péng yù lín yáng yuè bīn wáng míng shān sūn chāng kǎi yáng míng hǎi xiè jùn shē
彭玉麟 杨岳斌王明山 孙昌凯 杨明海 谢濬畬
péng yù lín, zì xuě qín, hú nán héng yáng rén. fù míng jiǔ, guān ān huī hé féi liáng yuán xún jiǎn. yù lín nián shí liù, fù zú, zú rén duó qí tián chǎn, bì jū jùn chéng, wèi xié biāo shū shí yǐ yǎng mǔ. zhī fǔ gāo rén jiàn jiàn qí wén, qí zhī, zhāo rù shǔ dú shū, wèi fù shēng. xīn níng fěi luàn, cóng xié biāo jiǎo bǔ. xù gōng, dà lì wù yǐ wéi wǔ shēng, bá bǔ lín wǔ yíng wài wěi, bù jiù. zhì lěi yáng, zuǒ dāng shāng lǐ shì. yuè fěi zhì, qìng suǒ yǒu zī zhù xiàn lìng mù yǒng chóu fáng. zéi zhī yǒu bèi, bù lái gōng, chéng huò quán. yù lín bù yuán xù gōng, dàn qǐ cháng suǒ jiǎ qián, yǐ shì zhī míng.
彭玉麟,字雪琴,湖南衡阳人。父鸣九,官安徽合肥梁园巡检。玉麟年十六,父卒,族人夺其田产,避居郡城,为协标书识以养母。知府高人鉴见其文,奇之,招入署读书,为附生。新宁匪乱,从协标剿捕。叙功,大吏误以为武生,拔补临武营外委,不就。至耒阳,佐当商理事。粤匪至,罄所有资助县令募勇筹防。贼知有备,不来攻,城获全。玉麟不原叙功,但乞偿所假钱,以是知名。
xián fēng sān nián, zēng guó fān zhì shuǐ shī, chéng shí yíng, pì lǐng yī yíng. qí jiǔ yíng duō wǔ yuán, bái shì xī yǐ yù lín, yǐn zhǔ quán jūn, cǎo chuàng guī zhì duō suǒ zàn huà. sì nián, chū chū shī guī yuè zhōu, bù lì, tuì cháng shā. yù lín xié yáng yuè bīn yuán xiāng tán, huì tǎ qí bù lù shī jiā gōng, zéi zhōu lián qiáng shí lǐ, fēn sān duì hé jī, tóng shí zòng huǒ fén qí zī zhòng jiē jǐn. zéi qì chéng zǒu, fù xiāng tán, xù gōng yǐ zhī xiàn xuǎn yòng. liù yuè, zài jìn yuè zhōu, zéi jù nán jīn yǐ jù. yù lín fú jūn shān, yuè bīn fú léi gōng hú, qiǎn xiǎo zhōu tiǎo zhàn, zéi zhōu zhēng chū, liǎng yì chāo zhī, huǐ bǎi yú sōu, zéi lái, dié bài zhī. jìn gōng léi gǔ tái, zéi zhōu duō yú guān jūn shí bèi. yù lín xié yuè bīn gè chéng shān bǎn mào pào yān chōng rù, shāo qí zuò chuán, zéi hái jiù, zhèn luàn, dà pò zhī, yù lín shāng zhǐ, xuè rǎn jīn xiù, jūn zhōng tuī èr rén yǒng lüè wéi guān. jì ér zǒng bīng chén huī lóng zhì, lǜ xīn jūn chū zhàn, jūn róng shén shèng, yù lín xié zhū yíng cóng guān zhàn, tuō gǔ jiāo qiǎn, wèi zéi suǒ chéng, jí wǎng jiù, shuǐ jí fēng lì, xiàn zéi tún zhōng, suì dà bài. huī lóng děng zhàn mò, yù lín dān gě tuì, zì shì shuǐ shī zhuān rèn péng yáng.
咸丰三年,曾国藩治水师,成十营,辟领一营。其九营多武员,白事悉倚玉麟,隐主全军,草创规制多所赞画。四年,初出师规岳州,不利,退长沙。玉麟偕杨岳斌援湘潭,会塔齐布陆师夹攻,贼舟连樯十里,分三队合击,同时纵火焚其辎重皆尽。贼弃城走,复湘潭,叙功以知县选用。六月,再进岳州,贼据南津以拒。玉麟伏君山,岳斌伏雷公湖,遣小舟挑战,贼舟争出,两翼钞之,毁百馀艘,贼来,迭败之。进攻擂鼓台,贼舟多於官军十倍。玉麟偕岳斌各乘舢板冒炮烟冲入,烧其坐船,贼还救,阵乱,大破之,玉麟伤指,血染襟袖,军中推二人勇略为冠。既而总兵陈辉龙至,率新军出战,军容甚盛,玉麟偕诸营从观战,拕罟胶浅,为贼所乘,急往救,水急风利,陷贼屯中,遂大败。辉龙等战殁,玉麟单舸退,自是水师专任彭、杨。
shí lù jūn lèi jié, zéi tuì zǒu, shuǐ shī bìng jìn. bā yuè, tún dùn kǒu, guī wǔ chāng. yù lín yǔ zhū jūn yì, qǐng dù jiāng xiān pò chéng wài zéi tún. zéi zì táng jiǎo zhì qīng shān, yuán àn liè pào, wán fā rú yǔ. jiàng shì jiē lù lì shān bǎn, zhào chuán xú jìn, wú yī fǔ cè bì pào zhě. zéi wàng jiàn duó qì, yán jiāng zéi tún jǐn kuì, xī shāo tún lěi jí qí zhōu. wǔ chāng hàn yáng tóng rì jiē fù, lùn gōng zhuó tóng zhī. qún zéi jūn jù tián jiā zhèn, jiā jiāng wèi wǔ tún, yī bàn bì shān, lián zhōu duàn jiāng, lǎn yǐ tiě suǒ, bù zhú mù wèi dà fá, shī dà pào. fá wài hù yǐ zhōu, hòu liè zī zhòng, wàng zhī rú dài chéng. wǔ chāng jì kè, shuǐ shī yù xià gōng, ér wèi qí zhōu jiāng àn zéi suǒ náo. yù lín lüè jiāng zhí xià, shí yuè, jìn bī tián jiā zhèn. yǔ yáng yuè bīn yì fēn sì duì, yuē lù shī tóng shí hé jī. tóu duì jiē xiǎo chuán, jù lú gé bèi chuí fǔ, róng tàn yǐ dài. shùn liú jí qū, zhì fá xià, duàn suǒ lǎn dé xì, jǐ ér guò, hòu zhě cóng zhī. dà hū yuē:" tiě suǒ kāi yǐ!" zéi jīng zào, zhēng zǒu xiàng jiàn duò shuǐ. yù lín lǜ èr duì shùn liú ér xià, yuè bīn lǜ sān duì chéng fēng ér shàng, fēng qǐ huǒ liè, shāo huǐ zéi zhōu sì qiān yú sōu, duó huò wǔ bǎi yú sōu. yù lín lǜ jūn shì hù zhēng, jǐn fén zhī. jié rù, yǐ zhī fǔ jì míng. zhào cǎi qí zhàn fǎ bān xià jiāng nán běi zhū shuǐ jūn. suì huì zhū jūn jìn gōng jiǔ jiāng, lián pò zéi yú xiǎo chí kǒu hú kǒu. zéi yú jiǔ jiāng yè xí shuǐ shī dà yíng, shuài zhōu bèi fán, zēng guó fān yí zhù lù jūn. yù lín bù jiàng xiāo jié sān zhuī zéi rù pó yáng hú, zéi duàn hú kǒu. yù lín wǎng jiù bù lì, nǎi hái xīn dī chóu jì shī.
