国统无穷,增修尚非至计。祧庙为历朝经制,无可避忌。请敕自今以往,毋援百世不祧之文,当循亲尽则祧之礼,庶钜典与天地常存。”於时徐树铭力主宣宗遗谕,以汉、唐增室为非,今用奉先殿增龛成案,亿万年后,势难再加。宜遵祖训,豫定昭穆。内阁学士锺佩贤亦以为言,鸿胪寺少卿文硕且请建穆宗寝庙,而文治、宝廷尤力争并龛简陋,非永制。两宫太后不获已,再下王大臣议,兼询直隶总督李鸿章。鸿章言:“周官,匠人营国,世室、明堂,皆止五室。郑注,五室并在一堂。据此,则朱子所图世室、亲庙以次而南,未尽合制。至建寝殿、增方殿,古制所无,礼亲王等所言,未为无见。我朝庙制,祖宗神灵,协会一室,一旦迁改,神明奚安?太庙重垣,庭墀殿陛,各有恒式。准古酌今,改庙非便。因时立制,自以援奉先殿增龛例为宜。议者或嫌简略,准古礼祔庙迭迁,亦止改涂易檐,并不大更旧庙。今之龛座,犹晋、宋时坎室,晋华垣建议庙堂以容主为限,无拘常数。王导、温峤往复商榷,始增坎室。宋增八室,蔡襄为图。今之增龛,何以异是?”又谓:“奉先殿即古原庙,与太庙殊。然雍正时奏定奉先殿神牌与太庙〈冓页〉若画一。成宪可循,不得谓增龛之制独不可仿行太庙也。至祧迁虽常典,而藏主之室,礼无明文。郑康成言周祧主藏於太庙及文武世室,是已祧之主与不迁之祖同处一庙,故庙亦名祧。晋藏西储夹室,当时疑其非礼,后世缘为故事。儒家谓古祧夹室,殆为肊辞。庙既与古不同,祧亦未容轻议。唯醇亲王所陈,为能导皇上以大让,酌庙制以从宜。”自此议遂定。
wǔ nián, mù zōng jì xiào zhé hòu fù miào, wèi dōng xù, xī xiāng, cì xuān zōng. qī nián, xiào zhēn hòu shēng fù, cì xiào dé. xuān tǒng yuán nián, xiào qīn hòu shēng fù, cì xiào zhēn. shì suì kǎo yì dé zōng fù miào shì, lǐ chén yán:" xiōng dì tóng zhāo mù, dàn zhǔ mù wèi kōng yī shì." qí yú yì lǐ zhū chén, zhòng zōng tǒng zhě, yǐ wéi yì zhāo mù bù biàn zhòng huáng tǒng zhě, fù yǐ wéi tóng zhāo mù bù hé. ér dà xué shì zhāng zhī dòng dú zhǔ:" gǔ yǒu tiāo qiān zhī lǐ, zé xiōng dì zhāo mù yí tóng. jīn wú tiāo qiān zhī lǐ, zé xiōng dì zhāo mù kě yì." yì nǎi dìng. qí qiū, zhào yuē:" wǒ cháo miào zhì, qián diàn zì tài zǔ yǐ xià qī shì jiē nán xiāng, xuān zōng yǐ xià sān shì fēn dōng xī xiāng, yǔ gǔ suǒ wèi mù běi xiāng zhāo nán xiāng bù tóng. mù dé èr miào, tóng wèi bǎi shì bù tiāo, yí shǒu zhū zǐ zhī shuō, yǐ zhāo mù fēn zuǒ yòu, bù yǐ zhāo mù wèi zūn bēi. lǐ yuán yì qǐ, wú yīn jīng shuō yì tóng, guò shì jū zhí. dé zōng fù miào, zhōng diàn fèng xī yòu cì yíng yòu wǔ shì mù wèi, qián diàn wèi cì xī páng wén zōng zuò xī xiāng dōng mù wèi. tǐ xiān cháo jiān tiāo zhī zhǐ, wèi liè shèng zài tiān zhī líng, chuí wèi dìng zhì. fèng xiān diàn wèi xù yì rú zhī."
五年,穆宗暨孝哲后祔庙,位东序,西乡,次宣宗。七年,孝贞后升祔,次孝德。宣统元年,孝钦后升祔,次孝贞。是岁考议德宗祔庙事,礼臣言:“兄弟同昭穆,但主穆位空一室。”其馀议礼诸臣,重宗统者,以为异昭穆不便;重皇统者,复以为同昭穆不合。而大学士张之洞独主:“古有祧迁之礼,则兄弟昭穆宜同。今无祧迁之礼,则兄弟昭穆可异。”议乃定。其秋,诏曰:“我朝庙制,前殿自太祖以下七世皆南乡,宣宗以下三世分东西乡,与古所谓穆北乡、昭南乡不同。穆、德二庙,同为百世不祧,宜守朱子之说,以昭穆分左右,不以昭穆为尊卑。礼缘义起,毋因经说异同,过事拘执。德宗祔庙,中殿奉西又次楹又五室穆位,前殿位次西旁文宗坐西乡东穆位。体先朝兼祧之旨,慰列圣在天之灵,垂为定制。奉先殿位序亦如之。”
shí xiǎng tài zōng jiàn guó chū, yù qīng míng chú xī, gōng yè tài zǔ líng, jí shí xiǎng suǒ yóu shǐ. chóng dé yuán nián, jiàn tài miào chéng, fán sì mèng shí xiǎng, měi yuè jiàn xīn, shèng dàn jì chén qīng míng zhōng yuán suì mù jù zhì jì. wǔ yuè xiàn yīng táo, mìng jiàn tài miào. fán xīn jìn guǒ gǔ, jiē xiān jiàn nǎi jìn yù, zhe wèi lìng. shùn zhì yuán nián, dìng shí xiǎng zhì, mèng chūn zé shàng xún rì, sān mèng yòng shuò rì, yuè zhāng liù zòu. èr nián, mìng jì tài miào rú fèng xiān diàn yí, dú zhù zhì jì. qiǎn guān jì fú líng zhāo líng sì zǔ miào, zhǐ shàng xiāng zhú gōng jiǔ guǒ, bù dú zhù. qī yuè shuò, qiū jì tài miào sì zǔ miào, zhōng yuán jì líng, bìng yòng niú yáng. xún dìng sì zǔ miào jì lì shì jīng shī, shēng yòng shēng. yòu xiǎng tài miào yòng shú niú, bà jìn zuò. bā nián, dìng qīn xiǎng zhì, yǐn fú shòu zuò rú yuán qiū. zòu yuè bèi wén wǔ yì wǔ. kāng xī shí èr nián, cóng lǐ chén yán, jì tài miào, zhì míng jiāng shì. èr shí sì nián chūn, qīn xiǎng bì, yù yuē:" wǎng jiàn zàn lǐ láng xuān zhù, zhì zhèn míng, shēng bù yáng. lǐ chēng fù qián zi míng, zǐ sūn tōng míng zǔ fù, qǐ kě màn yì? sì hòu chuí wèi jiè."
时飨太宗建国初,遇清明、除夕,躬谒太祖陵,即时飨所由始。崇德元年,建太庙成,凡四孟时飨,每月荐新,圣诞、忌辰、清明、中元、岁暮俱致祭。五月献樱桃,命荐太庙。凡新进果穀,皆先荐乃进御,著为令。顺治元年,定时飨制,孟春择上旬日,三孟用朔日,乐章六奏。二年,命祭太庙如奉先殿仪,读祝、致祭。遣官祭福陵、昭陵、四祖庙,止上香烛、供酒果,不读祝。七月朔,秋祭太庙、四祖庙,中元祭陵,并用牛、羊。寻定四祖庙祭例视京师,牲用生。又飨太庙用熟牛,罢晋胙。八年,定亲飨制,饮福、受胙如圜丘。奏乐备文、武佾舞。康熙十二年,从礼臣言,祭太庙,质明将事。二十四年春,亲飨毕,谕曰:“往见赞礼郎宣祝,至朕名,声不扬。礼称父前子名,子孙通名祖父,岂可慢易?嗣后垂为戒。”
yōng zhèng shí yī nián, shì zōng yǐ miào xiǎng wú shàng xiāng, diàn bó jué wú guì xiàn, mìng dà xué shì lǐ chén yì zēng. xún yì yán:" dà sì mò zhòng jiāo tán, xiào xiǎng mò dà pèi tiān. zōng miào diǎn lǐ, yí shì shè jì. jì shè jì rì, huáng dì qīn yì shàng xiāng, tài miào zì yí yī lì. zhì bó jué jù bù qīn xiàn, huáng dì lì bài wèi qián, suǒ yǐ yà jiāo tán yě. réng jiù yí biàn." bào kě.
