strong bīng liù strong
兵六
shuǐ shī
△水師
shuǐ shī yǒu nèi hé wài hǎi zhī fēn. chū, yán hǎi gè shěng shuǐ shī, jǐn wèi fáng shǒu hǎi kǒu jī bǔ hǎi dào zhī yòng, xiá jìng suī zài hǎi jiāng, guān zhì tóng yú nèi dì. zhì guāng xù jiān, nán běi yáng tiě jiàn zhì chéng, shǐ bié shè zhuān guān yǐ tǒng lǜ zhī.
水師有內河、外海之分。初,沿海各省水師,僅為防守海口、緝捕海盜之用,轄境雖在海疆,官制同於內地。至光緒間,南北洋鐵艦製成,始別設專官以統率之。
qí nèi hé shuǐ shī, tiān cōng shí nián, zì níng gǔ tǎ zhēng wǎ ěr kā, yǐ dì duō dǎo yǔ, chū zào zhàn chuán.
其內河水師,天聰十年,自寧古塔征瓦爾喀,以地多島嶼,初造戰船。
tiān mìng yuán nián, yǐ shuǐ shī xún wū lēi jiǎn hé zhēng dōng hǎi sà hā lián bù luò.
天命元年,以水師循烏勒簡河征東海薩哈連部落。
shùn zhì chū, yǐ jīng kǒu háng zhōu shuǐ shī fēn fáng hǎi kǒu. bā nián, shǐ yú yán jiāng yán hǎi gè shěng, xún míng dài jiù zhì, shè tí dū zǒng bīng fù jiāng yóu jī yǐ xià gè wǔ yuán, rú lù yíng zhī zhì. gè shěng shè zào chuán chǎng, dìng shī chuán xiū zào nián xiàn, sān nián xiǎo xiū, wǔ nián dà xiū, shí nián chāi zào. shí nián, yǐ shuǐ shī kè zhōu shān, zēng zào zhàn jiàn, kuò chōng bīng é. shí sì nián, zēng shè chóng míng shuǐ shī zǒng bīng guān, diào bō jiāng níng jiāng sū ān huī gè shěng biāo bīng wàn rén, fēn fáng wú sōng jiāng jí chóng míng zhū kǒu. shí liù nián, zēng shè jīng kǒu zuǒ yòu liǎng lù lǜ qí shuǐ shī zǒng bīng guān. shí bā nián, shè jí lín shuǐ shī yíng zào hú chuán jí huá zǐ chuán.
順治初,以京口、杭州水師分防海口。八年,始於沿江沿海各省,循明代舊制,設提督、總兵、副將、游擊以下各武員,如陸營之制。各省設造船廠,定師船修造年限,三年小修,五年大修,十年拆造。十年,以水師克舟山,增造戰艦,擴充兵額。十四年,增設崇明水師總兵官,調撥江寧、江蘇、安徽各省標兵萬人,分防吳淞江及崇明諸口。十六年,增設京口左右兩路綠旗水師總兵官。十八年,設吉林水師營造斛船及划子船。
kāng xī bā nián, zēng shè fú jiàn shuǐ shī zǒng bīng guān. shí sì nián, gǎi chóng míng zǒng bīng guān wèi shuǐ shī tí dū. shí qī nián, shè fú jiàn shuǐ shī tí dū jí cān jiāng yǐ xià gè guān. èr shí sì nián, cái jīng kǒu yòu lù shuǐ shī, gǎi zuǒ lù shuǐ shī wèi jīng kǒu zǒng bīng guān. èr shí liù nián, zēng shè nán tái shuǐ shī yíng, zhì cān jiāng yǐ xià gè guān. èr shí jiǔ nián, gēng dìng xiū zào zhàn chuán zhī zhì, wài hǎi zhàn chuán shào chuán, zì xīn zào zhī nián wèi shǐ, sān nián hòu, yǐ cì xiǎo xiū dà xiū, gèng yuè sān nián, huò dà xiū, huò gǎi zào. nèi jiāng zhàn chuán shào chuán, zé xiǎo xiū dà xiū hòu, gèng yuè sān nián, réng xiū zhì yòng zhī. sān shí sì nián, lìng dū fǔ tí zhèn, fán xiū lǐ zhàn chuán yín liǎng, bù dé fú mào hé jiǎn, zhì chuán liào bó ruò. wǔ shí èr nián, lìng gǎn zēng děng chuán, yú chuán zhī shǒu wěi, kān bǔ dào gè yíng zhèn chuán míng, yǐ cì biān liè. wǔ shí sān nián, zēng shè jīn zhōu shuǐ shī yíng yú hǎi dǎo nèi, xuǎn ān xí shuǐ xìng zhě chōng zhī. wǔ shí liù nián, shè sōng jiāng shuǐ shī yíng.
康熙八年,增設福建水師總兵官。十四年,改崇明總兵官為水師提督。十七年,設福建水師提督及參將以下各官。二十四年,裁京口右路水師,改左路水師為京口總兵官。二十六年,增設南台水師營,置參將以下各官。二十九年,更定修造戰船之制,外海戰船哨船,自新造之年為始,三年後,以次小修大修,更閱三年,或大修,或改造。內江戰船哨船,則小修大修後,更閱三年,仍修治用之。三十四年,令督、撫、提、鎮,凡修理戰船銀兩,不得浮冒核減,致船料薄弱。五十二年,令趕繒等船,於船之首尾,刊捕盜各營鎮船名,以次編列。五十三年,增設金州水師營於海島內,選諳習水性者充之。五十六年,設松江水師營。
yōng zhèng èr nián, lìng yán hǎi gè dū fǔ chū yáng xún shì. qí zhàn chuán xiàng yóu dì fāng guān xiū zào zhě, gǎi guī yíng yuán xiū zào. shì nián, shè zhà pǔ shuǐ shī yíng. sān nián, yǐ mǎn zhōu bīng dīng wèi xí shuǐ zhàn, zēng shè tiān jīn shuǐ shī yíng, yǐ mǎn zhōu méng gǔ bīng èr qiān rén lì zhī. sì nián, yǐ fú jiàn shuǐ shī cháng zhù nèi dì, bù nài fēng làng, zhè jiāng shuǐ shī yóu shén, nǎi gēng gǎi jiù zhì, yú běn shěng yáng miàn xún shào wài, měi nián xuǎn pài chuán biàn, zài mǐn zhè wài yáng gēng fān xún lì huì shào, yǐ jìng hǎi fēn. wǔ nián, yǐ háng zhōu zhù fáng qí bīng chōu liàn shuǐ shī. jiāng níng zhù fáng qí bīng, jí yǐ zhèn jiāng yuán yǒu zhàn chuán, lì jiāng níng jiāng jūn, dū shuài qí bīng xí shuǐ zhàn. xún lìng qí bīng sì qiān rén xī xí shuǐ yíng shì wù. lìng jiāng nán jiāng xī gè shuǐ shī yíng, yú gōng shǐ niǎo qiāng wài, zēng liàn téng pái dà dāo gōu lián qiāng guò chuán qiāng yuè fǔ biāo dàn děng wǔ qì. zhàn chuán fēn dà zhōng xiǎo sān děng. zēng liàn pái qiāng. hú guǎng shuǐ shī, měi bīng qiān rén, zēng niǎo qiāng sì bǎi gān. liù nián, lìng shuǐ shī chuán chǎng fù jìn shěng chéng zhě, fán zhàn chuán zào chéng, zài chéng zhī dū fǔ tí zhèn huì tóng yàn kàn. shì nián, yīn zhè jiāng shuǐ shī jì yì shēng shū, nǎi yú fú jiàn shuǐ shī zhōng, zé jīng liàn zhī bīng, fù zhè jiāng jiào liàn. xún dìng zhè jiāng zhàn chuán yòng mù zhī zhàng chǐ, jí chuán shēn shēn guǎng zhī zhì. fèng tiān shuǐ shī yì rú zhī. qī nián, yǐ lǚ shùn shuǐ shī bù ān zhàn wù, bō fú jiàn shuǐ shī yíng jīng zú fù fèng tiān jiào liàn. shì nián, zēng zhè jiāng zhà pǔ shuǐ shī yíng. bā nián, bō jiāng níng zhù fáng bīng bā bǎi rén lì zhà pǔ yíng. xuán yīn gè shěng shuǐ shī yíng chéng xiū zào chuán zhī yuán, zhú céng xū suǒ, dài jiāo shōu hòu, fù dào mài sǔn huǐ, gè yíng jiē rán, jīng kǒu biāo bīng yóu shén, lìng dū fǔ yán chéng zhī. jiǔ nián, yǐ wén wǔ gè yuán chéng xiū zhàn chuán, měi duō yí wù, bì dòu cóng shēng, nǎi yán zhì gè yuán, xiàn qī xiū jùn, yǐ chú qiǎo tuō zhōng bǎo zhī bì.
雍正二年,令沿海各督、撫出洋巡視。其戰船向由地方官修造者,改歸營員修造。是年,設乍浦水師營。三年,以滿洲兵丁未習水戰,增設天津水師營,以滿洲、蒙古兵二千人隸之。四年,以福建水師常駐內地,不耐風浪,浙江水師尤甚,乃更改舊制,於本省洋面巡哨外,每年選派船弁,在閩、浙外洋更番巡歷會哨,以靖海氛。五年,以杭州駐防旗兵抽練水師。江寧駐防旗兵,即以鎮江原有戰船,隸江寧將軍,督率旗兵習水戰。尋令旗兵四千人悉習水營事務。令江南、江西各水師營,於弓矢、鳥槍外,增練藤牌、大刀、鈎鐮槍、過船槍、鉞、斧、標彈等武器。戰船分大中小三等。增練排槍。湖廣水師,每兵千人,增鳥槍四百杆。六年,令水師船廠附近省城者,凡戰船造成,在城之督、撫、提、鎮會同驗看。是年,因浙江水師技藝生疏,乃於福建水師中,擇精練之兵,赴浙江教練。尋定浙江戰船用木之丈尺,及船身深廣之制。奉天水師亦如之。七年,以旅順水師不諳戰務,撥福建水師營精卒赴奉天教練。是年,增浙江乍浦水師營。八年,撥江寧駐防兵八百人隸乍浦營。旋因各省水師營承修造船之員,逐層需索,迨交收後,復盜賣損毀,各營皆然,京口標兵尤甚,令督、撫嚴懲之。九年,以文武各員承修戰船,每多貽誤,弊竇叢生,乃嚴治各員,限期修竣,以除巧脫中飽之弊。
shí nián, lìng tiān jīn shuǐ shī dà xiǎo gǎn zēng chuán suǒ yòng gěng mù duò yá jí téng miè děng jù, shōu cún bèi yòng. gè shěng zhàn chuán shè chéng xiū guān, yǐ dǒng zào chuán zhī yì. yóu dū fǔ tí zhèn wěi fù jiāng cān jiāng, huì tóng wén zhí dào fǔ, lǐng jià dū xiū, wěi dū sī huì tóng wén zhí fǔ zuǒ, bàn liào xiū zào. lì jiāng jūn biāo zhě, wěi cān lǐng děng guān bàn lǐ. dà xiū xiǎo xiū zhī nián, gè yíng chéng bào yǒu sī, tí zī chéng xiū guān, jù cè lǐng jià. jiāng nán jiāng xī hú guǎng fú jiàn zhè jiāng guǎng dōng děng shěng, yú jiè xiū liǎng yuè qián, lǐng yín bèi liào. tái wān qióng zhōu yú sì yuè qián bèi liào. tiān jīn shān dōng yú bā yuè qián bèi liào. gè yíng jià chuán fù chǎng, chéng xiū guān jí yú cì yuè xìng gōng, rú qī xiū jùn, wéi zé chéng zhī. qí chuán míng hào gè shū, dà xiǎo yì shì, jiē yīn dì zhì yí. shān dōng dēng zhōu jiāo zhōu nán běi èr xùn hǎi kǒu gǎn zēng chuán shuāng péng chuán, fú jiàn dà hào gǎn zēng chuán jí èr sān hào chuán shuāng péng chuán, jiāng xī nán hú yíng shā hǔ chuán, tiān jīn dà xiǎo gǎn zēng chuán, jīng kǒu shuǐ shī chuán, sū zhōu láng shān chuān shā wú sōng shuǐ shī chuán, hú běi hú nán guǎng dōng gè shuǐ shī chuán zhī chuán shēn dà xiǎo, mù bǎn hòu bó, xián zūn dìng zhì, lìng dào yuán huì tóng fù jiāng děng jiān shì dū zào. guǎng dōng wài hǎi nèi hé zhàn chuán yì rú zhī.
十年,令天津水師大小趕繒船所用梗木舵牙及藤篾等具,收存備用。各省戰船設承修官,以董造船之役。由督、撫、提、鎮委副將、參將,會同文職道、府,領價督修,委都司會同文職府佐,辦料修造。隸將軍標者,委參領等官辦理。大修小修之年,各營呈報有司,題咨承修官,具冊領價。江南、江西、湖廣、福建、浙江、廣東等省,於屆修兩月前,領銀備料。台灣、瓊州於四月前備料。天津、山東於八月前備料。各營駕船赴廠,承修官即於次月興工,如期修竣,違則懲之。其船名號各殊,大小異式,皆因地制宜。山東登州、膠州南北二汛海口趕繒船、雙篷船,福建大號趕繒船及二三號船、雙篷船,江西南湖營沙唬船,天津大小趕繒船,京口水師船,蘇州、狼山、川沙、吳淞水師船,湖北、湖南、廣東各水師船之船身大小,木板厚薄,咸遵定製,令道員會同副將等監視督造。廣東外海內河戰船亦如之。
shí yī nián, dìng xiū zào zhàn chuán xiàn qī, zhí lì xiàn sì yuè, fú jiàn tái wān xiàn shí yuè, shān dōng xiàn liù yuè, jiāng xī dà xiū chāi zào xiàn sān yuè, xiǎo xiū xiàn liǎng yuè, jiāng nán xiàn sì yuè, hú guǎng dà xiū chāi zào xiàn liù yuè, xiǎo xiū xiàn sì yuè, zhè jiāng xiàn sì yuè, guǎng dōng qióng zhōu xiàn liù yuè, qí yú gè chǎng jūn xiàn sì yuè. shí èr nián, cái jiāng sū tài hú yíng cān jiāng, gǎi shè tài hú xié fù jiāng, jiān xiá zhè jiāng tài hú yíng yóu jī gè guān, dìng wèi nèi hé shuǐ shī yíng. shí sān nián, yì dìng tiān jīn fú jiàn zhè jiāng guǎng dōng gè zhàn chuán suǒ xū wù liào, huò àn nián gēng xīn, huò yuè nián gēng xīn.
十一年,定修造戰船限期,直隸限四月,福建、台灣限十月,山東限六月,江西大修拆造限三月,小修限兩月,江南限四月,湖廣大修拆造限六月,小修限四月,浙江限四月,廣東瓊州限六月,其餘各廠均限四月。十二年,裁江蘇太湖營參將,改設太湖協副將,兼轄浙江太湖營游擊各官,定為內河水師營。十三年,議定天津、福建、浙江、廣東各戰船所需物料,或按年更新,或越年更新。
qián lóng yuán nián, yì zhǔn jiāng nán gè chǎng chāi zào jí xiū lǐ shā hǔ chuán jū zēng chuán, liǎng huái chǎng chāi zào shā hǔ chuán xiū zào gǎn zēng chuán, yú bù jià wài, jiā jīn tiē yín liǎng yǒu chà. gè chǎng tóng zhī. èr nián, lìng shān dōng dēng jiāo nán běi èr xùn é shè shuāng péng chuán gǎn zēng chuán, jiè xiū zhī nián, yì zēng jīn tiē yín. sān nián, bō hú běi wǔ chāng shuǐ shī zhù hàn kǒu, wèi hàn yáng shuǐ shī yíng zhōng jūn. yì zhǔn guǎng dōng gè biāo yíng wài hǎi zhàn chuán chāi zào, shì xiū gōng dà xiǎo, jiā jīn tiē yǒu chà. sì nián, yīn yán hǎi gè shěng zhàn chuán bào bù, yǒu quē shǎo zhì shí zhī èr sān zhě, huò qīn shí xiū chuán tǎng yín, huò lìn yǔ shāng rén móu lì. lìng dū fǔ yán chéng. yòu yù zhè jiāng jū zēng chuán chāi xiū shì jiāng sū shěng zhī lì, shāo chuán shì jiāng sū shěng shā hǔ chuán zhī lì, liàng jiā jīn tiē. wǔ nián, fù shēn jìn yán hǎi zhàn chuán quē shǎo lìn yòng zhī bì. liù nián, yǐ tái wān yuǎn gé chóng yáng, xiū zào zhàn chuán, réng xún jiù zhì. qí fú jiàn gè chuán chǎng, xìng quán dào zhī quán chǎng, yǔ xìng quán yǒng sān fǔ xié bàn, tīng zhāng lóng dào zhī zhāng chǎng, yǔ tīng zhāng lóng sān fǔ xié bàn, yán fǎ dào chéng xiū zhī fú jiàn chǎng, yǔ yán shào jiàn sān fǔ xié bàn. qī nián, cái jiāng sū huáng pǔ yíng biàn bīng, gǎi wèi tí biāo shuǐ shī yòu yíng. bā nián, jiā fú jiàn sān chuán chǎng jīn tiē yín. shí èr nián, jiā tái wān chuán chǎng yùn fèi. shí sì nián, lìng wài hǎi nèi hé shuǐ shī zhàn chuán shào chuán xiū jùn hòu, chéng xiū guān yǐ chuán shēn zhàng chǐ jí qì jù bào yǒu sī wú sǔn.
乾隆元年,議准江南各廠拆造及修理沙唬船、艍繒船,兩淮廠拆造沙唬船、修造趕繒船,於部價外,加津貼銀兩有差。各廠同之。二年,令山東登、膠南北二汛額設雙篷船、趕繒船,屆修之年,亦增津貼銀。三年,撥湖北武昌水師駐漢口,為漢陽水師營中軍。議准廣東各標營外海戰船拆造,視修工大小,加津貼有差。四年,因沿海各省戰船報部,有缺少至十之二三者,或侵蝕修船帑銀,或賃與商人謀利。令督撫嚴懲。又諭浙江艍繒船拆修視江蘇省之例,艄船視江蘇省沙唬船之例,量加津貼。五年,復申禁沿海戰船缺少賃用之弊。六年,以台灣遠隔重洋,修造戰船,仍循舊制。其福建各船廠,興泉道之泉廠,與興、泉、永三府協辦,汀漳龍道之漳廠,與汀、漳、龍三府協辦,鹽法道承修之福建廠,與延、邵、建三府協辦。七年,裁江蘇黃浦營弁兵,改為提標水師右營。八年,加福建三船廠津貼銀。十二年,加台灣船廠運費。十四年,令外海、內河水師戰船、哨船修竣後,承修官以船身丈尺及器具報有司毋損。
shí wǔ nián, yǐ mǐn zhè hǎi yáng mián gèn shù qiān lǐ, yuǎn dá yì yù, suǒ yǒu wài hǎi shāng chuán, nèi yáng jiǎ bó, jí shuǐ shī wèi xún hù, yóu shì liǎng shěng zǒng xún dà yuán, dū chì biàn bīng, bǎo shāng jìng dào. ér jiù fǎ wèi jǐn zhōu xiáng, zì èr yuè chū xún, zhì jiǔ yuè chè xún, wèi shí tài jiǔ. nǎi lìng gè zhèn zǒng bīng guān měi yuè liǎng yuè huì shào yī cì. qí huì shào zhī yuè, shàng xùn zé xiān xún běi yáng, hòu xún nán yáng. xià xùn zé xiān xún nán yáng, hòu xún běi yáng. dìng hǎi chóng míng huáng yán wēn zhōu hǎi tán jīn mén nán ào gè shuǐ shī zǒng bīng guān, nán běi huì xún, zhǐ dìng dì fāng, chán dì xiāng lián, hòu xiān shàng xià, yóu dū fǔ pài yuán jī chá. zhì tái pēng shuǐ shī, réng xún nǎng lì.
十五年,以閩、浙海洋綿亘數千里,遠達異域,所有外海商船,內洋賈舶,藉水師為巡護,尤恃兩省總巡大員,督飭弁兵,保商靖盜。而舊法未盡周詳,自二月出巡,至九月撤巡,為時太久。乃令各鎮總兵官每閱兩月會哨一次。其會哨之月,上汛則先巡北洋,後巡南洋。下汛則先巡南洋,後巡北洋。定海、崇明、黃岩、溫州、海壇、金門、南澳各水師總兵官,南北會巡,指定地方,蟬遞相聯,後先上下,由督撫派員稽察。至台澎水師,仍循曩例。
shí liù nián, lìng fú jiàn sān jiāng kǒu yíng dà xiǎo zhàn chuán, àn jì zhěng xǐ. shí qī nián, lìng gè shěng shuǐ shī, chú jiāng nán shěng shā hǔ chuán xún kuài chuán, fú jiàn shěng jū chuán, qīng biàn yì shǐ, guǎng dōng hǔ mén xié yíng shā jiāo yū qū wài, qí yán hǎi gè shěng zhàn chuán, yī lǜ zhì bèi tóu jīn chā huā, jí zhù fēng lì, yǐ zī xún shào. xún chuán zé fǎng mín chuán, suí shí xiū zhěng. wǔ shí sì nián, yǐ wài hǎi nèi hé zhàn chuán, jiù lì zhuó liú yī bàn wèi bǔ dào zhī yòng, qí yú gè chuán, cì dì jiè qī gǎi zào, xián lìng zhǎn qī sān yuè, fú jiàn zhè jiāng jiāng nán shān dōng gè shěng, xián zhǎn qī bàn nián. wǔ shí wǔ nián, yǐ sōu bǔ hǎi dào, zhàn chuán zhuō zhì, yǔn shuǐ shī jiāng biàn zhī qǐng, fǎng mín chuán gǎi zhì zhàn chuán, yǐ qī xùn jié. wǔ shí bā nián, yīn guǎng dōng hǎi dào chōng chì, zì nán ào zhì qióng yá, qiān yǒu yú lǐ, shuǐ shī zhàn chuán, suī yǒu dà xiǎo bǎi shù shí hào, jǐn néng fēn fáng běn yíng yáng miàn, bù fū zhuī bǔ, zhì shāng chuán bào jié pín wén. lì nián bǔ dào, jù lìn yòng dōng guǎn mǐ tǐng, ér chuán zhī bù duō, mín jiān kǔ lèi. nǎi chóu kuǎn shí wǔ wàn liǎng, zhì zào èr qiān wǔ bǎi shí dà mǐ tǐng sì shí qī sōu, èr qiān dàn zhōng mǐ tǐng èr shí liù sōu, yī qiān wǔ bǎi shí xiǎo mǐ tǐng èr shí sōu, xiàn sān yuè zào jùn, àn tōng shěng shuǐ shī yíng, shì hǎi dào yuǎn jìn, fēn bù shàng xià yáng miàn, pèi bīng xún jī, yǐ zuǒ jiù chuán suǒ bù jí. wǔ shí jiǔ nián, yǐ zhè jiāng dìng hǎi xiàn zhī zhōu shān wài yǒu wǔ kuí shān, wài yáng chuán zhī, jiē yú cǐ jì pō, shí wèi hǎi bīn yào qū, yú dìng hǎi zhèn biāo nèi, zhuó bō biàn bīng, gēng fān shù shǒu. liù shí nián, yǐ yán hǎi zhàn chuán guò yú lèi zhòng, bù biàn bǔ dào, měi jiè xiū zào, xū fèi yóu duō, tōng chì gè dū fǔ, jiè xiū zào zhī nián, jù fǎng shāng chuán zhī shì gǎi zào, yǐ suǒ jié fú fèi, wèi wài yáng jī bǔ zhī yòng.
