chén ruò lín dài sān xī sūn ěr zhǔn chéng zǔ luò mǎ jì shèng yù tài hè zhǎng líng
陈若霖 戴三锡 孙尔准 程祖洛马济胜 裕泰 贺长龄
chén ruò lín, zì zōng jìn, fú jiàn mǐn xiàn rén. qián lóng wǔ shí èr nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, sàn guǎn shòu xíng bù zhǔ shì, lèi qiān láng zhōng. shù lù xiàn mín wáng hóng zhōng wéi rén jù ōu, sòng bù dé zhí, zì jīng sǐ. ruò lín jū dé qí shí, bèi yì xù. zhì mǎn dāng wài yòng, réng liú bù. shù cóng dà chén fù gè shěng yàn yù, yǐ kuān shù chēng. jiā qìng shí sān nián, chū wèi sì chuān yán chá dào, zhuó shān dōng àn chá shǐ. diào guǎng dōng, shǔ bù zhèng shǐ, yǐ zuǒ zǒng dū bǎi líng píng hǎi dào, cì huā líng. diào hú běi, fù diào sì chuān, jiù qiān bù zhèng shǐ. èr shí nián, zhuó yún nán xún fǔ. shuǐ wěi tǔ zhōu mù huáng jīn zhū jié nèi dì jiān mín, shā fù zhōu mù lǐ wén zhèng, lüè qí jiā, jū shí, zhì yú fǎ.
陈若霖,字宗觐,福建闽县人。乾隆五十二年进士,选庶吉士,散馆授刑部主事,累迁郎中。束鹿县民王洪中为人聚殴,讼不得直,自经死。若霖鞫得其实,被议叙。秩满当外用,仍留部。数从大臣赴各省谳狱,以宽恕称。嘉庆十三年,出为四川盐茶道,擢山东按察使。调广东,署布政使,以佐总督百龄平海盗,赐花翎。调湖北,复调四川,就迁布政使。二十年,擢云南巡抚。水尾土州目黄金珠结内地奸民,杀副州目李文政,掠其家,鞫实,置於法。
lì guǎng dōng hé nán zhè jiāng xún fǔ. zhè shěng nán běi xīn guān kē fá wú dù, xiàn yǐ bàn zhèng é wéi zhǐ, xù shāng ér kè yù. xiū xiāo shān xīn miào dī, jiàn pán tóu yǐ yù cháo. cì nián, xīn lín táng pǐ, qīn wǎng kān, shū yán:" xīn lín táng jiù wèi xiǎn gōng, jīn jù hǎi rì yuǎn, táng yǐ wài wèi zào dì, wài fù wèi mù dì, zhōng yǒu mǎ táng, zú wèi xīn lín píng bì, yí bǔ zhù yǐ è cháo xī. shū tōng zào dì gè gōu xù, yǐn rù mù dì zhī mò jiā děng wān yǐ pái xiè zhī, jí yǐ zào dì zhī tǔ péi hù xīn lín dī jī. xī zhù héng táng yǐ yù jiāng shuǐ. zé lìng zào mù gè hù jí xiāo shān shān yīn kuài jī sān xiàn, fēn bié xiū zhù." yòu zòu xiū kuài jī shàng yú děng xiàn táng dī, bìng rú yì xíng. èr shí sì nián, zhuó hú guǎng zǒng dū. hú nán fèng huáng děng tīng tún dīng é duō wèi guān zhàn, shī yè zhě zhòng, xī qīng lí fā huán zhēng zū. guān rù miáo zhài duō lán suǒ, huò mào míng zhà cái, yán jìn zhī. yòu yǐ tún dì qiāo jí zū é zhòng, wèi zòu jiǎn miáo zū èr wàn yú shí, miǎn bū fù qī wàn yú shí, miáo mín gǎn zhī.
历广东、河南、浙江巡抚。浙省南北新关科罚无度,限以半正额为止,恤商而课裕。修萧山新庙堤,建盘头以御潮。次年,新林塘圮,亲往勘,疏言:“新林塘旧为险工,今距海日远,塘以外为灶地,外复为牧地,中有马塘,足为新林屏蔽,宜补筑以遏潮汐。疏通灶地各沟洫,引入牧地之莫家等湾以排泄之,即以灶地之土培护新林堤基。西筑横塘以御江水。责令灶牧各户及萧山、山阴、会稽三县,分别修筑。”又奏修会稽、上虞等县塘堤,并如议行。二十四年,擢湖广总督。湖南凤凰等厅屯丁额多为官占,失业者众,悉清釐发还徵租。官入苗寨多婪索,或冒名诈财,严禁之。又以屯地硗瘠租额重,为奏减苗租二万馀石,免逋赋七万馀石,苗民感之。
dào guāng èr nián, diào sì chuān. zhōng jiāng tán wàn diǎn qián wéi dào shì xiāo lái xiū děng jiǎ shén huò zhòng, bǔ zhū shǒu fàn, bù zuò zhū lián. jiǔ xìng zhǎng guān sī bù ān lì zhì, zòu qǐng kǎo shì, yù sòng bié yóu lú zhōu jí zhōu pàn jiān lǐ. sì nián, zhào shòu gōng bù shàng shū, diào xíng bù, jiān guǎn shùn tiān fǔ yǐn shì. wén ān xiàn dì xíng rú fǔ dǐ, zì dào guāng chū dī fáng chōng jué, jī shuǐ bù néng gēng zhòng, yì qǐng jí xíng xiū zhù. qī nián, mìng kān hú běi jīng shān huáng jiā líng dī gōng, shū yán:" xià yóu zāi mín yuè qǐng xiū zhì kuì dī, shàng yóu jū mín wèi kǒu mén xià yóu nǎi xiāng hé gù dào, fù qǐng fèi zhī. hé liú jīng xíng èr bǎi yú nián, shě cǐ bù yóu, ér bié xún èr bǎi nián yǐ qián gù dào, qí shuō shū miù. qián jiāng tiān mén hàn chuān jù shǔ xià yóu, ér tiān mén hàn chuān yóu dāng chōng yào, hé rěn wěi zhī jù jìn? wéi yǒu kāi tōng jiāng liú, dǔ hé kǒu mén, yīn shì lì dǎo. hú jiā wān shā zhōu dāng xià yóu zhī chōng, yǐ sì shí yú zhàng zhī dì shù quán jiāng zhī shuǐ, xià yōng shàng kuì, lǐ yǒu bì rán. jīn zhōu yǐ chōng kuì, chéng shì tiāo jùn xīn tān, zhǎn kuān shuǐ dào, shǐ jiāng liú wú chōng tū zhī huàn, rán hòu zēng zhù jīng shān zhōng xiáng kǒu mén dī bà, zài yú kuì kǒu zhù shí bà èr, yǐ hù dī gōng shā, shù kě jīng jiǔ." bào kě. shí èr nián, qǐ xiū guī, zú yú tú, cì xù.
