strong jiāo tōng èr strong
交通二
lún chuán
△轮船
zì xī rén lún chuán zhī zhì xìng, yǒu bīng lún, yǒu shāng lún. qí shǐ jǐn wǎng lái dōng xī yáng gè guó kǒu àn ér yǐ. zhōng guó zì kāi bù tōng shāng ér hòu, yǔ yīng jí lì dìng jiāng níng tiáo yuē, ér wài lún de xíng shǐ hǎi shàng yǐ. xù yǔ dìng tiān jīn tiáo yuē, ér wài lún de xíng shǐ cháng jiāng yǐ. shāng lǚ lè qí lì biàn, qū zhī ruò wù. yú shí nèi jiāng wài hǎi zhī lì jǐn wèi suǒ zhàn.
自西人轮船之制兴,有兵轮,有商轮。其始仅往来东西洋各国口岸而已。中国自开埠通商而后,与英吉利订江宁条约,而外轮得行驶海上矣。续与订天津条约,而外轮得行驶长江矣。商旅乐其利便,趋之若鹜。於时内江外海之利尽为所占。
tóng zhì shí yī nián, zhí lì zǒng dū lǐ hóng zhāng jiàn yì shè lún chuán zhāo shāng jú, lùn zhě wèi fáng hé chuán shēng jì. hóng zhāng wèi dāng xián fēng jiān hé chuán sān qiān yú sōu, jīn jǐn cún sì bǎi sōu. jí jīn bù tú, jiāng lì quán jǐn shī. qǐng pò qún yì lì xíng zhī. shí sān nián, hóng zhāng yòu shū yán:" tóng zhì jiān zēng guó fān dīng rì chāng zài jiāng sū dū fǔ rèn, dié jù dào yuán xǔ dào shēn tóng zhī róng hóng chuàng yì huá shāng zào chuán zhāng chéng, fēn yùn cáo mǐ, jiān lǎn kè huò. céng jīng jì qǐng zǒng lǐ yá men hé zhǔn, chì yóu jiāng hǎi guān dào xiǎo yù gè kǒu shāng rén shì bàn. rì jiǔ yīn xún, wèi yǒu chéng jú. tóng zhì qī nián, jǐn jiè yòng jiā bǎn chuán yùn mǐ yī cì, xuán yòu zhōng zhǐ. běn nián xià jiān, chén yú yàn shōu hǎi yùn zhī xiá, zūn zhào zǒng lǐ yá men hán shì, shāng lìng zhè jú zǒng bàn hǎi yùn wěi yuán zhī fǔ zhū qí áng zhuó nǐ lún chuán zhāng chéng. sì yǐ xiàn zài guān zào lún chuán nèi bìng wú shāng chuán kě lǐng, gè shěng zài hù yīn shāng, huò zì zhì lún chuán xíng shǐ gè bù, huò xié zī běn yī fù xī shāng zhī jí. ruò zhōng guó zì lì zhāo shāng jú, zé gè shāng suǒ yǒu lún chuán gǔ běn bì jiàn guī guān jú, shì zú shùn shāng qíng ér qiáng guó tǐ. nǐ qǐng xiān xíng shì bàn zhāo shāng, wèi guān shāng jiā qià dì bù. qí shāng chuán zào chéng, jí kě suí shí tiān bǔ, tuī guǎng tōng xíng. yòu hǎi yùn mǐ shí, běn jiè jiāng zhè shā níng chuán bù fū, yīng qǐng yǐ shāng chuán fēn yùn, yǐ bǔ shā níng zhī bù zú. jiāng lái mǐ shù yù zēng, kě wú quē chuán zhī huàn. qǐng zhào hù bù hé zhǔn liàn xiǎng zhì qián jiè gěi sū zhè diǎn zhāng, zhǔn shāng děng jiè lǐng èr shí wàn mín, yǐ zuò shè jú shāng běn, réng yù jiǎo xī qián zhù zhèn. suǒ yǒu yíng kuī, quán guī shāng rèn, yǔ guān wú shè. dāng lìng zhū qí áng huí hù shè jú zhāo shāng. shāng rén zhēng xiān rù gǔ, xiàn yǐ gòu jí jiān jié lún chuán sān sōu. jīng chén zī shāng zhè jiāng dū fǔ chén chì bō míng nián cáo mǐ èr shí wàn dàn, yóu zhāo shāng lún chuán yùn jīn, qí shuǐ jiǎo hào mǐ děng xiàng, xī zhào shā níng chuán dìng zhāng. zhì lǎn zài huò wù, bào guān nà shuì, réng zhào xīn guān zhāng chéng, yǐ miǎn jiè kǒu. ruò cóng cǐ lún chuán chàng xíng, shù shǐ wǒ nèi jiāng wài hǎi zhī lì bù zhì wèi yáng rén zhàn jǐn, qí guān yú guó jì mín shēng zhě shí fēi qiǎn xiǎn." shū rù, bào kě.
