strong dì lǐ èr shí strong
地理二十
guǎng xī
△廣西
guǎng xī: yǔ gòng jīng zhōu nán jiǎo zhī yù. yuán zhì guǎng xī děng chù xíng zhōng shū shěng, míng gǎi chéng xuān bù zhèng shǐ sī. qīng chū jiàn shěng, zhì xún fǔ bù zhèng gòng zhì yān. zhì liǎng guǎng zǒng dū. kāng xī èr nián, guǎng dōng xī fēn shè zǒng dū, sì nián fù gù. yōng zhèng yuán nián, fù fēn shè, míng nián fù hé. liù nián, yǐ yún guì zǒng dū jiān xiá guǎng xī. shí èr nián, réng fù gù, zhù guǎng dōng zhào qìng fǔ, hòu yí zhì guǎng zhōu fǔ. chū lǐng fǔ jiǔ. guì lín liǔ zhōu qìng yuǎn sī ēn píng lè wú zhōu xún zhōu nán níng tài píng. shùn zhì shí wǔ nián, shēng sì chéng tǔ zhōu wèi fǔ, xún gǎi wèi jūn mín fǔ. yōng zhèng sān nián, shēng yù lín bīn zhōu wèi zhí lì zhōu. wǔ nián, sì chéng fù wèi fǔ. qī nián, zhì zhèn ān fǔ. shí èr nián, jiàng bīn zhōu lì sī ēn fǔ, shēng xī lóng zhōu wèi zhí lì zhōu. qián lóng qī nián, jiàng xī lóng zhōu lì sì chéng fǔ. guāng xù yuán nián, shēng bǎi sè tīng wèi zhí lì tīng. shí èr nián, shēng guī shùn zhōu wèi zhí lì zhōu. shí bā nián, shēng shàng sī zhōu wèi zhí lì tīng. dōng běi jù jīng shī qī qiān sì bǎi liù shí lǐ. dōng zhì hú nán dào zhōu sān bǎi qī shí lǐ. xī zhì guì zhōu pǔ ān èr qiān wǔ bǎi wǔ shí lǐ. nán zhì guǎng dōng xìn yí jiǔ bǎi sì shí lǐ. běi zhì hú nán chéng bù xiàn sān bǎi èr shí lǐ. guǎng èr qiān bā bǎi shí lǐ, mào èr qiān jiǔ bǎi liù shí lǐ. xuān tǒng sān nián, biān hù bǎi èr shí qī wàn sì qiān wǔ bǎi sì shí sì, kǒu bā bǎi qī shí sì wàn liù qiān qī bǎi sì shí qī. lǐng fǔ shí yī, zhí lì tīng èr, zhí lì zhōu èr, tīng bā, zhōu shí wǔ, xiàn sì shí jiǔ, tǔ zhōu èr shí sì, tǔ xiàn sì, tǔ sī shí sān. zài qìng yuǎn zhě yuē zhǎng guān sī. qí míng shān: yuè chéng lín hè jù lòu yáng hǎi dà róng. qí jù chuān: lí jiāng qián jiāng yù jiāng xiāng jiāng. yì dào: dōng běi yú yuè chéng jiào dá hú nán yǒng zhōu xī nán yú kūn lún guān dá lóng zhōu dōng nán dá guǎng dōng fēng chuān. diàn xiàn: dōng běi dá zhǎng shā, dōng nán dá guǎng zhōu, xī tōng qìng yuǎn. tiě lù: zì lóng zhōu chū zhèn nán guān dá ān nán liàng shān.
廣西:禹貢荊州南徼之域。元置廣西等處行中書省,明改承宣布政使司。清初建省,置巡撫、布政共治焉。置兩廣總督。康熙二年,廣東西分設總督,四年復故。雍正元年,復分設,明年複合。六年,以雲貴總督兼轄廣西。十二年,仍復故,駐廣東肇慶府,後移治廣州府。初領府九。桂林、柳州、慶遠、思恩、平樂、梧州、潯州、南寧、太平。順治十五年,升泗城土州為府,尋改為軍民府。雍正三年,升鬱林、賓州為直隸州。五年,泗城復為府。七年,置鎮安府。十二年,降賓州隸思恩府,升西隆州為直隸州。乾隆七年,降西隆州隸泗城府。光緒元年,升百色廳為直隸廳。十二年,升歸順州為直隸州。十八年,升上思州為直隸廳。東北距京師七千四百六十里。東至湖南道州;三百七十里。西至貴州普安;二千五百五十里。南至廣東信宜;九百四十里。北至湖南城步縣;三百二十里。廣二千八百十里,袤二千九百六十里。宣統三年,編戶百二十七萬四千五百四十四,口八百七十四萬六千七百四十七。領府十一,直隸廳二,直隸州二,廳八,州十五,縣四十九,土州二十四,土縣四,土司十三。在慶遠者曰長官司。其名山:越城、臨賀、句漏、陽海、大容。其巨川:灕江、黔江、鬱江、湘江。驛道:東北逾越城嶠達湖南永州;西南逾崑崙關達龍州;東南達廣東封川。電線:東北達長沙,東南達廣州,西通慶遠。鐵路:自龍州出鎮南關達安南諒山。
guì lín fǔ: chōng, fán, nán. lì guì píng wú yù dào. xún fǔ, bù zhèng tí xué tí fǎ, quàn yè xún jǐng dào zhù. guāng xù sān shí èr nián, guì píng wú yù jiān guǎn yán fǎ dào, xǐ zhù wú zhōu. tí dū xǐ zhù nán níng. míng hóng wǔ wǔ nián, gǎi jìng jiāng fǔ wèi guì lín fǔ, lǐng zhōu èr, xiàn qī. shùn zhì chū, yīn míng jiù wèi shěng zhì. qián lóng liù nián, xī yì níng xiàn dì zhì lóng shèng tīng. guāng xù sān shí èr nián, xī yǒng níng zhōu yǒng fú róng liǔ chéng luò róng sì xiàn dì zhì zhōng dù tīng. guǎng èr bǎi wǔ shí lǐ, mào sān bǎi lǐ. běi jí gāo èr shí wǔ dù shí sān fēn. jīng shī piān xī liù dù shí sì fēn. lǐng tīng yī, zhōu èr, xiàn qī. lín guì chōng, fán, nán. yǐ. míng fǔ zhì yīn zhī. nèi: guì shān dú xiù. chéng dōng: qī xīng. nán: nán xī. xī: yǐn shān. dōng běi: bó lù. lí shuǐ yī yuē guì jiāng, shěng jìng xī jiāng běi àn dì èr dà shòu qú yě. zì líng chuān rù, xī nán liú, jīng fǔ zhì, hé yáng jiāng. qū ér dōng nán, yòu shòu líng jiàn shuǐ, yòu dōng yǔ qiū bēi jiāng hé. qū dōng nán liú, guāi shuǐ xī liú zhù zhī, nán rù yáng shuò. xī: bái shí jiāng, shàng yuán yuē yì jiāng, zì yì níng rù, jīng xiàn xī nán rù yǒng fú. xiāng sī jiāng chū xiàn nán wò shí shān, nán zhù fēn shuǐ táng, qí wèi èr: dōng chū zhě yǔ làng shí jiāng hé, rù lí jiāng xī chū zhě yǔ rào jiāng hé, rù bái shí jiāng. nán, liù táng bǎo yǒu xùn. tóng zhī zhù dà xū, guāng xù sān shí èr nián xǐ zhōng dù. xī nán, sū qiáo xún sī nán, liù táng xún sī. yì yī: dōng jiāng. xìng ān chōng, fán. fǔ dōng běi bǎi sān shí sì lǐ. dōng běi: yuè chéng lǐng, yī yuē shǐ ān jiào, wǔ lǐng zài guǎng xī běi jìng zhě èr, cǐ qí zuì xī lǐng yě. dōng nán: lóng pán shān. xī nán: yù jīn shān. hǎi yáng jiāng jí xiāng lí èr shuǐ yuán yě, chū líng chuān, yòu shòu shí tī shān shuǐ, zuǒ shòu tài píng bǎo shuǐ, yòu dōng běi, jīng zhì dōng fēn shuǐ táng, qí wèi èr, xī nán liú zhě wèi lí shuǐ, dōng běi liú zhě wèi xiāng shuǐ. xiāng shuǐ zì zhì dōng dōng běi liú, yòu shòu mò chuān, rù quán zhōu. lí shuǐ jīng zhì běi yuē dǒu hé, xī liú zhé nán, zhì xìng lóng shì, liù dòng jiāng hé huáng bǎi jiāng huá jiāng chuān jiāng fǎn bì jiāng wèi dà róng jiāng, zì xī běi lái zhù, xī nán rù líng chuān. xī běi: xiǎo róng jiāng, chū dài yún shān, dōng nán liú, yì rù líng chuān. quán zhōu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī běi yǒu bēn shuǐ xùn. shè shuǐ xún sī. yán shā táng jiā èr zhài fèi sī. yì yī: bái yún. líng chuān chōng, nán. fǔ dōng běi wǔ shí lǐ. běi: běi zhàng shān. dōng nán: yáo shān. xī: lǚ xiān. běi: fèng huáng. dōng nán: yáng hǎi shān, hǎi yáng jiāng chū, rào xìng ān chéng xī nán liú wèi lí shuǐ, fù jīng xiàn dōng běi yuē líng jiāng. hé xiǎo róng jiāng, yòu xī nán zhì zhì dōng, yòu shòu lù jiāng, zuǒ shòu gàn shuǐ, xī nán hé gān táng jiāng rù lín guì. gān táng jiāng zì xìng ān rù, jīng xiàn xī běi yuē dōng jiāng, dōng nán liú, hé xī jiāng, yòu nán, sōng mù jiāng hé liú fēng jiāng dōng liú zhù zhī. jīng lóng yán, zhū shuǐ huì yán xià, fú liú ér nán, zuǒ shòu shè jiāng, qū liú rù líng jiāng. yǒu dài róng nán běi èr yàn, yǐn lù jiāng gài tián èr qiān yú qǐng. xī, táng xià yǒu zhèn. quán zhōu yíng fēn fáng xùn zhù. yì yī: dà lóng. yáng shuò chōng. fǔ nán shǎo dōng bǎi wǔ shí sì lǐ. běi: yáng shuò shān. xī běi: yún yuán. xī: dōu lì. nán, gǔ luó. lí shuǐ zì lín guì rù, dōng nán liú, xìng píng xī píng èr shuǐ xī liú zhù zhī. qū qǔ nán liú, zhì zhì dōng zhé dōng, ān lè guī yì èr shuǐ dōng běi liú zhù zhī. zuǒ shòu bái hè shān shuǐ, dōng nán rù píng lè. xī, jīn bǎo bǎo, míng zhì shù. kāng xī bā nián, yóu jī zhù fáng, hòu fèi. guì lín yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng běi yǒu qiān bǎo táng xùn, yǒu shuǐ xùn. yì yī: gǔ zuò. yǒng níng zhōu jiǎn. fǔ xī bǎi sì shí lǐ. dōng: bǎi shòu yán, dōng běi: dōu láng. běi: yín píng shān, bái mǎ jiāng jīng qí xià. dōng jiāng yī yuē huáng yuán shuǐ, chū lóng shèng xī nán jīng zhōu běi, dōng nán liú, zhì jiāng kǒu cūn, bái mǎ jiāng hé dà yán jiāng fēng mén ài máng dòng jiāng zhū shuǐ, dōng běi liú, jīng zhì dōng zhù zhī, dōng nán rù lín guì jìng, zhé rù yǒng fú, huì bái shí jiāng. fù hé jiāng chū zhōu xī nán gǔ hé shān dōng nán liú, jīng gāo pō, fú liú, zhì pú tái zhài xī fù chū, hé dà yáng jiāng, xī nán cuò rù zhōng dù yuē zhōng dù jiāng, jí luò róng shuǐ yě. xī nán tóng mù fù lù nán cháng ān sān zhèn. yǒng níng yíng zhù chéng. xī nán ān liáng tún qiū, nán cháng ān, yǒu xùn. nán lǎ dòng xún sī. yǒng fú chōng. fǔ xī nán bǎi lǐ. míng chū shǔ fǔ. hòu shǔ yǒng níng zhōu. shùn zhì chū gǎi shǔ fǔ. xī nán: jīn shān, yǔ mǎ máng shān duì zhì, jiāng liú jīng qí zhōng. yòu tài hé shān bīn jiāng. xī: bái shí jiāng zì lín guì rù, běi jīng zhì dōng yuē yǒng fú jiāng, máo jiāng hé sì dìng hé xī běi liú zhù zhī. dōng jiāng yì zì lín guì rù, hé xī jiāng dōng liú zhù zhī. xī nán liú, shòu lì róng shuǐ, rù luò róng wèi luò qīng jiāng. shí liú jiāng, shàng yuán yuē sì pái xī, zì xiū rén liú jīng xiàn dōng nán, zhé ér xī, yì rù luò róng. xī nán: lán má shān, sú hū lán mǎ shān, lán mǎ shuǐ suǒ chū, dōng rù yǒng fú jiāng. shān lù xiǎn jué. yǒu lán má zhèn. guì lín yíng zuǒ shào zhù chéng. nán zhài shā xī nán lǐ dìng huáng miǎn lù zhài yǒu xùn. xiàn chéng zhù lù zhài. yì èr: sān lǐ héng táng. yì níng nán. fǔ xī běi bā shí èr lǐ. míng chū shǔ fǔ. hòu shǔ yǒng níng zhōu. shùn zhì chū gǎi shǔ. xī nán: huá yán shān líng zhuó. xī běi: zhì huì. běi: dīng lǐng, yì jiāng chū, nán liú, yòu shòu guān yīn tián shān jiāng tóu lǐng běi zhū shān xī shuǐ, yòu nán, zhì huì jiāng hé gāo jiā shān shuǐ dōng nán liú zhù zhī. jīng zhì xī, zuǒ shòu shí háo jiāng, nán rù lín guì wèi bái shí jiāng. xī běi jiù yǒu sāng jiāng kǒu fèi sī. qián lóng liù nián, yǐ suǒ shǔ zhì lóng shèng tōng pàn. dōng: yáng méi guān. yì níng xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. nán yǒu dà lǐng xùn. quán zhōu chōng, fán, nán. fǔ dōng běi èr bǎi wǔ shí sì lǐ. dōng: huáng huá shān. xī: fù fǔ xiāng shān lǐ shān. xī běi yǒu qī shí èr fēng, zhōu xī zhū shuǐ duō làn shāng shān lù. xiāng shuǐ zì xìng ān rù, yòu shòu jiàn ān xiāng shuǐ, yòu dōng běi, sì xī yuán dà cháo yuán shuǐ hé wèi zhǎng tíng jiāng, běi liú zhù zhī. jīng zhì nán, guàn jiāng zì guàn yáng běi liú zhù zhī. luó shuǐ chéng wàn xiāng zhài xū dà huì sān shuǐ, dōng nán liú zhù zhī. yòu dōng běi, yí xiāng hé hé héng xī zǐ xī guō tóu yù shēng zhū yuán shuǐ, xī běi rù hú nán líng líng. xī yán shuǐ chū zhōu xī, dōng běi hé zhòng xiǎo shuǐ, rù hú nán xīn níng. xī yán zhèn, zhōu tóng zhù. yǒu shān jiǎo shān zǎo èr xún sī. kāng xī èr shí wǔ nián, gǎi zhì quán zhōu yíng, zhù chéng. huáng shā xī yán bìng yǒu xùn. yì yī: líng líng. guàn yáng nán. fǔ dōng běi sān bǎi liù shí sì lǐ. míng shǔ quán zhōu. shùn zhì chū gǎi shǔ. dōng běi: qí lín shān. dōng nán: sān fēng shān. xī nán: lài zi shān. guàn jiāng, gǔ guān shuǐ, chū xiàn xī nán xiān rén zhǎng zhū shān, hé niú jiāng, zhì huáng niú shì, yán chuān chéng lài zi zhū shān shuǐ, dōng nán liú zhù zhī. yòu dōng běi, yòu shòu xiè jiāng shuǐ, jīng zhì dōng, zuǒ shòu lóng chuān shuǐ, mǎ dù jiāng chéng wū shí jiāng hēi yán shuǐ, dōng nán liú zhù zhī, běi rù quán zhōu, hé yú xiāng shuǐ. dōng běi shí guì yǒng ān, běi zhāo yì yǒu guān. quán zhōu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. běi: jù yán bǎo xùn. xī nán: chóng shùn lǐ xún sī. lóng shèng tīng yào. fǔ xī běi èr bǎi shí qī lǐ. míng, yì níng xiàn dì. qián lóng liù nián, xī yì níng xī běi dì zhì, gǎi lóng shèng lǐ miáo tōng pàn. dōng nán: lóng jí shān. xī nán: dà luó shān. bèi zi xī zì hú nán chéng bù rù, xī nán liú, yòu hé fú róng xī, jīng zhì běi, zuǒ shòu niú jìng xī píng shuǐ jiāng, yòu xī běi, nán píng jiāng hé xī nán zhū shuǐ běi liú zhù zhī. tài píng xī yì zì chéng bù rù, hé dú chē xī, xī nán liú zhù zhī, xī rù huái yuǎn, shì wèi xún jiāng. yǒu yì níng xié zuǒ yíng zhù fáng fù jiāng zhù, yòu yíng fēn fáng. xī běi guǎng nán chéng běi xiǎo jiāng dú chē, dōng běi lóng diān fú róng bèi zi, xī piáo lǐ, xī běi shí cūn yǒu xùn. xī: guǎng nán xún sī. yòu yǒu lóng shèng xún sī, běn sāng jiāng, gǎi zhù chéng. zhōng dù tīng yào. fǔ xī nán bǎi èr shí lǐ. guāng xù sān shí nián, jiǎo píng sì shí bā dòng fěi, yǐ guì lín tóng zhī dài bīng yí zhù dòng nèi. sān shí èr nián, xī yǒng níng yǒng fú róng liǔ chéng luò róng dì zhì, sì shí bā dòng jù rù xiá jìng. gǎi guì lín tóng zhī wèi zhōng dù fǔ mín tóng zhī, réng shǔ fǔ. zhōng dù jiāng shàng yuán jí fù hé jiāng, zì yǒng níng rù, dōng běi shòu běi lái yī shuǐ, zhé dōng nán, jīng zhì dōng, shòu xī lái yī shuǐ, dōng zhì yǒng fú yuē luò róng shuǐ, rù yǒng fú jiāng. yǒu bǎo ān yíng zhù fáng. xī: píng shān xún sī, guāng xù sān shí èr nián, yǐ yuán zhù zhōng dù píng lè sī gǎi zhì, yí zhù dòng nèi píng shān xū.
