strong bīng shí yī strong
兵十一
zhì zào
△製造
qīng dài yǐ hú shǐ dìng tiān xià, ér wēi yuǎn gōng jiān, yì zī huǒ qì. gù jīng yíng yǒu huǒ qì yíng niǎo qiāng bīng zhī zhì, lǚ mìng gè shěng fáng jūn cān yòng qiāng pào. chū jiē qián táng jiù zhì, jì gòu ōu zhōu xīn qì. qí hòu shǐ mìng gè shěng shè jú zhì zào. zhì zào zhī shì, shí shǐ tiān jīn. dāng xián tóng jiān, zhōng yuán wèi jìng, lǐ hóng zhāng shū qǐng zài tiān jīn shè jī qì jú, zì zào qiāng pào, yǐ gōng běi fāng jūn duì zhī yòng. tóng shí, jiāng sū yì chuàng lì jī qì jú.
清代以弧矢定天下,而威遠攻堅,亦資火器。故京營有火器營鳥槍兵之制,屢命各省防軍參用槍炮。初皆前膛舊制,繼購歐洲新器。其後始命各省設局製造。製造之事,實始天津。當咸、同間,中原未靖,李鴻章疏請在天津設機器局,自造槍炮,以供北方軍隊之用。同時,江蘇亦創立機器局。
tóng zhì sì nián, jiāng sū xún fǔ lǐ hóng zhāng shū yán, tǒng jūn zài jiāng nán jiǎo zéi, xí jiàn xī yáng huǒ qì zhī jīng, nǎi qì xí yòng zhī tái qiāng niǎo qiāng, ér gǎi wèi yáng qiāng duì. liú fáng gè jūn wǔ wàn yú rén, yuē yǒu yáng qiāng sì wàn zhī, tóng mào yuè xū qiān yú wàn kē, cū xì yáng huǒ yào shí shù wàn jīn, jūn zài xiāng gǎng shàng hǎi gòu mǎi. yòu kāi huā pào sì yíng, měi pào yī jù, zhòng zhě qiān yú jīn, qīng yì shù bǎi jīn, pào jù jīng jiān, yào dàn fán zhòng. wéi qì xiè zi dàn jiē xì yáng shì, suǒ yòng tóng tiě mù méi gè xiàng, jūn lái zì wài yáng. bì xū jiù jìn shè jú zì zào, yǐ shěng fán fèi. jiāng sū xiān shè sān jú. sì yīn dīng rì chāng zài shàng hǎi gòu dé jī qì tiě chǎng yī zuò, jiāng dīng rì chāng hán diàn jiǎ èr jú yí bìng shàng hǎi tiě chǎng. yǐ hòu néng yí shè jīn líng fù jìn, bīn jiāng pì dì, zuì wèi jiǔ yuǎn zhī móu. wǔ nián, mǐn zhè zǒng dū zuǒ zōng táng shū yán, wài yáng kāi huā pào, jìn rì dū chì gōng jiàng fǎng zào, yǐ chéng sān shí yú zūn. yòng chǐ cè liàng, shī fàng yǔ xī yáng tóng qí gōng yòng. shí sān nián, chuán zhèng dà chén shěn bǎo zhēn shū qǐng chì yán jiāng hǎi gè shěng, fǎng jīn hù èr chǎng, zì shè qiāng pào zǐ yào chǎng jú.