时陆军累捷,贼退走,水师并进。八月,屯沌口,规武昌。玉麟与诸军议,请渡江先破城外贼屯。贼自塘角至青山,缘岸列炮,丸发如雨。将士皆露立舢板,棹船徐进,无一俯侧避炮者。贼望见夺气,沿江贼屯尽溃,悉烧屯垒及其舟。武昌、汉阳同日皆复,论功擢同知。群贼麕聚田家镇,夹江为五屯,依半壁山,连舟断江,缆以铁索,布竹木为大筏,施大炮。筏外护以舟,后列辎重,望之如大城。武昌既克,水师欲下攻,而为蕲州江岸贼所挠。玉麟掠江直下,十月,进逼田家镇。与杨岳斌议分四队,约陆师同时合击。头队皆小船,具炉〈革备〉椎斧,融炭以待。顺流急趋,至筏下,断锁缆得隙,挤而过,后者从之。大呼曰:“铁锁开矣!”贼惊噪,争走相践堕水。玉麟率二队顺流而下,岳斌率三队乘风而上,风起火烈,烧毁贼舟四千馀艘,夺获五百馀艘。玉麟虑军士互争,尽焚之。捷入,以知府记名。诏采其战法颁下江南北诸水军。遂会诸军进攻九江,连破贼於小池口、湖口。贼於九江夜袭水师大营,帅舟被燔,曾国藩移驻陆军。玉麟部将萧捷三追贼入鄱阳湖,贼断湖口。玉麟往救不利,乃还新堤筹济师。
wǔ nián, wǔ hàn fù xiàn, yù lín gèng mù shì zào chuán, lì xīn jūn, hé sān qiān rén, yǔ yáng yuè bīn fēn tǒng zhī. hú lín yì yuē tóng gōng hàn kǒu, yù lín zì jīn kǒu jìn, bài zéi nián yú tào běi àn lù jūn wèi zéi suǒ cuò, yù lín lǜ zhòng dēng àn jié jī, pò zhī, gōng táng jiǎo, fén zéi chuán èr bǎi yú: shòu zhè jiāng jīn huá zhī fǔ. qī yuè, zì dùn kǒu jìn bá cài diàn, jí nán běi liǎng àn shí chéng. wǔ xiǎn miào zhě, zéi jiān cháo yě. zǔ hú ér tún, yù lín gōng zhī bù xià, yuē:" yǐ rù hǔ xué, fēi xuè zhàn bù néng chéng gōng." zhāng liǎng yì jí jiǎng ér jìn, chōng zéi chuán wěi, cuī qí kǎ, duó qí chuán. fù dū duì jìng yuè zéi chuán, xún liǎng àn bāo chāo. chū xiāng hé kǒu, duàn tiě suǒ fú qiáo, huǐ běi àn huǒ yào kù, réng rù xiāng hé. chéng yè pū hàn yáng, qín zéi qiú xiāo cháo fù wú huì yuán. huī jūn gōng bá wǔ xiǎn miào, huǐ qíng chuān gé mù chéng, yòu pò zhī yè jiā zhōu, shāo zéi chuán èr bǎi yú. chū yóu shā kǒu yí jūn dùn kǒu, guò jīng zéi lěi, pào rú yǔ xià, suǒ chéng chuán wéi zhé fù shuǐ. yù lín yuán héng méi piào jiāng zhōng liú, yáng yuè bīn zhōu lüè guò, diào shān bǎn zhěng zhī hái. hú lín yì shū chén chēng qí zhōng yǒng guàn jūn, dǎn shí chén yì, zhào yǐ dào yuán jì míng.
五年,武、汉复陷,玉麟更募士造船,立新军,合三千人,与杨岳斌分统之。胡林翼约同攻汉口,玉麟自金口进,败贼鲇鱼套;北岸陆军为贼所挫,玉麟率众登岸截击,破之,攻塘角,焚贼船二百馀:授浙江金华知府。七月,自沌口进拔蔡店,及南北两岸石城。五显庙者,贼坚巢也。阻湖而屯,玉麟攻之不下,曰:“已入虎穴,非血战不能成功。”张两翼急桨而进,冲贼船尾,摧其卡,夺其船。复督队径越贼船,循两岸包钞。出襄河口,断铁锁浮桥,毁北岸火药库,仍入襄河。乘夜扑汉阳,擒贼酋萧朝富、吴会元。麾军攻拔五显庙,毁晴川阁木城,又破之叶家洲,烧贼船二百馀。初由沙口移军沌口,过经贼垒,炮如雨下,所乘船桅折覆水。玉麟援横枚漂江中流,杨岳斌舟掠过,掉舢板拯之还。胡林翼疏陈称其忠勇冠军,胆识沉毅,诏以道员记名。
shí zēng guó fān zài jiāng xī, shuǐ jūn pín cuò, dié zhào wǎng zhù. yù lín qǐ jiǎ huí cháng shā, jí fù zhī. yuán ruì liǎng jùn bìng xiàn zéi, shuǐ lù dào jué, yì yī zhuāng wèi gǔ kè, tú bù shù bǎi lǐ dá nán chāng. chóng zhěng nèi hú shuǐ shī wèi shí yíng, chuán liù bǎi sōu. liù nián, zhuó guǎng dōng huì cháo jiā dào. bài zéi zhāng shù zhèn, yòu lián pò zhī yú lín jiāng wú chéng tú jiā bù, kè nán kāng. qī nián, guó fān hái jí zhì fù sāng, yù lín yǔ yáng yuè bīn tóng lǐng qí jūn. qí qiū, wǔ hàn zài kè, shuǐ lù bìng xià, wéi jiǔ jiāng. yù lín yuē yuè bīn jiā gōng hú kǒu, zéi è shí zhōng shān méi jiā zhōu, lì è nèi hú jūn bù dé chū. yù lín fēn jūn wèi sān yǐ jìn, zéi xué shān fù zhì jù pào, zhí chuán chōng, shān bǎn xiān chū, qián fēng zhōng pào, hòu chuán jì jìn, shāng shí yú sōu. yù lín fèn yuē:" cǐ xiǎn bù pò, wàn bù lìng jiàng shì dú sǐ, yì bù shǐ qiè zhě dú shēng!" gǔ zhào jí fù, zéi pào hū liè, chuán xián wěi xià, yǔ wài jiāng shuǐ shī hé, huān shēng léi dòng. lù jūn yóu chéng bèi shān xià yīng zhī, zéi dà bēn, chéng shèng duó xiǎo gū shān, jiā àn chá shǐ xián. bā nián, lián pò zōng yáng dà tōng tóng líng xiá kǒu zéi tún, hé wéi jiǔ jiāng, kè zhī, jìn bù zhèng shǐ xián. yáng yuè bīn jìn jūn huáng shí jī, zì jiǔ jiāng zhì wǔ chāng, zhì shí èr tún.
时曾国藩在江西,水军频挫,迭召往助。玉麟乞假回长沙,急赴之。袁、瑞两郡并陷贼,水陆道绝,易衣装为贾客,徒步数百里达南昌。重整内湖水师为十营,船六百艘。六年,擢广东惠潮嘉道。败贼樟树镇,又连破之於临江吴城、涂家埠,克南康。七年,国藩还籍治父丧,玉麟与杨岳斌同领其军。其秋,武、汉再克,水陆并下,围九江。玉麟约岳斌夹攻湖口,贼扼石钟山、梅家洲,力遏内湖军不得出。玉麟分军为三以进,贼穴山腹置巨炮,直船冲,舢板先出,前锋中炮,后船继进,伤十馀艘。玉麟愤曰:“此险不破,万不令将士独死,亦不使怯者独生!”鼓棹急赴,贼炮忽裂,船衔尾下,与外江水师合,欢声雷动。陆军由城背山下应之,贼大奔,乘胜夺小孤山,加按察使衔。八年,连破枞阳、大通、铜陵、峡口贼屯,合围九江,克之,晋布政使衔。杨岳斌进军黄石矶,自九江至武昌,置十二屯。
shí nián, yù lín yí yíng yǔ hé tún. zéi fù shàng fàn péng zé hú kǒu, fēn bīng fù yuán, kè dū chāng. shí yī nián, shòu guǎng dōng àn chá shǐ. zéi fàn qí huáng dé ān, yù lín huì lù jūn kè xiào gǎn tiān mén yīng chéng huáng zhōu dé ān, zhuó ān huī xún fǔ. mìng bāng bàn yuán jiǎ sān jūn wù, yǐng shòu gè jūn xī guī diào qiǎn, lèi shū gù cí, wèi:" jiǔ jū zhàn jiàn, cǎo yī duǎn lì, rì yǔ shuǐ yǒng duò gōng chí zhú yú jù fēng è làng zhī zhōng. yī dàn shēn yīng jiāng jì, jìn tuì bǎi liáo, wèn qián gǔ bù zhī, wèn xíng míng bù zhī, miǎn qiǎng fù hè, yí wù guó jiā." yòu wèi:" cóng jūn bā nián, zhuān dài shuǐ shī, qì zhōu ér lù, wú yī lǚ yī jiāng gōng qí zhǐ huī, cāng cù zhào mù, bì zhì fèn shì." zhào jiā qí bù qī, yǐ lǐ xù yí dài zhī, gǎi zhí shuǐ shī tí dū.
十年,玉麟移营与合屯。贼复上犯彭泽、湖口,分兵赴援,克都昌。十一年,授广东按察使。贼犯蕲、黄、德安,玉麟会陆军克孝感、天门、应城、黄州、德安,擢安徽巡抚。命帮办袁甲三军务,颍、寿各军悉归调遣,累疏固辞,谓:“久居战舰,草衣短笠,日与水勇、舵工驰逐於巨风恶浪之中。一旦身膺疆寄,进退百僚,问钱穀不知,问刑名不知,勉强负荷,贻误国家。”又谓:“从军八年,专带水师,弃舟而陆,无一旅一将供其指挥,仓猝召募,必致偾事。”诏嘉其不欺,以李续宜代之,改职水师提督。
tóng zhì yuán nián, shòu bīng bù yòu shì láng, jié zhì zhèn jiāng. jūn zhōng chóng wén qīng wǔ, yù lín yǔ yáng yuè bīn wēi wàng jiǔ liè, yī dàn míng wèi chāo yuè, ér xiāng chǔ zhōng shǐ wú jiàn, lùn zhě wèi qí kǔ xīn xié hé bù kě jí. bié lì tài hú shuǐ shī shí yíng, bìng guī tǒng xiá. zēng guó quán yóu ān qìng jìn guī jiāng níng, shuǐ shī zhù zhī. kè tóng chéng zhá, fù cháo xiàn hán shān hé zhōu, xí pò yōng jiā zhèn yù xī kǒu, duó dōng xī liáng shān, jìn gōng cǎi shí, yòu kè jīn zhù guān. zhū jiàng chōng fēng, yù lín měi chéng xiǎo chuán dū zhàn, yǐ hóng qí wèi shí, huò qián huò hòu, jiàng shì jiē zhuì zhuì jìn lì. jiān rù lù jūn chá zhàn zhuàng, wǎng lái piāo hū wú dìng zōng, suǒ jīng xíng jūn mín mò gǎn wéi jiān guǐ.
