strong xuǎn jǔ sì strong
選舉四
zhì kē jiàn zhuó
△制科薦擢
zhì kē zhě, tiān zǐ qīn zhào yǐ dài yì děng zhī cái. táng sòng shè kē zuì duō, shì wèi yōu xuǎn. qīng dài kē mù qǔ shì, chuí wèi dìng zhì. qí tè zhào jǔ xíng zhě, yuē bó xué hóng cí kē jīng jì tè kē xiào lián fāng zhèng kē. ruò jīng xué, ruò xún xìng zhào shì, suī wèi shè kē, kě fù jiàn yě. shèng zǔ dūn chóng shí xué, kāng xī jiǎ chén dīng wèi liǎng kē, gǎi shì cè lùn. jì tíng chén yǐ gǔ xué bù kě cù bàn, qǐng réng jiù zhì.
制科者,天子親詔以待異等之才。唐、宋設科最多,視為優選。清代科目取士,垂為定製。其特詔舉行者,曰博學鴻詞科、經濟特科、孝廉方正科。若經學,若巡幸召試,雖未設科,可附見也。聖祖敦崇實學,康熙甲辰、丁未兩科,改試策論。既廷臣以古學不可猝辦,請仍舊制。
shí qī nián, zhào yuē: zì gǔ yī dài zhī xìng, bì yǒu bó xué hóng rú, bèi gù wèn zhù zuò zhī xuǎn. wǒ cháo dìng dǐng yǐ lái, chóng rú zhòng dào, péi yǎng rén cái. sì hǎi zhī guǎng, qǐ wú qí cái shuò yàn xué wèn yuān tōng wén zǎo guī lì zhuī zōng qián zhé zhě? fán yǒu xué xíng jiān yōu wén cí zhuō yuè zhī rén, bù lùn yǐ shì wèi shì, zài jīng sān pǐn yǐ shàng jí kē dào guān, zài wài dū fǔ bù àn, gè jǔ suǒ zhī, zhèn qīn shì lù yòng. qí nèi wài gè guān, guǒ yǒu zhēn zhī zhuó jiàn, zài nèi kāi sòng lì bù, zài wài kāi bào dū fǔ, dài wèi tí jiàn. sì yīng jiàn rén yuán zhì jīng, zhào hù bù yuè gěi lǐn xì. míng nián sān yuè, zhào shì tǐ rén gé. fán bǎi sì shí sān rén, cì yàn, shì fù yī shī yī, dì qīn lǎn shì juǎn, qǔ yī děng péng sūn yù ní càn zhāng liè wāng bīn qiáo lái wáng xū líng lǐ yīn dǔ qín sōng líng zhōu qīng yuán chén wéi sōng xú jiā yán lù róu féng xù qián zhōng xié wāng jí yuán yòu zhū yí zūn tāng bīn wāng wǎn qiū xiàng suí děng èr shí rén. èr děng lǐ lái tài pān lěi shěn háng shī rùn zhāng mǐ hàn wén huáng yǔ jiān lǐ kǎi xú qiú shěn yún zhōu qìng céng yóu dòng fàn bì yīng cuī rú yuè zhāng hóng liè fāng xiàng yīng lǐ chéng zhōng wú yuán lóng páng kǎi máo qí líng qián jīn fǔ wú rèn chén chén hóng jī cáo yí pǔ máo shēng fāng cáo hé lí qiān gāo yǒng lóng xiè shào wú yuǎn yán shéng sūn děng sān shí rén. sān sì děng jù bào bà. mìng gé chén qǔ qián dài zhì kē jiù shì, chá yì shòu zhí. xún yì: liǎng hàn shòu wú cháng zhí. jìn shàng dì shòu shàng shū láng. táng zhì cè gāo děng tè shòu zūn guān, cì děng yǔ chū shēn, yīn yǒu jí dì chū shēn zhī mù. sòng fēn wǔ děng: yī èr děng jiē bù cì zhuó yòng sān děng wèi shàng děng, ēn shù shì tíng shì dì yī rén sì děng wèi zhōng děng, shì tíng shì dì sān rén jiē cì zhì kē chū shēn. wǔ děng wèi xià děng, cì jìn shì chū shēn. dé zhǐ, jù shòu wèi hàn lín guān. yǐ guāng lù shǎo qīng shào wú yuǎn wèi shì dú. dào yuán láng zhōng tāng bīn děng sì rén wèi shì jiǎng. jìn shì chū shēn zhī zhǔ shì, zhōng xíng píng bó, nèi gé diǎn jí, zhī xiàn jí wèi shì zhī jìn shì péng sūn yù děng shí bā rén wèi biān xiū. jǔ gòng chū shēn zhī tuī zhī, jiào zhí, gé zhí zhī jiǎn tǎo zhī xiàn jí wèi shì zhī jǔ gòng yīn jiān bù yī ní càn děng èr shí qī rén wèi jiǎn tǎo. jù rù shǐ guǎn, zuǎn xiū míng shǐ. shí fù píng lǐ yīn dǔ zhǎng zhōu féng xù xiù shuǐ zhū yí zūn wú jiāng pān lěi wú xī yán shéng sūn, jiē yǐ bù yī rù xuǎn, hǎi nèi róng zhī. qí nián lǎo wèi yǔ shì zhī dù yuè fù shān wáng fāng gǔ děng, wén xué sù zhe, jù shòu nèi gé zhōng shū, xǔ huí jí.
十七年,詔曰:「自古一代之興,必有博學鴻儒,備顧問著作之選。我朝定鼎以來,崇儒重道,培養人才。四海之廣,豈無奇才碩彥、學問淵通、文藻瑰麗、追蹤前哲者?凡有學行兼優、文詞卓越之人,不論已仕、未仕,在京三品以上及科、道官,在外督、撫、布、按,各舉所知,朕親試錄用。其內、外各官,果有真知灼見,在內開送吏部,在外開報督、撫,代為題薦。」嗣膺薦人員至京,詔戶部月給廩餼。明年三月,召試體仁閣。凡百四十三人,賜燕,試賦一、詩一,帝親覽試卷,取一等彭孫遹、倪燦、張烈、汪霦、喬萊、王頊齡、李因篤、秦松齡、周清原、陳維崧、徐嘉炎、陸葇、馮勖、錢中諧、汪楫、袁佑、朱彝尊、湯斌、汪琬、邱象隨等二十人。二等李來泰、潘耒、沈珩、施閏章、米漢雯、黃與堅、李鎧、徐釚、沈筠、周慶曾、尤侗、范必英、崔如岳、張鴻烈、方象瑛、李澄中、吳元龍、龐塏、毛奇齡、錢金甫、吳任臣、陳鴻績、曹宜溥、毛升芳、曹禾、黎騫、高詠、龍燮、邵吳遠、嚴繩孫等三十人。三、四等俱報罷。命閣臣取前代制科舊事,查議授職。尋議:「兩漢授無常職。晉上第授尚書郎。唐制策高等特授尊官,次等予出身,因有及第、出身之目。宋分五等:一、二等皆不次擢用;三等為上等,恩數視廷試第一人;四等為中等,視廷試第三人;皆賜制科出身。五等為下等,賜進士出身。」得旨,俱授為翰林官。以光祿少卿邵吳遠為侍讀。道員、郎中湯斌等四人為侍講。進士出身之主事,中、行、評、博,內閣典籍,知縣及未仕之進士彭孫遹等十八人為編修。舉、貢出身之推、知,教職,革職之檢討、知縣及未仕之舉、貢、蔭、監、布衣倪燦等二十七人為檢討。俱入史館,纂修明史。時富平李因篤、長洲馮勖、秀水朱彝尊、吳江潘耒、無錫嚴繩孫,皆以布衣入選,海內榮之。其年老未與試之杜越、傅山、王方穀等,文學素著,俱授內閣中書,許回籍。
yōng zhèng shí yī nián, zhào yuē: bó xué hóng cí zhī kē, suǒ yǐ dài zhuō yuè yān tōng zhī shì. kāng xī shí qī nián, tè zhào jiàn jǔ, zhào shì shòu zhí, dé rén jí shèng. shù shí nián lái, wèi cháng guǎng wèi sōu luó. zhèn yán lǎn wéi yīn, yí yǒu zhěn jīng zuò shǐ dān jiàn qià wén zú chēng hóng bó zhī xuǎn zhě, dāng tè xiū kuàng diǎn, jiā yǔ páng qiú. zài jīng mǎn hàn sān pǐn yǐ shàng, zài wài dū fǔ xué zhèng, xī xīn tǐ fǎng, bǎo tí sòng bù. zhèn lín xuān qīn shì, yōu jiā lù yòng. zhào shū chū xià, zhōng wài dà lì, yǐ shì guān kuàng diǎn, xiāng gù chí huí. yú nián, jǐn hé dōng dū chén jǔ yī rén, zhí lì dū chén jǔ èr rén, tā shěng wèi yǒu yīng zhě. zhào zé zhū chén guān wàng. gāo zōng jí wèi, zài zhào dū cù. qī yǐ yī nián nèi qí jí què xià, xiān zhì zhě yuè gěi lǐn xì.
雍正十一年,詔曰:「博學鴻詞之科,所以待卓越淹通之士。康熙十七年,特詔薦舉,召試授職,得人極盛。數十年來,未嘗廣為搜羅。朕延攬維殷,宜有枕經葄史、殫見洽聞、足稱鴻博之選者,當特修曠典,嘉予旁求。在京滿、漢三品以上,在外督、撫、學政,悉心體訪,保題送部。朕臨軒親試,優加錄用。」詔書初下,中外大吏,以事關曠典,相顧遲回。逾年,僅河東督臣舉一人,直隸督臣舉二人,他省未有應者。詔責諸臣觀望。高宗即位,再詔督促。期以一年內齊集闕下,先至者月給廩餼。
qián lóng yuán nián, yù shǐ wú yuán ān yán: jiàn jǔ bó xué hóng cí, yuán qī dé zhàn shēn jīng shù dūn chóng shí xué zhī rú, shī fù suī qǔ jiān zhǎng, jīng shǐ yóu wèi gēn dǐ. ruò tú pián zhuì lì ǒu, tuī qiāo shēng lǜ, zòng yǒu wén zǎo kě guān, zhōng jué míng shí wèi chēng. xià lì bù yì, dìng wèi liǎng chǎng, fù shī wài zēng shì lùn cè. jiǔ yuè, zhào shì bǎi qī shí liù rén yú bǎo hé diàn, cì yàn rú lì. shì tí shǒu chǎng fù shī lùn gè yī, èr chǎng zhì cè èr. qǔ yī děng wǔ rén, liú lún pān ān lǐ zhū jǐn yú zhèn háng shì jùn děng, shòu biān xiū. èr děng shí rén, chén zhào lún liú zǎo xià zhī róng zhōu zhǎng fā chéng xún děng, shòu jiǎn tǎo yáng dù wāng shěn tíng fāng wāng shì huáng chén shì fán qí zhào nán děng, shòu shù jí shì. èr nián, bǔ shì tǐ rén gé, shǒu chǎng zhì cè èr, èr chǎng fù shī lùn gè yī. qǔ yī děng wàn sōng líng, shòu jiǎn tǎo. èr děng zhāng hàn, shòu jiǎn tǎo zhū quán hóng shì zé, shòu shù jí shì.