同治四年,江蘇巡撫李鴻章疏言,統軍在江南剿賊,習見西洋火器之精,乃棄習用之抬槍、鳥槍,而改為洋槍隊。留防各軍五萬餘人,約有洋槍四萬枝,銅帽月須千餘萬顆,粗細洋火藥十數萬斤,均在香港、上海購買。又開花炮四營,每炮一具,重者千餘斤,輕亦數百斤,炮具精堅,藥彈繁重。惟器械子彈皆系洋式,所用銅鐵木煤各項,均來自外洋。必須就近設局自造,以省繁費。江蘇先設三局。嗣因丁日昌在上海購得機器鐵廠一座,將丁日昌、韓殿甲二局移並上海鐵廠。以後能移設金陵附近,濱江僻地,最為久遠之謀。五年,閩浙總督左宗棠疏言,外洋開花炮,近日督飭工匠仿造,已成三十餘尊。用尺測量,施放與西洋同其功用。十三年,船政大臣沈葆楨疏請飭沿江海各省,仿津、滬二廠,自設槍炮子藥廠局。
guāng xù èr nián, lǐ hóng zhāng shěn bǎo zhēn dīng rì chāng shū qǐng xuǎn pài zhì zào xué shēng shí sì rén, zhì zào yì tú sì rén, yóu chū yáng jiān dū dài fù fǎ guó xué xí zhì zào. cǐ xiàng xué shēng, jì yí lìng yán xué táng jiào xí kè dú, yǐ péi zhí gēn běn, yòu yí fù chǎng xí yì, yǐ míng lǐ fǎ, bǐ jiān chéng bìng jìn, yǐ shōu sù xiào, bèi tā rì jiān gōng zhī xuǎn. qí yì tú xué chéng hòu, kě bèi fēn chǎng jiān gōng zhī xuǎn. fán suǒ xí zhī yì, jūn xū xīn qiǎo, wù xún jiù shì. rú yǒu tā chǎng xīn shì jī qì, jí pào tái bīng chuán yíng lěi kuàng chǎng, yīng xíng kǎo dìng zhī chù, yóu jiān dū zhuó dài shēng tú qián wǎng xué xí. shān dōng xún fǔ dīng bǎo zhēn shū yán: jīn zài shān dōng shěng chéng chuàng lì jī qì zhì zào jú, bù yòng wài yáng gōng jiàng yī rén, jú jī shè zài luò kǒu, zì chūn jí qiū, jiāng jī qì chǎng shēng tiě chǎng shú tiě chǎng mù yàng chǎng huì tú fáng, jí wù liào kù gōng liào kù dà xiǎo shí yú zuò, yī lǜ gào chéng. qí huǒ yào gè chǎng, rú tí xiāo fáng zhēng liú fáng bì tàn fáng niǎn tàn fáng niǎn liú fáng niǎn xiāo fáng hé yào fáng niǎn yào fáng suì yào fáng yā yào fáng chéng lì fáng shāi yào fáng guāng yào fáng hōng yào fáng zhuāng xiāng fáng, yì cì dì gào jùn. qí gè chǎng yān tǒng, gāo zì sì shí chǐ zhì jiǔ shí chǐ bù děng, fán dà xiǎo shí yú zuò. suǒ mǎi wài yáng jī qì, cì dì yùn qǔ. qí jī jiàn méi tàn gè zhǒng bèi quán, chǎng jú gào chéng, bù yú yī nián, jí kě kāi gōng. jiāng lái rú gé lín pào kè lǔ bó pào lín míng dēng qiāng mǎ tī ní qiāng, jūn kě zì zào, bù zhì shòu zhì yú rén, bìng kě jiē jì gè shěng, yóu shuǐ lù zhuǎn yùn. jí shǐ yáng shāng bì guān, bù yú zuò kùn yě. zhí lì zǒng dū lǐ hóng zhāng liǎng jiāng zǒng dū shěn bǎo zhēn jiāng sū xún fǔ wú yuán bǐng shū yán: shàng hǎi zhì zào jú zì tóng zhì sì nián kāi bàn, yuè qī nián, céng qǐng jiǎng yī cì. jīn yòu yuè qī nián, xiān hòu zēng zào jī qì èr bǎi sān shí sān zuò, dà xiǎo tóng tiě pào sān bǎi sì shí bā zūn, pào jià qī bǎi bā shí yú zuò, kāi huā shí xīn pào dàn shí wàn yī qiān yú kē, gè shì yáng qiāng yī wàn bā qiān liù bǎi yú zhī, qiāng dàn bā shí yú wàn kē, huǒ yào shí qī wàn bàng, qí tā líng jiàn guān xì jūn shì zhě shén duō. zài shì zhū rén, qǐn kuì yú dāo jù tāng huǒ zhī cè, chū rù yú xiāo huáng dú wù zhī jiān, jī shù nián zhī xīn kǔ, nǎi kè yǒu cǐ chéng jī. qǐng yōu jiǎng yǐ zī gǔ lì.