同治十一年,直隶总督李鸿章建议设轮船招商局,论者谓妨河船生计。鸿章谓当咸丰间河船三千馀艘,今仅存四百艘。及今不图,将利权尽失。请破群议力行之。十三年,鸿章又疏言:“同治间曾国藩、丁日昌在江苏督、抚任,迭据道员许道身、同知容闳创议华商造船章程,分运漕米,兼揽客货。曾经寄请总理衙门核准,饬由江海关道晓谕各口商人试办。日久因循,未有成局。同治七年,仅借用夹板船运米一次,旋又中止。本年夏间,臣於验收海运之暇,遵照总理衙门函示,商令浙局总办海运委员知府朱其昂酌拟轮船章程。嗣以现在官造轮船内并无商船可领,各省在沪殷商,或自置轮船行驶各埠,或挟资本依附西商之籍。若中国自立招商局,则各商所有轮船股本必渐归官局,似足顺商情而强国体。拟请先行试办招商,为官商浃洽地步。俟商船造成,即可随时添补,推广通行。又海运米石,本届江浙沙宁船不敷,应请以商船分运,以补沙宁之不足。将来米数愈增,可无缺船之患。请照户部核准练饷制钱借给苏、浙典章,准商等借领二十万缗,以作设局商本,仍预缴息钱助赈。所有盈亏,全归商认,与官无涉。当令朱其昂回沪设局招商。商人争先入股,现已购集坚捷轮船三艘。经臣咨商浙江督抚臣饬拨明年漕米二十万石,由招商轮船运津,其水脚耗米等项,悉照沙宁船定章。至揽载货物,报关纳税,仍照新关章程,以免藉口。若从此轮船畅行,庶使我内江外海之利不致为洋人占尽,其关於国计民生者实非浅鲜。”疏入,报可。
xiān shì mǐn chǎng zhuān wèi zhì zào bīng lún ér shè. xué shì sòng jìn yán mí kuǎn guò jù, yì qǐng bà zhī. shì xià, hóng zhāng lì chí bù kě. lüè yán:" ōu zhōu zhū guó chuǎng rù zhōng guó biān jiè fù dì, wú bù kuǎn guān ér qiú hù shì. hǎi wài zhī xiǎn, yǒu bīng chuán xún fáng, ér wǒ yǔ bǐ kě gòng fēn zhī. cháng jiāng jí gè hǎi kǒu zhī lì, yǒu lún chuán zhuǎn yùn, ér wǒ yǔ bǐ yì gòng fēn zhī. huò bù zhì ràng yáng rén dú shàn qí lì yǔ xiǎn, ér jìn zhì fǎn kè wéi zhǔ yě." yòu yán:" yán jiāng yán hǎi gè shěng, bù zhǔn lìng xíng gòu gù xī yáng lún chuán. ruò yǒu suǒ xū, lìng qí zì xiàng mǐn hù liǎng chǎng shāng bō dìng zhì. zhì zài huò lún chuán, yǔ bīng chuán guī zhì jiǒng yì. mǐn chǎng xiàn zào zhī chuán, shāng chuán jiē bù hé yòng. zēng guó fān qián chì hù chǎng zào bīng chuán wài, lìng zào shāng chuán sì wǔ sōu. mǐn chǎng shì yì kě jiān zào shāng chuán, yǐ zī huá shāng gù lǐng. xiàn yǔ zēng guó fān chóu yì, zhōng guó yīn shāng měi bù yuán yǔ guān jiāo shè, qiě gè kǒu àn shēng yì yǐ bèi yáng shāng zhàn jǐn. huá shāng lǐng guān chuán, lìng shù yī zhì, yáng rén shì bì xié zhòng zī yǐ qīng duó, zé xū huá shāng zì lì gōng sī, zì jiàn háng zhàn, zì chóu bǎo xiǎn, běn jù yòng fán, chū bàn kǒng yì wú lì kě tú. ruò xíng zhī jì jiǔ, tiān zào yǔ zū lǐng shāo duō, nǎi yǒu lì yì. wén huá shāng yuán lǐng zhě, bì zhǔn qí jiān yùn cáo liáng, fāng yǒu zhuān mén shēng yì, bù zhì wéi yáng shāng pái jǐ. jiāng lái gè chǎng shāng chuán zào yǒu chéng shù, zài qǐng chì xià zǒng lǐ yá men, shāng chì gè shěng chóu bàn." shū shàng, xià suǒ sī yì xíng.
先是闽厂专为制造兵轮而设。学士宋晋言糜款过钜,议请罢之。事下,鸿章力持不可。略言:“欧洲诸国闯入中国边界腹地,无不款关而求互市。海外之险,有兵船巡防,而我与彼可共分之。长江及各海口之利,有轮船转运,而我与彼亦共分之。或不至让洋人独擅其利与险,而浸至反客为主也。”又言:“沿江沿海各省,不准另行购雇西洋轮船。若有所需,令其自向闽、沪两厂商拨订制。至载货轮船,与兵船规制迥异。闽厂现造之船,商船皆不合用。曾国藩前饬沪厂造兵船外,另造商船四五艘。闽厂似亦可间造商船,以资华商雇领。现与曾国藩筹议,中国殷商每不原与官交涉,且各口岸生意已被洋商占尽。华商领官船,另树一帜,洋人势必挟重赀以倾夺,则须华商自立公司,自建行栈,自筹保险,本钜用繁,初办恐亦无利可图。若行之既久,添造与租领稍多,乃有利益。闻华商原领者,必准其兼运漕粮,方有专门生意,不至为洋商排挤。将来各厂商船造有成数,再请敕下总理衙门,商饬各省筹办。”疏上,下所司议行。
shì nián dōng, zhāo shāng jú chéng lì, yǐ zhī fǔ zhū qí áng zhǔ qí shì, dào yuán shèng xuān huái zuǒ zhī. qí áng yǐ dào yuán hú guāng yōng lǐ zhèn yù děng zhāo lái shāng gǔ, rù zī zhě jí wéi yǒng yuè, xuān huái yì yuán yuè rén táng tíng shū xú rùn dǒng jú shì. gòu chuán shè xiè lì bù, cì dì jīng yíng, xī shǔ shāng běn, guī mó cū jù. guāng xù yuán nián, hóng zhāng zòu jiǎng qí áng děng yǒu chà. sān nián, zēng gòu qí chāng chuán jiàn, shǐ jiǎ yòng zhí lì jiāng sū jiāng xī hú běi dōng hǎi guān guān kuǎn bǎi jiǔ shí wàn liǎng yǒu qí. chū nǐ gòu qí chāng lún chuán, xuān huái chí zhī zuì lì, xū yín èr bǎi shù shí wàn liǎng. shāng běn wú jǐ, bù zú yǐ yīng. xuān huái yǐ guó fáng dà jì jiāng hǎi lì yuán zhī shuō, lì chén yú jiāng dū shěn bǎo zhēn. bǎo zhēn wèi suǒ dòng, bō yín bǎi wàn yǐ jì, lùn zhě xián wèi shì jǔ wèi shī jì, zhì yǐ" qí chāng qì chuí bì zhī qiú, dé zhí lìng zhì xīn yī, qī yú shì tǐ" wèi yù. shì hòu mù jí shāng gǔ, yīng zhě liáo liáo, jǐn dé yín sì wàn zhě yǐ cǐ yě. yù shǐ dǒng jùn hàn yán:" zhāo shāng jú měi yuè kuī zhì wǔ liù wàn liǎng. zhì kuī zhī yóu, yīn zhì chuán guò duō, lún chē xíng shǐ, jīng fèi guò jù, bì xū yī chuán dé yī chuán zhī yòng, fāng kě wú yú shé hào. wén shāng jú gè chuán lǎn zài zhī zī, bù fū jīng fèi, chuán duō huò shǎo. kè xià jì wèi néng jù fù wài yáng gè guó, yǐ guǎng shōu mào yì zhī lì, zhī yí liàng wèi biàn zhì, shǐ suǒ chū zhī shù bù zhì fú yú suǒ rù yě." liù nián, jì jiǔ wáng xiān qiān qǐng zhěng dùn zhāo shāng jú wù, yǔ shè xuān huái. shū xià jiāng dū liú kūn yī, yán xuān huái yú gòu qí chāng lún chuán shí, shēng yán yǒu shāng kuǎn bǎi yú wàn, shí wú suǒ yǒu, yǒu yì qī mán, jì huò chóu jīn, qǐng duó xuān huái zhí. fù qǐng yǐ guān kuǎn gài zuò guān gǔ, yǐ qí yíng yú zuò hǎi fáng jīng fèi. shū rù, jūn bù bào.