乾隆元年,御史吳元安言:「薦舉博學鴻詞,原期得湛深經術、敦崇實學之儒,詩賦雖取兼長,經史尤為根柢。若徒駢綴儷偶,推敲聲律,縱有文藻可觀,終覺名實未稱。」下吏部議,定為兩場,賦、詩外增試論、策。九月,召試百七十六人於保和殿,賜燕如例。試題首場賦、詩、論各一,二場制策二。取一等五人,劉綸、潘安禮、諸錦、于振、杭世駿等,授編修。二等十人,陳兆侖、劉藻、夏之蓉、周長發、程恂等,授檢討;楊度汪、沈廷芳、汪士鍠、陳士璠、齊召南等,授庶吉士。二年,補試體仁閣,首場制策二,二場賦、詩、論各一。取一等萬松齡,授檢討。二等張漢,授檢討;朱荃、洪世澤,授庶吉士。
zì kāng qián liǎng cháo, zài jǔ cí kē, yǔ qí xuǎn zhě, shān lín yǐn yì zhī shù, duō yú jìn shēn, yòu wén zhī shèng, qián gǔ hǎn wén. shí chéng píng lèi yè, hǎi nèi shì fū duō zhì lì gēn dǐ zhī xué, tiān zǐ yòu zhèn bá yān zhì, yǐ shì fēng lì, yuán yǒu bǎo jiàn jīng xué zhī zhì. qián lóng shí sì nián, zhào yuē: chóng shàng jīng shù, yǒu guān shì dào rén xīn. jīn hǎi yǔ shēng píng, xué shì dài fū jīng yán běn yè, qióng nián kū kū, zōng yǎng rú xiān zhě, dāng bù fá rén. dà xué shì jiǔ qīng dū fǔ, qí gōng jǔ suǒ zhī, bù xiàn jìn shì jǔ rén zhū shēng jí tuì xiū xián fèi rén yuán, néng qián xīn jīng xué zhě, shèn xuǎn wú làn. xún zhōng wài shū jiàn zhě sì shí yú rén. dì wèi fáng xìng jìn, xià tíng chén fù hé, dé chén zǔ fàn wú dǐng liáng xī yú gù dòng gāo sì rén. mìng chéng lǎn zhù shù, pài hàn lín zhōng shū guān zài wǔ yīng diàn gè shàn yī bù. xún shòu dǐng xī yú guó zi jiān sī yè, zhào duì qín zhèng diàn. zǔ fàn dòng gāo yǐ nián lǎo bù néng gōng zhí, jù shòu sī yè xián. hòu bù fù jǔ xíng.
自康、乾兩朝,再舉詞科,與其選者,山林隱逸之數,多於縉紳,右文之盛,前古罕聞。時承平累葉,海內士夫多致力根柢之學,天子又振拔淹滯,以示風勵,爰有保薦經學之制。乾隆十四年,詔曰:「崇尚經術,有關世道人心。今海宇昇平,學士大夫精研本業,窮年矻矻,宗仰儒先者,當不乏人。大學士、九卿、督、撫,其公舉所知,不限進士、舉人、諸生及退休、閒廢人員,能潛心經學者,慎選毋濫。尋中外疏薦者四十餘人。帝為防幸進,下廷臣覆覈,得陳祖范、吳鼎、梁錫璵、顧棟高四人。命呈覽著述,派翰林、中書官在武英殿各繕一部。尋授鼎、錫璵國子監司業,召對勤政殿。祖范、棟高以年老不能供職,俱授司業銜。後不復舉行。
zhì shǔ chē lín xìng, hóng jiǎng shì lín, kāng xī sì shí èr nián sì shí sì nián, shèng zǔ xún xìng jiāng zhè, zhào shì shì zǐ, zhōng xuǎn zhě cì bái jīn, fù jīng lù yòng yǒu chà. gāo zōng liù xìng jiāng zhè, sān xìng shān dōng, sì xìng tiān jīn, fán shì zǐ jìn xiàn shī fù zhě, zhào shì xíng zài. yōu děng yǔ chū shēn, shòu nèi gé zhōng shū cì zhě cì shù bó. rén zōng dōng xún jīn diàn, xī xìng wǔ tái, zhào shì zhī diǎn, yì rú qián lì. dào guāng yǐ hòu, kē jǔ piān zhòng shí wén. yán xí jì jiǔ, yōng làn fú wěi, jìn shī jīng yì. sān shí nián, hòu bǔ jīng táng zhāng xī gēng qǐng fù kāi bó xué hóng cí kē, yǐ chǔ rén cái. lǐ bù yì yǐ fēi dāng wù zhī jí, suì zhǐ.
至屬車臨幸,宏獎士林,康熙四十二年、四十四年,聖祖巡幸江、浙,召試士子,中選者賜白金,赴京錄用有差。高宗六幸江、浙,三幸山東,四幸天津,凡士子進獻詩賦者,召試行在。優等予出身,授內閣中書;次者賜束帛。仁宗東巡津、淀,西幸五台,召試之典,亦如前例。道光以後,科舉偏重時文。沿習既久,庸濫浮偽,浸失精意。三十年,候補京堂張錫庚請復開博學鴻詞科,以儲人才。禮部議以非當務之急,遂止。
jì guāng xù zhōng yè, wài wǔ kǒng jí, hǎi nèi huáng huáng, chāng yán biàn fǎ. èr shí sì nián, guì zhōu xué zhèng yán xiū qǐng shè jīng jì tè kē, xià zǒng lǐ gè guó shì wù yá mén huì lǐ bù hé yì. bā yuè, cí xǐ huáng tài hòu lín cháo xùn zhèng, yǐ jīng jì tè kē yì zī liú bì, bà zhī. gēng zǐ, jīng shī gòu luàn, chéng yú bō qiān. liǎng gōng chù yú shí jú diàn wēi, jí sī pò gé qiú cái, yǐ zī zhì lǐ.
洎光緒中葉,外侮孔棘,海內皇皇,昌言變法。二十四年,貴州學政嚴修請設經濟特科,下總理各國事務衙門會禮部覈議。八月,慈禧皇太后臨朝訓政,以經濟特科易滋流弊,罷之。庚子,京師構亂,乘輿播遷。兩宮怵於時局阽危,亟思破格求才,以資治理。
èr shí qī nián, huáng tài hòu zhào jǔ jīng jì tè kē, mìng gè bù yuàn táng guān jí gè shěng dū fǔ xué zhèng bǎo jiàn, yǒu zhì lǜ zhōng chún guī mó hóng yuǎn xué wèn yān tōng dòng dá zhōng wài shí wù zhě, xī xīn yán lǎn. bìng xià zhèng wù dà chén nǐ dìng kǎo shì shì yí. yù shǐ chén bǐng sōng zòu qǐng lì chú yín yuán jī xí, zhào chì zhū chén wù shǐ zhì gōng. jì sān pǐn yǐ xià jīng qīng fēn fēn bǎo sòng, dì jué qí rǒng làn, shì tài pú shǎo qīng lóng ēn jiàn shū, shàng jìng bào qǐn, bìng mìng chè xiāo tài cháng shǎo qīng lǐ zhuó yīng qián bǎo zhū rén. èr shí jiǔ nián, zhèng wù chù yì dìng kǎo shì zhī zhì, rú tíng shì lì, yú bǎo hé diàn tiān zǐ qīn cè zhī. fán shì èr rì, shǒu chǎng rù xuǎn zhě, shǐ xǔ yīng fù shì, jūn shì lùn yī cè yī. jiǎn dà chén kǎo xiào, qǔ yī děng yuán jiā gǔ zhāng yī lín fāng lǚ zhōng táo jiǒng zhào xú yuán hú yù jìn qín xī zhèn yú bì yún yuán lì zhǔn děng jiǔ rén, èr děng féng shàn zhēng luó liáng jiàn qín shù shēng wèi jiā huá wú zhōng shàn qián héng xiāo yīng chūn liáng huàn kuí cài bǎo shàn zhāng xiào qiān duān xù mài hóng jūn xǔ yuè zhōng zhāng tōng mó yáng dào lín zhāng zǔ lián wú liè chén céng shòu děng shí bā rén. dài shòu guān mìng xià, jīng zhí wài rèn, jǐn jiù yuán jiē lüè yǔ shēng xù, jǔ gòng yòng zhī xiàn zhōu zuǒ, yǐ shì kāng qián shí cí kē ēn yù, jìn bù rú yǐ.
二十七年,皇太后詔舉經濟特科,命各部、院堂官及各省督、撫、學政保薦,有志慮忠純、規模閎遠、學問淹通、洞達中外時務者,悉心延攬。並下政務大臣擬定考試事宜。御史陳秉崧奏請力除夤緣積習,詔飭諸臣務矢至公。既三品以下京卿紛紛保送,帝覺其冗濫,適太僕少卿隆恩薦疏,上竟報寢,並命撤銷太常少卿李擢英前保諸人。二十九年,政務處議定考試之制,如廷試例,於保和殿天子親策之。凡試二日,首場入選者,始許應覆試,均試論一、策一。簡大臣考校,取一等袁家穀、張一麟、方履中、陶炯照、徐沅、胡玉縉、秦錫鎮、俞陛雲、袁勵准等九人,二等馮善徵、羅良鑒、秦樹聲、魏家驊、吳鍾善、錢鑅、蕭應椿、梁煥奎、蔡寶善、張孝謙、端緒、麥鴻鈞、許岳鍾、張通謨、楊道霖、張祖廉、吳烈、陳曾壽等十八人。迨授官命下,京職、外任,僅就原階略予升敘,舉、貢用知縣、州佐,以視康、乾時詞科恩遇,浸不如矣。
sān shí sì nián, yù shǐ bǐ shòu qǐng tè kāi zhì kē, zhèng wù chù dà chén yì yǐ xiào lián fāng zhèng zhí yán jí jiàn liǎng kē, jiē wú shí jì, wéi bó xué hóng cí kē, kāng xī qián lóng jiān liǎng cì jǔ xíng, dé rén chēng shèng. jì zī wén xué jiàn wēi, bǎo cún guó cuì, shí wèi jīn rì jí wù. yīng xià xué bù chóu yì. shí fāng zhào gè shěng zhēng zhào qí rú shuò yàn. hú nán jǔ rén wáng kǎi yùn bèi jiàn, shòu hàn lín jiǎn tǎo. liǎng jiāng ān huī xiāng jì jiàn jǔ wáng gēng xīn sūn bǎo tián chéng cháo yí wú chuán qǐ yáo yǒng pǔ yáo yǒng gài féng chéng děng. bù yì yǐ zhū rén tán yán jīng shǐ, hé yú cí kē zhī xuǎn, qí zhāng chéng yì dìng, chén qǐng jǔ xíng. wèi jǐ, dé zōng bēng, suì qǐn.