同治元年,授兵部右侍郎,节制镇将。军中重文轻武,玉麟与杨岳斌威望久埒,一旦名位超越,而相处终始无间,论者谓其苦心协和不可及。别立太湖水师十营,并归统辖。曾国荃由安庆进规江宁,水师助之。克铜城闸,复巢县、含山、和州,袭破雍家镇、裕溪口,夺东西梁山,进攻采石,又克金柱关。诸将冲锋,玉麟每乘小船督战,以红旗为识,或前或后,将士皆惴惴尽力。间入陆军察战状,往来飘忽无定踪,所经行军民莫敢为奸宄。
èr nián, yǔ yáng yuè bīn hé bīng gōng jiǔ fú zhōu. zéi yú zhōu zhù lěi shù shí, wài zuò dài chéng, zhòng zhōu huán zhī, yǔ jiāng níng xiāng jī jiǎo ér lán jiāng jī cǎo xié xiá qī lǐ zhōu yàn zi jī zhōng guān xià guān jiē zéi tún. yù lín liè zhōu shàng liú, nán duì xiàng xià guān, běi duì xiàng cǎo xié xiá, yuè bīn gōng yàn zi jī, pò zhī. lù jūn yì fēn sān duì, jué zhōu gěng gōng zhōng guān, shān bǎn huán zhōu ér zhèn. zéi yǐ qiāng pào xiāng chí, bù néng jìn. yù lín dū zhū jūn gēng fān yè gōng, xià lìng yuē:" zhōu bù pò, bù shōu duì." xuǎn sǐ shì cóng huǒ cóng dēng àn, zào yuē:" zhōu pò yǐ!" zhū jūn huān hū, téng chuō ér shàng, lì pò zhōu biān tún zhōu, zéi zhēng kuì zǒu. zì tián jiā zhèn yǐ lái, shì zhàn wèi zuì liè. yú shì zéi dǎng yóu jiāng xī fàn chí zhōu, móu náo guān jūn. yù lín hái jiù qīng yáng, jiě qí wéi, fù gāo chún, kè dōng bà, bìng lùn jiǔ fú zhōu gōng, cì huáng mǎ guà. huì yáng yuè bīn fù jiāng xī dū shī, zì shì yù lín zhuān tǒng shuǐ shī. sān nián, jiāng níng fù, lùn gōng, yǐ chuàng lì shuǐ shī wéi shǒu, jiā tài zǐ shǎo bǎo, yǔ yī děng qīng chē dū wèi shì zhí. sì nián, mìng shǔ cáo yùn zǒng dū, zài shū cí, yǔn zhī, mìng chóu shāng shuǐ shī shàn hòu shì yí.
二年,与杨岳斌合兵攻九洑洲。贼於洲筑垒数十,外作大城,众舟环之,与江宁相犄角;而拦江矶、草鞋峡、七里洲、燕子矶、中关、下关皆贼屯。玉麟列舟上流,南队向下关,北队向草鞋峡,岳斌攻燕子矶,破之。陆军亦分三队,掘洲埂攻中关,舢板环洲而阵。贼以枪炮相持,不能进。玉麟督诸军更番夜攻,下令曰:“洲不破,不收队。”选死士从火丛登岸,噪曰:“洲破矣!”诸军欢呼,腾踔而上,立破洲边屯舟,贼争溃走。自田家镇以来,是战为最烈。於是贼党由江西犯池州,谋挠官军。玉麟还救青阳,解其围,复高淳,克东坝,并论九洑洲功,赐黄马褂。会杨岳斌赴江西督师,自是玉麟专统水师。三年,江宁复,论功,以创立水师为首,加太子少保,予一等轻车都尉世职。四年,命署漕运总督,再疏辞,允之,命筹商水师善后事宜。
qī nián, huì tóng zēng guó fān zòu dìng cháng jiāng shuǐ shī yíng zhì, zì jīng zhōu zhì chóng míng wǔ qiān yú lǐ, shè tí dū yī yuán zǒng bīng wǔ yuán, yǐ liù biāo fēn xùn yíng shào guān qī bǎi jiǔ shí bā yuán, bīng dīng yī wàn èr qiān rén, suì xiǎng liù shí yú wàn liǎng, yǐ cháng jiāng lí shuì gōng zhī, bù fán hù bù. chū, jūn shì wèi dìng, jūn xiǎng qí chù, ér huái yán jī zhì. yù lín yì dìng kǔn yán zì mài, gōng shuǐ shī yuè xiǎng. jí jiāng lù dà tōng, zēng guó fān shè sān xǐng dū xiāo jú, zhāo shāng lǐng piào, shuǐ shī yán piào dà xiǎo shù bǎi, zhì shì jūn xiǎng yǒu é zhī de kuǎn. yú yín jí piào běn jù wàn, yù lín yī bù sī qǔ, yǐ wǔ zhī yī qǔ xī, zhù shuǐ shī gōng fèi, qiě bèi wài huàn cāng cù zhī xū. yú fēn jiě yún guì zhù xiǎng èr shí wàn, gān sù zhù xiǎng èr shí wàn, yǐ shí wàn guǎng běn xiàn xué é, ér yǐ yán piào kào zhū jiàng yǒu dà gōng zhě.
七年,会同曾国藩奏定长江水师营制,自荆州至崇明五千馀里,设提督一员、总兵五员,以六标分汛;营、哨官七百九十八员,兵丁一万二千人,岁饷六十馀万两,以长江釐税供支,不烦户部。初,军事未定,军饷奇绌,而淮盐积滞。玉麟议定捆盐自卖,供水师月饷。及江路大通,曾国藩设三省督销局,招商领票,水师盐票大小数百,至是军饷有额支的款。馀银及票本巨万,玉麟一不私取,以五之一取息,助水师公费,且备外患仓猝之需。馀分解云、贵助饷二十万,甘肃助饷二十万,以十万广本县学额,而以盐票犒诸将有大功者。
shì jì jùn, shū qǐng huí jí bǔ xíng zhōng zhì, lüè yuē:" chén mò dié cóng róng, chuàng lì shuǐ shī, zhì jūn shí yú nián, wèi cháng yíng yī wǎ zhī fù, yī mǔ zhī zhí shòu shāng jī láo, wèi cháng qǐng yī rì zhī jiǎ zhōng nián fēng tāo shǐ shí zhī zhōng, wèi cháng yí jū àn shàng qiú yī rì zhī ān. chéng yǐ qīn fú wèi zhōng, ér chū cóng róng lǚ, jì nán miǎn bù xiào zhī zuì, qǐ gǎn fù wèi shēn jiā zhī tú hū? chén cháng wén shì dài fū chū chǔ jìn tuì, guān xì fēng sú zhī shèng shuāi. chén zhī cóng róng, zhì zài miè zéi, zéi jǐ miè ér bù guī, jìn yú tān wèi cháng jiāng jì shè tí zhèn, chén yóu zài jūn, jìn yú liàn quán gǎi yì chū xīn, tān liàn quán wèi, zé qián cǐ cí guān, yí shì zuò wěi sān nián zhī zhì, xián yú suǒ tóng, jūn shì yǐ zhōng, réng bù bǔ xíng zhōng zhì, jiǔ liú yú wài, shè yú wàng qīn. sì zhě yǒu yī, jiē zú yǐ shāng fēng bài sú. fū tiān xià zhī luàn, bù tú zài dào zéi zhī wèi píng, ér zài shì dài fū zhī jìn wú lǐ, tuì wú yì. fú wéi huáng shàng zhōng xīng dà yè, zhèng yí fú shù míng jiào, zhěng sù jì gāng, yǐ zhèn qǐ rén xīn. kuàng rén zhī cái lì cōng míng, yòng jiǔ zé jié, ruò bù shàn cáng qí duǎn, bì zhì zhuǎn shī suǒ zhǎng. gǔ lái chén zǐ, wǎng wǎng chū nián pō yǒu jiàn shù, ér wǎn jié mò lù yǔn yuè cuò miù, gù yóu cái yōng, yì qí jīng qì jié yě. chén měi dú shǐ zhì cǐ, qiè tàn qí rén bù néng shàn cáng qí duǎn, yòu xī dāng rì cháo tíng bù zhī shàn quán qí zhǎng. zhī jìn ér bù zhī tuì, shèng rén yú yì shēn jiè zhī, gù yǒu yóu yǐ. chén běn wú jīng jì zhī xué, ér xìng qíng biǎn zào, sī lǜ yōu shāng. yuè jī nián lèi, zhēng chōng xuàn yūn, jīng lì rì shuāi, xīn qì rì hào. ruò zài bù tiáo lǐ, bì zhì yí wù guó shì. kěn qǐng tiān ēn kāi chén bīng bù shì láng běn quē, huí jí bǔ xíng zhōng zhì. bào guó zhī rì zhèng cháng, duàn bù gǎn yǒng tú ān yì yě." yōu zhào cóng zhī.