桂林府:沖,繁,難。隸桂平梧郁道。巡撫,布政、提學、提法,勸業、巡警道駐。光緒三十二年,桂平梧郁兼管鹽法道,徙駐梧州。提督徙駐南寧。明洪武五年,改靜江府為桂林府,領州二,縣七。順治初,因明舊為省治。乾隆六年,析義寧縣地置龍勝廳。光緒三十二年,析永寧州永福、融、柳城、雒容四縣地置中渡廳。廣二百五十里,袤三百里。北極高二十五度十三分。京師偏西六度十四分。領廳一,州二,縣七。臨桂沖,繁,難。倚。明府治因之。內:桂山、獨秀。城東:七星。南:南溪。西:隱山。東北:駮鹿。灕水一曰桂江,省境西江北岸第二大受渠也。自靈川入,西南流,經府治,合陽江。屈而東南,右受靈建水,又東與秋陂江合。屈東南流,乖水西流注之,南入陽朔。西:白石江,上源曰義江,自義寧入,經縣西南入永福。相思江出縣南臥石山,南注分水塘,歧為二:東出者與浪石江合,入灕江;西出者與繞江合,入白石江。南,六塘堡有汛。同知駐大墟,光緒三十二年徙中渡。西南,蘇橋巡司;南,六塘巡司。驛一:東江。興安沖,繁。府東北百三十四里。東北:越城嶺,一曰始安嶠,五嶺在廣西北境者二,此其最西嶺也。東南:龍蟠山。西南:鬱金山。海陽江即湘、漓二水源也,出靈川,右受石梯山水,左受太平堡水,又東北,經治東分水塘,歧為二,西南流者為灕水,東北流者為湘水。湘水自治東東北流,右受莫川,入全州。灕水經治北曰陡河,西流折南,至興隆市,六峒江合黃柏江、華江、川江、反璧江為大融江,自西北來注,西南入靈川。西北:小融江,出戴雲山,東南流,亦入靈川。全州營分防汛駐城。西北有泍水汛。社水巡司。鹽砂、唐家二寨廢司。驛一:白雲。靈川沖,難。府東北五十里。北:北障山。東南:堯山。西:呂仙。北:鳳皇。東南:陽海山,海陽江出,繞興安城西南流為灕水,復經縣東北曰靈江。合小融江,又西南至治東,右受潞江,左受淦水,西南合甘棠江入臨桂。甘棠江自興安入,經縣西北曰東江,東南流,合西江,又南,松木江合流風江東流注之。經龍巖,諸水匯岩下,伏流而南,左受社江,曲流入靈江。有帶融南北二堰,引潞江溉田二千餘頃。西,塘下有鎮。全州營分防汛駐。驛一:大龍。陽朔沖。府南少東百五十四里。北:陽朔山。西北:雲源。西:都利。南,古羅。灕水自臨桂入,東南流,興平、熙平二水西流注之。屈曲南流,至治東折東,安樂、歸義二水東北流注之。左受白鶴山水,東南入平樂。西,金寶堡,明置戍。康熙八年,游擊駐防,後廢。桂林營分防汛駐城。東北有鉛寶塘汛,有水汛。驛一:古祚。永寧州簡。府西百四十里。東:百壽岩,東北:都狼。北:銀瓶山,白馬江經其下。東江一曰黃源水,出龍勝西南;經州北,東南流,至江口村,白馬江合大岩江、風門隘、茫洞江諸水,東北流,經治東注之,東南入臨桂境,折入永福,會白石江。富河江出州西南古河山;東南流,經高坡,伏流,至蒲台寨西復出,合大洋江,西南錯入中渡曰中渡江,即雒容水也。西南桐木、富祿、南常安三鎮。永寧營駐城。西南安良、屯秋,南常安,有汛。南喇峒巡司。永福沖。府西南百里。明初屬府。後屬永寧州。順治初改屬府。西南:金山,與馬芒山對峙,江流經其中。又太和山濱江。西:白石江自臨桂入,北經治東曰永福江,毛江合泗定河西北流注之。東江亦自臨桂入,合西江東流注之。西南流,受荔容水,入雒容為洛清江。石流江,上源曰四牌溪,自修仁流經縣東南,折而西,亦入雒容。西南:蘭麻山,俗呼攔馬山,攔馬水所出,東入永福江。山路險絕。有蘭麻鎮。桂林營左哨駐城。南寨沙、西南理定、黃冕、鹿寨有汛。縣丞駐鹿寨。驛二:三里、橫塘。義寧難。府西北八十二里。明初屬府。後屬永寧州。順治初改屬。西南:華嚴山、靈鷟。西北:智慧。北:丁嶺,義江出,南流,右受觀音田山、江頭嶺北諸山溪水,又南,智慧江合高家山水東南流注之。經治西,左受石豪江,南入臨桂為白石江。西北舊有桑江口廢司。乾隆六年,以所屬置龍勝通判。東:楊梅關。義寧協左營分防汛駐城。南有大嶺汛。全州沖,繁,難。府東北二百五十四里。東:黃華山。西:覆釜、湘山、禮山。西北有七十二峰,州西諸水多濫觴山麓。湘水自興安入,右受建安鄉水,又東北,四溪源、大朝源水合為長亭江,北流注之。經治南,灌江自灌陽北流注之。羅水承萬鄉、寨墟、大會三水,東南流注之。又東北,宜湘河合橫溪、梓溪、鍋頭、玉升諸源水,西北入湖南零陵。西延水出州西,東北合眾小水,入湖南新寧。西延鎮,州同駐。有山角、山棗二巡司。康熙二十五年,改置全州營,駐城。黃沙、西延並有汛。驛一:零陵。灌陽難。府東北三百六十四里。明屬全州。順治初改屬。東北:麒麟山。東南:三峰山。西南:賚子山。灌江,古觀水,出縣西南仙人掌諸山,合牛江,至黃牛市,鹽川承賚子諸山水,東南流注之。又東北,右受澥江水,經治東,左受龍川水,馬渡江承烏石江、黑岩水,東南流注之,北入全州,合於湘水。東北石櫃、永安,北昭義有關。全州營分防汛駐城。北:巨岩堡汛。西南:崇順里巡司。龍勝廳要。府西北二百十七里。明,義寧縣地。乾隆六年,析義寧西北地置,改龍勝理苗通判。東南:龍脊山。西南:大羅山。貝子溪自湖南城步入,西南流,右合芙蓉溪,經治北,左受牛脛溪、平水江,又西北,南平江合西南諸水北流注之。太平溪亦自城步入,合獨車溪,西南流注之,西入懷遠,是為潯江。有義寧協左營駐防副將駐,右營分防。西北廣南、城北小江、獨車,東北龍甸、芙蓉、貝子,西瓢里,西北石村有汛。西:廣南巡司。又有龍勝巡司,本桑江,改駐城。中渡廳要。府西南百二十里。光緒三十年,剿平四十八峒匪,以桂林同知帶兵移駐峒內。三十二年,析永寧、永福、融、柳城、雒容地置,四十八峒俱入轄境。改桂林同知為中渡撫民同知,仍屬府。中渡江上源即富河江,自永寧入,東北受北來一水,折東南,經治東,受西來一水,東至永福曰雒容水,入永福江。有保安營駐防。西:平山巡司,光緒三十二年,以原駐中渡平樂司改置,移駐峒內平山墟。
liǔ zhōu fǔ: chōng, nán. yòu jiāng dào zhù, fǔ lì yān. míng hóng wǔ yuán nián wèi fǔ, lǐng zhōu èr, lǐng xiàn shí. shùn zhì chū, yīn míng jiù wèi fǔ. yōng zhèng sān nián, shēng bīn zhōu wèi zhí lì zhōu, yǐ fǔ shǔ zhī lái bīn wǔ xuān qiān jiāng shàng lín sì xiàn lì zhī. shí èr nián, jiàng bīn zhōu lì sī ēn fǔ, lái bīn hái shǔ. yǒu liǔ qìng zhèn biāo zuǒ yòu yíng liǔ zhōu chéng shǒu yíng zhù fáng. tí dū jiù zhù fǔ, guāng xù shí èr nián yí zhù lóng zhōu, zhì liǔ qìng zhèn zǒng bīng guān zhù. guāng xù mò nián fèi. dōng běi jù shěng zhì sān bǎi liù shí lǐ. guǎng bǎi wǔ shí lǐ, mào wǔ bǎi lǐ. běi jí gāo èr shí sì dù èr shí yī fēn. jīng shī piān xī liù dù wǔ shí qī fēn. lǐng zhōu yī, xiàn qī. mǎ píng chōng, fán, nán. yǐ. míng fǔ zhì, yīn zhī. chéng dōng běi yú: què shān. nán: xiān yì shí yú. dōng nán: zèng shān. dōng běi: lóng bì shān. liǔ jiāng jí qián jiāng, shěng jìng xī jiāng běi àn dì yī dà shòu qú yě. zì liǔ chéng rù, nán yǔ wǔ dōu shuǐ hé. qū dōng nán, rào fǔ zhì xī nán dōng sān miàn, dōng běi jīng héng lài shān lù, zuǒ jiè luò róng. fù xī nán, sān jiāng chū xiàn xī, fú liú, zhì jī gōng shān běi fù chū, dōng běi liú zhù zhī. dōng liú, zuǒ shòu luò qīng jiāng, zhé nán rù xiàng zhōu wèi xiàng jiāng, chuān shān shuǐ cóng zhī. dōng xīn xìng xī zhāng mù yǒu zhèn. dōng zhèn liǔ dōng nán bái shā xī běi luò mǎn táng nán chuān shān xī nán sān dū xū jī gōng shān yǒu xùn. chuān shān sān dū èr xún sī. yì èr: léi táng chuān shān. luò róng chōng, nán. fǔ dōng běi liù shí lǐ. guāng xù sān shí èr nián, huà zhǎng shèng ào yǐ běi dì shǔ zhōng dù tīng. xī: héng lài shān. xī běi: bā jiǎo lǐng. xī nán: dú jìng shān. nán yǒu liǔ jiāng, yuán jiè dōng liú rù xiàng zhōu. luò qīng jiāng zì yǒng fú liú rù xiàn dōng běi, xī nán liú, zuǒ shòu shān dào jiāng, jīng zhì nán, qū qǔ dōng nán liú, zhù liǔ jiāng. liǔ qìng zhèn zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī luò gòu xū xī nán gāo lǐng nán fēng guǐ xiāng yǒu xùn. dōng nán yǒu jiāng kǒu zhèn xún sī, yīn míng jiù zhì. luó chéng nán. fǔ xī běi bǎi sì shí lǐ. dōng běi: fù zhōng. běi: qīng líng mó pán shān. dōng: dà xiǎo měng shān. xī: jiǔ wàn shān. wǔ yáng jiāng jiù míng guī shùn shuǐ, yǒu èr yuán, yī chū xī běi píng xī lǐ, yī chū dōng běi gāo xuán lǐ, hé yú sì mén xū, dōng nán rù róng jiāng. dà rén jiāng yī yuē tōng dào jiāng, yuán chū xī běi dà rén gǎng, dōng liú, jīng sān fáng sī běi, dōng rù róng xiàn yuē bèi jiāng. róng huái yíng fēn fáng xùn zhù chéng. běi: tōng dào xùn. tōng dào jiù yǒu zhèn, dāng wàn shān zhōng, duō zhàng lì. míng zhì xún sī, qián lóng wǔ shí yī nián gǎi wèi sān fáng táng zhǔ bù. yòu wǔ yáng zhèn xún sī, yīn míng jiù zhì. liǔ chéng jiǎn. fǔ běi qī shí lǐ. nán: wū luán. xī nán: qīng fèng. dōng: fú hǔ shān. běi: róng jiāng zì róng xiàn liú rù xiàn běi yuē liǔ jiāng, dōng nán liú, shā pù shuǐ chū róng xiàn sī guǎn zhèn, xī nán liú zhù zhī. luò liàn hé chū zhōng dù huáng ní cūn, xī liú zhù zhī. jīng zhì xī, huì lóng jiāng, nán rù mǎ píng. liǔ qìng zhèn yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng běi shān zuǐ xùn xī běi gǔ zhài zhèn èr xún sī, yīn míng jiù zhì. yì sān: mǎ tóu dōng jiāng luó jiāng. huái yuǎn chōng, nán. fǔ běi sān bǎi shí lǐ. běi: bái yún lóng dǐng jiǔ qǔ. dōng běi: lín xī. xī běi: cháo wàn shān. xī: róng jiāng, shàng yuán yuē qián jiāng, zì guì zhōu yǒng cóng rù xiàn xī běi yuē fú lù jiāng. dōng liú, hé cài jiāng dà nián hé nán jiāng, yòu dōng, zuǒ shòu sāi jiāng mèng tuán jiāng, zhé nán shòu xún jiāng. jīng zhì běi, qí wèi èr, rào zhì zhì nán fù hé, rù róng xiàn. xún jiāng, jí bèi zi xī xià liú yě, zì lóng shèng rù, xī nán liú, zuǒ shòu dòu jiāng, yòu shòu shí yǎn jiāng, xī nán zhù fú lù jiāng. róng huái yíng zhù chéng. xī běi shí pái táng shěn kǒu yǒu xùn. dōng běi xún jiāng xī běi wàn shí yǒu zhèn. méi zhài xún sī. gǔ yí jiǎ zhǔ bù. yì yī: zài chéng. lái bīn chōng, nán. fǔ nán bǎi bā shí wǔ lǐ. míng shǔ fǔ. yōng zhèng sān nián gǎi shǔ zhí lì bīn zhōu, shí èr nián hái shǔ. běi: lóng zhèn shān ruì xiàng. dōng běi: é tóu. dōng nán: jīn fēng shān. chéng nán dà jiāng jí hóng shuǐ jiāng, yī yuē dōu ní jiāng, xī jiāng gàn liú yě, zì qiān jiāng rù, dōng běi liú, zuǒ shòu běi sān jiāng, zhì chéng nán, bái mǎ xī chū bái niú dòng, běi liú zhù zhī. yòu dōng běi, yòu shòu guān yīn shān shuǐ, zuǒ shòu dìng qīng shuǐ, fù zhé dōng nán, yǔ xiàng jiāng huì, yuē tán jiāng, rù wǔ xuān. dōng: péng lái zhèn. bīn zhōu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán: píng ān xùn. yǒu jiè pái xún sī, yīn míng jiù zhì. yì yī: zài chéng. róng chōng, nán. fǔ xī běi èr bǎi wǔ shí lǐ. xī nán: zhēn xiān yán, yī yuē lǎo jūn dòng. xī běi: lǎn kǒu shān. dōng běi: lǎo yā shān. fú lù jiāng zì huái yuǎn rù, zuǒ shòu bǎo jiāng, yuē róng jiāng, xī nán liú, làng xī jiāng zì yǒng níng lái, hé nán jiāng, xī liú zhù zhī. yòu xī nán, bèi jiāng shàng chéng sān yuán, qí yī jí luó chéng tōng dào jiāng yě, hé yú sān jiāng mén, dōng nán liú zhù zhī. jīng zhì dōng, xī nán liú, zuǒ shòu qīng liú jiāng, yòu shòu gāo qiáo jiāng, hé luó chéng zhī wǔ yáng jiāng, nán rù liǔ chéng. nán: qīng liú zhèn. róng huái yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán sī guǎn zhèn dōng běi zhǎng ān zhèn èr xún sī, yīn míng jiù zhì. xiàng zhōu chōng. fǔ dōng nán bǎi wǔ shí lǐ. xī: xiàng shān. yòu xī: xī shān. nán: dú ào. dōng: léi shān. dōng běi: shèng táng shān. běi: xiàng jiāng jí liǔ jiāng, zì mǎ píng rù zhōu. běi, yùn jiāng, shàng chéng rén yì xià lǐ èr jiāng, xī liú zhù zhī. zhé xī ér nán, jīng zhì xī, yòu nán, gǔ chéng jiāng zì wǔ xuān lái, xī liú zhù zhī, nán rù wǔ xuān. wèng lǐng, chéng dōng nán, rè shuǐ jiāng suǒ chū, yī yuē shí lǐ jiāng, gài tián qí guǎng, xī běi rù xiàng jiāng. liǔ qìng zhèn zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng běi: dà lè xùn. lóng mén zhài xún sī, yīn míng jiù zhì. yì yī: xiàng tái.
柳州府:沖,難。右江道駐,府隸焉。明洪武元年為府,領州二,領縣十。順治初,因明舊為府。雍正三年,升賓州為直隸州,以府屬之來賓、武宣、遷江、上林四縣隸之。十二年,降賓州隸思恩府,來賓還屬。有柳慶鎮標左右營、柳州城守營駐防。提督舊駐府,光緒十二年移駐龍州,置柳慶鎮總兵官駐。光緒末年廢。東北距省治三百六十里。廣百五十里,袤五百里。北極高二十四度二十一分。京師偏西六度五十七分。領州一,縣七。馬平沖,繁,難。倚。明府治,因之。城東北隅:鵲山。南:仙奕、石魚。東南:甑山。東北:龍壁山。柳江即黔江,省境西江北岸第一大受渠也。自柳城入,南與五都水合。屈東南,繞府治西、南、東三面,東北經橫瀨山麓,左界雒容。復西南,三江出縣西,伏流,至雞公山北復出,東北流注之。東流,左受洛清江,折南入象州為象江,穿山水從之。東新興、西樟木有鎮。東振柳、東南白沙、西北洛滿塘、南穿山、西南三都墟、雞公山有汛。穿山、三都二巡司。驛二:雷塘、穿山。雒容沖,難。府東北六十里。光緒三十二年,劃長盛坳以北地屬中渡廳。西:橫瀨山。西北:八角嶺。西南:獨靜山。南有柳江,緣界東流入象州。洛清江自永福流入縣東北,西南流,左受山道江,經治南,屈曲東南流,注柳江。柳慶鎮左營分防汛駐城。西洛垢墟、西南高嶺、南豐軌鄉有汛。東南有江口鎮巡司,因明舊置。羅城難。府西北百四十里。東北:覆鍾。北:青陵、磨盤山。東:大小蒙山。西:九萬山。武陽江舊名歸順水,有二源,一出西北平西里,一出東北高懸里,合於寺門墟,東南入融江。大仁江一曰通道江,源出西北大仁崗,東流,經三防司北,東入融縣曰背江。融懷營分防汛駐城。北:通道汛。通道舊有鎮,當萬山中,多瘴癘。明置巡司,乾隆五十一年改為三防塘主簿。又武陽鎮巡司,因明舊置。柳城簡。府北七十里。南:烏鸞。西南:青鳳。東:伏虎山。北:融江自融縣流入縣北曰柳江,東南流,沙鋪水出融縣思管鎮,西南流注之。洛澰河出中渡黃泥村,西流注之。經治西,會龍江,南入馬平。柳慶鎮右營分防汛駐城。東北山嘴汛、西北古砦鎮二巡司,因明舊置。驛三:馬頭、東江、羅江。懷遠沖,難。府北三百十里。北:白雲、龍頂、九曲。東北:林溪。西北:朝萬山。西:溶江,上源曰黔江,自貴州永從入縣西北曰福祿江。東流,合蔡江、大年河、南江,又東,左受腮江、孟團江,折南受潯江。經治北,歧為二,繞至治南複合,入融縣。潯江,即貝子溪下流也,自龍勝入,西南流,左受斗江,右受石眼江,西南注福祿江。融懷營駐城。西北石牌塘、沈口有汛。東北潯江、西北萬石有鎮。梅寨巡司。古宜甲主簿。驛一:在城。來賓沖,難。府南百八十五里。明屬府。雍正三年改屬直隸賓州,十二年還屬。北:龍鎮山、瑞象。東北:鵝頭。東南:金峰山。城南大江即紅水江,一曰都泥江,西江幹流也,自遷江入,東北流,左受北三江,至城南,白馬溪出白牛峒,北流注之。又東北,右受觀音山水,左受定清水,復折東南,與象江會,曰潭江,入武宣。東:蓬萊鎮。賓州營分防汛駐城。東南:平安汛。有界牌巡司,因明舊置。驛一:在城。融沖,難。府西北二百五十里。西南:真仙岩,一曰老君洞。西北:攬口山。東北:老鴉山。福祿江自懷遠入,左受寶江,曰融江,西南流,浪溪江自永寧來,合南江,西流注之。又西南,背江上承三源,其一即羅城通道江也,合於三江門,東南流注之。經治東,西南流,左受清流江,右受高橋江,合羅城之武陽江,南入柳城。南:清流鎮。融懷營分防汛駐城。東南思管鎮、東北長安鎮二巡司,因明舊置。象州沖。府東南百五十里。西:象山。又西:西山。南:獨傲。東:雷山。東北:聖塘山。北:象江即柳江,自馬平入州。北,運江,上承仁義、下里二江,西流注之。折西而南,經治西,又南,古城江自武宣來,西流注之,南入武宣。瓮嶺,城東南,熱水江所出,一曰十里江,溉田其廣,西北入象江。柳慶鎮左營分防汛駐城。東北:大樂汛。龍門寨巡司,因明舊置。驛一:象台。
qìng yuǎn fǔ: fán, nán. lì yòu jiāng dào. qìng yuǎn xié zuǒ yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng hóng wǔ sān nián fù wèi fǔ, lǐng zhōu sì, xiàn wǔ, zhǎng guān sī sān. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng qī nián, huà fēn dōng lán tǔ zhōu, tóng shēng dōng lán tǔ zhōu wèi zhōu, shè liú guān. shí nián, gǎi hé chí zhōu shǔ zhī lì bō xiàn lì guì zhōu dōu yún fǔ. guāng xù sān shí yī nián, zhì ān huà tīng. dōng běi jù shěng zhì wǔ bǎi bā shí lǐ. guǎng sì bǎi qī shí lǐ, mào èr bǎi jiǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí sì dù sān shí fēn. jīng shī piān xī qī dù sì shí èr fēn. lǐng tīng yī, zhōu èr, xiàn sān, tǔ zhōu èr, tǔ xiàn yī, zhǎng guān sī sān. yí shān fán, nán. yǐ. běi: běi shān, yī yuē yí shān, xià lín lóng jiāng. nán: dà hào nán shān. xī: yáng jiǎo. dōng: xiǎo cáo dà cáo. xī běi: lóng jiāng shàng yuán yuē láo cūn jiāng, liǔ jiāng xī xì yě, zì hé chí rù, hé dōng jiāng, dōng nán liú, zhé běi, yòu shòu mǎ zōng hé, zuǒ shòu zhōng zhōu xiǎo hé. yòu dōng nán, jīng fǔ zhì běi, hé luò méng jiāng sī wú xī, jīng yǒng shùn fù tǔ sī nán, shòu yǒng shùn shuǐ, dōng zhì liǔ chéng hé yú róng jiāng. dōng dà cáo xī huái yuǎn dōng jiāng yǒu zhèn. yǒu bái tǔ dé shèng lóng mén sān xún sī. xiàn chéng zhù léng cūn. shuǐ yì èr: dà cáo yí yáng. mǎ yì: dé shèng. tiān hé nán. fǔ běi bā shí wǔ lǐ. dōng: dōng shān. běi: dú jùn shān. xī běi: gāo zhài shān. dōng xiǎo jiāng yuán chū luó chéng, liú rù xiàn dōng běi, hé shù xiǎo shuǐ, xī nán liú, jīng zhì běi, sī wú xī hé xī běi xiǎo shuǐ, dōng nán liú zhù zhī, yòu dōng nán rù yí shān, zhù lóng jiāng. xī nán: fú lù zhèn. qìng yuǎn xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. hé chí zhōu nán. fǔ xī èr bǎi wǔ lǐ. běi: fèng yí shān, zhōu chéng bàn zhěn shān lù. dōng: dōu míng. nán: tiān mǎ. xī: wú shān. dōng běi: píng fēng. jīn chéng jiāng, lóng jiāng shàng liú yě, zì nán dān tǔ zhōu rù, yòu hé xiù shuǐ, jīng zhì nán, fú ér fù chū, dōng rù yí shān. hóng lóng jiāng chū nán dān běi, wèi zhōng píng xī, liú rù zhōu xī, yòu shòu pō wàng shuǐ, dōng nán rù yǒng shùn tǔ sī, xià liú wèi diāo jiāng. qìng yuǎn xié yòu yíng zhù chéng. zhōu tóng zhù sān wàng lǐ. sī ēn nán. fǔ běi bǎi èr shí lǐ. míng, jiù shǔ fǔ. zhèng dé yuán nián, shǔ hé chí zhōu. shùn zhì chū, gǎi shǔ fǔ. míng jiàn zhì ōu jiā shān. shùn zhì zhōng, qiān zhì qīng tán cūn, shí wǔ nián réng xǐ ōu jiā shān. běi: mǎ yīn gàn shān. nán: hán shān. dōng: sān fēng. dōng nán: mǐ lǐng. huán jiāng, dōng jiāng shàng liú yě, zì ān huà rù xiàn běi, qū qǔ nán liú, jīng zhì xī zhì yí shān, zhù lóng jiāng. zhōng zhōu xiǎo hé yì zì ān huà rù, nán liú zhì yí shān zhù lóng jiāng. qìng yuǎn xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. ān huà tīng yào. fǔ běi èr bǎi lǐ. guāng xù sān shí yī nián, xī sī ēn běi jìng zhì, yǐ yí shān dé shèng lǐ miáo tóng zhī yí zhù wǔ shí èr dòng, gǎi wèi fǔ mín lǐ miáo tóng zhī. dōng běi: zhōng zhōu shàng lǐ, jiē guì zhōu gǔ zhōu bā wàn yáo shān jiè. zhōng zhōu xiǎo hé zì gǔ zhōu liú rù tīng dōng běi, zhōng yǒu shā zhōu, sì miàn shuǐ rào, fēn shàng zhōng xià sān lǐ, xī wèi yáo jū. huán jiāng zì guì zhōu lì bō lái, nán liú hé dài xī, nán rù sī ēn. yǒu qìng yuǎn fáng yíng zhù fáng. dōng lán zhōu nán. fǔ xī nán sì bǎi sì shí lǐ. yōng zhèng qī nián yǐ dōng yuàn nèi liù shào gǎi liú jiàn zhì. dōng: dōu yí. dōng nán: bà líng. nán: shuāng fèng. běi: fú shān. xī běi: hóng shuǐ jiāng zì nà dì tǔ zhōu rù, wèi ài dòng jiāng, yòu nà jiǔ qǔ shuǐ, yòu dōng nán jìng nà zhōu xū, zuǒ hé píng jiāng, jìng bǎn mǎ xū rù xìng lóng. nán dān tǔ zhōu fǔ xī běi sān bǎi sì shí lǐ. běi: lián huā shān qīng yún fēng. xī běi: mèng yīng. dōng: jīn jī shān. dōng nán: sān bǎo luó hóu. dōng běi: láo cūn jiāng zì guì zhōu lì bō rù, dōng nán liú, yòu shòu jīn chéng jiāng, zuǒ jiè sī ēn, nán liú rù hé chí. zhōng píng xī chū zhōu běi shí lǐ xǔ, jīng zhì dōng, dōng nán liú, rù hé chí, yuē hóng lóng jiāng. nà dì tǔ zhōu fǔ xī běi sān bǎi sì lǐ. běi: huáng huā lǐng. xī běi: cuì líng shān. yòu sān bì hǔ shān. hóng shuǐ jiāng zì líng yún liú rù zhōu xī běi, zuǒ shòu yī shuǐ, dōng nán rù dōng lán. yǒu lóng quán gōu, chū zhōu běi huáng huā lǐng, yī zhōu shuǐ lì lài zhī. dōng lán tǔ zhōu fǔ xī wǔ bǎi èr shí lǐ. míng, dōng lán zhōu dì. yōng zhèng qī nián jiàng tǔ zhī zhōu wèi zhōu tóng, fēn xiá fèng shān wài liù shào dì. běi: jiāo yǐ. dōng: shí bā hè. dōng běi: jiǔ qǔ. qiáo yīng xū shuǐ chū zhōu xī běi yín téng ài, dōng nán liú, rù shuǐ yún dòng, zhì zhōu zhì běi fù chū, jīng zhì xī, zhì pō lóng cūn, fú liú shù lǐ, yòu nán chū, fù fú liú rù bǎi sè. sān lǐ xū shuǐ chū dōng běi bā huá cūn, dōng liú, yòu nà yī shuǐ, zhé rù dōng lán. xīn chéng tǔ xiàn fǔ nán shǎo dōng jiǔ shí lǐ. běi: mǎ ān shān. xī běi: dié shí shān. hóng shuǐ jiāng zì ān dìng tǔ sī yuán nán jiè dōng liú, yòu wèi shàng lín jiè. lóng táng jiāng chū yǒng dìng tǔ sī, nán liú zhù zhī. yòu dōng nán, yòu jiè qiān jiāng, zuǒ shòu gǔ wàn xū shuǐ, rù qiān jiāng. yǒng dìng zhǎng guān sī fǔ nán liù shí lǐ. nán: tóu kuī shān. dōng: luó hàn shān. sī dōng: fèng huáng lǐng. xī běi: lóng qiáo jiāng chū sī xī běi, dōng nán liú, hé běi lái yī shuǐ, nán rù xīn chéng, yuē lóng táng jiāng. yǒng shùn zhèng zhǎng guān sī fǔ xī nán sān bǎi lǐ. nán: gāo yǐ shān. běi: xī lóng shān. sī běi: duō líng shān. dōng běi yǒu quán gài tián. diāo jiāng, hóng lóng jiāng xià liú yě, zì hé chí liú rù sī xī běi, dōng nán liú, jīng sī zhì běi, rù ān dìng tǔ sī. yǒng shùn fù zhǎng guān sī fǔ dōng běi sì shí lǐ. yǒng shùn shuǐ yǒu èr yuán, yī zì luó chéng rù, yī zì liǔ chéng rù, zhì sī nán hé liú rù lóng jiāng.