雍正十一年,世宗以庙飨无上香,奠帛、爵无跪献,命大学士礼臣议增。寻议言:“大祀莫重郊坛,孝享莫大配天。宗庙典礼,宜视社稷。祭社稷日,皇帝亲诣上香,太庙自宜一例。至帛、爵俱不亲献,皇帝立拜位前,所以亚郊坛也。仍旧仪便。”报可。
yòu dìng tài miào shén pái rú fèng xiān diàn zhì, gòng fèng jū zhōng. qǐng pái yòng tài cháng guān, xiàn bó jué yòng shì wèi, xún gǎi yòng zōng shì guān.
又定太庙神牌如奉先殿制,供奉居中。请牌用太常官,献帛、爵用侍卫,寻改用宗室官。
gāo zōng sì wèi, dìng sān nián chí fú nèi, xiǎng miào yù lǐ fú zuò yuè rú gù, wéi zhāi jiè yòng sù fú, guān zhuì yīng. qián lóng èr nián, yòng lǐ chén yán, zhù bǎn shū liè shèng zūn shì. xiāng bó sòng liáo shí xíng zhōng lù, dì zhuǎn lì dōng páng, qí fèng zhù bó guān chū, fù wèi, rú sì jiāo tán shì. xún dìng měi rì shàng xiāng, shǒu miào guān xíng lǐ. shuò wàng yòng tài cháng guān. sì gǎi zōng shì wáng gōng fān xíng. shí èr nián, yù tài miào xiàn bó jué yòng zōng shì guān, bǐ xí lǐ yí róng qì zhì. chì zōng rén fǔ wáng gōng jiān shì, hòu fù dìng hòu diàn xiàn bó jué yòng jué luó guān.
高宗嗣位,定三年持服内,飨庙御礼服作乐如故,唯斋戒用素服,冠缀缨。乾隆二年,用礼臣言,祝版书列圣尊谥。香帛送燎时行中路,帝转立东旁,俟奉祝帛官出,复位,如祀郊坛式。寻定每日上香,守庙官行礼。朔望用太常官。嗣改宗室王公番行。十二年,谕太庙献帛、爵用宗室官,俾习礼仪、镕气质。敕宗人府王公监视,后复定后殿献帛、爵用觉罗官。
xiàng lì, xiǎng miào, dì shèng yú chū gōng, zhì tài hé mén wài gǎi chéng niǎn. rù jiē mén, zhì shén lù yòu, bù rù nán mén, yì jǐ mén wò cì. rù shēng dōng jiē, jìn qián diàn mén, jiù bài wèi. lǐ chéng, chū rú chū. fán rù mén jiē zuǒ. sān shí qī nián, dì nián jiàn gāo, lüè jiǎn yí jié. rù miào shí, gǎi zì quē zuǒ mén niǎn rù xī běi mén, zhì miào běi mén wài, yú rù. zhì jǐ mén wài dōng jiē xià. bù rù mén, shēng jiē jìn diàn. xíng lǐ bì, chū yì rú zhī.
向例,飨庙,帝乘舆出宫,至太和门外改乘辇。入街门,至神路右,步入南门,诣戟门幄次。入升东阶,进前殿门,就拜位。礼成,出如初。凡入门皆左。三十七年,帝年渐高,略减仪节。入庙时,改自阙左门辇入西北门,至庙北门外,舆入。至戟门外东阶下。步入门,升阶进殿。行礼毕,出亦如之。
jiā qìng sì nián, dìng shí xiǎng qián diàn zuò cì. tài zǔ tài zōng shì zǔ huáng kǎo bǐ jiē nán xiāng, shèng zǔ huáng kǎo bǐ dōng wèi xī xiāng, shì zōng huáng kǎo bǐ xī wèi dōng xiāng, gāo zōng huáng kǎo bǐ dōng cì xī xiāng. yǐ hòu dì hòu wèi cì fǎng cǐ. bā nián mèng chūn shí xiǎng, lǐ chén bo jí chū liù rì, rén zōng yǐ qián sān rì zhì zhāi. huì féng gāo zōng jì chén, fú sè wèi xié, mìng gǎi chū bā rì. sì shì chūn xiǎng jiē zé zhēng yuè chū bā jiǔ shí děng rì xíng zhī.
嘉庆四年,定时飨前殿座次。太祖、太宗、世祖皇考、妣皆南乡,圣祖皇考、妣东位西乡,世宗皇考、妣西位东乡,高宗皇考、妣东次西乡。以后帝、后位次仿此。八年孟春时飨,礼臣卜吉初六日,仁宗以前三日致斋。会逢高宗忌辰,服色未协,命改初八日。嗣是春飨皆择正月初八、九、十等日行之。
dào guāng sì nián, yù miào xiǎng xiè fú zuò rú sì shè jì yí, wáng gōng bǎi guān suí háng sān guì jiǔ bài lǐ. mù zōng dé zōng chū lì, shí xiǎng xiá jì qiǎn qīn wáng dài, dǎi qīn zhèng shǐ gōng lì. xuān tǒng cháo shè zhèng wáng shè xíng.
道光四年,谕庙飨谢福胙如祀社稷仪,王公百官随行三跪九拜礼。穆宗、德宗初立,时飨、祫祭遣亲王代,逮亲政始躬莅。宣统朝摄政王摄行。
xiá jì lì dài dì xiá fēn jì, lǐ shuō bīn fēn, wǎng zhōng gǔ xùn. qīng zhì yǒu xiá wú dì. chú xī xiǎng miào, shí shǐ tài zōng, shì zǔ běn zhī, zhe wèi jì diǎn. shùn zhì shí liù nián, zuǒ fù dōu yù shǐ yuán mào gōng qǐng jǔ xiá jì, yǐ zhāng xiào zhì. nǎi dìng suì chú qián yī rì dà xiá, yí hòu diàn zhōng diàn shén zhǔ fèng qián diàn. sì zǔ tài zǔ nán xiāng, tài zōng dōng wèi xī xiāng. xiān yī rì qiǎn guān gào hòu diàn zhōng diàn, zhì zhāi shì shēng. jiè rì shì zǔ qīn yì, lǐ rú shí xiǎng, zì shì suì yǐ wéi cháng. xún dìng xiá jì yuè wǔ chén diàn wài.
祫祭历代禘、祫分祭,礼说缤纷,罔衷古训。清制有祫无禘。除夕飨庙,实始太宗,世祖本之,著为祭典。顺治十六年,左副都御史袁懋功请举祫祭,以彰孝治。乃定岁除前一日大祫,移后殿、中殿神主奉前殿。四祖、太祖南乡,太宗东位西乡。先一日遣官告后殿、中殿,致斋视牲。届日世祖亲诣,礼如时飨,自是岁以为常。寻定祫祭乐舞陈殿外。
kāng xī shí, yù shǐ lǐ shí qiān qǐng xíng dì jì. lǐ chén zhāng yù shū shàng yán:" kǎo lǐ zhì yán dì bù yī, yǒu wèi yú xià dì huáng dì, yīn zhōu dì kù, jiē pèi jì yuán qiū zhě yǒu wèi zǔ suǒ zì chū wèi gǎn shēng dì, ér jì zhī nán jiāo zhě yǒu wèi yuán qiū fāng zé zōng miào wèi sān dì zhě: xiān rú jiē biàn qí fēi. ér zōng miào zhī dì, shuō yóu bù yī. huò wèi dì zhǐ jí huǐ miào, huò wèi cháng fà shī wèi yīn dì, yōng shī wèi zhōu dì, ér qīn miào huǐ miào jiān jì zhě. wéi táng zhào kuāng lù chún yǐ wéi dì yì yú xiá, bù jiān qún miào. wáng zhě lì shǐ zǔ miào, tuī zǔ suǒ zì chū zhī dì, yǐ shǐ zǔ pèi zhī, gù míng dì. zhì sān nián yī xiá, wǔ nián yī dì, shuō shǐ hàn rú, hòu rén zōng zhī. hàn táng sòng dì lǐ, bìng wèi kǎo shǐ zǔ suǒ zì chū, zhǐ wǔ suì zhōng hé qún miào zhī zǔ, xíng xiá dì yú zōng miào ér yǐ. dà dǐ xià shāng yǐ qián yǒu dì jì, ér jué zhì mò xiáng. hàn táng yǐ hòu yǒu dì míng, ér yǔ xiá wú bié. zhōu yǐ hòu jì wèi shǐ zǔ, yǐ dì kù wèi suǒ zì chū, ér tài miào zhōng wú kù wèi, gù xiá jì bù jí. zhì dì jì nǎi shè kù wèi, yǐ jì pèi yān. xíng yú hòu dài, bù néng jǐn hé. gù sòng shén zōng bà dì lǐ. míng hóng wǔ chū huò qǐng jǔ xíng, zhòng yì bù guǒ. jiā jìng zhōng, nǎi lì xū wèi, sì huáng chū zǔ dì, yǐ tài zǔ pèi, shì shè bù jīng, lǐ yì xuán bà. guó jiā chū dìng dǐng, zhuī shàng sì zǔ zūn chēng, lì miào chóng sì, zì zhào zǔ shǐ. tài zǔ gōng dé lóng shèng, dāng wèi wàn shì miào zǔ, ér tuī suǒ zì chū, zé dì zào dà yè, zhào zǔ zuì zhe. jīn tài miào jì lǐ, sì mèng fēn jì qián hòu diàn, yǐ gè shēn qí zūn. suì mù xiá xiǎng qián diàn, yǐ tóng jiāng qí jìng. yī suì lǚ shēn guàn xiàn, rén xiào chéng jìng, yǐ wú bù jí. wǔ nián yī dì, kě bù bì xíng." suì qǐn qí yì.