道光二年,调四川。中江覃万典、犍为道士萧来修等假神惑众,捕诛首犯,不坐株连。九姓长官司不谙吏治,奏请考试,狱讼别由泸州及州判兼理。四年,召授工部尚书,调刑部,兼管顺天府尹事。文安县地形如釜底,自道光初堤防冲决,积水不能耕种,议请急行修筑。七年,命勘湖北京山黄家陵堤工,疏言:“下游灾民籥请修治溃堤,上游居民谓口门下游乃襄河故道,复请废之。河流经行二百馀年,舍此不由,而别寻二百年以前故道,其说殊谬。潜江、天门、汉川俱属下游,而天门、汉川尤当冲要,何忍委之巨浸?惟有开通江流,堵合口门,因势利导。胡家湾沙洲当下游之冲,以四十馀丈之地束全江之水,下壅上溃,理有必然。今洲已冲溃,乘势挑濬新滩,展宽水道,使江流无冲突之患,然后增筑京山、锺祥口门堤坝,再於溃口筑石坝二,以护堤攻沙,庶可经久。”报可。十二年,乞休归,卒於途,赐恤。
dài sān xī, shùn tiān dà xīng rén, yuán jí jiāng sū dān tú. qián lóng wǔ shí bā nián jìn shì, shòu shān xī lín xiàn zhī xiàn. lián dīng fù mǔ yōu, jiā qìng liù nián, fú què, fā sì chuān, bǔ nán chōng. lì mǎ biān é biān liǎng tīng tōng pàn, shǔ zī zhōu méi zhōu gōng jié zhōu, bìng yǒu zhèng shēng. gōng jié zhōu mín huáng zǐ xián yǐ zhì bìng wéi míng, chàng lì hóng jūn jiào, bǔ zhì zhī. shì wén, rén zōng mìng sòng bù yǐn jiàn, zhuó mào zhōu zhí lì zhōu zhī zhōu. lì níng yuǎn zhī fǔ jiàn chāng dào sì chuān àn chá shǐ. dào guāng èr nián, qiān jiāng níng bù zhèng shǐ, huí bì běn jí, réng diào sì chuān. sān nián, shǔ zǒng dū, wǔ nián, shí shòu, jiān shǔ chéng dū jiāng jūn.
戴三锡,顺天大兴人,原籍江苏丹徒。乾隆五十八年进士,授山西临县知县。连丁父母忧,嘉庆六年,服阕,发四川,补南充。历马边、峨边两厅通判,署资州、眉州、工卩州,并有政声。工卩州民黄子贤以治病为名,倡立鸿钧教,捕治之。事闻,仁宗命送部引见,擢茂州直隶州知州。历宁远知府、建昌道、四川按察使。道光二年,迁江宁布政使,回避本籍,仍调四川。三年,署总督,五年,实授,兼署成都将军。
sān xī zì mù lìng jiàn zhì fēng jiāng, èr shí yú nián, wèi lí shǔ dì. jìn xīn mín shì, xīng fù tōng shěng shū yuàn, zēng shè yì xué sān qiān yú suǒ. sì chuān jiù yǒu yì tián, jī chǔ bèi zhèn, gǔ duō zé biàn jià tiān zhì liáng tián. sān xī yǐ suì jiǔ jiāng gāo yú duō chéng guān chǎn, liú gǔ tài duō, yòu yú méi biàn kuī nuó, chà dìng sān qiān zhì wàn dàn wèi é. yì é zhě chū tiào, jià cún sī kù, yǐ bèi xiōng suì zhèn xù zhī yòng. yòu yǐ shǔ dì wéi chéng dū fù jìn jù píng chóu wò yě, yú duō shān gǔ qiāo jí, yù shuǐ chōng sāi, gāo yú zhuǎn wéi shā shí, yīn dì zhì yí, duō shè qú yàn, yǐ zī hàn wèi xuān xiè. xīn dū jiān mín yáng shǒu yī chàng lì xié jiào, zào yāo shū huò zhòng, qín zhū zhī. yuè guī shēng fān jié duó shāng lǚ, lüè hàn mín fù nǚ, bǔ zǎng xiá zhě shù shí rén zhì zhī fǎ, jiù chū bèi lüè nán fù, gěi zī ān fǔ. lǚ bèi zhào bāo jiǎng. jiǔ nián, yīn nián lǎo zhào lái jīng, shǔ gōng bù shì láng. xún zhì shì, wèi jǐ, zú. zhào jiā qí" xuān lì yǒu nián, guān shēng sù hǎo", zèng shàng shū xián, yī zèng xián cì xù.
三锡自牧令洊陟封疆,二十馀年,未离蜀地。尽心民事,兴复通省书院,增设义学三千馀所。四川旧有义田,积储备赈,穀多则变价添置良田。三锡以岁久将膏腴多成官产,留穀太多,又虞霉变亏挪,差定三千至万石为额。溢额者出粜,价存司库,以备凶岁赈恤之用。又以蜀地惟成都附近俱平畴沃野,馀多山谷硗瘠,遇水冲塞,膏腴转为砂石,因地制宜,多设渠堰,以资捍卫宣泄。新都奸民杨守一倡立邪教,造妖书惑众,擒诛之。越巂生番劫夺商旅,掠汉民妇女,捕驵黠者数十人置之法,救出被掠男妇,给赀安抚。屡被诏褒奖。九年,因年老召来京,署工部侍郎。寻致仕,未几,卒。诏嘉其“宣力有年,官声素好”,赠尚书衔,依赠衔赐恤。
sūn ěr zhǔn, zì píng shū, jiāng sū jīn kuì rén, guǎng xī xún fǔ yǒng qīng zi. jiā qìng shí nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū. shí jiǔ nián, chū wèi fú jiàn tīng zhōu zhī fǔ. níng huà mín liǎn qián jí huì, dà lì jiāng zhì yǐ pàn nì. ěr zhǔn xùn wú tā zhuàng, lùn zhū shǒu yào, xiān suǒ zhū lián. lì yán fǎ dào jiāng xī àn chá shǐ, diào fú jiàn, jiù qiān bù zhèng shǐ. dào guāng yuán nián, diào guǎng dōng bù zhèng shǐ, zhuó ān huī xún fǔ. hé nán xié fěi xíng míng zhāng děng jiū zhòng cuàn yǐng zhōu, xí àn chá shǐ huì xiǎn lǜ bīng chí jiǎo, gé shā míng zhāng, jiān qí yú dǎng. juān huǎn bèi zāi gè shǔ, zāi shèn zhě zhèn xù zhī. xiān shì yǒu yán zhèn wù jī bì, wú dé yǐ yín shé qián, ěr zhǔn shū qí fú biàn, réng xún jiù zhāng.