慶遠府:繁,難。隸右江道。慶遠協左營駐防副將駐。明洪武三年復為府,領州四,縣五,長官司三。順治初,因明舊。雍正七年,劃分東蘭土州,同升東蘭土州為州,設流官。十年,改河池州屬之荔波縣隸貴州都勻府。光緒三十一年,置安化廳。東北距省治五百八十里。廣四百七十里,袤二百九十里。北極高二十四度三十分。京師偏西七度四十二分。領廳一,州二,縣三,土州二,土縣一,長官司三。宜山繁,難。倚。北:北山,一曰宜山,下臨龍江。南:大號、南山。西:羊角。東:小曹、大曹。西北:龍江上源曰勞村江,柳江西系也,自河池入,合東江,東南流,折北,右受馬鬃河,左受中洲小河。又東南,經府治北,合洛蒙江、思吾溪,經永順副土司南,受永順水,東至柳城合於融江。東大曹、西懷遠、東江有鎮。有白土、德勝、龍門三巡司。縣丞駐楞村。水驛二:大曹、宜陽。馬驛:德勝。天河難。府北八十五里。東:東山。北:獨俊山。西北:高寨山。東小江源出羅城,流入縣東北,合數小水,西南流,經治北,思吾溪合西北小水,東南流注之,又東南入宜山,注龍江。西南:福祿鎮。慶遠協左營分防汛駐城。河池州難。府西二百五里。北:鳳儀山,州城半枕山麓。東:都銘。南:天馬。西:吳山。東北:屏風。金城江,龍江上流也,自南丹土州入,右合秀水,經治南,伏而復出,東入宜山。洪龍江出南丹北,為中平溪,流入州西,右受坡旺水,東南入永順土司,下流為刁江。慶遠協右營駐城。州同駐三旺里。思恩難。府北百二十里。明,舊屬府。正德元年,屬河池州。順治初,改屬府。明建治歐家山。順治中,遷治清潭村,十五年仍徙歐家山。北:馬蔭、紺山。南:寒山。東:三峰。東南:米嶺。環江,東江上流也,自安化入縣北,屈曲南流,經治西至宜山,注龍江。中洲小河亦自安化入,南流至宜山注龍江。慶遠協右營分防汛駐城。安化廳要。府北二百里。光緒三十一年,析思恩北境置,以宜山德勝理苗同知移駐五十二峒,改為撫民理苗同知。東北:中洲上里,接貴州古州八萬瑤山界。中洲小河自古州流入廳東北,中有沙洲,四面水繞,分上、中、下三里,悉為瑤居。環江自貴州荔波來,南流合帶溪,南入思恩。有慶遠防營駐防。東蘭州難。府西南四百四十里。雍正七年以東院內六哨改流建治。東:都夷。東南:霸陵。南:雙鳳。北:福山。西北:紅水江自那地土州入,為隘洞江,右納九曲水,又東南逕那州墟,左合平江,逕板馬墟入興隆。南丹土州府西北三百四十里。北:蓮花山、青雲峰。西北:孟英。東:金雞山。東南:三寶、羅侯。東北:勞村江自貴州荔波入,東南流,右受金城江,左界思恩,南流入河池。中平溪出州北十里許,經治東,東南流,入河池,曰洪龍江。那地土州府西北三百四里。北:黃花嶺。西北:翠靈山。又三碧、虎山。紅水江自凌雲流入州西北,左受一水,東南入東蘭。有龍泉溝,出州北黃花嶺,一州水利賴之。東蘭土州府西五百二十里。明,東蘭州地。雍正七年降土知州為州同,分轄鳳山外六哨地。北:交椅。東:十八鶴。東北:九曲。喬英墟水出州西北銀騰隘,東南流,入水雲洞,至州治北復出,經治西,至坡龍村,伏流數里,又南出,復伏流入百色。三里墟水出東北巴華村,東流,右納一水,折入東蘭。忻城土縣府南少東九十里。北:馬鞍山。西北:疊石山。紅水江自安定土司緣南界東流,右為上林界。龍塘江出永定土司,南流注之。又東南,右界遷江,左受古萬墟水,入遷江。永定長官司府南六十里。南:頭盔山。東:羅漢山。司東:鳳凰嶺。西北:龍橋江出司西北,東南流,合北來一水,南入忻城,曰龍塘江。永順正長官司府西南三百里。南:高椅山。北:西龍山。司北:多靈山。東北有泉溉田。刁江,洪龍江下流也,自河池流入司西北,東南流,經司治北,入安定土司。永順副長官司府東北四十里。永順水有二源,一自羅城入,一自柳城入,至司南合流入龍江。
sī ēn fǔ: fán, nán. lì yòu jiāng dào. míng zhèng tǒng sì nián shēng fǔ, liù nián gǎi jūn mín fǔ, lǐng zhōu èr, xiàn èr, tǔ xún jiǎn sī jiǔ. shùn zhì chū, gǎi míng jūn mín fǔ fù wèi fǔ. kāng xī èr nián, zhèn ān tǔ fǔ gǎi liú guān lái shǔ. sān nián, jiàng zhí lì tǔ tián zhōu lái shǔ. wǔ nián, shēng ān lóng zhǎng guān sī wèi xī lóng zhōu, shàng lín zhǎng guān sī wèi xī lín xiàn, bìng lái shǔ. yōng zhèng qī nián, shēng zhèn ān tǔ fǔ wèi fǔ, yǐ xiàng wǔ dū kāng shàng yìng sān tǔ zhōu lì zhī, xī tǔ tián zhōu zhì bǎi sè tīng. bā nián, gǎi xī lóng zhōu xī lín xiàn lì sì chéng fǔ. shí nián, gǎi fèng yì zhōu pàn lì zhèn ān fǔ. shí èr nián, jiàng zhí lì bīn zhōu, bìng suǒ lǐng qiān jiāng shàng lín èr xiàn lái shǔ. qián lóng qī nián, xī tǔ tián zhōu zhì yáng wàn tǔ zhōu pàn. tóng zhì jiǔ nián, fèi nà mǎ tǔ sī, gǎi zhì nà mǎ tīng. guāng xù yuán nián, shēng bǎi sè tīng wèi zhí lì tīng, fèi tǔ tián zhōu, zhì ēn lóng xiàn jí shàng lín tǔ xiàn xià wàng tǔ sī, wǎng shǔ zhī. wǔ nián, gǎi yáng wàn tǔ zhōu pàn wèi ēn yáng zhōu pàn, bìng shǔ bǎi sè zhí lì tīng. dōng běi jù shěng zhì qiān bǎi wǔ shí lǐ. guǎng sān bǎi sān shí wǔ lǐ, mào èr bǎi sì shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù èr shí qī fēn. jīng shī piān xī bā dù wǔ fēn. lǐng tīng yī, zhōu yī, xiàn sān, tǔ sī qī. tǔ sī jiāng yù, huá lí ōu tuō. wú fù guō xiàn. dōng běi: sān tái shān, dōng xī chū. xī běi: bǐ jià shān, xī xī chū. jiā chéng ér nán, hé wèi fǔ jiāng, rù wǔ yuán. wǔ yuán fán, nán. fǔ nán qī shí wǔ lǐ. míng zhèng tǒng qī nián, fǔ qiān zhì qiáo lì, zài jīn zhì běi sì shí lǐ bái shān tǔ sī jìng. jiā jìng qī nián, xǐ xiàn běi zhǐ gē lǐ zhī huāng tián yì, jí jīn zhì ān shān. fǔ zhì běi: wān yán shān. dōng běi: dà míng. dōng: sī lín shān. xiàn dōng: huáng dào shān. běi: gāo fēng lǐng. fǔ jiāng èr yuán, zhì fǔ chéng nán hé liú, zuǒ shòu dà lǎn jiāng, yòu shòu xiān hú jiāng, jīng zhì xī, yǔ nán liú jiāng huì. nán liú jiāng zì shàng lín jīng xiàn dōng běi, shòu míng shān huáng táng gè xū shuǐ, zhé xī nán, tuó qiǎn jiāng chū xiàn dōng nán, xī liú zhù zhī, huì fǔ jiāng. yòu xī nán, zuǒ shòu nà léng jiāng, yòu xī, yòu shòu sān cháo shuǐ, xī nán liú, rù lóng ān. sī ēn yíng zhù chéng. fǔ chéng yǒu fèn fáng xùn. xī yǒu gāo jǐng zhài xún sī, jiù zhù shàng lín tǔ xiàn, qián lóng shí jiǔ nián yí zhù luó xū. bīn zhōu fán, nán. fǔ dōng èr bǎi lǐ. míng shǔ liǔ zhōu fǔ. shùn zhì chū yīn zhī. yōng zhèng sān nián shēng zhí lì zhōu, lǐng qiān jiāng shàng lín lái bīn wǔ xuān sì xiàn. shí èr nián jiàng zhōu lái shǔ. nán: xiān yǐng shān. xī: gǔ lòu shān, gǔ lòu shuǐ suǒ chū. zhèn lóng shān, dōng nán qī shí wǔ lǐ. sī lǎn jiāng, shàng yuán yuē běi jiāng, zì shàng lín liú jīng zhōu dōng běi, wǔ líng jiāng chū zhōu nán, hé lóng gōng jiāng yuē lǐ yī jiāng, yòu hé dīng qiáo jiāng, běi liú zhù zhī, dōng rù qiān jiāng, xià liú wèi qīng shuǐ jiāng. dīng qiáo jiāng chū zhōu xī nán, èr yuán hé dōng běi liú, qí wèi èr, zhì zhōu zhì dōng běi fù hé, rù lǐ yī jiāng. bīn zhōu yíng zhù chéng. dōng: ān chéng xùn. yǒu ān chéng zhèn xún sī. yì èr: zài chéng, qīng shuǐ. qiān jiāng chōng, nán. fǔ dōng shǎo běi sān bǎi èr shí lǐ. míng shǔ bīn zhōu. shùn zhì chū, lì liǔ zhōu fǔ. yōng zhèng sān nián gǎi shǔ zhí lì bīn zhōu, shí èr nián lái shǔ. běi: pō jiàn shān. xī běi: yún píng. dōng běi: lián huā. dōng nán: niú mián shā mào. hóng shuǐ jiāng zì shàng lín rù, dōng nán liú, zuǒ shòu jiǎn pái shuǐ, jīng zhì běi, huì qīng shuǐ jiāng, dōng rù lái bīn. sī lǎn jiāng zì bīn zhōu rù xiàn nán, qū qǔ běi liú, zuǒ shòu hè shuǐ yuē qīng shuǐ jiāng, běi zhù hóng shuǐ jiāng. běi sān jiāng chū xīn chéng tǔ xiàn, jīng xiàn dōng, běi liú rù lái bīn, zhù hóng shuǐ jiāng. dōng nán yǒu qīng shuǐ zhèn. bīn zhōu yíng fēn fáng xùn zhù chéng běi. běi sì xū xī luò dòng yǒu xùn. xī: píng yáng xū xún sī. shàng lín fán, nán. fǔ dōng bǎi bā shí lǐ. míng shǔ bīn zhōu. shùn zhì chū, lì liǔ zhōu fǔ. yōng zhèng sān nián gǎi shǔ zhí lì bīn zhōu, shí èr nián lái shǔ. běi: bā jiǎo shān. dōng běi: yún líng shān. dōng nán: zhāng guāng lǐng. nán běi liǎng jiāng hé liú, qí xià hóng shuǐ jiāng, jīng xiàn běi, yuán xīn chéng nán jiè, dōng nán liú rù qiān jiāng. běi jiāng chū xiàn xī běi qīng shuǐ ài, dōng nán liú, jīng zhì běi, yòu shòu nán jiāng, yuē gǔ jiāng. yòu dōng, huì shuǐ zì xiàn dōng běi èr yuán hé nán liú zhù zhī. yòu dōng, yòu shòu shī luó jiāng, dōng nán rù bīn zhōu. xiàn chéng zhù sān lǐ chéng. qián lóng sān nián gǎi zhōu tóng, zhì sān lǐ yíng zhù yān. dōng zōu xū, běi liù biàn, dōng běi qiáo xián xū sī jí zhèn yǒu xùn. yòu dōng běi zhōu ān zhèn dōng nán sī lǒng xū èr xún sī. yì yī: sī lǒng. nà mǎ tīng fǔ xī běi bā shí wǔ lǐ. míng, nà mǎ tǔ xún sī. shùn zhì chū yīn zhī. tóng zhì jiǔ nián fèi nà mǎ tǔ sī, gǎi zhì tōng pàn, réng shǔ fǔ. dōng: bā lù shān. dōng nán: bā yán shān. xī nán: sū tǔ wéi shān, sū tǔ wéi shuǐ chū yān, běi liú, yòu shòu bā mǎ shān shuǐ, běi rù xìng lóng tǔ sī. xī nán: nóng qǐ shuǐ, chū nóng qǐ shān, běi rù jiù chéng tǔ sī. bái shān tǔ sī fǔ běi bā shí lǐ. jiù zhì xī nán qiáo lì xū. míng mò yí zhì lǒng tù cūn. wú sān guì luàn, xǐ bó jié cūn, jí jīn zhì. nán: dú xiù shān. xī nán: jiǔ ér shān. hóng shuǐ jiāng zài běi, zuǒ jiè ān dìng tǔ sī, dōng běi liú, rù xīn chéng, hé gū niáng jiāng, qū dōng nán rù shàng lín. xìng lóng tǔ sī fǔ běi qī shí lǐ. xī nán: qī shǒu shān. xī běi: tiān táng lǐng. hóng shuǐ jiāng zì dōu yáng tǔ sī jìng nán liú rù sī xī běi, yòu jiè ēn lóng. zhé dōng nán, jīng dōu yáng tǔ sī nán jiù chéng tǔ sī dōng běi, fù rù sī jìng. yòu dōng běi, yòu shòu nà mǎ shuǐ, luó xū qiáo lì xū shuǐ hé xī liú zhù zhī, běi rù bái shān ān dìng èr tǔ sī jiè. dìng luó tǔ sī fǔ xī jiǔ shí lǐ. běi: luó hàn shān. dōng běi: wǔ gēng. jià xī chū jiù chéng tǔ sī, dōng nán liú, zhì wǔ gēng shān, yòu shòu yī shuǐ, fú liú, jīng nà mǎ hé nóng qǐ shuǐ, zhì jiù chéng gòng cūn xū rù hóng shuǐ jiāng. jiù chéng tǔ sī fǔ xī běi bǎi wǔ shí lǐ. běi: bā fēng shān. dōng běi: dōng lǒu shān. hóng shuǐ jiāng jiè sī dōng běi jìng, nóng qǐ shuǐ liú hé yān. nà gǎn shuǐ chū zhì qián, nán liú rù wǔ yuán. dōu yáng tǔ sī fǔ xī běi èr bǎi bā shí wǔ lǐ. běi: bā zào shān. nán: qiáng shān. xī: bǎo zhū yán. hóng shuǐ jiāng jiè ēn lóng jìng rù sī xī nán, qū dōng běi, yòu shòu běi lái yī shuǐ, dōng nán rù xìng lóng tǔ sī. gǔ líng tǔ sī fǔ dōng běi bā shí lǐ. nán: shā mào xiàng shān. dōng běi: shī zi shān. gǔ wàng xū shuǐ chū sī dōng jú dǒng cūn, dōng nán liú rù lóng dòng, fù chū, jīng gǔ wàng xū, zhì shàng lín zhù huì shuǐ. ān dìng tǔ sī fǔ běi bǎi liù shí lǐ. běi: dà chá shān. dōng nán: bā xiān shān. hóng shuǐ jiāng zì xìng lóng tǔ sī běi liú, jīng sī dōng nán, hé jiǔ dèng xū shuǐ, jìng miè mán guān rù, zuǒ nà diāo jiāng, zhé dōng nán rù shàng lín. pǐ fū guān.