光緒二年,李鴻章、沈葆楨、丁日昌疏請選派製造學生十四人,製造藝徒四人,由出洋監督帶赴法國學習製造。此項學生,既宜另延學堂教習課讀,以培植根本,又宜赴廠習藝,以明理法,俾兼程並進,以收速效,備他日監工之選。其藝徒學成後,可備分廠監工之選。凡所習之藝,均須新巧,勿循舊式。如有他廠新式機器,及炮台、兵船、營壘、礦廠,應行考訂之處,由監督酌帶生徒前往學習。山東巡撫丁寶楨疏言:「今在山東省城創立機器製造局,不用外洋工匠一人,局基設在濼口,自春及秋,將機器廠、生鐵廠、熟鐵廠、木樣廠、繪圖房,及物料庫、工料庫大小十餘座,一律告成。其火藥各廠,如提硝房、蒸硫房、煏炭房、碾炭房、碾硫房、碾硝房、合藥房、碾藥房、碎藥房、壓藥房、成粒房、篩藥房、光藥房、烘藥房、裝箱房,亦次第告竣。其各廠煙筒,高自四十尺至九十尺不等,凡大小十餘座。所買外洋機器,次第運取。俟機件煤炭各種備全,廠局告成,不逾一年,即可開工。將來如格林炮、克魯伯炮、林明登槍、馬梯尼槍,均可自造,不至受制於人,並可接濟各省,由水路轉運。即使洋商閉關,不虞坐困也。」直隸總督李鴻章、兩江總督沈葆楨、江蘇巡撫吳元炳疏言:「上海製造局自同治四年開辦,閱七年,曾請獎一次。今又閱七年,先後增造機器二百三十三座,大小銅鐵炮三百四十八尊,炮架七百八十餘座,開花實心炮彈十萬一千餘顆,各式洋槍一萬八千六百餘枝,槍彈八十餘萬顆,火藥十七萬磅,其他零件關係軍事者甚多。在事諸人,寢饋於刀鋸湯火之側,出入於硝磺毒物之間,積數年之辛苦,乃克有此成績。請優獎以資鼓勵。」
sān nián, hú nán xún fǔ wáng wén sháo shū yán: jìn nián shàng hǎi tiān jīn jiāng níng jūn yǒu zhì zào jú, bīn hǎi gù yí chóu bèi, ér nèi dì yì yīng jiǎng qiú. xiāng shěng yī nián yǐ lái, xiān jiàn chǎng, cì zhì qì, fǎng zào yáng shì, guī mó cū jù. hòu táng qiāng jí kāi huā pào zǐ, shì yǎn jūn néng rú fǎ, yǔ gòu zì wài yáng zhě bìng wú qū bié. yǐ hòu suí shí tiān zào, zì shù qiān jīn yǐ zhì wàn jīn dà pào, huò gāng huò tóng, jūn kě zì zào. xiāng shěng xiàng chǎn méi tiě, yōu xiàn ān huà gè chù suǒ chǎn zhī tiě, yǔ yáng tiě yī lǜ shòu zuān. huǒ yào yī xiàng, dū jiàng jīng zào, yǔ yáng huǒ yào bù xiāng shàng xià. zì guāng xù yuán nián wǔ yuè kāi bàn, zhì èr nián shí yuè, gòng yòng èr wàn èr qiān yú liǎng. yǐ hòu měi yuè yǐ sān qiān liǎng wèi dù. qǐng yuán jīn hù èr jú chéng àn, zhuān zhé zòu xiāo. sì chuān zǒng dū dīng bǎo zhēn shū yán: chuān shěng yǐ shè jī qì jú, jīn wài yáng jī jiàn yùn dào, jí xíng kāi jú, zì zào yáng qiāng zi dàn děng xiàng.