孙尔准,字平叔,江苏金匮人,广西巡抚永清子。嘉庆十年进士,选庶吉士,授编修。十九年,出为福建汀州知府。宁化民敛钱集会,大吏将治以叛逆。尔准讯无他状,论诛首要,鲜所株连。历盐法道、江西按察使,调福建,就迁布政使。道光元年,调广东布政使,擢安徽巡抚。河南邪匪邢名章等纠众窜颍州,檄按察使惠显率兵驰剿,格杀名章,歼其馀党。蠲缓被灾各属,灾甚者赈恤之。先是有言赈务积弊,毋得以银折钱,尔准疏其弗便,仍循旧章。
sān nián, diào fú jiàn xún fǔ. yán jiàn gè shǔ shān jìng cóng cuò, duō dào jié, yǐ wàn jīn wèi jī bǔ fèi, lián huò zéi shǒu zhì zhī fǎ, dào fēng shuāi xī. xún yuè tái wān, shū yán:" tái wān nán běi mào yán qiān yú lǐ, chū dǐ lù ěr mén, kě xíng zhōu jí. sì zēng shè lù zǐ gǎng, ér qiǎn xiá duō shā, nèi shān xī shuǐ fù hǎi, bié kāi gǎng zài jiā zhāng jiān, yuē wǔ tiáo gǎng, pō lì shāng chuán. yòu gá mǎ lán shān jùn lù xiǎn, fù dài nán xíng, qí dì yǒu wū shí gǎng jiā lǐ yuǎn gǎng, kě tōng wǔ liù bǎi shí xiǎo zhōu, jiē yí shè wèi zhèng kǒu."
三年,调福建巡抚。延、建各属山径丛错,多盗劫,以万金为缉捕费,连获贼首置之法,盗风衰息。巡阅台湾,疏言:“台湾南北袤延千馀里,初抵鹿耳门,可行舟楫。嗣增设鹿仔港,而浅狭多沙,内山溪水赴海,别开港在嘉彰间,曰五条港,颇利商船。又噶玛兰山峻路险,负戴难行,其地有乌石港、加礼远港,可通五六百石小舟,皆宜设为正口。”
wǔ nián, zhuó mǐn zhè zǒng dū. zòu qǐng gá mǎ lán shōu rù bǎn jí, shè guān zhì lǐ. zhāng huà fěi tú xiè dòu fén jié, páng jìn fēng qǐ, quán tái zhèn dòng, xí shuǐ shī tí dū xǔ sōng nián jiǎo bǔ, fù jiāng shào yǒng fú děng qū měng xiá, zǔ qí běi cuàn zǒng bīng chén huà chéng yǐ bīng dù lù zǐ, fáng qí rù hǎi. ěr zhǔn qīn zhù xià mén, qiǎn fù jiāng tóng shū děng fēn wǎng zhāng huà dàn shuǐ, sōu shān wéi bǔ, xiòng zhī zéi dǎng shān yòu rì zhòng, yí lù lù tí dū mǎ jì shèng shǒu xià mén, zì dù hǎi zhù zhāng huà dū jiǎo, zéi shǒu lǐ tōng dùn, bǔ dé fú zhū. lìng gè zhuāng jǔ shǒu shì, jī yú fěi, mǐn rén bǔ mǐn rén, yuè rén bǔ yuè rén, yǐ miǎn wū lèi.
五年,擢闽浙总督。奏请噶玛兰收入版藉,设官治理。彰化匪徒械斗焚劫,旁近蜂起,全台震动,檄水师提督许松年剿捕,副将邵永福等趋艋舺,阻其北窜;总兵陈化成以兵渡鹿仔,防其入海。尔准亲驻厦门,遣副将佟枢等分往彰化、淡水,搜山围捕,诇知贼党煽诱日众,移陆路提督马济胜守厦门,自渡海驻彰化督剿,贼首李通遁,捕得伏诛。令各庄举首事,缉馀匪,闽人捕闽人,粤人捕粤人,以免诬累。
tái rén yǒu yǔ shēng fān mào yì suì qǔ fān fù zhě, sú míng" fān gē", qí kuí huáng dòu nǎi děng jiǔ jù sān wān, qián chū wèi dào. dāng luàn qǐ shí, yòu shēng fān chū shān zhù dòu, qiǎn cān jiāng huáng qí hàn děng fēn lù zhēn jī. fān cuàn hòu shān, shì zú pān téng niè gé ér dēng, qín huáng dòu nǎi děng èr shí yī rén, zhǎn yǐ xùn. ěr zhǔn shū chén fěi tú qǐ shì, yóu yú zào yáo fén lüè, fēi pàn nì, dāng yǐ qiáng dào lùn dàn shuǐ yǐ běi fēn dǎng bào fù, dāng yǐ xiè dòu lùn fén shā yǒu jù zhě shǐ zuò pì, yú jù mò jiǎn. qí xié cóng xuán jiě sàn zhě, duō suǒ bǎo quán. yòu zòu tái wān běi lù zhì měng xiá jǐ wǔ bǎi lǐ, jǐn yǒu shǒu bèi yī yuán, xún fáng nán zhōu. diào nán lù yóu jī yī yuán zhù zhú qiàn, bìng yú dà jiǎ tóng luó wān dòu huàn píng zhū chù tiān zhù yíng xùn, gǎi jiàn dàn shuǐ tǔ chéng. tóu dào xī wéi shēng fān chū rù zǒng lù, yì jiàn tǔ chéng, yǐ tún dīng zhù shǒu. shì píng, jiā tài zǐ shǎo bǎo. qī nián, rù jìn, xuān zōng jiā qí zhì tái wān fěi luàn xī hé jī yí, xùn sù chǎn gōng, cì qí zi huì yì guān zhǔ shì.