是年冬,招商局成立,以知府朱其昂主其事,道员盛宣怀佐之。其昂以道员胡光墉、李振玉等招徕商股,入赀者极为踊跃,宣怀亦援粤人唐廷枢、徐润董局事。购船、设械、立埠,次第经营,悉属商本,规模觕具。光绪元年,鸿章奏奖其昂等有差。三年,增购旗昌船舰,始假用直隶、江苏、江西、湖北、东海关官款百九十万两有奇。初拟购旗昌轮船,宣怀持之最力,需银二百数十万两。商本无几,不足以应。宣怀以国防大计、江海利源之说,力陈於江督沈葆桢。葆桢为所动,拨银百万以济,论者咸谓是举为失计,至以“旗昌弃垂敝之裘,得值另制新衣,期於適体”为喻。事后募集商股,应者寥寥,仅得银四万者以此也。御史董俊翰言:“招商局每月亏至五六万两。致亏之由,因置船过多,轮车行驶,经费过钜,必须一船得一船之用,方可无虞折耗。闻商局各船揽载之资,不敷经费,船多货少。刻下既未能遽赴外洋各国,以广收贸易之利,祗宜量为变置,使所出之数不至浮於所入也。”六年,祭酒王先谦请整顿招商局务,语涉宣怀。疏下江督刘坤一,言宣怀於购旗昌轮船时,声言有商款百馀万,实无所有,有意欺谩,冀获酬金,请夺宣怀职。复请以官款概作官股,以其赢馀作海防经费。疏入,均不报。
zhāo shāng jú suǒ jiǎ guān tǎng, zhì guāng xù liù nián, yīng fèn qī bá hái. nǎi cháng yǐ yú bàn, fù jiǎ yáng zhài. hóng zhāng yán jiān chóu bìng gù, zhāo shāng jú lì yǒu wèi dài, qǐng xiān cháng yáng zhài, hòu jí guān tǎng, gé yú bù yì. sì yǐ dì nián qīng hái, ér shāng gǔ shàng dá sì bǎi wàn liǎng yān. dāng zhāo shāng kāi bàn zhī chū, jǐn lún chuán sān sōu. sì chéng lǐng mǐn hù liǎng chǎng, gòu zhī yīng guó, zēng zhì shí èr sōu. dài gòu rù qí chāng lún chuán shí bā sōu, suì yǔ yīng shāng tài gǔ yí hé bìng chēng sān gōng sī. zī běn guò jù, shōu rù zhuǎn wēi.
招商局所假官帑,至光绪六年,应分期拔还。乃偿已逾半,复假洋债。鸿章言兼筹并顾,招商局力有未逮,请先偿洋债,后及官帑,格於部议。嗣以递年清还,而商股尚达四百万两焉。当招商开办之初,仅轮船三艘。嗣承领闽、沪两厂,购之英国,增至十二艘。迨购入旗昌轮船十八艘,遂与英商太古、怡和并称三公司。赀本过钜,收入转微。
shì nián, yǐ yán guān hé zòu zhāo shāng jú bàn lǐ háo wú shí jì, qǐng chì rèn zhēn zhěng dùn, yù lǐ hóng zhāng jí jiāng dū wú yuán bǐng chè chá. hóng zhāng děng zòu yán:" lún chuán zhāo shāng jú zhī shè, nǎi gè shāng jí gǔ, zì xíng jīng lǐ, yǐ yú chuàng bàn zhī chū zòu míng, yíng kuī quán guī shāng rèn, yǔ guān wú shè. lún chuán shāng wù qiān shè yáng wù, gèng bù biàn yóu guān rèn zhī, yǔ tā xiàng shè lì guān jú kāi zhī gōng kuǎn zhě, jiǒng bù xiāng tóng. wéi cǐ jǔ wèi shōu huí zhōng guó lì quán, shì tǐ zhòng dà, gù xū guān wèi fú chí, bìng zhuó jiè guān tǎng, yǐ zhù shāng lì zhī bù zú. guāng xù sān nián dōng céng jiāng shāng jú shì yí chóu huà zhěng dùn fù zòu, bìng chì jiāng hǎi jīn hǎi liǎng guān dào, yú měi nián jié zhàng, jiù jìn fēn fù hù yáng gè jú qīng zhā zhàng mù, rú yǒu yǐn mào, jù shí zòu qǐng cān péi. shù nián yǐ lái, suī yǒu yīng shāng tài gǔ yí hé yáng háng jí lì qīng jǐ, ér jú shì shàng zú xiāng chí, guān tǎng jiàn kě bá hái. fù xiān chéng yùn jīng cāng cáo mǐ gè shěng zhèn liáng, bù xià shù bǎi wàn dàn, zhēng bīng diào xiǎng jiè sòng guān wù jūn xiè zhě, yuán yuán bù jué, qǐ dé wèi yú guó shì háo wú shí jì? qí lǎn zài kè huò, yǐ jí chū rù kuǎn mù, zé chéng sù xí shāng yè zhī dào yuán táng tíng shū xú rùn zǒng lǐ qí shì, měi nián jié zhàng hòu, fēn xī kāi liè qīng cè, xī tīng rù běn gè shāng yuè kàn jī chá. ruò jú zhōng shāo yǒu bì duān, zé zhòng shāng bù dài guān chá, bì yǐ xiāng shuài zhuī kòng. ér zì kāi bàn zhì jīn, bìng wú rù gǔ shāng rén kòng gào zhě. xiàn zhí cáo yùn lǎn zài chī jǐn zhī shí, ruò fēn fēn diào bù qīng zhā, bù tè shì miàn tú zī yáo huò, shēng yì nán yǐ zhāo lái qiě yáng shāng jí jì fāng shēn, gèng bì chéng jī qīng jǐ, jì suì qí bǎ chí zhuān lì zhī móu, shū yú zhōng guó shāng wù dà jú yǒu ài. zǒng zhī, shāng jú guān xì guó kè zuì zhòng, ér gè guān gè nà shuì kè, sī háo wú kuī, suǒ jiè guān kuǎn yóu shāng jú yùn cáo shuǐ jiǎo fēn nián kòu hái, gōng kuǎn yǐ guī yǒu zhe, qí gè shāng gǔ běn yíng kuī, yīng rú qián zòu, quán guī shāng rèn, yǔ guān wú shè. yīng qí měi nián jié zhàng shí, zhào àn yóu hù jīn liǎng guān dào jiù jìn qīng zhā, yǐ fú dìng zhāng." shū rù, bào wén.