康熙时,御史李时谦请行禘祭。礼臣张玉书上言:“考礼制言禘不一,有谓虞、夏禘黄帝,殷、周禘喾,皆配祭圜丘者;有谓祖所自出为感生帝,而祭之南郊者;有谓圜丘、方泽、宗庙为三禘者:先儒皆辩其非。而宗庙之禘,说尤不一。或谓禘止及毁庙,或谓长发诗为殷禘,雍诗为周禘,而亲庙、毁庙兼祭者。唯唐赵匡、陆淳以为禘异於祫,不兼群庙。王者立始祖庙,推祖所自出之帝,以始祖配之,故名禘。至三年一祫,五年一禘,说始汉儒,后人宗之。汉、唐、宋禘礼,并未考始祖所自出,止五岁中合群庙之祖,行祫禘於宗庙而已。大抵夏、商以前有禘祭,而厥制莫详。汉、唐以后有禘名,而与祫无别。周以后稷为始祖,以帝喾为所自出,而太庙中无喾位,故祫祭不及。至禘祭乃设喾位,以稷配焉。行於后代,不能尽合。故宋神宗罢禘礼。明洪武初或请举行,众议不果。嘉靖中,乃立虚位,祀皇初祖帝,以太祖配,事涉不经,礼亦旋罢。国家初定鼎,追上四祖尊称,立庙崇祀,自肇祖始。太祖功德隆盛,当为万世庙祖,而推所自出,则缔造大业,肇祖最著。今太庙祭礼,四孟分祭前、后殿,以各伸其尊。岁暮祫飨前殿,以同将其敬。一岁屡申祼献,仁孝诚敬,已无不极。五年一禘,可不必行。”遂寝其议。
qián lóng sān shí qī nián dà xiá, dì qīn yì zhào zǔ wèi qián shàng xiāng, yú qiǎn huáng zǐ qīn wáng fēn yì, fù wèi xíng lǐ rú cháng yí. yì miào jié wén jiǎn zhī rú shí xiǎng. liù shí nián jiāng jiè guī zhèng, jiǔ miào jù qīn shàng xiāng. jiā qìng sì nián, dìng suì mù xiá jì, qián diàn zuò wèi shì shí xiǎng. xián fēng bā nián, wén zōng jí fǔ píng, qīn wáng dài xíng xiá jì, rán xiān jì shí yóu qīn yì bài guì yān. qí yīn shí xiá jì zhě, gǔ lǐ tiān zǐ sān nián sàng bì, hé xiān zǔ shén xiǎng zhī, wèi zhī jí jì. yōng zhèng èr nián, lì bù shàng shū zhū shì yán:" huáng shàng zhì rén dà xiào, sàng sān nián rú yī rì, jīn fú zhì jìng, qǐng xiá jì tài miào, jí jí shì āi." zhì kě. míng nián èr yuè, dì yì miào xíng xiá jì, rú suì mù dà xiá yí. zì hòu fú jìng xíng xiá jì fǎng cǐ.
乾隆三十七年大祫,帝亲诣肇祖位前上香,馀遣皇子亲王分诣,复位行礼如常仪。诣庙节文减之如时飨。六十年将届归政,九庙俱亲上香。嘉庆四年,定岁暮祫祭,前殿座位视时飨。咸丰八年,文宗疾甫平,亲王代行祫祭,然先祭时犹亲诣拜跪焉。其因时祫祭者,古礼天子三年丧毕,合先祖神飨之,谓之吉祭。雍正二年,吏部尚书朱轼言:“皇上至仁大孝,丧三年如一日,今服制竟,请祫祭太庙,即吉释哀。”制可。明年二月,帝诣庙行祫祭,如岁暮大祫仪。自后服竟行祫祭仿此。
jiā shang shì hào chóng dé yuán nián, tài zōng shòu zūn hào, zhuī fēng shǐ zǔ wèi zé wáng gāo zǔ qìng wáng zēng zǔ chāng wáng zǔ fú wáng, shàng tài zǔ wǔ huáng dì xiào cí huáng hòu zūn shì. jí rì gōng sì tài miào. yì rì, bǎi guān biǎo hè. shùn zhì yuán nián, jìn tài zǔ xiào cí hòu tài zōng yù cè yù bǎo, fèng ān tài miào. cè zhǎng bā cùn bā fēn, guǎng sān cùn jiǔ fēn, hòu sì fēn. cè shù shí, miàn dǐ èr yè juān shēng xiáng lóng. bǎo fāng sì cùn èr fēn, hòu yī cùn wǔ fēn, niǔ gāo èr cùn qī fēn, zhǎng sì cùn èr fēn, guǎng sān cùn wǔ fēn, bǎo lù jīn zhì. fán tài miào cè bǎo jiē yòng yù, sè qīng bái, cè wén yòng lí tǐ, bǎo wén rú shì hào, yuē" mǒu zǔ mǒu zōng mǒu huáng dì zhī bǎo", hòu yuē" mǒu huáng hòu zhī bǎo".
加上谥号崇德元年,太宗受尊号,追封始祖为泽王、高祖庆王、曾祖昌王、祖福王,上太祖武皇帝、孝慈皇后尊谥。即日躬祀太庙。翼日,百官表贺。顺治元年,进太祖、孝慈后、太宗玉册、玉宝,奉安太庙。册长八寸八分,广三寸九分,厚四分。册数十,面底二页镌升降龙。宝方四寸二分,厚一寸五分,纽高二寸七分,长四寸二分,广三寸五分,宝盝金质。凡太庙册、宝皆用玉,色青白,册文用骊体,宝文如谥号,曰“某祖某宗某皇帝之宝”,后曰“某皇后之宝”。
wǔ nián, zhuī zūn zé wáng zhào zǔ yuán huáng dì, bǐ yuán huáng hòu qìng wáng xìng zǔ zhí huáng dì, bǐ zhí huáng hòu chāng wáng jǐng zǔ yì huáng dì, bǐ yì huáng hòu fú wáng xiǎn zǔ xuān huáng dì, bǐ xuān huáng hòu. fèng ān qì, zhì lǐ rú shí xiǎng. yuè sān rì, qìng hè rú yí. qī nián, shàng xiào duān wén huáng hòu zūn shì. jiǔ nián, jìn sì zǔ dì hòu cè bǎo. shí bā nián, shàng shì zǔ zūn shì, qián qī zhāi jiè, qiǎn guān jì gào tiān dì zōng miào shè jì.