思恩府:繁,難。隸右江道。明正統四年升府,六年改軍民府,領州二,縣二,土巡檢司九。順治初,改明軍民府復為府。康熙二年,鎮安土府改流官來屬。三年,降直隸土田州來屬。五年,升安隆長官司為西隆州,上林長官司為西林縣,並來屬。雍正七年,升鎮安土府為府,以向武、都康、上映三土州隸之,析土田州置百色廳。八年,改西隆州西林縣隸泗城府。十年,改奉議州判隸鎮安府。十二年,降直隸賓州,並所領遷江、上林二縣來屬。乾隆七年,析土田州置陽萬土州判。同治九年,廢那馬土司,改置那馬廳。光緒元年,升百色廳為直隸廳,廢土田州,置恩隆縣及上林土縣、下旺土司,往屬之。五年,改陽萬土州判為恩陽州判,並屬百色直隸廳。東北距省治千百五十里。廣三百三十五里,袤二百四十里。北極高二十三度二十七分。京師偏西八度五分。領廳一,州一,縣三,土司七。土司疆域,華離甌脫。無附郭縣。東北:三台山,東溪出。西北:筆架山,西溪出。夾城而南,合為府江,入武緣。武緣繁,難。府南七十五里。明正統七年,府遷治喬利,在今治北四十裏白山土司境。嘉靖七年,徙縣北止戈里之荒田驛,即今治安山。府治北:蜿蜒山。東北:大名。東:思隣山。縣東:黃道山。北:高峰嶺。府江二源,至府城南合流,左受大攬江,右受仙湖江,經治西,與南流江會。南流江自上林經縣東北,受名山、黃塘各墟水,折西南,馱淺江出縣東南,西流注之,會府江。又西南,左受那楞江,又西,右受三朝水,西南流,入隆安。思恩營駐城。府城有分防汛。西有高井寨巡司,舊駐上林土縣,乾隆十九年移駐羅墟。賓州繁,難。府東二百里。明屬柳州府。順治初因之。雍正三年升直隸州,領遷江、上林、來賓、武宣四縣。十二年降州來屬。南:仙影山。西:古漏山,古漏水所出。鎮龍山,東南七十五里。思覽江,上源曰北江,自上林流經州東北,武陵江出州南,合龍龔江曰李依江,又合丁橋江,北流注之,東入遷江,下流為清水江。丁橋江出州西南,二源合東北流,歧為二,至州治東北複合,入李依江。賓州營駐城。東:安城汛。有安城鎮巡司。驛二:在城,清水。遷江沖,難。府東少北三百二十里。明屬賓州。順治初,隸柳州府。雍正三年改屬直隸賓州,十二年來屬。北:泊鑒山。西北:雲屏。東北:蓮花。東南:牛眠、紗帽。紅水江自上林入,東南流,左受儉排水,經治北,會清水江,東入來賓。思覽江自賓州入縣南,屈曲北流,左受賀水曰清水江,北注紅水江。北三江出忻城土縣,經縣東,北流入來賓,注紅水江。東南有清水鎮。賓州營分防汛駐城北。北四墟、西洛峒有汛。西:平陽墟巡司。上林繁,難。府東百八十里。明屬賓州。順治初,隸柳州府。雍正三年改屬直隸賓州,十二年來屬。北:八角山。東北:雲凌山。東南:張光嶺。南北兩江合流,其下紅水江,經縣北,緣忻城南界,東南流入遷江。北江出縣西北清水隘,東南流,經治北,右受南江,曰鼓江。又東,匯水自縣東北二源合南流注之。又東,右受獅螺江,東南入賓州。縣丞駐三里城。乾隆三年改州同,置三里營駐焉。東鄒墟,北六便,東北喬賢墟、思吉鎮有汛。又東北周安鎮、東南思隴墟二巡司。驛一:思隴。那馬廳府西北八十五里。明,那馬土巡司。順治初因之。同治九年廢那馬土司,改置通判,仍屬府。東:岜鹿山。東南:岜顏山。西南:蘇〈土韋〉山,蘇〈土韋〉水出焉,北流,右受岜馬山水,北入興隆土司。西南:穠企水,出穠企山,北入舊城土司。白山土司府北八十里。舊治西南喬利墟。明末移治隴兔村。吳三桂亂,徙博結村,即今治。南:獨秀山。西南:九兒山。紅水江在北,左界安定土司,東北流,入忻城,合姑娘江,屈東南入上林。興隆土司府北七十里。西南:七首山。西北:天堂嶺。紅水江自都陽土司境南流入司西北,右界恩隆。折東南,經都陽土司南、舊城土司東北,復入司境。又東北,右受那馬水,羅墟、喬利墟水合西流注之,北入白山、安定二土司界。定羅土司府西九十里。北:羅漢山。東北:五更。架溪出舊城土司,東南流,至五更山,右受一水,伏流,經那馬合穠企水,至舊城貢村墟入紅水江。舊城土司府西北百五十里。北:八峰山。東北:崠嶁山。紅水江界司東北境,穠企水流合焉。那感水出治前,南流入武緣。都陽土司府西北二百八十五里。北:岜皂山。南:強山。西:寶珠岩。紅水江界恩隆境入司西南,屈東北,右受北來一水,東南入興隆土司。古零土司府東北八十里。南:紗帽、象山。東北:獅子山。古旺墟水出司東局董村,東南流入龍洞,復出,經古旺墟,至上林注匯水。安定土司府北百六十里。北:大察山。東南:八仙山。紅水江自興隆土司北流,經司東南,合九鄧墟水,逕滅蠻關入,左納刁江,折東南入上林。匹夫關。
bǎi sè zhí lì tīng: yào. lì zuǒ jiāng dào. yòu jiāng zhèn biāo zhōng zuǒ yíng zhù fáng zǒng bīng guān, yōng zhèng qī nián yóu sì chéng fǔ guī lè xū yí zhù. míng wèi zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, yīn míng jiù wèi tǔ tián zhōu. kāng xī sān nián, gǎi shǔ sī ēn fǔ, lì yòu jiāng dào. yōng zhèng qī nián, qiān sī ēn fǔ lǐ miáo tóng zhī yuán zhù wǔ yuán. zhù bǎi sè, yuē bǎi sè tīng. guāng xù yuán nián, tián zhōu gǎi tǔ guī liú, shēng bǎi sè wèi zhí lì tīng, lì zuǒ jiāng dào, fèi tǔ tián zhōu, zhì ēn lóng xiàn jí sī ēn fǔ shǔ zhī shàng lín tǔ xiàn xià wàng tǔ sī bìng shǔ yān. wǔ nián, yòu gǎi yáng wàn tǔ zhōu pàn wèi ēn yáng zhōu pàn lái shǔ. dōng běi jù shěng zhì qiān qī bǎi bā shí wǔ lǐ. guǎng èr bǎi qī shí wǔ lǐ, mào bǎi wǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù wǔ shí wǔ fēn. jīng shī piān xī jiǔ dù sì shí liù fēn. lǐng xiàn yī, zhōu pàn yī, tǔ xiàn yī, tǔ sī yī. běi: tàn é lǐng. dōng: xiàn bǎo shān. dōng běi: xiān qiáo shān. xī yáng jiāng yī yuē yòu jiāng, yì yuē é jiāng, yù jiāng běi xì yě, zì ēn yáng lái, yòu àn wèi ēn yáng jiè. dōng liú, jīng zhì nán, chéng bì shuǐ zì líng yún nán liú zhù zhī. qū nán ér dōng, rù fèng yì. shí yín sāng hé yì zì líng yún nán liú, jīng tīng dōng, rù fèng yì. lóng xī yì zì líng yún nán liú, jīng tīng dōng běi, rù ēn yáng, zhì fèng yì, bìng zhù yòu jiāng. zhuàn xī yuán chū tīng dōng běi pō yé xū, dōng nán liú, yuán jiè rù dōng lán, zhù hóng shuǐ jiāng, tīng chéng yōng zhèng bā nián jiàn, yì yuē é chéng. ēn lóng chōng, fán. tīng dōng nán bǎi bā shí lǐ. guāng xù yuán nián, fèi tǔ tián zhōu, gǎi liú lái lì. wǔ nián, zì lái ān xǐ píng mǎ xū, wèi jīn zhì. dōng: tiān mǎ shān. běi: lián huā shān. nán: yòu jiāng zì fèng yì yuán jiè dōng nán liú, zuǒ shòu zhài sāng shuǐ, jīng zhì nán, yòu dōng nán rù shàng lín tǔ xiàn. dōng běi: hóng shuǐ jiāng, jīng xiàn dōng běi, zì dōng lán nán liú, zuǒ jiè xìng lóng tǔ sī, yòu shòu zhuàn xī, yòu nán, zhòng shuǐ huì hé, dōng liú zhù zhī. zhé dōng běi, rù dōu yáng tǔ sī. ēn lóng yíng zhù chéng. dōng: píng mǎ xùn. yàn dòng zài běi, xiàn chéng zhì. dōng bǎng xū xún sī. ēn yáng zhōu pàn tīng xī nán shuǐ chéng qī shí lǐ. qián lóng qī nián, xī tǔ tián zhōu zhì yáng wàn tǔ zhōu pàn, shǔ sī ēn fǔ. guāng xù wǔ nián gǎi liú, zhì ēn yáng zhōu pàn lái lì. xī: mǎ wǔ shān. qí nán: dài wáng shān bā jiǎo shān. xī bā shí lǐ, yòu jiāng, jí xī yáng jiāng, gǔ zāng kē shuǐ yě, zì yún nán tǔ fù jīng bō ài rù zhōu xī běi, zhě láng hé běi liú zhù zhī. yòu dōng, zuǒ yòu shòu shù shuǐ, zuǒ jiè bǎi sè jìng, zhé nán, zǐ ōu xī dōng běi liú zhù zhī. yòu dōng jīng zhì běi, qū nán rù fèng yì. xī bā píng xū xī běi luó cūn lù fēng xū yǒu xùn. xī nán: dōng líng zhài xún sī. shàng lín tǔ xiàn tīng dōng nán èr bǎi wǔ shí lǐ. jiù shǔ sī ēn fǔ. guāng xù yuán nián lái lì. nán: nà zào shān. jiù zhì zài dōng bā yào. xī běi, yòu jiāng jiè ēn lóng fèng yì rù xiàn xī běi, yòu dōng nán jīng zhì běi, yòu nà kū róng jiāng, jí dà hán xī, zuǒ nà xiǎo xī, yòu dōng nán rù guǒ huà tǔ zhōu. xià wàng tǔ sī tīng dōng nán èr bǎi liù shí lǐ. yǒu ōu tuō. jiù shǔ sī ēn fǔ. guāng xù yuán nián lái lì. dōng: dú xiù shān. běi: kuí shān. dōng nán: bō jí shān, bō jí shuǐ suǒ chū, rào sī zhì dōng běi liú, rù jiù chéng tǔ sī. xiǎo xī shuǐ chū jiù chéng nán liú, jīng xīn xū, zhì shàng lín tǔ xiàn, rù yòu jiāng.
百色直隸廳:要。隸左江道。右江鎮標中左營駐防總兵官,雍正七年由泗城府皈樂墟移駐。明為州,直隸布政司。順治初,因明舊為土田州。康熙三年,改屬思恩府,隸右江道。雍正七年,遷思恩府理苗同知原駐武緣。駐百色,曰百色廳。光緒元年,田州改土歸流,升百色為直隸廳,隸左江道,廢土田州,置恩隆縣及思恩府屬之上林土縣、下旺土司並屬焉。五年,又改陽萬土州判為恩陽州判來屬。東北距省治千七百八十五里。廣二百七十五里,袤百五十里。北極高二十三度五十五分。京師偏西九度四十六分。領縣一,州判一,土縣一,土司一。北:探鵝嶺。東:獻寶山。東北:仙橋山。西洋江一曰右江,亦曰鵝江,鬱江北系也,自恩陽來,右岸為恩陽界。東流,經治南,澄碧水自凌雲南流注之。屈南而東,入奉議。〈石寅〉桑河亦自凌雲南流,經廳東,入奉議。隆溪亦自凌雲南流,經廳東北,入恩陽,至奉議,並注右江。篆溪源出廳東北坡耶墟,東南流,緣界入東蘭,注紅水江,廳城雍正八年建,亦曰鵝城。恩隆沖,繁。廳東南百八十里。光緒元年,廢土田州,改流來隸。五年,自來安徙平馬墟,為今治。東:天馬山。北:蓮花山。南:右江自奉議緣界東南流,左受砦桑水,經治南,又東南入上林土縣。東北:紅水江,經縣東北,自東蘭南流,左界興隆土司,右受篆溪,又南,眾水匯合,東流注之。折東北,入都陽土司。恩隆營駐城。東:平馬汛。燕峒在北,縣丞治。東榜墟巡司。恩陽州判廳西南水程七十里。乾隆七年,析土田州置陽萬土州判,屬思恩府。光緒五年改流,置恩陽州判來隸。西:馬武山。其南:大王山、八角山。西八十里,右江,即西洋江,古牂牁水也,自雲南土富經剝隘入州西北,者郎河北流注之。又東,左右受數水,左界百色境,折南,紫歐溪東北流注之。又東經治北,屈南入奉議。西巴平墟、西北邏村、淥豐墟有汛。西南:東凌寨巡司。上林土縣廳東南二百五十里。舊屬思恩府。光緒元年來隸。南:那造山。舊治在東岜耀。西北,右江界恩隆、奉議入縣西北,又東南經治北,右納枯榕江,即大含溪,左納小溪,又東南入果化土州。下旺土司廳東南二百六十里。有甌脫。舊屬思恩府。光緒元年來隸。東:獨秀山。北:魁山。東南:波岌山,波岌水所出,繞司治東北流,入舊城土司。小溪水出舊城南流,經新墟,至上林土縣,入右江。
sì chéng fǔ: nán. lì zuǒ jiāng dào. yòu jiāng zhèn biāo yòu yíng zhù fáng. yōng zhèng wǔ nián zhì yòu jiāng zhèn, zhù guī lè xū. qī nián yí zhù bǎi sè. míng wèi sì chéng zhōu, yǔ lì zhōu zhí lì bù zhèng sī. jiā jìng èr nián fèi lì zhōu. shùn zhì chū, wèi sì chéng tǔ fǔ. shí wǔ nián wèi fǔ. xún gǎi wèi jūn mín fǔ, shǔ sī ēn fǔ. yōng zhèng wǔ nián fù wèi fǔ, gǎi liú guān, lì yòu jiāng dào. qián lóng wǔ nián, zhì líng yún xiàn wèi fǔ zhì. qī nián, jiàng zhí lì xī lóng zhōu bìng suǒ shǔ xī lín xiàn lái shǔ. jiǔ nián, gǎi lì zuǒ jiāng dào. dōng běi jù shěng zhì qiān qī bǎi bā shí lǐ. guǎng sì bǎi èr shí lǐ, mào èr bǎi wǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí sì dù èr shí wǔ fēn. jīng shī piān xī jiǔ dù wǔ shí fēn. lǐng zhōu yī, xiàn èr. líng yún nán. yǐ. qián lóng wǔ nián, yǐ sì chéng fǔ běn zhì zhì. běi: líng yún shān lián huā fēng. xī: jiàn yáng. dōng: sān tái pō. xī běi: qīng lóng shān. hóng shuǐ jiāng wèi xiàn běi jiè, zì xī lóng rù, dōng běi liú, zuǒ jiè guì zhōu zhēn fēng luó hú jìng, yòu shòu bái lǎng táng luó xī táng shuǐ. dōng nán bù liǔ shuǐ, shàng chéng xié lǐ gān tián sǎn lǐ bā gèng gè xū shuǐ, dōng běi liú zhù zhī, dōng nán rù nà dì. chéng bì shuǐ chū xiàn běi líng dòng, rào zhì xī nán liú, rù bǎi sè. dōng luó lóu nóng dēng, dōng běi píng là, dōng nán lóng chuān, nán guī lè, xī luó lǐ, xī běi zhǎng ài bǎi lè, xī nán wāng diān gè xū yǒu xùn. tiān é jiǎ, xiàn chéng zhì. dōng yǒu píng lè yī jiǎ xún sī. xiàn chéng, jiā qìng èr nián jiàn. xī lín nán. fǔ xī nán wǔ bǎi shí lǐ. míng, shàng lín zhǎng guān sī. wàn lì zhōng, shěng rù sì chéng zhōu. kāng xī wǔ nián, gǎi liú guān shēng xiàn, lì sī ēn fǔ. yōng zhèng shí èr nián gǎi shǔ zhí lì xī lóng zhōu. qián lóng qī nián lái shǔ. běi: jiāo yǐ shān. dōng: duān fēng shān. xī běi: jiè tíng shān. yòu jiāng yǒu èr yuán, nán yuán yuē xī yáng jiāng, běi yuán yuē qīng shuǐ hé. xī yáng jiāng zì yún nán bǎo níng liú rù xiàn nán, dōng běi liú, yǔ běi yuán huì. tuó niáng jiāng shàng liú jí qīng shuǐ hé, zì xī lóng lái, dōng nán liú, yòu shòu tuó mén jiāng, jīng zhì dōng nán, zhě wén nà yáng jiè tíng gè xū shuǐ zì xiàn běi hé liú zhù zhī. yòu dōng zhé nán, huì xī yáng jiāng, rù yún nán tǔ fù. shàng lín yíng zhù chéng. dōng běi lù chéng dōng nán zhōu mǎ nán bā pán xī bā chái yǒu xùn. yǒu lù chéng xún sī. xiàn chéng, kāng xī liù nián jiàn. xī lóng zhōu chōng, nán. fǔ xī běi jiǔ bǎi liù shí lǐ. míng, ān lóng zhǎng guān sī. kāng xī wǔ nián gǎi liú guān shēng zhōu, lì sī ēn fǔ. yōng zhèng shí èr nián shēng zhí lì zhōu, lǐng xī lín xiàn. qián lóng qī nián fù wèi zhōu, lái shǔ. nán: sān tái shān. xī: yíng pán shān. xī nán: jīn zhōng shān. nán pán jiāng jí bā dá hé, xī jiāng chū yuán yě, xià liú wèi hóng shuǐ jiāng, zì yún nán bǎo níng yuán jiè běi liú, shòu zhě káng yáng jiē èr xū shuǐ, jīng zhōu běi, dōng nán zhì běi lóu xū, lěng shuǐ hé hé zhì xī xiǎo shuǐ, dōng běi liú zhù zhī. yòu dōng běi, huì běi pán jiāng, dōng nán liú, rù líng yún. qīng shuǐ hé jí tóng shě hé, zì yún nán bǎo níng běi liú rù zhōu xī nán, zhé dōng běi rù xī lín. bā dá chéng, zhōu tóng zhù. jiù zhōu, zhōu pàn zhù. zhōu chéng yǒu lǐ rén xùn. dōng jiù zhōu dōng běi sān ài dōng nán lóng huò xī nán yǒng jìng gǔ zhàng yǒu xùn. zhōu chéng, yōng zhèng qī nián jiàn.