事既竣,疏请回籍补行终制,略曰:“臣墨绖从戎,创立水师,治军十馀年,未尝营一瓦之覆,一亩之殖;受伤积劳,未尝请一日之假;终年风涛矢石之中,未尝移居岸上求一日之安。诚以亲服未终,而出从戎旅,既难免不孝之罪,岂敢复为身家之图乎?臣尝闻士大夫出处进退,关系风俗之盛衰。臣之从戎,志在灭贼,贼己灭而不归,近於贪位;长江既设提镇,臣犹在军,近於恋权;改易初心,贪恋权位,则前此辞官,疑是作伪;三年之制,贤愚所同,军事已终,仍不补行终制,久留於外,涉於忘亲。四者有一,皆足以伤风败俗。夫天下之乱,不徒在盗贼之未平,而在士大夫之进无礼,退无义。伏惟皇上中兴大业,正宜扶树名教,整肃纪纲,以振起人心。况人之才力聪明,用久则竭,若不善藏其短,必致转失所长。古来臣子,往往初年颇有建树,而晚节末路陨越错谬,固由才庸,亦其精气竭也。臣每读史至此,窃叹其人不能善藏其短,又惜当日朝廷不知善全其长。知进而不知退,圣人於易深戒之,固有由矣。臣本无经济之学,而性情褊躁,思虑忧伤。月积年累,怔忡眴晕,精力日衰,心气日耗。若再不调理,必致贻误国事。恳请天恩开臣兵部侍郎本缺,回籍补行终制。报国之日正长,断不敢永图安逸也。”优诏从之。
bā nián chūn, hái héng yáng, zuò cǎo lóu sān chóng, bù yī qīng xié, shí wǎng mǔ mù, lú jū sān nián bù chū. zì shè cháng jiāng shuǐ shī, dōng nā mó shì, jiàng shì jiàn dān ān yì, shì duō fèi chí. shí yī nián, zhào qǐ yù lín jiǎn yuè, shū chén zhěng dùn shì yí, fěng tí dū huáng yì shēng zì tuì, jiàn lǐ chéng móu péng chǔ hàn èr rén, jí yǐ chéng móu dài zhī, hé bà yíng shào guān bǎi shù shí rén. rù jìn, mìng shǔ bīng bù shì láng, fù chén qǐng kāi quē, réng mìng xún yuè cháng jiāng, zhuān zhé zòu shì. bié chì liǎng jiāng hú guǎng wéi chóu jīng fèi, yù xiào lì cí bù shòu. zì zhù bié yè yú háng zhōu xī hú, yuē tuì shěng ān. měi xún yuè xià yóu, shì bì, jū zhī. zì shì shuǐ shī jiē zhěng sù, yán jiāng dào zōng liǎn jí, ān dǔ zhě shù shí nián. cháo tíng yǒu dà zhèng, jí jiāng lì zhòng àn, zhé zī xún, mìng àn zhì.
八年春,还衡阳,作草楼三重,布衣青鞋,时往母墓,庐居三年不出。自设长江水师,东南无事,将士渐耽安逸,事多废弛。十一年,诏起玉麟简阅,疏陈整顿事宜,讽提督黄翼升自退,荐李成谋、彭楚汉二人,即以成谋代之,劾罢营哨官百数十人。入觐,命署兵部侍郎,复陈请开缺,仍命巡阅长江,专摺奏事。别饬两江、湖广为筹经费,玉效力辞不受。自筑别业於杭州西湖,曰退省庵。每巡阅下游,事毕,居之。自是水师皆整肃,沿江盗踪敛戢,安堵者数十年。朝廷有大政,及疆吏重案,辄谘询,命按治。
guāng xù qī nián, mìng shǔ liǎng jiāng zǒng dū, zài shū lì cí, nǎi yǐ zuǒ zōng táng dài zhī. liú dū jiāng hǎi fáng rú gù. yán zhě yì cháng jiāng tí dū yí zhù wú sōng kǒu wài, yù lín shū yán:" jiāng nán tí dū zé zài hǎi fáng, qǐng duō bì bīng lún, shǐ lì yī jūn yú hǎi shàng. cháng jiāng tí dū zé zài jiāng fáng, qǐng réng yóu chén dū tóng xún yuè, gǎi zhù wú sōng, huì cāo bīng lún, yǐ tōng jiāng hǎi." jiǔ nián, zhuó bīng bù shàng shū, yǐ shuāi bìng cí.
光绪七年,命署两江总督,再疏力辞,乃以左宗棠代之。留督江、海防如故。言者议长江提督宜驻吴淞口外,玉麟疏言:“江南提督责在海防,请多畀兵轮,使立一军於海上。长江提督责在江防,请仍由臣督同巡阅,改驻吴淞,会操兵轮,以通江、海。”九年,擢兵部尚书,以衰病辞。
huì fǎ yuè gòu bīng, mìng fù guǎng dōng huì chóu fáng wù. yù lín mù sì qiān rén cóng xíng, zhù dài huáng. qiǎn bù jiàng wáng zhī chūn huáng dé shèng děng fáng qióng zhōu qīn zhōu líng shān, lóu yún qìng wáng yǒng zhāng děng zhù shā jiǎo dà jiǎo, yǔ yuè jūn lián hé. zēng bīng shè lěi, biān shā hù yú zhōu, fēn shǒu nèi shā gǎng chà. fǎ bīng jìng bù zhì. shí yī nián chūn, yuè jūn dà jié yú zhèn nán guān, jìn gōng liàng shān. hé yì xuán chéng, tíng zhàn chè bīng. yù lín shū qǐng yán bèi zhàn shǒu, yǐ bì hòu huàn, chén hǎi fáng shàn hòu liù shì. shì qiū, yǐ bìng qǐ xiū, wēn zhào wèi liú. shí sì nián, fú bìng xún yuè. zhì ān qìng, xún fǔ chén yí jiàn qí bìng dǔ, yǐ wén, zhào yǔn kāi quē huí jí, réng liú xún yuè chāi shǐ. shí liù nián, zú, nián qī shí wǔ, zèng tài zǐ tài bǎo, yī shàng shū lì cì xù, jiàn zhuān cí lì gōng dì, shì gāng zhí.
会法、越构兵,命赴广东会筹防务。玉麟募四千人从行,驻大黄。遣部将王之春、黄得胜等防琼州、钦州、灵山,娄云庆、王永章等驻沙角、大角,与粤军联合。增兵设垒,编沙户渔舟,分守内沙港汊。法兵竟不至。十一年春,粤军大捷於镇南关,进攻谅山。和议旋成,停战撤兵。玉麟疏请严备战守,以毖后患,陈海防善后六事。是秋,以病乞休,温诏慰留。十四年,扶病巡阅。至安庆,巡抚陈彝见其病笃,以闻,诏允开缺回籍,仍留巡阅差使。十六年,卒,年七十五,赠太子太保,依尚书例赐恤,建专祠立功地,谥刚直。
yù lín gāng jiè jué sú, sù yàn wén fǎ, zhì shì zhé dé fǎ wài yì. bù tōng quán guì, ér tǎn yì zhí liàng, wú qīng yà jù ào zhī xīn. lì fèng mìng àn zhòng chén jiāng lì bèi hé zhě, yú zuǒ zōng táng liú kūn yī tú zōng yíng zhāng shù shēng děng, jiē zhǔ chí gōng dào, wù cún dà tǐ, yì bù wéi xī kè. měi chū xún, zhēn guān lì bù fǎ zhé hé chéng, shèn zhě yǐ jūn fǎ zhǎn zhī rán hòu wén, gù suǒ zhì guān lì jiē wēi lì. mín yǒu wǎng, wǎng wǎng pàn péng gōng lái. cháo tíng qīng xīn tīng zhī, bù jū wèi ér jīng chá lǚ jiā bāo jiǎng, yǐ bì gài guò yú jiāng lì. shēng píng zòu dú jiē shǒu cái, měi chū, wèi shì chuán sòng. hǎo huà méi, shī shū jiē chāo sú, wén cǎi fēng liú yì bù mò yún.
玉麟刚介绝俗,素厌文法,治事辄得法外意。不通权贵,而坦易直亮,无倾轧倨傲之心。历奉命按重臣疆吏被劾者,於左宗棠、刘坤一、涂宗瀛、张树声等,皆主持公道,务存大体,亦不为谿刻。每出巡,侦官吏不法辄劾惩,甚者以军法斩之然后闻,故所至官吏皆危栗。民有枉,往往盼彭公来。朝廷倾心听之,不居位而京察屡加褒奖,倚畀盖过於疆吏。生平奏牍皆手裁,每出,为世传诵。好画梅,诗书皆超俗,文采风流亦不沫云。
yáng yuè bīn, yuán míng zài fú, zì hòu ān, hú nán shàn huà rén, yuán jí gān zhōu. zǔ shèng dé, qián lóng mò, cóng jiǎo miáo, zhàn mò yǒng suí. fù xiù guì, yǐ yīn guān zhì zhí lì dú shí kǒu fù jiāng. yuè bīn yòu xián qí shè, bǔ xiāng yīn wài wěi, cóng jiǎo xīn níng fěi.