十六年,令福建三江口營大小戰船,按季整洗。十七年,令各省水師,除江南省沙唬船、巡快船,福建省艍船,輕便易使,廣東虎門協營沙礁迂曲外,其沿海各省戰船,一律製備頭巾插花,藉助風力,以資巡哨。巡船則仿民船,隨時修整。五十四年,以外海、內河戰船,舊例酌留一半為捕盜之用,其餘各船,次第屆期改造,咸令展期三月,福建、浙江、江南、山東各省,咸展期半年。五十五年,以搜捕海盜,戰船拙滯,允水師將弁之請,仿民船改制戰船,以期迅捷。五十八年,因廣東海盜充斥,自南澳至瓊、崖,千有餘里,水師戰船,雖有大小百數十號,僅能分防本營洋面,不敷追捕,致商船報劫頻聞。歷年捕盜,俱賃用東莞米艇,而船隻不多,民間苦累。乃籌款十五萬兩,製造二千五百石大米艇四十七艘,二千石中米艇二十六艘,一千五百石小米艇二十艘,限三月造竣,按通省水師營,視海道遠近,分布上下洋面,配兵巡緝,以佐舊船所不及。五十九年,以浙江定海縣之舟山外有五奎山,外洋船隻,皆於此寄泊,實為海濱要區,於定海鎮標內,酌撥弁兵,更番戍守。六十年,以沿海戰船過於累重,不便捕盜,每屆修造,需費尤多,通飭各督撫,屆修造之年,俱仿商船之式改造,以所節浮費,為外洋緝捕之用。
jiā qìng èr nián, zhè jiāng zhàn chuán jù fǎng mín chuán gǎi zào. shān dōng zhàn chuán yì fǎng zhè shěng xíng zhī. qí yú yán hǎi zhàn chuán, yú yīng xíng chāi zào zhī nián, yī lǜ gǎi xiǎo, fǎng mín chuán gǎi zào, yǐ lì cāo fáng. wǔ nián, yù gè shěng shuǐ shī, xiàng shè tǒng xún zǒng xún fēn xún jí zhuān xùn gè yuán, chū yáng xún shào. fèng xíng rì jiǔ, yǒu yǐ qiān zǒng děng dài xún zhī bì. sì hòu lìng zǒng bīng guān wèi tǒng xún, fù jiāng cān jiāng yóu jī wèi zǒng xún, dū sī shǒu bèi wèi fēn xún, yù yǒu shì gù, yǐ cì dài xún, bù dé yǐ wēi yuán shàn dài. shān dōng shuǐ shī, xiàng wèi yǒu tǒng xún děng zhí míng, yì yī lǜ xíng zhī. jiǔ nián, yīn gè shěng shī chuán xiàng zūn bù bān dìng shì, jǐn néng jiù jìn hǎi xún zhā, bù néng fàng yáng yuǎn chū, duō gǎi gù shāng chuán, chū yáng bǔ dào. tíng chén jiàn yì, zhàn chuán gǎi shāng chuán zhì dù, yǐ shōu shí yòng. xuán yù jiāng sū shěng bīn hǎi zhī qū, lǚ yǒu dào jié, suǒ yǒu jiù shì zhàn chuán, lìng jiāng chén fǎng guǎng dōng fú jiàn zhè jiāng zhī lì, jí xíng gǎi zhì. shí yī nián, yù yán hǎi jiāng lì, dāng qián lóng wǔ shí wǔ nián, céng yán chì tǒng bīng guān shí lì xùn liàn zhōu shī, nǎi rì jiǔ wán shēng, biàn bīng yú cāo jià shì yí, quán bù liàn xí, yù fàng yáng zhī shí, gù yòng duò gōng, míng wèi zhōu shī, bù ān shuǐ wù. sì hòu tōng chì suǒ xiá gè yíng, lēi qī xùn liàn, yī qiè fān duò gè jì, wù jiē xián xí. qí zuì yōu zhě, bù cì zhuó yòng, duò zhě chéng zhī. èr shí yī nián, guī fù tiān jīn shuǐ shī yíng xùn, yǐ mǐn zhè liǎng guǎng liǎng jiāng gè shěng suǒ cái shuǐ shī, zūn jiù zhì mù zú é shù, gǎi lì tiān jīn shuǐ shī, fēn yíng guǎn xiá. èr shí èr nián, zēng shè tiān jīn shuǐ shī zǒng bīng guān, yǐ zhuān zé chéng.
嘉慶二年,浙江戰船俱仿民船改造。山東戰船亦仿浙省行之。其餘沿海戰船,於應行拆造之年,一律改小,仿民船改造,以利操防。五年,諭各省水師,向設統巡、總巡、分巡及專汛各員,出洋巡哨。奉行日久,有以千總等代巡之弊。嗣後令總兵官為統巡,副將、參將、游擊為總巡,都司、守備為分巡,遇有事故,以次代巡,不得以微員擅代。山東水師,向未有統巡等職名,亦一律行之。九年,因各省師船向遵部頒定式,僅能就近海巡查,不能放洋遠出,多改雇商船,出洋捕盜。廷臣建議,戰船改商船制度,以收實用。旋諭江蘇省濱海之區,屢有盜劫,所有舊式戰船,令疆臣仿廣東、福建、浙江之例,即行改制。十一年,諭沿海疆吏,當乾隆五十五年,曾嚴飭統兵官實力訓練舟師,乃日久玩生,弁兵於操駕事宜,全不練習,遇放洋之時,雇用舵工,名為舟師,不諳水務。嗣後通飭所轄各營,勒期訓練,一切帆舵各技,務皆嫻習。其最優者,不次擢用,惰者懲之。二十一年,規復天津水師營汛,以閩、浙、兩廣、兩江各省所裁水師,遵舊制募足額數,改隸天津水師,分營管轄。二十二年,增設天津水師總兵官,以專責成。
dào guāng sì nián, yù fú jiàn jiāng chén, qián yǐ mǐn shěng zhàn chuán chí zhòng, jià shǐ bù biàn, céng cái tài shí wǔ chuán, qí yú qí chāi xiū zhī nián, lìng chéng xiū guān fǎng tóng ān suō chuán shì, yī lǜ gǎi zào. sì hòu mǐn yáng mǐ tǐng, jī bǔ réng bù dé lì, qí yǐ gǎi zào zhī shèng zì liù hào mǐ tǐng bā sōu wú xū cái tài wài, suǒ yǒu jiè xiū zhī jié zì liù hào shí èr sōu, cún yíng zhī shèng zì yī hào shí hào liǎng sōu, xiū jùn zhī shèng zì sān hào yī sōu, xī xíng cái chè. shí nián, lìng zhí lì zhè jiāng fú jiàn tǒng bīng guān, zēng bō shào chuán, suō xún nán běi yáng miàn. shì nián, dìng shuǐ shī rén yuán yī nián shì yàn zhī zhì, gè tǒng bīng guān suí dài chū yáng, qīn jiā kǎo yàn. yòu yán dìng gǎi yòng wài hǎi shuǐ shī rén yuán zhī zhì, qí wài shěng shì zhí, jí lù lù chéng gǎi rén yuán, yǒu cái jù kě yòng, huò céng lì gōng jī zhě, yóu dū fǔ bǎo tí. shí sān nián, zhěng dùn zhè jiāng shěng shuǐ shī, zēng zào kuò chuán shān bǎn chuán. shí wǔ nián, yǐ gè shěng shuǐ shī fèi chí, dàn yú chū xún, zhì dào àn dié chū, yán chì shuǐ shī tí zhèn shí lì xùn liàn jī bǔ. shí bā nián, yǐ gè shěng zhàn chuán měi jiè xiū zào zhī nián, chéng bàn gè yuán, mào lǐng zhōng bǎo, bù néng rú shì zhì zào, huò yǐ jiù dài xīn, huò cāo jià bù qín, xún zhì xiǔ fǔ, lìng tǒng bīng dà chén hé shí bàn lǐ. shí jiǔ nián, lìng dū fǔ tí zhèn jìn jiāng biàn kòu suǒ zhī bì, bìng zhēn tài liè yuán, rú yǒu chéng gǎi zhào mù, bù dé zhān xùn.
道光四年,諭福建疆臣,前以閩省戰船遲重,駕駛不便,曾裁汰十五船,其餘俟拆修之年,令承修官仿同安梭船式,一律改造。嗣後閩洋米艇,緝捕仍不得力,其已改造之勝字六號米艇八艘無須裁汰外,所有屆修之捷字六號十二艘,存營之勝字一號十號兩艘,修竣之勝字三號一艘,悉行裁撤。十年,令直隸、浙江、福建統兵官,增撥哨船,梭巡南北洋面。是年,定水師人員一年試驗之制,各統兵官隨帶出洋,親加考驗。又嚴定改用外海水師人員之制,其外省世職,及陸路呈改人員,有才具可用,或曾立功績者,由督撫保題。十三年,整頓浙江省水師,增造闊船、舢板船。十五年,以各省水師廢弛,憚於出巡,致盜案疊出,嚴飭水師提、鎮實力訓練緝捕。十八年,以各省戰船每屆修造之年,承辦各員,冒領中飽,不能如式製造,或以舊代新,或操駕不勤,馴至朽腐,令統兵大臣核實辦理。十九年,令督、撫、提、鎮禁將弁扣索之弊,並甄汰劣員,如有呈改召募,不得瞻徇。
èr shí nián, yǐ gè shěng zhàn chuán xiū zào cǎo shuài, bìng yǒu chí yán jī yā gè bì. fú jiàn chuán chǎng suǒ xiū chéng zì sì hào dà chuán, fǔ jīng chāi zào, jí zhì pò huài. zì dào guāng liù nián zhì èr shí nián, jī yā gè chuán zhì sān shí sōu zhī duō. chéng xiū gè yuán, xī yǔ chéng chù. gè chǎng yīng xiū zhī chuán, yī lǜ yán cuī. qí shuǐ shī gè chuán xún yáng zhī yú, gè tí zhèn dà yuán, chì jiāng biàn cāo liàn tán xǐ, wú rèn jiǔ pō hǎi ruán. yòu yīn guǎng dōng hǔ mén hǎi kǒu wèi hǎi fáng zhōng lù yào qū, yǐ xī jìng zhī xiāng shān, dōng jìng zhī dà péng, wèi zuǒ yòu liǎng yì, jiā qìng shí wǔ nián, shè shuǐ shī tí dū, jié zhì gè lù. xiāng shān fù jiāng suǒ xiá shuǐ shī, bīng lì shāo hòu. dà péng cān jiāng suǒ xiá biàn bīng, jǐn jiǔ bǎi yú rén. dào guāng shí nián, yòu fēn wèi èr yíng, qí suǒ xiá dà yǔ shān jí jiān shā zuǐ yáng miàn, wèi yí chuán jù pō zhī suǒ, nǎi zé yào jiàn pào tái èr zuò, yǔ shuǐ shī xiāng yī hù, yǐ chéng hǎi fù jiāng gǎi wèi dà péng xié fù jiāng, yí zhù jiǔ lóng shān, zēng é shè shuǐ shī, jiān shǒu pào tái, zēng zào dà hào zhōng hào mǐ tǐng sì sōu, kuài chuán èr sōu, zài shuǐ shī gè xié yíng, chōu pèi biàn bīng, xún jī yáng miàn.
二十年,以各省戰船修造草率,並有遲延積壓各弊。福建船廠所修成字四號大船,甫經拆造,即致破壞。自道光六年至二十年,積壓各船至三十艘之多。承修各員,悉予懲處。各廠應修之船,一律嚴催。其水師各船巡洋之餘,各提、鎮大員,飭將弁操練燂洗,毋任久泊海壖。又因廣東虎門海口為海防中路要區,以西境之香山,東境之大鵬,為左右兩翼,嘉慶十五年,設水師提督,節制各路。香山副將所轄水師,兵力稍厚。大鵬參將所轄弁兵,僅九百餘人。道光十年,又分為二營,其所轄大嶼山及尖沙嘴洋面,為夷船聚泊之所,乃擇要建炮台二座,與水師相依護,以澄海副將改為大鵬協副將,移駐九龍山,增額設水師,兼守炮台,增造大號中號米艇四艘,快船二艘,在水師各協營,抽配弁兵,巡緝洋面。
èr shí yī nián, yǐ wài yí chuán jiān pào lì, jiù shè wài hǎi shuǐ shī, qiáng ruò bù dí, děng yú xū shè, nǐ gǎi shuǐ shī wèi lù shī, zhuān fáng nèi dì. xún yǐ hǎi dào zī rǎo, quán shì shuǐ shī jī bǔ, guǎng dōng zhī hǔ mén, wèi wài hǎi fān lí, yóu jí zhōu shī zhī lì, nǎi dìng yì huǎn cái.
二十一年,以外夷船堅炮利,舊設外海水師,強弱不敵,等於虛設,擬改水師為陸師,專防內地。尋以海盜滋擾,全恃水師緝捕,廣東之虎門,為外海藩籬,尤藉舟師之力,乃定議緩裁。
èr shí èr nián, yǐ hǎi shàng yòng bīng, zhuān shì pào huǒ, lìng gè jiāng chén xùn liàn biàn bīng, yī lǜ yǐ shī fàng pào wèi yǒu zhǔn, wèi biàn bīng qù qǔ. yòu yǐ hǎi shàng yòng bīng èr zài, mǐn yuè jiāng zhè shuǐ shī, dié zhì cuò bài, lìng sì chuān hú guǎng děng shěng, cǎi gòu jù mù, sù zhì jiān chuán, shǐ wǎng mǐn zhè děng shěng, fáng shǒu hǎi jiāng. xún yīn gè shěng zhàn chuán, rú kuài xiè tuō fēng lāo zēng bā jiǎng děng chuán, jǐn néng yòng yú jiāng hú gǎng chà, xīn zào zhī chuán, yì zhǐ bèi nèi hé xún jī, nán yú hǎi shàng chōng fēng. wéi pān shì chéng juān zī xīn zhì zhī chuán, jiān gù shì yòng, pào yì dé lì, bìng fǎng měi lì jiān guó bīng chuán zhì zào chuán yàng yī sōu, yòu fǎng yīng jí lì guó zhōng děng bīng chuán zhī shì, diào qǔ gè shěng gōng jiàng, gǎi zào dà chuán. qí lì xiū shī chuán, yī lǜ tíng zào, yǐ zī yì zhù. bìng yǐ chuán pào tú shuō, chì jiāng sū fú jiàn zhè jiāng sān xǐng dū fǔ xiáng kān, hé zhě lì yòng, yóu guǎng dōng shěng zhì chéng, fēn yùn gè shěng. yòu yīn hú běi shěng suǒ xiá zhǎng jiāng qiān yú lǐ, jiù shè yí chāng zhèn biāo, jīng zhōu hàn yáng gè shuǐ shī yíng, zhàn chuán bù néng zài pào. guǎng dōng jiàng yì hé lǐ guì céng wèi wài yáng zào chuán, néng zào huǒ lún jí gè shì zhàn chuán, chì fù hú běi, zé hé xiàng zhàn chuán lì yú zhǎng jiāng jià shǐ, jí jiù hǎi chuán zhī shì, liàng wèi biàn tōng. yù tài nǐ zào zhī kāi làng chuán, yú hǎi zhàn wèi yí, bà zhī.
二十二年,以海上用兵,專恃炮火,令各疆臣訓練弁兵,一律以施放炮位有準,為弁兵去取。又以海上用兵二載,閩、粵、江、浙水師,迭致挫敗,令四川、湖廣等省,採購巨木,速制堅船,駛往閩、浙等省,防守海疆。尋因各省戰船,如快蟹、拖風、撈繒、八槳等船,僅能用於江湖港汊,新造之船,亦止備內河巡緝,難於海上衝鋒。惟潘仕成捐資新制之船,堅固適用,炮亦得力,並仿美利堅國兵船製造船樣一艘,又仿英吉利國中等兵船之式,調取各省工匠,改造大船。其例修師船,一律停造,以資挹注。並以船炮圖說,飭江蘇、福建、浙江三省督撫詳勘,何者利用,由廣東省製成,分運各省。又因湖北省所轄長江千餘里,舊設宜昌鎮標,荊州、漢陽各水師營,戰船不能載炮。廣東匠役何禮貴曾為外洋造船,能造火輪及各式戰船,飭赴湖北,擇何項戰船利於長江駕駛,即就海船之式,量為變通。裕泰擬造之開浪船,於海戰未宜,罷之。
èr shí sān nián, chì yán hǎi gè tí zhèn, yú měi suì chū yáng jí xún yáng shì bì, suǒ jīng lì qíng xíng, xī yǐ shàng wén. sān shí nián, yīn zhè jiāng shěng shuǐ shī fèi chí, chì yǒu sī zhěng zhì chuán pào, yán jìn jiān mín jiē jì hǎi dào, bìng lìng yán hǎi jiāng lǐng, àn shí chū yáng huì shào. yòu lìng shān dōng jiāng chén, yǐ sān xùn shī chuán, sì xiàn shuǐ yǒng, hé ér wèi yī, tǒng yǐ zhuān yuán, wǎng lái cè yīng, bìng yú è yào dǎo yǔ, shè zhì dà pào.
二十三年,飭沿海各提、鎮,於每歲出洋及巡洋事畢,所經歷情形,悉以上聞。三十年,因浙江省水師廢弛,飭有司整治船炮,嚴禁奸民接濟海盜,並令沿海將領,按時出洋會哨。又令山東疆臣,以三汛師船,四縣水勇,合而為一,統以專員,往來策應,並於扼要島嶼,設置大炮。
xián fēng yuán nián, yǐ zhǎng jiāng xiá jìng mián zhǎng, lìng zhāng liàng jī děng gòu zhì chuán pào, zé yào zhù shǒu. sān nián, diào guǎng dōng wài hǎi shuǐ shī tuō gǔ zhàn chuán, jí kuài xiè dà bā děng chuán bǎi sōu, tǒng yǐ dà yuán, yóu hǎi dào shǐ fù jiāng níng, zhù jiǎo yuè kòu. shì nián, jiāng zhōng yuán shū qǐng guǎng zhì zhàn chuán, yǐ jìng jiāng miàn. xuán lìng liǎng guǎng dū chén, yǐ guǎng dōng tuō gǔ chuán shì zī xíng sì chuān hú guǎng gè dū fǔ, huò zài běn shěng, huò zài hú běi yí chāng yī dài, xùn jiǎn gōng jiàng, zào shuǐ shī chuán bǎi yú sōu, měi chuán zài bīng wǔ shí rén, yú sān yuè nèi jùn shì. jiān chì hú nán hú běi èr shěng, gòu chuán mù bīng, yǔ zhǎng jiāng xià yóu tǐng chuán, xié lì fáng jiāng. xuán yǐ suǒ gòu mín chuán bù hé yòng, nǎi shōu mǎi jiāng chuán zhī jù zhě, fǎng guǎng dōng chuán shì, ān zhì pào wèi, yǔ guǎng dōng suǒ mù hóng dān chuán, jí lìn yòng tuō gǔ chuán, shǐ fù jiāng nán jiǎo kòu. yòu yǐ guǎng dōng nèi hé jí bīn hǎi gè tīng xiàn, jūn yǒu juān zào jī bǔ kuài xiè chuán, dào guāng jiān, jiāng hǎi bǔ dào, xī jí qí lì. chuán tóu cáng jù pào, páng liè zǐ mǔ pào, yǒng dīng xián jì yì jīng liàn, xún shuǐ zhàn zuì zhǎng. lìng gè chuán yóu hǎi dào zhì zhǎng jiāng huì shī. shì nián, céng guó fān shì zào shī chuán yú hú nán, yǐ guī mó guò xiǎo, nǎi jiù guǎng dōng zhī tuō gǔ chuán kuài xiè chuán èr zhǒng, cān zhuó qí zhì, xiān zào shí sōu, xù zēng èr sān shí sōu, yǐ néng zài qiān jīn zhī pào wèi dù. zhì tuō gǔ chuán, zé yóu liǎng hú dū fǔ rú shì zhì zào.
咸豐元年,以長江轄境綿長,令張亮基等購置船炮,擇要駐守。三年,調廣東外海水師拖罟戰船,及快蟹、大扒等船百艘,統以大員,由海道駛赴江寧,助剿粵寇。是年,江忠源疏請廣制戰船,以靖江面。旋令兩廣督臣,以廣東拖罟船式咨行四川、湖廣各督撫,或在本省,或在湖北宜昌一帶,迅簡工匠,造水師船百餘艘,每船載兵五十人,於三月內竣事。兼飭湖南、湖北二省,購船募兵,與長江下遊艇船,協力防江。旋以所購民船不合用,乃收買江船之巨者,仿廣東船式,安置炮位,與廣東所募紅單船,及賃用拖罟船,駛赴江南剿寇。又以廣東內河及濱海各廳縣,均有捐造緝捕快蟹船,道光間,江海捕盜,悉藉其力。船頭藏巨炮,旁列子母炮,勇丁咸技藝精練,洵水戰最長。令各船由海道至長江會師。是年,曾國藩試造師船於湖南,以規模過小,乃就廣東之拖罟船、快蟹船二種,參酌其制,先造十艘,續增二、三十艘,以能載千斤之炮為度。至拖罟船,則由兩湖督撫如式製造。
sì nián, lìng guǎng dōng lìn yòng zhī hóng dān chuán èr shí sān sōu, bìng xiū zhì shí jiǔ sōu, fán sì shí èr sōu, tǒng yī wǔ yuán, shǐ rù zhǎng jiāng. shì nián, yǐ yuè kòu cuàn rǎo dōng nán, shuǐ shī bù fū jiǎo dǔ, xià yóu wéi guǎng dōng hóng dān tuō gǔ děng chuán jiàn jí guā zhōu, shàng yóu wéi céng guó fān xīn zào zhàn chuán, zì hú nán shùn liú ér xià, yǐ dá wǔ chāng. qí jiǔ jiāng ān qìng děng chù, shàng wú zhàn jiàn, lìng zhāng liàng jī luò bǐng zhāng gòu zhì jiāng chuán jí diào gōu děng chuán, yù ruì xià tíng yuè zài sì chuān cǎi gòu cái liào, yǔ luò bǐng zhāng shāng bàn. xuán luò bǐng zhāng yǐ sì chuān zào chuán, jiāng xiǎn ér tú yuǎn, shuǐ chéng bù biàn, réng zài hú nán gòu liào zhì zào. liǎng hú shēn shì dīng shàn qìng, zūn céng guó fān suǒ dìng zhī shì, yǐ chéng dà bǎn tǐng wǔ shí hào, zhǎng lóng děng chuán yì cì dì gào chéng. zhǎng jiāng jiǎo kòu, zài jiāng nán qǔ shèng zhě, yǐ hóng dān chuán tuō gǔ chuán èr zhǒng wèi zuì, tǐ shì xióng zhuàng, zhì pào zuì duō, ér néng shùn fēng bù néng nì fēng, yí jiāng miàn kuān kuò, bù yí gǎng chà. zài hú nán qǔ shèng zhě, yǐ shān bǎn chuán zhǎng lóng chuán kuài xiè chuán sān zhǒng wèi zuì, wǎng lái qīng biàn, sōu bǔ yóu yí, ér fēng jí shuǐ liū, yī xià nán yú jù shàng, shì sàn ér lì dān. lìng hú nán shuǐ shī yán jiāng gōng jiǎo, yǔ jiāng nán shuǐ shī huì hé, gè yòng qí suǒ zhǎng, yǐ qī zhì shèng.