三十四年,御史俾壽請特開制科,政務處大臣議以「孝廉方正、直言極諫兩科,皆無實際,惟博學鴻詞科,康熙、乾隆間兩次舉行,得人稱盛。際茲文學漸微,保存國粹,實為今日急務。應下學部籌議」。時方詔各省徵召耆儒碩彥。湖南舉人王闓運被薦,授翰林檢討。兩江、安徽相繼薦舉王耕心、孫葆田、程朝儀、吳傳綺、姚永朴、姚永概、馮澂等。部議以諸人覃研經史,合於詞科之選,俟章程議定,陳請舉行。未幾,德宗崩,遂寢。
xiào lián fāng zhèng kē, shǐ yú kāng xī liù shí yī nián, shì zōng dēng jí, zhào zhí shěng fǔ zhōu xiàn wèi gè jǔ xiào lián fāng zhèng, cì liù pǐn zhāng fú, bèi zhào yòng. yōng zhèng yuán nián, zhào yuē: guó jiā dūn lì fēng sú, shǒu zhòng xián liáng. qián zhào jǔ xiào lián fāng zhèng, jù jīn shù yuè, wèi yǒu shū wén. kǒng yǒu sī dài yú cǎi fǎng, suī yǒu duān fāng zhī pǐn, wú yóu shàng dá. gè dū fǔ sù zūn qián zhào, què fǎng jǔ zòu. xún zhè jiāng zhí lì fú jiàn guǎng xī gè jiàn jǔ èr yuán, yòng zhī xiàn nián wǔ shí wǔ yǐ shàng zhě, yòng zhī zhōu. qí hòu lì cháo yù jí, jiē ēn zhào jiàn jǔ yǐ wèi cháng.
孝廉方正科,始於康熙六十一年,世宗登極,詔直省府、州、縣、衛各舉孝廉方正,賜六品章服,備召用。雍正元年,詔曰:「國家敦勵風俗,首重賢良。前詔舉孝廉方正,距今數月,未有疏聞。恐有司怠於採訪,雖有端方之品,無由上達。各督、撫速遵前詔,確訪舉奏。」尋浙江、直隸、福建、廣西各薦舉二員,用知縣;年五十五以上者,用知州。其後歷朝御極,皆恩詔薦舉以為常。
qián lóng yuán nián, xíng bù shì láng lì zōng wàn yán: xiào lián fāng zhèng zhī jǔ, shāo yǒu mào làn, jí yǒu qū yì. cóng qián xuǎn jǔ gè guān, xiān kè gōng dāng. fēi xiāng jǐng yǒu lì zhī fù háo, jí gōng qiáng yǒu míng zhī xué bà. dài fú guān hòu, yōng zhě huò yǐ liè chù, xiá zhě huò yǐ zāng bài. qǐng shèn xuǎn jǔ, yǐ zhòng míng qì. lì bù yì zhǔn fǔ zhōu xiàn wèi bǎo jǔ xiào lián fāng zhèng, yīng yóu dì fāng shēn shì lǐ dǎng hé cí gōng jǔ, zhōu xiàn guān cǎi fǎng gōng píng, xiáng jī shì shí. suǒ jǔ huò xì shēng yuán, huì xué guān kǎo hé, shēn sòng dà lì, hé shí jù tí, gěi liù pǐn zhāng fú róng shēn. guǒ yǒu dé xíng cái shí jiān yōu zhě, dū fǔ yú gé bǎo jiàn fù bù, jiǔ qīng hàn zhān kē dào gōng tóng yàn kàn, hòu zhǐ zhuó yòng. làn jǔ zhě zuì zhī.
乾隆元年,刑部侍郎勵宗萬言:「孝廉方正之舉,稍有冒濫,即有屈抑。從前選舉各官,鮮克公當。非鄉井有力之富豪,即宮牆有名之學霸。迨服官後,庸者或以劣黜,黠者或以贓敗。請慎選舉,以重名器。」吏部議准府、州、縣、衛保舉孝廉方正,應由地方紳士里黨合辭公舉,州、縣官採訪公評,詳稽事實。所舉或系生員,會學官考覈,申送大吏,覈實具題,給六品章服榮身。果有德行才識兼優者,督、撫逾格保薦赴部,九卿、翰、詹、科、道公同驗看,候旨擢用。濫舉者罪之。
wǔ nián, dìng kǎo shì lì. chú pǔ shí jū jǐn wú tā jì néng bù néng yīng shì zhě, lì yǔ dǐng dài, bù sòng bù wài, qí yīng jiàn fù bù zhě, yàn kàn hòu, shì yǐ shí wù cè jiān zòu gè yī yú tài hé diàn mén nèi. dào guāng jiān, gǎi yú bǎo hé diàn, rú kǎo shì yù shǐ lì.
五年,定考試例。除樸實拘謹、無他技能、不能應試者,例予頂戴,不送部外,其膺薦赴部者,驗看後,試以時務策、箋、奏各一於太和殿門內。道光間,改於保和殿,如考試御史例。
tóng zhì chū yuán, míng zhào xuǎn jǔ, yòu yǐ zhī xiàn lí shù chāng tiáo chén, yù lìng zài jīng sì pǐn yǐ shàng, zài wài dū fǔ xué zhèng, gè jǔ suǒ zhī, bù xiàn shēn shì bù yī, yǐ gōng xíng shí jiàn wèi xiān, wú dé zhuān qǔ wén cí zǎo lì zhě, làn yīng shèng diǎn. qí yǒu nián dēng mào dié, huò chéng pǔ wú huá, zú wèi lǐ lǘ jīn shì, bù yuán lái jīng zhě, zhōu xiàn guān suì shí cún wèn, cì yǐ jiǔ mǐ. guāng xù liù nián, dìng zì ēn zhào rì qǐ, yǔ xiàn bā nián, rén wén dào bù. měi nián èr yuè bā yuè, gè huì yàn zòu kǎo yī cì, yú xiàn zhě zhǐ xǔ zhāng fú róng shēn, bù dé yǔ kǎo.
同治初元,明詔選舉,又以知縣黎庶昌條陳,諭令在京四品以上,在外督、撫、學政,各舉所知,不限紳士、布衣,以躬行實踐為先,毋得專取文詞藻麗者,濫膺盛典。其有年登耄耋,或誠樸無華,足為里閭矜式,不原來京者,州縣官歲時存問,賜以酒米。光緒六年,定自恩詔日起,予限八年,人文到部。每年二月、八月,各會驗奏考一次,逾限者止許章服榮身,不得與考。
chū zhì shòu guān yòng zhī zhōu zhī xiàn, jué hòu jiàn jǔ rén zhòng, nǎi tuī guǎng yòng tú, fēn bié yǐ zhī xiàn zhí lì zhōu zhōu tóng zhōu pàn zuǒ zá děng guān jí jiào zhí yòng. zhī xiàn dé quē shì bá gòng, jiào zhí shì dà tiāo èr děng jǔ rén, yú jūn fēn shěng shì yòng xù bǔ. lì cháo yǐ lái, yǒu sī fèng xíng, dì yīng gù shì. xùn qíng mào làn zhī bì, tái jiàn lǚ yǐ shàng wén. wéi jiā qìng cháo hú nán yán rú yù yǐ duì cè dì yī, zhào jiàn shòu zhī xiàn. xián fēng cháo hú nán luó zé nán yǐ shū shēng lǜ xiāng yǒng yuè jìng jiǎo zéi, jiē yǐ xūn jī jiàn chēng yú shí. xuān tǒng chū, gè shěng suǒ jǔ duō zhì bǎi shù shí rén, shǎo yì shù shí rén, zhào chì yán xíng zhēn hé. xuǎn jǔ zhī fēng, yú sī làn yǐ.
初制授官用知州、知縣,厥後薦舉人眾,乃推廣用途,分別以知縣、直隸州州同、州判、佐雜等官及教職用。知縣得缺視拔貢,教職視大挑二等舉人,餘均分省試用序補。歷朝以來,有司奉行,第應故事。徇情冒濫之弊,台諫屢以上聞。惟嘉慶朝湖南嚴如煜以對策第一,召見授知縣。咸豐朝湖南羅澤南以書生率湘勇越境剿賊,皆以勳績見稱於時。宣統初,各省所舉多至百數十人,少亦數十人,詔飭嚴行甄覈。選舉之風,於斯濫矣。
qīng dài kē mù qǔ shì wài, huò zhēng zhī yí yì, huò zhuó zhī lián néng, huò jǔ zhī wén xué, huò bá zhī róng háng, huò pì zhī mù zhí, jiàn zhuó yī tú, dé rén chēng shèng, yǒu zú shù yān.
清代科目取士外,或徵之遺佚,或擢之廉能,或舉之文學,或拔之戎行,或辟之幕職,薦擢一途,得人稱盛,有足述焉。
tài zǔ zhào xìng dōng tǔ, xuǎn bá yīng háo yǐ fǔ dà yè, wěi hé zhàng cè zhī shì xián yǔ zhuó yòng, huò zhāo zhí wén guǎn, huò liú yù wéi wò. yǐ mǎo shí yī yuè, yù qún chén yuē: guó wù yīn fán, bì děi xián cái zhòng duō, liàng néng shòu zhí. yǒng néng gōng zhàn zhě, yí zhì jūn cái yōu jīng jì zhě, yí lǐ guó bó tōng diǎn gù zhě, yí zī dé shī xián xí yí wén zhě, yí xiāng diǎn lǐ. dāng suí dì páng qiú, bǐ liè shù wèi. shí xuē píng zhū guó, shè bā qí zhì, xū cái jí. tài zōng jí wèi, shǒu rèn rú chén fàn wén chéng lǐng shū mì zhòng shì. tiān cōng bā nián, jiǎ lǎ zhāng jīng zhū jì wén zi yán qìng shàng shū, yán: wǒ cháo gōng chéng pò dí zhǎn jiāng qiān qí zhě bù fá rén, shǒu jìng zhì mín ān nèi rǎng wài zhě wèi duō jiàn. yīn shū jǔ hàn rén chén jí xīn xíng bù qǐ xīn láng shēn cháo jì, zú bèi rèn shǐ. dì zhào yán qìng děng yù qián, wēn yù bāo jiǎng. mìng yán qìng jí xīn, wén guǎn lù yòng cháo jì réng rèn bù shì. jiǔ nián, yù mǎn hàn méng gǔ gè guān, jiàn jǔ rén cái, bù xiàn yǐ shì wèi shì, dié sòng lì lǐ èr bù, jù míng yǐ wén. zhí wén guǎn níng wán wǒ yán: gǔ zhě jiàn jǔ zhī tiáo, gōng zuì lián zuò, suǒ yǐ dù bì duān fáng mào làn. qǐng zì hòu suǒ jǔ zhī rén, huò gōng huò zuì, jǔ zhě tóng zhī. ruò qí rén dǐ xíng yú jué chū, gǎi jié yú mò lù, xǔ jǔ zhě suí shí jiǎn jǔ, miǎn lián zuò. dì jiā nà yān.