台人有与生番贸易遂娶番妇者,俗名“番割”,其魁黄斗乃等久踞三湾,潜出为盗。当乱起时,诱生番出山助斗,遣参将黄其汉等分路侦击。番窜后山,士卒攀藤蹑葛而登,擒黄斗乃等二十一人,斩以徇。尔准疏陈匪徒起事,由於造谣焚掠,非叛逆,当以强盗论;淡水以北分党报复,当以械斗论;焚杀有据者始坐辟,馀俱末减。其胁从旋解散者,多所保全。又奏台湾北路至艋舺几五百里,仅有守备一员,巡防难周。调南路游击一员驻竹堑,并於大甲、铜锣湾、斗换坪诸处添驻营汛,改建淡水土城。头道溪为生番出入总路,亦建土城,以屯丁驻守。事平,加太子少保。七年,入觐,宣宗嘉其治台湾匪乱悉合机宜,迅速蒇功,赐其子慧翼官主事。
mù lán bēi zhě, chuàng zì sòng xī níng jiān, gài mín tián sì shí wàn mǔ, zhù shí dī qiān yī bǎi yú zhàng yǐ yù hǎi cháo, suì jiǔ qīng huài, ěr zhǔn dào jīng pú tián, qīn kān xiū fù. gōng chǎn, yǐ sòng cháng lè shì nǚ qián chuàng bēi shí gōng shǒu, jiàn cí liè rù sì diǎn. ěr zhǔn zhì mǐn zuì jiǔ, ān xī qí fēng tú rén qíng, lì mín jiē xiāng xí, zhèng cóng kuān dà, mǐn rén ān zhī. jiǔ nián, zuò shī chá jiā pú shōu huì, juān èr jí liú rèn. shí yī nián, yǐ bìng qǐ xiū. yú nián, zú, zèng tài zǐ tài shī, cì zi huì dūn jìn shì, huì yì yuán wài láng, shì wén jìng, sì fú jiàn míng huàn jí xiāng xián cí.
木兰陂者,创自宋熙宁间,溉民田四十万亩,筑石堤千一百馀丈以御海潮,岁久倾坏,尔准道经莆田,亲勘修复。工蒇,以宋长乐室女钱创陂实功首,建祠列入祀典。尔准治闽最久,谙悉其风土人情,吏民皆相习,政从宽大,闽人安之。九年,坐失察家仆收贿,镌二级留任。十一年,以病乞休。逾年,卒,赠太子太师,赐子慧惇进士,慧翼员外郎,谥文靖,祀福建名宦及乡贤祠。
chéng zǔ luò, ān huī shè xiàn rén. jiā qìng sì nián jìn shì, shòu xíng bù zhǔ shì, jiàn qiān láng zhōng. ān liàn xíng míng, wèi rén zōng suǒ zhī. jīng chá jì míng dào fǔ, jiǔ wèi wài jiǎn, yǐ jié qǔ quán shòu gān sù píng liáng zhī fǔ. bù chén qǐng liú, zhào chì guī bì biān yuǎn, chè xiāo jì míng, liú bù yǒng bù wài yòng. jiǔ zhī, zhuó nèi gé xué shì. xún shòu jiāng xī àn chá shǐ, qiān hú nán bù zhèng shǐ, diào shān dōng.
程祖洛,安徽歙县人。嘉庆四年进士,授刑部主事,洊迁郎中。谙练刑名,为仁宗所知。京察记名道府,久未外简,以截取铨授甘肃平凉知府。部臣请留,诏斥规避边远,撤销记名,留部永不外用。久之,擢内阁学士。寻授江西按察使,迁湖南布政使,调山东。
dào guāng èr nián, zhuó shǎn xī xún fǔ, diào hé nán. jiào fěi zhū má zi yóu xīn cài cuàn ān huī fù yáng, bǔ huò zhì zhī fǎ. yǔ zhí lì shān dōng ān huī hú běi pí lián zhū xiàn sù duō dào, bō kù tǎng wǔ wàn liǎng shēng xī, wèi jī bǔ jīng fèi. zhāng shuǐ jué ān yáng fán mǎ fāng, hé liú běi xǐ, mìng dà xué shì dài jūn yuán wǎng huì kān. zǔ luò zhōu lì shàng xià yóu, hé shū yán:" zhāng shuǐ zì qián lóng wǔ shí jiǔ nián nán xǐ hé huán yǐ lái, wèi shuǐ wèi suǒ è, měi zhì kuì yì. jīn hé liú jì fēn, bù kě shǐ fù hé. yì yú fán mǎ fāng shàng xià jù huán shuǐ zuì jìn chù, jí nán àn chōng jué chéng gōu, bìng zhù tǔ bà, shǐ èr hé fēn liú, jì jiǎn màn yì zhī shì." zhì sì nián chūn, jī shuǐ xiāo hé, dì xíng xiǎn lù. tián shì zhī běi, màn shuǐ yǔ gōu gé duàn, bù néng yǐn guī zhèng hé. nǎi jiù qí shàng yóu lóng jiā zhuāng wā dì chōu gōu qǐ fàng, fù yú nèi huáng mǎ jiā wā kāi yǐn hé, tiān zhù tián jiā yíng dà bà, shǐ liū shì nán qū. zì shì zhāng wèi hé bìng zhī huàn suì xī. yú chéng héng hé huì mín gōu, xià yì bā qīng hé, yǒng chéng jiǎn shuǐ gōu, jiù wèi yù dōng xuān xiè lǎo shuǐ yào qū, dié jīng huáng hé màn yū, bīn hé lián suì bèi zāi, bìng shū jùn zhī. chū, hé nán ān huī zhì niǎn fěi cóng zhòng diǎn, sì bù yì yǒu suǒ jiǎn gǎi. zǔ luò shū yán:" fěi tú jié niǎn, chàng jié dǎng zhòng, yī hū ér jí, qí yù móu zǎo zài jié niǎn zhī shí. xīn lì yǐ shì fǒu yù móu fēn bié qīng zhòng, zhū duō zhì ài, qǐng fù jiù lì." bìng lùn fěi tú jù bǔ jí bǔ rén zhì zuì gè tiáo. yòu yán:" huò dào jiū chū jiù àn, miǎn jiū cóng qián shī chá chǔ fèn. qǐng zūn jiā qìng jiān yù zhǐ, bǐ chú zhān gù." bìng cóng zhī.