四年,令廣東賃用之紅單船二十三艘,並修治十九艘,凡四十二艘,統一武員,駛入長江。是年,以粵寇竄擾東南,水師不敷剿堵,下游惟廣東紅單、拖罟等船漸集瓜洲,上游惟曾國藩新造戰船,自湖南順流而下,已達武昌。其九江、安慶等處,尚無戰艦,令張亮基、駱秉章購置江船及釣鈎等船,裕瑞、夏廷樾在四川採購材料,與駱秉章商辦。旋駱秉章以四川造船,江險而途遠,水程不便,仍在湖南購料製造。兩湖紳士丁善慶,遵曾國藩所定之式,已成大板艇五十號,長龍等船亦次第告成。長江剿寇,在江南取勝者,以紅單船、拖罟船二種為最,體勢雄壯,置炮最多,而能順風不能逆風,宜江面寬闊,不宜港汊。在湖南取勝者,以舢板船、長龍船、快蟹船三種為最,往來輕便,搜捕尤宜,而風急水溜,一下難於遽上,勢散而力單。令湖南水師沿江攻剿,與江南水師會合,各用其所長,以期制勝。
liù nián, yǐ céng guó fān zài jiāng xī suǒ zào zhàn chuán, zuì wèi dé lì, lìng fú jì xuǎn zé jiāng biàn, lǜ gōng jiàng fù lú zhōu fǎng zào, suǒ xū yáng pào, zài shàng hǎi bō kuǎn bàn jiě. liù nián, hú lín yì yǐ zhǎng jiāng shuǐ shī, zì wǔ nián chūn jiān huí zhù wǔ hàn yǐ hòu, zhàn jiàn wú duō, nǎi yǔ luò bǐng zhāng xié shāng, dū shuài chuán pào jú gè yuán, jǐn lì chóu móu, shuǐ shī fù zhèn. hú nán shēn jú suǒ zhì chuán xiè, jiāo zhì yíng zhōng zhě, dà xiǎo zhàn chuán fán sān bǎi yú sōu, huǒ yào sì shí yú wàn jīn, pào zǐ yī bǎi sì shí wàn jīn, qí yú gè xiè xián bèi, qǐng yōu zhào jiǎng zhī. shuǐ shī zhòng zài pào wèi, guǎng dōng yùn dào yáng pào èr bǎi zūn, xù yùn liù bǎi zūn, pèi zhì gè shī chuán, zì wǔ hàn zhì jiǔ jiāng, suǒ xiàng kè jié. wéi zhǎng jiāng shuǐ zhàn, shàng xià yóu xíng shì bù tóng, wǔ hàn yǐ shàng, lì yòng qīng biàn zhàn chuán, xún wǎn yǐ xià, jiāng miàn jiàn guǎng, lì yòng jù jiàn, qiū dōng fēng jìn yí jù jiàn, chūn xià yí xiǎo tǐng, chuán pào zhī dà xiǎo, yí yīn shí yīn dì ér sǔn yì zhī. qǐng lìng liǎng guǎng dū chén, xù gòu dà xiǎo yáng pào, zì sì bǎi jīn zhì yī qiān wǔ bǎi jīn, fán bā bǎi zūn, jǐn yì jiù shì pào wèi, yǐ lì dōng zhēng. bā nián, yǐ tiān jīn yuán shè shuǐ shī, dào guāng jiān, xiān hòu cái chè, nǎi chóu fù shè, yǐ zhòng hǎi fáng. lìng fú jiàn guǎng dōng jiāng lì, gè chōu diào dà hào zhàn jiàn, bèi qí pào xiè, yóu hǎi dào shǐ fù tiān jīn, shè shuǐ shī sān qiān rén. shí nián, lìng qīng huái chóu fáng jú chóu kuǎn, wèi fáng hú shuǐ shī cháng nián jīng fèi, zēng shè huái yáng shuǐ shī yíng, yǐ bǎo liǎng huái yán chǎng, jiān zuǒ lù jūn. wú hú gū xuán shuǐ zhōng, lìng céng guó fān chóu shè níng guó shuǐ shī, yǐ gōng wú hú, wèi kè jīn líng zhī běn. zēng shè tài hú shuǐ shī, wèi kè sū zhōu zhī běn.
六年,以曾國藩在江西所造戰船,最為得力,令福濟選擇將弁,率工匠赴廬州仿造,所需洋炮,在上海撥款辦解。六年,胡林翼以長江水師,自五年春間回駐武、漢以後,戰艦無多,乃與駱秉章協商,督率船炮局各員,盡力籌謀,水師復振。湖南紳局所制船械,交至營中者,大小戰船凡三百餘艘,火藥四十餘萬斤,炮子一百四十萬斤,其餘各械咸備,請優詔獎之。水師重在炮位,廣東運到洋炮二百尊,續運六百尊,配置各師船,自武、漢至九江,所向克捷。惟長江水戰,上下游形勢不同,武、漢以上,利用輕便戰船,潯、皖以下,江面漸廣,利用巨艦,秋冬風勁宜巨艦,春夏宜小艇,船炮之大小,宜因時因地而損益之。請令兩廣督臣,續購大小洋炮,自四百斤至一千五百斤,凡八百尊,盡易舊式炮位,以利東征。八年,以天津原設水師,道光間,先後裁撤,乃籌復設,以重海防。令福建、廣東疆吏,各抽調大號戰艦,備齊炮械,由海道駛赴天津,設水師三千人。十年,令清淮籌防局籌款,為防湖水師常年經費,增設淮揚水師營,以保兩淮鹽場,兼佐陸軍。蕪湖孤懸水中,令曾國藩籌設寧國水師,以攻蕪湖,為克金陵之本。增設太湖水師,為克蘇州之本。
tóng zhì èr nián, yù yán hǎi dū chén jǔ shuǐ shī jiāng cái. yòu lìng céng guó fān suǒ bù nèi jiāng shuǐ shī, dōu xìng ā suǒ bù yáng fáng shuǐ shī, yǒu shèng wài hǎi shuǐ shī zhī rèn zhě, gè jǔ yǐ wén. sì nián, zài shān dōng shěng fǎng zhǎng jiāng zhàn chuán zhī shì, zào zhǎng lóng shān bǎn chuán, yú huáng hé shuǐ xìng jià shǐ hé yí. yǐ shuǐ shī pō huáng yùn èr hé, fáng dǔ yì kòu, bì xū fēn duàn è shǒu, ér dì shì mián zhǎng, bù fū diào qiǎn. fù yóu shān dōng zēng zào zhǎng lóng chuán, bìng zēng shān bǎn chuán shí sōu, yǐ wǔ zhí dà yuán dū lǐng xún fáng. wǔ nián, gǎi zào jiāng nán hǎi kǒu zhī hóng dān guǎng tǐng sān shí sōu, hé yuán yǒu guǎng tǐng fán sì shí sōu, fēn fáng hǎi kǒu. liù nián, zhěng dùn fú jiàn tái wān hǎi fáng, zēng zhì lóng cáo děng chuán.
同治二年,諭沿海督臣舉水師將才。又令曾國藩所部內江水師,都興阿所部揚防水師,有勝外海水師之任者,各舉以聞。四年,在山東省仿長江戰船之式,造長龍、舢板船,於黃河水性駕駛合宜。以水師泊黃、運二河,防堵逸寇,必須分段扼守,而地勢綿長,不敷調遣。復由山東增造長龍船,並增舢板船十艘,以武職大員督領巡防。五年,改造江南海口之紅單廣艇三十艘,合原有廣艇凡四十艘,分防海口。六年,整頓福建台灣海防,增置龍艚等船。
qī nián, céng guó fān yì gǎi shuǐ shī zhī zhì, yǐ jiāng nán shuǐ shī, xiàng fèn wài hǎi nèi hé èr zhī, wài hǎi shuǐ shī liù qiān qī bǎi qī shí liù míng, wǔ yuán yī bǎi shí bā rén, nèi hé shuǐ shī bā qiān èr shí yī míng, wǔ yuán yī bǎi sān shí sān rén. chuán shù zé jìn jī dào guāng èr shí sì nián jiāng nán jiù lì, shuǐ shī chuán èr bǎi qī shí wǔ sōu, xiǔ huài jū duō, bié zào shān bǎn chuán yī bǎi sān shí wǔ sōu, dà chuán shí èr sōu, yuē jì gè chuán bù guò zài bīng èr qiān shù bǎi rén, ér é dìng zhī bīng shù, shàng yǒu wàn yú rén. tú fèi xiǎng xiàng, yǒu shuǐ shī zhī míng, wú zhōu jí zhī shí, yí dà wèi biàn tōng, jiǎng qiú shí jì. jiāng sū shuǐ shī, qí yíng zhì xiǎng zhāng, xī fǎng zhǎng jiāng shuǐ shī zhī lì, wài hǎi zhī hóng dān guǎng tǐng, yì lüè zēng qí xiǎng, yǔ lǐ hóng zhāng dīng rì chāng zhū chén xié lì chóu bàn, qī yú wài fáng yǔ nèi dào bìng móu, jiù zhì yǔ xīn zhāng jiān gù. qí zhāng chéng jì dìng, yán hǎi fú jiàn guǎng dōng gè shěng shuǐ shī, jūn kě zhuó gǎi háng zhī.
七年,曾國藩議改水師之制,以江南水師,向分外海、內河二支,外海水師六千七百七十六名,武員一百十八人,內河水師八千二十一名,武員一百三十三人。船數則近稽道光二十四年江南舊例,水師船二百七十五艘,朽壞居多,別造舢板船一百三十五艘,大船十二艘,約計各船不過載兵二千數百人,而額定之兵數,尚有萬餘人。徒費餉項,有水師之名,無舟楫之實,宜大為變通,講求實際。江蘇水師,其營制餉章,悉仿長江水師之例,外海之紅單廣艇,亦略增其餉,與李鴻章、丁日昌諸臣協力籌辦,期於外防與內盜並謀,舊制與新章兼顧。俟章程既定,沿海福建、廣東各省水師,均可酌改行之。
bā nián, bù chén dìng yì, cóng céng guó fān suǒ chén, gǎi jiāng sū shuǐ shī wèi nèi yáng wài hǎi lǐ hé sān dà zhī, yǐ zī kòng yù. lǐ hé shuǐ shī, yǐ yuán shè tí biāo yòu yíng, tài hú zuǒ yíng yòu yíng jí zēng shè sōng běi sōng nán èr yíng wèi wǔ yíng, lì tí dū tǒng xiá. shān bǎn chuán měi yíng chuán shù bù děng, yī lǜ xìng xiū, bù dé quē é. suǒ yǒu tài hú qī yíng, gǎi wèi lǐ hé wǔ yíng, qí cái yuán guī bìng tí biāo xù bǔ. mǎ xīn yí děng xù yì, jiǔ jiāng shuǐ shī yíng gǎi chéng shǒu yíng, shè lù xùn sì chù. pó yáng yíng gǎi lù xùn èr chù. dòng tíng shuǐ shī yíng gǎi lóng yáng chéng shǒu yíng. yuè zhōu shuǐ shī yíng zhuó liú shuǐ bīng, lì lù lù guǎn xiá. jīng zhōu shuǐ shī yíng zhuó liú biàn bīng yǒu chà. jiǔ nián, yù dìng ān děng yǐ níng líng gè jūn, yùn xiǎng jiān nán, zēng zào pào chuán, yóu huáng hé yùn sòng. suǒ yǒu dà xiǎo zhàn chuán sān shí èr sōu, biān wèi yī yíng, shè tǒng dài děng guān.
八年,部臣定議,從曾國藩所陳,改江蘇水師為內洋、外海、里河三大支,以資控御。里河水師,以原設提標右營,太湖左營、右營及增設淞北、淞南二營為五營,隸提督統轄。舢板船每營船數不等,一律興修,不得缺額。所有太湖七營,改為里河五營,其裁員歸併提標序補。馬新貽等續議,九江水師營改城守營,設陸汛四處。鄱陽營改陸汛二處。洞庭水師營改龍陽城守營。岳州水師營酌留水兵,隸陸路管轄。荊州水師營酌留弁兵有差。九年,諭定安等以寧靈各軍,運餉艱難,增造炮船,由黃河運送。所有大小戰船三十二艘,編為一營,設統帶等官。
shí nián, shěn bǎo zhēn yǐ wài hǎi bīng chuán zhì chéng, yīng jiǎn zhī bīng dà yuán dū shuài cāo liàn. xún yǐ fú jiàn shuǐ shī tí dū lǐ chéng móu wèi bīng chuán tǒng lǐng. shì nián, céng guó fān yǐ jiāng nán shuǐ shī zhāng chéng chū yì shí sì tiáo, sì yóu mǎ xīn yí děng zēng wèi èr shí wǔ tiáo, nǎi shān jiǎn guī bìng dìng wèi èr shí yī tiáo. wài hǎi liù yíng, yǐ cì xún shào. nèi yáng wǔ yíng, fēn dìng xùn jiè. lǐ hé wǔ yíng, fēn dìng xùn jiè. sōng nán yíng sōng běi yíng tài hú zuǒ yíng tài hú yòu yíng zhuó zēng zhàn chuán. shuǐ shī yíng suǒ yí lù xùn, yí bìng liú fáng. jīng kǒu sān yíng lù xùn pào dī, fēn bié guǎn xiá. gǎi dìng xiá yíng, jí liú shè shǒu bèi, yào xùn duō liú lù bīng. dìng jiāng biàn chù fēn zé lì. guī dìng gè yíng chuán shù. zhuó dìng wài wěi yuán shù. zhuó dìng cái quē xīn liáng. yíng guān jiàn yá shǔ dì fāng, gè yíng zuò chuán zhī shù, guān bīng é dìng shù mù, shū lì míng shù, yǔ péng qí zhì děng fèi, guān bīng liáng é, gè chuán zhuó yòng qiāng pào shù mù, gè chuán zhuó yòng huǒ yào qiāng pào dàn, zōng jì xiǎng xiàng zhī shù, xià suǒ sī hé yì xíng zhī. shí yī nián, dīng bǎo zhēn diào bō fú jiàn shěng suǒ zhì ān lán bīng lún fù shān dōng yáng miàn xún jī. ruì lín diào bō fú jiàn shěng xiǎo hào bīng lún fù fèng tiān hǎi kǒu xún jī.
十年,沈葆楨以外海兵船製成,應簡知兵大員督率操練。尋以福建水師提督李成謀為兵船統領。是年,曾國藩以江南水師章程初議十四條,嗣由馬新貽等增為二十五條,乃刪減歸併定為二十一條。外海六營,以次巡哨。內洋五營,分定汛界。里河五營,分定汛界。淞南營、淞北營、太湖左營、太湖右營酌增戰船。水師營所遺陸汛,移並留防。京口三營陸汛炮堤,分別管轄。改定轄營,及留設守備,要汛多留陸兵。定將弁處分則例。規定各營船數。酌定外委員數。酌定裁缺薪糧。營官建衙署地方,各營座船之數,官兵額定數目,書吏名數,雨蓬旗幟等費,官兵糧額,各船酌用槍炮數目,各船酌用火藥槍炮彈,綜計餉項之數,下所司核議行之。十一年,丁寶楨調撥福建省所制安瀾兵輪赴山東洋面巡緝。瑞麟調撥福建省小號兵輪赴奉天海口巡緝。
guāng xù sì nián, cái qù guǎng dōng lún tuō xún chuán shuǐ yǒng èr qiān sān bǎi yú rén. wǔ nián, yǐ gè shěng jǔ bàn shuǐ shī, fèng tiān zhí lì shān dōng jiāng sū zhè jiāng fú jiàn guǎng dōng cì dì zhù pō bīng lún, biān zhì shuǐ shī, ér yán hǎi gè shěng xíng shì bù tóng, cāo fǎ wèi néng yī lǜ, wú sōng kǒu wèi nán běi hǎi jiāng shì zhōng zhī dì, nǎi mìng jiāng nán tí dū lǐ cháo bīn wèi wài hǎi bīng lún tǒng lǐng, dū shuài gè shěng dà xiǎo bīng lún, dìng qī zài wú sōng kǒu huì cāo. liù nián, yǐ xīn zhì wén pào chuán biàn lì hé yòng, xù xiàng wài yáng gòu zhì shù shí sōu, mù fú jiàn guǎng dōng yán hǎi jīng zhuàng zhī mín wèi shuǐ shī, fēn tún běi yáng gè hǎi kǒu. qī nián, yǐ fèng tiān lǚ shùn kǒu yuán yǒu qí yíng, tǐng chuán xiǔ huài, biàn bīng pí ruò, xī xíng cái tài, guī lù shī xún fáng, bié yǐ kuài pào fáng hǎi. shí dīng rǔ chāng yóu yīng guó lǜ zhàn jiàn huí guó, wèi zhōng guó shuǐ jūn háng wài hǎi zhī shǐ, nǎi zhuó dīng rǔ chāng wèi shuǐ shī tí dū.
光緒四年,裁去廣東輪拖巡船水勇二千三百餘人。五年,以各省舉辦水師,奉天、直隸、山東、江蘇、浙江、福建、廣東次第駐泊兵輪,編制水師,而沿海各省形勢不同,操法未能一律,吳淞口為南北海疆適中之地,乃命江南提督李朝斌為外海兵輪統領,督率各省大小兵輪,定期在吳淞口會操。六年,以新置蚊炮船便利合用,續向外洋購置數十艘,募福建、廣東沿海精壯之民為水師,分屯北洋各海口。七年,以奉天旅順口原有旗營,艇船朽壞,弁兵疲弱,悉行裁汰,歸陸師巡防,別以快炮防海。時丁汝昌由英國率戰艦回國,為中國水軍航外海之始,乃擢丁汝昌為水師提督。
bā nián, yǐ jiāng nán xíng shì, xiān hǎi hòu jiāng, cháo yì nǐ yǐ zhǎng jiāng shuǐ shī tí dū zhù wú sōng kǒu, láng shān fú shān chóng míng sān zhèn biāo lì zhī, yǐ jiāng nán tí dū yí zhù huái xú, gǎi fú jiàn shuǐ shī tí dū wèi mǐn zhè shuǐ shī tí dū. xún zuǒ zōng táng péng yù lín yì fù, yǐ hǎi fáng bù wài zhàn shǒu èr duān, zhàn yí hòu jí bīng lì, shǒu yí yīn shì shè xiǎn, réng xún jiù zhì wèi yí. fú jiàn shuǐ shī zì cái bīng jiā xiǎng hòu, shí cún shuǐ shī liù qiān jiǔ bǎi yú rén, qí yíng shuǐ shī sān bǎi yú rén, gè yíng tuō zēng lóng cáo kuài tǐng děng dà xiǎo zhàn chuán shí cún sì shí sōu, tái wān péng hú zhàn chuán liù sōu, dà xiǎo bīng lún shí sōu, yí lián hé zhè jiāng shěng shuǐ shī huì cāo, guān zhì zé réng xún qí jiù.
八年,以江南形勢,先海後江,朝議擬以長江水師提督駐吳淞口,狼山、福山、崇明三鎮標隸之,以江南提督移駐淮、徐,改福建水師提督為閩浙水師提督。尋左宗棠、彭玉麟議覆,以海防不外戰守二端,戰宜厚集兵力,守宜因勢設險,仍循舊制為宜。福建水師自裁兵加餉後,實存水師六千九百餘人,旗營水師三百餘人,各營拖罾、龍艚、快艇等大小戰船實存四十艘,台灣、澎湖戰船六艘,大小兵輪十艘,宜聯合浙江省水師會操,官制則仍循其舊。
jiǔ nián, yǐ guǎng dōng nèi hé zhī zhào qìng hé miàn xiàn zhǎng liù bǎi yú lǐ, jǐn yǒu xiǎo xún chuán èr shí yú sōu, bù fū fēn bù, jiǔ lóng yáng miàn shuǐ qiǎn, dà chuán nán yú xíng shǐ, nǎi yú èr chù gè zēng shè qiǎn shuǐ bīng lún chuán. shí nián, shì zào jiān dǐ shān bǎn chuán, fēn bù hǎi kǒu. xuán yǐ chuán zhì ruò xiǎo, bà zhī. shí yī nián, péng yù lín yǐ hǎi fáng rì jí, yì shè shuǐ shī zǒng tǒng yú wú sōng, fēn shè èr zhèn: yī zhù zhí lì dà gū, fán shèng jīng zhí lì shān dōng jiāng nán gè hǎi kǒu zhàn chuán lì zhī yī zhù fú jiàn shà mén, fán zhè jiāng fú jiàn tái wān guǎng dōng gè hǎi kǒu zhàn chuán lì zhī. liǎng zhèn měi nián zhōu xún hǎi kǒu, huì shào yú wú sōng. shì wèi nán běi yáng shuǐ shī jiàn yì zhī shǐ. shí èr nián, yì cái jiǎn zhè jiāng yán hǎi shuǐ shī. xuán zhè fǔ liú bǐng zhāng yǐ jiù é zhàn chuán èr bǎi wǔ shí yú sōu, yuè kòu luàn hòu, gòu zào bù jí bàn shù. guāng xù bā nián, cái shuǐ shī chuán shí sān sōu, tíng xiū jiù chuán sān sōu, yǐ fú cái bīng sān chéng zhī shù. wéi xún yáng zhī hóng dān chuán shí yī sōu, bù zài é shè cái jiǎn zhī lì. shí sì nián, yīn tái wān jiāng tǔ rì pì, gǎi ān píng shuǐ shī fù jiāng wèi tái dōng lù lù fù jiāng, gǎi lù gǎng yóu jī wèi ān píng shuǐ shī yóu jī, rèn xīn shè dì fāng zhèn shǒu zhī zhí. shí wǔ nián, yǐ fú jiàn nèi hé shuǐ shī pào chuán jiù é gòng jiǔ shí bā sōu, pín nián cái chè, shí cún sān shí sōu. měi chuán pèi zhì shuǐ shī liù rén, zhuān rèn xún jī nèi yáng. shí liù nián, diào bō fú jiàn hǎi tán shuǐ shī zhù fáng fú qīng xiàn shǔ, yǐ jìng hǎi dào. shí qī nián, yú hú nán xuǎn fēng shuǐ shī zhōng qián hòu zuǒ yòu yíng nèi, bō yī qiān liù bǎi yú rén, fēn fáng shěng chéng jí yuè zhōu děng chù, bō zhǎng shèng yì ān shuǐ shī sì bǎi yú rén, fēn fáng chén zhōu yuán zhōu cháng dé děng chù, bō chéng xiāng shuǐ shī sān bǎi yú rén, fēn fáng héng zhōu děng chù, yǐ zhuān zé chéng. shì nián, yīn fèng tiān liáo hé xià yóu jiù yǒu xún chuán, shàng yóu zé jǐn yǒu lù duì jiān xún, wèi yǒu shuǐ shī. nǎi zēng zhì zhǎng lóng pào chuán yī sōu, shān bǎn chuán bā sōu, yú liàn jūn nèi xuǎn bō biàn yǒng, suō xún liáo hé shàng xià jí shěng nán zhī yáng hé.
九年,以廣東內河之肇慶河面縣長六百餘里,僅有小巡船二十餘艘,不敷分布,九龍洋面水淺,大船難於行駛,乃於二處各增設淺水兵輪船。十年,試造尖底舢板船,分布海口。旋以船質弱小,罷之。十一年,彭玉麟以海防日亟,議設水師總統於吳淞,分設二鎮:一駐直隸大沽,凡盛京、直隸、山東、江南各海口戰船隸之;一駐福建廈門,凡浙江、福建、台灣、廣東各海口戰船隸之。兩鎮每年周巡海口,會哨於吳淞。是為南北洋水師建議之始。十二年,議裁減浙江沿海水師。旋浙撫劉秉璋以舊額戰船二百五十餘艘,粵寇亂後,購造不及半數。光緒八年,裁水師船十三艘,停修舊船三艘,已符裁兵三成之數。惟巡洋之紅單船十一艘,不在額設裁減之例。十四年,因台灣疆土日辟,改安平水師副將為台東陸路副將,改鹿港游擊為安平水師游擊,任新設地方鎮守之職。十五年,以福建內河水師炮船舊額共九十八艘,頻年裁撤,實存三十艘。每船配置水師六人,專任巡緝內洋。十六年,調撥福建海壇水師駐防福清縣屬,以靖海盜。十七年,於湖南選鋒水師中、前、後、左、右營內,撥一千六百餘人,分防省城及岳州等處,撥長勝、毅安水師四百餘人,分防辰州、沅州、常德等處,撥澄湘水師三百餘人,分防衡州等處,以專責成。是年,因奉天遼河下游舊有巡船,上游則僅有陸隊兼巡,未有水師。乃增置長龍炮船一艘,舢板船八艘,於練軍內選撥弁勇,梭巡遼河上下及省南之洋河。
shí jiǔ nián, lìng tí dū huáng yì shēng xiào yuè zhǎng jiāng tí biāo wǔ yíng, shàng jiāng shí sān yíng, xià jiāng sì yíng, dìng xùn jiè zhī guī, jìn lù jū, jiè shì hào, qín liàn yì, píng xū wén, bù dé dǎo lǜ yíng zhī xí, rì jiǔ wán shēng. mǐn zhè jiāng chén huì yì, yǐ zhè jiāng shěng yǒu yuán kǎi chāo wǔ èr bīng lún, fú jiàn shěng yǒu fú bō chēn háng jìng yuǎn sān bīng lún, yǔ yán hǎi shuǐ shī xié lì jī bǔ. ér zhè shěng shuǐ shī chuán zì cái jiǎn hòu, jǐn cún wǔ shí yú sōu, mǐn shěng zì mǎ jiāng zhàn hòu, jǐn cún tǐng chuán èr shí jiǔ sōu, nǎi zài níng bō hǎi kǒu lìn yòng hóng dān děng chuán bā sōu, zhuó bō biàn bīng, yǐ jìng hǎi dào. èr shí sì nián, lìng jiāng sū shěng zhī wài hǎi nèi yáng lǐ hé tài hú sì zhī shuǐ shī, yī lǜ zhuó cái shuǐ yǒng. èr shí wǔ nián, yǐ ān huī shěng jiāng fáng zài xià yóu zhě wèi dōng xī liáng shān, jiàn yǒu pào dī pào tái, zài shàng yóu zhě wèi lán jiāng jī qián jiāng kǒu jí shěng chéng zhī jiāng xīn zhōu, xián yǒu pào tái, ér quē fá shuǐ shī, nǎi bō chéng qīng yíng pào chuán èr shí wǔ sōu, jí zhǎng jiāng shuǐ shī zhī wú hú yù xī dà tōng ān qìng huá yáng gè yíng, lián luò fáng shǒu. yòu lìng zhǎng jiāng wǔ shěng dū fǔ, gè pài jiāng lǐng, bù fēn zhěn yù, yán mì shè fáng. èr shí liù nián, yǐ fèng tiān fèng huáng tīng yán hǎi yī dài, sù chēng dào sǒu, céng yóu běi yáng bō bīng lún xún yáng, qí zhī gǎng gè chù, yí tún pō shuǐ shī, nǎi yú dà gū shān tài píng gōu shā hé sān kǒu àn, gè zào bīng chuán sān sōu, zhuó pèi shuǐ shī xún jī. sān shí sì nián, yīn zhè jiāng háng jiā hú sān fǔ bǔ fěi bīng dān, yú yuán yǒu shuǐ shī zhōng, chōu liàn yóu jī yī duì, zhù jiā xìng fǔ, zēng liàn yóu jī sān duì, fēn bù jiā xìng hú zhōu gè hé gǎng, yǐ yóu jī xiǎo duì zhù háng zhōu shěng chéng, lìn yòng shàng hǎi shāng rén zhī xiǎo lún chuán shí sōu, yè dài bīng suō chuán xún shuǐ dào, yǐ qī xùn jié. zài nán yáng chuán wù zào qiǎn shuǐ bīng lún chuán sì sōu, pèi kuài pào bā zūn, jiāng sū yì zhì qiǎn shuǐ bīng lún chuán sì sōu, xié tóng nèi hé shuǐ shī, fǎng ōu xī gè guó zhāng chéng, biān wèi lián duì, yǐ zī fáng jiǎo. cǐ zhěng zhì shuǐ shī zhī gài lüè yě.