五年,追尊泽王肇祖原皇帝,妣原皇后;庆王兴祖直皇帝,妣直皇后;昌王景祖翼皇帝,妣翼皇后;福王显祖宣皇帝,妣宣皇后。奉安讫,致礼如时飨。越三日,庆贺如仪。七年,上孝端文皇后尊谥。九年,进四祖帝后册宝。十八年,上世祖尊谥,前期斋戒,遣官祭告天地、宗庙、社稷。
jiè rì, dì sù fú yù tài hé mén, yuè cè bǎo qì, dà xué shì fèng ān cǎi tíng, xiào wèi yú xíng, dǎo yǐ yù zhàng, jià cóng zhī. wáng gōng bǎi guān gè yú suǒ lì wèi guì qí, suí háng. zhì shòu huáng diàn dà mén wài jiàng niǎn, rù zuǒ mén, cǎi tíng rù yòu mén. dà xué shì èr rén guì fèng cè bǎo chén àn shàng, dì jiù wèi, lǜ qún chén xíng sān guì jiǔ kòu lǐ. zàn yǐn zòu" guì", zòu" jìn cè", fèng cè dà xué shì guì zuǒ, jìn dì guì xiàn. bì, shòu yòu guì dà xué shì chén zhōng àn. zòu" jìn bǎo", rú chū. zòu" xuān cè", xuān cè guān guì xuān:" shàng zūn shì yuē tǐ tiān lóng yùn yīng ruì qīn wén dà dé hóng gōng zhì rén chún xiào zhāng huáng dì, miào hào shì zǔ." xuān cè qì, zòu" xuān bǎo", yí yì rú zhī. xíng lǐ sān guì jiǔ kòu, zhì jì tóng shí xiǎng. bì, fèng juàn cè bǎo zhù bó rú liáo suǒ fén zhī. dà xué shì èr rén, fèng xiāng cè bǎo dǎo zǐ gōng fèng ān, yī guì sān kòu, yì rì bān zhào tiān xià. fán shàng dà xíng dì hòu zūn shì, xiāng cè xiāng bǎo xiàn jǐ yán hòu, fèng ān shān líng, juàn cè bǎo sòng liáo, yù cè yù bǎo bo jí cáng zhī tài miào, hòu fǎng cǐ.
届日,帝素服御太和门,阅册、宝讫,大学士奉安采亭,校尉舁行,导以御杖,驾从之。王公百官各於所立位跪俟,随行。至寿皇殿大门外降辇,入左门,采亭入右门。大学士二人跪奉册宝陈案上,帝就位,率群臣行三跪九叩礼。赞引奏“跪”,奏“进册”,奉册大学士跪左,进帝跪献。毕,授右跪大学士陈中案。奏“进宝”,如初。奏“宣册”,宣册官跪宣:“上尊谥曰体天隆运英睿钦文大德弘功至仁纯孝章皇帝,庙号世祖。”宣册讫,奏“宣宝”,仪亦如之。行礼三跪九叩,致祭同时飨。毕,奉绢册、宝、祝帛如燎所焚之。大学士二人,奉香册、宝导梓宫奉安,一跪三叩,翼日颁诏天下。凡上大行帝后尊谥,香册、香宝献几筵后,奉安山陵,绢册、宝送燎,玉册、玉宝卜吉藏之太庙,后仿此。
chū tài zǔ zūn shì yuē chéng tiān guǎng yùn shèng dé shén gōng zhào jì lì jí rén xiào wǔ huáng dì, tài zōng yuē yìng tiān xīng guó hóng dé zhāng wǔ kuān wēn rén shèng ruì xiào wén huáng dì. shèng zǔ zuǎn yè, jiā tài zǔ" ruì wǔ hóng wén dìng yè" liù zì, gèng miào hào gāo huáng dì tài zōng" lóng dào xiǎn gōng" sì zì, miào hào rú gù. yòng lǐ chén yán, qí shì zǔ fù xiǎng hòu xíng lǐ. míng nián, shàng cí hé huáng tài hòu zūn shì. èr shí qī nián, shàng xiào zhuāng tài huáng tài hòu zūn shì. wǔ shí qī nián, shàng xiào huì huáng tài hòu zūn shì, hòu, shèng zǔ dí mǔ yě. fù miào rì, mìng ān shén wèi cí hé shàng.
初太祖尊谥曰承天广运圣德神功肇纪立极仁孝武皇帝,太宗曰应天兴国弘德彰武宽温仁圣睿孝文皇帝。圣祖缵业,加太祖“睿武弘文定业”六字,更庙号高皇帝;太宗“隆道显功”四字,庙号如故。用礼臣言,俟世祖祔飨后行礼。明年,上慈和皇太后尊谥。二十七年,上孝庄太皇太后尊谥。五十七年,上孝惠皇太后尊谥,后,圣祖嫡母也。祔庙日,命安神位慈和上。
liù shí yī nián dōng, shì zōng yù tíng chén:" huáng kǎo jì tǒng, běn yīng chēng zōng, dàn jīng yún: zǔ yǒu gōng, zōng yǒu dé. huáng kǎo shǒu dìng tài píng, lùn jì tǒng wèi shǒu chéng, lùn xūn yè wèi kāi chuàng, yí chóng zǔ hào, yǐ fù fēng gōng. qí què yì zhī." yì yán:" àn lǐ jīng: yǒu yú shì dì huáng dì ér jiāo kù, zǔ zhuān xū ér zōng yáo. ér shùn diǎn yún: shùn gé wén zǔ. zhù yuē yáo miào. guī gé yì zǔ, fù shì wèi yáo zhī zǔ. hé zhī zǔ zhuān xū, zé yǒu sān zǔ yǐ. sòng chén xiáng dào yún: fán pèi tiān zhě jiē dé chēng zǔ. guó yǔ zhǎn qín wèi yǒu yú shì zǔ gāo yáng ér jiāo yáo, yáo suǒ yǐ chēng wén zǔ yě. zhuān xū zhì yáo, bìng huáng dì zǐ sūn, gù jiē chēng zǔ. yòu zhōu lǐ dà zōng bó: xiá dì zhuī xiǎng cháo xiǎng. jiě yún: gǔ zhě cháo miào hé qún zǔ ér jì yān, gù xiá yuē cháo xiǎng, yǐ hé qún zǔ wèi bù zú, fù dì qí suǒ zì chū, gù dì yuē zhuī xiǎng. fū zǔ suǒ zì chū, shǐ zǔ yě, qí xià yuē qún zǔ, zé zì shǐ zǔ yǐ xià jiē kě chēng zǔ yǐ." yòu shì yì:" dì wáng gōng yè lóng shèng, dé yuán zǔ yǒu gōng gǔ yì chēng wéi zǔ. qiè wèi wéi shèng kě yáng jùn dé, wéi zǔ kě xiǎn lóng gōng." yì shàng, chēng zhǐ. yōng zhèng chū yuán, suì shàng zūn shì, miào hào shèng zǔ. fù yù:" tài zǔ tài zōng shì zǔ sān shèng xiāng chéng, gōng gāo dé shèng xiào zhuāng xiào kāng xiào huì yì yùn qǐ qī, yì huī liú qìng yí bìng jiā shì, bǐ zhǎn xiào sī." yú shì jiā shì tài zǔ yuē duān yì, tài zōng yuē jìng mǐn, shì zǔ yuē dìng tǒng jiàn jí, ér xiào cí xiào duān jí sān hòu bìng zūn shì yān.
六十一年冬,世宗谕廷臣:“皇考继统,本应称宗,但经云:祖有功,宗有德。皇考手定太平,论继统为守成,论勋业为开创,宜崇祖号,以副丰功。其确议之。”议言:“按礼经:有虞氏禘黄帝而郊喾,祖颛顼而宗尧。而舜典云:舜格文祖。注曰尧庙。归格艺祖,复释为尧之祖。合之祖颛顼,则有三祖矣。宋陈祥道云:凡配天者皆得称祖。国语展禽谓有虞氏祖高阳而郊尧,尧所以称文祖也。颛顼至尧,并黄帝子孙,故皆称祖。又周礼大宗伯:祫、禘、追享、朝享。解云:古者朝庙合群祖而祭焉,故祫曰朝飨,以合群祖为不足,复禘其所自出,故禘曰追飨。夫祖所自出,始祖也,其下曰群祖,则自始祖以下皆可称祖矣。”又谥议:“帝王功业隆盛,得援祖有功古义称为祖。窃谓唯圣可扬峻德,唯祖可显隆功。”议上,称旨。雍正初元,遂上尊谥,庙号圣祖。复谕:“太祖、太宗、世祖三圣相承,功高德盛;孝庄、孝康、孝惠翼运启期,懿徽流庆;宜并加谥,俾展孝思。”於是加谥太祖曰端毅,太宗曰敬敏,世祖曰定统建极,而孝慈、孝端及三后并尊谥焉。
yú shí gōng bù fèng shén zhǔ miào shì, xiū qī shì jīn, zhōng shū hàn lín guān gè yī rén shū xīn shì. zòu qiǎn dà xué shì èr rén xíng tián qīng lǐ, xiān qī zhī gào tiān dì shè jì. zhì rì, shì zōng lǐ fú yì tài miào xíng shàng zūn shì lǐ. bì, hái gōng, yì gǔn fú, yì fèng xiān diàn zhì jì, hòu fǎng cǐ. liù nián, juān zào liè shèng liè hòu yù bǎo yù cè jì shèng zǔ huáng kǎo bǐ cè bǎo chéng, fèng zhī tài miào. qí yí, tài miào jié shì shè huáng àn, zhāng cǎi màn liǎng páng, zhōng chén cè bǎo, wáng dà chén cháo fú jiāng shì, dì yù lǐ fú gōng yuè, yī guì sān bài, ān fèng cǎi tíng, yú dǎo rú qián yí. gòng àn qì, dì rù xíng lǐ rú chū. cè bǎo jí zhōng diàn, fēn cáng jīn kuì. dì yǐ cì shàng xiāng, yī guì sān bài, lǐ chéng.