太祖肇興東土,選拔英豪以輔大業,委輅杖策之士咸與擢用,或招直文館,或留預帷幄。乙卯十一月,諭群臣曰:「國務殷繁,必得賢才眾多,量能授職。勇能攻戰者,宜治軍;才優經濟者,宜理國;博通典故者,宜諮得失;嫻習儀文者,宜襄典禮。當隨地旁求,俾列庶位。」時削平諸國,設八旗制,需才亟。太宗即位,首任儒臣范文程領樞密重事。天聰八年,甲喇章京朱繼文子延慶上書,言:「我朝攻城破敵、斬將搴旗者不乏人,守境治民、安內攘外者未多見。」因疏舉漢人陳極新、刑部啟心郎申朝紀,足備任使。帝召延慶等御前,溫諭褒獎。命延慶、極新,文館錄用;朝紀仍任部事。九年,諭滿、漢、蒙古各官,薦舉人才,不限已仕、未仕,牒送吏、禮二部,具名以聞。直文館寧完我言:「古者薦舉之條,功罪連坐,所以杜弊端、防冒濫。請自後所舉之人,或功或罪,舉者同之。若其人砥行於厥初,改節於末路,許舉者隨時檢舉,免連坐。」帝嘉納焉。
shì zǔ dìng dǐng zhōng yuán, shùn zhì chū yuán, qiǎn guān zhēng fǎng yí xián, chē yáo luò yì. lì bù xiáng chá lǚ lì, què hé cái pǐn, cù lìng lái jīng. bìng xíng fǔ àn, jìng nèi yǐn yì xián liáng, zhú yī qǐ jiàn, yǐ píng zhēng zhuó. shùn tiān xún fǔ sòng quán chén zhì píng sān cè, shǒu guǎng luó xián cái yǐ zuǒ shàng lǐ, bìng jiàn gù míng jì liáo zǒng dū wáng yǒng jí děng. zhào tíng chén gè jǔ suǒ zhī. yī shí míng jì gù chén rú xiè shēng féng quán dǎng chóng yǎ děng, fēn fēn zhuó yòng. zhōng wài chén gōng qǐ jiàn chú shòu dé guān zhě, bù kě shèng shù. sì yǐ tíng chén suǒ jǔ, lèi duō míng jì jiù lì fèi yuán, wèi yǒu féi dùn yǐn yì táo míng zhī shì. zhào zì jīn yán zé jǔ zhǔ, dé rén zhě yōu jiā jìn xián zhī shǎng, chuǎn miù zhě yán xíng lián zuò zhī fá. jiàn zhāng zhǐ yǐ lǚ lì shàng wén, cái pǐn suǒ yí, tīng cháo tíng cái duó. tǎng yǐ zī láng zá liú jí chù gé qīng jīn tóu xián wǔ biàn, wàng chōng yǐn yì, jiù yǒu suǒ guī. ruò wèi bì lián zuò, jiān mò bù jǔ, zhì yǐ bì xián zuì. èr nián, shǎn xī jiāng nán píng, zhào zhēng shān lín yǐn yì, bìng gù míng wén wǔ jìn shì jǔ rén. shān dōng xún fǔ lǐ zhī qí yǐ bǎo jiàn làn jí zī láng, zhào zhǐ qiè zé. shí sān nián, jiāng nán xún fǔ zhāng zhōng yuán jiàn gù míng jìn shì lù yí jí yú zhǐ, dì qīn shì zhī. shì nián fù zhào gè shěng jǔ zòu dì fāng rén cái, gěi shì zhōng liáng hóng yán: huáng shàng wù mèi qiú cái, zhào jǔ shān lín yǐn yì, yīng pìn zhī shì, zì bù fá rén. rán cǎi fǎng wèi què, yǒu fù shèng jǔ. rú jiāng nán jǔ lǚ yáng, shòu jiān sī, wèi jǐ yǐ zāng bài shān dōng jǔ wáng yùn xī, shòu kē yuán, wèi yǒu jiàn míng, yǐ jì diǎn qù. lǚ yáng děng qǐ zhēn bào kuāng jì zhī cái, bù guò wèi tī róng zhī jí ěr. shān lín zhě hé? wèi yuǎn yú cháo shì yě. yǐn yì zhě hé? wèi yì yú qū jìng yě. bì děi qí rén, nǎi dāng qí wèi. qǐng chì xiáng jiā cǎi fǎng. shū rù, bào wén.
世祖定鼎中原,順治初元,遣官徵訪遺賢,車軺絡繹。吏部詳察履歷,確覈才品,促令來京。並行撫、按,境內隱逸、賢良,逐一啟薦,以憑徵擢。順天巡撫宋權陳治平三策,首廣羅賢才以佐上理,並薦故明薊遼總督王永吉等。詔廷臣各舉所知。一時明季故臣如謝升、馮銓、黨崇雅等,紛紛擢用。中外臣工啟薦除授得官者,不可勝數。嗣以廷臣所舉,類多明季舊吏廢員,未有肥遯隱逸逃名之士。詔自今嚴責舉主,得人者優加進賢之賞,舛謬者嚴行連坐之罰。薦章止以履歷上聞,才品所宜,聽朝廷裁奪。儻以貲郎雜流及黜革青衿、投閒武弁,妄充隱逸,咎有所歸。若畏避連坐,緘默不舉,治以蔽賢罪。二年,陝西、江南平,詔徵山林隱逸,並故明文、武進士、舉人。山東巡撫李之奇以保薦濫及貲郎,詔旨切責。十三年,江南巡撫張中元薦故明進士陸貽吉、於沚,帝親試之。是年復詔各省舉奏地方人才,給事中梁鋐言:「皇上寤寐求才,詔舉山林隱逸,應聘之士,自不乏人。然採訪未確,有負盛舉。如江南舉呂陽,授監司,未幾以贓敗;山東舉王運熙,授科員,未有建明,以計典去。呂陽等豈真抱匡濟之才,不過為梯榮之藉耳。山林者何?謂遠於朝市也。隱逸者何?謂異於趨競也。必得其人,乃當其位。請飭詳加採訪。」疏入,報聞。
shùn kāng jiān, hǎi nèi dà shī sù rú, yǐ míng jié xiāng gāo. huò tíng chén jiāo zhāng lùn jiàn, jiāng lì bèi lǐ dūn cù, jiān wò bù qǐ. rú sūn qí féng lǐ yóng huáng zōng xī bèi, tiān zǐ zhī bù kě zhì, wèi tàn xī bù zhì, jǐn mìng dū fǔ chāo lù zhe shū sòng jīng shī. kāng xī jiǔ nián, xiào kāng huáng hòu shēng fù lǐ chéng, bān zhào tiān xià, mìng yǒu sī jǔ cái pǐn yōu zhǎng shān lín yǐn yì zhī shì. zì hòu lì cháo tuī ēn zhī diǎn, suī rú lì xíng, shí yīng zhě guǎ.
順、康間,海內大師宿儒,以名節相高。或廷臣交章論薦,疆吏備禮敦促,堅臥不起。如孫奇逢、李顒、黃宗羲輩,天子知不可致,為嘆息不置,僅命督、撫抄錄著書送京師。康熙九年,孝康皇后升祔禮成,頒詔天下,命有司舉才品優長、山林隱逸之士。自後歷朝推恩之典,雖如例行,實應者寡。
chū zhì, dū fǔ shēng qiān lí rèn shí, jiàn jǔ rén cái yī cì. sì lìng suì yī jiàn jǔ, bù yì dà shěng xiàn shí rén, xiǎo shěng xiàn sān sì rén, hòu fù gǎi èr nián jiàn jǔ yī cì. zì shùn zhì shí bā nián tíng chà xún àn, nǎi dìng gè shěng xún fǔ yīng jǔ fāng miàn yǒu sī zuǒ èr jiào guān yuán é, zǒng cáo zǒng hé yīng jiàn fāng miàn yǒu sī zuǒ èr é, yì zhe wèi lì. kāng xī èr nián, yù shǐ zhāng jí wǔ zòu: sān nián kǎo mǎn zhī fǎ, yī èr děng chēng zhí zhě, jí xì jiàn jǔ, qǐng bà dū fǔ èr nián jiàn jǔ lì. cóng zhī. liù nián, tíng kǎo mǎn. yòng gěi shì zhōng lǐ zōng kǒng yán fù jiàn jǔ, yǔ zhuō yì bìng xíng. xiān shì cáo hé jiàn jǔ lì tíng. shí èr nián, cáo dū shuài yán bǎo qǐng fù jiù lì, měi nián dé jǔ hé shǔ lì shì quàn chéng. bù yì xíng. yīn shū jiàn liáng dào fàn zhōu chí rì xùn zhī xiàn wú xìng zuò. zhào zhuó xìng zuò fú jiàn àn chá shǐ.