十九年,令提督黃翼升校閱長江提標五營,上江十三營,下江四營,定訓誡之規,禁陸居,戒嗜好,勤練藝,屏虛文,不得蹈綠營之習,日久玩生。閩、浙疆臣會議,以浙江省有元凱、超武二兵輪,福建省有伏波、琛航、靖遠三兵輪,與沿海水師協力緝捕。而浙省水師船自裁減後,僅存五十餘艘,閩省自馬江戰後,僅存艇船二十九艘,乃在寧波海口賃用紅單等船八艘,酌撥弁兵,以靖海盜。二十四年,令江蘇省之外海、內洋、里河、太湖四支水師,一律酌裁水勇。二十五年,以安徽省江防在下游者為東西梁山,建有炮堤炮台,在上游者為闌江磯前江口及省城之江心洲,咸有炮台,而缺乏水師,乃撥澄清營炮船二十五艘,及長江水師之蕪湖、裕溪、大通、安慶、華陽各營,聯絡防守。又令長江五省督撫,各派將領,不分畛域,嚴密設防。二十六年,以奉天鳳凰廳沿海一帶,素稱盜藪,曾由北洋撥兵輪巡洋,其支港各處,宜屯泊水師,乃於大孤山、太平溝、沙河三口岸,各造兵船三艘,酌配水師巡緝。三十四年,因浙江杭、嘉、湖三府捕匪兵單,於原有水師中,抽練游擊一隊,駐嘉興府,增練游擊三隊,分布嘉興、湖州各河港,以游擊小隊駐杭州省城,賃用上海商人之小輪船十艘,曳帶兵梭船巡水道,以期迅捷。在南洋船塢造淺水兵輪船四艘,配快炮八尊,江蘇亦制淺水兵輪船四艘,協同內河水師,仿歐西各國章程,編為聯隊,以資防剿。此整治水師之概略也。
qí bīng é zhī zēng jiǎn, chuán xiè zhī pèi zhì, gè shěng suí shí biān dìng. wài hǎi shuǐ shī, běi zì shèng jīng, nán qì mǐn guǎng, fán tuō zēng hóng dān děng chuán lì yān. nèi hé shuǐ shī, gè shěng xún shào shān bǎn děng chuán lì yān. fèng tiān zhí lì shān dōng fú jiàn shuǐ shī chuán jūn shǔ wài hǎi. jiāng xī hú guǎng shuǐ shī chuán jūn shǔ nèi hé. jiāng nán zhè jiāng guǎng dōng shuǐ shī chuán fēn shǔ wài hǎi nèi hé. qí bié liàn zhī shī, yǒu xún hú shuǐ shī xún yán shuǐ shī qīn bīng yíng liàn jūn yíng. tóng zhì yǐ hòu, zēng dìng zhǎng jiāng shuǐ shī tài hú shuǐ shī zhī zhì, shì jiù zhì jiā xiáng yǐ.
其兵額之增減,船械之配置,各省隨時編定。外海水師,北自盛京,南訖閩、廣,凡拖繒、紅單等船隸焉。內河水師,各省巡哨舢板等船隸焉。奉天、直隸、山東、福建水師船均屬外海。江西、湖廣水師船均屬內河。江南、浙江、廣東水師船分屬外海、內河。其別練之師,有巡湖水師、巡鹽水師、親兵營、練軍營。同治以後,增定長江水師、太湖水師之制,視舊制加詳矣。
qí xún fáng zhī guī, wài hǎi shuǐ shī xún fáng shèng jīng, yǐ xié lǐng wèi zǒng xún, zuǒ lǐng fáng yù xiāo qí xiào wèi fēn xún. zhí lì děng yán hǎi gè shěng, yǐ zǒng bīng guān wèi zǒng xún, fù jiāng yǐ xià wèi fēn xún. gè yú suǒ zhì jiè nèi, lǜ shuǐ shī yán hǎi shàng xià, gēng fān wǎng lái, jié jiān jìn bào, liǎng jiè xiāng jiāo zhī chù, jiè qī huì shào, yǐ xún jī qíng xíng, shēn bào suǒ shǔ jiāng jūn zǒng dū tí dū, wěi yuán jī chá. ruò yīn fēng zǔ zhì, gè chǎng dào jiè zhī rì jù bào. qí měi suì dìng qī, yǐ èr yuè sì yuè wǔ yuè wèi shǐ, zhì jiǔ yuè shì jùn huí yíng. yǒu yǐn bì bù xún, huò xún ér bù zhōu biàn zhě, lùn rú jūn lǜ. qí nèi hé shuǐ shī xún fáng zhī zhì, zhǎng jiāng zì sì chuān wū shān ér dōng, chū sān jiāng kǒu, zhì hú guǎng jiè, jīng yuè zhōu wǔ chāng xìng guó zhì jiāng xī jiè, jīng jiǔ jiāng jiāng níng jīng kǒu děng chù, dōng zhì yú hǎi, gè shěng jiāng jūn zǒng dū tí zhèn fēn wěi qí biāo biàn bīng, yán jiāng yóu xún, jí jiè ér hái.
其巡防之規,外海水師巡防盛京,以協領為總巡,佐領、防禦、驍騎校為分巡。直隸等沿海各省,以總兵官為總巡,副將以下為分巡。各於所治界內,率水師沿海上下,更番往來,詰奸禁暴,兩界相交之處,戒期會哨,以巡緝情形,申報所屬將軍、總督、提督,委員稽察。若因風阻滯,各廠到界之日具報。其每歲定期,以二月、四月、五月為始,至九月事竣回營。有引避不巡,或巡而不周遍者,論如軍律。其內河水師巡防之制,長江自四川巫山而東,出三江口,至湖廣界,經岳州、武昌、興國至江西界,經九江、江寧、京口等處,東至於海,各省將軍、總督、提、鎮分委旗標弁兵,沿江游巡,及界而還。
zì kāng xī yǐ hòu, yǐ wài hǎi lì yòng jù jiàn, nèi hé lì yòng qīng zhōu, gù chuán zhì lǚ gǎi, ér xiá jìng liáo kuò, shuǐ shī bīng é, shí yǒu zēng jiā, yù yǒu zhàn shì, zēng jiàn yóu duō. zhēng wú sān guì zhī yì, mìng shàng shàn lǜ zhōu shī rù dòng tíng hú qǔ yuè zhōu. jí è nài tǒng shuǐ shī, zēng zào niǎo chuán bǎi sōu, shā chuán sì bǎi sān shí bā sōu, zhì shuǐ shī sān wàn rén. zhēng tái wān zhī yì, mìng wàn zhèng sè dū shuài hú nán zhè jiāng zhàn chuán èr bǎi sōu, yóu hǎi dào fù fú jiàn. yáo qǐ shèng yì xiū zhàn chuán sān bǎi sōu, shuǐ shī èr wàn rén. shī láng zhī kè péng hú, yòng zhàn chuán sān bǎi sōu, shuǐ shī èr wàn rén. shī shì biāo zhī píng zhū yī guì, yòng dà xiǎo zhàn chuán liù bǎi yú sōu. qián lóng jiān, zhēng miǎn diān zhī yì, mìng hú guǎng chuán jiàng zào chuán yú mán mù, qǔ dào jīn shā jiāng yǐ gōng miǎn diān, jiān diào fú jiàn guǎng dōng shuǐ shī zhù zhī. lǐ zhǎng gēng zhī jiǎo hǎi kòu, zài fú jiàn zào dà chuán sān shí sōu, míng yuē tíng chuán, pèi zhì dà pào sì bǎi zūn, hé mǐn zhè shuǐ shī quán lì, zhuǎn zhàn chóng yáng, suì píng cài qiān.
自康熙以後,以外海利用巨艦,內河利用輕舟,故船制屢改,而轄境遼闊,水師兵額,時有增加,遇有戰事,增艦尤多。征吳三桂之役,命尚善率舟師入洞庭湖取岳州。及鄂鼐統水師,增造鳥船百艘,沙船四百三十八艘,置水師三萬人。征台灣之役,命萬正色督率湖南、浙江戰船二百艘,由海道赴福建。姚啟聖亦修戰船三百艘,水師二萬人。施琅之克澎湖,用戰船三百艘,水師二萬人。施世驃之平朱一貴,用大小戰船六百餘艘。乾隆間,征緬甸之役,命湖廣船匠造船於蠻暮,取道金沙江以攻緬甸,兼調福建、廣東水師助之。李長庚之剿海寇,在福建造大船三十艘,名曰霆船,配置大炮四百尊,合閩、浙水師全力,轉戰重洋,遂平蔡牽。
dào guāng yǐ hòu, hǎi jǐng xiá zhì, mù zhì jiù chuán bù dí wài yáng tiě jiàn zhī jiān lì. tóng zhì wǔ nián, shǐ fǎng ōu zhōu bīng lún chuán shì, yú fú jiàn shěng kāi chǎng zhì zào lún chuán. jiāng sū chū shè lún chuán sì sōu. shí yī nián, guǎng dōng shān dōng gè shè lún chuán yī sōu, fèng tiān shè xiǎo lún chuán yī sōu, xián pèi zhì shuǐ shī.
道光以後,海警狎至,木質舊船不敵外洋鐵艦之堅利。同治五年,始仿歐洲兵輪船式,於福建省開廠製造輪船。江蘇初設輪船四艘。十一年,廣東、山東各設輪船一艘,奉天設小輪船一艘,咸配置水師。
qí hòu yán hǎi gè shěng gòu zhì bīng lún, suì yǒu zēng yì, jiù shì shuǐ shī zhàn chuán fēn bié cái tài. zhì guāng xù zhōng yè, zōng gè shěng wài hǎi nèi hé shí cún shī chuán zhī shù, fèng tiān wài hǎi zēng chuán shí sōu. zhí lì wài hǎi zhǎng lóng chuán èr sōu, xiān fēng shān bǎn chuán sì shí bā sōu. shān dōng wài hǎi tuō zēng chuán shí sì sōu, nèi hé shào chuán liù sōu. jiāng sū wài hǎi lún chuán èr sōu, tǐng chuán bā sōu, nèi yáng lún chuán èr sōu, shān bǎn chuán liù shí sōu, nèi hé shān bǎn chuán tǐng chuán sān bǎi bā shí wǔ sōu, zhǎng jiāng shān bǎn chuán qī shí liù sōu, dū zhèn shān bǎn chuán qī sōu, zhǎng lóng chuán shí sōu, xún shào shān bǎn chuán yī bǎi èr shí bā sōu. ān huī shān bǎn chuán èr bǎi bā shí èr sōu, zhǎng lóng chuán shí wǔ sōu, bā tuán chuán yī sōu, qiāng huà shí sōu, hù kǎ xún chuán shí wǔ sōu, dū zhèn shān bǎn chuán qī sōu, lún chuán èr sōu. jiāng xī zhǎng lóng chuán shí wǔ sōu, shān bǎn chuán èr bǎi liù shí sān sōu, dū zhèn shān bǎn chuán liù sōu, lún chuán yī sōu. fú jiàn wài hǎi zhǎng lóng chuán yī sōu, shān bǎn chuán shí jiǔ sōu, xiǎo tǐng shí sì sōu, shào chuán shí sì sōu, lóng cáo chuán èr sōu, tuō cáo chuán yī sōu, nèi hé pào chuán sān shí sōu. zhè jiāng wài hǎi diào chuán èr shí qī sōu, tǐng chuán shí èr sōu, lóng cáo chuán shí qī sōu, shào chuán èr sōu, kuài chuán yī sōu, nèi hé dà shān bǎn chuán wǔ shí bā sōu, zhōng shān bǎn chuán bā shí sì sōu, fēi huá chuán sì shí jiǔ sōu, zhǎng lóng chuán zuò chuán èr bǎi shí sān sōu, qiāng chuán bā sōu, pào chuán wǔ sōu. hú běi dū zhèn dà shān bǎn chuán bā sōu, zhǎng lóng chuán shí èr sōu, shān bǎn chuán yī bǎi bā shí sōu. hú nán dū zhèn dà shān bǎn chuán sì sōu, zhǎng lóng chuán sì sōu, shān bǎn chuán liù shí sōu. guǎng dōng wài hǎi dà xiǎo lún chuán èr shí èr sōu, xún chuán shí sì sōu, tuō chuán shí sōu, zhǎng lóng chuán yī sōu, bā chuán yī sōu, nèi hé liǎng lǔ jiǎng chuán yī sōu, lǔ chuán yī sōu, jiǎng chuán sì shí sōu, xún chuán yī bǎi jiǔ shí liù sōu, jí tiào chuán shí wǔ sōu, píng dǐ jiǎng chuán èr sōu, kuài shào chuán èr sōu, kuài chuán shí sì sōu, kuài jiǎng chuán qī sōu, cáo chuán sì sōu, lǔ chuán èr sōu.
其後沿海各省購置兵輪,歲有增益,舊式水師戰船分別裁汰。至光緒中葉,綜各省外海、內河實存師船之數,奉天外海繒船十艘。直隸外海長龍船二艘,先鋒舢板船四十八艘。山東外海拖罾船十四艘,內河哨船六艘。江蘇外海輪船二艘,艇船八艘,內洋輪船二艘,舢板船六十艘,內河舢板船、艇船三百八十五艘,長江舢板船七十六艘,督陣舢板船七艘,長龍船十艘,巡哨舢板船一百二十八艘。安徽舢板船二百八十二艘,長龍船十五艘,八團船一艘,槍劃十艘,護卡巡船十五艘,督陣舢板船七艘,輪船二艘。江西長龍船十五艘,舢板船二百六十三艘,督陣舢板船六艘,輪船一艘。福建外海長龍船一艘,舢板船十九艘,小艇十四艘,哨船十四艘,龍艚船二艘,拕艚船一艘,內河炮船三十艘。浙江外海釣船二十七艘,艇船十二艘,龍艚船十七艘,哨船二艘,快船一艘,內河大舢板船五十八艘,中舢板船八十四艘,飛划船四十九艘,長龍船座船二百十三艘,槍船八艘,炮船五艘。湖北督陣大舢板船八艘,長龍船十二艘,舢板船一百八十艘。湖南督陣大舢板船四艘,長龍船四艘,舢板船六十艘。廣東外海大小輪船二十二艘,巡船十四艘,拕船十艘,長龍船一艘,扒船一艘,內河兩櫓槳船一艘,櫓船一艘,槳船四十艘,巡船一百九十六艘,急跳船十五艘,平底槳船二艘,快哨船二艘,快船十四艘,快槳船七艘,艚船四艘,櫓船二艘。
gè shěng zhàn chuán, xián fēn lì biāo yíng, zé dì tún pō, yǐ shí huì shào. wài hǎi shī chuán, yǐ hǎi jūn guī zhì jiàn lì, jǐn rèn yán hǎi bǔ dào zhī zé. gè shěng nèi hé shī chuán, jūn fǎng zhǎng jiāng shuǐ shī shān bǎn chuán zhī shì. wéi xún jī děng chuán, fēn xún zhī hé chà gǎng, lì yòng qīng jié, chuán zhì shǎo shū ěr.
各省戰船,咸分隸標營,擇地屯泊,以時會哨。外海師船,以海軍規制漸立,僅任沿海捕盜之責。各省內河師船,均仿長江水師舢板船之式。惟巡緝等船,分巡支河汊港,利用輕捷,船制少殊耳。
qí cáo hé shuǐ shī yíng zhì, shǐ yú míng dài lóng qìng jiān. qīng dài lüè gèng qí zhì. yǐ wèi zú zhuān sī wǎn yùn cáo liáng, yǐ yíng bīng zhuān rèn hù cáo, bié shè chéng shǒu yíng shǒu hù chéng chí. fēn cáo yuàn yǔ xún fǔ wèi èr, cáo yùn zǒng dū biāo xià, tǒng xiá zuǒ yòu zhōng sān yíng jí chéng shǒu sì yíng, zhù shān yáng jìng jí cáo yùn yào dì, fēn bié zhì bīng. huái jùn jiù wèi huáng huái èr hé jiāo zhù zhī qū, tè jiàn liǎng dà zhá, shè hé bīng jí bǎo fū shǒu zhī. hé yíng suì yǔ cáo yíng bìng zhòng, gè yǒu fù jiāng cān jiāng yóu jī shǒu bèi děng guān. hé yíng shēng qiān zhī lì, yǔ jūn gōng děng, zhuān sī tián zhú dī fáng zhī shì, ér jī bǔ zhī zé bù yǔ yān.
其漕、河水師營制,始於明代隆慶間。清代略更其制。以衛卒專司輓運漕糧,以營兵專任護漕,別設城守營守護城池。分漕院與巡撫為二,漕運總督標下,統轄左、右、中三營及城守四營,駐山陽境及漕運要地,分別置兵。淮郡舊為黃、淮二河交注之區,特建兩大閘,設河兵及堡夫守之。河營遂與漕營並重,各有副將、參將、游擊、守備等官。河營升遷之例,與軍功等,專司填築堤防之事,而緝捕之責不與焉。
qīng dài shuǐ shī wǔ gōng zhī shèng, shǒu dòng tíng ér píng wú nì, zhàn chóng yáng ér jiān cài qiān, xià zhǎng jiāng ér zhì yuè kòu, dōng nán shù qiān lǐ, wēi xíng fú gǔ, láo chén jiàn jiāng, dǎo lì gōng míng, chāo yú nǎng dài. jí hǎi jìn hóng kāi, tiě chuán héng shǐ, zhōu shī jiù zhì, ruò bù dí jiān, suì jǐn shī suǒ shì. shí huì pò wù, fēi guī huà zhī shū yě.
清代水師武功之盛,守洞庭而平吳逆,戰重洋而殲蔡牽,下長江而制粵寇,東南數千里,威行桴鼓,勞臣健將,蹈厲功名,超逾曩代。及海禁宏開,鐵船橫駛,舟師舊制,弱不敵堅,遂盡失所恃。時會迫迕,非規畫之疏也。
fán zhí shěng jiù é chuán shù fēn fáng zhī zhì, fēn liè yú piān: yuē dōng sān xǐng, yuē zhí lì, yuē shān dōng, yuē jiāng nán, fù tài hú hú biāo cáo biāo gè shuǐ shī, yuē zhè jiāng, yuē fú jiàn, yuē guǎng dōng, yuē guǎng xī, yuē hú nán, yuē hú běi, yuē ān huī, yuē zhǎng jiāng shuǐ shī.
凡直省舊額船數分防之制,分列於篇:曰東三省,曰直隸,曰山東,曰江南,附太湖湖標、漕標各水師,曰浙江,曰福建,曰廣東,曰廣西,曰湖南,曰湖北,曰安徽,曰長江水師。
dōng sān xǐng yán hǎi gè kǒu àn, yǐ jīn zhōu lǚ shùn kǒu wèi yóu yào. qīng chū jí yǒu shuǐ shī zhī zhì. sōng huā jiāng nèn jiāng guàn zhù jí lín hēi lóng jiāng èr shěng fù dì. suǒ shè shuǐ shī yíng xùn, yóu jí lín ér běi dǐ mò ěr gēn hēi lóng jiāng yī dài. zhì guāng xù jiān, lǚ shùn zhú hǎi jūn gǎng, tún zhù tiě jiàn, jiǒng shū nǎng zhì. qí dōng bù zhī tú men hùn tóng jiāng shàng, shí yǒu é luó sī zhàn jiàn qīn yì, fēi jiù zhì shī chuán, xiè ruò bīng dān, suǒ néng kòng zhì yǐ. liè jīng zhì shuǐ shī yú hòu:
東三省沿海各口岸,以金州、旅順口為尤要。清初即有水師之制。松花江、嫩江貫注吉林、黑龍江二省腹地。所設水師營汛,由吉林而北抵墨爾根、黑龍江一帶。至光緒間,旅順築海軍港,屯駐鐵艦,迥殊曩制。其東部之圖們、混同江上,時有俄羅斯戰艦侵軼,非舊制師船,械弱兵單,所能控制矣。列經制水師於後:
fèng tiān lǚ shùn kǒu, yú shùn zhì chū nián shè shuǐ shī yíng, yǐ shān dōng gǎn zēng chuán shí sōu lì zhī, shǐ biān yíng xùn. kāng xī shí wǔ nián, shè shuǐ shī xié lǐng èr rén, zuǒ lǐng èr rén, fáng yù sì rén, xiāo qí xiào bā rén, shuǐ bīng wǔ bǎi rén. wǔ shí sān nián, yóu zhè jiāng fú jiàn èr shěng chuán chǎng zào dà zhàn chuán liù sōu, yóu hǎi dào zhì fèng shěng, zhù fáng hǎi kǒu.
奉天旅順口,於順治初年設水師營,以山東趕繒船十艘隸之,始編營汛。康熙十五年,設水師協領二人,佐領二人,防禦四人,驍騎校八人,水兵五百人。五十三年,由浙江、福建二省船廠造大戰船六艘,由海道至奉省,駐防海口。
jīn zhōu shuǐ shī yíng lì chéng shǒu wèi, shuǐ bīng bǎi rén.
金州水師營隸城守尉,水兵百人。
jí lín shuǐ shī yíng, shùn zhì jiān, shè sì wǔ liù pǐn guān. guāng xù shí sì nián, zēng shè zǒng guǎn yī rén, liù pǐn guān èr rén.
吉林水師營,順治間,設四、五、六品官。光緒十四年,增設總管一人,六品官二人。
qí qí hā ěr shuǐ shī yíng, kāng xī èr shí sān nián, shè zǒng guǎn yī rén, sì pǐn guān èr rén, liù pǐn guān èr rén, zào chuán sì wǔ liù pǐn guān gè yī rén, lǐng cuī bā rén, shuǐ bīng èr bǎi liù shí bā rén, hòu zēng zhì wǔ bǎi liù shí bā rén, dà zhàn chuán èr sōu, èr hào zhàn chuán shí wǔ sōu. kāng xī sì shí nián, bō guī hēi lóng jiāng shí sōu. yōng zhèng jiān, bō guī mò ěr gēn liù sōu, cún dà xiǎo zhàn chuán èr shí wǔ sōu, jiāng chuán wǔ sōu, huá zǐ chuán shí sōu.
齊齊哈爾水師營,康熙二十三年,設總管一人,四品官二人,六品官二人,造船四、五、六品官各一人,領催八人,水兵二百六十八人,後增至五百六十八人,大戰船二艘,二號戰船十五艘。康熙四十年,撥歸黑龍江十艘。雍正間,撥歸墨爾根六艘,存大小戰船二十五艘,江船五艘,划子船十艘。
mò ěr gēn shuǐ shī yíng, kāng xī èr shí sān nián, shè sì pǐn guān yī rén, lǐng cuī yī rén, yóu běn chéng xié lǐng jiān xiá, fán zhàn chuán liù sōu, shuǐ bīng sì shí sān rén, yōng zhèng jiān zēng zhàn chuán liù sōu.