於时工部奉神主庙室,髤漆饰金,中书、翰林官各一人书新谥。奏遣大学士二人行填青礼,先期祗告天地、社稷。至日,世宗礼服诣太庙行上尊谥礼。毕,还宫,易衮服,诣奉先殿致祭,后仿此。六年,镌造列圣、列后玉宝、玉册暨圣祖皇考、妣册、宝成,奉之太庙。其仪,太庙洁室设黄案,张采幔两旁,中陈册、宝,王大臣朝服将事,帝御礼服恭阅,一跪三拜,安奉采亭,舆导如前仪。供案讫,帝入行礼如初。册、宝集中殿,分藏金匮。帝以次上香,一跪三拜,礼成。
gāo zōng jiàn zuò, jiā liè shèng liè hòu zūn shì, yù yán:" zōng miào huī chēng yǒu zhì, bào běn chén kǔn mí qióng. jí shū zhì qíng, bù wéi héng shì."
高宗践阼,加列圣、列后尊谥,谕言:“宗庙徽称有制,报本忱悃靡穷。藉抒至情,不为恒式。”
qián lóng sì shí wǔ nián, yǐ liè cháo cè bǎo yù sè cēn cī, mìng xuǎn gōng zuó hé tián jīng qiú. yuè èr nián gōng jùn, zhī yuè qì, fèng tài miào rú lǐ. qí jiù cáng shí liù fēn, mìng lài sòng shèng jīng tài miào, zūn cáng yù jiǎn jīn shéng. zì shì dì hòu fù miào, jiē bié bèi cè bǎo sòng shèng jīng, yǒng wèi zhì.
乾隆四十五年,以列朝册、宝玉色参差,命选工琢和阗精璆。越二年工竣,祗阅讫,奉太庙如礼。其旧藏十六分,命赉送盛京太庙,尊藏玉检金绳。自是帝、后祔庙,皆别备册、宝送盛京,永为制。
jiā qìng sì nián, rén zōng shǒu yí xùn, zhe zhì, fán liè shèng zūn shì yǐ jiā zhì èr shí sì zì liè hòu zūn shì yǐ jiā zhì shí liù zì bù fù yì jiā.
嘉庆四年,仁宗守遗训,著制,凡列圣尊谥已加至二十四字、列后尊谥已加至十六字不复议加。
gōng chén pèi xiǎng, suǒ yǐ xiǎn gōng, zōng qīn jùn wáng pèi dōng wǔ, wén wǔ dà chén pèi xī wǔ. chóng dé yuán nián, zhuī fēng huáng bó zǔ lǐ dūn bā tú lǔ wèi wǔ gōng jùn wáng, bā tú lǔ qí míng yě, pèi dōng wǔ, fú jìn yǔ yān. bìng yǐ zhí yì gōng fèi yīng dōng hóng yì gōng é yì dōu pèi xī wǔ. shùn zhì yuán nián, xī wǔ zēng sì wǔ xūn wáng yáng gǔ lì, wèi zhí yì shàng. jiǔ nián, fù zēng sì zhōng yì gōng tú ěr gé zhāo xūn gōng tú lài, zhāo xūn wèi zhí yì zǐ, zhōng yì wèi hóng yì zi, fù zǐ pèi yòu, shì yóu róng zhī. shí yī nián, dōng wǔ zēng sì tōng dá jùn wáng yǎ ěr hā qí huì zhé jùn wáng é ěr gǔn xuān xiàn jùn wáng jiè kān, tōng dá wèi wǔ gōng shàng, ér huì zhé xuān xiàn liǎng fú jìn yì bìng yòu yún.
功臣配飨,所以显功,宗亲郡王配东庑,文武大臣配西庑。崇德元年,追封皇伯祖礼敦巴图鲁为武功郡王,巴图鲁其名也,配东庑,福晋与焉。并以直义公费英东、弘毅公额亦都配西庑。顺治元年,西庑增祀武勋王扬古利,位直义上。九年,复增祀忠义公图尔格、昭勋公图赖,昭勋为直义子,忠义为弘毅子,父子配侑,世尤荣之。十一年,东庑增祀通达郡王雅尔哈齐、慧哲郡王额尔衮、宣献郡王界堪,通达位武功上,而慧哲、宣献两福晋亦并侑云。
kāng xī jiǔ nián, dìng sì dōng wǔ yòng tài láo, suì yǐ wéi cháng.
康熙九年,定祀东庑用太牢,岁以为常。
yōng zhèng èr nián, xī wǔ zēng sì wén xiāng gōng tú hǎi. dìng gōng chén pèi xiǎng yí, qián qī gào tài miào. jiè rì chén cǎi tíng, liè yǐn zhàng, fèng zhǔ zhì miào xī jiē. bài wèi zài jiē xià, sān guì jiǔ bài. fèng zhǔ dà chén shè xíng, hái nà kān wèi, yī guì sān bài.
雍正二年,西庑增祀文襄公图海。定功臣配飨仪,前期告太庙。届日陈采亭,列引仗,奉主至庙西阶。拜位在阶下,三跪九拜。奉主大臣摄行,还纳龛位,一跪三拜。
bā nián, yí qīn wáng yǔn xiáng pèi dōng wǔ. dìng wáng pèi xiǎng yí, fèng zhǔ yǐ jùn wáng, yíng zhǔ yòng cǎi tíng wú zhàng, zhì miào dōng jiē, bài wèi zài jiē shàng. dài xíng lǐ bì, jiàng zì dōng jiē, yú rú xī wǔ.
八年,怡亲王允祥配东庑。定王配飨仪,奉主以郡王,迎主用采亭吾仗,至庙东阶,拜位在阶上。代行礼毕,降自东阶,馀如西庑。
jiǔ nián, jìn jiā fèi yīng dōng xìn yǒng gōng, tú ěr gé guǒ yì gōng, tú lài xióng yǒng gōng, tú hǎi zhōng dá gōng. qián lóng zhōng, xī wǔ zēng sì xiāng qín bó è ěr tài, chāo yǒng qīn wáng cè líng, dà xué shì zhāng tíng yù, méng gǔ wáng hàn dà chén yòu shí zì cǐ shǐ.
九年,进加费英东信勇公,图尔格果毅公,图赖雄勇公,图海忠达公。乾隆中,西庑增祀襄勤伯鄂尔泰,超勇亲王策凌,大学士张廷玉,蒙古王、汉大臣侑食自此始。
sì shí sān nián, zhào:" zǔ zōng chuàng yè jiān nán, yì qīn jìn chén, zuǒ mìng shū gōng, cóng gǔ wèi yǒu. dāng shí chóng fēng xī jué, chóu dá cóng yōu. yǐ hòu yǒu jí shēn yuán shì jiàng xuē zhě, yǒu zǐ sūn chéng xí yì fēng zhě, bù wéi zhuī fù jiù ēn, xīn shí wèi qiè." yú shì ruì qīn wáng duō ěr gǔn yǐ yuán xūn yì qī, héng bèi liú yán, tè zhǐ zhāo xuě. lǐ liè qīn wáng dài shàn, hòu rén gǎi fēng wèi xùn, yǐ fù gǎi wéi kāng, zhèng xiàn qīn wáng jì ěr hā lǎng gǎi wéi jiǎn, yù tōng qīn wáng duō duó gǎi wéi xìn, sù yù qīn wáng háo gé gǎi wéi xiǎn, kè qín jùn wáng yuè tuō gǎi wéi yǎn xǐ, yòu gǎi wéi píng, jūn fēi chū hào. xī mìng fù jiù, bìng pèi sì dōng wǔ. lǐ wáng wèi xuān xiàn xià, ruì wáng děng yǐ cì liè xù, wèi yí wáng shàng, ér xǐ cè líng liè yí wáng cì.