道光二年,擢陕西巡抚,调河南。教匪朱麻子由新蔡窜安徽阜阳,捕获置之法。与直隶、山东、安徽、湖北毗连诸县素多盗,拨库帑五万两生息,为缉捕经费。漳水决安阳樊马坊,河流北徙,命大学士戴均元往会勘。祖洛周历上下游,合疏言:“漳水自乾隆五十九年南徙合洹以来,卫水为所遏,每致溃溢。今河流既分,不可使复合。议於樊马坊上下距洹水最近处,及南岸冲决成沟,并筑土坝,使二河分流,冀减漫溢之势。”至四年春,积水消涸,地形显露。田市之北,漫水与沟隔断,不能引归正河。乃就其上游龙家庄洼地抽沟启放,复於内黄马家洼开引河,添筑田家营大坝,使溜势南趋。自是漳、卫合并之患遂息。虞城横河、惠民沟,夏邑巴清河,永城减水沟,旧为豫东宣泄潦水要区,迭经黄河漫淤,滨河连岁被灾,并疏濬之。初,河南、安徽治捻匪从重典,嗣部议有所减改。祖洛疏言:“匪徒结捻,倡劫党众,一呼而集,其豫谋早在结捻之时。新例以是否豫谋分别轻重,诸多窒碍,请复旧例。”并论匪徒拒捕及捕人治罪各条。又言:“获盗究出旧案,免究从前失察处分。请遵嘉庆间谕旨,俾除瞻顾。”并从之。
qī nián, dīng mǔ yōu, fú què, shǔ gōng bù shì láng. xún shǔ hú nán xún fǔ, diào jiāng sū. shí èr nián, zhuó mǐn zhè zǒng dū. mìng chá bàn zhè jiāng yán wù, yán dìng cái tài fú fèi zhāng chéng, xià bù yì xíng. tái wān jiān mín zhāng bǐng chén bàn děng chàng luàn, mìng jiāng jūn hú sōng é dū bīng jìn jiǎo, zǔ luò zhuān zhì hòu lù jūn xū. shí sān nián, tí dū mǎ jì shèng pò zéi, zhāng bǐng děng jiù qín, fù tái wān chóu bàn shàn hòu shì yí, hé zhàn shǒu bù lì zhī dū sī zhōu jìn lóng děng, chǐ chù yǒu chà. gǎi yíng zhì, zēng fáng shǒu. yōu xù, cì huā líng. shū chén fú jiàn lì zhì, lüè yuē:" ān mín bì xiān chéng dù, bù kě yǐ huí hù zhān gù ér qū zòng jiān è. mǐn shěng lì zhì wú zǐ huì zhī zhèng, ér wù kuān dà zhī míng, shǐ yīn guān zhī yōng liè, niàng chéng wán gěng zhī fēng, jīn yòu yīn mín zhī zhōu zhāng, suì yǒu pí nán zhī shì. guān yuē mín diāo, mín yuē lì nüè, hù xiāng chuán bō, jiàn shī qí zhēn. guān bù zhí fǎ, mù bù shǒu fǎ, yīn ér yú mín fàn fǎ, shū yì nòng fǎ, gùn tú wán fǎ. bì xiān chéng bù zhí fǎ zhī guān, rán hòu néng zhì fàn fǎ nòng fǎ wán fǎ zhī rén." yú shì lián hé guān lì bù zhí zhě, lüè wú jiǎ dài, lì zhì shǐ sù. yǐ gé xiàn chéng qín shī hán jīng kòng tí dū mǎ jì shèng méng zòu yāo gōng, bìng jié zǔ luò piān tǎn qī méng, mìng shì láng zhào shèng kuí xié xué gōng zhāng lín àn jū, bái qí wū, shī hán qiǎn shù xīn jiāng. shí wǔ nián, shū chén mǐn yáng xíng shì, yǐ zhāng zhōu zhī nán ào tóng shān wèi fān lí, quán zhī xià mén jīn mén wèi mén hù, xīng huà zhī hǎi tán wèi yòu yì, mǐn ān wèi shěng huì yān hóu, fú níng zhī tóng shān wèi hòu hù. xún jī shǒu yù, quán zī zhài chéng pào tái. jiù zuì yào zhě sì shí sì chù, yóu guān mín juān zī xiū zhù. shí liù nián, dīng fù yōu qù guān, fú què, yǐn jí bù chū. èr shí bā nián, zú, xuān zōng shén xī zhī, zèng tài zǐ tài bǎo, shì jiǎn jìng.