墨爾根水師營,康熙二十三年,設四品官一人,領催一人,由本城協領兼轄,凡戰船六艘,水兵四十三人,雍正間增戰船六艘。
hēi lóng jiāng shuǐ shī yíng, kāng xī èr shí sān nián, shè zǒng guǎn yī rén, wǔ pǐn guān èr rén, liù pǐn guān èr rén, lǐng cuī bā rén, zhàn chuán sān shí sōu, shuǐ bīng sì bǎi shí jiǔ rén. sì shí nián, zì qí qí hā ěr bō chuán zēng zhī, fán dà zhàn chuán shí sōu, èr hào zhàn chuán sì shí sōu, jiāng chuán shí sōu, huá zǐ chuán shí sōu.
黑龍江水師營,康熙二十三年,設總管一人,五品官二人,六品官二人,領催八人,戰船三十艘,水兵四百十九人。四十年,自齊齊哈爾撥船增之,凡大戰船十艘,二號戰船四十艘,江船十艘,划子船十艘。
zhí lì shěng shuǐ shī, shǐ yú yōng zhèng sì nián, shè tiān jīn shuǐ shī yíng, dōu tǒng yī rén, zhù tiān jīn, zhuān fáng hǎi kǒu, shuǐ shī fán èr qiān rén, shěng nèi gè hé, xián guī lù xùn, wú nèi hé shuǐ shī. qián lóng bā nián, zēng shè fù dōu tǒng yī rén, shuǐ shī qiān rén, dà xiǎo gǎn zēng chuán èr shí sì sōu, zǐ chuán bā sōu. sān shí èr nián, yǐ hǎi kǒu wú shì, tú fèi xiǎng xǔ, quán xíng cái tài. jiā qìng èr shí yī nián, fù shè shuǐ shī qiān rén. xuán shè dà míng zhèn, yǐ shuǐ shī zǒng bīng guī bìng dà míng, shí cún shǒu bèi yī rén, cān jiāng yī rén, qiān zǒng èr rén, bǎ zǒng sān rén, shuǐ shī sì bǎi jiǔ shí yī rén. jiā qìng shí jiǔ nián, zhí lì dū chén nà yàn chéng yǐ guān bīng xū shè, bīng chuán duō xiǔ, shū qǐng cái chè, réng bìng rù dà míng zhèn. xián fēng bā nián, yǐ hǎi jiāng duō jǐng, zēng shè hǎi kǒu liù yíng, yú dà gū nán běi liǎng àn, xiū zhú pào tái, fán dà pào tái wǔ zuò, píng pào tái shí zuò, dà pào jiǔ shí jiǔ zūn, shuǐ shī sān qiān rén, yǐ wǔ bǎi rén wèi yī yíng, fēn biān zuǒ yòu liù yíng. jiǔ nián, gǎi wèi yī qiān bā bǎi rén. tóng zhì bā nián, dū chén lǐ hóng zhāng shū qǐng zhuó dìng yíng zhì, shè dà gū xié fù jiāng, zhù xīn chéng hǎi kǒu, fáng shǒu pào tái. guāng xù yuán nián, lǐ hóng zhāng yú dà gū běi táng děng chù, zēng jiàn pào tái, gòu zhì ōu zhōu tiě jiǎ kuài chuán pèng chuán shuǐ léi chuán, yǐ hǎi jūn jiāng lǐng tǒng zhī, bù lì jiù zhì xié biāo zhī nèi.
直隸省水師,始於雍正四年,設天津水師營,都統一人,駐天津,專防海口,水師凡二千人,省內各河,咸歸陸汛,無內河水師。乾隆八年,增設副都統一人,水師千人,大小趕繒船二十四艘,仔船八艘。三十二年,以海口無事,徒費餉糈,全行裁汰。嘉慶二十一年,復設水師千人。旋設大名鎮,以水師總兵歸併大名,實存守備一人,參將一人,千總二人,把總三人,水師四百九十一人。嘉慶十九年,直隸督臣那彥成以官兵虛設,兵船多朽,疏請裁撤,仍併入大名鎮。咸豐八年,以海疆多警,增設海口六營,於大沽南北兩岸,修築炮台,凡大炮台五座,平炮台十座,大炮九十九尊,水師三千人,以五百人為一營,分編左右六營。九年,改為一千八百人。同治八年,督臣李鴻章疏請酌定營制,設大沽協副將,駐新城海口,防守炮台。光緒元年,李鴻章於大沽、北塘等處,增建炮台,購置歐洲鐵甲快船、碰船、水雷船,以海軍將領統之,不隸舊制協標之內。
qí nèi hé shuǐ shī chuán, shǐ yú tóng zhì jiān, fǎng zhǎng jiāng shuǐ shī zhī zhì, shè dū biāo shuǐ shī zhōng yíng, guǎn dài guān yī rén, shào guān sān shí èr rén, shuǐ shī sì bǎi qī shí liù rén, shān bǎn zhàn chuán sān shí èr sōu, zhù sān chà hé kǒu, qīn bīng zǒng shào guān yī rén, shào guān shí sì rén, shuǐ shī èr bǎi èr rén, shān bǎn zhàn chuán shí sì sōu, zhù xī gū hé kǒu.
其內河水師船,始於同治間,仿長江水師之制,設督標水師中營,管帶官一人,哨官三十二人,水師四百七十六人,舢板戰船三十二艘,駐三岔河口,親兵總哨官一人,哨官十四人,水師二百二人,舢板戰船十四艘,駐西沽河口。
shān dōng, shùn zhì yuán nián, shǐ yú dēng zhōu fǔ shè shuǐ shī yíng, lǐng yǐ shǒu bèi qiān zǒng děng guān, fán shā hǔ chuán biān jiāng chuán shí sān sōu, shuǐ bīng sān bǎi bā shí liù rén, zhù zā shuǐ chéng, fēn fáng dōng xī hǎi kǒu. shí wǔ nián, yí yí zhōu zhèn yú jiāo zhōu, gǎi jiāo zhōu shuǐ shī wèi lù yíng. shí bā nián, yí lín qīng zhèn yú dēng zhōu, yǐ lì shǔ chéng shǒu yíng zhī shuǐ shī, gǎi wèi qián yíng shuǐ shī. kāng xī sì shí sān nián, zēng shè yóu jī èr yuán jí shǒu bèi yǐ xià gè guān, zēng shuǐ shī wèi qiān èr bǎi rén, gǎi shā hǔ chuán wèi gǎn zēng chuán èr shí sōu, fēn xún dōng xī hǎi kǒu, dōng zhì níng hǎi zhōu, xī zhì lái zhōu fǔ, fēn wèi qián hòu èr yíng, gè zhuān qí zhí. sì shí wǔ nián, yǐ qián yíng shuǐ shī yí zhù jiāo zhōu, xún shào nán hǎi, hòu yíng shuǐ shī zhù shuǐ chéng, xún shào běi hǎi. wǔ shí sān nián, cái hòu yíng jīng zhì yuán biàn, cái shuǐ shī qī bǎi rén, bō gǎn zēng chuán shí sōu fù lǚ shùn kǒu, jǐn cún qián yíng shuǐ shī yóu jī děng guān, gǎn zēng chuán shí sōu, fēn nán běi èr xùn, yǐ yóu jī shǒu bèi fēn xiá bīng chuán zhī bàn. yōng zhèng qī nián, měi chuán zēng bīng shí rén, liǎng xùn gòng zēng bīng bǎi rén, zēng shuāng péng jū chuán qī sōu, měi sōu pèi bīng sān shí rén, nán xùn jū chuán sān sōu, běi xùn jū chuán sì sōu, běi xùn zēng jiāng biàn yī rén. jiǔ nián, yòu zēng shè jū chuán sān sōu, zēng bīng yī bǎi jiǔ shí rén, měi jū chuán gòng pèi bīng sì shí rén, nán běi xùn gè wǔ sōu. shí èr nián, zēng jiāng biàn liù rén, yòu yú chéng shān tóu zēng shè dōng xùn shuǐ shī, chōu bō nán běi xùn gǎn zēng chuán gè yī sōu, shuāng péng jū chuán gè yī sōu, fēn pèi zhàn shǒu bīng, bō nán běi xùn jiāng biàn sì rén, pèi chuán xún shào chéng shān mǎ tóu zuǐ yī dài, yǔ gè xùn huì qí, zǒng guī shuǐ shī qián yíng guǎn xiá, yǐ běn zhèn tǒng zhī. liè dìng zhì yú hòu:
山東,順治元年,始於登州府設水師營,領以守備、千總等官,凡沙唬船、邊江船十三艘,水兵三百八十六人,駐紥水城,分防東西海口。十五年,移沂州鎮於膠州,改膠州水師為陸營。十八年,移臨清鎮於登州,以隸屬城守營之水師,改為前營水師。康熙四十三年,增設游擊二員及守備以下各官,增水師為千二百人,改沙唬船為趕繒船二十艘,分巡東西海口,東至寧海州,西至萊州府,分為前後二營,各專其職。四十五年,以前營水師移駐膠州,巡哨南海,後營水師駐水城,巡哨北海。五十三年,裁後營經制員弁,裁水師七百人,撥趕繒船十艘赴旅順口,僅存前營水師游擊等官,趕繒船十艘,分南北二汛,以游擊、守備分轄兵船之半。雍正七年,每船增兵十人,兩汛共增兵百人,增雙篷艍船七艘,每艘配兵三十人,南汛艍船三艘,北汛艍船四艘,北汛增將弁一人。九年,又增設艍船三艘,增兵一百九十人,每艍船共配兵四十人,南北汛各五艘。十二年,增將弁六人,又於成山頭增設東汛水師,抽撥南北汛趕繒船各一艘,雙篷艍船各一艘,分配戰守兵,撥南北汛將弁四人,配船巡哨成山、馬頭嘴一帶,與各汛會旗,總歸水師前營管轄,以本鎮統之。列定製於後:
qián yíng shuǐ shī, yóu jī shǒu bèi gè yī rén, qiān zǒng èr rén, bǎ zǒng sì rén, wài wěi qiān zǒng èr rén, wài wěi bǎ zǒng sì rén, shuǐ zhàn bīng bā bǎi rén, shǒu bīng èr bǎi rén, gǎn zēng chuán shí sōu, shuāng péng jū chuán shí sōu, měi chuán gè dài jiǎo chuán yī sōu. nán xùn zhù jiāo zhōu zhī tóu yíng zi, yóu jī yī rén, bǎ zǒng èr rén, wài wěi qiān zǒng bǎ zǒng gè yī rén, gǎn zēng chuán sì sōu, shuāng péng chuán sì sōu, gòng pèi zhàn shǒu bīng sì bǎi rén, nán jìng xún shào zhì jiāng nán jiāo jiè zhī yīng yóu shān, dōng zhì róng chéng xiàn mǎ tóu zuǐ, yǔ dōng xùn huì qí. dōng xùn zhù yǎng yú chí, qiān zǒng bǎ zǒng gè yī rén, wài wěi qiān zǒng bǎ zǒng gè yī rén, gǎn zēng chuán sì sōu, shuāng péng jū chuán sì sōu, gòng pèi zhàn shǒu bīng sì bǎi rén, nán jìng xún shào zhì mǎ tóu zuǐ, yǔ nán xùn huì qí, běi jìng xún shào zhì chéng shān tóu, yǔ běi xùn huì qí. běi xùn zhù dēng zhōu fǔ shuǐ chéng, zhōng jūn shǒu bèi qiān zǒng bǎ zǒng gè yī rén, wài wěi bǎ zǒng èr rén, gǎn zēng chuán sì sōu, shuāng péng jū chuán sì sōu, gòng pèi zhàn shǒu bīng sì bǎi rén, nán jìng xún shào zhì chéng shān tóu, yǔ dōng xùn huì qí, běi jìng xún shào zhì huáng chéng dǎo, yǔ zhí lì shuǐ shī shèng jīng shuǐ shī fēn jiè.
前營水師,游擊、守備各一人,千總二人,把總四人,外委千總二人,外委把總四人,水戰兵八百人,守兵二百人,趕繒船十艘,雙篷艍船十艘,每船各帶腳船一艘。南汛駐膠州之頭營子,游擊一人,把總二人,外委千總、把總各一人,趕繒船四艘,雙篷船四艘,共配戰守兵四百人,南境巡哨至江南交界之鶯游山,東至榮成縣馬頭嘴,與東汛會旗。東汛駐養魚池,千總、把總各一人,外委千總、把總各一人,趕繒船四艘,雙篷艍船四艘,共配戰守兵四百人,南境巡哨至馬頭嘴,與南汛會旗,北境巡哨至成山頭,與北汛會旗。北汛駐登州府水城,中軍守備、千總、把總各一人,外委把總二人,趕繒船四艘,雙篷艍船四艘,共配戰守兵四百人,南境巡哨至成山頭,與東汛會旗,北境巡哨至隍城島,與直隸水師、盛京水師分界。
jiāng nán shuǐ shī, shùn zhì chū nián, jiāng sū sōng jiāng děng yíng, gè yǒu bǔ dào xiǎo kuài chuán sì shí sōu, cháng zhōu zhèn jiāng děng yíng, gè yǒu yī èr shí sōu bù děng. zì kāng xī qī nián, chá huǐ yán jiāng hǎi gè yíng chū hǎi zhī chuán, qí nèi hé kuài chuán, yì cóng cái tài. sì xún fǔ mǎ hù tí dū yáng jié shū qǐng sū sōng cháng zhèn sì fǔ, gè táng xùn shè shuǐ shī xún chuán sān bǎi èr shí wǔ sōu, yǐ jìng shuǐ dào. yōng zhèng yuán nián, jiāng sū zhè jiāng dū fǔ huì shāng, yǐ tài hú lián kuà èr shěng, sù wèi dào sǒu, nǎi yú hú bīn gè kǒu, zēng shè shuǐ shī yíng xùn xún chuán, fēn jiè xún fáng. qí hú nèi gè dì, xì èr shěng jiāo huì zhě, lìng cān jiāng gè lǜ shuǐ shī huì tóng xún jī. wǔ nián, lìng jīng kǒu bā qí yíng fǎng tiān jīn shuǐ shī zhī zhì, shè jīng kǒu shuǐ shī yíng, fēn bō jīng kǒu dà xiǎo zhàn chuán èr shí sōu zhì jiāng níng liàn xí. qí zhù níng shuǐ shī, fán mǎn zhōu méng gǔ bīng qiān rén, shè xié lǐng sì rén, zuǒ lǐng fáng yù xiāo qí xiào gè shí èr rén. shì wèi jiāng nán shuǐ shī zhī shǐ.
江南水師,順治初年,江蘇松江等營,各有捕盜小快船四十艘,常州、鎮江等營,各有一、二十艘不等。自康熙七年,查毀沿江海各營出海之船,其內河快船,亦從裁汰。嗣巡撫馬祜、提督楊捷疏請蘇、松、常、鎮四府,各塘汛設水師巡船三百二十五艘,以靖水盜。雍正元年,江蘇、浙江督撫會商,以太湖連跨二省,夙為盜藪,乃於湖濱各口,增設水師營汛巡船,分界巡防。其湖內各地,系二省交會者,令參將各率水師會同巡緝。五年,令京口八旗營仿天津水師之制,設京口水師營,分撥京口大小戰船二十艘至江寧練習。其駐寧水師,凡滿洲、蒙古兵千人,設協領四人,佐領、防禦、驍騎校各十二人。是為江南水師之始。
zhèn shǒu jīng kǒu zuǒ yòu liǎng lù shuǐ shī, shè tǒng bīng guān èr rén, fēn tǒng zuǒ yòu yíng, gè zhì shā chuán èr shí bā sōu, shuǐ jū chuán bā sōu, lí zēng chuán bā sōu, duò dìng shǒu èr bǎi èr shí rén, shuǐ shǒu jiàng yì sì bǎi jiǔ shí èr rén. kāng xī èr shí yī nián, gǎi lì jiāng nán tí dū biāo xià, fēn wèi zhōng zuǒ yòu sān yíng. sān shí liù nián, cái zǒng bīng guān, shè fù jiāng yǐ xià gè guān, měi yíng shè shā chuán èr shí sān sōu, hǔ chuán qī sōu, xiǎo bā chuán sì sōu, shuǐ shǒu sì bǎi liù shí bā rén. zì yōng zhèng èr nián hòu, dié yǒu gǎi bō, měi yíng cún hǔ chuán èr sōu, xiǎo bā hǔ chuán qī sōu, dù mǎ qiǎn chuán liù sōu.
鎮守京口左右兩路水師,設統兵官二人,分統左右營,各置沙船二十八艘,水艍船八艘,犁繒船八艘,舵椗手二百二十人,水手、匠役四百九十二人。康熙二十一年,改隸江南提督標下,分為中、左、右三營。三十六年,裁總兵官,設副將以下各官,每營設沙船二十三艘,唬船七艘,小巴船四艘,水手四百六十八人。自雍正二年後,迭有改撥,每營存唬船二艘,小巴唬船七艘,渡馬淺船六艘。
jiāng nán tí dū shuǐ shī biāo bīng, shùn zhì sì nián, shǐ shè cān jiāng yǐ xià gè guān, fēn wèi zhōng zuǒ yòu qián hòu wǔ yíng jí chéng shǒu liù yíng. zhōng yíng hǔ chuán yī sōu, xún chuán shí wǔ sōu, zhōng hào sì lǔ shào chuán èr sōu, jiǎng lǔ kuài shào chuán èr sōu. zuǒ yíng hǔ chuán sān sōu, xún chuán shí wǔ sōu, zhōng hào sì lǔ shào chuán èr sōu, jiǎng lǔ kuài shào chuán èr sōu. yòu yíng pǔ jiāng yóu xún shào chuán sì sōu, gǎi shè shào chuán yī sōu, jiǎng chuán yī sōu, èr lǔ shào chuán yī sōu, xún chuán qī sōu. qián yíng zhōng hào sì lǔ shào chuán èr sōu, jiǎng lǔ kuài shào chuán èr sōu, xún chuán èr shí èr sōu. hòu yíng hǔ chuán yī sōu, zhōng hào sì lǔ shào chuán èr sōu, jiǎng lǔ kuài shào chuán èr sōu, xún chuán bā sōu.
江南提督水師標兵,順治四年,始設參將以下各官,分為中、左、右、前、後五營及城守六營。中營唬船一艘,巡船十五艘,中號四櫓哨船二艘,槳櫓快哨船二艘。左營唬船三艘,巡船十五艘,中號四櫓哨船二艘,槳櫓快哨船二艘。右營浦江游巡哨船四艘,改設哨船一艘,槳船一艘,二櫓哨船一艘,巡船七艘。前營中號四櫓哨船二艘,槳櫓快哨船二艘,巡船二十二艘。後營唬船一艘,中號四櫓哨船二艘,槳櫓快哨船二艘,巡船八艘。
sōng jiāng chéng shǒu yíng hǔ chuán yī sōu, zhōng hào sì lǔ shào chuán èr sōu, jiǎng lǔ kuài shào chuán èr sōu, xún chuán yī sōu.
松江城守營唬船一艘,中號四櫓哨船二艘,槳櫓快哨船二艘,巡船一艘。
jīn shān yíng xún chuán shí sān sōu.
金山營巡船十三艘。
zhè lín yíng xún chuán sì sōu.
柘林營巡船四艘。
qīng cūn yíng xún chuán èr sōu, xiǎo shào chuán yī sōu.
青村營巡船二艘,小哨船一艘。
nán huì yíng dà gǔ chuán èr sōu, xiǎo shào chuán sì sōu.
南匯營大罟船二艘,小哨船四艘。
chuān shā yíng bǔ fěi dà gǔ chuán sān sōu, fàng dà gǔ chuán sān sōu, dà gǔ chuán èr sōu, xiǎo shào chuán èr sōu, xiǎo hào èr lǔ shào chuán èr sōu.
川沙營捕匪大罟船三艘,放大罟船三艘,大罟船二艘,小哨船二艘,小號二櫓哨船二艘。
liú hé yíng xún chuán bā sōu.
劉河營巡船八艘。
wú sōng yíng shā chuán sān sōu, jū lí chuán sì sōu.
吳淞營沙船三艘,艍犁船四艘。
fú shān yíng shā chuán sì sōu, guān dù chuán sì sōu, xún chuán shí liù sōu, hòu gǎi wèi fú shān zhèn biāo, shè zǒng bīng yǐ xià gè guān.
福山營沙船四艘,官渡船四艘,巡船十六艘,後改為福山鎮標,設總兵以下各官。
tài hú yíng shā chuán kuài chuán bā hǔ chuán gòng sān shí èr sōu, hòu gǎi wèi tài hú xié biāo, shè fù jiāng yǐ xià gè guān.
太湖營沙船、快船、巴唬船共三十二艘,後改為太湖協標,設副將以下各官。
cháng zhōu yíng xún chuán èr shí jiǔ sōu.
常州營巡船二十九艘。
jiāng yīn yíng hǔ chuán èr sōu, xún chuán qī sōu.
江陰營唬船二艘,巡船七艘。
jìng jiāng yíng hǔ chuán èr sōu.
靖江營唬船二艘。
yáng shě yíng xún chuán èr sōu.
楊舍營巡船二艘。
zhèn jiāng chéng shǒu yíng, shùn zhì shí wǔ nián, shè zhèn shǒu sū sōng shuǐ shī zǒng bīng guān, fēn zhōng zuǒ yòu shuǐ shī sān yíng, gè shè shā chuán jiǔ sōu, gǎn zēng chuán wǔ sōu, xún gǎi wèi cān jiāng děng guān, shè xún chuán èr shí sān sōu.
鎮江城守營,順治十五年,設鎮守蘇、松水師總兵官,分中、左、右水師三營,各設沙船九艘,趕繒船五艘,尋改為參將等官,設巡船二十三艘。
jiāng nán dū biāo yóu bīng yíng, shùn zhì chū nián, lì cāo jiāng xún fǔ biāo xià, shè yóu jī yǐ xià gè guān, dà hǔ chuán yī sōu, xiǎo hǔ chuán èr shí qī sōu. kāng xī yuán nián, cái bìng rù dū biāo.
江南督標游兵營,順治初年,隸操江巡撫標下,設游擊以下各官,大唬船一艘,小唬船二十七艘。康熙元年,裁併入督標。
qí bīng yíng, shùn zhì chū nián, suí cāo jiāng xún fǔ fù ān huī shěng zhù fáng, gǎi wèi tài píng yòu yíng, shè yóu jī yǐ xià gè guān. kāng xī yuán nián, cái bìng rù ān qìng yíng.
奇兵營,順治初年,隨操江巡撫赴安徽省駐防,改為太平右營,設游擊以下各官。康熙元年,裁併入安慶營。
guā zhōu yíng, shùn zhì èr nián, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān, zhuān fáng jiāng běi shuǐ xùn, hǔ chuán bā sōu. kāng xī yuán nián, gǎi wèi cān jiāng, bìng rù jiāng nán dū biāo. shí yī nián, gǎi wèi guā zhōu chéng shǒu bèi, hǔ chuán bā sōu. qí gè xiàn fēn fáng shuǐ shī, bǎo yīng xùn chuán shí wǔ sōu, fàn shuǐ xùn chuán shí sì sōu, yǒng ān xùn chuán èr shí sān sōu, gāo yóu xùn chuán shí liù sōu, jiāng dū xùn chuán shí sì sōu.
瓜洲營,順治二年,設守備以下各官,專防江北水汛,唬船八艘。康熙元年,改為參將,併入江南督標。十一年,改為瓜洲城守備,唬船八艘。其各縣分防水師,寶應汛船十五艘,氾水汛船十四艘,永安汛船二十三艘,高郵汛船十六艘,江都汛船十四艘。
huái ān miào wān yíng, shùn zhì chū nián, shè yóu jī yǐ xià gè guān, shā chuán wǔ sōu, hǔ chuán sì sōu.
淮安廟灣營,順治初年,設游擊以下各官,沙船五艘,唬船四艘。
diàn hú yíng, yōng zhèng jiǔ nián, yóu miào wān yíng fēn fáng, shè dū sī yǐ xià gè guān, shā chuán sān sōu, xún chuán sì sōu, hǔ chuán yī sōu, nèi hé xún shào chuán yī sōu.
佃湖營,雍正九年,由廟灣營分防,設都司以下各官,沙船三艘,巡船四艘,唬船一艘,內河巡哨船一艘。
yíng chéng yíng, shùn zhì sān nián, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān, hǔ chuán sì sōu, xiǎo xún chuán sì sōu. qián lóng shí yī nián, gǎi wèi hǔ chuán yī sōu, xún hǎi shào chuán èr sōu, sān hào sì hào shā chuán èr sōu, xiǎo xún chuán sì sōu.