泗城府:難。隸左江道。右江鎮標右營駐防。雍正五年置右江鎮,駐皈樂墟。七年移駐百色。明為泗城州,與利州直隸布政司。嘉靖二年廢利州。順治初,為泗城土府。十五年為府。尋改為軍民府,屬思恩府。雍正五年復為府,改流官,隸右江道。乾隆五年,置凌雲縣為府治。七年,降直隸西隆州並所屬西林縣來屬。九年,改隸左江道。東北距省治千七百八十里。廣四百二十里,袤二百五十里。北極高二十四度二十五分。京師偏西九度五十分。領州一,縣二。凌雲難。倚。乾隆五年,以泗城府本治置。北:凌雲山、蓮花峰。西:餞陽。東:三台坡。西北:青龍山。紅水江為縣北界,自西隆入,東北流,左界貴州貞豐、羅斛境,右受白朗塘、羅西塘水。東南布柳水,上承鞋裡、甘田、傘里、巴更各墟水,東北流注之,東南入那地。澄碧水出縣北靈洞,繞治西南流,入百色。東邏樓、農登,東北平蠟,東南龍川,南皈樂,西邏里,西北長隘、百樂,西南汪甸各墟有汛。天峨甲,縣丞治。東有平樂一甲巡司。縣城,嘉慶二年建。西林難。府西南五百十里。明,上林長官司。萬曆中,省入泗城州。康熙五年,改流官升縣,隸思恩府。雍正十二年改屬直隸西隆州。乾隆七年來屬。北:交椅山。東:端峰山。西北:界亭山。右江有二源,南源曰西洋江,北源曰清水河。西洋江自雲南寶寧流入縣南,東北流,與北源會。馱娘江上流即清水河,自西隆來,東南流,右受馱門江,經治東南,者文、那陽、界廷各墟水自縣北合流注之。又東折南,會西洋江,入雲南土富。上林營駐城。東北潞城、東南周馬、南八盤、西八柴有汛。有潞城巡司。縣城,康熙六年建。西隆州沖,難。府西北九百六十里。明,安隆長官司。康熙五年改流官昇州,隸思恩府。雍正十二年升直隸州,領西林縣。乾隆七年復為州,來屬。南:三台山。西:營盤山。西南:金鐘山。南盤江即八達河,西江初源也,下流為紅水江,自雲南寶寧緣界北流,受者扛、羊街二墟水,經州北,東南至北樓墟,冷水河合治西小水,東北流注之。又東北,會北盤江,東南流,入凌雲。清水河即同舍河,自雲南寶寧北流入州西南,折東北入西林。八達城,州同駐。舊州,州判駐。州城有里仁汛。東舊州、東北三隘、東南隆或、西南永靜、古障有汛。州城,雍正七年建。
píng lè fǔ: chōng, nán. lì guì píng wú yù dào. píng lè xié zuǒ yòu yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng wèi fǔ, lǐng zhōu yī, xiàn yī. shùn zhì chū, yīn míng jiù. xuān tǒng sān nián, xī hè xiàn huái jí jì guǎng dōng kāi jiàn dì zhì xìn dōu tīng. xī běi jù shěng zhì èr bǎi shí liù lǐ. guǎng sān bǎi bā shí lǐ, mào èr bǎi wǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí sì dù sān shí wǔ fēn. jīng shī piān xī wǔ dù sì shí qī fēn. lǐng tīng yī, zhōu yī, xiàn qī. píng lè chōng, fán. yǐ. míng fǔ zhì, yīn zhī. dōng: tuán shān guā lǐng. dōng nán: lián huā. běi: mù yán. dōng běi: lǔ xī. guì jiāng yī yuē fǔ jiāng, zì yáng shuò yuán jiè nán liú, huì xiū jiāng. qū dōng, jīng fǔ zhì xī nán, píng lè jiāng zì běi lái huì, yòu dōng nán liú rù zhāo píng. píng lè jiāng yì yuē lè chuān, shàng yuán yuē dōng jiāng, zì gōng chéng rù xiàn. dōng běi nà dǎo píng jiāng, yòu dōng nán, shì jiāng zì gōng chéng dōng nán jìng xī běi liú zhù zhī. zhé xī, dàn shān jiāng hé nán píng jiāng xī běi liú zhù zhī, zhé xī nán, hé yú fǔ jiāng. shā zi jiē, xiàn chéng zhù. shuǐ yì sān: zhāo tán zhāo píng lóng mén. gōng chéng jiǎn. fǔ dōng běi jiǔ shí lǐ. běi: xiān gū. xī: shí pén. dōng nán: wǔ mǎ shān. dōng běi: yìn shān yín diàn. xī běi: jīn lóng shān. dōng jiāng zì hú nán yǒng míng rù, xī nán liú, píng chuān jiāng hé píng yuán yáo xiǎo hé nán liú zhù zhī. zhé nán, yòu shòu nán jiāng, nán cuò rù píng lè. xuán fù rù xiàn jìng, jīng zhì dōng, zuǒ shòu xià shān yuán běi dòng yuán shuǐ, rù píng lè wèi lè chuān. píng lè yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng běi: lóng hǔ guān xùn. yǒu zhèn xiá zhài xún sī, yīn míng jiù zhì. fù chuān fán, nán. fǔ dōng běi èr bǎi liù shí lǐ. dōng běi: dú xiù yán. xī nán: bái yún shān. dōng nán: dōng shān. fù jiāng chū xiàn xī běi shí gǔ shān, dōng nán liú, zuǒ shòu mài lǐng shuǐ, jīng zhì dōng nán, lóng wō shuǐ hé bái yuán shuǐ xī nán liú zhù zhī. yòu nán zhì zhōng shān dù, zhé dōng nán, zuǒ shòu bái shā shuǐ, rù hè xiàn yuē lín shuǐ. mài lǐng, xiàn běi, mài lǐng yíng zhù fáng. yōng zhèng bā nián yí tóng zhī zhù. guāng xù sān shí sān nián xǐ xìn dōu. jiù zhì dōng nán zhōng shān xià, xiàn xǐ zhì zhèn, tōng pàn zhù yān, xuān tǒng yuán nián fèi. fù hè yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng bái shā dōng běi niú yán dōng nán zhōng shān xī běi xiǎo shuǐ xiá yǒu xùn. xī nán yǒu bái xiá zhài xún sī, yīn míng jiù zhì. hè fán, nán. fǔ dōng nán bǎi jiǔ shí wǔ lǐ. dōng běi: lín hè lǐng, jí guì lǐng, wǔ lǐng zhī dì sì lǐng yě, yǔ hú nán jiāng huá guǎng dōng lián shān jiē jiè. xī: ruì yún shān. xī nán: dà guì shān. lín shuǐ zì fù chuān jīng xiàn xī běi, dōng nán liú, yòu shòu mǎ wō shān shuǐ, zuǒ shòu lǐ sōng xū shuǐ, jīng zhì běi. yòu dōng nán, yòu shòu dà guì shān shuǐ, hè jiāng hé guì lǐng zhū shān shuǐ xī nán liú lái huì, dōng nán rù xìn dōu. fù hè yíng zhù chéng. dōng lóng shuǐ dōng běi dà fā dà níng xū yǒu xùn. xiàn chéng zhù guì lǐng dà huì xū. xī běi: lǐ sōng xiāng xún sī. xìn dōu tīng jiǎn. fǔ dōng nán wǔ bǎi qī shí lǐ. guāng xù sān shí sì nián, xī hè xiàn huái jí jì guǎng dōng kāi jiàn dì zhì, gǎi píng lè fǔ fēn fáng mài lǐng tóng zhī wèi fǔ mín tóng zhī, yí zhù xìn dōu. pù mén xū jiù lì sān xiàn, fǔ mín gēng bīng huà guī tīng xiá. xuān tǒng yuán nián, qiān zhì guān tán xū. běi: hú tóu shān. xī běi: dà áo. xī nán: yún tái. lín shuǐ zì hè nán liú, jīng zhì dōng, yòu nán, yòu shòu lín tián shuǐ, zhì pù mén xū, shēn chōng yuán shuǐ xī nán liú zhù zhī, yòu shòu yún tái shān shuǐ, nán rù kāi jiàn. dōng shí niú pō nán pù mén xū yǒu xùn. jiù xìn dōu xún sī, guāng xù sān shí sì nián fèi, gǎi xìn dōu tīng zhào mó jiān sī yù. lì pǔ jiǎn. fǔ xī qī shí wǔ lǐ. dōng běi: sān qí huǒ yàn. xī běi: mò yé shān. dōng nán: é líng. xiū jiāng yī yuē lì jiāng, zì xiū rén rù, zuǒ shòu lì jiāng wěi shuǐ, dōng běi jīng zhì dōng, zuǒ shòu jiā bǎn ài shuǐ, yòu shòu dān zhú jiāng shuǐ, yòu dōng běi, lǜ shuǐ hé shàng chéng lì jiāng pǔ tuó hé lóng píng hé dōng liú zhù zhī, dōng běi rù píng lè zhù guì jiāng. píng lè xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. běi liǎng jiāng xū dōng běi mǎ lǐng xī běi wáng yáo ài xī nán lián táng yǒu xùn. xiū rén nán. fǔ xī nán bǎi èr shí lǐ. dōng běi: luó rén shān. xī nán: líng yún shān. nán: chóng rén dà dòng. xiū jiāng chū xī nán yáo shān jiè fēn shuǐ ào, dōng běi liú, jīng zhì dōng, zhì luó rén shān dōng nán lù, rù lì pǔ yuē lì jiāng. sì pái xī chū xī nán wén bǐ shān, xī běi liú, jīng sì pái xū, rù yǒng fú. píng lè xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī: shí qiáng bǎo xùn. zhāo píng chōng. fǔ nán èr bǎi lǐ. dōng: mù pí shān, qí běi jiē mǐ lǐng, shān gāo lù xiǎn. yōng zhèng sān nián, kāi záo lǐng dào, shàng xià sì shí lǐ. dōng nán: tiān cháo lǐng yáng jiǎo lǐng. guì jiāng zì píng lè liú rù xiàn běi, yòu shòu guī huà jiāng, zuǒ shòu sī qín xīn jiāng, jīng zhì dōng, yòu dōng nán zhì mǎ jiāng táng, fù jùn jiāng chū xiàn dōng, hé zhāo xián shuǐ xī nán liú zhù zhī, dōng nán rù cāng wú. píng lè xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán lǎn shuǐ dōng běi lián huā yàn táng shān kǒu yǒu xùn. dōng zhāng mù xū xún sī, dōng nán mǎ jiāng táng xún sī. yǒng ān zhōu jiǎn. fǔ xī nán bǎi liù shí wǔ lǐ. dōng běi: shí gǔ shān. dōng nán: shí yìn gǔ méi mó tiān lǐng. xī nán: lì shān. xī běi: tiān táng mǎ zōng lǐng. méi jiāng, gǔ méng shuǐ, yī yuē jī jiāng, chū zhōu xī běi, dōng nán liú, yòu shòu zhuó chuān shuǐ xī jiāng shuǐ, jīng zhì nán, zuǒ hé yín jiāng, yòu dōng nán, liù zhāng shuǐ dōng liú zhù zhī, yòu dōng nán, róng mù lǐng shuǐ xī nán liú zhù zhī, nán rù téng xiàn yuē méng jiāng. píng lè xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng.
平樂府:沖,難。隸桂平梧郁道。平樂協左右營駐防副將駐。明為府,領州一,縣一。順治初,因明舊。宣統三年,析賀縣、懷集暨廣東開建地置信都廳。西北距省治二百十六里。廣三百八十里,袤二百五十里。北極高二十四度三十五分。京師偏西五度四十七分。領廳一,州一,縣七。平樂沖,繁。倚。明府治,因之。東:團山、瓜嶺。東南:蓮花。北:目岩。東北:魯溪。桂江一曰府江,自陽朔緣界南流,會修江。屈東,經府治西南,平樂江自北來會,又東南流入昭平。平樂江亦曰樂川,上源曰東江,自恭城入縣。東北納島坪江,又東南,勢江自恭城東南境西北流注之。折西,誕山江合南平江西北流注之,折西南,合於府江。沙子街,縣丞駐。水驛三:昭潭、昭平、龍門。恭城簡。府東北九十里。北:仙姑。西:石盆。東南:五馬山。東北:印山、銀殿。西北:金龍山。東江自湖南永明入,西南流,平川江合平源瑤小河南流注之。折南,右受南江,南錯入平樂。旋復入縣境,經治東,左受下山源、北洞源水,入平樂為樂川。平樂營分防汛駐城。東北:龍虎關汛。有鎮峽寨巡司,因明舊置。富川繁,難。府東北二百六十里。東北:獨秀岩。西南:白雲山。東南:東山。富江出縣西北石鼓山,東南流,左受麥嶺水,經治東南,龍窩水合白源水西南流注之。又南至鍾山渡,折東南,左受白沙水,入賀縣曰臨水。麥嶺,縣北,麥嶺營駐防。雍正八年移同知駐。光緒三十三年徙信都。舊治東南鍾山下,縣徙置鎮,通判駐焉,宣統元年廢。富賀營分防汛駐城。東白沙、東北牛岩、東南鍾山、西北小水峽有汛。西南有白霞寨巡司,因明舊置。賀繁,難。府東南百九十五里。東北:臨賀嶺,即桂嶺,五嶺之第四嶺也,與湖南江華、廣東連山接界。西:瑞雲山。西南:大桂山。臨水自富川經縣西北,東南流,右受馬窩山水,左受里松墟水,經治北。又東南,右受大桂山水,賀江合桂嶺諸山水西南流來會,東南入信都。富賀營駐城。東龍水、東北大發、大凝墟有汛。縣丞駐桂嶺大會墟。西北:里松鄉巡司。信都廳簡。府東南五百七十里。光緒三十四年,析賀縣、懷集暨廣東開建地置,改平樂府分防麥嶺同知為撫民同知,移駐信都。鋪門墟舊隸三縣,撫民耕兵劃歸廳轄。宣統元年,遷治官潭墟。北:湖頭山。西北:大鼇。西南:雲台。臨水自賀南流,經治東,又南,右受臨田水,至鋪門墟,深沖源水西南流注之,右受雲台山水,南入開建。東石牛坡、南鋪門墟有汛。舊信都巡司,光緒三十四年廢,改信都廳照磨兼司獄。荔浦簡。府西七十五里。東北:三奇、火焰。西北:鏌鋣山。東南:鵝翎。修江一曰荔江,自修仁入,左受荔江尾水,東北經治東,左受夾板隘水,右受丹竹江水,又東北,綠水河上承栗江、普陀河、龍坪河東流注之,東北入平樂注桂江。平樂協右營分防汛駐城。北兩江墟、東北馬嶺、西北王瑤隘、西南蓮塘有汛。修仁難。府西南百二十里。東北:羅仁山。西南:凌雲山。南:崇仁大峒。修江出西南瑤山界分水坳,東北流,經治東,至羅仁山東南麓,入荔浦曰荔江。四牌溪出西南文筆山,西北流,經四牌墟,入永福。平樂協右營分防汛駐城。西:石牆堡汛。昭平沖。府南二百里。東:木皮山,其北接米嶺,山高路險。雍正三年,開鑿嶺道,上下四十里。東南:天朝嶺、羊角嶺。桂江自平樂流入縣北,右受歸化江,左受思{勤心}江,經治東,又東南至馬江塘,富郡江出縣東,合招賢水西南流注之,東南入蒼梧。平樂協左營分防汛駐城。東南欖水、東北蓮花、燕塘、山口有汛。東樟木墟巡司,東南馬江塘巡司。永安州簡。府西南百六十五里。東北:石鼓山。東南:石印、古眉、摩天嶺。西南:力山。西北:天堂、馬鬃嶺。眉江,古蒙水,一曰激江,出州西北,東南流,右受濁川水、西江水,經治南,左合銀江,又東南,六樟水東流注之,又東南,榕木嶺水西南流注之,南入藤縣曰濛江。平樂協右營分防汛駐城。
wú zhōu fǔ: chōng, fán. guì píng wú yù dào zhì suǒ. wú zhōu xié zuǒ yòu yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng hóng wǔ yuán nián wèi fǔ, lǐng zhōu yī, xiàn jiǔ. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng sān nián, shēng yù lín zhōu wèi zhí lì zhōu, gē bó bái běi liú lù chuān xìng yè sì xiàn wǎng shǔ yān. xī běi jù shěng zhì jiǔ bǎi sān shí wǔ lǐ. guǎng èr bǎi qī shí lǐ, mào sì bǎi liù shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù sān shí fēn. jīng shī piān xī wǔ dù èr fēn. lǐng xiàn wǔ. guāng xù èr shí sān nián shè guān tōng shāng, yǐ guì píng wú yán fǎ dào jiān wú zhōu guān jiān dū. sān shí nián, yóu guì lín yí zhù. cāng wú chōng, fán. yǐ. míng fǔ zhì yīn zhī. dōng běi: yù jiá gǔ lǎn lǐng. xī běi: wén shū shān. nán: tóng huò chōng xiāo. gōng jiāng shàng liú jí téng jiāng, zì téng xiàn liú rù, zuǒ shòu ān píng jiāng, fēn liú jiā sī huà zhōu zhǎng zhōu, yòu shòu xū luó jiāng zhǎng xíng jiāng, zhì shí jī táng fù hé, yòu dōng huì guì jiāng, dōng rù guǎng zhōu fēng chuān yuē xī jiāng. guì jiāng zì zhāo píng rù, zuǒ shòu lóng jiāng, yòu shòu shí jiàn hé, dōng nán liú, sī liáng jiāng xiá shān shuǐ chū zhì běi nán liú zhù zhī, zhé xī nán, zhì zhì xī zhù gōng jiāng. yán jiāng yǒu shuǐ xùn. dōng fēn jiè táng, nán sān jiǎo zuǐ guǎng píng xū, dōng nán dà yàn, dōng běi sān fān, xī běi áng zhú gǔ lǎn, xī nán róng xū yǒu xùn. tóng zhī zhù róng xū. yǒu dōng ān xiāng ān píng xiāng zhǎng xíng xiāng sān xún sī, yīn míng jiù zhì. shuǐ yì èr: fǔ mén lóng jiāng. wú zhōu guān. shāng bù, guāng xù èr shí èr nián zhōng miǎn tiáo yuē kāi. téng fán, nán. fǔ xī bǎi liù shí lǐ. nán: líng shān. xī nán: gōu dāo. xī běi: gǔ. téng jiāng shàng liú jí xún jiāng, zì píng nán rù, liú jīng xiàn xī běi, yòu shòu dōu bǎng jiāng, méng jiāng hé niú pí jiāng nán liú zhù zhī, yuē gōng jiāng. yòu dōng nán, yòu shòu mù liáo jiāng, zhé dōng, jīng zhì běi, xiù jiāng hé sī luó jiāng huáng huá jiāng yì chāng jiāng, zì xī nán jīng zhì dōng lái huì, yuē jiàn jiāng. yòu dōng běi, zuǒ shòu sì péi jiāng, yòu shòu huáng tǒng jiāng bái shí jiāng, dōng rù cāng wú. wú zhōu xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. yán jiāng yǒu shuǐ xùn. dōng nán nuò dòng xī bái mǎ yǒu xùn. yǒu bái shí zhài dòu jiā zhài èr xún sī, yīn míng jiù zhì. míng gù wǔ tún qiān hù suǒ, chēng téng xiá zuǒ bì, jīn bái shí sī zhì. yì sì: shuāng jīng huáng jiǎ jīn jī téng jiāng. róng jiǎn. fǔ xī nán sì bǎi bā shí lǐ. dōng běi: cháo yáng lǐng. dōng nán: rén wén lǐng. xī běi: dà róng shān, gèn shù bǎi lǐ, xún yù fēn jù qí lù. róng jiāng shàng chéng běi liú zhī guī jiāng, jīng xiàn xī nán, wèi lóng jiāng zì guǎng dōng yí xìn rù, běi jīng zhì nán, zuǒ shòu sī dēng jiāng, yuē róng jiāng. yòu dōng běi, yòu shòu bō luó jiāng, běi rù téng xiàn yuē xiù jiāng. wú zhōu xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. yǒu zì liáng xū fěn bì zhài èr xún sī. yì èr: zì liáng xiù jiāng. cén xī nán. fǔ xī nán bǎi bā shí lǐ. dōng: bái shí shān. xī: dèng gōng shān. dōng nán: tōng tiān lǐng. dōng běi: zhōu gōng. huáng huá jiāng zì guǎng dōng xìn yí rù, liú jīng xiàn nán, xī běi liú, zhé rù téng xiàn. yāo é lǐng, dōng běi yì chāng jiāng chū, xī nán liú, tiě gēn ài shuǐ hé huáng líng ài shuǐ xī běi liú zhù zhī. yòu xī, yáng luó ài shuǐ dōng běi liú zhù zhī, xī běi jīng zhì nán rù téng xiàn. wú zhōu xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng: dà xùn. nán: dà dòng zhèn. yǒu píng hé xún sī, yīn míng jiù zhì. huái jí fán, nán. fǔ dōng sān bǎi lǐ. xī: zhōng dǎng shān. nán: tiān mǎ. xī běi: qí yuè niú lán shān. xī nán: bái hè shān. huái xī yī yuē nán xī, chū xiàn xī běi dà shí wū cūn, dōng nán liú, hé gǔ chéng shuǐ chì shuǐ, yòu dōng nán, yòu shòu sù pō shuǐ, zuǒ shòu lěng kēng shuǐ bái shā shuǐ, jīng zhì nán, yòu shòu gān dòng shuǐ. yòu dōng nán, táo huā shuǐ hé dōng běi zhū shān xī shuǐ xī nán liú zhù zhī, dōng nán rù guǎng dōng guǎng níng, xià liú yuē suī jiāng. yǒng gù shuǐ chū xī nán nán zhōu shān, běi liú, jīng yǒng gù xū, rù guǎng níng. huái jí yíng zhù chéng. dōng lóng mén dōng běi qià shuǐ xī nán péng gāng yǒu xùn. yǒu wǔ chéng xiāng cí lè sāi èr xún sī, yīn míng jiù zhì.
梧州府:沖,繁。桂平梧郁道治所。梧州協左右營駐防副將駐。明洪武元年為府,領州一,縣九。順治初,因明舊。雍正三年,升鬱林州為直隸州,割博白、北流、陸川、興業四縣往屬焉。西北距省治九百三十五里。廣二百七十里,袤四百六十里。北極高二十三度三十分。京師偏西五度二分。領縣五。光緒二十三年設關通商,以桂平梧鹽法道兼梧州關監督。三十年,由桂林移駐。蒼梧沖,繁。倚。明府治因之。東北:芋莢、古欖嶺。西北:文殊山。南:銅鑊、沖霄。龔江上流即藤江,自藤縣流入,左受安平江,分流夾思化洲、長洲,右受須羅江、長行江,至石磯塘複合,又東會桂江,東入廣州封川曰西江。桂江自昭平入,左受龍江,右受石澗河,東南流,思良江、峽山水出治北南流注之,折西南,至治西注龔江。沿江有水汛。東分界塘,南三角嘴、廣平墟,東南大燕,東北三番,西北卬竹、古欖,西南戎墟有汛。同知駐戎墟。有東安鄉、安平鄉、長行鄉三巡司,因明舊置。水驛二:府門、龍江。梧州關。商埠,光緒二十二年中緬條約開。藤繁,難。府西百六十里。南:靈山。西南:勾刀。西北:谷。藤江上流即潯江,自平南入,流經縣西北,右受都榜江,濛江合牛皮江南流注之,曰龔江。又東南,右受慕寮江,折東,經治北,繡江合思羅江、黃華江、義昌江,自西南經治東來會,曰劍江。又東北,左受四培江,右受黃桶江、白石江,東入蒼梧。梧州協左營分防汛駐城。沿江有水汛。東南糯峒、西白馬有汛。有白石寨、竇家寨二巡司,因明舊置。明故五屯千戶所,稱藤峽左臂,今白石司治。驛四:雙兢、黃甲、金雞、藤江。容簡。府西南四百八十里。東北:朝陽嶺。東南:人文嶺。西北:大容山,亘數百里,潯、郁分據其麓。容江上承北流之圭江,經縣西南,渭龍江自廣東宜信入,北經治南,左受思登江,曰容江。又東北,右受波羅江,北入藤縣曰繡江。梧州協左營分防汛駐城。有自良墟、粉壁寨二巡司。驛二:自良、繡江。岑溪難。府西南百八十里。東:白石山。西:鄧公山。東南:通天嶺。東北:周公。黃華江自廣東信宜入,流經縣南,西北流,折入藤縣。腰峨嶺,東北義昌江出,西南流,鐵根隘水合黃陵隘水西北流注之。又西,洋羅隘水東北流注之,西北經治南入藤縣。梧州協左營分防汛駐城。東:大汛。南:大峒鎮。有平河巡司,因明舊置。懷集繁,難。府東三百里。西:忠讜山。南:天馬。西北:齊岳、牛欄山。西南:白鶴山。懷溪一曰南溪,出縣西北大石屋村,東南流,合古城水、赤水,又東南,右受宿泊水,左受冷坑水、白沙水,經治南,右受甘峒水。又東南,桃花水合東北諸山溪水西南流注之,東南入廣東廣寧,下流曰綏江。永固水出西南南洲山,北流,經永固墟,入廣寧。懷集營駐城。東龍門、東北洽水、西南朋岡有汛。有武城鄉、慈樂塞二巡司,因明舊置。
yù lín zhí lì zhōu: chōng, fán, nán. lì zuǒ jiāng dào. xún zhōu xié yù lín yíng zhù fáng. míng wèi zhōu, shǔ wú zhōu fǔ, lǐng xiàn sì. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng sān nián, shēng wèi zhí lì zhōu. jiù lì guì píng wú yù dào. guāng xù shí sān nián, gǎi lì zuǒ jiāng dào. dōng běi jù shěng zhì qiān wǔ bǎi èr shí wǔ lǐ. guǎng èr bǎi qī shí lǐ, mào èr bǎi jiǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí èr dù sì shí qī fēn. jīng shī piān xī liù dù shí fēn. lǐng xiàn sì. běi: hán shān. dōng: xìn shí xiá shān. dōng nán: tiān mǎ. dōng běi: dà róng shān. xī: shí rén lǐng. dìng chuān jiāng zì xìng yè rù, dōng nán liú, zuǒ shòu yā qiáo jiāng, yòu shòu dōu huáng jiāng. yòu dōng nán, lǜ lán jiāng zì běi lái, xī nán liú, jīng zhì nán, hé luó wàng jiāng zhù zhī, yuē nán liú jiāng. yòu nán, qiáo lì jiāng jí huí lóng jiāng, zì lù chuān xī nán liú zhù zhī, rù bó bái. dōng jiā shān, xī píng shān shí jǐng, běi běi dǐ, xī běi pú táng fēng mù yǒu xùn. yǒu fǔ kāng xún sī. xī ōu fèi yì. bó bái nán. zhōu xī nán jiǔ shí lǐ. yōng zhèng sān nián, zì wú zhōu lái lì. nán: dà huāng. dōng nán: pán lóng. xī nán: jiǔ qí fēi yún. xī běi: lǜ luó shān. nán liú jiāng zì yù lín rù, liú jīng zhì xī, yòu shòu lǜ zhū jiāng, zuǒ shòu xiǎo bái jiāng dà bái jiāng. qū xī, yòu hé làng mǎ jiāng, zhì yàn shí shān xī lù, tuó jiǎo jiāng xī běi liú zhù zhī. yòu xī nán, zuǒ shòu wàng shèng jiāng, rù guǎng dōng hé pǔ. yù lín yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī nán: lóng tán xùn. yǒu zhōu luó zhài shā hé zhài èr xún sī. yīn míng jiù zhì. běi liú fán, nán. zhōu dōng liù shí lǐ. yōng zhèng sān nián zì wú zhōu lái lì. dōng běi: jù lòu shān, shān mài zì yuè nán lái, dōng rù guǎng dōng jìng, yù jiāng nán àn yī dà xì yě, dōng huì líng shān. xī běi: dà róng shān. nán: lǜ lán shān, lǜ lán shuǐ suǒ chū, nán rù yù lín zhù nán liú jiāng. guī jiāng chū xiàn dōng nán, yǒu èr yuán, yī shí tī shuǐ, chū dà yún lǐng, yī shuāng wēi shuǐ, chū shuāng wēi shān, zhì sān kǒu pù hé liú yuē guī jiāng, xī běi liú, sī hè jiāng zì lù chuān dōng běi liú zhù zhī. yòu shòu chī chú hé, jīng zhì dōng rù róng xiàn, yuē róng jiāng. yù lín yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán lù jìng shàn jìng yǒu xùn. yǒu shuāng wēi zhài xún sī, yīn míng jiù zhì. yì yī: bǎo guī. lù chuān nán. dōng nán jiǔ shí lǐ. yōng zhèng sān nián zì wú zhōu lái lì. dōng: wén lóng shān. xī: míng shí. xī běi: shí hú. dōng nán: dà zhè. běi: fēn shuǐ shān, èr shuǐ yuán chū yān: yī nán liú, jīng zhì dōng, mán tóu lǐng shuǐ zì xī běi rào chéng nán hé liú yuē wū jiāng, yòu nán, zuǒ shòu shuǐ chē jiāng lóng huà jiāng, yuē píng nán jiāng, rù guǎng dōng shí chéng yī xī běi liú, yuē huí lóng jiāng, qū xī nán, hé lüè dòng jiāng, rù yù lín, yuē qiáo lì jiāng. yù lín yíng fēn fáng xùn zhù chéng. běi mǎ pō nán huā chá yǒu xùn. yǒu wēn shuǐ zhài xún sī, yīn míng jiù zhì. yǒu yǒng níng fèi yì. xìng yè jiǎn. zhōu xī běi qī shí sān lǐ. yōng zhèng sān nián zì wú zhōu lái lì. běi: běi dǒu shān, yǔ dōng dòu shān duì zhì. xī: wàn shí bái mǎ yán. xī nán: kuí lóng yán. dìng chuān jiāng sān yuán, běi yuán yuē lóng chuān jiāng, chū xiàn xī běi, dōng nán liú, tōng jì jiāng zì dōng běi rào chéng lái huì, cén jiāng zì xī lái huì, sān jiāng hé yuē dìng chuān jiāng, dōng nán rù yù lín. yù lín yíng fēn fáng xùn zhù chéng. běi fān chē nán liù zuǎn xī nán léi lǎng chéng huáng xū yǒu xùn.