四十三年,诏:“祖宗创业艰难,懿亲荩臣,佐命殊功,从古未有。当时崇封锡爵,酬答从优。以后有及身缘事降削者,有子孙承袭易封者,不为追复旧恩,心实未惬。”於是睿亲王多尔衮以元勋懿戚,横被流言,特旨昭雪。礼烈亲王代善,后人改封为巽,已复改为康,郑献亲王济尔哈朗改为简,豫通亲王多铎改为信,肃裕亲王豪格改为显,克勤郡王岳讬改为衍禧,又改为平,均非初号。悉命复旧,并配祀东庑。礼王位宣献下,睿王等以次列序,位怡王上,而徙策凌列怡王次。
jiā qìng yuán nián, xī wǔ zēng dà xué shì fù héng fú kāng ān xié bàn dà xué shì zhào huì. fú kāng ān jí fù xin hù zi, bìng fēng jùn wáng, yì xìng shì chén, bèi ēn zuì wò.
嘉庆元年,西庑增大学士傅恒、福康安、协办大学士兆惠。福康安即傅忄互子,并封郡王,异姓世臣,被恩最渥。
dào guāng sān nián, fù zēng dà xué shì ā guì, gōng chén fán shí yǒu èr rén.
道光三年,复增大学士阿桂,功臣凡十有二人。
tóng zhì sì nián, dōng wǔ zēng kē ěr qìn qīn wáng sēng gé lín qìn, gōng wáng fán shí yǒu sān rén.
同治四年,东庑增科尔沁亲王僧格林沁,功王凡十有三人。
fán shí xiǎng, dì shàng xiāng shí, fēn xiàn guān shàng xiāng pèi wèi qián, gè fēn xiàn bù bài. sān xiàn bì, tuì. xiá jì tóng.
凡时飨,帝上香时,分献官上香配位前,各分献不拜。三献毕,退。祫祭同。
chún xián qīn wáng miào guāng xù shí liù nián, chún xián qīn wáng yì xuān hōng, zhōng zhǐ yǐn gāo zōng pú yì biàn, yīng chēng suǒ shēng yuē" běn shēng fù", méi chēng" běn shēng kǎo", lì miào bù tiāo, sì yǐ tiān zǐ zhī lǐ, hé hū" fù wèi shì, zi wèi dài fū, zàng yǐ shì, jì yǐ dài fū" gǔ yì, sī zūn qīn liǎng quán yǐ. nǎi dìng chēng hào yuē" huáng dì běn shēng kǎo". fù dìng miào sì diǎn, jiàn miào xīn cì dǐ dì, é yuē chún xián qīn wáng miào. zhèng diàn qī yíng, dōng xī wǔ diàn, hòu qǐn shì, gè wǔ yíng. zhōng mén sān. mén nèi fén bó tíng jì qì tíng, qí wài zǎi shēng tíng shén kù shén chú. dà mén sān. diàn yǔ zhèng mén zhōng fù huáng liú lí, diàn jí jí mén sì zhōu shàng fù lǜ liú lí. qí sì yí yuè wǔ jì qì jì pǐn shì tiān zǐ lǐ. fán shí xiǎng yǐ sì zhòng yuè shuò, xí wáng chéng jì. dì qīn xíng, zé xí wáng péi sì. dàn chén jì rì, dì qīn yì xíng lǐ.
醇贤亲王庙光绪十六年,醇贤亲王奕譞薨,中旨引高宗濮议辨,应称所生曰“本生父”,没称“本生考”,立庙不祧,祀以天子之礼,合乎“父为士,子为大夫,葬以士,祭以大夫”古义,斯尊亲两全矣。乃定称号曰“皇帝本生考”。复定庙祀典,建庙新赐邸第,额曰醇贤亲王庙。正殿七楹,东、西庑殿,后寝室,各五楹。中门三。门内焚帛亭、祭器亭,其外宰牲亭、神库、神厨。大门三。殿宇正门中覆黄琉璃,殿脊及门四周上覆绿琉璃。其祀仪、乐舞、祭器、祭品视天子礼。凡时飨以四仲月朔,袭王承祭。帝亲行,则袭王陪祀。诞辰、忌日,帝亲诣行礼。
yè líng yǒu qīng zhào jī xìng jīng, sì zǔ líng bìng zài jīng xī běi, chēng xìng jīng líng. tài zǔ dìng liáo yáng, jǐng zǔ xiǎn zǔ èr líng xǐ shèng jīng dōng nán, chēng dōng jīng líng. sì shì tài zǔ líng dāng shèng jīng dōng běi, chēng fú líng tài zōng líng dāng shèng jīng xī běi, chēng zhāo líng. chóng dé jiān, dìng suì mù qīng míng jì xìng jīng líng, yòng niú yī, qiǎn shǒu líng guān xíng lǐ. dōng jīng líng yòng niú èr, qiǎn zōng shì jué luó dà chén xíng lǐ. fú líng yòng niú yī yáng èr, qiǎn dà chén xíng lǐ. guó jì dàn chén mèng qiū wàng rì, rán xiāng zhú, xiàn jiǔ guǒ, diàn bó dú zhù xíng lǐ. shuò wàng yòng niú yī, jù xiāng zhú jiǔ guǒ, qiǎn shǒu líng guān zhì jì, bù dú zhù diàn bó.
谒陵有清肇迹兴京,四祖陵并在京西北,称兴京陵。太祖定辽阳,景祖、显祖二陵徙盛京东南,称东京陵。嗣是太祖陵当盛京东北,称福陵;太宗陵当盛京西北,称昭陵。崇德间,定岁暮、清明祭兴京陵,用牛一,遣守陵官行礼。东京陵用牛二,遣宗室、觉罗大臣行礼。福陵用牛一、羊二,遣大臣行礼。国忌、诞辰、孟秋望日,燃香烛,献酒果,奠帛、读祝、行礼。朔、望用牛一,具香烛、酒果,遣守陵官致祭,不读祝、奠帛。
shùn zhì bā nián, fēng xìng jīng líng shān yuē qǐ yùn, dōng jīng líng shān yuē jī qìng, fú líng shān yuē tiān zhù, zhāo líng shān yuē lóng yè, bìng cóng sì fāng zé, zhì líng guān líng hù. dìng sì yí, dōng zhì yòng niú yī yáng yī shǐ yī, yú tóng qián. qīng míng suì mù mèng qiū wàng rì yì rú zhī. shí sān nián, zhào lì jiè bēi, jìn qiáo cǎi. shí wǔ nián, yí dōng jīng líng gǎi fù xìng jīng, bà jī qìng shān sì. míng nián, zūn chēng wéi yǒng líng, xiǎng diàn nuǎn gé rú zhì.
顺治八年,封兴京陵山曰启运,东京陵山曰积庆,福陵山曰天柱,昭陵山曰隆业,并从祀方泽,置陵官、陵户。定祀仪,冬至用牛一、羊一、豕一,馀同前。清明、岁暮、孟秋望日亦如之。十三年,诏立界碑,禁樵采。十五年,移东京陵改祔兴京,罢积庆山祀。明年,尊称为永陵,飨殿、暖阁如制。
kāng xī èr nián, xiāng dù zūn huà fèng tái shān jiàn shì zǔ líng, yuē xiào líng. xiān shì shì zǔ xiào liè yú cǐ, tíng pèi sì gù yuē:" cǐ shān wáng qì cōng yù, kě wèi zhèn shòu gōng." yīn zì qǔ pèi xiè zhì zhī, yù shì chén yuē:" xiè luò chù dìng wèi xué." zhì shì líng chéng, jiē jīng wèi jí rǎng. suì yǐ qīng míng zhōng yuán dōng zhì suì mù wèi sì dà jì. bìng gǎi jiàn fú líng zhāo líng dì gōng. gōng jùn, yǐ fèng ān zhī gào, zhì jì rú dà xiǎng. ān shén wèi lóng ēn diàn, zhì kān zuò bǎo chuáng wéi màn qīn rù huī yí rú tài miào shì.
康熙二年,相度遵化凤台山建世祖陵,曰孝陵。先是世祖校猎於此,停辔四顾曰:“此山王气葱郁,可为朕寿宫。”因自取佩鞢掷之,谕侍臣曰:“鞢落处定为穴。”至是陵成,皆惊为吉壤。岁以清明、中元、冬至、岁暮为四大祭。并改建福陵、昭陵地宫。工竣,以奉安祗告,致祭如大飨。安神位隆恩殿,制龛座、宝床、帷幔、衾褥、楎椸如太庙式。
fán yīn gōng yè líng, sān pǐn yǐ shàng guān luó chéng mén wài háng lǐ. yù jì rì, èr pǐn yǐ shàng xǔ rù chéng suí shǒu líng guān péi jì. guī, yè cí.