七年,丁母忧,服阕,署工部侍郎。寻署湖南巡抚,调江苏。十二年,擢闽浙总督。命查办浙江盐务,严定裁汰浮费章程,下部议行。台湾奸民张丙、陈办等倡乱,命将军瑚松额督兵进剿,祖洛专治后路军需。十三年,提督马济胜破贼,张丙等就擒,赴台湾筹办善后事宜,劾战守不力之都司周进龙等,褫黜有差。改营制,增防守。优叙,赐花翎。疏陈福建吏治,略曰:“安民必先惩蠹,不可以回护瞻顾而曲纵奸恶。闽省吏治无子惠之政,而务宽大之名,始因官之庸劣,酿成顽梗之风,今又因民之诪张,遂有疲难之势。官曰民刁,民曰吏虐,互相传播,渐失其真。官不执法,幕不守法,因而愚民犯法,书役弄法,棍徒玩法。必先惩不执法之官,然后能治犯法、弄法、玩法之人。”於是连劾官吏不职者,略无假贷,吏治始肃。已革县丞秦师韩京控提督马济胜矇奏邀功,并讦祖洛偏袒欺蒙,命侍郎赵盛奎偕学攻张鳞按鞫,白其诬,师韩遣戍新疆。十五年,疏陈闽洋形势,以漳州之南澳、铜山为藩篱,泉之厦门、金门为门户,兴化之海坛为右翼,闽安为省会咽喉,福宁之铜山为后户。巡缉守御,全资寨城炮台。就最要者四十四处,由官民捐赀修筑。十六年,丁父忧去官,服阕,引疾不出。二十八年,卒,宣宗甚惜之,赠太子太保,谥简敬。
mǎ jì shèng, shān dōng hé zé rén. yǐ wǔ shēng rù wǔ, cóng jiǎo chuān shǎn jiào fěi, jī gōng lèi zhuó jiāng sū fǔ biāo cān jiāng. jiā qìng shí bā nián, huì jiǎo shān dōng jiào fěi, zhuó hé běi zhèn zǒng bīng. dào guāng chū, zhuó zhè jiāng tí dū, diào fú jiàn lù lù tí dū. zhāng bǐng děng chàng luàn jiā yì, tái wān zhèn zǒng bīng liú tíng bīn kùn shǒu gū chéng. jì shèng lǜ bīng èr qiān dù hǎi fù yuán, zhàn yú jiā yì chéng xià, dà pò zéi, zhuī zhì píng gǎng wěi, qín zhǎn shén zhòng jìn tún yán shuǐ gǎng, fēn bīng sōu jiǎo, zhāng bǐng jí qí hàn dǎng xiān hòu jiù qín. shí mìng jiāng jūn hú sōng é dū shī yóu wèi zhì, zhào bāo chéng gōng xùn sù, cì shuāng yǎn huā líng. yú fěi wàn yú fù lái fàn, qí qí dài, jī zhī dà kuì, qín tóu mù lài mǎn děng, zhuī jiǎo jǐn huǐ qí cháo, zéi suì píng. xuān zōng shēn jiā qí móu yǒng, xī fēng èr děng nán jué. yòu yǐ yù bīng ān jìng, yù shū" zhōng yǒng lián míng" sì zì cì zhī. zhào rù jìn, nián yú qī xún, yóu zhuàng jiàn, wēn zhào bāo jiǎng, jìn èr děng zǐ jué, zài yù qián shì wèi shàng xíng zǒu. shí liù nián, zú yú guān, zèng tài zǐ tài bǎo, shì zhāo wǔ, sì zǐ jiē yǔ guān.
马济胜,山东菏泽人。以武生入伍,从剿川、陕教匪,积功累擢江苏抚标参将。嘉庆十八年,会剿山东教匪,擢河北镇总兵。道光初,擢浙江提督,调福建陆路提督。张丙等倡乱嘉义,台湾镇总兵刘廷斌困守孤城。济胜率兵二千渡海赴援,战於嘉义城下,大破贼,追至苹港尾,擒斩甚众;进屯盐水港,分兵搜剿,张丙及其悍党先后就擒。时命将军瑚松额督师犹未至,诏褒成功迅速,赐双眼花翎。馀匪万馀复来犯,俟其怠,击之大溃,擒头目赖满等,追剿尽毁其巢,贼遂平。宣宗深嘉其谋勇,锡封二等男爵。又以驭兵安靖,御书“忠勇廉明”四字赐之。召入觐,年逾七旬,犹壮健,温诏褒奖,晋二等子爵,在御前侍卫上行走。十六年,卒於官,赠太子太保,谥昭武,四子皆予官。
yù tài, mǎn zhōu zhèng hóng qí rén. yóu guān xué shēng kǎo shòu nèi gé zhōng shū, qiān shì dú. jiā qìng mò, chū wèi sì chuān chéng mián lóng mào dào, lì sì chuān hú nán ān huī àn chá shǐ, hú nán shǎn xī ān huī bù zhèng shǐ. dào guāng shí yī nián, zhuó shèng jīng xíng bù shì láng, diào gōng bù, jiān guǎn fèng tiān fǔ yǐn shì. chá kān kē ěr qìn méng qí huāng dì, zòu jìn sī kěn. shí sān nián, zhào shòu xíng bù shì láng, xún chū wèi guì zhōu xún fǔ. shí liù nián, gǔ zhōu lí píng tǔ fěi qǐ, qín qí qú xú yù guì děng zhū zhī.
裕泰,满洲正红旗人。由官学生考授内阁中书,迁侍读。嘉庆末,出为四川成绵龙茂道,历四川、湖南、安徽按察使,湖南、陕西、安徽布政使。道光十一年,擢盛京刑部侍郎,调工部,兼管奉天府尹事。查勘科尔沁蒙旗荒地,奏禁私垦。十三年,召授刑部侍郎,寻出为贵州巡抚。十六年,古州、黎平土匪起,擒其渠徐玉贵等诛之。
diào hú nán xún fǔ. zhèn gān biāo bīng zī shì, hé zǒng bīng xiàng zūn huà chén yuán dào cháng qìng bù zhí, bà zhī. shū yán:" miáo jiāng tún tián, jiā qìng zhōng dào yuán fù nài suǒ jīng yíng, yù bīng yú nóng, chóu biān liáng cè. zhì ān rì jiǔ, zhū bì cóng shēng. jīn zhèn gān biāo bīng yīn jiè xiǎng chàng luàn, miáo rén suì shēng guān wàng. zhòng yǐ miáo guān kē kè, tún zhǎng qīn qī, hòu huàn kān yú. jí yīng qīng lí sǔn yì, tuǒ dìng zhāng chéng, bǐ jiāng biàn bīng liàn xián zhī jīng fèi yǒu cháng, jué qí jì yú, réng zé chéng zhèn dào shí lì zhěng chì, ēn wēi bìng xíng." xún yì dìng miáo jiāng bīng yǒng bù zhǔn kè mín chōng bǔ, yù jiè yín gǔ xiàn yǐ dìng zhì, bá bǔ bèi biàn tún zhǎng, yán jué bāo jū. chén yuán dào quē, yǐ hú nán zhī fǔ tí shēng. bìng rú suǒ yì xíng. shí qī nián, diào jiāng xī, fù diào hú nán.