是年,以言官劾奏招商局办理毫无实济,请饬认真整顿,谕李鸿章及江督吴元炳澈查。鸿章等奏言:“轮船招商局之设,乃各商集股,自行经理,已於创办之初奏明,盈亏全归商认,与官无涉。轮船商务牵涉洋务,更不便由官任之,与他项设立官局开支公款者,迥不相同。惟此举为收回中国利权,事体重大,故须官为扶持,并酌借官帑,以助商力之不足。光绪三年冬曾将商局事宜筹画整顿复奏,并饬江海、津海两关道,於每年结帐,就近分赴沪洋各局清查帐目,如有隐冒,据实奏请参赔。数年以来,虽有英商太古、怡和洋行极力倾挤,而局事尚足相持,官帑渐可拔还。复先承运京仓漕米、各省赈粮,不下数百万石,徵兵调饷、解送官物军械者,源源不绝,岂得谓於国事毫无实济?其揽载客货,以及出入款目,责成素习商业之道员唐廷枢、徐润总理其事,每年结帐后,分晰开列清册,悉听入本各商阅看稽查。若局中稍有弊端,则众商不待官查,必已相率追控。而自开办至今,并无入股商人控告者。现值漕运揽载吃紧之时,若纷纷调簿清查,不特市面徒滋摇惑,生意难以招徕;且洋商嫉忌方深,更必乘机倾挤,冀遂其把持专利之谋,殊於中国商务大局有碍。总之,商局关系国课最重,而各关各纳税课,丝毫无亏,所借官款由商局运漕水脚分年扣还,公款已归有着,其各商股本盈亏,应如前奏,全归商认,与官无涉。应俟每年结帐时,照案由沪、津两关道就近清查,以符定章。”疏入,报闻。
shí yī yuè, xué shì méi qǐ zhào yán:" zhāo shāng jú zì guī bìng qí chāng lún chuán, gè guó lún chuán zhī lì jiàn jiǎn, rán zhī zài xiāng gǎng fú zhōu níng bō shàng hǎi tiān jīn niú zhuāng cháng jiāng děng chù mǎ tóu, bù rú tuī guǎng, jìng lìng qí fù dōng xī yáng gè guó. qǐng chì nán běi yáng dà chén, dū lìng jú yuán, zhuó pài fēng shùn bǎo dà děng chuán, xiān fù dōng yáng shì xíng. xíng zhī yǒu xiào, jiàn jí yú xī yáng, zé mào qiān yǒu wú zhī lì, zhōng wài fēn zhī." míng nián, jì jiǔ wáng xiān qiān yì yǐ wéi yán. jūn xià suǒ sī hé yì. xiān shì zhāo shāng jú chuán shǐ wǎng xīn jiā pō xiǎo lǚ sòng rì běn děng chù, bù zú yǔ wài lún jìng lì, xún jí tíng bà. sì qiǎn hé zhòng chuán wǎng xià wēi rén guó zhī tán xiāng shān měi zhī jiù jīn shān liǎng bù, huá rén jūn jí, háng yè pō zhèn. yīn fù qiǎn měi fù chuán wǎng. ér gè guó shāng yè, yīng wèi jù bò. qī nián, yuè rén liáng yún hàn děng shè zhào xīng gōng sī yú lún dūn, chuán zhèng dà chén lí zhào táng shí chàng sī yì. hóng zhāng shū yán:" xī yáng fù qiáng zhī cè, shāng wù yǔ chuán zhèng hù xiāng biǎo lǐ. yǐ bīng chuán zhī lì wèi shāng chuán, bì xiān yǐ shāng chuán zhī shuì yǎng bīng chuán, zé zhěng dùn yóu wéi jí wù. ěr zhě gè guó shāng chuán zhēng fù zhōng guó, jì měi nián jìn chū kǒu huò jià yuē yín èr wàn wàn liǎng yǐ wài. yáng shāng suǒ zhú shén yī zhī lì, yǐ bù xià shù qiān wàn liǎng, yǐ shí nián jì zhī, zé shù wàn wàn liǎng. cǐ jiē zhōng guó zhī lì, yǒu wǎng wú lái zhě yě. gù dāng shāng wù wèi xìng zhī qián, gè guó yuán kě bì guān zì zhì. dǎi fēng qì dà kāi, jì bù néng jù zhī shǐ bù lái, wéi yǒu zì kuò lì yuán, quàn lìng huá shāng chū yáng mào yì, shù tǔ huò kě chàng xiāo, yáng shāng kě shǎo zhì, ér zhōng guó lì quán yì kě zhú jiàn shōu huí. qián cǐ zhāo shāng jú lún chuán cháng shǐ wǎng xīn jiā pō xiǎo lǚ sòng yuè nán děng bù lǎn zài. jìn nián hé zhòng měi fù děng chuán fēn shǐ xià wēi rén guó zhī tán xiāng shān měi guó zhī jiù jīn shān, zài yùn kè huò, jiū zhǐ xiǎo shì qí duān, shàng wèi hòu jí qí lì. yīng guó lún dūn wèi tōng shāng dì yī dōu huì, bìng wú huá shāng qián wǎng. lí zhào táng zhì zài kuāng shí, jiǔ yǒu chuàng lì gōng sī zhī yì, jìn xīn tí chàng, lì wèi qí nán. xiàn jì cū dìng guī mó, zì dāng yīn shì lì dǎo, qī yú bì chéng." bào wén.