初制,督、撫升遷離任時,薦舉人才一次。嗣令歲一薦舉,部議大省限十人,小省限三四人,後復改二年薦舉一次。自順治十八年停差巡按,乃定各省巡撫應舉方面有司、佐貳、教官員額,總漕、總河應薦方面有司、佐貳額,亦著為例。康熙二年,御史張吉午奏:「三年考滿之法,一、二等稱職者,即系薦舉,請罷督、撫二年薦舉例。」從之。六年,停考滿。用給事中李宗孔言復薦舉,與卓異並行。先是漕、河薦舉例停。十二年,漕督帥顏保請復舊例,每年得舉劾屬吏示勸懲。部議行。因疏薦糧道範周、遲日巽、知縣吳興祚。詔擢興祚福建按察使。
shèng zǔ qīn zhèng, ruì yì zhěng chì lì zhì, lǚ zhào qún chén jiàn jǔ tiān xià lián néng guān. shí bā nián, zuǒ dōu yù shǐ wèi xiàng shū shū jiàn qīng lián, yuán rèn shì láng gāo háng dá hā tǎ léi hǔ bān dí, dà lǐ qīng hú mì sè, shì dú xiāo wéi yù, láng zhōng sòng wén yùn, bù zhèng shǐ bì zhèn jī, zhī xiàn zhāng mù lù lǒng qí děng shí rén. dé zhǐ fēn bié lù yòng. bìng yù lù lǒng qí lián néng zhī yuán, yí rèn fán jù, rú zhí lì qīng yuàn jiāng sū wú xī děng xiàn, shù kě biǎo jiàn qí cái. shí jiǔ nián, fú jiàn xún fǔ wú xìng zuò jiàn àn chá shǐ yú chéng lóng tiān xià lián néng dì yī, qiān bù zhèng shǐ, xún zhuó zhí lì xún fǔ. èr shí nián rù jìn, dì wēn yù bāo měi. wèn shǔ lì zhōng yì yǒu qīng lián zhě fǒu? chéng lóng yǐ zhī xiàn xiè xī gǔn tóng zhī hé rú yù luó jīng duì. wèi jǐ, diào chéng lóng liǎng jiāng zǒng dū. bīn xíng, shū jiàn zhí lì shǒu dào dǒng bǐng zhōng tōng zhōu zhī zhōu yú chéng lóng nán lù tōng pàn chén dà dòng bǎi xiāng zhī xiàn shào sì yáo fù chéng zhī xiàn wáng xiè gāo yáng zhī xiàn sūn hóng yè bà zhōu zhōu pàn wèi jì xián, bìng kān dà yòng. huì jiāng níng zhī fǔ quē, zhào jí yǐ tōng zhōu zhī zhōu yú chéng lóng zhuó bǔ. bù shù nián, zhuó zhí lì xún fǔ. tóng shí liǎng yú chéng lóng, xiān hòu jí yǐn, bìng yǐ qīng cāo tè yāo dì juàn, shí lùn chēng zhī. èr shí sān nián, yù bù chén bǎo jǔ yīng bǔ guān chà, qiān yǐ yǒu cái jí jǐn shèn zhě bù fá rén, ér cāo shǒu shí nán zhī duì. dì yuē: qīng cāo rú hé kě fèi? rú hǎo yù jū guān shén hǎo, yóu qīn shí qián liáng, wèi xiàng shū céng jiàn hǎo yù, cǐ shì ān néng yù zhī! zhèn xìn bù yuàn táng guān qīng cāo ér wěi rèn zhī, táng guān yì xìn sī guān ér wěi rèn zhī. dàn jiāng yǒu shǒu zhī rén jǔ chū, bèi jǔ zhě zì néng xiào lì. shì nián jiǔ qīng zhān shì kē dào zūn zhǐ shū jǔ qīng lián: zhí lì xún fǔ gé ěr gǔ dé, lì bù láng zhōng sū hè fàn chéng xūn, jiāng nán xué dào zhào lún, yáng zhōu zhī fǔ cuī huá, yǎn zhōu zhī fǔ zhāng péng hé, líng shòu zhī xiàn lù lǒng qí děng. èr shí liù nián, dì jiā zhí lì xún fǔ yú chéng lóng qīng lián, mìng jiǔ qīng gè jǔ lián lì rú chéng lóng zhě. dà xué shì děng jiàn yún guì zǒng dū fàn chéng xūn shān xī xún fǔ mǎ qí sì chuān xún fǔ yáo dì yú. dì wèi chéng xūn děng jū guān jiē yōu, dàn shàng yǒu miǎn qiáng zhī yì. chéng lóng zé chū zì chéng xīn, háo wú zhān gù. mìng jiā chéng lóng tài zǐ shǎo bǎo xián, yǐ quàn lián néng. sì shí nián, chì zǒng dū guō xiù zhāng péng hé sāng é huá xiǎn, xún fǔ péng péng lǐ guāng dì xú cháo jiàn dào fǔ yǐ xià, zhī xiàn yǐ shàng, qīng lián ài mín zhě, wù jì guà wù jiàng fá, wù jū běn shěng lín shǔ, jù yǐ míng wén. shí tiān zǐ guǎng lì fēng jié, qún shì mù xiào, lì zhì pī biàn. xún lì bèi jiàn yīng xiǎn zhuó zhě, xiān hòu zhǒng xiāng jiē.
聖祖親政,銳意整飭吏治,屢詔群臣薦舉天下廉能官。十八年,左都御史魏象樞疏薦清廉,原任侍郎高珩、達哈塔、雷虎、班迪,大理卿瑚密色,侍讀蕭維豫,郎中宋文運,布政使畢振姬,知縣張沐、陸隴其等十人。得旨分別錄用。並諭陸隴其廉能之員,宜任繁劇,如直隸清苑、江蘇無錫等縣,庶可表見其才。十九年,福建巡撫吳興祚薦按察使于成龍天下廉能第一,遷布政使,尋擢直隸巡撫。二十年入覲,帝溫諭褒美。問屬吏中亦有清廉者否?成龍以知縣謝錫袞、同知何如玉、羅京對。未幾,調成龍兩江總督。瀕行,疏薦直隸守道董秉忠、通州知州于成龍、南路通判陳大棟、柏鄉知縣邵嗣堯、阜城知縣王燮、高陽知縣孫宏業、霸州州判衛濟賢,並堪大用。會江寧知府缺,詔即以通州知州于成龍擢補。不數年,擢直隸巡撫。同時兩于成龍,先後汲引,並以清操特邀帝眷,時論稱之。二十三年,諭部臣保舉應補關差,僉以「有才及謹慎者不乏人,而操守實難知」對。帝曰:「清操如何可廢?如郝浴居官甚好,猶侵蝕錢糧,魏象樞曾薦郝浴,此事安能豫知!朕信部院堂官清操而委任之,堂官亦信司官而委任之。但將有守之人舉出,被舉者自能效力。」是年九卿、詹事、科、道遵旨疏舉清廉:直隸巡撫格爾古德,吏部郎中蘇赫、范承勛,江南學道趙侖,揚州知府崔華,兗州知府張鵬翮,靈壽知縣陸隴其等。二十六年,帝嘉直隸巡撫于成龍清廉,命九卿各舉廉吏如成龍者。大學士等薦雲貴總督范承勛、山西巡撫馬齊、四川巡撫姚締虞。帝謂承勛等居官皆優,但尚有勉強之意。成龍則出自誠心,毫無瞻顧。命加成龍太子少保銜,以勸廉能。四十年,敕總督郭琇、張鵬翮、桑額、華顯,巡撫彭鵬、李光地、徐潮薦道、府以下,知縣以上,清廉愛民者,勿計罣誤降罰,勿拘本省鄰屬,具以名聞。時天子廣厲風節,群士慕效,吏治丕變。循吏被薦膺顯擢者,先後踵相接。
xiān shì tíng chén huì tuī guǎng xī àn chá shǐ quē, lì bù shì láng hú jiǎn jìng, huái ān rén, yǐ tuī jǔ huái yáng dào gāo chéng měi wéi lì huò qiǎn, zhì shì shēn jìn jiǔ qīng wú dé bǎo jǔ tóng xiāng jí běn shěng guān, fù xiàn měi rén suì jǔ wú yú shí rén. wǔ shí sān nián, shàng shū zhào shēn qiáo jǔ cháo zhōu zhī fǔ zhāng yīng zhào néng nài qīng pín, kě wèi liǎng huái yùn shǐ. dì yuē: qīng guān bù xì pín fù, zhāng bó háng jiā dào shén ráo, rèn suǒ rì yòng jiē qǔ zhū qí jiā, yǐ wèi bù qīng kě hū? yī xīn wèi guó jí hǎo guān, huò cāo shǒu suī qīng, bù néng bàn shì, yì hé bì yú guó?
先是廷臣會推廣西按察使缺,吏部侍郎胡簡敬,淮安人,以推舉淮揚道高成美違例獲譴,至是申禁九卿毋得保舉同鄉及本省官,復限每人歲舉毋逾十人。五十三年,尚書趙申喬舉潮州知府張應詔能耐清貧,可為兩淮運使。帝曰:「清官不系貧富,張伯行家道甚饒,任所日用皆取諸其家,以為不清可乎?一心為國即好官,或操守雖清,不能辦事,亦何裨於國?」
liù shí yī nián, shì zōng sì wèi. yù yuē: zhī rén zé zhé, zì gǔ wèi nán. zhèn lín yù zhī chū, jiǎn yòng rén cái, huò pǐn xíng duān fāng, huò cāo shǒu qīng lián, huò cái jù mǐn liàn, zhū dà chén mì zòu suǒ zhī. wù bì xián xùn sī, gū míng shì ēn, yǒu fù zī xún. yòu yǐ dào fǔ zhōu xiàn, qīn mín yào zhí, chì zǒng dū jǔ sān yuán, xún fǔ jǔ èr yuán, bù àn gè jǔ yī yuán, jiāng jūn tí dū yì dé jǔ yī yuán, mì fēng zòu wén. yōng zhèng sì nián, yǐ gè shěng suǒ jǔ wèi néng chēng zhǐ, zhào qiè zé zhī. lìng gè míng jǔ yī rén, bù dé léi tóng. shí jiàn xián zhào lǚ xià, dì zōng hé míng shí, shǎng fá bì xíng. qī nián, yǐ dū fǔ bù àn, wèi quán shěng biǎo shuài. mìng jīng guān xué shì shì láng yǐ shàng, wài guān fān niè yǐ shàng, gè mì bǎo yī rén, bù jū mǎn hàn, bù xiàn zī gé, jí fǔ xiàn zhōng yǒu xìn qí kě rèn fēng jiāng dà liáo, yì xǔ liè jiàn shàn.
六十一年,世宗嗣位。諭曰:「知人則哲,自古為難。朕臨御之初,簡用人才,或品行端方,或操守清廉,或才具敏練,諸大臣密奏所知。勿避嫌徇私,沽名市恩,有負諮詢。」又以道、府、州、縣,親民要職,敕總督舉三員,巡撫舉二員,布、按各舉一員,將軍、提督亦得舉一員,密封奏聞。雍正四年,以各省所舉未能稱旨,詔切責之。令各明舉一人,不得雷同。時薦賢詔屢下,帝綜覈名實,賞罰必行。七年,以督、撫、布、按,為全省表率。命京官學士、侍郎以上,外官藩、臬以上,各密保一人,不拘滿、漢,不限資格,即府、縣中有信其可任封疆大僚,亦許列薦剡。
gāo zōng zhòng shì qīn mín zhī guān, qián lóng èr nián, yù fǎng yōng zhèng shí lì, dū fǔ bù àn, gè mì jǔ yī èr rén. cì nián, fù mìng dà xué shì jiǔ qīng jǔ kān rèn dào fǔ rén yuán, lù zhāng qǐ zòu. bā nián, zhào dà xué shì jǔ biān jiǎn néng rèn zhī fǔ zhě. shí sì nián, mìng shì láng yǐ shàng jǔ néng rèn sān pǐn jīng táng zhě, shàng shū yǐ shàng jǔ néng rèn shì láng zhě. qí shí míng yáng mì bǎo, bìng xíng bù fèi. kē dào héng qǔ, zì kāng xī qī nián fù jiù zhì. zhào dū fǔ jǔ qīn mín zhī guān, xián néng sù zhù zhě, qīn jiā xuǎn yòng. èr shí jiǔ nián, zhào jiǔ qīng gè jǔ suǒ zhī. shàng shū wáng zhì jǔ qīng yuàn zhī xiàn shào sì yáo, lǐ tiān fù jǔ sān hé zhī xiàn péng péng líng shòu zhī xiàn lù lǒng qí, xú yuán wén jǔ má chéng zhī xiàn zhào cāng bì. jí tíng tuī shí, dì fù wèn zuǒ dōu yù shǐ chén tíng jìng, lián zhě wèi shuí? tíng jìng yì yǐ lǒng qí sì yáo tiān xià qīng guān wèi yán. shí tóng jǔ shí èr rén, jù yòng kē dào. dé rén wèi zuì. qián lóng sì nián, lì bù zòu qǐng xíng qǔ, gāo zōng mìng shàng shū dōu yù shǐ shì láng yú gè bù shǔ, zhōu xiàn nèi, bǐng gōng bǎo jǔ, rú kāng xī èr shí jiǔ nián lì. cì nián, yù shèng zǔ shí rú tāng bīn lù lǒng qí xué wèn chún zhèng, yán xíng xiāng fú, chén bīn péng péng cāo shǒu qīng lián, zhì xíng zhuō yuè. tiān xià zhī dà, rén cái zhī zhòng, qǐ wú yǔ shù rén xié háng zhě? dà xué shì jiǔ qīng qí gōng jǔ bèi cǎi zé.