调湖南巡抚。镇筸标兵滋事,劾总兵向遵化、辰沅道常庆不职,罢之。疏言:“苗疆屯田,嘉庆中道员傅鼐所经营,寓兵於农,筹边良策。治安日久,诸弊丛生。今镇筸标兵因借饷倡乱,苗人遂生观望。重以苗官苛刻,屯长侵欺,后患堪虞。急应清釐损益,妥定章程,俾将弁兵练咸知经费有常,绝其觊觎,仍责成镇道实力整饬,恩威并行。”寻议定苗疆兵勇不准客民充补,预借银穀限以定制,拔补备弁屯长,严绝苞苴。辰沅道缺,以湖南知府题升。并如所议行。十七年,调江西,复调湖南。
èr shí nián, zhuó hú guǎng zǒng dū. èr shí yī nián, hú běi chóng yáng nì fěi zhōng rén jié zuò luàn, jù xiàn chéng, xiàn tōng chéng. yù tài chí zhù xián níng, xí àn chá shǐ guō xióng fēi lǜ dū sī yù guì děng jìn jiǎo. chóng yáng zài wàn shān zhōng, zéi jǐn sāi kǒng dào, zhù zhài kàng jù, xuǎn jīng ruì chū zéi hòu jiā gōng, fēn gǔ fàn pú qí, lián wèi guān jūn suǒ bài, jù chóng yáng xī lǐng wèi fù yú jì. tí dū liú yǔn xiào dié bài zhī shí pán shān hēi qiáo, jìn huǐ qí cháo, qín rén jié jí qí dǎng chén bǎo míng wāng dūn zú děng. xún fù tōng chéng, jǐn fú qí nú. shì píng, jiā tài zǐ tài bǎo, cì shuāng yǎn huā líng. shí yīng jí lì bīng yóu hǎi rù jiāng, zhào mù yǒng xí shuǐ zhàn. yù tài fǎng yuè tǐng zào dà chuán liù kuài chuán sì, jiǎn hàn yáng shuǐ shī, měi chuán bǎi rén, àn xún cāo liàn. cái jiù yǒu xún chuán, yǐ jié jīng fèi. jīng zhōu zhù fáng měi chū yíng zī shì, zòu qǐng chì dì fāng guān jū ná, bào jiāng jūn bǐng gōng yán chéng. gān zhōu miáo cuàn rǎo, jiǎo fǔ jiě sàn.
二十年,擢湖广总督。二十一年,湖北崇阳逆匪锺人杰作乱,踞县城,陷通城。裕泰驰驻咸宁,檄按察使郭熊飞率都司玉贵等进剿。崇阳在万山中,贼尽塞孔道,筑砦抗拒,选精锐出贼后夹攻,分股犯蒲圻,连为官军所败,踞崇阳西岭为负嵎计。提督刘允孝迭败之石盘山、黑桥,进毁其巢,擒人杰及其党陈宝铭、汪敦族等。寻复通城,尽俘其孥。事平,加太子太保,赐双眼花翎。时英吉利兵由海入江,诏募勇习水战。裕泰仿粤艇造大船六、快船四,简汉阳水师,每船百人,按旬操练。裁旧有巡船,以节经费。荆州驻防每出营滋事,奏请饬地方官拘拿,报将军秉公严惩。乾州苗窜扰,剿抚解散。
èr shí jiǔ nián, lǐ yuán fā chàng luàn xīn níng, jù chéng qiāng guān. xún fǔ féng dé xīn tí dū yīng jùn wǎng jiǎo, fù xiàn chéng. wàng chuán yuán fā yǐ sǐ, ér zéi cuàn shān zhōng, gōu jié qián yuè jiāo jiè fú mǎng, shì yì màn yán. féng dé xīn dǎi zhì, zhuān rèn yù tài wǎng dū shī, yǔ qián yuè zhū jūn hé jī, shù jié. sān shí nián chūn, sōu jiǎo shān nèi, qín jiān duō míng. zéi cuàn yǒng fú cǎo xié táng, sì miàn chāo wéi, jiàn qióng cù. yù tài dù zéi bù nán qū guǎng xī quán zhōu, jí rù xīn níng yáo dòng, lìng tí dū xiàng róng yóu wǔ gāng jìn tún guǎng xī huái yuǎn, yù zéi jī pò zhī. zéi tuì jù jīn fēng lǐng, fēn sān lù jìn jī yú shēn qìng dǒu shí jiān, zhǎn huò dài jìn, yuán fā jiù qín, jìn tài zǐ tài fù. xún diào mǐn zhè zǒng dū. xián fēng yuán nián, diào shǎn gān, rù jìn, zú, yōu zhào yǐ shàng shū lì cì xù, shì zhuāng yì. zǐ cháng shàn, guǎng zhōu jiāng jūn zhǎng xù, shì láng.
二十九年,李沅发倡乱新宁,踞城戕官。巡抚冯德馨、提督英俊往剿,复县城。妄传沅发已死,而贼窜山中,勾结黔、粤交界伏莽,势益蔓延。冯德馨逮治,专任裕泰往督师,与黔、粤诸军合击,数捷。三十年春,搜剿山内,擒歼多名。贼窜永福草鞵塘,四面抄围,渐穷蹙。裕泰度贼不南趋广西全州,即入新宁瑶峒,令提督向荣由武冈进屯广西怀远,遇贼击破之。贼退踞金峰岭,分三路进击於深箐陡石间,斩获殆尽,沅发就擒,晋太子太傅。寻调闽浙总督。咸丰元年,调陕甘,入觐,卒,优诏以尚书例赐恤,谥庄毅。子长善,广州将军;长叙,侍郎。
hè zhǎng líng, zì ǒu gēng, hú nán shàn huà rén, yuán jí zhè jiāng kuài jī. gāo zǔ shàng zhèn, guān hú nán sī yù, xuè jié qiú yǒu yǐn dé, pín wèi néng guī, suì jiā hú nán.
贺长龄,字耦耕,湖南善化人,原籍浙江会稽。高祖上振,官湖南司狱,血卩囚有隐德,贫未能归,遂家湖南。
zhǎng líng, jiā qìng shí sān nián jìn shì, xuǎn shù jí shì, shòu biān xiū, qiān zàn shàn. dào guāng yuán nián, chū wèi jiāng xī nán chāng zhī fǔ. lì shān dōng yǎn yí cáo jì dào jiāng sū àn chá shǐ, jiù qiān bù zhèng shǐ, zuǒ xún fǔ táo shù chuàng xíng hǎi yùn. diào shān dōng. qī nián, shǔ xún fǔ. lín qīng zhōu jiào fěi mǎ jìn zhōng wèi nì fú zhū, fù yǒu jiē tiě wěi lì míng hào, kè qī jǔ shì, lú liè páng zhōu xiàn mín míng shù bǎi. zhǎng líng yuē:" móu bù guǐ jù yǐ xìng míng yuè rì gào? cǐ yí huò yě." xiòng zhī guǒ chū yāo gōng zhě, yù jí xìng dà yù, suì zhì bù wèn. diào jiāng níng bù zhèng shǐ, qǐ guī yǎng qīn. shí wǔ nián, mǔ sāng fú què, bǔ fú jiàn bù gōng shǐ, diào zhí lì.