鬱林直隸州:沖,繁,難。隸左江道。潯州協鬱林營駐防。明為州,屬梧州府,領縣四。順治初,因明舊。雍正三年,升為直隸州。舊隸桂平梧郁道。光緒十三年,改隸左江道。東北距省治千五百二十五里。廣二百七十里,袤二百九十里。北極高二十二度四十七分。京師偏西六度十分。領縣四。北:寒山。東:信石、峽山。東南:天馬。東北:大容山。西:石人嶺。定川江自興業入,東南流,左受鴉橋江,右受都黃江。又東南,綠藍江自北來,西南流,經治南,合羅望江注之,曰南流江。又南,橋麗江即回龍江,自陸川西南流注之,入博白。東夾山,西平山、石井,北北底,西北蒲塘、楓木有汛。有撫康巡司。西甌廢驛。博白難。州西南九十里。雍正三年,自梧州來隸。南:大荒。東南:蟠龍。西南:九岐、飛雲。西北:綠蘿山。南流江自鬱林入,流經治西,右受綠珠江,左受小白江、大白江。屈西,右合浪馬江,至宴石山西麓,陀角江西北流注之。又西南,左受旺勝江,入廣東合浦。鬱林營分防汛駐城。西南:龍潭汛。有周羅寨、沙河寨二巡司。因明舊置。北流繁,難。州東六十里。雍正三年自梧州來隸。東北:句漏山,山脈自越南來,東入廣東境,鬱江南岸一大系也,東會靈山。西北:大容山。南:綠藍山,綠藍水所出,南入鬱林注南流江。圭江出縣東南,有二源,一石梯水,出大雲嶺,一雙威水,出雙威山,至三口鋪合流曰圭江,西北流,思賀江自陸川東北流注之。右受螭蜍河,經治東入容縣,曰容江。鬱林營分防汛駐城。東南陸靖、善逕有汛。有雙威寨巡司,因明舊置。驛一:寶圭。陸川難。東南九十里。雍正三年自梧州來隸。東:文龍山。西:鳴石。西北:石湖。東南:大這。北:分水山,二水源出焉:一南流,經治東,饅頭嶺水自西北繞城南合流曰烏江,又南,左受水車江、龍化江,曰平南江,入廣東石城;一西北流,曰回龍江,屈西南,合略峒江,入鬱林,曰橋麗江。鬱林營分防汛駐城。北馬坡、南花槎有汛。有溫水寨巡司,因明舊置。有永寧廢驛。興業簡。州西北七十三里。雍正三年自梧州來隸。北:北斗山,與東斗山對峙。西:萬石、白馬岩。西南:夔龍巖。定川江三源,北源曰龍穿江,出縣西北,東南流,通濟江自東北繞城來會,岑江自西來會,三江合曰定川江,東南入鬱林。鬱林營分防汛駐城。北番車、南六纂、西南雷塱、城隍墟有汛。
xún zhōu fǔ: chōng, fán. lì yòu jiāng dào. xún zhōu xié zuǒ yòu yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng hóng wǔ yuán nián wèi fǔ. lǐng xiàn sān. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng bā nián, wǔ xuān lái shǔ, jiù lì zuǒ jiāng dào. qián lóng jiǔ nián, gǎi lì yòu jiāng dào. dōng běi jù shěng zhì bā bǎi qī lǐ. guǎng sì bǎi lǐ, mào wǔ bǎi èr shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù èr shí jiǔ fēn. jīng shī piān xī liù dù shí liù fēn. lǐng xiàn sì. guì píng chōng. yǐ. míng fǔ zhì, yīn zhī. xī: xī shān shí tī. xī nán: luó cóng. dōng nán: bái shí dà róng zǐ jīng guān. xī běi: dà téng xiá shù bǎi lǐ, kuà xī jiāng xī àn, míng hán yōng pò yáo zéi dì, xián fēng jīn tián zhī yì shí zhào luàn yú cǐ. qián jiāng shàng liú jí liǔ jiāng, yī yuē yòu jiāng, zì wǔ xuān rù xiàn xī běi, zuǒ chū zhī jīn yuē nán lù jiāng, dōng nán jīng zhì běi, yǔ yù jiāng huì. yù jiāng yī yuē zuǒ jiāng, zì guì xiàn jīng xiàn xī nán, yòu shòu xiù jiāng, zuǒ shòu péng làng jiāng, qū qǔ dōng běi liú, zhì zhì dōng huì qián jiāng, yuē xún jiāng. yòu dōng běi, dà jiāng lǐng shuǐ hé dōng nán zhū shuǐ xī běi liú zhù zhī. nán lù jiāng, hé xiāng sī jiāng dōng liú zhù zhī, dōng rù píng nán. yǒu nán běi hé shuǐ xùn. běi jìng ān dōng běi wǔ jìng yǒu zhèn. yǒu dà huáng jiāng mù lè xū èr xún sī. píng nán chōng. fǔ dōng jiǔ shí lǐ. dōng běi: gōu yá lǐng. dōng nán: huáng huā shān. xī běi: làng shí shān. xún jiāng zì guì píng rù, zuǒ shòu sī wàng jiāng, dōng nán liú, wū jiāng hé shù xiǎo shuǐ nán liú zhù zhī. jīng zhì nán, yòu dōng nán, zuǒ shòu qín chuān hé bái shā jiāng zì guì píng dōng běi liú zhù zhī, dōng rù téng xiàn. dà tóng jiāng chū xī běi lóng jūn yáo dì, dōng nán liú, yì rù téng xiàn. xún zhōu xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán zhāng mù xū dān zhú xū yǒu xùn. yǒu dà tóng xiāng qín chuān xiāng èr xún sī, yīn míng jiù zhì. shuǐ yì: wū jiāng. guì fán, nán. fǔ xī nán bǎi qī shí lǐ. běi: dà běi shān. dōng: xiǎo běi shān. lóng shān, běi wǔ shí lǐ, téng xiá yòu bì yě. xī: jīn jī xiá. yù jiāng zì héng zhōu rù xiàn xī nán, wǔ sī jiāng zì guǎng dōng hé pǔ lái, běi liú zhù zhī. dōng běi liú, zuǒ shòu sī jiǎo jiāng, bǎo jiāng zì bīn zhōu lái, dōng liú zhù zhī. jīng zhì nán ér dōng, zuǒ shòu shā jiāng dōng jīn jiāng, yòu shòu héng méi jiāng, rù guì píng. xún zhōu xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. dōng nán sān táng xī tán táng xī běi wǔ shān yǒu xùn. yǒu wǔ shān zhèn xún sī. tōng pàn zhù mù zǐ xū, xuān tǒng èr nián fèi. shuǐ yì èr: dōng jīn xiāng jiāng wǔ xuān chōng. fǔ xī běi bǎi jiǔ shí lǐ. míng xuān dé liù nián gēng míng, shǔ xiàng zhōu. shùn zhì chū, lì liǔ zhōu fǔ. yōng zhèng sān nián gǎi shǔ zhí lì bīn zhōu, bā nián lái shǔ. nán: dà téng xiá. dōng běi: jīn lóng shān. xī nán: xiān yán shān. liǔ jiāng yuán xiàng zhōu lái bīn jiè, liú jīng xiàn xī běi, shòu gǔ chéng shuǐ, qū qǔ nán liú, jīng zhì nán, gōu lóu shān shuǐ xī nán liú zhù zhī. yòu dōng nán, yòu shòu gǔ háo jiāng wǔ lài shuǐ, zuǒ shòu yīn jiāng xīn jiāng shuǐ, rù guì píng. xún zhōu xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. nán sì cūn xī nán dà zhāng yǒu xùn. yǒu xiàn kuò zhèn xún sī. yì yī: xiān shān.
潯州府:沖,繁。隸右江道。潯州協左右營駐防副將駐。明洪武元年為府。領縣三。順治初,因明舊。雍正八年,武宣來屬,舊隸左江道。乾隆九年,改隸右江道。東北距省治八百七里。廣四百里,袤五百二十里。北極高二十三度二十九分。京師偏西六度十六分。領縣四。桂平沖。倚。明府治,因之。西:西山、石梯。西南:羅叢。東南:白石、大容、紫荊關。西北:大藤峽數百里,跨西江西岸,明韓雍破瑤賊地,咸豐金田之役實肇亂於此。黔江上流即柳江,一曰右江,自武宣入縣西北,左出支津曰南淥江,東南經治北,與鬱江會。鬱江一曰左江,自貴縣經縣西南,右受繡江,左受蓬閬江,屈曲東北流,至治東會黔江,曰潯江。又東北,大江嶺水合東南諸水西北流注之。南淥江,合相思江東流注之,東入平南。有南北河水汛。北靜安、東北武靖有鎮。有大黃江、穆樂墟二巡司。平南沖。府東九十里。東北:勾崖嶺。東南:黃花山。西北:閬石山。潯江自桂平入,左受思旺江,東南流,烏江合數小水南流注之。經治南,又東南,左受秦川河、白沙江自桂平東北流注之,東入藤縣。大同江出西北龍軍瑤地,東南流,亦入藤縣。潯州協左營分防汛駐城。東南樟木墟、丹竹墟有汛。有大同鄉、秦川鄉二巡司,因明舊置。水驛:烏江。貴繁,難。府西南百七十里。北:大北山。東:小北山。龍山,北五十里,藤峽右臂也。西:金雞峽。鬱江自橫州入縣西南,武思江自廣東合浦來,北流注之。東北流,左受思繳江,寶江自賓州來,東流注之。經治南而東,左受沙江、東津江,右受橫眉江,入桂平。潯州協右營分防汛駐城。東南三塘、西覃塘、西北五山有汛。有五山鎮巡司。通判駐木梓墟,宣統二年廢。水驛二:東津、香江武宣沖。府西北百九十里。明宣德六年更名,屬象州。順治初,隸柳州府。雍正三年改屬直隸賓州,八年來屬。南:大藤峽。東北:金龍山。西南:仙岩山。柳江緣象州、來賓界,流經縣西北,受古城水,屈曲南流,經治南,勾樓山水西南流注之。又東南,右受古豪江、武賴水,左受陰江、新江水,入桂平。潯州協左營分防汛駐城。南寺村、西南大樟有汛。有縣廓鎮巡司。驛一:仙山。
nán níng fǔ: chōng, fán, nán. zuǒ jiāng dào zhì. zuǒ jiāng zhèn zhōng zuǒ yòu yíng nán níng chéng shǒu yíng zhù fáng zǒng bīng guān zhù. guāng xù sān shí èr nián, tí dū yóu lóng zhōu yí zhù. míng hóng wǔ yuán nián wèi fǔ, lǐng zhōu qī, xiàn sān. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng shí nián, xià léi tǔ zhōu gǎi lì zhèn ān fǔ. guāng xù shí sān nián, shàng sī zhōu gǎi lì tài píng fǔ. dōng běi jù shěng zhì qiān shí lǐ. guǎng sān bǎi lǐ, mào bǎi wǔ shí lǐ. běi jí gāo èr shí èr dù wǔ shí sì fēn. jīng shī piān xī qī dù wǔ shí liù fēn. lǐng zhōu èr, xiàn sān, tǔ zhōu sān. xuān huà chōng, fán, pí, nán. yǐ. míng fǔ zhì, yīn zhī. běi: gāo fēng shān. xī běi: shèng lǐng. dōng běi: kūn lún shān. yù jiāng jí zuǒ jiāng, shěng jìng xī jiāng nán àn yī dà shòu qú yě, shàng chéng zuǒ yòu èr jiāng. zuǒ jiāng zì xīn níng rù, dōng běi liú, yòu jiāng zì lóng ān rù, dōng nán liú, zhì hé jiāng zhèn hé liú yuē yù jiāng. qū shé dōng liú, zuǒ shòu xīng yíng jiāng, jīng fǔ zhì nán, yòu shòu wū shuǐ jiāng bā chǐ jiāng. yòu dōng, zuǒ shòu dà chōng jiāng líng lì jiāng, rù yǒng chún. dōng bā chǐ jiāng xī sān jiāng kǒu nán nà xiǎo xū běi xuān bīn lù lù yǒu xùn. yǒu bā chǐ zhài sān guān bǎo jīn chéng zhài qiān lóng zhài tán luò xū wǔ xún sī. yì sì: jiàn wǔ huáng huā líng shān dà huái. nán níng guān. shāng bù, guāng xù sān shí èr nián zì kāi. xīn níng zhōu jiǎn. fǔ xī bǎi shí lǐ. běi: qīng yún shān. nán: dú xiù shān. dōng běi: liù hé shān. lì jiāng yī yuē zuǒ jiāng, yì yuē dìng lù jiāng, yù jiāng nán xì yě, zì tǔ jiāng zhōu rù, shòu xiǎng shuǐ, dōng běi liú, yòu shòu wàng zhuāng hé, jīng zhì běi, zuǒ shòu lù wèng shuǐ, yuē zuǒ jiāng, rù xuān huà. zuǒ jiāng zhèn yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. lóng ān jiǎn. fǔ xī běi èr bǎi bā shí wǔ lǐ. dōng: mǎ wáng shān. dōng nán: jīn bǎng méi guī shān. yòu jiāng zì guǒ huà běi guī dé nán dōng nán rù, zuǒ nà táng hé shuǐ, nán, yòu shòu fó zǐ xī qū xiá xī, jīng zhì běi, dōng nán liú, lǜ jiàng shuǐ zì wàn chéng lái, hé luó xìng jiāng, dōng běi liú zhù zhī. yòu dōng nán, nán liú jiāng yì zì wǔ yuán lái huì, zhé nán rù xuān huà. zuǒ jiāng zhèn zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī běi yǒu guǒ huà kǎ xùn. héng zhōu chōng, fán. fǔ dōng nán èr bǎi sì shí lǐ. dōng: héng lǐng. běi: zhèn lóng shān. dōng běi: dìng xiáng shān. xī běi: píng tiān lǐng. yù jiāng zì yǒng chún rù, dōng liú, yòu shòu héng chá jiāng píng nán jiāng lù jiāng, jīng zhì nán, dōng běi liú, zuǒ shòu qīng jiāng, yòu shòu wǔ liú jiāng, zhé běi, gǔ jiāng zì yǒng chún dōng nán liú zhù zhī, dōng běi rù guì xiàn. nán níng yíng fēn fáng xùn zhù chéng. yǒu dà tān xún sī. shuǐ yì èr: wū mán chuān mén. yǒng chún jiǎn. fǔ dōng èr bǎi wǔ lǐ. míng shǔ héng zhōu. shùn zhì chū, gǎi shǔ fǔ. dōng: léi fēng lǐng. dōng nán: huǒ yān. dōng běi: zhèn lóng shān. yù jiāng zì xuān huà rù, dōng nán liú, jīng zhì běi, dōng bān jiāng zì bīn zhōu lái zhù zhī. rào chéng dōng nán, qiū fēng jiāng zì guǎng dōng líng shān lái zhù zhī. yòu dōng nán rù héng zhōu. zuǒ jiāng zhèn zhōng yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī nán: nà huái xùn. běi yǒu wǔ luó nán lǐ xiāng èr xún sī. shuǐ yì èr: yǒng chún huǒ yān. tǔ zhōng zhōu fǔ xī nán èr bǎi èr shí lǐ. běi: bā xiān shān. wàng zhuāng hé chū zhōu nán, dōng běi liú, jīng zhì nán, zhé běi rù xīn níng, zhù dìng lù jiāng. guī dé tǔ zhōu fǔ xī běi sān bǎi èr shí wǔ lǐ. běi: jiǔ ér shān. yòu jiāng zì shàng lín liú jīng bái shān nán guǒ huà běi rù, yuán jiè dōng nán liú, zhì tuó wān cūn, rù lóng ān. guǒ huà tǔ zhōu fǔ xī běi sān bǎi liù shí lǐ. nán: qīng xiù shān. dōng nán: dú shí shān. yòu jiāng wèi zhōu běi jiè, dōng nán liú, jīng wàng xū, yòu jiè guī dé, rù lóng ān.