杨岳斌,原名载福,字厚庵,湖南善化人,原籍乾州。祖胜德,乾隆末,从剿苗,战殁永绥。父秀贵,以荫官至直隶独石口副将。岳斌幼娴骑射,补湘阴外委,从剿新宁匪。
xián fēng èr nián, shǒu xiāng yīn yǒu gōng, zhuó yí zhāng yíng qiān zǒng. sān nián, zēng guó fān chuàng lì shuǐ shī, bá wèi yíng guān. zhàn yuè zhōu, shuǐ lù jiē kuì, dú yuè bīn yī yíng lì jù bù bài. sì nián, zhàn xiāng tán, fén zéi zhōu shù bǎi, fù qí chéng, zhuó shǒu bèi, cì huā líng. guó fān chóng zhěng shuǐ shī, jìn guī yuè zhōu. yuè bīn yǔ péng yù lín wèi qián fēng, fú chuán léi gōng hú, yòu zéi zhōu zhì, jiā jī, lián zhàn jiē jié zéi zài zhì, yán dōng àn xié jī zhī, shǒu tǐng máo cì shā zéi qiú zài wāng dé shèng, duó qí zhōu, zéi wú hái zhě: zhuó dū sī, cì hào biāo yǒng bā tú lǔ. jìn zhàn léi gǔ tái, chéng shān bǎn chōng zéi tún zòng huǒ, zéi zhèn luàn, dà pò zhī, kè yuè zhōu, zhuó yóu jī. zǒng bīng chén huī lóng lǜ hòu duì zhì, niǔ qián shèng, yù chéng fēng gōng chéng líng jī. yuè bīn yuē:" shùn fēng nán shōu duì, bù kě xíng yě." bù cóng, yù zéi fú, jìng bài. huī lóng jí zhī fǔ chǔ rǔ háng tóng zhī xià luán yóu jī shā zhèn bāng jiē zhàn sǐ, yuè bīn jūn dú wán. jì ér zéi wèi lù shī suǒ bài, jiāng dùn, yāo jī zhī, píng liǎng àn pào tái, sōu luó shān dào kǒu zéi zhōu. xún yè xí jiā yú huáng gài hú, yuè bīn xiān rù, bèi huǒ shāng, zhōu fù luò shuǐ, yuè shàng bié chuán, dà hū xiàn zhèn, fén zéi zhōu shù shí. suì huì hú běi jūn jìn tún jīn kǒu, pò hàn yáng guān zéi yíng, gōng táng jiǎo, zhì qīng shān, fén qí lěi, zéi dùn, fén qí zī zhòng. wǔ chāng hàn yáng jiē fù, zhuó cān jiāng, shòu hú nán cháng dé yíng fù jiāng. zhū jūn jìn guī tián jiā zhèn, yuè bīn yóu zhōng lù xiān fā, kè huáng zhōu jí wǔ chāng xiàn, pò yuán zéi yú qí zhōu, bī tián jiā zhèn, xié péng yù lín fēn duì huǐ héng jiāng tiě suǒ, fén zéi chuán sì qiān yú jiē jǐn, piào shī shù wàn, suì bá tián jiā zhèn, qí zhōu zéi yì dùn qù. yuè bīn zhòu yè jìn zhàn, jī láo ǒu xuè, zhào jiā qí láo yì zuì zhe, jiā zǒng bīng xián.
咸丰二年,守湘阴有功,擢宜章营千总。三年,曾国藩创立水师,拔为营官。战岳州,水陆皆溃,独岳斌一营力拒不败。四年,战湘潭,焚贼舟数百,复其城,擢守备,赐花翎。国藩重整水师,进规岳州。岳斌与彭玉麟为前锋,伏船雷公湖,诱贼舟至,夹击,连战皆捷;贼再至,沿东岸斜击之,手挺矛刺杀贼酋在汪得胜,夺其舟,贼无还者:擢都司,赐号彪勇巴图鲁。进战擂鼓台,乘舢板冲贼屯纵火,贼阵乱,大破之,克岳州,擢游击。总兵陈辉龙率后队至,狃前胜,欲乘风攻城陵矶。岳斌曰:“顺风难收队,不可行也。”不从,遇贼伏,竟败。辉龙及知府褚汝航、同知夏銮、游击沙镇邦皆战死,岳斌军独完。既而贼为陆师所败,将遁,要击之,平两岸炮台,搜螺山、倒口贼舟。寻夜袭嘉鱼黄盖湖,岳斌先入,被火伤,舟覆落水,跃上别船,大呼陷阵,焚贼舟数十。遂会湖北军进屯金口,破汉阳关贼营,攻塘角,至青山,焚其垒,贼遁,焚其辎重。武昌、汉阳皆复,擢参将,授湖南常德营副将。诸军进规田家镇,岳斌由中路先发,克黄州及武昌县,破援贼於蕲州,逼田家镇,偕彭玉麟分队毁横江铁锁,焚贼船四千馀皆尽,漂尸数万,遂拔田家镇,蕲州贼亦遁去。岳斌昼夜进战,积劳呕血,诏嘉其劳勚最著,加总兵衔。
wǔ nián, shuǐ lù huì gōng jiǔ jiāng, yuè bīn yǐ jí liú wǔ xué, xún jiǎ guī. shuǐ shī shì shèng ruì jìn, qián duì shān bǎn rù pó yáng hú, zéi shù zhà hú kǒu è zhī, bù dé chū, ér liú jiǔ jiāng zhě, yì lǚ wèi zéi suǒ xí. yuè bīn wén bài, chí jiù bù jí. zéi fù shàng fàn, wǔ hàn zài xiàn. zēng guó fān fēn shuǐ shī huí yuán, lìng yuè bīn huí yuè zhōu, zēng mù wèi shí yíng, huì tún jīn kǒu, lǚ bài zéi. qiū, tuì tún xīn dī, xiū chuán, tài pí zú shí zhī sān, jiǎn liàn yǐ tú dà jǔ. zì wǔ hàn wèi zéi jù, cháng jiāng shāng lǚ jiē jué. jí shuǐ shī zhù xīn dī, liú wáng guī zhī, shì chán shǐ xīng, jiàn wéi zhòng zhèn. shòu yún yáng zhèn zǒng bīng, jiān shǔ hú běi tí dū. liù nián, jìn tún shā kǒu, jù wǔ chāng sān shí lǐ. yuè bīn niàn zéi zhōu wǎng lái cháng jiāng, tíng zé yī lěi, xíng jiē chéng fēng, héng bì zhàn, nán de dà chuàng, nǎi móu xí shāo zhī. mù zhuàng shì jià qiān dàn dà chuán, shí xiāo huáng lú dí, shī huǒ xiàn. yuē yuē:" jìn zéi ér fā, jí dēng shān bǎn tuì." yìng mù zhě sān bǎi rén, xuán zhòng shǎng. yè bī zéi zhōu, yú nán àn zuǐ zòng huǒ, yú shì zéi zhōu néng zhàn zhě duō jìn. qián jūn zhí zhì huáng zhōu, xún rì jiān zhuǎn zhàn shù bǎi lǐ, jī huǐ zéi zhōu liù bǎi yú, duó qí zī liáng huǒ yào, shào chuán lüè bā hé qí zhōu yào bīng jiǔ jiāng chéng xià ér hái. wǔ hàn shuǐ lù yuán jué, nǎi yì kùn. shí yī yuè, yǔ lǐ xù bīn lù shī hé gōng. zhí dà fēng yáng shā, bō tāo xiōng yǒng, shuǐ shī shàng xià huán jī, zéi dà kuì bài zǒu. èr chéng tóng rì kè fù, jié wén, jiā tí dū xián.