營城營,順治三年,設守備以下各官,唬船四艘,小巡船四艘。乾隆十一年,改為唬船一艘,巡海哨船二艘,三號四號沙船二艘,小巡船四艘。
xiǎo guān yíng, yōng zhèng shí yī nián, yóu yán chéng yíng fēn fáng, shè dū sī yǐ xià gè guān, shā chuán èr sōu, hǔ chuán yī sōu, kuài chuán yī sōu.
小關營,雍正十一年,由鹽城營分防,設都司以下各官,沙船二艘,唬船一艘,快船一艘。
hǎi zhōu yíng, shùn zhì sì nián, shè yóu jī yǐ xià gè guān, xiǎo xún chuán wǔ sōu. kāng xī sān nián, bìng rù dōng hǎi yíng, zēng shè shā hǔ chuán shí sōu.
海州營,順治四年,設游擊以下各官,小巡船五艘。康熙三年,併入東海營,增設沙唬船十艘。
dōng hǎi yíng, shùn zhì chū nián, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān. shí bā nián cái chè. kāng xī shí bā nián fù shè. qí fēn fáng xùn dì, yīng yóu nèi wài yáng xùn chuán èr sōu, dà pǔ xùn shāng chuán èr sōu, hǎi tóu xùn hǔ chuán yī sōu, lín hóng kǒu xùn shào chuán èr sōu, gāo gōng dǎo xùn shā chuán yī sōu.
東海營,順治初年,設守備以下各官。十八年裁撤。康熙十八年復設。其分防汛地,鷹游內外洋汛船二艘,大浦汛商船二艘,海頭汛唬船一艘,臨洪口汛哨船二艘,高公島汛沙船一艘。
jiāng sū fǔ biāo zuǒ yòu yíng, shùn zhì sì nián, shè cān jiāng yǐ xià gè guān, zuǒ yíng xún chuán shí sōu, yòu yíng xún chuán shí sōu.
江蘇撫標左右營,順治四年,設參將以下各官,左營巡船十艘,右營巡船十艘。
sū zhōu chéng shǒu yíng, shùn zhì sì nián, shè cān jiāng yǐ xià gè guān, xún chuán wǔ shí bā sōu.
蘇州城守營,順治四年,設參將以下各官,巡船五十八艘。
píng wàng yíng, shùn zhì sān nián, shè yóu jī yǐ xià gè guān, xún chuán shí qī sōu. chū lì tí dū biāo, qián lóng yǐ hòu, gǎi lì xún fǔ biāo, xún chuán èr shí sōu.
平望營,順治三年,設游擊以下各官,巡船十七艘。初隸提督標,乾隆以後,改隸巡撫標,巡船二十艘。
fú shān yíng, zì tí dū biāo fēn fáng, shè yóu jī yǐ xià gè guān, qí shā chuán sì sōu, xún chuán liù sōu, guān dù chuán sì sōu, chuán shù réng rú nǎng zhì. dào guāng jiān, yǐ hǎi jiāng yào dì, gǎi wèi zhèn biāo, shè zǒng bīng yǐ xià gè guān, fēn wèi zhōng zuǒ yòu sān yíng.
福山營,自提督標分防,設游擊以下各官,其沙船四艘,巡船六艘,官渡船四艘,船數仍如曩制。道光間,以海疆要地,改為鎮標,設總兵以下各官,分為中、左、右三營。
sōng běi yíng, yuán lì dū biāo nèi hé shuǐ shī, tóng zhì shí yī nián, gǎi lì jiāng nán tí biāo shuǐ shī, zēng shè fù jiāng yǐ xià gè guān, fǎng zhǎng jiāng shuǐ shī zhī zhì, shè shān bǎn chuán shí liù sōu.
淞北營,原隸督標內河水師,同治十一年,改隸江南提標水師,增設副將以下各官,仿長江水師之制,設舢板船十六艘。
sōng nán yíng, tóng zhì shí yī nián, gǎi lì lǐ hé sōng běi xié biāo, zēng shè yóu jī yǐ xià gè guān, fǎng zhǎng jiāng shuǐ shī zhī zhì, shè shān bǎn chuán zuò chuán fán sān shí qī sōu.
淞南營,同治十一年,改隸里河淞北協標,增設游擊以下各官,仿長江水師之制,設舢板船、座船凡三十七艘。
jiāng běi láng shān zhèn biāo, shùn zhì shí bā nián, shè zǒng bīng yǐ xià gè guān fēn zhōng zuǒ yòu sān yíng. zhōng yíng gǎn zēng chuán yī sōu, shā chuán yī sōu, hǔ chuán sān sōu, dù chuán wǔ sōu. zuǒ yíng gǎn zēng chuán yī sōu, shā chuán èr sōu, hǔ chuán sān sōu, dù chuán liù sōu. yòu yíng gǎn zēng chuán liù sōu, shā chuán yī sōu, hǔ chuán sì sōu, dù chuán sān sōu.
江北狼山鎮標,順治十八年,設總兵以下各官.分中、左、右三營。中營趕繒船一艘,沙船一艘,唬船三艘,渡船五艘。左營趕繒船一艘,沙船二艘,唬船三艘,渡船六艘。右營趕繒船六艘,沙船一艘,唬船四艘,渡船三艘。
tài zhōu yíng, shùn zhì èr nián, shè yóu jī yǐ xià gè guān, gǎn zēng chuán èr sōu, shā chuán èr sōu.
泰州營,順治二年,設游擊以下各官,趕繒船二艘,沙船二艘。
jué gǎng yíng, shùn zhì sān nián, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān, hǔ chuán sān sōu.
掘港營,順治三年,設守備以下各官,唬船三艘。
kāng xī èr shí sān nián, yǐ jīng kǒu jiāng jūn biāo xià shā chuán èr shí èr sōu, hǔ chuán shí bā sōu, lì láng shān zhèn biāo, wèi hǎi kǒu xún fáng shuǐ shī. èr shí bā nián, yǐ zhàn chuán sì sōu, réng bō guī jīng kǒu. sì shí bā nián, gǎi wèi zhōng zuǒ yòu sān yíng. zhōng yíng gǎn zēng chuán sān sōu, shā chuán èr sōu. zuǒ yíng gǎn zēng chuán sān sōu, shā chuán sān sōu. yòu yíng gǎn zēng chuán sì sōu, shā chuán èr sōu, hǔ chuán sì sōu. yōng zhèng shí nián, shí cún dà xiǎo shuǐ shī chuán èr shí èr sōu. shí sān nián, yòu yíng zēng xiǎo shào shā chuán yī sōu. tóng zhì wǔ nián, zēng shè suī tōng suī hǎi èr yíng, lì zhǎng jiāng shuǐ shī tí dū.
康熙二十三年,以京口將軍標下沙船二十二艘,唬船十八艘,隸狼山鎮標,為海口巡防水師。二十八年,以戰船四艘,仍撥歸京口。四十八年,改為中、左、右三營。中營趕繒船三艘,沙船二艘。左營趕繒船三艘,沙船三艘。右營趕繒船四艘,沙船二艘,唬船四艘。雍正十年,實存大小水師船二十二艘。十三年,右營增小哨沙船一艘。同治五年,增設綏通、綏海二營,隸長江水師提督。
jiāng nán fú shān zhèn biāo, dào guāng èr shí sān nián, shè zǒng bīng yǐ xià gè guān, fēn zhōng zuǒ yòu sān yíng, yǐ jiù yǒu zhī fú shān yíng shuǐ shī wèi fú zhōng yíng, sū sōng qí bīng yíng shuǐ shī wèi fú zuǒ yíng, yáng shè shuǐ shī wèi fú yòu yíng. zhōng yíng jiù shè xún chuán shí wǔ sōu, rì jiǔ xiǔ huài wú cún, yǐ shā chuán sì sōu zēng huàn kuò tóu shān bǎn chuán wǔ sōu, zuǒ yíng shè dà xiǎo shān bǎn chuán bā sōu, yòu yíng shè dà xiǎo shān bǎn chuán wǔ sōu. tóng zhì jiǔ nián, gǎi dìng yíng zhì, yǐ zhōng yíng bìng rù zuǒ yòu yíng, yǐ zuǒ yíng yuán xiá zhī hǎi mén tīng shǔ xī bàn yáng shā děng xùn, lì tōng zhōu yíng, yǐ zuǒ yíng fēn zhōng zuǒ yòu sān shào, fēn jià xún chuán shí èr sōu, chū xún yáng miàn, yǐ yòu yíng zhù fáng lù lù gè xùn.
江南福山鎮標,道光二十三年,設總兵以下各官,分中、左、右三營,以舊有之福山營水師為福中營,蘇松奇兵營水師為福左營,楊厙水師為福右營。中營舊設巡船十五艘,日久朽壞無存,以沙船四艘增換闊頭舢板船五艘,左營設大小舢板船八艘,右營設大小舢板船五艘。同治九年,改定營制,以中營併入左右營,以左營原轄之海門廳屬西半洋沙等汛,隸通州營,以左營分中左右三哨,分駕巡船十二艘,出巡洋面,以右營駐防陸路各汛。
tài hú shuǐ shī, shǐ yú yōng zhèng jiān. tài hú lián kuà sū zhōu cháng zhōu hú zhōu zhī jìng, wèi quán wú jù jìn. hú zhōng fēng làng yǔ jiāng hǎi yì, gù xún hú shuǐ shī, chuán zhì yì shū. qí wèi suǒ xún sī zé yǐ xún chuán, shuǐ shī zé yǐ shào chuán. yōng zhèng èr nián, shè tài hú yíng yóu jī qiān zǒng bǎ zǒng gè yī rén. wǔ nián, yǐ dà qián xùn kǒu wèi zhè jiāng shěng bīn hú yào dào, zēng shǒu bèi qiān zǒng gè yī rén, bǎ zǒng sān rén, zhàn shǒu shuǐ bīng yuán é qiān rén, lì nián cái bìng, shí cún shuǐ zhàn bīng yī bǎi bā shí liù rén, shǒu bīng sì bǎi qī shí èr rén, fēn fáng gè chù: lù tóu xùn bīng yī bǎi bā shí wǔ rén, shā kuài chuán wǔ sōu xī shān xùn bīng liù shí jiǔ rén, shā kuài chuán èr sōu zhè jiāng wū chéng xùn bīng yī bǎi jiǔ shí qī rén, shā kuài chuán jiǔ sōu wǔ pǔ xùn bīng liù shí jiǔ rén, kuài xún chuán jiǔ sōu nán pǔ xùn bīng yī bǎi qī rén, kuài xún chuán jiǔ sōu. qī nián, yǐ shā chuán liù sōu wèi hú zhōng dà xùn xún fáng, qí yú gǎi xiǎo hào xún chuán èr shí sōu, xún jī zhī hé xiǎo gǎng. jiǔ nián, fēn shuǐ shī wèi zuǒ yòu èr yíng, zuǒ yíng shǒu bèi zhù jiǎn cūn, liè xùn fán liù, dāng zhèn zé xiàn jiè. qiān zǒng yī rén, zhù nián yú kǒu, liè xùn shí yǒu èr, dāng wú xiàn wú jiāng zhèn zé jiè. bǎ zǒng èr rén: yī zhù dōng shān, liè xùn fán bā, dāng wú xiàn jiè yī zhù wú jiāng, liè xùn fán bā, dāng wú jiāng zhèn zé jiè. yòu yíng shǒu bèi zhù zhōu tiě qiáo, liè xùn fán liù, dāng yí xìng yáng hú jiè. qiān zǒng yī rén, zhù mǎ shān, liè xùn shí yǒu sì, dāng cháng zhōu wú xī yáng hú jiè. bǎ zǒng èr rén: yī zhù yuán shān, liè xùn fán qī, dāng wú xiàn jiè yī zhù fèng chuān, liè xùn fán qī, dāng yí xìng jīng xī jiè. qián lóng jiān, shè fù jiāng yǐ xià gè guān, shuǐ shī zhàn chuán, fán bā hǔ chuán shí liù sōu, shā chuán sān sōu, dà kuài chuán qī sōu, xiǎo kuài chuán sān shí èr sōu. zhì dào guāng jiān, cún bā hǔ chuán shí liù sōu, shā chuán èr sōu, dà kuài chuán liù sōu, xiǎo kuài chuán èr shí sōu, jiǎng chuán shí sōu. dài xián fēng nián yuè fěi luàn hòu, yíng wǔ chuán xiè quán shī. tóng zhì jiān, chóng zhěng shuǐ shī, jǐn yì jiù zhì, fǎng zhǎng jiāng yíng zhì, shè tài hú xié biāo èr yíng, shān bǎn zhàn chuán sān shí liù sōu. cǐ jiāng nán shuǐ shī zhī zhì yě.
太湖水師,始於雍正間。太湖連跨蘇州、常州、湖州之境,為全吳巨浸。湖中風浪與江海異,故巡湖水師,船制亦殊。其衛所巡司則以巡船,水師則以哨船。雍正二年,設太湖營游擊、千總、把總各一人。五年,以大錢汛口為浙江省瀕湖要道,增守備、千總各一人,把總三人,戰守水兵原額千人,歷年裁併,實存水戰兵一百八十六人,守兵四百七十二人,分防各處:甪頭汛兵一百八十五人,沙快船五艘;西山汛兵六十九人,沙快船二艘;浙江烏程汛兵一百九十七人,沙快船九艘;伍浦汛兵六十九人,快巡船九艘;南浦汛兵一百七人,快巡船九艘。七年,以沙船六艘為湖中大汛巡防,其餘改小號巡船二十艘,巡緝支河小港。九年,分水師為左右二營,左營守備駐簡村,列汛凡六,當震澤縣界。千總一人,駐鯰魚口,列汛十有二,當吳縣、吳江、震澤界。把總二人:一駐東山,列汛凡八,當吳縣界;一駐吳江,列汛凡八,當吳江、震澤界。右營守備駐周鐵橋,列汛凡六,當宜興、陽湖界。千總一人,駐馬山,列汛十有四,當常州、無錫、陽湖界。把總二人:一駐黿山,列汛凡七,當吳縣界;一駐鳳川,列汛凡七,當宜興、荊溪界。乾隆間,設副將以下各官,水師戰船,凡巴唬船十六艘,沙船三艘,大快船七艘,小快船三十二艘。至道光間,存巴唬船十六艘,沙船二艘,大快船六艘,小快船二十艘,槳船十艘。迨咸豐年粵匪亂後,營伍船械全失。同治間,重整水師,盡易舊制,仿長江營制,設太湖協標二營,舢板戰船三十六艘。此江南水師之制也。
qí zhǎng jiāng shuǐ shī zhī zài jiāng nán shěng zhě, wèi guā zhōu zhèn biāo, xiá guā zhōu yíng mèng hú yíng sān jiāng yíng jiāng yīn yíng, zhàn chuán bīng é, yǔ gè shěng zhǎng jiāng shuǐ shī tóng.
其長江水師之在江南省者,為瓜洲鎮標,轄瓜洲營、孟湖營、三江營、江陰營,戰船兵額,與各省長江水師同。
hé dào zǒng dū biāo yíng fán èr shí yíng, yōng zhèng qī nián, yǐ cáo biāo yòu yíng gǎi lì hé biāo shè, xún chuán jiǔ sōu. shān qīng lǐ hé shàng yíng, kāng xī shí qī nián shè, chuán liù shí bā sōu. lǐ hé xià yíng, yōng zhèng liù nián, yóu lǐ hé yíng fēn shè, chuán shí sān sōu. wài hé shàng yíng, chuán yī bǎi shí sì sōu. shān ān hǎi fáng hé yíng, yōng zhèng qī nián, yóu wài hé yíng fēn shè, chuán wǔ shí sì sōu. gāo yàn shàng yíng, kāng xī sān shí bā nián, yóu xū yí yíng fēn shè, chuán sān shí sì sōu. shān xū xià yíng, yōng zhèng qī nián, yóu gāo yàn yíng fēn shè, chuán shí qī sōu. táo yuán ān qīng yíng, kāng xī sān shí bā nián shè, chuán èr shí sān sōu. yáng hé shàng yíng, kāng xī shí qī nián shè, chuán bā shí èr sōu. yáng hé xià yíng, yōng zhèng qī nián shè, chuán shí sì sōu. xú hé nán běi yíng, yōng zhèng liù nián shè, chuán sān shí sōu. pī suī hé yíng, shùn zhì chū nián shè, chuán qī shí wǔ sōu. sù hóng nán běi yíng, shùn zhì chū nián shè, chuán bǎi sōu. táo yuán nán běi yíng, shùn zhì chū nián shè, chuán liù shí bā sōu. sù qiān yùn hé yíng, yōng zhèng liù nián shè, chuán shí jiǔ sōu. fán hé fáng gè yíng, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān, dà xiǎo gè chuán, fēn jùn chuán liǔ chuán èr lèi, xiū fáng hé gōng, yǐ yíng zhì bù lēi zhī.
河道總督標營凡二十營,雍正七年,以漕標右營改隸河標設,巡船九艘。山清里河上營,康熙十七年設,船六十八艘。里河下營,雍正六年,由里河營分設,船十三艘。外河上營,船一百十四艘。山安海防河營,雍正七年,由外河營分設,船五十四艘。高堰上營,康熙三十八年,由盱眙營分設,船三十四艘。山盱下營,雍正七年,由高堰營分設,船十七艘。桃源安清營,康熙三十八年設,船二十三艘。揚河上營,康熙十七年設,船八十二艘。揚河下營,雍正七年設,船十四艘。徐河南北營,雍正六年設,船三十艘。邳睢河營,順治初年設,船七十五艘。宿虹南北營,順治初年設,船百艘。桃源南北營,順治初年設,船六十八艘。宿遷運河營,雍正六年設,船十九艘。凡河防各營,設守備以下各官,大小各船,分浚船、柳船二類,修防河工,以營制部勒之。
cáo yùn zǒng dū shuǐ shī biāo yíng, fēn zhōng yíng zuǒ yíng yòu yíng chéng shǒu sì yíng, yǐ zhōng zuǒ yòu sān yíng rèn hù cáo zhī zé, yǐ chéng shǒu sì yíng rèn dì fāng zhī zé, zhù shān yáng jìng jí cáo yùn suǒ jīng zhī dì. qí yùn wǎn cáo liáng, zé yǐ wèi zú rèn zhī.
漕運總督水師標營,分中營、左營、右營、城守四營,以中、左、右三營任護漕之責,以城守四營任地方之責,駐山陽境及漕運所經之地。其運輓漕糧,則以衛卒任之。
zhè jiāng shuǐ shī, háng zhōu xié qián táng shuǐ shī yíng, shùn zhì chū nián, shè shǒu bèi gè guān, bīng yī bǎi shí wǔ rén, biē zi mén xùn bīng qī shí jiǔ rén, xīn chéng xùn bīng sān shí yī rén, táng qī xùn bīng jiǔ shí sān rén, qián jiāng xùn bīng qī shí qī rén, fù yáng xùn bīng yī bǎi wǔ shí rén, fáng shǒu hé zhuāng shān hǔ chuán sì sōu, yùn hé nèi hé kuài hǔ chuán shí yī sōu, qián táng jiāng dù mǎ chuán liù sōu.
浙江水師,杭州協錢塘水師營,順治初年,設守備各官,兵一百十五人,鱉子門汛兵七十九人,新城汛兵三十一人,塘棲汛兵九十三人,錢江汛兵七十七人,富陽汛兵一百五十人,防守河莊山唬船四艘,運河內河快唬船十一艘,錢塘江渡馬船六艘。
zhà pǔ shuǐ shī yíng, yōng zhèng èr nián, yǐ dìng hǎi zhèn yòu yíng gǎi guī zhà pǔ, shè cān jiāng gè guān, shuǐ zhàn bīng èr bǎi sì shí rén, shǒu bīng èr bǎi qī shí liù rén, zhàn chuán shí sōu, nèi yáng cén gǎng xiá yáng miàn xùn sān shí sān, nèi yáng lì gǎng xiá yáng miàn xùn shí wǔ, nèi yáng dài shān xiá yáng miàn xùn shí jiǔ.
乍浦水師營,雍正二年,以定海鎮右營改歸乍浦,設參將各官,水戰兵二百四十人,守兵二百七十六人,戰船十艘,內洋岑港轄洋面汛三十三,內洋瀝港轄洋面汛十五,內洋岱山轄洋面汛十九。
jiā xìng xié yíng, shè fù jiāng gè guān, zhù fáng fǔ chéng, bīng sì bǎi sān shí èr rén, kuài hǔ chuán wǔ sōu. hǎi yán xùn bīng yī bǎi qī shí wǔ rén, kuài hǔ chuán sān sōu. zhà pǔ xùn bīng èr bǎi shí sān rén, kuài hǔ chuán èr sōu. gǎn pǔ xùn bīng bǎi rén, kuài hǔ chuán yī sōu. shí mén xùn bīng yī bǎi shí rén, kuài hǔ chuán sì sōu. tóng xiāng xùn bīng qī shí liù rén, kuài hǔ chuán èr sōu. pú yuàn xùn bīng liù shí yī rén, kuài hǔ chuán sān sōu. xīn chéng xùn bīng sì shí rén, kuài hǔ chuán yī sōu. píng hú xùn bīng jiǔ shí jiǔ rén, kuài hǔ chuán sān sōu. jiā shàn xùn bīng qī shí rén, kuài hǔ chuán èr sōu. jiā xìng xùn bīng liù shí jiǔ rén, kuài hǔ chuán èr sōu. wáng jiāng jīng xùn bīng wǔ shí liù rén, kuài hǔ chuán èr sōu. yōng zhèng shí nián, cái chè kuài hǔ chuán èr shí sōu, gǎi zào dà hào xún chuán èr shí sōu, xiǎo hào xún chuán èr shí sōu, fēn pèi gè xùn.
嘉興協營,設副將各官,駐防府城,兵四百三十二人,快唬船五艘。海鹽汛兵一百七十五人,快唬船三艘。乍浦汛兵二百十三人,快唬船二艘。澉浦汛兵百人,快唬船一艘。石門汛兵一百十人,快唬船四艘。桐鄉汛兵七十六人,快唬船二艘。濮院汛兵六十一人,快唬船三艘。新城汛兵四十人,快唬船一艘。平湖汛兵九十九人,快唬船三艘。嘉善汛兵七十人,快唬船二艘。嘉興汛兵六十九人,快唬船二艘。王江涇汛兵五十六人,快唬船二艘。雍正十年,裁撤快唬船二十艘,改造大號巡船二十艘,小號巡船二十艘,分配各汛。
hú zhōu xié yíng, shè fù jiāng gè guān, zhù fáng fǔ chéng, bīng sì bǎi qī shí liù rén, kuài xún chuán shí sān sōu. zuǒ yíng fēn fáng shuāng lín xùn bīng wǔ shí rén, kuài xún chuán sān sōu, dé qīng xùn bīng sān shí sì rén, kuài xún chuán sì sōu, xīn shì xùn bīng sì shí èr rén, kuài xún chuán sì sōu, hán shān xùn bīng sì shí èr rén, kuài xún chuán sì sōu, líng hú xùn bīng sān shí jiǔ rén, kuài xún chuán wǔ sōu. yòu yíng fēn fáng sì ān xùn bīng wǔ shí rén, kuài xún chuán sān sōu. zhǎng xìng xùn bīng sì shí sì rén, kuài xún chuán èr sōu. wǔ kāng xùn bīng èr shí rén, kuài xún chuán yī sōu. mǎ yào xùn bīng èr shí rén, kuài xún chuán yī sōu. wū zhèn xùn bīng èr shí sì rén, kuài xún chuán yī sōu. nán xún xùn bīng wǔ shí bā rén, kuài xún chuán liù sōu. jīng shān xùn bīng shí liù rén, kuài xún chuán yī sōu. méi xī xùn bīng bā shí rén, kuài xún chuán èr sōu.