高宗重視親民之官,乾隆二年,諭仿雍正時例,督、撫、布、按,各密舉一、二人。次年,復命大學士、九卿舉堪任道、府人員,露章啟奏。八年,詔大學士舉編、檢能任知府者。十四年,命侍郎以上舉能任三品京堂者,尚書以上舉能任侍郎者。其時明揚、密保,並行不廢。科、道行取,自康熙七年復舊制。詔督、撫舉親民之官,賢能夙著者,親加選用。二十九年,詔九卿各舉所知。尚書王騭舉清苑知縣邵嗣堯,李天馥舉三河知縣彭鵬、靈壽知縣陸隴其,徐元文舉麻城知縣趙蒼璧。及廷推時,帝復問左都御史陳廷敬,廉者為誰?廷敬亦以隴其、嗣堯天下清官為言。時同舉十二人,俱用科、道。得人為最。乾隆四年,吏部奏請行取,高宗命尚書、都御史、侍郎於各部屬,州、縣內,秉公保舉,如康熙二十九年例。次年,諭「聖祖時如湯斌、陸隴其學問純正,言行相符,陳璸、彭鵬操守清廉,治行卓越。天下之大,人材之眾,豈無與數人頡頏者?大學士、九卿其公舉備採擇」。
qī nián, dì sī gǔ gěng zhì pǔ zhī shì, rú gǔ mǎ zhōu yáng chéng qǐ bù yī wèi yù shǐ zhě, zhào dà xué shì jiǔ qīng jí dū fǔ, wù lùn zī gé, liè míng jǔ zòu. sì zhū chén zòu dào, xià lì bù dìng qī kǎo shì. míng nián èr yuè, kǎo xuǎn yù shǐ, shì yǐ shí wù cè, dì qīn qǔ zhōng shū hú bǎo quán dì yī. yǐn jiàn, bǎo quán tú féng zhèn děng shí rén yòng yù shǐ, shěn lán fā jiāng nán bǔ yòng. jì ér cóng yù shǐ lǐ qīng fāng zòu, xuǎn yòng yù shǐ, lìng lì bù jiāng hé lì rén yuán zòu qǐng kǎo shì. yú shì bǎo jiàn yù shǐ lì bà. qīng dài wèi shè zhí yán jí jiàn zhī kē, ér xuǎn zé yán guān zhì wèi shèn zhòng, bì yì zhèng zhì, fēi qiǎn xiān yě.
七年,帝思骨鯁質樸之士,如古馬周、陽城起布衣為御史者,詔大學士、九卿及督、撫,勿論資格,列名舉奏。嗣諸臣奏到,下吏部定期考試。明年二月,考選御史,試以時務策,帝親取中書胡寶瑔第一。引見,寶瑔、塗逢震等十人用御史,沈瀾發江南補用。既而從御史李清芳奏,選用御史,令吏部將合例人員奏請考試。於是保薦御史例罷。清代未設直言極諫之科,而選擇言官至為慎重,裨益政治,非淺鮮也。
zì kāng qián liǎng cháo, dūn shàng shí xué, yī shí míng rú shuò yàn, yīng jiàn zhuó zhě, yóu nán xī shù. kāng xī shí qī nián, shèng zǔ wèn gé chén, zài tíng zhōng bó xué néng shī wén zhě shú wèi zuì? lǐ wèi féng pǔ chén tíng jìng zhāng yīng jiāo kǒu jiàn hù bù láng zhōng wáng shì zhēn, zhào duì mào qín diàn, fù shī chēng zhǐ, shòu hàn lín yuàn shì jiǎng. bù cáo gǎi cí chén, zì shì zhēn shǐ. sān shí sān nián, zhào dà xué shì jǔ zhǎng yú wén xué zhě, wáng xī zhāng yù shū shū jiàn zài jí shàng shū xú gān xué zuǒ dōu yù shǐ wáng hóng xù shǎo zhān shì gāo shì qí. zhào lái jīng xiū shū. gān xué wèi wén mìng zú, zhào jìn chéng yí shū, bìng zhào qí dì bǐng yì lái jīng. sì shí wǔ nián, dà xué shì lǐ guāng dì jiàn zhí lì shēng yuán wáng lán shēng rù zhí nèi tíng, xún cì jǔ rén jìn shì, shòu biān xiū, jiàn jī qīng èr. lì kāng yōng gān sān cháo, fán tiān lù mì shū, mí bù yǔ jiào kān zhī yì. tóng shí jiāng nán hé chāo, yì yǐ hán rú cì jǔ rén jìn shì, zhí nán shū fáng, shòu biān xiū. bèi hé jiě guān, réng zhí shū jú. yì guāng dì jiàn yě. yōng zhèng zhōng, shì láng jiān jì jiǔ sūn jiā gàn jiàn jǔ rén léi hóng xué xíng, wèi guó zi jiān xué zhèng. qián lóng chū, shàng shū guǎn jiān shì yáng míng shí jiàn jìn shì zhuāng hēng yáng jǔ rén pān yǒng jì cài dé jùn qín huì tián wú nài, gòng shēng guān xiàn yáo wáng wén zhèn, jiān shēng xià zōng lán děng, qián xīn jīng xué, bìng wèi guó zi jiān shǔ guān. sān shí bā nián, zhào kāi sì kù guǎn. yán zhì rú chén, yǐ hàn lín guān zuǎn jí bù fū, dà xué shì liú tǒng xūn jiàn jìn shì shào jìn hán zhōu yǒng nián, shàng shū qiú yuē xiū jiàn jìn shì yú jí jǔ rén dài zhèn, shàng shū wáng jì huá jiàn jǔ rén yáng chāng lín, tóng diǎn mì jí. hòu jiē gǎi rù hàn lín, shí chēng wǔ zhēng jūn. cǐ qí zhù zhě yě.
自康、乾兩朝,敦尚實學,一時名儒碩彥,膺薦擢者,尤難悉數。康熙十七年,聖祖問閣臣,在廷中博學能詩文者孰為最?李霨、馮溥、陳廷敬、張英交口薦戶部郎中王士禎,召對懋勤殿,賦詩稱旨,授翰林院侍講。部曹改詞臣,自士禎始。三十三年,詔大學士舉長於文學者,王熙、張玉書疏薦在籍尚書徐乾學、左都御史王鴻緒、少詹事高士奇。召來京修書。乾學未聞命卒,詔進呈遺書,並召其弟秉義來京。四十五年,大學士李光地薦直隸生員王蘭生入直內廷,尋賜舉人、進士,授編修,洊躋卿貳。歷康、雍、乾三朝,凡天祿秘書,靡不與校勘之役。同時江南何焯,亦以寒儒賜舉人、進士,直南書房,授編修。被劾解官,仍直書局。亦光地薦也。雍正中,侍郎兼祭酒孫嘉淦薦舉人雷鋐學行,為國子監學正。乾隆初,尚書管監事楊名時薦進士莊亨陽、舉人潘永季、蔡德峻、秦蕙田、吳鼐,貢生官獻瑤、王文震,監生夏宗瀾等,潛心經學,並為國子監屬官。三十八年,詔開四庫館。延置儒臣,以翰林官纂輯不敷,大學士劉統勛薦進士邵晉涵、周永年,尚書裘曰修薦進士余集、舉人戴震,尚書王際華薦舉人楊昌霖,同典秘籍。後皆改入翰林,時稱「五徵君」。此其著者也。
jiā qìng chū, hé shēn bài, rén zōng xià zhào qiú xián. yù mǎn hàn dà chén, mì jǔ cāo shǒu duān jié cái yóu gàn jì jū guān shì jī kě jù zhě, jiàng chì xiù zhuó lián lì liú qīng, fēng lì tiān xià. shí jiǔ nián, yù shǐ zhuō bǐng tián qǐng yán jìn làn bǎo, dì shì zhī. xuān zōng jí wèi, shàng shū liú huán zhī jiàn qǐ míng rú táng jiàn, shòu guǎng xī zhī fǔ. sì chuān zǒng dū jiǎng yōu xiān jiàn chuān dōng dào táo shù zhì xíng dì yī, zhuó àn chá shǐ. shù hǎo zāng pǐ rén wù, kāi fān wǎn zhōng, rù jìn lùn zòu, kǎn kǎn duō suǒ jǔ hé. xuān zōng yí zhī. mì yù xún fǔ sūn ěr zhǔn chá qí wèi rén, ěr zhǔn tiáo liè shàn zhèng, mì shū bǎo jiàn. suì huò dà yòng, zhuó liǎng jiāng zǒng dū. lín mò yí shū jiàn yuè dū lín zé xú jì jǐ rèn. shù yǐ zhī rén chēng, xián tóng zhōng xìng zhū míng chén, duō wèi suǒ shí bá.
嘉慶初,和珅敗,仁宗下詔求賢。諭滿、漢大臣,密舉操守端潔、才猷幹濟、居官事跡可據者,降敕褎擢廉吏劉清,風厲天下。十九年,御史卓秉恬請嚴禁濫保,帝是之。宣宗即位,尚書劉鐶之薦起名儒唐鑒,授廣西知府。四川總督蔣攸銛薦川東道陶澍治行第一,擢按察使。澍好臧否人物,開藩皖中,入覲論奏,侃侃多所舉劾。宣宗疑之。密諭巡撫孫爾准察其為人,爾准條列善政,密疏保薦。遂獲大用,擢兩江總督。臨歿遺疏薦粵督林則徐繼己任。澍以知人稱,咸、同中興諸名臣,多為所識拔。
wén zōng sì wèi, zhào qiú zhí yán. shì láng céng guó fān shū chén: běn yuán zhì jì, yóu zài yòng rén. rén cái yǒu zhuǎn yí zhī dào, péi yǎng zhī fāng, kǎo chá zhī fǎ. dì jiā nà zhī. zhào zhōng wài dà chén jiàn jǔ rén cái. dà xué shì mù zhāng ā zòu bǎo zōng shì wén cǎi, niè yún. tè zhǐ yòng jīng táng. dà xué shì pān shì ēn shū jiàn qián zǒng dū lín zé xú àn chá shǐ yáo yíng yuán wài láng shào yì chén zhōng yǔn féng guì fēn. shàng shū dù shòu tián shǒu jiàn zé xú jí qián cáo dū zhōu tiān jué. zhào qǐ zé xú dū shī, tiān jué xún fǔ guǎng xī. shì láng céng guó fān jiàn tài cháng shǎo qīng lǐ táng jiē láng zhōng wú tíng dòng tōng zhèng fù shǐ wáng qìng yún jiāng sū huái yáng dào yán zhèng jī zhè jiāng zhī xiàn jiāng zhōng yuán. shàng shū zhōu zǔ péi yì jiàn táng jiē tíng dòng jí láng zhōng yì táng děng, duō méng zhuó yòng. yún guì zǒng dū wú wén róng guì zhōu xún fǔ qiáo yòng qiān jiàn zhī fǔ hú lín yì, zhuó dào yuán.