长龄,嘉庆十三年进士,选庶吉士,授编修,迁赞善。道光元年,出为江西南昌知府。历山东兖沂曹济道、江苏按察使,就迁布政使,佐巡抚陶澍创行海运。调山东。七年,署巡抚。临清州教匪马进忠为逆伏诛,复有揭帖伪立名号,刻期举事,胪列旁州县民名数百。长龄曰:“谋不轨讵以姓名月日告?此移祸也。”诇知果出邀功者,欲藉兴大狱,遂置不问。调江宁布政使,乞归养亲。十五年,母丧服阕,补福建布攻使,调直隶。
shí liù nián, zhuó guì zhōu xún fǔ. qián mín kǔ sòng lèi ér duō dào, yǐ tīng duàn jī bǔ kè lì, shè xún bào wèi kǎo hé. shí bā nián, rén huái jiān mín mù jì xián jiū sì chuān qí jiāng fěi sì jié, qiǎn bīng yǔ chuān jūn huì jiǎo, fén qí cháo, shǒu cóng bìng jiù jiān qín. láng dài pǔ ān qīng zhèn zhū xiàn duō zhǒng yīng sù, bá chú shēn jìn, quàn mín zhǒng mù mián, yù píng wù chuān jiē yǒu chéng xiào. qián shěng ān zhì liú fàn sān qiān yú rén, yǔ miáo mín cuò chǔ, xìn xì yì shēng, shū qǐng gǎi fā xīn jiāng yòu yǐ zhèn yuǎn lí píng dū yún gǔ zhōu miáo sú jié ào, yǐ dào wéi shēng, zhōu xiàn chāi yì jī bǔ nán zhōu, shū qǐng lù yíng měi bǎi míng nèi jīng xuǎn shù míng, fēn lì fǔ tīng zhōu xiàn wén yuán guǎn xiá, qín jiā xùn liàn, zhuān sī bǔ dào: bìng xià bù yì xíng.
十六年,擢贵州巡抚。黔民苦讼累而多盗,以听断缉捕课吏,设旬报为考覈。十八年,仁怀奸民穆继贤纠四川綦江匪肆劫,遣兵与川军会剿,焚其巢,首从并就歼擒。郎岱、普安、清镇诸县多种罂粟,拔除申禁,劝民种木棉,玉屏、婺川皆有成效。黔省安置流犯三千馀人,与苗民错处,衅隙易生,疏请改发新疆;又以镇远、黎平、都匀、古州苗俗桀骜,以盗为生,州县差役缉捕难周,疏请绿营每百名内精选数名,分隶府、厅、州、县文员管辖,勤加训练,专司捕盗:并下部议行。
zhǎng líng zhì qián jiǔ zài, zhèn xīng wén jiào, guì yáng tóng rén ān shùn shí qiān sì fǔ, pǔ ān bā zhài láng dài sōng táo sì tīng, huáng píng pǔ dìng, tiān zhù yǒng cóng wèng ān qīng píng xīng yì pǔ ān zhū zhōu xiàn, jiē jiàn shū yuàn yì xué shěng huì shū yuàn fēn shàng nèi wài sān shè, qīn shì kǎo hé, kān kè jīng jí, bān xíng zhōu xiàn.
长龄治黔九载,振兴文教,贵阳、铜仁、安顺、石阡四府,普安、八寨、郎岱、松桃四厅,黄平、普定,天柱、永从、瓮安、清平、兴义、普安诸州县,皆建书院义学;省会书院分上内外三舍,亲试考覈,刊刻经籍,颁行州县。
èr shí wǔ nián, zhuó yún guì zǒng dū, jiān shǔ yún nán xún fǔ. hàn huí lián suì hù dòu, yǒng chāng huí biàn bài tuì hòu, fù tú gōng chéng, chéng huí móu nèi yìng, yí xī dào luó tiān chí xī bǔ zhū zhī. zhǎng líng qīn wǎng dū jiǎo, jī zǒu pàn huí, yǐ sù qīng rù gào. èr shí liù nián, huí zhòng jiè kǒu shàn liáng bù bié, fù pàn, zì qǐng yì chǔ, chè xiāo jiǎng xù, fù dà lǐ yǒng chāng dū jiǎo. fěi xún cuàn sàn, qǐng miǎn tóu chéng zhāng fù zuì, jūn fàn wáng zhī yì tuán liàn chū lì, yì qǐng shì huí. zhào chì qí yōng nuò, jiàng bǔ hé nán bù zhèng shǐ. èr shí qī nián, qǐ bìng guī. diān huí fù rǎo yún zhōu, duō shǔ yǒng chāng yí niè, qiě dé luó tiān chí làn shā zhuàng, zhuī lùn zhǎng líng, chǐ zhí. yú nián, zú.
二十五年,擢云贵总督,兼署云南巡抚。汉、回连岁互斗,永昌回变败退后,复图攻城,城回谋内应,迤西道罗天池悉捕诛之。长龄亲往督剿,击走叛回,以肃清入告。二十六年,回众藉口善良不别,复叛,自请议处,撤销奖叙,赴大理、永昌督剿。匪寻窜散,请免投诚张富罪,军犯王芝异团练出力,亦请释回。诏斥其庸懦,降补河南布政使。二十七年,乞病归。滇回复扰云州,多属永昌遗孽,且得罗天池滥杀状,追论长龄,褫职。逾年,卒。
lùn yuē: chén ruò lín dài sān xī jìn xīn mín shì, ér sān xī jiǔ rèn shǔ jiāng, zhì xiào jiào duō. sūn ěr zhǔn chéng zǔ luò xiān hòu zhì mǐn yǒu shēng, kuān yán shū tú, qí xiāng jì zhī dào hū? yù tài liǎng tiǎn chǔ kòu, xūn shī làn rán. hè zhǎng líng rú ér bù wǔ, bù zú yǐ diàn yán jiāng yě.
论曰:陈若霖、戴三锡尽心民事,而三锡久任蜀疆,治效较多。孙尔准、程祖洛先后治闽有声,宽严殊途,其相济之道乎?裕泰两殄楚寇,勋施烂然。贺长龄儒而不武,不足以奠岩疆也。