十一月,学士梅启照言:“招商局自归并旗昌轮船,各国轮船之利渐减,然祗在香港、福州、宁波、上海、天津、牛庄、长江等处码头,不如推广,竟令其赴东西洋各国。请饬南北洋大臣,督令局员,酌派丰顺、保大等船,先赴东洋试行。行之有效,渐及於西洋,则贸迁有无之利,中外分之。”明年,祭酒王先谦亦以为言。均下所司核议。先是招商局船驶往新嘉坡、小吕宋、日本等处,不足与外轮竞利,寻即停罢。嗣遣和众船往夏威仁国之檀香山、美之旧金山两埠,华人麕集,航业颇振。因复遣美富船往。而各国商业,英为巨擘。七年,粤人梁云汉等设肇兴公司於伦敦,船政大臣黎兆棠实倡斯议。鸿章疏言:“西洋富强之策,商务与船政互相表里。以兵船之力卫商船,必先以商船之税养兵船,则整顿尤为急务。迩者各国商船争赴中国,计每年进出口货价约银二万万两以外。洋商所逐什一之利,已不下数千万两,以十年计之,则数万万两。此皆中国之利,有往无来者也。故当商务未兴之前,各国原可闭关自治。逮风气大开,既不能拒之使不来,惟有自扩利源,劝令华商出洋贸易,庶土货可畅销,洋商可少至,而中国利权亦可逐渐收回。前此招商局轮船尝驶往新嘉坡、小吕宋、越南等埠揽载。近年和众、美富等船分驶夏威仁国之檀香山、美国之旧金山,载运客货,究止小试其端,尚未厚集其力。英国伦敦为通商第一都会,并无华商前往。黎兆棠志在匡时,久有创立公司之议,尽心提倡,力为其难。现既粗定规模,自当因势利导,期於必成。”报闻。
shí nián, fǎ rén lái rǎo, hǎi jiāng bù jìng, gǔ shāng xiōng jù, jú chuán lǜ wèi jié duó, yǐ yín wǔ bǎi èr shí wǔ wàn liǎng zàn shòu zhī qí chāng xíng zhǔ. shì píng shōu huí, fù zēng zhì jiāng xīn xīn chāng xīn kāng xīn míng gè jiàn. ér shěn méi xiǔ bì zhě, bù yī ér zú, qí hòu gòng dá èr shí jiǔ sōu yún. shí èr nián, è dū zhāng zhī dòng qiǎn zǒng bīng wáng róng hé zhì nán yáng, chóu bàn juān chuán hù shāng shì xiàng. xuān tǒng sān nián, shè shāng chuán xué xiào yú wú sōng. fán cǐ jiē wèi kuò chōng háng yè zhī zhāng běn, ér jú chuán xíng shǐ wài yáng zhī lì, zhōng bù néng yǔ gè guó zhēng héng yě.
十年,法人来扰,海疆不靖,股商汹惧,局船虑为劫夺,以银五百二十五万两暂售之旗昌行主。事平收回,复增置江新、新昌、新康、新铭各舰。而沈没朽敝者,不一而足,其后共达二十九艘云。十二年,鄂督张之洞遣总兵王荣和至南洋,筹办捐船护商事项。宣统三年,设商船学校於吴淞。凡此皆为扩充航业之张本,而局船行驶外洋之利,终不能与各国争衡也。
zhāo shāng jú zhī shè, běn wèi wǎn huí jiāng hǎi yǐ shī háng lì. kāi bàn zhī shǐ, jí zhī wèi yáng shāng suǒ jí, ér mí bǔ zhī cè, shǒu zài fēn yùn sū zhè cáo mǐ, sì gèng tuī zhī è gàn jiāng ān. ér diān zhī tóng jīn, shǔ zhī dēng mù, jiāng zhè zhī cǎi bàn guān wù, zhí jìn zhī zhèn liáng, xū yóu jú chuán jīng yíng qí shì. guāng xù shí yī nián, dào yuán yè tíng juàn fù tiáo shàng fú chí shāng jú yùn è chá è yán, zēng jiā yùn cáo shuǐ jiǎo zhū cè. shì xià zhí dū lǐ hóng zhāng. xiān shì jú chuán yùn cáo, shí yín wǔ qián yǒu qí. sì yīng měi rén lǎn yùn, gù lián qí zhí, shāng jú yùn fèi yīn zhī jiǎn shǎo, shì yì bù zhī. hóng zhāng qǐng shāo zēng yì zhī, gé bù yì, bù guǒ xíng. gài zhāo shāng jú zì kāi bàn yǐ lái, jú zhōng zhī qīn shí yǔ jú wài zhī qīng jǐ, suǒ yǒu zī lì pō yú kuī hào. shāng gǔ bù zú, dài jí guān kuǎn, jì yǐ yáng zhài. dāng shì zhě rì yán wéi chí bǔ jiù zhī cè, bì yì shí xiān, ér yǐ yòng kuǎn fú làn, fù lǚ wèi yán guān suǒ hé. zhì shì bù chén shū yán:" sān dài zhī zhì fǎ, guì běn ér yì mò, zhòng nóng ér jiàn shāng, cóng gǔ shāng wù wèi cháng yì yú cháo tíng. hǎi shàng hù shì yǐ lái, lùn zhě nǎi jìng yán shāng zhèng. qiè wèi shāng zhě zhú shén yī zhī lì, yǐ hòu jū jī quán zǐ mǔ wèi shì zhě yě. hòu jū jī, bì yuè jì zhī yǒu yú quán zǐ mǔ, bì qiú bèi rù zhī xī. ruò jì cún běn zé rì kuī, wèn zǐ mǔ zé wú zhe, shèn qiě chēng dài qǐ jiǎ yǐ bǔ bù zú, yóu hào yú zhòng yuē' cǐ wú zhì fù zhī shù yě', yǒu shì lǐ hū? cháng jiàn fù shāng dà jiǎ, bì zé zhōng xìn zhī rén yǐ zhǔ kuài jì. qí rù yǒu jīng, qí chū yǒu jié. shǒu yú yī yú sān zhī fǎ, hé shí hòu jī, nǎi néng jiǔ yuǎn. ruò zhǔ jì bù dé qí rén, shēng zhī zhě guǎ, shí zhī zhě zhòng, qǔ zhī wú dù, yòng zhī wú jié, bù xuán zhǒng ér zhōng jù. yòng rén lǐ cái zhī dào, yǔ zhèng tōng yǐ. qián zhě lǐ hóng zhāng shěn bǎo zhēn chuàng lì cǐ jú, móu shēn lǜ yuǎn, shí wèi jīng guó hóng móu, gù wèi shōu jiāng hǎi zhī lì, yǔ yáng shāng zhēng héng, zhuǎn pín wèi fù zhuǎn ruò wèi qiáng zhī jī, jǐn zài cǐ jǔ. nǎi zhāo shāng jú shí yú nián lái, bù tè běn xī bù zēng, ér guān kuǎn yáng zhài, qiàn fù lěi lěi, qǐ móu zhī bù zāng zāi? jī zhī àn dú, zhèng zhī rén yán, zhī suǒ wèi lì quán, shàng bù zài guó, xià bù zài shāng, jǐn guī yú zhōng bǎo zhī yuán shēn. rú táng tíng shū zhū qí áng zhī bèi cān yú qián, xú rùn zhāng hóng lù zhī bài lù yú hòu, jiē qí míng zhèng. zhǔ jì zhī bù dé qí rén, chū rù zhī jīng, bù néng jiǎng qiú zǔn jié, yòu ān dé yǐ jú běn kuī zhé, wěi zhī yú hǎi shàng yòng bīng yé? shāng jú jì bō yǒu guān kuǎn, yòu jīn tiē yǐ cáo yùn shuǐ jiǎo, jiǎn miǎn yú huò shuì, qí suì rù suì chū zhī kuǎn, jí yīng guān wèi jī chá. qǐng chì xià nán běi yáng dà chén, jiāng jú zhōng xiàn cún jiāng hǎi lún ruò gān zhǐ, mǎ tóu jǐ chù, wěi yuán shāng dǒng xián míng, jí yùn jiǎo zhī xiāo, fēn bié zào bào. cǐ hòu zǒng bàn rú fēi qí rén, yuán bǎo dà chén yīng jí yì chǔ." bào kě. rán guǎn lǐ zhāo shāng jú zhī quán, shǐ zhōng shǔ zhī zhí lì zǒng dū, bù chén wú cóng guò wèn. dài sān shí sān nián, shāng jú yǔ yīng shāng yí hé tài gǔ dìng lì yì jūn xiǎng zhī yuē, shǐ miǎn hù xiāng qīng jǐ, ér qí lì jiàn zhe. cǐ zhāo shāng jú bàn lǐ zhī dà lüè qíng xíng yě.
招商局之设,本为挽回江海已失航利。开办之始,即知为洋商所嫉,而弥补之策,首在分运苏、浙漕米,嗣更推之鄂、赣、江、安。而滇之铜斤,蜀之灯木,江、浙之采办官物,直、晋之赈粮,胥由局船经营其事。光绪十一年,道员叶廷眷复条上扶持商局运鄂茶、鄂盐,增加运漕水脚诸策。事下直督李鸿章。先是局船运漕,石银五钱有奇。嗣英、美人揽运,故廉其值,商局运费因之减少,势益不支。鸿章请稍增益之,格部议,不果行。盖招商局自开办以来,局中之侵蚀与局外之倾挤,所有资力颇虞亏耗。商股不足,贷及官款,继以洋债。当事者日言维持补救之策,裨益实鲜,而以用款浮滥,复屡为言官所劾。至是部臣疏言:“三代之治法,贵本而抑末,重农而贱商,从古商务未尝议於朝廷。海上互市以来,论者乃竞言商政。窃谓商者逐什一之利,以厚居积、权子母为事者也。厚居积,必月计之有馀;权子母,必求倍入之息。若计存本则日亏,问子母则无著,甚且称贷乞假以补不足,犹号於众曰‘此吾致富之术也’,有是理乎?尝见富商大贾,必择忠信之人以主会计。其入有经,其出有节。守馀一馀三之法,核实厚积,乃能久远。若主计不得其人,生之者寡,食之者众,取之无度,用之无节,不旋踵而终窭。用人理财之道,与政通矣。前者李鸿章、沈葆桢创立此局,谋深虑远,实为经国宏谋,固为收江海之利,与洋商争衡,转贫为富、转弱为强之机,尽在此举。乃招商局十馀年来,不特本息不增,而官款、洋债,欠负累累,岂谋之不臧哉?稽之案牍,证之人言,知所谓利权,上不在国,下不在商,尽归於中饱之员绅。如唐廷枢、朱其昂之被参於前,徐润、张鸿禄之败露於后,皆其明证。主计之不得其人,出入之经,不能讲求撙节,又安得以局本亏折,诿之於海上用兵耶?商局既拨有官款,又津贴以漕运水脚,减免於货税,其岁入岁出之款,即应官为稽察。请饬下南北洋大臣,将局中现存江海轮若干只,码头几处,委员商董衔名,及运脚支销,分别造报。此后总办如非其人,原保大臣应即议处。”报可。然管理招商局之权,始终属之直隶总督,部臣无从过问。迨三十三年,商局与英商怡和、太古订利益均享之约,始免互相倾挤,而其利渐著。此招商局办理之大略情形也。
zhāo shāng lún chuán háng xíng gè bù, xī zì hù shǐ. shǐ háng zhǎng jiāng zhě yuē jiāng lún, shǐ xíng hǎi yáng zhě yuē hǎi lún. tíng bó kǒu àn, dà xiǎo bù yī, wéi shāng wù yīn tián zhī suǒ, shè huò zhàn yān. yǐ gù shàng hǎi shè zǒng zhàn, ér sū zhī zhèn jiāng nán jīng, wǎn zhī wú hú, gàn zhī jiǔ jiāng, è zhī hàn kǒu, zhè zhī níng bō wēn zhōu, mǐn zhī fú zhōu shàn tóu, yuè zhī guǎng zhōu xiāng gǎng, lǔ zhī yān tái, fèng zhī yíng kǒu, zhí zhī táng gū tiān jīn, jiē shè xíng zhàn, ér tōng zhōu yǐ cáo yùn suǒ guān, yì shè zhàn yān. jiāng lún hǎi lún, shí tǒng míng zhī wèi dà lún. qí yǔ dà lún bìng xíng yú nèi jiāng wài hǎi, huò shǐ xíng dà lún suǒ bù néng dá zhī chù, zé yǒu xiǎo lún. guāng xù chū, shāng zhì xiǎo lún zhī xíng shǐ, jǐn xiàn yú tōng shāng kǒu àn. shí nián, míng shēn jìn lìng, xiǎo lún bù dé shàn rù nèi hé. guān shāng gù yòng, xū jiāng hǎi guān gěi zhào nǎi kě. rán zhī xiàn yú sū háng zhī jiān. qí shū yùn kè huò shǐ rù jiāng běi nèi hé zhě, jiē zài suǒ jìn.