文宗嗣位,詔求直言。侍郎曾國藩疏陳:「本原至計,尤在用人。人材有轉移之道,培養之方,考察之法。」帝嘉納之。詔中外大臣薦舉人才。大學士穆彰阿奏保宗室文彩,聶沄。特旨用京堂。大學士潘世恩疏薦前總督林則徐、按察使姚瑩、員外郎邵懿辰、中允馮桂芬。尚書杜受田首薦則徐及前漕督周天爵。詔起則徐督師,天爵巡撫廣西。侍郎曾國藩薦太常少卿李棠階、郎中吳廷棟、通政副使王慶雲、江蘇淮揚道嚴正基、浙江知縣江忠源。尚書周祖培亦薦棠階、廷棟及郎中易棠等,多蒙擢用。雲貴總督吳文鎔、貴州巡撫喬用遷薦知府胡林翼,擢道員。
xián fēng wǔ nián, yǐ gè shěng yòng bīng, zhào cǎi fǎng cái jiān wén wǔ dǎn shí chū zhòng zhī shì. yù shǐ zōng jì chén shū jiàn hú nán zuǒ zōng táng, zhè jiāng yáo chéng yú, jiāng sū zhōu téng hǔ guǎn yàn, guǎng xī táng qǐ huá. mìng gè dū fǔ fǎng chá, sòng jīng yǐn jiàn. shì shí hǎi nèi duō gù, yuè kòu zòng héng. wén qìng yǐ dà xué shì zhí shū tíng, lǚ mì qǐng pò chú mǎn hàn zhěn yù, yòng rén bù jū zī dì. wèi hàn rén lái zì tián jiān, zhī mín jí kǔ, shú ān qíng wěi, bàn zéi dāng zhòng yòng hàn rén. guó fān qǐ xiāng bīng jī zéi, zhàn shī lì, bàng yì fēn qǐ. wén qìng dú wèi guó fān zhōng chéng fù shí wàng, zhōng dāng jiàn fēi cháng gōng, yí zhuān rèn tǎo zéi. yòu cháng qí lín yì cái lüè, lín yì yǐ guì zhōu dào yuán liú chǔ dài yǒng jiǎo zéi, guó fān jiàn qí cái kān dà yòng, shèng jǐ shí bèi. yī suì jiān zhuó hú běi xún fǔ, wén qìng shí zhōng zhǔ zhī. yuán jiǎ sān dū shī huái shàng, luò bǐng zhāng xún fǔ hú nán, wén qìng jiàn qí cái, qǐng wù tā diào, yǐ guān jué chéng. shí lùn chēng zhī. qī nián, lín yì zòu xìng guó chù shì wàn hú quán jí qí dì zǐ sòng dǐng zōu jīn sù, dǐ lì lián yú, bù qiú shì jìn, qǐng yǔ jiǎng lì. zhào shǎng hú quán děng qī pǐn guān fú yǒu chà. shí jūn shì fāng yīn, dié chì jiāng lì jí gè lù tǒng bīng dà chén zòu jǔ jiāng cái. lín yì jǔ zuǒ zōng táng, yǔ sì pǐn jīng táng, xiāng bàn guó fān jūn wù. shěn bǎo zhēn liú róng zhāng yùn lán, mìng guó fān lín yì diào qiǎn. tā rú tǎ qí bù luó zé nán lǐ xù bīn lǐ xù yí péng yù lín yáng yuè bīn děng, jù yǐ mò biàn huò zhū shēng, bá zì róng háng, shēng jī làn rán. céng hú zhī rén shàn rèn, jiàn xián mǎn tiān xià, zú zòu zhōng xìng zhī gōng.
咸豐五年,以各省用兵,詔採訪才兼文武、膽識出眾之士。御史宗稷辰疏薦湖南左宗棠,浙江姚承輿,江蘇周騰虎、管晏,廣西唐啟華。命各督、撫訪察,送京引見。是時海內多故,粵寇縱橫。文慶以大學士直樞廷,屢密請破除滿、漢畛域,用人不拘資地。謂漢人來自田間,知民疾苦,熟諳情偽,辦賊當重用漢人。國藩起鄉兵擊賊,戰失利,謗議紛起。文慶獨謂國藩忠誠負時望,終當建非常功,宜專任討賊。又嘗奇林翼才略,林翼以貴州道員留楚帶勇剿賊,國藩薦其才堪大用,勝己十倍。一歲間擢湖北巡撫,文慶實中主之。袁甲三督師淮上,駱秉章巡撫湖南,文慶薦其才,請勿他調,以觀厥成。時論稱之。七年,林翼奏興國處士萬斛泉及其弟子宋鼎、鄒金粟,砥礪廉隅,不求仕進,請予獎勵。詔賞斛泉等七品冠服有差。時軍事方殷,迭飭疆吏及各路統兵大臣奏舉將才。林翼舉左宗棠,予四品京堂,襄辦國藩軍務。沈葆楨、劉蓉、張運蘭,命國藩、林翼調遣。他如塔齊布、羅澤南、李續賓、李續宜、彭玉麟、楊岳斌等,俱以末弁或諸生,拔自戎行,聲績爛然。曾、胡知人善任,薦賢滿天下,卒奏中興之功。
mù zōng jiàn zuò, yǐ jūn xìng hòu lì zhì fèi chí, tè zhuó tiān jīn zhī fǔ shí zàn qīng wèi shùn tiān fǔ yǐn, yù gè shěng fǎng chá xún liáng, yǒu fú chù shān lín dé xíng chún bèi xué wèn yuān tōng zhī shì, dū fǔ xué zhèng jù shí zòu wén. xún guó fān shū chēng cháng zhōu shì mín shàng jié yì, chéng xiàn yǔ zéi xiāng chí. qí shì zǐ duō dú shū jī gǔ. rú hòu xuǎn tóng zhī liú hàn qīng, jiān shēng zhào liè wén fāng jùn mó huá héng fāng, cóng jiǔ pǐn xú shòu děng, ruò shǐ yuè lì róng háng, kuò qí wén jiàn, yǒu bì jūn móu. zhào tán tíng xiāng yán shù sēn zuǒ zōng táng xuē huàn fǎng qiú, qiǎn sòng guó fān jūn yíng lù yòng.
穆宗踐阼,以軍興後吏治廢弛,特擢天津知府石贊清為順天府尹,諭各省訪察循良,有伏處山林、德行醇備、學問淵通之士,督、撫、學政據實奏聞。尋國藩疏稱常州士民尚節義,城陷與賊相持。其士子多讀書稽古。如候選同知劉翰清,監生趙烈文、方駿謨、華蘅芳,從九品徐壽等,若使閱歷戎行,廓其聞見,有裨軍謀。詔譚廷襄、嚴樹森、左宗棠、薛煥訪求,遣送國藩軍營錄用。
tóng zhì yuán nián, yù tíng chén yuē: shàng nián lǚ jiàng zhǐ lìng bǎo jǔ rén cái, gè dū fǔ yǐ jiāng zhèng jī zhuó zhù rén yuán dēng zhū jiàn dú. zài jīng rú dà xué shì zhōu zǔ péi, dà xué shì xián qí jùn zǎo wēng xīn cún, xié bàn dà xué shì wō rén, shì láng sòng jìn wáng mào yīn, kē dào gāo yán hù xuē chūn lí guō xiáng ruì děng, gè yǒu jiàn jǔ. rén chén yǐ rén shì jūn, bù bì qí yǒu míng zhào, shǐ kě fū chén. qí gè lú liè shì shí, bǐng gōng bǎo zòu. fù lǚ yù guó fān bǎo jiàn dū fǔ dà yuán. guó fān yán: fēng jiāng jiāng shuài, wéi tiān zǐ jǔ cuò zhī. sì fāng duō gù, jiāng chén jì yǒu zhēng fá zhī quán, bù dāng gèng fēn chù zhì zhī bǐng, yí fáng wài zhòng nèi qīng zhī jiàn, jiān dù zhí sī shù dǎng zhī duān. dì yōu zhào bāo dá.
同治元年,諭廷臣曰:「上年屢降旨令保舉人才,各督、撫已將政績卓著人員登諸薦牘。在京如大學士周祖培,大學士銜祁寯藻、翁心存,協辦大學士倭仁,侍郎宋晉、王茂蔭,科道高延祜、薛春藜、郭祥瑞等,各有薦舉。人臣以人事君,不必俟有明詔,始可敷陳。其各臚列事實,秉公保奏。」復屢諭國藩保薦督撫大員。國藩言:「封疆將帥,惟天子舉措之。四方多故,疆臣既有征伐之權,不當更分黜陟之柄,宜防外重內輕之漸,兼杜植私樹黨之端。」帝優詔褒答。
èr nián, hé nán xué zhèng jǐng qí jùn zòu fù gòng shēng sū yuán shēng děng xué xíng, shòu běn shěng xùn dǎo. mìng gè xué chén fǎng jǔ jīng míng xíng xiū zhī shì, zhuó bǎo shù rén, bù wèi héng zhì. jiǔ nián, zhè jiāng xué zhèng xú shù míng, yǐ cǎi fǎng rú xiū, shū jiàn yǐ gé biān xiū yú yuè, qǐng shǎng hái yuán xián, sòng bù yǐn jiàn xiù shuǐ jiào yù tán tíng xiàn jǔ rén zhào míng jiāng xī bá gòng yáng xī mǐn děng, bǐ zhào zhào shì bó xué hóng cí lì, yǔ tíng shì. dì yǐ shù míng sī xīn zì yòng, xià bù yán yì, juān sì jí. cǐ yīn jiàn jǔ huò qiǎn, nǎi qí biàn yě. guāng xù qī nián, liǎng guǎng dū chén zhāng shù shēng fǔ chén yù kuān, jiàn zài jí shēn shì shān xī xiāng líng zhī xiàn nán hǎi jìn shì zhū cì qí, guó zi jiān diǎn jí xián pān yú jǔ rén chén lǐ dǔ xíng. zhào yǔ wǔ pǐn qīng xián, yǐ lì jī xué.