凡因公谒陵,三品以上官罗城门外行礼。遇祭日,二品以上许入城随守陵官陪祭。归,谒辞。
fán yè líng, dōng jìng shí mén, wáng bèi lè zài lóng ēn mén wài sān guì jiǔ bài, dāng zhí guān qǐ mén, bèi zǐ yǐ xià sān pǐn guān yǐ shàng zé fǒu, jiē fèng sì guān wèi dǎo, yù jì rì miǎn. shì shí sān líng jiàn gōng dé bēi, sì fán qǐ líng, jiē lì bēi, rú gù shì.
凡谒陵,东迳石门,王、贝勒在隆恩门外三跪九拜,当直官启门,贝子以下、三品官以上则否,皆奉祀官为导,遇祭日免。是时三陵建功德碑,嗣凡起陵,皆立碑,如故事。
bā nián, dìng sì shí dà jì, qiǎn duō luó bèi lè yǐ xià, fèng guó jiāng jūn jué luó nán yǐ shàng xíng lǐ.
八年,定四时大祭,遣多罗贝勒以下,奉国将军、觉罗男以上行礼。
míng nián qiū, fèng tài huáng tài hòu huáng tài hòu lǜ huáng hòu yè xiào líng. qián yī rì, gōng gào tài miào, yuè rì qǐ luán. chén lǔ bù, bù zuò yuè. jì dá líng suǒ, tài huáng tài hòu zuò fāng chéng dōng páng, diàn jiǔ jǔ āi. huáng tài hòu lǜ huáng hòu děng yì míng lóu qián zhōng lì, liù sù sān guì sān bài, suí jǔ āi diàn jiǔ, fù sān bài. hái xíng gōng. fán huáng tài hòu yè líng fǎng cǐ. cì rì, dì fù yè lóng ēn diàn, xíng dà xiǎng lǐ. yòu cì rì, diàn qián shè huáng wò, fén chǔ bó, dú wén zhì jì, lǐ chéng. hái jīng, réng gào tài miào. yuè èr rì, yù tài hé diàn, bǎi guān biǎo hè.
明年秋,奉太皇太后、皇太后率皇后谒孝陵。前一日,躬告太庙,越日启銮。陈卤簿,不作乐。既达陵所,太皇太后坐方城东旁,奠酒举哀。皇太后率皇后等诣明楼前中立,六肃、三跪、三拜,随举哀、奠酒,复三拜。还行宫。凡皇太后谒陵仿此。次日,帝复谒隆恩殿,行大飨礼。又次日,殿前设黄幄,焚楮帛,读文致祭,礼成。还京,仍告太庙。越二日,御太和殿,百官表贺。
míng nián qiū, chē jià zhì shèng jīng, yè fú líng zhāo líng bì, zhào jiāng jūn děng cì yǐ jiǔ, bìng yù shǒu líng zǒng guǎn fù zǒng guǎn yuē:" ěr děng zhí sī diǎn sì, fán jì pǐn bì qīn qián shì, wù jǐn chéng jìng, fù zhèn xiào sī." hái yù dà qīng mén shòu hè, yàn lài qún chén, bān shǒu líng guān jūn. qí yǒng líng qiǎn wáng dà chén zhì jì, fù qiǎn guān fēn yì yǐng qīn wáng kè qín jùn wáng zhí yì gōng fèi yīng dōng zhū xūn guì mù lèi jiǔ. hái jīng rì, réng gào miào rú yí.
明年秋,车驾至盛京,谒福陵、昭陵毕,召将军等赐以酒,并谕守陵总管、副总管曰:“尔等职司典祀,凡祭品必亲虔视,务尽诚敬,副朕孝思。”还御大清门受贺,燕赉群臣,颁守陵官军。其永陵遣王大臣致祭,复遣官分诣颖亲王、克勤郡王、直义公费英东诸勋贵墓酹酒。还京日,仍告庙如仪。
èr shí yī nián, diān píng, yì liǎng jīng yè líng, rú chū lǐ. hái jīng, zhī gào fèng xiān diàn. zì shì jìng kòu nán, yè líng gào jì yǐ wéi cháng.
二十一年,滇平,诣两京谒陵,如初礼。还京,祗告奉先殿。自是靖寇难,谒陵告祭以为常。
liù shí nián, yù jí zhōu jiǎ, mìng shì zōng lǜ huáng zǐ huáng sūn yì shèng jīng, huáng zǐ jì zhāo líng, huáng sūn jì yǒng líng, dì qīn wǎng fú líng dà jì.
六十年,御极周甲,命世宗率皇子、皇孙诣盛京,皇子祭昭陵,皇孙祭永陵,帝亲往福陵大祭。
yōng zhèng yuán nián, dìng shèng zǔ líng yuē jǐng líng. qí míng nián, qīng míng yè jì rú diǎn. bā nián dōng zhì, huì shèng zǔ jì chén, lǐ chén yán zhǔn líng qǐn dà jì, yòng tài láo, xiàn bó jué, dú zhù wén. qiǎn guān chéng jì jù cháo fú. shí sān nián qīng míng dōng zhì dà xiǎng, gǎi qiǎn gōng jué fān xíng. qī yuè wàng rì, jiāng jūn shì láng děng chéng jì, qí shuò wàng jì chén, zé dìng zǒng guǎn zhǎng guān fáng chéng jì, xíng sān guì jiǔ kòu lǐ.
雍正元年,定圣祖陵曰景陵。其明年,清明谒祭如典。八年冬至,会圣祖忌辰,礼臣言准陵寝大祭,用太牢,献帛、爵,读祝文。遣官承祭具朝服。十三年清明、冬至大飨,改遣公爵番行。七月望日,将军、侍郎等承祭,其朔、望、忌辰,则定总管掌关防承祭,行三跪九叩礼。
qián lóng yuán nián, mìng zōng shì fǔ guó jiāng jūn děng liù rén xǐ zhù shěn yáng, gěi tián lú, suì shí zhì sì. èr nián, yù gǎi shuò wàng chéng jì bèi lè gōng dà chén fān xíng. fù lǜ yí jié bù qí, zēng zàn lǐ láng èr rén dǎo yǐn tuì, réng bù zàn. sān nián qīng míng, yè shì zōng tài líng.
乾隆元年,命宗室辅国将军等六人徙驻沈阳,给田庐,岁时致祀。二年,谕改朔、望承祭贝勒、公、大臣番行。复虑仪节不齐,增赞礼郎二人导引退,仍不赞。三年清明,谒世宗泰陵。
liù nián, dìng sān líng sì shí dà xiǎng. jì chén jì xiǎng, tí pài yí zhù jiāng jūn èr rén xíng lǐ. qī nián, zēng zhì sān líng jué diàn, bèi lǐ yí.
六年,定三陵四时大飨。忌辰祭飨,题派移驻将军二人行礼。七年,增置三陵爵垫,备礼仪。
bā nián, dìng yè líng rú tài miào qīn sì yí, zǎi rù yí zhù. yǐ, fèng huáng tài hòu yè zǔ líng, lǐ jié zhǔn kāng xī shí lì. zì hòu sān yè jiē rú zhī.
八年,定谒陵如太庙亲祀仪,载入仪注。已,奉皇太后谒祖陵,礼节准康熙时例。自后三谒皆如之。
sì shí sān nián qiū, xiān hòu yè yǒng líng fú líng, yīn yù:" juàn huái liáo shěn jiù jiāng, zài sān zhōu lì, xīn yí jiù xù, qí yǒng wù xuān. fū yì shuǎ shēng píng jǐng yùn, jiē xī rì jiān nán kāi chuàng suǒ yí. hòu shì zǐ sūn, dāng lǎn yuán yǎn ér xìng sī, bài sōng qiū ér gǎn wù. mò niàn tiān juàn hé yǐ jiǔ yīng, xiān zé hé yǐ shàn jì. zhī shǒu chéng zhī nán, jīng yè wú zhuì. shù xī qià zhī shèng, yì wàn sī nián. bù rán, qīng gù dū, dàn yuǎn shè. huò ǒu yì zǔ líng, mò bù dòng xīn, shì tóng lǎn gǔ, shì wàng běn yě. shèng jīng gēn běn zhòng dì, fā xiáng suǒ zì, hòu shì bù kě bù gōng qīn yuè lì, qí wú fù zhèn yán!"