五年,水陆会攻九江,岳斌以疾留武穴,寻假归。水师恃胜锐进,前队舢板入鄱阳湖,贼树栅湖口扼之,不得出,而留九江者,亦屡为贼所袭。岳斌闻败,驰救不及。贼复上犯,武、汉再陷。曾国藩分水师回援,令岳斌回岳州,增募为十营,会屯金口,屡败贼。秋,退屯新堤,修船,汰疲卒十之三,简练以图大举。自武、汉为贼踞,长江商旅皆绝。及水师驻新堤,流亡归之,市廛始兴,渐为重镇。授郧阳镇总兵,兼署湖北提督。六年,进屯沙口,距武昌三十里。岳斌念贼舟往来长江,停则依垒,行皆乘风,恒避战,难得大创,乃谋袭烧之。募壮士驾千石大船,实硝黄芦荻,施火线。约曰:“近贼而发,急登舢板退。”应募者三百人,悬重赏。夜逼贼舟,於南岸嘴纵火,於是贼舟能战者多烬。前军直至黄州,旬日间转战数百里,击毁贼舟六百馀,夺其资粮火药,哨船掠巴河、蕲州、耀兵九江城下而还。武、汉水路援绝,乃益困。十一月,与李续宾陆师合攻。值大风扬沙,波涛汹涌,水师上下环击,贼大溃败走。二城同日克复,捷闻,加提督衔。
jìn guī jiǔ jiāng, zēng guó fān yǐ yōu guī, jiàn yuè bīn jiē tǒng qí jūn, péng yù lín fù zhī. fēn bīng è qí zhōu, pò yuán zéi. qiū, huì lù jūn kè xiǎo chí kǒu, mì yǔ péng yù lín yuē qī huì gōng hú kǒu, kè zhī. yú shì nèi hú wài jiāng shuǐ shī shǐ fù hé. chéng shèng duó xiǎo gū shān, kè péng zé, liú jūn tún zhī. zì lǜ qián fēng zhì wàng jiāng, zéi wàng fēng dùn, suì fù dōng liú. guò ān qìng, gōng zōng yáng dà tōng zéi lěi, kè zhī. fù tóng líng, zhì wú hú lǔ gǎng, yǔ jiāng nán shī chuán huì. zhào jiā qí zhuǎn zhàn qiān lǐ, móu lüè guò rén, xún shòu fú jiàn lù lù tí dū, xǔ zhuān zhé zòu shì. bā nián sì yuè, yǔ lǐ xù bīn huì gōng jiǔ jiāng. yuè bīn dāng běi mén, lín jiāng dì léi fā, fèn hū qí dēng, qín zéi shǒu lín qǐ róng, yì chū zhī zéi, jǐn wèi shuǐ shī suǒ jiān, cì huáng mǎ guà.
进规九江,曾国藩以忧归,荐岳斌接统其军,彭玉麟副之。分兵扼蕲州,破援贼。秋,会陆军克小池口,密与彭玉麟约期会攻湖口,克之。於是内湖外江水师始复合。乘胜夺小孤山,克彭泽,留军屯之。自率前锋至望江,贼望风遁,遂复东流。过安庆,攻枞阳、大通贼垒,克之。复铜陵,至芜湖鲁港,与江南师船会。诏嘉其转战千里,谋略过人,寻授福建陆路提督,许专摺奏事。八年四月,与李续宾会攻九江。岳斌当北门,临江地雷发,奋呼齐登,擒贼首林启荣,逸出之贼,尽为水师所歼,赐黄马褂。
zhào cù dōng xià, shū yán chǔ jìng sù qīng hòu shǐ néng huì shī, suì yí tún huáng shí jī. lián gōng ān qìng zōng yáng dà tōng, duó qí lěi, fēn bīng fù jiàn dé, diào fú jiàn shuǐ shī tí dū. jiǔ yuè, huì dōu xìng ā kè jí xián guān, zéi zì chí zhōu lái yuán, yíng jī yú zōng yáng, pò zhī. shí lǐ xù bīn sān hé shī kuì, zéi fù móu shàng fàn hú běi. yuè bīn qiǎn bīng fēn è lóng píng wū xué tián jiā zhèn. jiǔ nián, dū jiǎo nán běi liǎng àn yuán zéi, shí chū duì báo ān qìng chéng, yǐ qiān zéi shì. shí èr yuè, zéi qiú wéi zhì jùn yǐ chí zhōu jiàng, lìng gōng wú hú. qí bù xià yǒu pàn zhě, hái xiàn chí zhōu. yuè bīn chá zhì jùn wú yì zhì, fēn bié qiǎn liú, dé jīng ruì èr qiān wǔ bǎi rén, lìng lǜ yǐ zhù zhàn. chén yù chéng lǐ shì xián lǜ zhòng fēn cuàn chǔ wǎn, shuǐ shī yí tún guān yīn zhōu yǐ bèi zhī. shí nián sì yuè, dà pò zéi yú xiāo jī, lìng wéi zhì jùn bá yīn jiā huì, jìn gōng chí zhōu, huǐ chéng wài shí lěi, qián xí zōng yáng, bá qí chéng. qiū, qiǎn jiàng gōng chí zhōu, duó qīng xī guān. lǐ xiù chéng xún jiāng àn shàng cuàn, lián bài zhī sān shān guāng xué zi qiáo bái máo zuǐ yùn cáo zhèn. fēn bīng rù nèi hú, gōng shén miào shān zhèn shān, duàn sōng lín kǒu fú qiáo. dōng, yóu lǔ gǎng qián xíng bǎi lǐ, jiě nán líng wéi, bá chū zǒng bīng chén dà fù yī jūn, jí nàn mín shí yú wàn, bèi zhēn lài. shí yī nián, hé gōng ān qìng, xié lù jūn pò chì gāng lǐng yuán zéi. zhàn wú wéi zhōu shén táng hé, píng qí lěi, fén zéi chuán, huà líng hú liǎng àn zéi tún. jí gōng ān qìng dōng mén, chéng shèng bá chéng běi zhū lěi, chéng zéi qióng cù. bā yuè, kè ān qìng, qiǎn zǒng bīng wáng míng shān huáng yì shēng kè chí zhōu tóng chéng, yǔ yún qí wèi shì zhí. yuè bīn lǚ qǐ jiǎ xǐng qīn, zhì shì shǐ guī.
诏促东下,疏言楚境肃清后始能会师,遂移屯黄石矶。连攻安庆、枞阳、大通,夺其垒,分兵复建德,调福建水师提督。九月,会都兴阿克集贤关,贼自池州来援,迎击於枞阳,破之。时李续宾三河师溃,贼复谋上犯湖北。岳斌遣兵分扼龙坪、邬穴、田家镇。九年,督剿南北两岸援贼,时出队薄安庆城,以牵贼势。十二月,贼酋韦志俊以池州降,令攻芜湖。其部下有叛者,还陷池州。岳斌察志俊无异志,分别遣留,得精锐二千五百人,令率以助战。陈玉成、李侍贤率众分窜楚、皖,水师移屯观音洲以备之。十年四月,大破贼於蟂矶,令韦志俊拔殷家汇,进攻池州,毁城外石垒,潜袭枞阳,拔其城。秋,遣将攻池州,夺青溪关。李秀成循江岸上窜,连败之三山、光穴、子桥、白茅嘴、运漕镇。分兵入内湖,攻神庙山、镇山,断松林口浮桥。冬,由鲁港潜行百里,解南陵围,拔出总兵陈大富一军,及难民十馀万,被珍赉。十一年,合攻安庆,偕陆军破赤冈岭援贼。战无为州神塘河,平其垒,焚贼船,划菱湖两岸贼屯。集攻安庆东门,乘胜拔城北诸垒,城贼穷蹙。八月,克安庆,遣总兵王明山、黄翼升克池州、桐城,予云骑尉世职。岳斌屡乞假省亲,至是始归。
tóng zhì yuán nián, yǐ mǔ bìng qǐng zhǎn jiǎ, bù yǔn. wǔ yuè, zhì jūn, yí tún wū jiāng. jìn gōng jīn zhù guān, zhàn lóng shān qiáo, jiān zéi wàn yú. zéi xún fù lái fàn zhèn, zhǎn zéi qiú chén xù bīn, pò hù jià dūn shí guǐ zéi lěi. zì shì jiāng níng dà yíng hòu lù shǐ gù. èr nián chūn, cóng zēng guó fān fù qián dí dà shèng guān yǔ huā tái chá shì, yǔ zēng guó quán dìng hé wéi zhī cè. sān yuè, kè huáng chí, xī shōu nèi hé sān lǐ gěng fú lóng qiáo huā jīn hù jià dūn zhū ài, yǐ tōng níng guó wú hú zhī lù. wǔ yuè, kè cháo xiàn hán shān hé zhōu jí jiāng pǔ pǔ kǒu, pò xià guān cǎo xié xiá yàn zi jī, qū jiǔ fú zhōu, lì zhàn bá zhī. zì shì cháng jiāng wú zéi zhōu. shí yuè, kè gāo chún níng guó jiàn píng lì shuǐ, duó dōng bà yào ài, jiāng níng suì hé wéi. yuè bīn yīn qīn bìng qǐng guī yǎng, zhào cì qí fù mǔ rén shēn sì liǎng, wèi liú zhī.
同治元年,以母病请展假,不允。五月,至军,移屯乌江。进攻金柱关,战龙山桥,歼贼万馀。贼寻复来犯阵,斩贼酋陈绪宾,破护驾墩、石垝贼垒。自是江宁大营后路始固。二年春,从曾国藩赴前敌大胜关、雨花台察视,与曾国荃定合围之策。三月,克黄池,悉收内河三里埂、伏龙桥、花津、护驾墩诸隘,以通宁国、芜湖之路。五月,克巢县、含山、和州及江浦、浦口,破下关、草鞋峡、燕子矶,趋九洑洲,力战拔之。自是长江无贼舟。十月,克高淳、宁国、建平、溧水,夺东坝要隘,江宁遂合围。岳斌因亲病请归养,诏赐其父母人葠四两,慰留之。
sān nián, mìng dū bàn jiāng xī wǎn nán jūn wù, yuán jūn xī guī jié zhì. xún shòu shǎn gān zǒng dū, mìng qí jiāng wǎn zéi fēn jìng jìn hòu fù rèn. jiāng níng píng, jiā tài zǐ shǎo bǎo, yǔ yī děng qīng chē dū wèi shì zhí. liù yuè, yuè bīn dǐ nán chāng, qiǎn zhū jiàng kè chóng rén dōng xiāng jīn xī yí huáng nán fēng, jiě níng dū wéi. qiū, fù gàn zhōu, kè lú xī xīn chéng yú dōu, xiān hòu shōu xiáng zéi shí yú wàn, fáng jìng sù qīng. fù shū chén shāng bìng qīn lǎo, qǐng kāi quē, bù yǔn, nǎi huí jí mù bīng. sì nián, lǜ péng chǔ hàn děng xīn jūn shí yíng cóng xíng, dǐ xī ān. huì sēng gé lín qìn zhàn mò cáo zhōu, zhào yuè bīn yí bīng rù wèi jīng jī. zì qǐng kāi quē, zhuān rèn jiǎo fěi, bù xǔ, réng mìng sù fù gān sù, liù yuè, lǚ rèn.
三年,命督办江西、皖南军务,援军悉归节制。寻授陕甘总督,命俟江、皖贼氛净尽后赴任。江宁平,加太子少保,予一等轻车都尉世职。六月,岳斌抵南昌,遣诸将克崇仁、东乡、金谿、宜黄、南丰,解宁都围。秋,赴赣州,克泸溪、新城、雩都,先后收降贼十馀万,防境肃清。复疏陈伤病亲老,请开缺,不允,乃回籍募兵。四年,率彭楚汉等新军十营从行,抵西安。会僧格林沁战殁曹州,诏岳斌移兵入卫京畿。自请开缺,专任剿匪,不许,仍命速赴甘肃,六月,履任。
shí gān huí fāng chì, tōng shěng mí làn. léi zhèng wǎn cáo kè zhōng xīn bài yú jīn jī bǎo, dōu xìng ā mù tú shàn gōng níng xià wèi xià, qiě fèng mìng jiāng chū guān běn shěng bīng jiē pí ruò, shū diào gè shěng yuán bīng, wú yī zhì zhě, jǐn zì lǜ xīn mù zhī shù qiān rén yòu yīn bīng huāng gēng zuò jiǔ fèi, kuì yùn dào sāi, kù kōng rú xǐ. yuè bīn dié shū qǐ xié xiǎng, jǐn chuān shǎn lín shěng shāo shāo jiē jì, wú yǐ biàn gěi. yì jìn jūn xiān dǎo líng zhōu, jì guī hé dí. wèi jǐ, táo mào lín léi zhèng wǎn liǎng jūn xiāng jì kuì biàn. wǔ nián chūn, yuè bīn qīn fù jīng zhōu qìng yáng shì shī. lán zhōu biāo bīng jù biàn, wéi shǔ qiāng guān, bī pò bù zhèng shǐ lín zhī wàng shàng shū, yán liáng xiǎng dú hòu chǔ jūn, zhòng xīn bù fú. yuè bīn wén jǐng, xiān lìng cáo kè zhōng yí shī zhèn fǔ, xún zì huí shěng chéng, àn zhū shǒu fàn bǎi yú rén, yú bù wèn. yǐ zài tú chāi yuè lín zhī wàng zòu zhé, zì qǐng yì chǔ, gé zhí liú rèn, jiàng sān pǐn dǐng dài. dié shū qǐng bà, zhào yǐ zuǒ zōng táng dài zhī, wèi zhì, liù nián chūn, fù chén bìng jù, nǎi mìng mù tú shàn zàn shǔ zǒng dū, xǔ yuè bīn huí jí.
时甘回方炽,通省糜烂。雷正绾、曹克忠新败於金积堡,都兴阿、穆图善攻宁夏未下,且奉命将出关;本省兵皆疲弱,疏调各省援兵,无一至者,仅自率新募之数千人;又因兵荒耕作久废,馈运道塞,库空如洗。岳斌迭疏乞协饷,仅川、陕邻省稍稍接济,无以遍给。议进军先捣灵州,继规河、狄。未几,陶茂林、雷正绾两军相继溃变。五年春,岳斌亲赴泾州、庆阳视师。兰州标兵遽变,围署戕官,逼迫布政使林之望上疏,言粮饷独厚楚军,众心不服。岳斌闻警,先令曹克忠移师镇抚,寻自回省城,按诛首犯百馀人,馀不问。以在途拆阅林之望奏摺,自请议处,革职留任,降三品顶戴。迭疏请罢,诏以左宗棠代之,未至,六年春,复陈病剧,乃命穆图善暂署总督,许岳斌回籍。
guāng xù yuán nián, mìng xié péng yù lín xún yuè cháng jiāng, zhěng dùn shuǐ shī, lǚ yǐ qīn bìng qǐng bà, wǔ nián, shǐ yǔn zhī. jiǔ nián, fǎ yuè zhàn shì qǐ, zhào yuè bīn huì bàn fú jiàn jūn wù, wèi zhì, fù mìng fù jiāng nán bāng bàn jūn wù. shí yī nián, lǜ shí èr yíng fù yuán tái wān, hé yì chéng, réng qǐ yǎng guī.
光绪元年,命偕彭玉麟巡阅长江,整顿水师,屡以亲病请罢,五年,始允之。九年,法越战事起,诏岳斌会办福建军务,未至,复命赴江南帮办军务。十一年,率十二营赴援台湾,和议成,仍乞养归。
shí liù nián, zú yú jiā, zèng tài zǐ tài bǎo, zhào zǒng dū lì cì xù, jiàn zhuān cí, shì yǒng què. yuè bīn yǔ yù lín shǐ zhōng cháng jiāng jūn shì, suǒ bù yǐ gōng xù zhuó zhì tí zhèn zhě bù kě shèng shǔ, shí yīng zhuān kǔn zhě yì shù shí rén.
十六年,卒於家,赠太子太保,照总督例赐恤,建专祠,谥勇悫。岳斌与玉麟始终长江军事,所部以功叙擢至提、镇者不可胜数,实膺专阃者亦数十人。
wáng míng shān, xiāng tán rén. chū lì yuè bīn yíng, jī gōng zhì shǒu bèi. péng yù lín diào lǐng yī yíng. zhàn yīng wǔ zhōu, dēng lù pò zéi, gōng jīn kǒu xiān dēng, lèi zhuó yóu jī. xián fēng liù nián, bǔ gān zhōu xié dū sī. gōng hàn yáng, fén dōng nán mén zéi chuán, lián pò zéi yú huáng zhōu fán kǒu fù chí kǒu. zhàn wǔ xué, fú lú zhōu, cì zéi dēng àn, tū jī jiān zhī. huí jī wǔ chāng yuán zéi, lèi jié, zhuó cān jiāng. zhàn qí zhōu, fén zéi zhōu qī shí yú. dēng àn yòu dí, zéi jù gōng, bié duì chéng xū xí chéng, kè zhī, zhuó fù jiāng, cì hào bá yǒng bā tú lǔ. jìn kè huáng zhōu, huì gōng jiǔ jiāng. bā nián, shòu zhè jiāng jīn huá xié fù jiāng. kè dōng liú, báo ān qìng, huǐ chéng wài zéi lěi, yǐ zǒng bīng jì míng. jiǔ nián, qǐ jiǎ huí jí. huì shí dá kāi fàn hú nán, lǜ duì zì héng zhōu qū qí yáng yāo jī zhī, pò zéi yú máo jiā bù. shí nián, shòu ān huī shòu chūn zhèn zǒng bīng, pò zéi wú hú xiāo jī yì qiáo. shí yī nián, pò zéi liàn tán zhèn, zhǎn qí qú gōng tiān fú. fù huì lù shī kè chì gāng lǐng, suì xià ān qìng. yáng yuè bīn jiǎ guī, lìng míng shān dài tǒng qí jūn. lián fù chí zhōu tóng líng pò ní chà kǒu shén táng hé zhū lěi. kè wú wéi zhōu, bié qiǎn jiàng è cháo hú kǒu, kè yùn cáo zhèn, jìn bá dōng guān. tóng zhì yuán nián, zhuó fú jiàn lù lù tí dū. kè tóng chéng páng, fù hé zhōu hán shān cháo xiàn, jiān yì zéi yú mù qiáo shā zhōu, yòu pò zhī jiāng xīn zhōu xī liáng shān. xún yǐ shāng bìng qǐ jiǎ guī. míng shān zài jūn shí yú nián, lǚ dāng dà dí. jiāng nán píng, suì bù chū. guāng xù zhōng, tú gōng chén xiàng yú zǐ guāng gé, míng shān yǔ yān. shí liù nián, zú yú jiā, cì xuè jié.