二年,河南學政景其濬奏副貢生蘇源生等學行,授本省訓導。命各學臣訪舉經明行修之士,酌保數人,不為恆制。九年,浙江學政徐樹銘,以採訪儒修,疏薦已革編修俞樾,請賞還原銜,送部引見;秀水教諭譚廷獻、舉人趙銘、江西拔貢楊希閔等,比照召試博學鴻詞例,予廷試。帝以樹銘私心自用,下部嚴議,鐫四級。此因薦舉獲譴,乃其變也。光緒七年,兩廣督臣張樹聲、撫臣裕寬,薦在籍紳士山西襄陵知縣南海進士朱次琦,國子監典籍銜番禺舉人陳澧篤行。詔予五品卿銜,以勵績學。
shí nián, yǐ wài xìn dié qǐ, shí shì rì jiān. yù dà xué shì liù bù jiǔ qīng zhí shěng jiāng jūn dū fǔ: wú lùn wén wǔ liǎng tú, yǒu tǐ yòng gāi bèi, móu yǒng jù yōu, huò ān xí lì zhì bīng shì, shú xī zhōng wài jiāo shè, huò shàn zhì chuán xiè, jīng tōng suàn shù, huò ráo yǒu jī zhì, ráo yǒng shàn zhàn, huò ān jiàn shuǐ shī jí yán hǎi qíng xíng zhě, guǎng wèi fǎng qiú, jù shí chén zòu. èr shí yī nián, fǎng qiú qí cái yì néng, jīng tiān wén dì yú suàn fǎ gé zhì zhì zào xué zhě. èr shí sì nián, hàn lín yuàn shì dú xué shì xú zhì jìng shū jiàn gōng bù zhǔ shì kāng yǒu wèi xíng bù zhǔ shì zhāng yuán jì hú nán yán fǎ zhǎng bǎo dào huáng zūn xiàn jiāng sū zhī fǔ tán sì tóng guǎng dōng jǔ rén liáng qǐ chāo, tè yǔ zhào jiàn. zhēng zūn xiàn sì tóng zhì jīng, shǎng qǐ chāo liù pǐn xián, rèn yì shū jú shì. shí dé zōng qīn zhèng, jī yú wài shì, jí tú zì jiàng. zhào qiú tōng dá shí wù rén cái, zhōng wài fēn fēn jiàn jǔ. ér cǎo máo xīn jìn zhī chén, kè lì qiú xīn, chāng yán biàn fǎ yǐ. wèi jǐ dǎng huò qǐ, cí xǐ huáng tài hòu xùn zhèng, yǒu wèi cuàn hǎi wài, qí dì guǎng rén jí yù shǐ yáng shēn xiù jūn jī zhāng jīng tán sì tóng lín xù yáng ruì liú guāng dì qì shì, zhì jìng yǐ dǎng fù xià yù jìn gù, fù zhuī lùn yuán bǎo zhū chén zuì. yù shǐ sòng bó lǔ hú nán xún fǔ chén bǎo zhēn, kāi quē hù bù shàng shū xié bàn dà xué shì wēng tóng hé, jù xuē guān yǒng bù xù yòng. lǐ bù shàng shū lǐ duān fēn zhé shù biān, nèi gé xué shì zhāng bǎi xī xià bù yì chù. qí tā yán xīn zhèng zhě, chì zhú dài jǐn.
十年,以外釁迭啟,時事日艱。諭大學士、六部、九卿、直省將軍、督、撫:「無論文武兩途,有體用賅備,謀勇俱優,或諳習吏治兵事,熟悉中外交涉,或善制船械,精通算術,或饒有機智,饒勇善戰,或諳諫水師及沿海情形者,廣為訪求,具實陳奏。」二十一年,訪求奇才異能,精天文、地輿、算法、格致、製造學者。二十四年,翰林院侍讀學士徐致靖疏薦工部主事康有為、刑部主事張元濟、湖南鹽法長寶道黃遵憲、江蘇知府譚嗣同、廣東舉人梁啓超,特予召見。徵遵憲、嗣同至京,賞啟超六品銜,任譯書局事。時德宗親政,激於外勢,亟圖自彊。詔求通達時務人才,中外紛紛薦舉。而草茅新進之臣,刻勵求新,昌言變法矣。未幾黨禍起,慈禧皇太后訓政,有為竄海外,其弟廣仁及御史楊深秀、軍機章京譚嗣同、林旭、楊銳、劉光第棄市,致靖以黨附下獄禁錮,復追論原保諸臣罪。御史宋伯魯、湖南巡撫陳寶箴,開缺戶部尚書、協辦大學士翁同龢,俱削官永不敘用。禮部尚書李端棻謫戍邊,內閣學士張百熙下部議處。其他言新政者,斥逐殆盡。
dài gēng zǐ jīng shī gòu luàn, yuè nián hé yì chéng, liǎng gōng xī xìng huí luán, shí shì rì jí. sān shí sān nián, zhào zhōng wài dà chén fǎng qiú rén cái, bù jū guān jiē dà xiǎo, yǒu wú guān zhí, què zhī cái kān dà yòng, jí shàn zhuān zhǎng zhě, qiè shí jiàn jǔ. pài wáng dà chén chá yàn xún wèn, chū jù kǎo yǔ, zhào jiàn. yú shí bèi jiàn rén yuán, fēn qǐ fù jīng, chú guān lù yòng zhě, zhì xuān tǒng jiān yóu wèi yǐ. rán zì guāng xù zhī jì, gǎi dìng guān zhì, zēng yá shǔ, zhì guān quē, pò gé lù yòng rén yuán zhé yǐ qiān shù, jiàn zhuó yì tài làn yǐ. xuān tǒng yuán nián, yù shǐ xiè yuǎn hán yán: biàn fǎ zhì jīn, zhǎng guān dàn jǔ gù jiù, shì fū bù huì zuān yíng. qǐng yán dìng zhāng chéng, yǐ tān liè wén zhě, fǎn zuò jiàn zhǔ, jiā yǐ chéng chù. shū xià suǒ sī ér yǐ.
迨庚子京師遘亂,越年和議成,兩宮西幸迴鑾,時事日棘。三十三年,詔中外大臣訪求人才,不拘官階大小,有無官職,確知才堪大用,及擅專長者,切實薦舉。派王大臣察驗詢問,出具考語,召見。於時被薦人員,分起赴京,除官錄用者,至宣統間猶未已。然自光緒之季,改訂官制,增衙署,置官缺,破格錄用人員輒以千數,薦擢亦太濫矣。宣統元年,御史謝遠涵言:「變法至今,長官但舉故舊,士夫不諱鑽營。請嚴定章程,以貪劣聞者,反坐薦主,加以懲處。」疏下所司而已。
jiàn jǔ bù jū liú pǐn. qīng dài cái chén, yǐ zuǒ zá jiàn jī kāi fǔ zhě, rú yōng zhèng jiān zhī lǐ wèi tián wén jìng, qián lóng jiān zhī yáng jǐng sù lǐ shì jié, zhèng jī zuì zhe. jué hòu juān nà rì guǎng, qǐ jiā zá liú, yīng xiǎn zhuó zhě wú suàn, qí rén dà dū ráo yǒu gàn jú, yǐ shì kē mù xún zī qiān zhuǎn, yǐ zī gé zuò zhì gāo wèi, gài bù móu yě. jiàn jǔ zhī yóu yì zhě, kāng xī chū, shǎn xī tí dū wáng jìn bǎo, jiàn qí zi yòng yǔ cái wǔ kě shèng fù jiāng, hòu yǐ gōng zhuó zǒng bīng, fù zǐ tóng jiàn jié yuè. yōng zhèng jiān, yún nán zǒng bīng zhào kūn zhuó guì zhōu tí dū, qǐng yǐ qí zi bǐng duó wèi guì zhōu tí biāo cān jiāng, dì yǔn suǒ qǐng. sūn jiā gàn wèi jì jiǔ, jǔ qí dì yáng gàn wèi guó zi jiān xué zhèng, hú nán héng yǒng chēn guì dào wāng shí, qiě jiàn qí fù yuán rèn xíng bù sī guān yún xué wèn yōu yù, zhèng shì liàn dá, shòu sì chuān zhī fǔ. cǐ zé jǔ bù bì qīn, qí pò chú chéng lì yòu rú cǐ.
薦舉不拘流品。清代才臣,以佐雜洊躋開府者,如雍正間之李衛、田文鏡,乾隆間之楊景素、李世傑,政績最著。厥後捐納日廣,起家雜流,膺顯擢者無算,其人大都饒有幹局,以視科目循資遷轉,以資格坐致高位,蓋不侔也。薦舉之尤異者,康熙初,陝西提督王進寶,薦其子用予材武可勝副將,後以功擢總兵,父子同建節鉞。雍正間,雲南總兵趙坤擢貴州提督,請以其子秉鐸為貴州提標參將,帝允所請。孫嘉淦為祭酒,舉其弟揚淦為國子監學正,湖南衡永郴桂道汪榯,且薦其父原任刑部司官沄學問優裕,政事練達,授四川知府。此則舉不避親,其破除成例又如此。
zhēng pì mù liáo, yōng zhèng yuán nián zhào lì bù, sì hòu dū fǔ suǒ yán mù bīn, jiāng xìng míng jù zòu, chēng zhí zhě tí bù yì xù, shòu zhī zhí wèi, yǐ shì dǐ lì. qián lóng yuán nián, shì láng wú yīng fēn yǐ gǔ lì xián cái, qǐng lì quàn chéng zhī fǎ. jì dào guāng jiān, mù yǒu làn yāo zhēn xù, tái jiàn lǚ yǐ wèi yán, zhào dū fǔ yán zhèng, yī qiè yì xù, bù xǔ bǎo liè mù yǒu, bìng yán jìn běn shěng shǔ yuán làn chōng, wéi zhě lì bù chá cān yì chù. rán kāng xī shí, bù yī chén huáng zuǒ jìn fǔ zhì hé, tè cì qiān shì dào xián. yōng zhèng shí, fāng guān chéng wèi dìng biān dà jiāng jūn píng jùn wáng jì shì, yǐ bù yī zhào jiàn, cì zhōng shū xián. qián jiā jiān, míng chén rú wáng jié yán rú yù lín zé xú bèi, jiē xiān zuǒ mù ér hòu tōng jí. dài xián tóng jūn xìng, zuǒ zōng táng lǐ hóng zhāng liú róng děng, duō yǐ mù liáo zuǒ jī róng zhān, chéng zhōng xìng zhī yè. céng guó fān zǒng zhì jūn wù, mù fǔ hào duō cái, bīn cóng jí yī shí rén xuǎn, yóu zhuō zhuō kě jì zhě yě.
徵辟幕僚,雍正元年詔吏部,嗣後督撫所延幕賓,將姓名具奏,稱職者題部議敘,授之職位,以示砥礪。乾隆元年,侍郎吳應棻以鼓勵賢才,請立勸懲之法。洎道光間,幕友濫邀甄敘,台諫屢以為言,詔督、撫、鹽政,一切議敘,不許保列幕友,並嚴禁本省屬員濫充,違者吏部查參議處。然康熙時,布衣陳潢佐靳輔治河,特賜僉事道銜。雍正時,方觀承為定邊大將軍平郡王記室,以布衣召見,賜中書銜。乾、嘉間,名臣如王傑、嚴如煜、林則徐輩,皆先佐幕而後通籍。迨咸、同軍興,左宗棠、李鴻章、劉蓉等,多以幕僚佐績戎旃,成中興之業。曾國藩總制軍務,幕府號多才,賓從極一時人選,尤卓卓可紀者也。