招商轮船航行各埠,悉自沪始。驶行长江者曰江轮,驶行海洋者曰海轮。停泊口岸,大小不一,惟商务殷阗之所,设货栈焉。以故上海设总栈,而苏之镇江、南京,皖之芜湖,赣之九江,鄂之汉口,浙之宁波、温州,闽之福州、汕头,粤之广州、香港,鲁之烟台,奉之营口,直之塘沽、天津,皆设行栈,而通州以漕运所关,亦设栈焉。江轮、海轮,时统名之为大轮。其与大轮并行於内江外海,或驶行大轮所不能达之处,则有小轮。光绪初,商置小轮之行驶,仅限於通商口岸。十年,明申禁令,小轮不得擅入内河。官商雇用,须江海关给照乃可。然祗限於苏杭之间。其输运客货、驶入江北内河者,皆在所禁。
shí liù nián, zhān shì zhì ruì shū qǐng gè shěng shì xíng xiǎo lún. zǒng shǔ wáng dà chén yì yǐ wéi bù kě. hù xiāng fǔ shěn jìn xiáng yán:" xiāng mín yán hé jū zhù, cāo zhōu wèi yè zhě, shí fán yǒu tú. zì shàng hǎi tōng shāng yǐ hòu, jǐn yǒu huái yán yī xiàng, shàng kě wǎng lái zhuāng yùn, qí yú huò wù, duō yóu lún chuán zài sòng, xiāng shěng mín chuán zhī néng xíng dǐ jiāng hàn ér zhǐ, duò gōng shuǐ shǒu shī yè zhě duō. jīn zài jiā yǐ xiǎo lún xíng shǐ nèi hé, chéng rú zǒng lǐ yá men yuán zòu suǒ yún, bì zhì duó mín chuán zhī lì, yǒu ài xiǎo mín shēng jì." jiāng dū liú kūn yī yì yán xiǎo lún xíng shǐ nèi hé, liú bì zī duō, ài mín shēng, fáng guó kè, bìng dì fāng, qǐng yán jìn zhī. jù rú suǒ qǐng.
十六年,詹事志锐疏请各省试行小轮。总署王大臣议以为不可。护湘抚沈晋祥言:“湘民沿河居住,操舟为业者,实繁有徒。自上海通商以后,仅有淮盐一项,尚可往来装运,其馀货物,多由轮船载送,湘省民船祗能行抵江、汉而止,舵工水手失业者多。今再加以小轮行驶内河,诚如总理衙门原奏所云,必至夺民船之利,有碍小民生计。”江督刘坤一亦言小轮行驶内河,流弊滋多,碍民生,妨国课,病地方,请严禁之。俱如所请。
chū, wài lún xíng shǐ cháng jiāng, yóu hù zhì hàn kǒu ér zhǐ. èr shí yī nián, mǎ guān yuē chéng, xǔ rì lún yī zì hàn kǒu dá yí chāng, gèng sù jiāng shàng zhì chóng qìng, yī zì shàng hǎi rù yùn hé yǐ dǐ sū háng, yú shí cháo zhǐ shǐ xǔ huá shāng xiǎo lún yú sū háng jiān xíng shǐ. ér jiāng dū zhāng zhī dòng gèng tuī guǎng qí háng xíng zhī lù yú zhèn jiāng jiāng níng qīng jiāng pǔ jí gàn zhī pó yáng. èr shí sì nián, cháng jiāng tōng shāng yuē chéng, ér tōng zhōu lú jīng gǎng tài xīng tiān xīng qiáo hú běi jīng hé kǒu xī dìng wèi yáng lún shàng xià dā kè chù, ér guì zhī xī jiāng zhí zhī bái hé shěn zhī liáo hé sōng huā jiāng, yì xiān hòu xǔ wài lún xíng shǐ. dài zhōng yīng mǎ kǎi yuē chéng, gèng jí yú yuè zhī běi jiāng dōng jiāng. yǔ yīng rì dìng nèi gǎng xíng lún zhāng chéng, fán nèi dì shuǐ dào, wài lún xī jué de xíng shǐ zhī quán, yú shì xiàng zhī huá shāng xiǎo lún bù de xíng shǐ gè dì, shǐ yī lǜ chí jìn yān. jiāng zhè mǐn yuè lún chuán gōng sī cì dì shè lì, zhuǎn shū kè huò, rén chēng biàn jié. tè yǐ yáng shāng chuàng shǐ yú qián, huá shāng chēng hū qí hòu, ér diē jià qīng jǐ, shí yǒu suǒ wén, yù qiú yíng lì, gài qí nán yǐ.