四十三年秋,先后谒永陵、福陵,因谕:“睠怀辽沈旧疆,再三周历,心仪旧绪,蕲永勿谖。夫奕耍升平景运,皆昔日艰难开创所贻。后世子孙,当览原巘而兴思,拜松楸而感悟。默念天眷何以久膺,先泽何以善继。知守成之难,兢业无坠。庶熙洽之盛,亿万斯年。不然,轻故都,惮远涉。或偶诣祖陵,漠不动心,视同览古,是忘本也。盛京根本重地,发祥所自,后世不可不躬亲阅历,其毋负朕言!”
jiā qìng wǔ nián qīng míng, yì chāng ruì shān yè gāo zōng yù líng, xiān fū tǔ, cì dà xiǎng. líng qǐn guān yù qǔ jié tǔ chǔ kuāng, qí dì rú gēng yī cì yì gǎo sù, zhí shì cóng guān sù fú, guān qù yīng, suí zhì fāng chéng. yǒu sī jìn huáng bù hù lǚ, dì nà lǚ, cóng chén yì rú zhī, zì dōng dèng dào shēng zhì bǎo chéng shí lán dōng, líng qǐn dà chén hé tǔ yǐ kuāng, suí jià zhì fū tǔ chù guì jìn. dì gǒng jǔ, fū bì, shòu kuāng, jiàng, tuō lǚ. yú shì gèng páo fú, guān zhuì yīng, zhí shì guān jù yì. lǐ chén qǐng xíng dà xiǎng, dì yì lóng ēn diàn xíng lǐ. dú zhù, sān xiàn.
嘉庆五年清明,诣昌瑞山谒高宗裕陵,先敷土,次大飨。陵寝官豫取洁土储筐,俟帝如更衣次易缟素,执事从官素服,冠去缨,随至方城。有司进黄布护履,帝纳履,从臣亦如之,自东磴道升至宝城石栏东,陵寝大臣合土以筐,随驾至敷土处跪进。帝拱举,敷毕,授筐,降,脱履。於是更袍服,冠缀缨,执事官俱易。礼臣请行大飨,帝诣隆恩殿行礼。读祝,三献。
fán qīng míng rì yè líng fū tǔ, zài sāng fú qī, dì qīn xíng. shí nián, dì chū yè yǒng líng, yù sù fú, yì qǐ yùn diàn hòu jiē, sān guì jiǔ bài, yǒu sī jìn diàn jǐ, sān bài sān diàn jué. qì, jǔ āi. yì rì cháo fú xíng dà xiǎng. yè fú líng zhāo líng yì rú zhī. hòu fù yǐ jì qì guāi wù, gé shèng jīng lǐ bù shì láng shì chén zhí. yīn yù" fēng pèi jiù dū, dà chén bù yīng wàng què". xià qí yù gè gōng shǔ, qí zhòng sì rú cǐ.
凡清明日谒陵敷土,在丧服期,帝亲行。十年,帝初谒永陵,御素服,诣启运殿后阶,三跪九拜,有司进奠几,三拜三奠爵。讫,举哀。翼日朝服行大飨。谒福陵、昭陵亦如之。后复以祭器乖误,革盛京礼部侍郎世臣职。因谕“丰沛旧都,大臣不应忘卻”。下其谕各公署,其重祀如此。
dào guāng bā nián, yè yù líng chāng líng, jūn jī dà chén suí rù mén, mìng zhe wèi lì. jiǔ nián, fèng huáng tài hòu yì shèng jīng yè sān líng, rú yí.
道光八年,谒裕陵、昌陵,军机大臣随入门,命著为例。九年,奉皇太后诣盛京谒三陵,如仪。
xián fēng yuán nián yè dōng líng, wǔ nián yè xī líng, xiào zhēn huáng hòu yè tài líng, líng qǐn nǚ guān wèi dǎo, rù mén jiē yóu zuǒ, zhì míng lóu qián xíng lǐ, liù sù sān guì sān bài. nǚ guān jìn diàn jǐ, hòu sān bài sān diàn jué, xī xiǎng jǔ āi. cì yè chāng líng mù líng rú chū lǐ. tóng guāng jiān xī yī cǐ xíng.
咸丰元年谒东陵,五年谒西陵,孝贞皇后谒泰陵,陵寝女官为导,入门皆由左,至明楼前行礼,六肃三跪三拜。女官进奠几,后三拜三奠爵,西飨举哀。次谒昌陵、慕陵如初礼。同、光间悉依此行。
fán xiào líng jǐng líng yǐ xià, shì zōng yuē tài líng, gāo zōng yù líng, rén zōng chāng líng, xuān zōng mù líng, wén zōng dìng líng, mù zōng huì líng, bìng zài zhí lì yì zūn huà èr zhōu, chēng dōng xī líng, dōng líng fèng tái shān, fēng chāng shān xī líng tài píng yù, fēng yǒng níng shān bìng sì fāng zé. shè fèng sì guān, zhì zhuāng yuán.
凡孝陵、景陵以下,世宗曰泰陵,高宗裕陵,仁宗昌陵,宣宗慕陵,文宗定陵,穆宗惠陵,并在直隶易、遵化二州,称东西陵,东陵凤台山,封昌山;西陵太平峪,封永宁山;并祀方泽。设奉祀官,置庄园。
lóng ēn diàn dà xiǎng yòng zhù bì, qí rì rán míng dèng, yòng niú yī yáng èr zūn sì, dì hòu tóng àn wèi, shè fèng xiān zhì bì yī, gēng fàn pú hǎi qì shí bā, bǐng guǒ qì liù shí wǔ. shēng shí zǔ, bó shí kuāng. jiǔ shí zūn, chéng yǐ zhōu. shū bù mì sháo jù. huáng guì fēi fù sì, zé xī páng dōng xiāng, sù bó yī, jiǎn bǐng guǒ shí yī qì.
隆恩殿大飨用祝币,其日燃明镫,用牛一、羊二、尊四,帝、后同案位,设奉先制币一,羹饭脯醢器十八,饼果器六十五。牲实俎,帛实筐。酒实尊,承以舟。疏布幂勺具。皇贵妃祔祀,则西旁东乡,素帛一,减饼果十一器。
fán dōng zhì jì qìng diǎn bù jǔ āi. qiǎn guān jì xiǎng yòng cháo fú. shēng jiàng zì xī jiē, chū rù jiē mén yòu. huáng zǐ yè líng, zhì xià mǎ bēi jiàng qí, zhì lóng ēn mén wài shēng zuǒ jiē. sān guì jiǔ bài, bù zàn, bù diàn jiǔ.
凡冬至暨庆典不举哀。遣官祭飨用朝服。升降自西阶,出入皆门右。皇子谒陵,至下马碑降骑,至隆恩门外升左阶。三跪九拜,不赞,不奠酒。
fēi yuán qǐn shè guān rú zhì, jiàn xiǎng diàn, shè shén wèi. sì shí qiǎn guān zūn jiǔ, èr guì liù bài, bù zàn. chū rén diàn zuǒ mén. shuò wàng zé fèng sì guān xíng lǐ. guāng xù jiān, dì yè xī líng, yì zhuāng shùn huáng guì fēi qǐn yuán, yī guì sān bài sān diàn jiǔ. bìng yù lǐ chén, jì pǐn yí jié cóng yōu. shì hòu qīng míng zhōng yuán dōng zhì jì chén qiǎn wáng gōng zhì jì, bǐng guǒ zēng zhì liù shí wǔ qì.
妃园寝设官如制,建飨殿,设神位。四时遣官尊酒,二跪六拜,不赞。出人殿左门。朔、望则奉祀官行礼。光绪间,帝谒西陵,诣庄顺皇贵妃寝园,一跪三拜三奠酒。并谕礼臣,祭品仪节从优。是后清明、中元、冬至、忌辰遣王公致祭,饼果增至六十五器。
xuān tǒng chū, dé zōng zàng xīng lóng yù, hào chóng líng.
宣统初,德宗葬兴隆峪,号崇陵。
huáng tài zǐ yuán qǐn yǔ fēi yuán qǐn tóng. jiā qìng jiān, dì qīn lín duān huì huáng tài zǐ yuán qǐn, sān diàn sān jué, cóng chén suí háng lǐ, měi diàn yī bài. zài qí yí rù huì diǎn yún.
皇太子园寝与妃园寝同。嘉庆间,帝亲临端慧皇太子园寝,三奠三爵,从臣随行礼,每奠一拜。载其仪入会典云。