王明山,湘潭人。初隶岳斌营,积功至守备。彭玉麟调领一营。战鹦鹉洲,登陆破贼,攻金口先登,累擢游击。咸丰六年,补乾州协都司。攻汉阳,焚东南门贼船,连破贼於黄州樊口、富池口。战武穴,伏芦洲,伺贼登岸,突击歼之。回击武昌援贼,累捷,擢参将。战蕲州,焚贼舟七十馀。登岸诱敌,贼聚攻,别队乘虚袭城,克之,擢副将,赐号拔勇巴图鲁。进克黄州,会攻九江。八年,授浙江金华协副将。克东流,薄安庆,毁城外贼垒,以总兵记名。九年,乞假回籍。会石达开犯湖南,率队自衡州趋祁阳要击之,破贼於毛家埠。十年,授安徽寿春镇总兵,破贼芜湖蟂矶、义桥。十一年,破贼练潭镇,斩其渠龚天福。复会陆师克赤冈岭,遂下安庆。杨岳斌假归,令明山代统其军。连复池州、铜陵、破泥汊口、神塘河诸垒。克无为州,别遣将遏巢湖口,克运漕镇,进拔东关。同治元年,擢福建陆路提督。克铜城徬,复和州、含山、巢县,歼逸贼於木桥、沙洲,又破之江心洲、西梁山。寻以伤病乞假归。明山在军十馀年,屡当大敌。江南平,遂不出。光绪中,图功臣像於紫光阁,明山与焉。十六年,卒於家,赐血卩。
sūn chāng kǎi, qīng quán rén. rù shuǐ shī, jī gōng zhuó qiān zǒng. chāng kǎi jiù yè tiě gōng, tián jiā zhèn zhī zhàn, lǐng xiǎo zhōu wéi tóu duì. mào qiāng pào gǔ gé bèi duàn tiě suǒ, lǎn kāi, dà hū měng jìn, fá shàng zéi kuì zǒu. hòu duì zòng huǒ, zéi zhōu jǐn fén. gōng zuì, zhuó shǒu bèi. xián fēng wǔ nián, pò zéi hàn kǒu, zhuó dū sī. liù nián, cóng gōng wǔ chāng, fén zéi zhōu, shòu guǎng dōng lù lù tí biāo yóu jī. qī nián, cóng píng qí huáng zéi cháo, kè xiǎo chí kǒu hú kǒu, zhuó cān jiāng. kè jiǔ jiāng, jiā fù jiāng xián, bǔ liǎng guǎng dū biāo cān jiāng. jiǔ nián, huí yuán hú nán, fáng qí yáng héng zhōu, zhuó huì zhōu xié fù jiāng. yǐ mǔ bìng qǐ yǎng kāi quē. guāng xù zhōng, péng yù lín shū jiàn chāng kǎi chéng shí dǔ yì, xiāo guǒ shàn zhàn, shòu zhè jiāng hǎi mén zhèn zǒng bīng. dīng mǔ yōu, gǎi shǔ rèn, liú xiāng hǎi fáng. shì dìng, qǐng zhōng zhì. hòu réng bǔ yuán guān, diào shǔ chù zhōu zhèn. èr shí yī nián, zú, cì xù, fù sì péng yù lín cí.
孙昌凯,清泉人。入水师,积功擢千总。昌凯旧业铁工,田家镇之战,领小舟为头队。冒枪炮鼓〈革备〉断铁锁,缆开,大呼猛进,筏上贼溃走。后队纵火,贼舟尽焚。功最,擢守备。咸丰五年,破贼汉口,擢都司。六年,从攻武昌,焚贼舟,授广东陆路提标游击。七年,从平蕲、黄贼巢,克小池口、湖口,擢参将。克九江,加副将衔,补两广督标参将。九年,回援湖南,防祁阳、衡州,擢惠州协副将。以母病乞养开缺。光绪中,彭玉麟疏荐昌凯诚实笃毅,骁果善战,授浙江海门镇总兵。丁母忧,改署任,留襄海防。事定,请终制。后仍补原官,调署处州镇。二十一年,卒,赐恤,附祀彭玉麟祠。
yáng míng hǎi, cháng shā rén. rù shuǐ shī, jiàn zhuó shǒu bèi. xián fēng shí nián, zhàn zōng yáng yīn jiā huì chí zhōu xiāo jī, dié pò zéi, zhuó dū sī. shí yī nián, kè nán líng, zhuó yóu jī. kè ān qìng, zhuó fù jiāng. tóng zhì yuán nián, cóng gōng dōng liáng shān jīn zhù guān, guǒ chuàng xuè zhàn, gōng zuì, yǐ zǒng bīng jì míng, cì hào chén yǒng bā tú lǔ. èr nián, dà jié yú jiǔ fú zhōu, yǐ tí dū jì míng. zhàn jiāng níng xiǎo shā kǒu, xiān dēng xiàn zhèn, pào zǐ chuān yòu gǔ, lǜ shào chuán dù jiāng, cóng lù jūn jìn jiǎo sū zhōu, shòu shān dōng yǎn zhōu zhèn zǒng bīng. sū zhōu fù, suì liú fáng. sān nián, yáng yuè bīn fù gān sù, diào míng hǎi xié péng chǔ hàn lǜ suǒ mù bīng cóng xíng, pò huí fěi yú jīn xiàn xià guān yíng, jìn hào gé hóng é bā tú lǔ. jūn shí jiǔ fá, míng hǎi fèng xí zhì liáng yùn. bā nián, fù yǎn zhōu zhèn běn rèn. guāng xù yuán nián, mǔ yōu qù guān. qī nián, shòu láng shān zhèn zǒng bīng. shí yī nián, zú, cì xù.
杨明海,长沙人。入水师,洊擢守备。咸丰十年,战枞阳、殷家汇、池州、蟂矶,迭破贼,擢都司。十一年,克南陵,擢游击。克安庆,擢副将。同治元年,从攻东梁山、金柱关,裹创血战,功最,以总兵记名,赐号忱勇巴图鲁。二年,大捷於九洑洲,以提督记名。战江宁小沙口,先登陷阵,炮子穿右股,率哨船渡江,从陆军进剿苏州,授山东兖州镇总兵。苏州复,遂留防。三年,杨岳斌赴甘肃,调明海偕彭楚汉率所募兵从行,破回匪於金县夏官营,晋号格洪额巴图鲁。军食久乏,明海奉檄治粮运。八年,赴兖州镇本任。光绪元年,母忧去官。七年,授狼山镇总兵。十一年,卒,赐恤。
xiè jùn shē, yuán míng dé shèng, cháng shā rén. chōng shuǐ shī shào zhǎng, jìn gōng wǔ chāng, jùn shē zì qǐng wèi qián fēng. tū yán guān zéi lěi, báo yīng lí zhōu, yǔ lù shī jiā jī, kè wǔ hàn, zhàn qí zhōu tián jiā zhèn, lèi gōng zhuó shǒu bèi. kè jiǔ jiāng, zhuó dū sī. pò zéi chì gāng lǐng, zhuó yóu jī. tóng zhì yuán nián, cóng péng yù lín kè tài píng jí jīn zhù guān dōng liáng shān mò líng guān jiǔ fú zhōu zhū yào ài, zhuó fù jiāng. jiāng níng píng, yǐ zǒng bīng jì míng, shòu tí biāo zhōng jūn fù jiāng. guāng xù shí bā nián, zhuó guā zhōu zhèn zǒng bīng, jiān shǔ shuǐ shī tí dū, diào shǔ hàn yáng zhèn. èr shí qī nián, zú yú guān, cì xù, fù sì péng yù lín cí.
谢濬畬,原名得胜,长沙人。充水师哨长,进攻武昌,濬畬自请为前锋。突盐关贼垒,薄鹦鹂洲,与陆师夹击,克武、汉,战蕲州田家镇,累功擢守备。克九江,擢都司。破贼赤冈岭,擢游击。同治元年,从彭玉麟克太平及金柱关、东梁山、秣陵关、九洑洲诸要隘,擢副将。江宁平,以总兵记名,授提标中军副将。光绪十八年,擢瓜洲镇总兵,兼署水师提督,调署汉阳镇。二十七年,卒於官,赐恤,附祀彭玉麟祠。
lùn yuē: péng yù lín yáng yuè bīn zuǒ zēng guó fān chuàng lì shuǐ shī, wèi miè zéi gēn běn. liǎng rén xūn jī, xié háng xiāng bìng. yuè bīn hòu wèi cháo zhǐ qiáng cù xī zhēng, yòng wéi qí cái, fèn shì sǔn wàng. yù lín zhōng shēn bù rèn guān zhí, xún yuè cháng jiāng, wèi guó jiā shū dōng gù zhī yōu. qí shū lùn gǔ rén wǎn jié zhī shī, yóu yú bù néng zì cáng qí duǎn, qiě xī cháo tíng bù shàn quán qí zhǎng, xún zhì yán yě. hòu shèng yù hé qí cí shàng shū zhī mìng, nǎi wèi kàng zhào míng gāo, dài qiǎn zhī hū cè yù lín yǐ.
论曰:彭玉麟、杨岳斌佐曾国藩创立水师,为灭贼根本。两人勋绩,颉颃相并。岳斌后为朝旨强促西征,用违其才,偾事损望。玉麟终身不任官职,巡阅长江,为国家纾东顾之忧。其疏论古人晚节之失,由於不能自藏其短,且惜朝廷不善全其长,洵至言也。后盛昱劾其辞尚书之命,乃谓抗诏鸣高,殆浅之乎测玉麟矣。