初,外轮行驶长江,由沪至汉口而止。二十一年,马关约成,许日轮一自汉口达宜昌,更溯江上至重庆,一自上海入运河以抵苏、杭,於时朝旨始许华商小轮於苏杭间行驶。而江督张之洞更推广其航行之路於镇江、江宁、清江浦及赣之鄱阳。二十四年,长江通商约成,而通州芦泾港、泰兴天星桥、湖北荆河口悉定为洋轮上下搭客处,而桂之西江、直之白河、沈之辽河、松花江,亦先后许外轮行驶。迨中英马凯约成,更及於粤之北江、东江。与英、日订内港行轮章程,凡内地水道,外轮悉攫得行驶之权,於是向之华商小轮不得行驶各地,始一律弛禁焉。江、浙、闽、粤轮船公司次第设立,转输客货,人称便捷。特以洋商创始於前,华商瞠乎其后,而跌价倾挤,时有所闻,欲求赢利,盖綦难矣。
sān shí nián, shāng bù cān yì wáng qīng mù yán:" zhí shāng yè zhī jī chǔ, mò rú nèi hé háng zhèng yī shì. fán tiě lù zhī shàng wèi tōng zhě, kě jí háng lù kòng jiē zhī, fán guǐ lù suǒ bù néng dá zhě, kě yóu háng lù zhuǎn shū zhī. jiāng è zhū shěng, ruò hàn xiāng, ruò jiǔ nán, ruò zhèn yáng zhèn pǔ sū háng sū hù cháng zhèn gè háng lù, sì tòng bā dá, wǎng wǎng wèi wài rén suǒ jīng yíng, qí gōng sī duō bù guò shù wàn jīn, shì guǐ lù zhī dòng xū qiān bǎi wàn zhě, nán yì jiǒng shū, huá shāng zhī lì shàng néng xīng bàn, xún wèi jīn rì qiè yào zhī jǔ. qǐng chì gè shěng yǒu háng lù chù suǒ, yú huá shāng lún chuán gōng sī jí yǔ bǎo hù. wèi shè zhě, tí chàng chóu bàn." bào kě. zì shì xiǎo lún gōng sī jiàn tuī jiàn guǎng, mǐn yuè bīn hǎi zhī qū, lún qiáng rú zhī, suí chù kě tōng. zhí zé yǒu wǎng lái ān dōng tiān jīn dà lián yíng kǒu niú zhuāng yān tái lóng kǒu yì mǎ dǎo wēi hǎi wèi hǎi shēn wēi zhī xiǎo lún, sū zé yǒu wǎng lái zhèn jiāng qīng jiāng pǔ tōng zhōu hǎi mén shàng hǎi sū háng jiāng níng yáng zhōu liù hé zhī xiǎo lún, wǎn zé yǒu wǎng lái wú hú lú zhōu ān qìng níng guó cháo xiàn zhī xiǎo lún, gàn zé yǒu wǎng lái nán chāng jiǔ jiāng wú chéng hú kǒu fēng chéng zhāng shù zhèn jí ān ráo zhōu zhī xiǎo lún, xiāng è zé yǒu wǎng lái hàn kǒu huáng zhōu shā shì yí chāng wǔ chāng jiā yú cháng shā zhū zhōu cháng dé xián níng yuè zhōu xiāng tán yì yáng xiān táo zhèn lǎo hé kǒu zhī xiǎo lún, guì zé yǒu wǎng lái wú zhōu nán níng guì xiàn liǔ zhōu zhī xiǎo lún, zhè zé yǒu wǎng lái níng bō wēn zhōu chuān shān dìng hǎi xiàng shān níng hǎi tái zhōu hǎi mén shěn jiā mén pǔ tuó shān yú yáo xī wù ruì ān píng wàng zhèn zé nán xún zhī xiǎo lún, chuān zé yǒu wǎng lái yí chāng chóng qìng jiā dìng xù fǔ zhī xiǎo lún, gè gōng sī yíng kuī bù yī, ér háng lù sì dá, shāng lǚ biàn zhī, shí yǔ jiāng hǎi dà lún yǒu xiāng fǔ ér xíng zhī lì. cǐ wài zé yǒu gè shěng guān yòng xiǎo lún jì zhuān yòng xiǎo lún, shì yòu yú shāng lún zhī wài tè shè zhě yě.
三十年,商部参议王清穆言:“植商业之基础,莫如内河航政一事。凡铁路之尚未通者,可藉航路控接之,凡轨路所不能达者,可由航路转输之。江、鄂诸省,若汉湘,若九南,若镇扬、镇浦、苏杭、苏沪、常镇各航路,四通八达,往往为外人所经营,其公司多不过数万金,视轨路之动需千百万者,难易迥殊,华商之力尚能兴办,洵为今日切要之举。请饬各省有航路处所,於华商轮船公司亟予保护。未设者,提倡筹办。”报可。自是小轮公司渐推渐广,闽、粤滨海之区,轮樯如织,随处可通。直则有往来安东、天津、大连、营口、牛庄、烟台、龙口、义马岛、威海卫、海参崴之小轮,苏则有往来镇江、清江浦、通州、海门、上海、苏、杭、江宁、扬州、六合之小轮,皖则有往来芜湖、庐州、安庆、宁国、巢县之小轮,赣则有往来南昌、九江、吴城、湖口、丰城、樟树镇、吉安、饶州之小轮,湘、鄂则有往来汉口、黄州、沙市、宜昌、武昌、嘉鱼、长沙、株州、常德、咸宁、岳州、湘潭、益阳、仙桃镇、老河口之小轮,桂则有往来梧州、南宁、贵县、柳州之小轮,浙则有往来宁波、温州、穿山、定海、象山、宁海、台州、海门、沈家门、普陀山、馀姚、西坞、瑞安、平望、震泽、南浔之小轮,川则有往来宜昌、重庆、嘉定、叙府之小轮,各公司盈亏不一,而航路四达,商旅便之,实与江海大轮有相辅而行之利。此外则有各省官用小轮暨专用小轮,是又於商轮之外特设者也。
sān shí yī nián, xiū zhuàn zhāng jiǎn jù yín wǔ shí wàn, shè dà dá lún bù gōng sī yú shàng hǎi. xuān tǒng sān nián, jí lín xún fǔ chén zhāo cháng chuàng bàn jí lín tú zhǎng háng yè gōng sī, zì hù yuè rì běn cháng qí dá tú men jiāng, yǐ hù shāng zhū jiāng mù zī wèi zhī. cǐ jiē yú zhāo shāng jú wài bié shù yī zhì zhě yě.
三十一年,修撰张謇醵银五十万,设大达轮步公司於上海。宣统三年,吉林巡抚陈昭常创办吉林图长航业公司,自沪越日本长崎达图们江,以沪商朱江募赀为之。此皆於招商局外别树一帜者也。