湖州協營,設副將各官,駐防府城,兵四百七十六人,快巡船十三艘。左營分防雙林汛兵五十人,快巡船三艘,德清汛兵三十四人,快巡船四艘,新市汛兵四十二人,快巡船四艘,含山汛兵四十二人,快巡船四艘,菱湖汛兵三十九人,快巡船五艘。右營分防泗安汛兵五十人,快巡船三艘。長興汛兵四十四人,快巡船二艘。武康汛兵二十人,快巡船一艘。馬要汛兵二十人,快巡船一艘。烏鎮汛兵二十四人,快巡船一艘。南潯汛兵五十八人,快巡船六艘。菁山汛兵十六人,快巡船一艘。梅溪汛兵八十人,快巡船二艘。
shào xìng xié yíng, shè fù jiāng gè guān, shuǐ shī yī qiān bā bǎi qī shí èr rén, yòng wèi suǒ zhī zhì, shè lín hǎi guān hǎi èr wèi, lì hǎi sān jiāng èr suǒ. yōng zhèng shí nián, shè zhōu jiā lù shuǐ shī xùn, zhì shào zì yī èr hào xún chuán èr sōu.
紹興協營,設副將各官,水師一千八百七十二人,用衛所之制,設臨海、觀海二衛,瀝海、三江二所。雍正十年,設周家路水師汛,置紹字一、二號巡船二艘。
níng bō fǔ, shùn zhì sān nián, shè shuǐ shī yíng cān jiāng èr rén, fēn zuǒ yòu èr yíng, shuǐ zhàn bīng sì bǎi rén, shǒu bīng sì bǎi rén. shí sì nián, shè níng tái wēn shuǐ shī zǒng bīng guān jí yǐ xià gè guān. kāng xī jiǔ nián, shè shuǐ shī tí dū jí zuǒ yòu èr lù zǒng bīng guān, qī nián bà zhī. shè zǒng bīng guān yī rén, xiá zhōng zuǒ yòu shuǐ shī sān yíng, bīng sān qiān rén. chūn qiū èr xùn, lǜ zhàn chuán chū yáng xún jī. qí zhàn chuán zhī shù, suí shí zēng gǎi. shùn zhì sān nián, shuǐ shī zuǒ yòu èr yíng, dà xiǎo zhàn chuán wǔ shí èr sōu. jiǔ nián, dìng hǎi zhèn zuǒ yòu èr yíng, zhàn chuán sì shí jiǔ sōu. shí sì nián, shuǐ shī zuǒ yòu qián hòu sì yíng, zhàn chuán èr bǎi èr sōu. kāng xī yuán nián, shuǐ shī qián zuǒ yòu sān yíng, zhàn chuán yī bǎi qī shí sān sōu. jiǔ nián, dìng hǎi zhèn zhōng zuǒ yòu sān yíng, zhàn chuán bā shí sōu, zēng shè shào chuán èr shí sōu. lì nián cái tài, dìng wèi shuǐ jū chuán shí èr sōu, lí zēng chuán qī hào shuǐ sōu zhōng jū chuán yī sōu, zhōng hào lí zēng chuán wǔ sōu, shā chuán qī sōu, shuāng péng jū chuán shí sān sōu, hǔ chuán èr sōu, shào chuán èr shí sōu. xiàng shān chéng shǒu yíng, shè fù jiāng gè guān, shào chuán sì sōu, hǎi kǒu xùn bīng yī bǎi wǔ shí rén, shào chuán shí sōu. yōng zhèng sì nián, cái cún sì sōu. chāng shí yíng, shè dū sī děng guān, xùn bīng wǔ bǎi liù shí wǔ rén, zhàn chuán liù sōu. zhèn hǎi yíng, yuán shè dìng hǎi shuǐ shī zuǒ yòu èr yíng. yōng zhèng èr nián, gǎi shè zhèn hǎi yíng cān jiāng gè guān, xùn bīng èr bǎi sān shí wǔ rén, shào chuán bā sōu.
寧波府,順治三年,設水師營參將二人,分左右二營,水戰兵四百人,守兵四百人。十四年,設寧台溫水師總兵官及以下各官。康熙九年,設水師提督及左右二路總兵官,七年罷之。設總兵官一人,轄中左右水師三營,兵三千人。春秋二汛,率戰船出洋巡緝。其戰船之數,隨時增改。順治三年,水師左右二營,大小戰船五十二艘。九年,定海鎮左右二營,戰船四十九艘。十四年,水師左右前後四營,戰船二百二艘。康熙元年,水師前左右三營,戰船一百七十三艘。九年,定海鎮中左右三營,戰船八十艘,增設哨船二十艘。歷年裁汰,定為水艍船十二艘,犁繒船七號水艘中艍船一艘,中號犁繒船五艘,沙船七艘,雙篷艍船十三艘,唬船二艘,哨船二十艘。象山城守營,設副將各官,哨船四艘,海口汛兵一百五十人,哨船十艘。雍正四年,裁存四艘。昌石營,設都司等官,汛兵五百六十五人,戰船六艘。鎮海營,原設定海水師左右二營。雍正二年,改設鎮海營參將各官,汛兵二百三十五人,哨船八艘。
tái zhōu fǔ, shùn zhì shí sì nián, shè níng tái zǒng zhèn. shí wǔ nián, gǎi shuǐ shī tí dū. xún gǎi zǒng bīng. shè huáng yán zhèn biāo sān yíng, shuǐ shī èr qiān qī bǎi qī shí wǔ rén, zhàn shào chuán èr shí wǔ sōu. hǎi mén zhù yóu jī děng guān. qián suǒ zhù dū sī děng guān. yòu yíng fēn fáng hǎi yáng qī xùn: yù huán shān gàn jiāng jī qí shān biāo táo yǔ shí táng lóng wáng táng shā hù. zhōng yíng fēn fáng hǎi yáng liù xùn: láng jǐ shān huáng jiāo mén shēn mén sān shān lǎo shǔ yǔ chuān jiāo. zuǒ yíng fēn fáng hǎi yáng bā xùn: shèng táng mén mǐ shāi mén bái dài mén niú tóu mén jìng kòu mén gǒu tóu mén shān chá pán shān mí jiāng shān.
台州府,順治十四年,設寧台總鎮。十五年,改水師提督。尋改總兵。設黃岩鎮標三營,水師二千七百七十五人,戰哨船二十五艘。海門駐游擊等官。前所駐都司等官。右營分防海洋七汛:玉環山、干江、雞齊山、標桃嶼、石塘、龍王堂、沙護。中營分防海洋六汛:郎幾山、黃礁門、深門、三山、老鼠嶼、川礁。左營分防海洋八汛:聖堂門、米篩門、白岱門、牛頭門、靖寇門、狗頭門山、茶盤山、迷江山。
wēn zhōu fǔ, shùn zhì sān nián, shè fù jiāng gè guān. shí sān nián, gǎi zǒng bīng guān, shè zhèn biāo zhōng zuǒ yòu shuǐ shī sān yíng, zhàn shào chuán èr shí èr sōu. zhōng yíng shuǐ zhàn bīng liù shí wǔ rén, shǒu bīng yī bǎi wǔ shí èr rén, zhàn chuán jiǔ sōu, kuài shào chuán èr sōu, diào chuán sān sōu. fēn xún èr chù: yī zhuān fáng sān pán kǒu, shuǐ shī bǎi liù shí èr rén, zhàn chuán èr sōu yī zhuān fáng zhǎng shā hǎi yáng, shuǐ shī yī bǎi èr shí bā rén, shā zhàn chuán èr sōu. fēn fáng xùn dì fán qī: yuē ní ào huáng dà ào sān pán dà mén zhǎng shā lù xī shuāng pái. zuǒ yíng shuǐ zhàn bīng liù shí bā rén, shǒu bīng yī bǎi qī shí sān rén, zhàn chuán jiǔ sōu, kuài shào chuán èr sōu. fēn xún èr chù: yī zhuān fáng fèng shān xùn, yī zhuān fáng nán lóng hǎi yáng. fēn fáng xùn dì fán wǔ: yuē fèng huáng shān tóng pán shān nán lóng shān dà qú shān bái nǎo mén. yòu yíng xiá lù dì xùn bīng. ruì ān shuǐ shī yíng, shè fù jiāng gè guān, shuǐ zhàn bīng jiǔ shí bā rén, shǒu bīng yī bǎi sì shí sān rén, nèi yáng xún shào zhàn chuán sì sōu, wài yáng xún shào zhàn chuán wǔ sōu, kuài shào chuán sì sōu, diào chuán èr sōu. fēn xún èr chù: yī zhuān fáng běi guān yáng, shuǐ shī qī shí rén, zhàn chuán yī sōu yī zhuān fáng guān shān yáng, shuǐ shī wǔ shí rén, zhàn chuán yī sōu. fēn fáng xùn dì fán liù: yuē běi guān guān shān jīn xiāng ào pí pá shān nán lù shān sì dà yǔ. yù huán shuǐ shī yíng, shè cān jiāng děng guān, shuǐ zhàn bīng yī bǎi sì shí wǔ rén, shǒu bīng èr bǎi wǔ shí sì rén, bā jiǎng chuán sì sōu, zhàn chuán sì sōu, kuài shào chuán sì sōu. zuǒ yíng xiá lù dì xùn bīng. yòu yíng shuǐ shī yī bǎi bā shí sì rén, zhàn chuán sì sōu. fēn xún èr chù: yī zhuān fáng kǎn mén, shuǐ shī liù shí wǔ rén, zhàn chuán yī sōu yī zhuān fáng zhǎng yǔ, shuǐ shī sān shí sì rén, zhàn chuán yī sōu. nèi yáng fán sān xùn: yuē wū yáng liáng wān huáng mén. wài yáng yī xùn, yuē shā tóu. zuǒ yòu yíng lǜ shuǐ shī yī bǎi bā shí sì rén, zhàn chuán yī sōu, lún xún yáng miàn. yòu jiāng kǒu shuǐ shī yī bǎi bā shí sì rén, zhàn chuán sì sōu.
溫州府,順治三年,設副將各官。十三年,改總兵官,設鎮標中左右水師三營,戰哨船二十二艘。中營水戰兵六十五人,守兵一百五十二人,戰船九艘,快哨船二艘,釣船三艘。分巡二處:一專防三盤口,水師百六十二人,戰船二艘;一專防長沙海洋,水師一百二十八人,沙戰船二艘。分防汛地凡七:曰霓岙、黃大岙、三盤、大門、長沙、鹿西、雙排。左營水戰兵六十八人,守兵一百七十三人,戰船九艘,快哨船二艘。分巡二處:一專防鳳山汛,一專防南龍海洋。分防汛地凡五:曰鳳皇山、銅盤山、南龍山、大瞿山、白腦門。右營轄陸地汛兵。瑞安水師營,設副將各官,水戰兵九十八人,守兵一百四十三人,內洋巡哨戰船四艘,外洋巡哨戰船五艘,快哨船四艘,釣船二艘。分巡二處:一專防北關洋,水師七十人,戰船一艘;一專防官山洋,水師五十人,戰船一艘。分防汛地凡六:曰北關、官山、金鄉岙、琵琶山、南鹿山、四大嶼。玉環水師營,設參將等官,水戰兵一百四十五人,守兵二百五十四人,八槳船四艘,戰船四艘,快哨船四艘。左營轄陸地汛兵。右營水師一百八十四人,戰船四艘。分巡二處:一專防坎門,水師六十五人,戰船一艘;一專防長嶼,水師三十四人,戰船一艘。內洋凡三汛:曰烏洋、梁灣、黃門。外洋一汛,曰沙頭。左右營率水師一百八十四人,戰船一艘,輪巡洋面。又江口水師一百八十四人,戰船四艘。
yōng zhèng èr nián, é dìng sì zhǒng zhàn chuán: yuē shuǐ jū chuán, yuē gǎn zēng chuán, yuē shuāng péng chuán, yuē kuài shào chuán. qí liù jiǎng chuán bā jiǎng chuán, yōng zhèng qī nián hòu suǒ zēng shè yě.
雍正二年,額定四種戰船:曰水艍船,曰趕繒船,曰雙篷船,曰快哨船。其六槳船、八槳船,雍正七年後所增設也。
fú jiàn shuǐ shī, shùn zhì shí sān nián, shǐ shè fú jiàn shuǐ shī sān qiān rén, hǔ chuán shào chuán gǎn zēng chuán shuāng péng chuán bǎi yú sōu. kāng xī èr shí sì nián, cái chè shuāng péng chuán bā shí sōu, yǐ èr shí sōu fēn fáng tái wān jí péng hú dǎo. yōng zhèng sān nián, yú fú zhōu zhāng zhōu tái wān sān chù gè shè chuán chǎng, zhì zào wài hǎi nèi hé dà xiǎo zhàn chuán. qī nián, shè quán zhōu chuán chǎng, xiū zào gè tí zhèn xié biāo shuǐ shī zhàn chuán. fú zhōu chuán chǎng chéng xiū sì shí liù sōu. quán zhōu chuán chǎng chéng xiū sì shí bā sōu. zhāng zhōu chuán chǎng chéng xiū wǔ shí èr sōu. tái wān chuán chǎng chéng xiū jiǔ shí liù sōu. qián lóng shí liù nián, lìng sān jiāng kǒu zhàn chuán àn jì tán xǐ. sān shí sān nián, cái chè shào chuán wǔ shí sōu. jiā qìng sì nián, lìng zhàn chuán xī gǎi tóng ān chuán shì. wǔ nián, cái chè nèi dì é shè zhàn chuán sān shí sōu, zēng zào mǐ tǐng chuán sān shí sōu, biān wèi shèng zì hào. qī nián, yǐ fú níng fǔ lù lù zhèn biāo zuǒ yíng gǎi wèi shuǐ shī zuǒ yíng, zhù sān shā hǎi kǒu, biān xīn zì hào zhàn chuán shí èr sōu. shí nián, zēng tái wān shuǐ shī tóng ān suō chuán sān shí sōu, biān wèi shàn zì hào, fēn shè tái wān xié biāo zhōng zuǒ yòu sān yíng. shí yī nián, zēng mǐ tǐng bā sōu, biān wèi jié zì hào, yòu zēng dà héng yáng suō chuán èr shí sōu, fēn biān wèi jí zì hào shí sōu, chéng zì hào shí sōu, fēn fáng nèi dì. shí sān nián, cái chè zhōng hào xiǎo hào suō chuán shí qī sōu. shí sì nián, zēng jí zì hào chéng zì hào dà tóng ān suō chuán èr shí sōu, jié zì hào mǐ tǐng bā sōu. shí wǔ nián, cái chè tái wān gǎng kǒu shàn zì hào chuán èr shí yī sōu, yú lù ěr mén zēng shǒu gǎng shī chuán shí liù sōu, biān wèi zhī zì hào, zēng bā jiǎng kuài chuán shí liù sōu, biān wèi fāng zì hào. shí liù nián, cái chè gè yíng zhōng hào xiǎo hào suō chuán sān shí qī sōu. dào guāng èr nián, cái chè jié zì hào mǐ tǐng shèng zì hào mǐ tǐng gòng shí wǔ sōu, yú gǎi wèi yī èr sān hào tóng ān suō chuán zhī shì. qī nián, cái chè tái wān shuǐ shī yíng zhī zì hào fāng zì hào chuán gòng sān shí èr sōu, shàn zì hào chuán jiǔ sōu, bié zào bái dǐ jū chuán sān shí èr sōu, biān wèi shùn zì hào shí liù sōu, jì zì hào shí liù sōu, fēn bō tái wān xié biāo zhōng zuǒ yòu sān yíng, péng hú xié biāo měng xiá yíng.
福建水師,順治十三年,始設福建水師三千人,唬船、哨船、趕繒船、雙篷船百餘艘。康熙二十四年,裁撤雙篷船八十艘,以二十艘分防台灣及澎湖島。雍正三年,於福州、漳州、台灣三處各設船廠,製造外海內河大小戰船。七年,設泉州船廠,修造各提、鎮、協標水師戰船。福州船廠承修四十六艘。泉州船廠承修四十八艘。漳州船廠承修五十二艘。台灣船廠承修九十六艘。乾隆十六年,令三江口戰船按季燂洗。三十三年,裁撤哨船五十艘。嘉慶四年,令戰船悉改同安船式。五年,裁撤內地額設戰船三十艘,增造米艇船三十艘,編為勝字號。七年,以福寧府陸路鎮標左營改為水師左營,駐三沙海口,編新字號戰船十二艘。十年,增台灣水師同安梭船三十艘,編為善字號,分設台灣協標中左右三營。十一年,增米艇八艘,編為捷字號,又增大橫洋梭船二十艘,分編為集字號十艘,成字號十艘,分防內地。十三年,裁撤中號、小號梭船十七艘。十四年,增集字號、成字號大同安梭船二十艘,捷字號米艇八艘。十五年,裁撤台灣港口善字號船二十一艘,於鹿耳門增守港師船十六艘,編為知字號,增八槳快船十六艘,編為方字號。十六年,裁撤各營中號、小號梭船三十七艘。道光二年,裁撤捷字號米艇、勝字號米艇共十五艘,餘改為一、二、三號同安梭船之式。七年,裁撤台灣水師營知字號、方字號船共三十二艘,善字號船九艘,別造白底艍船三十二艘,編為順字號十六艘,濟字號十六艘,分撥台灣協標中左右三營,澎湖協標艋舺營。
qí wài hǎi zhàn chuán míng hào fán shí lèi: yuē gǎn zēng chuán, yuē shuāng péng jū chuán, yuē shuāng péng chuán, yuē píng dǐ shào chuán, yuē yuán dǐ shuāng péng chuán, yuē bái bàng chuán, yuē shào chuán, yuē píng dǐ chuán, yuē shuāng péng shào chuán, yuē píng dǐ chuán. nèi hé zhàn chuán míng hào fán jiǔ lèi: yuē bā jiǎng chuán, yuē liù jiǎng píng dǐ xiǎo xún chuán, yuē huā jià zuò chuán, yuē bā jiǎng shào chuán, yuē xiǎo bā jiǎng chuán, yuē zhōng bā jiǎng chuán, yuē dà bā jiǎng chuán, yuē huā guān zuò chuán, yuē shào jū chuán. gè chuán shuǐ shī duō guǎ zhī shù, yǐ chuán zhī dà xiǎo wèi héng.
其外海戰船名號凡十類:曰趕繒船,曰雙篷艍船,曰雙篷船,曰平底哨船,曰圓底雙篷船,曰白艕船,曰哨船,曰平底船,曰雙篷哨船,曰平底船。內河戰船名號凡九類:曰八槳船,曰六槳平底小巡船,曰花駕座船,曰八槳哨船,曰小八槳船,曰中八槳船,曰大八槳船,曰花官座船,曰哨艍船。各船水師多寡之數,以船之大小為衡。
tí dū biāo fēn zhōng zuǒ yòu qián hòu wǔ yíng, zhōng yíng zhàn chuán jiǔ sōu, zuǒ yíng bā sōu, yòu yíng bā sōu, qián yíng shí sōu, hòu yíng shí sōu. zǒng dū biāo shuǐ shī zuǒ yíng zhàn chuán èr sōu. jīn mén xié biāo hòu gǎi zhèn biāo, zuǒ yíng zhàn chuán jiǔ sōu, yòu yíng jiǔ sōu, gǎi zhèn biāo hòu, zēng zhàn chuán èr sōu. hǎi tán xié biāo hòu gǎi zhèn biāo, zuǒ yíng zhàn chuán shí sōu, yòu yíng bā sōu. mǐn ān xié biāo zuǒ yíng zhàn chuán qī sōu, yòu yíng qī sōu. fú níng zhèn biāo zuǒ yíng zhàn chuán shí sōu. fēng huǒ yíng zhàn chuán shí yī sōu. nán ào zhèn biāo zhàn chuán shí sōu. tóng shān yíng zhàn chuán shí yī sōu. tái wān xié biāo zhōng yíng zhàn chuán shí jiǔ sōu, zuǒ yíng shí sì sōu, yòu yíng shí liù sōu. péng hú xié biāo zuǒ yíng zhàn shí qī sōu, yòu yíng shí liù sōu, měng xiá yíng shí sì sōu.
提督標分中、左、右、前、後五營,中營戰船九艘,左營八艘,右營八艘,前營十艘,後營十艘。總督標水師左營戰船二艘。金門協標後改鎮標,左營戰船九艘,右營九艘,改鎮標後,增戰船二艘。海壇協標後改鎮標,左營戰船十艘,右營八艘。閩安協標左營戰船七艘,右營七艘。福寧鎮標左營戰船十艘。烽火營戰船十一艘。南澳鎮標戰船十艘。銅山營戰船十一艘。台灣協標中營戰船十九艘,左營十四艘,右營十六艘。澎湖協標左營戰十七艘,右營十六艘,艋舺營十四艘。
guǎng dōng shuǐ shī, zì shùn zhì jiǔ nián shè guān biàn qiān rén, sì shè zǒng dū biāo shuǐ shī, zhù zhào qìng fǔ, fēn wèi zhōng zuǒ yòu qián hòu wǔ yíng. zhōng yíng èr lǔ jiǎng chuán yī sōu, jí tiào chuán yī sōu. zuǒ yíng jiǎng chuán èr sōu, jí tiào chuán yī sōu, shān bǎn chuán sān sōu. yòu yíng jiǎng chuán èr sōu, jí tiào chuán èr sōu. qián yíng jí tiào chuán èr sōu, shān bǎn chuán sì sōu. hòu yíng jiǎng chuán yī sōu, jí tiào chuán yī sōu, shān bǎn chuán sān sōu. shuǐ shī yíng èr lǔ jiǎng chuán shí sì sōu, sì lǔ jiǎng chuán liù sōu, jí tiào chuán liù sōu. sì huì yíng sì zì hào jiǎng chuán sān sōu. xīn huì yíng jí tiào chuán yī sōu, jí tiào jiǎng chuán yī sōu, xiǎo shān bǎn chuán èr sōu. hòu gǎi zhào qìng chéng shǒu xié biāo, xiá zuǒ yòu yíng sì huì yíng nà fú yíng yǒng ān yíng. yǐ xīn huì yíng gǎi lì tí biāo shuǐ shī zhī shùn dé xié.
廣東水師,自順治九年設官弁千人,嗣設總督標水師,駐肇慶府,分為中、左、右、前、後五營。中營二櫓槳船一艘,急跳船一艘。左營槳船二艘,急跳船一艘,舢板船三艘。右營槳船二艘,急跳船二艘。前營急跳船二艘,舢板船四艘。後營槳船一艘,急跳船一艘,舢板船三艘。水師營二櫓槳船十四艘,四櫓槳船六艘,急跳船六艘。四會營四字號槳船三艘。新會營急跳船一艘,急跳槳船一艘,小舢板船二艘。後改肇慶城守協標,轄左右營、四會營、那扶營、永安營。以新會營改隸提標水師之順德協。
xún fǔ biāo xiá shuǐ shī zuǒ yòu yíng guǎng zhōu xié zuǒ yòu yíng sān shuǐ yíng qián shān yíng shùn dé xié zuǒ yòu yíng xīn huì zuǒ yòu yíng zēng chéng zuǒ yòu yíng dà péng yíng yǒng jìng yíng. guāng xù èr shí jiǔ nián, cái guǎng dōng xún fǔ, yǐ gè yíng fēn lì tí dū biāo jí guǎng zhōu chéng shǒu xié.
巡撫標轄水師左右營、廣州協左右營、三水營、前山營、順德協左右營、新會左右營、增城左右營、大鵬營、永靖營。光緒二十九年,裁廣東巡撫,以各營分隸提督標及廣州城守協。
shuǐ shī tí dū biāo, kāng xī yuán nián shè, zhù huì zhōu fǔ, xiá sì yíng. jiā qìng hòu yí zhù hǔ mén, fēn zhōng zuǒ yòu qián hòu wǔ yíng, xiāng shān xié zuǒ yòu yíng, shùn dé xié zuǒ yòu yíng, xīn huì zuǒ yòu yíng, dà péng zuǒ yòu yíng, chì xī xié zuǒ yòu yíng, qīng yuǎn yòu yíng, guǎng hǎi zhài yíng, yǒng jìng yíng. fán liù lǔ chuán shí yī sōu, bā lǔ chuán sì sōu, shí lǔ chuán èr sōu, shí èr lǔ chuán èr sōu, mǐ tǐng shí yī sōu, lāo zēng chuán liù sōu, kuài jiǎng chuán èr shí qī sōu, qiǎn shuǐ jiǎng chuán shí èr sōu, xún chuán shí sì sōu, èr lǔ chuán liù sōu, sì lǔ chuán shí èr sōu, jū chuán sì sōu. sì hòu cái guǎng hǎi zhài yíng, yǐ qīng yuǎn zuǒ yòu yíng lì sān jiāng kǒu xié biāo, yǐ yǒng jìng yíng gǎi lì fǔ biāo, yòu gǎi lì chéng shǒu xié biāo, zēng shè chì xī zuǒ yòu yíng.