南寧府:沖,繁,難。左江道治。左江鎮中左右營、南寧城守營駐防總兵官駐。光緒三十二年,提督由龍州移駐。明洪武元年為府,領州七,縣三。順治初,因明舊。雍正十年,下雷土州改隸鎮安府。光緒十三年,上思州改隸太平府。東北距省治千十里。廣三百里,袤百五十里。北極高二十二度五十四分。京師偏西七度五十六分。領州二,縣三,土州三。宣化沖,繁,疲,難。倚。明府治,因之。北:高峰山。西北:聖嶺。東北:崑崙山。鬱江即左江,省境西江南岸一大受渠也,上承左、右二江。左江自新寧入,東北流,右江自隆安入,東南流,至合江鎮合流曰鬱江。屈折東流,左受星盈江,經府治南,右受烏水江、八尺江。又東,左受大沖江、伶俐江,入永淳。東八尺江、西三江口、南那曉墟、北宣賓陸路有汛。有八尺寨、三官堡、金城寨、遷隆寨、墰落墟五巡司。驛四:建武、黃花、陵山、大淮。南寧關。商埠,光緒三十二年自開。新寧州簡。府西百十里。北:青雲山。南:獨秀山。東北:六合山。麗江一曰左江,亦曰定淥江,鬱江南系也,自土江州入,受響水,東北流,右受旺莊河,經治北,左受淥瓮水,曰左江,入宣化。左江鎮右營分防汛駐城。隆安簡。府西北二百八十五里。東:馬王山。東南:金榜、梅龜山。右江自果化北、歸德南東南入,左納塘河水,南,右受佛子溪、曲霞溪,經治北,東南流,綠絳水自萬承來,合羅興江,東北流注之。又東南,南流江亦自武緣來會,折南入宣化。左江鎮左營分防汛駐城。西北有果化卡汛。橫州沖,繁。府東南二百四十里。東:橫嶺。北:震龍山。東北:定祥山。西北:平天嶺。鬱江自永淳入,東流,右受橫槎江、平南江、鹿江,經治南,東北流,左受清江,右受武流江,折北,古江自永淳東南流注之,東北入貴縣。南寧營分防汛駐城。有大灘巡司。水驛二:烏蠻、川門。永淳簡。府東二百五里。明屬橫州。順治初,改屬府。東:雷峰嶺。東南:火煙。東北:鎮龍山。鬱江自宣化入,東南流,經治北,東班江自賓州來注之。繞城東南,秋風江自廣東靈山來注之。又東南入橫州。左江鎮中營分防汛駐城。西南:那懷汛。北有武羅、南里鄉二巡司。水驛二:永淳、火煙。土忠州府西南二百二十里。北:芭仙山。旺莊河出州南,東北流,經治南,折北入新寧,註定淥江。歸德土州府西北三百二十五里。北:九兒山。右江自上林流經白山南、果化北入,緣界東南流,至馱灣村,入隆安。果化土州府西北三百六十里。南:青秀山。東南:獨石山。右江為州北界,東南流,經旺墟,右界歸德,入隆安。
tài píng fǔ: chōng, nán. tài píng sī shùn dào zhì suǒ. xīn tài xié zuǒ yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng hóng wǔ èr nián wèi fǔ, lǐng zhōu shí qī, xiàn sān. shùn zhì chū, yīn míng jiù. yōng zhèng sān nián, zhì shàng lóng xià lóng èr tǔ sī. qī nián, fèi xià lóng sī, zhì lóng zhōu tīng. shí nián, gǎi sī míng tǔ fǔ wèi tǔ sī zhōu, bìng suǒ shǔ xià shí xī tǔ zhōu lái shǔ. shí yī nián, gǎi sī míng zhōu wèi níng míng zhōu, zhì míng jiāng tīng, jiān guǎn shàng shí tǔ zhōu shì, jiàng zhí lì jiāng zhōu wèi tǔ zhōu, jí suǒ shǔ luó bái xiàn wèi tǔ xiàn, yòu jiàng sī líng píng xiáng èr zhí lì wèi tǔ zhōu, bìng lái shǔ, shěng sī chéng tǔ zhōu rù chóng shàn xiàn. guāng xù shí sān nián, shàng sī zhōu lái shǔ. shí bā nián, shēng shàng sī zhōu wèi zhí lì tīng. xuān tǒng èr nián, píng xiáng tǔ sī gǎi liú guān, zhì píng xiáng tīng. jiù lì zuǒ jiāng dào. guāng xù shí sān nián, gǎi lì tài píng sī shùn dào. tí dū zhù lóng zhōu, dū bàn biān fáng. guāng xù shí èr nián yóu liǔ zhōu yí zhù. èr shí jiǔ nián, gǎi zhì dū bàn biān fáng dà chén. sān shí yī nián fèi. yǐ tài píng sī shùn dào bàn lǐ biān fáng shì wù. zì guāng xù shí yī nián yuè nán lún xiàn, fǎ rén bī chù xī nán yī yú, yǔ yuè nán liàng shān gāo píng xuān guāng děng shěng jiē rǎng biān fáng chù chù xiǎn yào. fēn sān lù: zì zhèn nán guān kǒu jí guān yǐ nèi píng xiáng tīng suǒ xiá gè guān qián ài wèi zhōng lù guān yǐ dōng, zì míng jiāng tīng níng míng zhōu jì xià shí xī sī líng tǔ zhōu, zhì tǔ sī zhōu shǔ pài qiān shān zhǐ, suǒ xiá gè ài wèi dōng lù guān yǐ xī, zì lóng zhōu guī shùn zhōu jí xià dòng xià léi tǔ zhōu, zhì zhèn biān xiàn shǔ gè dá cūn yán dòng qiáo tóu zhǐ, suǒ xiá gè ài wèi xī lù. yán biān qiān bā bǎi jiǔ shí sì lǐ, ài kǎ bǎi wǔ shí yǒu liù, yǒu fáng bīng èr shí wǔ yíng, fēn zā yán biān duì xùn jí gè pào tái. dōng běi jù shěng zhì qiān èr bǎi bā shí lǐ. guǎng wǔ bǎi qī shí lǐ, mào liù bǎi liù lǐ. běi jí gāo èr shí èr dù èr shí wǔ fēn. jīng shī piān xī bā dù wǔ shí fēn. lǐng tīng èr, zhōu sì, xiàn yī, tǔ zhōu shí liù, tǔ xiàn èr, tǔ sī yī. chóng shàn chōng, nán. yǐ. míng fǔ zhì, yòu sī chéng zhōu dì. shùn zhì chū yīn zhī. yōng zhèng shí yī nián shěng sī chéng tǔ zhōu rù, yǐ xiàn chéng fēn zhù. běi: qīng lián. dōng: jiāng jūn. dōng nán: yín shān. xī běi: cuì wēi mǎ ān shān. xī nán: lì jiāng zì shàng lóng liú jīng xiàn xī nán, zuǒ shòu luó shuǐ, dōng běi liú, rào zhì xī nán dōng sān miàn, nà luó shuǐ, jiù míng guī shùn hé, yī yuē jiù xiàn jiāng, zì ān píng nán liú, tōng lì jiāng zì yǎng lì lái zhù zhī, yòu jīng tài píng liú rù xiàn xī běi, yòu shòu duō liè shuǐ, zhù lì jiāng. dōng běi yǒu bēng kǎn xùn. yǒu tuó lú xún sī. zuǒ zhōu chōng. fǔ dōng běi jiǔ shí wǔ lǐ. nán: tiān dēng. dōng: yún yán. xī běi: jīn shān. xī nán: huá fù shān. lì jiāng zì chóng shàn yuán jiè, jīng chóng shàn tuó lú sī, zuǒ shòu qiáo lóng jiāng, dōng běi rù xīn níng. xīn dà xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. yì yī: tuó lín. yǎng lì zhōu nán. fǔ xī běi bǎi sì shí lǐ. dōng: wǔ yáng shān. nán: wú huái. xī: yìn shān. xī běi: tōng lì jiāng zì lóng yīng yuán jiè, dōng nán liú rù zhōu, xī jīng xiǎng shuǐ qiáo, dà lǐng xū shuǐ dōng běi lái, zhì yíng ēn qiáo zhù zhī, nán rù chóng shàn. xīn tài xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. yǒng kāng zhōu nán. fǔ dōng běi bǎi bā shí lǐ. míng wàn lì èr shí bā nián shēng zhōu, shěng sī tóng zhōu rù, yǔ tuó líng xiàn bìng shǔ fǔ. shùn zhì chū yīn zhī. kāng xī sān shí bā nián, tuó líng xiàn bìng rù zhōu. nán: fèng huáng shān. xī nán: tiān mǎ shān. xī: tūn jiù xīng yóu yuè shī lián xī zhū lǐng. xī běi: lù kōng shān, lù kōng jiāng suǒ chū, yī yuē lǜ wèng jiāng, qū qǔ dōng nán liú, jīng zhì xī nán, lù líng shuǐ dōng liú zhù zhī, dōng nán rù luó yáng. xīn tài xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. níng míng zhōu chōng, nán. fǔ xī nán bǎi èr shí lǐ. míng, sī míng zhōu. shùn zhì chū wèi tǔ zhōu. kāng xī wǔ shí bā nián gǎi liú guān. yōng zhèng wǔ nián bà zhī zhōu, yǐ sī míng fǔ tóng zhī jiān guǎn zhōu shì. shí yī nián, yǐ sī míng sì zhài liù tuán gǎi zhì níng míng zhōu. qián lóng yuán nián yí zhì sī míng tǔ fǔ jiù chéng. dōng běi: fēng mén lǐng. xī běi: lóng shèng shān. xī nán: fú bō shān. míng jiāng zì tǔ sī zhōu rù, xī liú, jīng míng jiāng tīng xī nán, jiāo zhǐ hé zì yuè nán lái, zuǒ hé xià shí zhōu shuǐ zhù zhī, xī běi jīng zhì běi, qū liú sān shí yú lǐ, rù shàng lóng tǔ sī huì lóng jiāng. kuí dào yíng zhù fáng fēng mén lǐng. xī nán luó ài yǒu xùn. míng jiāng tīng chōng, nán. fǔ xī nán bǎi shí lǐ. míng, sī míng fǔ yòu shàng shí xī zhōu dì. shùn zhì chū wèi sī míng tǔ fǔ tóng zhī. yōng zhèng shí yī nián gǎi wèi míng jiāng lǐ tǔ dū bǔ tóng zhī jiān guǎn shàng shí xī zhōu shì, zhù sī míng tǔ fǔ jiù chéng. běi: zhū xiá. xī nán: fú bō. dōng běi: fēng mén lǐng. dōng nán: bái mǎ shān. míng jiāng zì tǔ sī zhōu rù, qū xī, jìng míng jiāng tīng zhì chéng dōng, yòu xī běi jìng nà guān shān, rù shàng lóng. kuí dào yíng fēn fáng xùn zhù chéng. lóng zhōu tīng chōng, nán. fǔ xī bǎi bā shí lǐ. míng, lóng zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū lái shǔ. yōng zhèng sān nián bà zhōu, xī qí dì wèi shàng lóng sī xià lóng sī, zhì tǔ xún jiǎn. qī nián fèi xià lóng sī, yí tài píng fǔ tōng pàn zhù zhā. qián lóng wǔ shí liù nián gǎi tóng zhī. dōng: dú shān. běi: jūn shān. xī nán: xiù lǐng. lóng jiāng yǒu nán běi èr yuán: běi yuán yuē píng dìng xī, zì yuè nán liú rù tīng xī běi shuǐ kǒu guān, dōng nán liú, jīng shàng xià dòng tǔ zhōu, zhì zhì xī nán, huì nán yuán nán yuán yuē qǐ yí xī, zì yuè nán liú jīng tīng xī nán píng nán guān, jiè píng xiáng běi jìng, qū dōng běi zhì zhì xī nán, yǔ běi yuán hé, dōng liú yuē lóng jiāng, rù shàng lóng. guāng xù shí sān nián, tí dū lái zhù. èr shí jiǔ nián, dū bàn biān fáng dà chén zhù. xún fèi, tí dū yí zhù nán níng. yǒu tí biāo zhōng yíng lóng zhōu chéng shǒu yíng zhù fáng. xī běi: shuǐ kǒu guān dòu ào ài yǒu xùn. lóng zhōu guān. shāng bù, guāng xù shí sān nián fǎ yuè shāng wù tiáo yuē kāi. yǒu dōng xī guān pào tái. yǒu tiě lù. píng xiáng tīng fǔ xī nán èr bǎi sān shí lǐ. míng chéng huà shí bā nián shēng zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, wèi tǔ zhōu lái shǔ. xuān tǒng èr nián gǎi liú guān, zhì fǔ mín tóng zhī, bìng míng jiāng tóng zhī jiān shè zhī. jiù shàng shí tǔ zhōu rù yān, bìng jiān xiá chéng shěn xià shí tǔ zhōu, réng jiù zhì. dōng: bái shí shān. nán: jiào gǔ shān mǎ ān shān. lóng jiāng nán yuán jiè tīng běi jìng, píng xiáng shuǐ zì zhì nán hé jiàn shuǐ běi liú zhù zhī, dōng nán rù lóng zhōu. xī nán: zhèn nán guān, yī yuē jiè shǒu guān, yuè nán rù jìng dì yī mén hù yě. yǒu zuǒ yòu fǔ shān pào tái. dōng shòu xiáng chéng běi píng nán guān nán yóu ài nán guān xī nán bù shā kǎ yǒu xùn. tài píng tǔ zhōu fǔ xī běi bǎi shí lǐ. dōng: jiǔ fēng shān. dōng nán: lóng pán shān. xī běi: luó shuǐ zì ān píng rù, yòu shòu wǔ qiáo shuǐ, dōng nán rù chóng shàn. duō liè shuǐ yì zì ān píng rù, dōng nán liú rù shàng lóng. ān píng tǔ zhōu fǔ xī běi bǎi sān shí qī lǐ. nán: huì xiān yán, xī nán: xīng shān. luó shuǐ zì xià léi rù, dōng nán jīng zhōu shǔ běi, zuǒ jiè chóng shàn sī chéng jìng, rù tài píng. duō liè shuǐ zì yuè nán liú rù, jīng yán kūn shān nán lù, yòu dōng nán yì rù tài píng. wǔ qiáo shuǐ chū zhōu xī běi yào cūn ài, dōng nán liú, jīng wǔ qiáo, zhì tài píng tǔ zhōu, zhù luó shuǐ. wàn chéng tǔ zhōu fǔ dōng běi èr bǎi wǔ shí lǐ. dōng běi: jīn tóng shān. xī běi: lián huā shān. xī nán: yún mén zǐ dòng. lǜ jiàng shuǐ yī yuē yù dài shuǐ, chū zhōu xī nán yù píng shān, jīng zhōu shǔ nán, dōng běi rù lóng ān, zhù yòu jiāng. míng yíng tǔ zhōu fǔ xī běi bǎi qī shí lǐ. nán: bā huái shān. dōng běi: guān yīn yán, jiàn shuǐ chū yān, xī lái yī jiàn shuǐ, zhì zhōu shǔ nán hé liú, yuē míng yíng shuǐ, xī nán jīng yǎng lì rù lóng yīng, zhù tōng lì jiāng. quán míng tǔ zhōu fǔ xī běi bǎi liù shí lǐ. běi: zhōu wàng shān. xī běi: měng shān. tōng lì jiāng zì lóng yīng dōng nán liú, zhì xiān qiáo rù jìng, yòu dōng nán jīng zhōu shǔ xī, hé bù xiǎn shuǐ, qū xī nán, fù rù lóng yīng. lóng yīng tǔ zhōu fǔ xī běi èr bǎi lǐ. běi: bǐ jià shān. xī nán: tōng shān. tōng lì jiāng zì dōu kāng dōng liú rù zhōu, xī běi, zuǒ shòu níng xū shuǐ, dōng nán liú, qū xī nán, jīng quán míng jìng, fù zhé rù zhōu, zhōu shǔ qián zhū shuǐ hé nóng míng shuǐ dōng liú zhù zhī, yòu dōng nán, nà míng yíng shuǐ, rù yǎng lì. jié lún tǔ zhōu fǔ xī běi èr bǎi sān shí lǐ. dōng: gāo zhì shān. dōng běi: yáng guǒ lǐng. xī běi: dòu móu shān. bù lìn shuǐ chū shān jiàn zhōng, liú rào zhōu qián, nán yǒu bù bì shuǐ zì dōu jié lái, yàn shuǐ shàng liú yě. jié ān tǔ zhōu fǔ xī běi èr bǎi èr shí lǐ. dōng: mǎ ān shān. nán: kū jǐng shān. běi: fēi shǔ shān. xī nán yǒu yàn shuǐ, jí jiàn shuǐ yě, chū dōu jié shān jiàn zhōng, liú rù jìng, fú ér fù chū, tǔ rén yàn shuǐ guàn tián, yuē yàn shuǐ. zhèn yuǎn tǔ zhōu fǔ xī běi sān bǎi shí lǐ. nán: bǐ jià shān. xī: tiān mǎ shān. běi: yáng shān. xī běi: bù yāo yán. mó shuǐ chū dōng nán, rù jié ān. dōu jié tǔ zhōu fǔ dōng běi sān bǎi liù shí lǐ. běi: qīng yún shān. nán: guān yīn shān. xī: yáng guǒ lǐng, pèi shuǐ chū yān, qū zhé dōng běi liú, shòu èr xiǎo shuǐ, dōng nán jīng zhōu shǔ běi yuē lǜ shuǐ jiāng, dōng rù lóng ān. bù bì shuǐ yī yuē jiàn shuǐ, xī nán liú jīng jié lún, zhì jié ān nán wèi yàn shuǐ. sī líng tǔ zhōu fǔ xī nán èr bǎi sì shí lǐ. míng, sī líng zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, wèi tǔ zhōu lái shǔ. dōng: tiān mǎ shān. dōng běi: dōng líng shān. nán: jiǎo yìng shān, jiǎo yìng shuǐ suǒ chū, dōng liú, yòu shòu bǎn bāng ài jiào huāng ài èr shuǐ, yòu dōng běi, zhé xī, jīng dōng líng shān nán lù, yòu xī nán, jīng zhōu shǔ nán, rù yuè nán. tǔ jiāng zhōu fǔ nán èr shí wǔ lǐ. míng, jiāng zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, wèi tǔ zhōu lái shǔ. nán: bō yán shān. zhōu dōng: guà bǎng shān. dōng nán: róng shù lǐng. lì jiāng zì shàng lóng liú jīng zhōu xī běi, zuǒ jiè chóng shàn jìng, dōng běi liú, qū dōng nán, rù zuǒ zhōu xīn níng jiè. tǔ sī zhōu fǔ nán bǎi èr lǐ. míng, sī míng fǔ, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, wèi tǔ fǔ lái shǔ. yōng zhèng shí nián gǎi tǔ zhōu, gēng míng, yí zhì bó jiāng shào. xī: fēi xiān yán, xī nán: mó tiān lǐng. dōng nán: pài qiān shān. míng jiāng zì qiān lóng dòng rù, jīng zhōu shǔ běi, yòu xī rù níng míng. dōng yǒu hǎi yuān xū xùn. yì yī: míng jiāng. xià shí xī tǔ zhōu fǔ xī nán bǎi liù shí lǐ, míng shǔ sī míng fǔ. shùn zhì chū lái shǔ, guī níng míng zhōu jiān xiá. xuān tǒng èr nián, gǎi guī píng xiáng tīng. xī běi: bái lè shān. xī: dú shān. dōng yǒu yī shuǐ liú hé jiāo zhǐ hé, dōng běi zhù míng jiāng. shàng xià dòng tǔ zhōu fǔ xī èr bǎi èr shí lǐ. nán: hú shān. běi: bā kǔn shān. xī nán: bā fēng shān. lóng jiāng běi yuán zì yuè nán rù lóng zhōu xī běi xiá jìng, dōng nán liú, jīng zhōu shǔ běi, bù jú ài shuǐ hé pǒu huā ài shuǐ, dōng liú zhì zhōu nán zhù zhī, dōng rù lóng zhōu. yǒu lóng zhōu yíng fēn fáng xùn. luó bái tǔ xiàn fǔ dōng nán wǔ shí lǐ. míng shǔ jiāng zhōu. shùn zhì chū lái shǔ. dōng nán: lóng dòng shān. xī nán: luó gāo shān. běi: dú lóng shān. lǒng shuǐ chū, xī běi rù jiāng zhōu. luó yáng tǔ xiàn fǔ dōng běi èr bǎi lǐ. dōng: qīng lóng shān. xī běi: bái hǔ shān, yī yuē bái miàn shān. lǜ wèng shuǐ zì yǒng kāng liú jīng xiàn shǔ xī nán, yòu dōng nán, shā fáng xū shuǐ hé yī shuǐ dōng liú zhù zhī, rù xīn níng. shàng lóng tǔ sī fǔ xī bǎi bā shí lǐ. míng, lóng zhōu dì. yōng zhèng sān nián xī zhì. xī běi: wǔ dé shān. běi: gǔ zèng shān, gǔ zèng quán chū yān, nán liú jīng sī shǔ, xī rù lóng zhōu. lóng jiāng zì lóng zhōu rù sī nán, dōng běi zhì sān jiāng kǒu huì míng jiāng. qū dōng nán liú, hé luó shuǐ, rù chóng shàn. duō liè shuǐ zì tài píng rù sī dōng běi, yì dōng nán rù chóng shàn, zhù luó shuǐ.