水師提督標,康熙元年設,駐惠州府,轄四營。嘉慶後移駐虎門,分中、左、右、前、後五營,香山協左右營,順德協左右營,新會左右營,大鵬左右營,赤溪協左右營,清遠右營,廣海寨營,永靖營。凡六櫓船十一艘,八櫓船四艘,十櫓船二艘,十二櫓船二艘,米艇十一艘,撈繒船六艘,快槳船二十七艘,淺水槳船十二艘,巡船十四艘,二櫓船六艘,四櫓船十二艘,艍船四艘。嗣後裁廣海寨營,以清遠左右營隸三江口協標,以永靖營改隸撫標,又改隸城守協標,增設赤溪左右營。
nán ào shuǐ shī zhèn biāo, zuǒ yíng zhàn chuán shí sōu, shǔ fú jiàn shěng, yòu yíng gǎn zēng chuán jiǔ sōu, zǐ chuán liù sōu, bā jiǎng chuán èr sōu. chéng hǎi xié, zuǒ yíng jū chuán èr sōu, péng zǐ chuán èr sōu, wū chuán yī sōu, kuài jiǎng chuán sān sōu yòu yíng gǎn zēng chuán yī sōu, jū chuán èr sōu, zǐ chuán yī sōu, wū chuán yī sōu, kuài jiǎng chuán èr sōu. hǎi mén yíng gǎn zēng chuán èr sōu, jū chuán èr sōu, zǐ chuán sì sōu, kuài jiǎng chuán sì sōu. dá háo yíng jū chuán èr sōu, zǐ chuán yī sōu, kuài jiǎng chuán yī sōu.
南澳水師鎮標,左營戰船十艘,屬福建省,右營趕繒船九艘,仔船六艘,八槳船二艘。澄海協,左營艍船二艘,膨仔船二艘,烏船一艘,快槳船三艘;右營趕繒船一艘,艍船二艘,仔船一艘,烏船一艘,快槳船二艘。海門營趕繒船二艘,艍船二艘,仔船四艘,快槳船四艘。達濠營艍船二艘,仔船一艘,快槳船一艘。
jié shí shuǐ shī zhèn biāo, kāng xī bā nián zhǎn jiè, fēn zhōng zuǒ yòu sān yíng, mǐ tǐng shí sōu, shào chuán yī sōu. píng hǎi yíng, kāng xī yuán nián, yǐ huì zhōu xié yòu yíng zhù píng hǎi suǒ, yōng zhèng sì nián, shè píng hǎi yíng, lì zhèn biāo, yī hào gǎn zēng chuán yī sōu, èr sān sì hào jū chuán sān sōu, wǔ liù qī bā hào tuō fēng chuán sì sōu, yī hào kuài chuán yī sōu. guī shàn chéng shǒu yíng, shān bǎn shào chuán shí sān sōu. huì lái yíng, shǔ lù lù. cháo zhōu zhèn biāo, fēn zhōng zuǒ yòu sān yíng. chéng shǒu yíng kuài chuán wǔ sōu. ráo píng yíng kuài chuán sì sōu. huáng gāng xié zuǒ yòu yíng, zuǒ yíng shào chuán èr sōu, yòu yíng shào chuán èr sōu.
碣石水師鎮標,康熙八年展界,分中左右三營,米艇十艘,哨船一艘。平海營,康熙元年,以惠州協右營駐平海所,雍正四年,設平海營,隸鎮標,一號趕繒船一艘,二、三、四號艍船三艘,五、六、七、八號拖風船四艘,一號快船一艘。歸善城守營,舢板哨船十三艘。惠來營,屬陸路。潮州鎮標,分中左右三營。城守營快船五艘。饒平營快船四艘。黃岡協左右營,左營哨船二艘,右營哨船二艘。
běi hǎi zhèn biāo jí chéng shǒu yíng, kāng xī chū nián shè. èr shí sān nián, gǎi shè lóng mén shuǐ shī xié biāo, fēn zuǒ yòu èr yíng, zuǒ yíng shuǐ shī bā bǎi èr shí sān rén, yòu yíng bā bǎi shí yī rén, gòng dà mǐ tǐng sān sōu, zhōng mǐ tǐng sì sōu, xiǎo mǐ tǐng yī sōu, lāo zēng chuán sān sōu, jū chuán yī sōu. qián lóng èr shí nián hòu, shí cún gǎn zēng chuán èr sōu, jū chuán sì sōu, tuō fēng chuán yī sōu, kuài mǎ chuán sān sōu. jiù xiá yǒu náo zhōu yíng, dà xiǎo zhàn chuán èr shí qī sōu, hòu gǎi lì gāo lián shuǐ shī zhèn biāo.
北海鎮標及城守營,康熙初年設。二十三年,改設龍門水師協標,分左右二營,左營水師八百二十三人,右營八百十一人,共大米艇三艘,中米艇四艘,小米艇一艘,撈繒船三艘,艍船一艘。乾隆二十年後,實存趕繒船二艘,艍船四艘,拖風船一艘,快馬船三艘。舊轄有硇州營,大小戰船二十七艘,後改隸高廉水師鎮標。
gāo lián zhèn biāo yáng jiāng yíng, jiā qìng shí wǔ nián, yǐ nán sháo lián zhèn biāo zuǒ yì bīng yí zhù yáng jiāng, shè yáng jiāng zhèn biāo, zuǒ yíng dà mǐ tǐng wǔ sōu, lāo zēng chuán èr sōu, yòu yíng dà mǐ tǐng sān sōu, lāo zēng chuán yī sōu, hòu gǎi lì gāo lián zhèn biāo. diàn bái yíng shuāng péng jū chuán qī sōu. wú chuān yíng wài hǎi shuāng péng jū chuán èr sōu, wài hǎi tuō fēng chuán sān sōu, jiǎng chuán èr sōu. náo zhōu yíng jiù wèi gān tǐ yíng, dà zhàn chuán shí sān sōu, lóng tǐng liù sōu, shào chuán wǔ sōu. kāng xī sì shí èr nián, gǎi wèi náo zhōu yíng, cún gǎn zēng chuán sān sōu, jū chuán liù sōu, tuō fēng chuán shí èr sōu, wài hǎi shuāng péng chuán sì sōu, kuài jiǎng chuán qī sōu. dōng shān yíng dà mǐ tǐng yī sōu, lāo zēng chuán èr sōu.
高廉鎮標陽江營,嘉慶十五年,以南韶連鎮標左翼兵移駐陽江,設陽江鎮標,左營大米艇五艘,撈繒船二艘,右營大米艇三艘,撈繒船一艘,後改隸高廉鎮標。電白營雙篷艍船七艘。吳川營外海雙篷艍船二艘,外海拖風船三艘,槳船二艘。硇州營舊為乾體營,大戰船十三艘,龍艇六艘,哨船五艘。康熙四十二年,改為硇州營,存趕繒船三艘,艍船六艘,拖風船十二艘,外海雙篷船四艘,快槳船七艘。東山營大米艇一艘,撈繒船二艘。
léi qióng zhèn biāo, kāng xī èr shí qī nián shè, fēn zuǒ yòu èr yíng, gǎn zēng chuán èr sōu, jū chuán liù sōu, kuài shào chuán liù sōu. yōng zhèng jiān, zēng kuài shào chuán shí sōu. jiā qìng shí wǔ nián, gǎi chēng shuǐ shī yíng, zuǒ yíng shuǐ shī bā bǎi qī shí liù rén, yòu yíng shuǐ shī bā bǎi bā shí bā rén. hǎi ān yíng, kāng xī chū nián, shè fù jiāng gè guān. bā nián, gǎi shè yóu jī, lì zhèn biāo, dà xiǎo shào chuán fán èr shí sōu. bái gē zhài yíng, shùn zhì chū nián, shè cān jiāng gè guān, dà xiǎo shào chuán jiǔ sōu. kāng xī jiān cái chè, cún shào chuán sān sōu. hǎi kǒu yíng, jiā qìng shí wǔ nián, shè shuǐ shī xié biāo, zuǒ yíng shuǐ shī sì bǎi jiǔ shí èr rén, yòu yíng sì bǎi bā shí wǔ rén, hòu gǎi cān jiāng, bìng zuǒ yòu yíng wèi yī yíng. yá zhōu shuǐ shī xié biāo, zhōng yíng shǔ lù lù, yòu yíng shuǐ shī yī èr sān hào tuō fēng shào chuán sān sōu, sì wǔ liù hào jū chuán sān sōu.
雷瓊鎮標,康熙二十七年設,分左右二營,趕繒船二艘,艍船六艘,快哨船六艘。雍正間,增快哨船十艘。嘉慶十五年,改稱水師營,左營水師八百七十六人,右營水師八百八十八人。海安營,康熙初年,設副將各官。八年,改設游擊,隸鎮標,大小哨船凡二十艘。白鴿寨營,順治初年,設參將各官,大小哨船九艘。康熙間裁撤,存哨船三艘。海口營,嘉慶十五年,設水師協標,左營水師四百九十二人,右營四百八十五人,後改參將,並左右營為一營。崖州水師協標,中營屬陸路,右營水師一、二、三號拖風哨船三艘,四、五、六號艍船三艘。
yòu guǎng dōng zhù fáng bā qí yíng shuǐ shī, qián lóng shí nián, shè lǐng cuī děng sān shí rén, shuǐ shī sì bǎi qī shí rén, fēn zuǒ yòu èr yíng, jiàng yì shí èr rén, jiào xí fù gōng bīng bǎi rén.
又廣東駐防八旗營水師,乾隆十年,設領催等三十人,水師四百七十人,分左右二營,匠役十二人,教習副工兵百人。
guǎng xī shuǐ shī, jiù shè zhù liǔ zhōu, hòu yí zhù lóng zhōu. kāng xī èr shí yī nián, yǐ wú zhōu dì jū liǎng guǎng zhī zhōng, è sān jiāng zhī yào, fēn é shè biàn bīng zhī bàn, yú xún nán yī dài, shè shào chuán xún fáng. qí hòu wéi wú zhōu xún zhōu píng lè nán níng qìng yuǎn gè fǔ yǒu jīng zhì shuǐ shī, wèi shù wú duō.
廣西水師,舊設駐柳州,後移駐龍州。康熙二十一年,以梧州地居兩廣之中,扼三江之要,分額設弁兵之半,於潯、南一帶,設哨船巡防。其後惟梧州、潯州、平樂、南寧、慶遠各府有經制水師,為數無多。
zhì guāng xù chū nián, yǐ lí jiāng zuǒ jiāng yòu jiāng shuǐ chéng mián gèn, dào zéi chōng chì, shè shuǐ shī wǔ yíng. sì yīn xiǎng chù, bìng wèi sān yíng. xuán zēng mù yǒng dīng, fán xún shào chuán yī bǎi sì shí sōu, bīng dīng yī qiān sān bǎi yú rén. réng kǔ bù fū fēn bù, nǎi fù shè shuǐ shī wǔ jūn, yǐ shuǐ chéng zhī zhǎng duǎn, dìng shī chuán zhī duō shǎo. zì guì lín fǔ zhì píng lè fǔ, wèi zhōng jūn xùn dì, shè jiāng lǐng sì rén, xún chuán sì shí sōu, bīng wǔ bǎi rén. zì wú zhōu fǔ zhì xún zhōu fǔ, wèi qián jūn xùn dì, shè jiāng lǐng èr rén, xún chuán èr shí sōu, bīng sān bǎi wǔ shí èr rén. zì tài píng fǔ zhì nán níng fǔ, wèi zuǒ jūn xùn dì, shè jiāng lǐng sān rén, xún chuán sān shí sōu, bīng sān bǎi qī shí liù rén. zì qìng yuǎn fǔ zhì wǔ xuān, wèi yòu jūn xùn dì, shè jiāng lǐng sì rén, bō chē bā chuán sì sōu, xún chuán sān shí liù sōu, bīng wǔ bǎi sān shí liù rén. zì nán níng fǔ zhì bǎi sè děng tīng hé miàn, wèi hòu jūn xùn dì, shè jiāng lǐng sān rén, bā chuán bā sōu, xún chuán èr shí sōu, bīng sì bǎi èr shí sì rén. cǐ guāng xù jì nián zhī zhì yě.
至光緒初年,以灕江、左江、右江水程綿亘,盜賊充斥,設水師五營。嗣因餉絀,並為三營。旋增募勇丁,凡巡哨船一百四十艘,兵丁一千三百餘人。仍苦不敷分布,乃復設水師五軍,以水程之長短,定師船之多少。自桂林府至平樂府,為中軍汛地,設將領四人,巡船四十艘,兵五百人。自梧州府至潯州府,為前軍汛地,設將領二人,巡船二十艘,兵三百五十二人。自太平府至南寧府,為左軍汛地,設將領三人,巡船三十艘,兵三百七十六人。自慶遠府至武宣,為右軍汛地,設將領四人,撥車扒船四艘,巡船三十六艘,兵五百三十六人。自南寧府至百色等廳河面,為後軍汛地,設將領三人,扒船八艘,巡船二十艘,兵四百二十四人。此光緒季年之制也。
qí jiù shè shuǐ shī biàn bīng chuán shù liè hòu: wú zhōu fǔ shuǐ shī sān yíng, shè fù jiāng gè guān, shuǐ shī qiān rén, táng chuán shí sān sōu, kuài chuán liù sōu, shān bǎn chuán sān shí bā sōu. qìng yuǎn fǔ xié biāo zuǒ yíng, jiān xiá shuǐ shī shào chuán èr sōu. píng lè fǔ shuǐ shī shào chuán sì shí qī sōu. guǎng yùn yíng bā jiǎng shào chuán qī sōu, liǔ bīng shào chuán qī sōu. dà liàng yíng bā jiǎng shào chuán yī sōu, liǔ bīng shào chuán yī sōu. dà dìng yíng bā jiǎng shào chuán yī sōu, liǔ bīng shào chuán èr sōu. zú tān yíng liǔ bīng shào chuán shí èr sōu. xún zhōu fǔ zuǒ yíng, jiān xiá lái bīn jiāng kǒu shuǐ shī shào chuán, lēi mǎ xùn shuǐ shī shào chuán. nán níng fǔ lóng ān xiàn shuǐ táng shí bā chù, shào chuán shí wǔ sōu, shuǐ shī yī bǎi sì shí rén, héng zhōu shuǐ táng èr shí chù, shào chuán sān sōu, shuǐ shī sān shí sì rén. yǒng chún xiàn shuǐ táng jiǔ chù, shào chuán yī sōu, shuǐ shī shí rén.
其舊設水師弁兵船數列後:梧州府水師三營,設副將各官,水師千人,塘船十三艘,快船六艘,舢板船三十八艘。慶遠府協標左營,兼轄水師哨船二艘。平樂府水師哨船四十七艘。廣運營八槳哨船七艘,柳兵哨船七艘。大亮營八槳哨船一艘,柳兵哨船一艘。大定營八槳哨船一艘,柳兵哨船二艘。足灘營柳兵哨船十二艘。潯州府左營,兼轄來賓江口水師哨船,勒馬汛水師哨船。南寧府隆安縣水塘十八處,哨船十五艘,水師一百四十人,橫州水塘二十處,哨船三艘,水師三十四人。永淳縣水塘九處,哨船一艘,水師十人。
hú běi shuǐ shī, wǔ chāng fǔ chéng shǒu yíng, jiù yǒu shuǐ shī yíng, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān. qián lóng èr nián, bō rù hàn yáng yíng, rèn jiāng hàn xún fáng zhī zé. wǔ chāng shěng chéng, cún chéng shǒu yíng nèi hé xún shào chuán wǔ sōu, xià yóu dào shì fú yíng xún jiāng chuán sān sōu. hàn yáng chéng shǒu yíng jiān xiá shuǐ shī yíng, zhàn chuán sān sōu, hǔ zhàn chuán yī sōu, hàn chuān hǔ zhàn chuán èr sōu. huáng zhōu xié yíng, xún jiāng chuán sān sōu. qí zhōu chéng shǒu yíng, xún jiāng chuán èr sōu. jīng zhōu shuǐ shī yíng, shè shǒu bèi yǐ xià gè guān, zhàn chuán èr shí wǔ sōu, xún jiāng chuán èr sōu. yí chāng fǔ shuǐ shī, shùn zhì shí sān nián shè yí líng zhèn, xiá shuǐ shī qián hòu èr yíng. kāng xī shí jiǔ nián, gǎi wèi yí líng shuǐ shī xié biāo. qián lóng yuán nián, gǎi wèi yí chāng zhèn biāo, réng shè shuǐ shī qián hòu èr yíng, zhàn chuán sān shí sōu, xiǎo chuán shí yī sōu. jīng yuè kòu zhī luàn, jiù zhì wú cún. tóng zhì jiān, shè zhǎng jiāng shuǐ shī. qí shǔ hú běi shěng zhě, wèi hàn yáng shuǐ shī zhèn biāo, xiá hàn yáng yíng tián zhèn yíng pái zhōu yíng bā hé yíng. qí zhàn chuán bīng é, yǔ gè shěng zhǎng jiāng shuǐ shī tóng zhì.
湖北水師,武昌府城守營,舊有水師營,設守備以下各官。乾隆二年,撥入漢陽營,任江、漢巡防之責。武昌省城,存城守營內河巡哨船五艘,下游道士洑營巡江船三艘。漢陽城守營兼轄水師營,戰船三艘,虎戰船一艘,漢川虎戰船二艘。黃州協營,巡江船三艘。蘄州城守營,巡江船二艘。荊州水師營,設守備以下各官,戰船二十五艘,巡江船二艘。宜昌府水師,順治十三年設彝陵鎮,轄水師前後二營。康熙十九年,改為彝陵水師協標。乾隆元年,改為宜昌鎮標,仍設水師前後二營,戰船三十艘,小船十一艘。經粵寇之亂,舊制無存。同治間,設長江水師。其屬湖北省者,為漢陽水師鎮標,轄漢陽營、田鎮營、簰洲營、巴河營。其戰船、兵額,與各省長江水師同制。
jiāng xī shuǐ shī, qīng chū shè jiǔ jiāng zhèn biāo shuǐ shī yíng, nán hú shuǐ shī yíng pó hú shuǐ shī yíng, hǔ chuán èr shí sōu, fēn fáng shuǐ xún, gè yíng shè táng chuán yī sōu. kāng xī yuán nián, gǎi jiǔ jiāng zhèn biāo wèi jiǔ jiāng xié biāo, shuǐ shī qī bǎi qī shí sān rén, zēng shè shā chuán sān shí sōu, shuǐ xùn xún shào chuán shí qī sōu. qián lóng jiān, shí cún shā chuán bā sōu, hǔ chuán èr shí sān sōu. hòu gǎi wèi chéng shǒu yíng. tóng zhì bā nián, cái chè chéng shǒu yíng. qí nán hú shuǐ shī yíng pó hú shuǐ shī yíng, zì shè zhǎng jiāng shuǐ shī hòu, yì jiē cái chè. zhǎng jiāng shuǐ shī zhī shǔ yú jiāng xī shěng zhě, wèi hú kǒu shuǐ shī zhèn biāo, xiá hú kǒu yíng wú chéng yíng ráo zhōu yíng huá yáng yíng ān qìng yíng, zhàn chuán bīng é, yǔ gè shěng zhǎng jiāng shuǐ shī tóng zhì.
江西水師,清初設九江鎮標水師營,南湖水師營、鄱湖水師營,唬船二十艘,分防水巡,各營設塘船一艘。康熙元年,改九江鎮標為九江協標,水師七百七十三人,增設沙船三十艘,水汛巡哨船十七艘。乾隆間,實存沙船八艘,唬船二十三艘。後改為城守營。同治八年,裁撤城守營。其南湖水師營、鄱湖水師營,自設長江水師後,亦皆裁撤。長江水師之屬於江西省者,為湖口水師鎮標,轄湖口營、吳城營、饒州營、華陽營、安慶營,戰船、兵額,與各省長江水師同制。
ān huī shěng shuǐ shī, ān qìng zhèn biāo shòu chūn zhèn biāo jí yóu bīng yíng sì zhōu yíng, jūn yǒu zhàn chuán. shùn zhì chū nián, ān qìng zhèn biāo yóu bīng yíng lì cāo jiāng xún fǔ biāo. kāng xī yuán nián, gǎi lì jiāng nán zǒng dū biāo. sì zhōu yíng jiù lì jiāng nán tí dū biāo, hòu gǎi lì ān huī xún fǔ biāo. ān qìng zhèn biāo, fēn fáng huái níng tóng chéng wàng jiāng dōng liú guì chí tóng líng jí jiāng xī péng zé xiàn děng chù, dà hǔ chuán yī sōu, xiǎo hǔ chuán èr shí èr sōu. yóu bīng yíng, fēn fáng hé zhōu wú wèi hán shān tóng chéng fán chāng wú hú dāng tú děng chù jí jiāng sū zhī jiāng níng xiàn, dà hǔ chuán yī sōu, xiǎo hǔ chuán èr shí qī sōu. shòu chūn zhèn biāo, yǐng zhōu yíng shào chuán èr sōu, sì zhōu yíng bā hǔ chuán sì sōu. jīng yuè kòu zhī luàn, shī chuán jǐn huǐ. tóng zhì jiān, shè zhǎng jiāng shuǐ shī, shǔ ān huī shěng zhě, wèi zhǎng jiāng tí dū biāo zhōng yíng, zhù tài píng fǔ, xiá yù xī yíng wú hú yíng dà tōng yíng jīn líng yíng, zhàn chuán bīng é, yǔ gè shěng zhǎng jiāng shuǐ shī tóng zhì.
安徽省水師,安慶鎮標、壽春鎮標及游兵營、泗州營,均有戰船。順治初年,安慶鎮標游兵營隸操江巡撫標。康熙元年,改隸江南總督標。泗州營舊隸江南提督標,後改隸安徽巡撫標。安慶鎮標,分防懷寧、桐城、望江、東流、貴池、銅陵及江西彭澤縣等處,大唬船一艘,小唬船二十二艘。游兵營,分防和州、無為、含山、銅城、繁昌、蕪湖、當塗等處及江蘇之江寧縣,大唬船一艘,小唬船二十七艘。壽春鎮標,潁州營哨船二艘,泗州營扒唬船四艘。經粵寇之亂,師船盡毀。同治間,設長江水師,屬安徽省者,為長江提督標中營,駐太平府,轄裕溪營、蕪湖營、大通營、金陵營,戰船、兵額,與各省長江水師同制。
hú nán shuǐ shī, qīng chū shè chén zhōu dòng tíng èr yíng. kāng xī èr shí bā nián, cái chén zhōu shuǐ shī, gǎi shè yuè zhōu shuǐ shī yíng, guī yuè zhōu yíng cān jiāng jiān xiá, shè shǒu bèi gè guān, tóu duò zhàn bīng liù shí bā rén, shuǐ bù zhàn bīng liù shí wǔ rén, shuǐ shǒu bīng yī bǎi sì shí bā rén, fēn fáng yuè zhōu fǔ chéng jí dōng xī hú shàng xià jiāng èr xùn. zì yōng zhèng zhì jiā qìng, dié yǒu zēng jiǎn, cún tóu duò zhàn bīng sān shí sì rén, shuǐ bù zhàn bīng sān shí jiǔ rén, shuǐ shǒu bīng yī bǎi sì shí èr rén, zhàn chuán shí bā sōu.
湖南水師,清初設辰州、洞庭二營。康熙二十八年,裁辰州水師,改設岳州水師營,歸岳州營參將兼轄,設守備各官,頭舵戰兵六十八人,水步戰兵六十五人,水守兵一百四十八人,分防岳州府城及東西湖、上下江二汛。自雍正至嘉慶,迭有增減,存頭舵戰兵三十四人,水步戰兵三十九人,水守兵一百四十二人,戰船十八艘。
dòng tíng shuǐ shī yíng, yuán shè dòng tíng xié biāo. jiā qìng èr nián, yǐ dòng tíng fù jiāng dū sī yí zhù cháng dé, gǎi cháng dé wèi xié. yǐ cháng dé yóu jī shǒu bèi yí zhù dòng tíng, gǎi dòng tíng xié wèi shuǐ shī yíng, shè yóu jī gè guān, zhàn bīng yī bǎi jiǔ rén, shǒu bīng sì bǎi sān shí liù rén, zhàn chuán shí èr sōu, fēn fáng xiǎo chuán yóu xún xiǎo chuán
洞庭水師營,原設洞庭協標。嘉慶二年,以洞庭副將、都司移駐常德,改常德為協。以常德游擊、守備移駐洞庭,改洞庭協為水師營,設游擊各官,戰兵一百九人,守兵四百三十六人,戰船十二艘,分防小船、游巡小船