太平府:沖,難。太平思順道治所。新太協左營駐防副將駐。明洪武二年為府,領州十七,縣三。順治初,因明舊。雍正三年,置上龍、下龍二土司。七年,廢下龍司,置龍州廳。十年,改思明土府為土思州,並所屬下石西土州來屬。十一年,改思明州為寧明州,置明江廳,兼管上石土州事,降直隸江州為土州,及所屬羅白縣為土縣,又降思陵、憑祥二直隸為土州,並來屬,省思城土州入崇善縣。光緒十三年,上思州來屬。十八年,升上思州為直隸廳。宣統二年,憑祥土司改流官,置憑祥廳。舊隸左江道。光緒十三年,改隸太平思順道。提督駐龍州,督辦邊防。光緒十二年由柳州移駐。二十九年,改置督辦邊防大臣。三十一年廢。以太平思順道辦理邊防事務。自光緒十一年越南淪陷,法人逼處西南一隅,與越南諒山、高平、宣光等省接壤;邊防處處險要。分三路:自鎮南關口及關以內憑祥廳所轄各關前隘為中路;關以東,自明江廳寧明州暨下石西、思陵土州,至土思州屬派遷山止,所轄各隘為東路;關以西,自龍州、歸順州即下凍、下雷土州,至鎮邊縣屬各達村岩峒橋頭止,所轄各隘為西路。沿邊千八百九十四里,隘卡百五十有六,有防兵二十五營,分紥沿邊對汛及各炮台。東北距省治千二百八十里。廣五百七十里,袤六百六里。北極高二十二度二十五分。京師偏西八度五十分。領廳二,州四,縣一,土州十六,土縣二,土司一。崇善沖,難。倚。明府治,又思城州地。順治初因之。雍正十一年省思城土州入,以縣丞分駐。北:青連。東:將軍。東南:銀山。西北:翠微、馬鞍山。西南:麗江自上龍流經縣西南,左受邏水,東北流,繞治西、南、東三面,納邏水,舊名歸順河,一曰舊縣江,自安平南流,通利江自養利來注之,又經太平流入縣西北,右受多烈水,注麗江。東北有崩坎汛。有馱盧巡司。左州沖。府東北九十五里。南:天燈。東:雲岩。西北:金山。西南:華父山。麗江自崇善緣界,經崇善馱盧司,左受橋龍江,東北入新寧。新大協左營分防汛駐城。驛一:馱林。養利州難。府西北百四十里。東:武陽山。南:無懷。西:印山。西北:通利江自龍英緣界,東南流入州,西經響水橋,大嶺墟水東北來,至迎恩橋注之,南入崇善。新太協左營分防汛駐城。永康州難。府東北百八十里。明萬曆二十八年昇州,省思同州入,與陀陵縣並屬府。順治初因之。康熙三十八年,陀陵縣併入州。南:鳳凰山。西南:天馬山。西:吞臼、星游、月獅、連吸諸嶺。西北:淥倥山,淥倥江所出,一曰綠瓮江,屈曲東南流,經治西南,淥零水東流注之,東南入羅陽。新太協左營分防汛駐城。寧明州沖,難。府西南百二十里。明,思明州。順治初為土州。康熙五十八年改流官。雍正五年罷知州,以思明府同知兼管州事。十一年,以思明四寨、六團改置寧明州。乾隆元年移治思明土府舊城。東北:風門嶺。西北:龍勝山。西南:伏波山。明江自土思州入,西流,經明江廳西南,交趾河自越南來,左合下石州水注之,西北經治北,曲流三十餘里,入上龍土司會龍江。馗纛營駐防風門嶺。西南羅隘有汛。明江廳沖,難。府西南百十里。明,思明府又上石西州地。順治初為思明土府同知。雍正十一年改為明江理土督捕同知、兼管上石西州事,駐思明土府舊城。北:珠峽。西南:伏波。東北:風門嶺。東南:白馬山。明江自土思州入,屈西,逕明江廳至城東,又西北逕那關山,入上龍。馗纛營分防汛駐城。龍州廳沖,難。府西百八十里。明,龍州,直隸布政司。順治初來屬。雍正三年罷州,析其地為上龍司、下龍司,置土巡檢。七年廢下龍司,移太平府通判駐劄。乾隆五十六年改同知。東:獨山。北:軍山。西南:秀嶺。龍江有南北二源:北源曰平定溪,自越南流入廳西北水口關,東南流,經上下凍土州,至治西南,會南源;南源曰豈宜溪,自越南流經廳西南平南關,界憑祥北境,屈東北至治西南,與北源合,東流曰龍江,入上龍。光緒十三年,提督來駐。二十九年,督辦邊防大臣駐。尋廢,提督移駐南寧。有提標中營、龍州城守營駐防。西北:水口關、斗奧隘有汛。龍州關。商埠,光緒十三年法越商務條約開。有東西關炮台。有鐵路。憑祥廳府西南二百三十里。明成化十八年昇州,直隸布政司。順治初,為土州來屬。宣統二年改流官,置撫民同知,並明江同知兼攝之。舊上石土州入焉,併兼轄承審下石土州,仍舊治。東:白石山。南:叫谷山、馬鞍山。龍江南源界廳北境,憑祥水自治南合澗水北流注之,東南入龍州。西南:鎮南關,一曰界首關,越南入境第一門戶也。有左右輔山炮台。東受降城、北平南關、南由隘南關、西南咘沙卡有汛。太平土州府西北百十里。東:九峰山。東南:龍蟠山。西北:邏水自安平入,右受五橋水,東南入崇善。多烈水亦自安平入,東南流入上龍。安平土州府西北百三十七里。南:會仙岩,西南:星山。邏水自下雷入,東南經州署北,左界崇善、思城境,入太平。多烈水自越南流入,經岩崑山南麓,又東南亦入太平。五橋水出州西北要村隘,東南流,經五橋,至太平土州,注邏水。萬承土州府東北二百五十里。東北:金童山。西北:蓮花山。西南:雲門、紫洞。綠降水一曰玉帶水,出州西南玉屏山,經州署南,東北入隆安,注右江。茗盈土州府西北百七十里。南:岜懷山。東北:觀音岩,澗水出焉,西來一澗水,至州署南合流,曰茗盈水,西南經養利入龍英,注通利江。全茗土州府西北百六十里。北:州望山。西北:猛山。通利江自龍英東南流,至仙橋入境,又東南經州署西,合布顯水,屈西南,復入龍英。龍英土州府西北二百里。北:筆架山。西南:通山。通利江自都康東流入州,西北,左受寧墟水,東南流,屈西南,經全茗境,復折入州,州署前諸水合穠茗水東流注之,又東南,納茗盈水,入養利。結倫土州府西北二百三十里。東:高峙山。東北:陽果嶺。西北:斗牟山。咘吝水出山澗中,流繞州前,南有咘畢水自都結來,堰水上流也。結安土州府西北二百二十里。東:馬鞍山。南:窟井山。北:飛鼠山。西南有堰水,即澗水也,出都結山澗中,流入境,伏而復出,土人堰水灌田,曰堰水。鎮遠土州府西北三百十里。南:筆架山。西:天馬山。北:揚山。西北:布腰岩。磨水出東南,入結安。都結土州府東北三百六十里。北:青雲山。南:觀音山。西:陽果嶺,沛水出焉,曲折東北流,受二小水,東南經州署北曰綠水江,東入隆安。咘畢水一曰澗水,西南流;經結倫,至結安南為堰水。思陵土州府西南二百四十里。明,思陵州,直隸布政司。順治初,為土州來屬。東:天馬山。東北:東陵山。南:角硬山,角硬水所出,東流,右受板邦隘、叫荒隘二水,又東北,折西,經東陵山南麓,又西南,經州署南,入越南。土江州府南二十五里。明,江州,直隸布政司。順治初,為土州來屬。南:波岩山。州東:掛榜山。東南:榕樹嶺。麗江自上龍流經州西北,左界崇善境,東北流,屈東南,入左州、新寧界。土思州府南百二里。明,思明府,直隸布政司。順治初,為土府來屬。雍正十年改土州,更名,移治伯江哨。西:飛仙岩,西南:摩天嶺。東南:派遷山。明江自遷隆峒入,經州署北,又西入寧明。東有海淵墟汛。驛一:明江。下石西土州府西南百六十里,明屬思明府。順治初來屬,歸寧明州兼轄。宣統二年,改歸憑祥廳。西北:白樂山。西:獨山。東有一水流合交趾河,東北註明江。上下凍土州府西二百二十里。南:湖山。北:岜梱山。西南:八峰山。龍江北源自越南入龍州西北轄境,東南流,經州署北,咘局隘水合咅花隘水,東流至州南注之,東入龍州。有龍州營分防汛。羅白土縣府東南五十里。明屬江州。順治初來屬。東南:龍洞山。西南:羅高山。北:獨龍山。隴水出,西北入江州。羅陽土縣府東北二百里。東:青龍山。西北:白虎山,一曰白面山。綠瓮水自永康流經縣署西南,又東南,沙房墟水合一水東流注之,入新寧。上龍土司府西百八十里。明,龍州地。雍正三年析置。西北:武德山。北:古甑山,古甑泉出焉,南流經司署,西入龍州。龍江自龍州入司南,東北至三江口會明江。屈東南流,合邏水,入崇善。多烈水自太平入司東北,亦東南入崇善,注邏水。
shàng sī zhí lì tīng yào. lì zuǒ jiāng dào. tí biāo shàng sī yíng zhù fáng. míng, shàng sī zhōu, shǔ nán níng fǔ. shùn zhì chū, yīn míng jiù. guāng xù shí sān nián, gǎi shǔ tài píng fǔ. shí bā nián, shēng wèi zhí lì tīng, yǐ nán níng fǔ shǔ zhī qiān lóng tǔ sī lì zhī. dōng běi jù shěng zhì qiān èr bǎi bā shí lǐ. guǎng bǎi èr shí wǔ lǐ, mào qī shí sān lǐ. běi jí gāo èr shí èr dù shí yī fēn. jīng shī piān xī bā dù shí sān fēn. lǐng tǔ sī yī. tīng běi: wàng zhōu shān. xī nán: yíng pán shān. shí wàn dà shān huán liè tīng dōng nán xī sān miàn, yán mào bǎi yú lǐ, jiē guǎng dōng qīn zhōu qì yuè nán lù zhōu jiè, yóu fěi chū méi suǒ yě. yán shān yǒu bā ài. míng jiāng chū tīng xī nán shí wàn shān zhōng, dōng běi liú liù shí yú lǐ, qū xī běi, jīng zhì nán, yòu xī nán, píng nòng ài píng zhài ài èr shuǐ hé huì qiān lóng dòng bǎn méng ài shuǐ běi liú zhù zhī, xī běi rù qiān lóng. qiān lóng dòng tǔ sī tīng xī qī shí lǐ. míng tǔ xún jiǎn sī, shǔ shàng sī zhōu. shùn zhì chū yīn zhī, yǔ shàng sī bìng shǔ nán níng fǔ. guāng xù shí bā nián lái shǔ. běi: fēn jiè lǐng. dōng nán: nà mǎ. míng jiāng zì tīng rù, xī běi jìng chéng dōng, qū xī nán rù tǔ sī zhōu.
上思直隸廳要。隸左江道。提標上思營駐防。明,上思州,屬南寧府。順治初,因明舊。光緒十三年,改屬太平府。十八年,升為直隸廳,以南寧府屬之遷隆土司隸之。東北距省治千二百八十里。廣百二十五里,袤七十三里。北極高二十二度十一分。京師偏西八度十三分。領土司一。廳北:望州山。西南:營盤山。十萬大山環列廳東、南、西三面,延袤百餘里,接廣東欽州訖越南祿州界,游匪出沒所也。沿山有八隘。明江出廳西南十萬山中,東北流六十餘里,屈西北,經治南,又西南,平弄隘、平寨隘二水合會遷隆峒、板蒙隘水北流注之,西北入遷隆。遷隆峒土司廳西七十里。明土巡檢司,屬上思州。順治初因之,與上思並屬南寧府。光緒十八年來屬。北:分界嶺。東南:那馬。明江自廳入,西北逕城東,屈西南入土思州。
zhèn ān fǔ nán. lì zuǒ jiāng dào. míng hóng wǔ èr nián wèi fǔ. shùn zhì chū, wèi tǔ fǔ, lì sī ēn fǔ. kāng xī èr nián, gǎi shè liú guān tōng pàn. yōng zhèng qī nián, shēng wèi fǔ, lì yòu jiāng dào, yǐ xiàng wǔ dū kāng shàng yìng sān tǔ zhōu lì zhī, guī shùn zhōu gǎi liú lái shǔ. shí nián, sī ēn fǔ shǔ zhī fèng yì tǔ zhōu, gǎi shè liú guān zhōu pàn, yòu nán níng fǔ shǔ zhī xià léi tǔ zhōu bìng lái shǔ. gǎi lì zuǒ jiāng dào. qián lóng sān nián, zhì tiān bǎo xiàn wèi fǔ zhì. sān shí yī nián, zhì xiǎo zhèn ān tīng. guāng xù yuán nián, shēng fèng yì wèi zhōu. shí èr nián, shēng guī shùn zhōu wèi zhí lì zhōu, gǎi xiǎo zhèn ān tīng wèi zhèn biān xiàn, bìng xià léi tǔ zhōu wǎng shǔ zhī. dōng běi jù shěng zhì qiān liù bǎi bā shí wǔ lǐ. guǎng bǎi sān shí lǐ, mào bǎi liù shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù shí jiǔ fēn. jīng shī piān xī jiǔ dù sì shí sān fēn. lǐng zhōu yī, xiàn yī, tǔ zhōu sān. tiān bǎo nán. yǐ. míng, zhèn ān fǔ dì. qián lóng sān nián zhì. běi: tiān bǎo shān, dōng běi: fú sū shān. xī: jiàn shān. guī shùn jiāng yī yuē hóng yǎn jiāng, zì guī shùn rù xiàn xī, fú liú, zhì jiàn shān qián fù chū, dōng liú jīng zhì nán, yòu shòu tuó mìng jiāng, tiān bǎo quán zì běi lái zhù, yòu dōng, zuǒ shòu bù lái hé, yòu shòu guī shùn zhī wǔ píng hé, dōng běi rù fèng yì. zhèn ān xié yòu yíng fēn fáng xùn zhù chéng. fèng yì zhōu chōng. fǔ dōng běi èr bǎi shí lǐ. míng hóng wǔ èr shí bā nián gǎi wèi, xún fù wèi zhōu, zhí lì bù zhèng sī. jiā jìng zhōng, gǎi shǔ sī ēn fǔ. shùn zhì chū wèi tǔ zhōu. yōng zhèng shí nián gǎi zhǎng yìn zhōu pàn lái shǔ. guāng xù yuán nián shēng wèi zhōu. dōng běi: shī zi shān. dōng nán: sān qí shān. xī: dà xiǎo lián huā shān, yǒu lián huā guān. yòu jiāng zì bǎi sè nán liú rù zhōu, xī běi zhé dōng, jīng zhì běi. yòu dōng běi, shí yín sāng hé zì bǎi sè lái, lóng xī zì ēn lóng lái, nán liú zhù zhī. dōng nán liú, yòu shòu guī shùn jiāng, zuǒ jiè ēn lóng rù shàng lín. zhèn ān xié zuǒ yíng fēn fáng xùn zhù chéng. xī nán: gǔ méi xū xùn. dōng nán: zuò dēng xū xún sī. xiàng wǔ tǔ zhōu fǔ dōng nán bǎi liù shí lǐ. míng chū shǔ tián zhōu fǔ, xún fèi. jiàn wén zhōng fù zhì, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, lì sī ēn fǔ. yōng zhèng qī nián lái shǔ. dōng nán: tiān tāi. dōng běi: xiàng yáng shān, shān shàng yǒu guān. xī běi: shàng hàn shān, xià yǒu shàng hàn xī, chū tiān bǎo shān zhōng, dōng běi liú, rù fèng yì. kū róng jiāng yī yuē dà nǎi xī, chū shàng yìng zhōu shān zhōng, dōng běi qǔ liú hé láo xī, jīng zhōu shǔ xī běi, yòu dōng běi rù shàng lín. yǒu zhèn ān xié yòu yíng fēn fáng xùn. dōu kāng tǔ zhōu fǔ dōng nán bǎi jiǔ shí lǐ. míng chū méi yú yí liáo, jiàn wén chū fù zhì, zhí lì bù zhèng sī. kāng xī sān nián, gǎi lì sī ēn fǔ. yōng zhèng qī nián lái shǔ. dōng: chóng shān. běi: yìng xiù. nán: cuì píng shān. tōng lì jiāng zì shàng yìng zhōu rù, dōng liú, jīng zhōu shǔ nán, zuǒ shòu bā yíng shuǐ, rù lóng yīng. shàng yìng tǔ zhōu fǔ dōng nán bǎi bā shí wǔ lǐ. míng chū fèi wèi dòng. wàn lì zhōng fù zhì, lì sī ēn fǔ. shùn zhì chū yīn zhī. yōng zhèng qī nián lái shǔ. nán: jǐn píng shān. xī: qīn xiù shān. xī nán: bā zì pǒu. tōng lì jiāng shàng yuán wèi xiù quán, chū zhōu xī běi shān zhōng, dōng nán liú, jīng zhōu shǔ nán, zhì xiān qiáo rù dōu kāng.
鎮安府難。隸左江道。明洪武二年為府。順治初,為土府,隸思恩府。康熙二年,改設流官通判。雍正七年,升為府,隸右江道,以向武、都康、上映三土州隸之,歸順州改流來屬。十年,思恩府屬之奉議土州,改設流官州判,又南寧府屬之下雷土州並來屬。改隸左江道。乾隆三年,置天保縣為府治。三十一年,置小鎮安廳。光緒元年,升奉議為州。十二年,升歸順州為直隸州,改小鎮安廳為鎮邊縣,並下雷土州往屬之。東北距省治千六百八十五里。廣百三十里,袤百六十里。北極高二十三度十九分。京師偏西九度四十三分。領州一,縣一,土州三。天保難。倚。明,鎮安府地。乾隆三年置。北:天保山,東北:扶蘇山。西:鑒山。歸順江一曰浤渰江,自歸順入縣西,伏流,至鑒山前復出,東流經治南,右受馱命江,天保泉自北來注,又東,左受咘來河,右受歸順之武平河,東北入奉議。鎮安協右營分防汛駐城。奉議州沖。府東北二百十里。明洪武二十八年改衛,尋復為州,直隸布政司。嘉靖中,改屬思恩府。順治初為土州。雍正十年改掌印州判來屬。光緒元年升為州。東北:獅子山。東南:三齊山。西:大小蓮花山,有蓮花關。右江自百色南流入州,西北折東,經治北。又東北,〈石寅〉桑河自百色來,隆溪自恩隆來,南流注之。東南流,右受歸順江,左界恩隆入上林。鎮安協左營分防汛駐城。西南:古眉墟汛。東南:作登墟巡司。向武土州府東南百六十里。明初屬田州府,尋廢。建文中復置,直隸布政司。順治初,隸思恩府。雍正七年來屬。東南:天台。東北:向陽山,山上有關。西北:上旱山,下有上旱溪,出天保山中,東北流,入奉議。枯榕江一曰大乃溪,出上映州山中,東北曲流合勞溪,經州署西北,又東北入上林。有鎮安協右營分防汛。都康土州府東南百九十里。明初沒於夷僚,建文初復置,直隸布政司。康熙三年,改隸思恩府。雍正七年來屬。東:崇山。北:映秀。南:翠屏山。通利江自上映州入,東流,經州署南,左受岜營水,入龍英。上映土州府東南百八十五里。明初廢為峒。萬曆中復置,隸思恩府。順治初因之。雍正七年來屬。南:錦屏山。西:嶔岫山。西南:八字咅。通利江上源為秀泉,出州西北山中,東南流,經州署南,至仙橋入都康。
guī shùn zhí lì zhōu fán, nán. lì tài píng sī shùn dào. zhèn ān xié zuǒ yíng zhù fáng fù jiāng zhù. míng, guī shùn zhōu, zhí lì bù zhèng sī. shùn zhì chū, wèi tǔ zhōu, lì sī ēn fǔ. yōng zhèng qī nián, gǎi liú guān, lì zhèn ān fǔ. qián lóng shí èr nián, shěng hú rùn zhài tǔ xún jiǎn sī rù yān. guāng xù shí èr nián, shēng wèi zhí lì zhōu, lì tài píng sī shùn dào, gǎi zhèn ān fǔ shǔ zhī xiǎo zhèn ān tīng wèi zhèn biān xiàn, jí xià léi tǔ zhōu lái shǔ. dōng běi jù shěng zhì qiān bā bǎi liù shí lǐ. guǎng èr bǎi èr shí lǐ, mào bǎi liù shí lǐ. běi jí gāo èr shí sān dù liù fēn. jīng shī piān xī jiǔ dù wǔ shí sì fēn. lǐng xiàn yī, tǔ zhōu yī. nán: shī zi. xī: lǐng wèi. xī nán: jiào é shān. xī běi: sān tái zhào yáng shān. lóng tán shuǐ chū chéng dōng běi lǐ xǔ, nán liú jīng zhì dōng, nóng lí shuǐ chū zhōu xī běi, dōng nán liú zhù zhī, rù yuè nán. nóng nà shuǐ chū zhōu xī, yì dōng nán rù yuè nán. guī shùn jiāng chū xī běi duān léi xū, wǔ píng hé chū dōng běi xiǎo lóng tán, bìng dōng liú rù tiān bǎo. luó shuǐ chū zhōu dōng, dōng nán liú, zuǒ shòu lì pǒu shuǐ, rù xià léi. xī: róng láo xū. nán: lǒng bāng rén zhuāng pín dòng gè ài yǒu xùn. dōng nán: hú rùn zhài xún sī. zhèn biān fán, nán. zhōu xī běi èr bǎi sān shí lǐ. míng yǒng lè zhōng fēn zhì zhèn ān tǔ zhōu, shǔ sī ēn fǔ, xún fèi. qián lóng bā nián shè tǔ xún jiǎn. sān shí yī nián gǎi liú guān. tōng pàn zhù xiá yuē xiǎo zhèn ān tīng, guāng xù shí èr nián gǎi zhì xiàn, gēng míng lái shǔ. běi: gǎn tuó yán. yòu běi: mò shān, yǒu shuǐ xī běi liú, rù yún nán tǔ fù. láo shān, láo shuǐ suǒ chū, xī běi liú, jīng zhì xī, hé dà kuí shuǐ nòng nèi shuǐ, zhé dōng běi, fú liú fù chū, yì rù tǔ fù. dé wō shuǐ chū xiàn nán, dōng nán liú, jīng bǎi hé xū. zhé xī nán, gǒu huá shuǐ pō yá shuǐ bǎi dōu shuǐ bìng chū xiàn xī nán, hé liú zhù zhī, rù yuè nán. nà mó shuǐ zì yuè nán rù zhōu xī nán biān jìng, hé pō chóu shuǐ, fù xī rù yuè nán. zhèn ān xié yòu yíng zhù fáng. xià léi tǔ zhōu fǔ dōng nán èr bǎi èr shí lǐ. běn xià léi dòng. míng wàn lì shí bā nián, shēng wèi zhōu, shǔ nán níng fǔ. shùn zhì chū, yīn zhī wèi tǔ zhōu. yōng zhèng shí nián, shǔ zhèn ān fǔ. guāng xù shí èr nián lái shǔ. běi: tiān guān shān. nán: dì zhóu shān. yòu nán: shén nóng shān. luó shuǐ yī yuē xī běi hé, zì guī shùn rù zhōu xī běi, běi hé zì xiàng wǔ lái, fú liú fù chū, xī nán liú zhù zhī, jīng shǔ dōng, yòu dōng nán, xī nán hé zì yuè nán yuán jiè dōng liú zhù zhī, rù ān píng. yǒu zhèn ān yíng fēn fáng xùn.
歸順直隸州繁,難。隸太平思順道。鎮安協左營駐防副將駐。明,歸順州,直隸布政司。順治初,為土州,隸思恩府。雍正七年,改流官,隸鎮安府。乾隆十二年,省湖潤寨土巡檢司入焉。光緒十二年,升為直隸州,隸太平思順道,改鎮安府屬之小鎮安廳為鎮邊縣,及下雷土州來屬。東北距省治千八百六十里。廣二百二十里,袤百六十里。北極高二十三度六分。京師偏西九度五十四分。領縣一,土州一。南:獅子。西:嶺衛。西南:叫鵝山。西北:三台、照陽山。龍潭水出城東北里許,南流經治東,穠黎水出州西北,東南流注之,入越南。穠那水出州西,亦東南入越南。歸順江出西北耑雷墟,武平河出東北小龍潭,並東流入天保。邏水出州東,東南流,左受立咅水,入下雷。西:榮勞墟。南:隴邦、壬莊、頻峒各隘有汛。東南:湖潤寨巡司。鎮邊繁,難。州西北二百三十里。明永樂中分置鎮安土州,屬思恩府,尋廢。乾隆八年設土巡檢。三十一年改流官。通判駐轄曰小鎮安廳,光緒十二年改置縣,更名來屬。北:感馱岩。又北:末山,有水西北流,入雲南土富。勞山,勞水所出,西北流,經治西,合大魁水、弄內水,折東北,伏流復出,亦入土富。德窩水出縣南,東南流,經百合墟。折西南,苟華水、坡芽水、百都水並出縣西南,合流注之,入越南。那摩水自越南入州西南邊境,合坡酬水,復西入越南。鎮安協右營駐防。下雷土州府東南二百二十里。本下雷峒。明萬曆十八年,升為州,屬南寧府。順治初,因之為土州。雍正十年,屬鎮安府。光緒十二年來屬。北:天關山。南:地軸山。又南:神農山。邏水一曰西北河,自歸順入州西北,北河自向武來,伏流復出,西南流注之,經署東,又東南,西南河自越南緣界東流注之,入安平。有鎮安營分防汛。