三年,湖南巡撫王文韶疏言:「近年上海、天津、江寧均有製造局,濱海固宜籌備,而內地亦應講求。湘省一年以來,先建廠,次制器,仿造洋式,規模粗具。後膛槍及開花炮子,試演均能如法,與購自外洋者並無區別。以後隨時添造,自數千斤以至萬斤大炮,或鋼或銅,均可自造。湘省向產煤鐵,攸縣、安化各處所產之鐵,與洋鐵一律受鑽。火藥一項,督匠精造,與洋火藥不相上下。自光緒元年五月開辦,至二年十月,共用二萬二千餘兩。以後每月以三千兩為度。請援津、滬二局成案,專摺奏銷。」四川總督丁寶楨疏言:「川省已設機器局,今外洋機件運到,即行開局,自造洋槍子彈等項。」
sì nián, zǒng lǐ yá mén wáng dà chén shū yán: qián chén hǎi fáng shì yí, yǒu jiǎn qì yī tiáo, jù pào yīng rú hé gòu bàn, gè jūn yáng qiāng yīng rú hé yī lǜ, yǐ hòu yīng rú hé zì xíng fǎng zào, qǐng chì jiāng chén qiè shí xiáng yì yǐ wén. sì jù gè jiāng jūn dū fǔ fù chén: yǒu yán qián táng qiāng wěn shí zhě, yǒu yán hòu táng qiāng líng jié zhě, yǒu yán xiàn qiāng shèng yú yáng qiāng zhě, yǒu yán yí qín jiā cāo liàn mó xǐ zhě, yǒu yán bù yí duō gòu fáng xīn chū gèng shèng zhě, yǒu yán yí pài rén fù wài yáng xué xí zhě, yǒu yán yí nèi dì shè jú yǐ fáng hòu huàn zhě. chén děng chá wài yáng qiāng pào, jìn shí jiē yòng hòu táng, míng mù shén duō, bì xū zé qí zhì jīng zhī pǐn, yī lǜ qiè shí bàn lǐ, shù zài bǐ bù gǎn shòu qí qī, zài wǒ dé yǐ shì qí yòng. wài yáng jūn xiè jià zhí, běn wú chéng àn kě kǎo, gù chéng bàn zhī yuán, shì wèi lì sǒu. chá shàng hǎi wèi gè yáng shāng jù jí zhī dì, duō zài gāi chù jiāo yì. qǐng yǐ jīng míng lián zhèng zhī yuán, zǒng lǐ qí shì. gè shěng yǒu wěi bàn jūn huǒ zhě, zé chéng gāi yuán hé dìng. rú yǒu fú mào děng shì, yán xíng zhì zuì. zhì fǎng zào wài yáng jūn huǒ, lǐ hóng zhāng xiān hòu zòu zài shàng hǎi tiān jīn shè jú zhì zào. dīng bǎo zhēn wáng wén sháo yì zài shān dōng hú nán èr shěng gè shè jú chǎng, bù yòng yáng rén, qí fèi zuì shěng. dīng bǎo zhēn fù yú sì chuān shè jú. yǐ shàng sān jú, jūn shè zài nèi dì. hù jú zhì zào qiāng yào, suì yòng yín sì wǔ shí wàn liǎng. jīn jú suì yòng yín èr shí yú wàn liǎng. jìn jù lǐ hóng zhāng shěn bǎo zhēn zòu bào, jīn jú zào hòu táng pào, hù jú zé qián táng hòu táng yáng qiāng bìng zào, jì fēi tōng lì hé zuò, wèi bì yì dì jiē yí. qǐng chì liǎng jú pài dé lì rén yuán, suí shí zhuó hé, huà yī bàn lǐ. shí tíng chén yǒu yì yǐ shàng hǎi jī qì jú kuǎn, chōng gù běn xiǎng jí zhèn juān zhě. liǎng jiāng zǒng dū shěn bǎo zhēn shū chén, wèi jī qì jú dì zào shí yú nián, jǐn shì èr chéng yáng shuì, rù bù fū chū, ér nán běi yáng suǒ yòng qiāng pào zǐ yào, xián qǔ gěi yú cǐ. hǎi fáng zhòng yào, wèi kě tíng gōng.
四年,總理衙門王大臣疏言:「前陳海防事宜,有簡器一條,巨炮應如何購辦,各軍洋槍應如何一律,以後應如何自行仿造,請飭疆臣切實詳議以聞。」嗣據各將軍、督、撫覆陳:「有言前膛槍穩實者,有言後膛槍靈捷者,有言線槍勝於洋槍者,有言宜勤加操練磨洗者,有言不宜多購防新出更勝者,有言宜派人赴外洋學習者,有言宜內地設局以防後患者。臣等查外洋槍炮,近時皆用後膛,名目甚多,必須擇其至精之品,一律切實辦理,庶在彼不敢售其欺,在我得以適其用。外洋軍械價值,本無成案可考,故承辦之員,視為利藪。查上海為各洋商聚集之地,多在該處交易。請以精明廉正之員,總理其事。各省有委辦軍火者,責成該員核定。如有浮冒等事,嚴行治罪。至仿造外洋軍火,李鴻章先後奏在上海、天津設局製造。丁寶楨、王文韶亦在山東、湖南二省各設局廠,不用洋人,其費最省。丁寶楨復於四川設局。以上三局,均設在內地。滬局製造槍藥,歲用銀四、五十萬兩。津局歲用銀二十餘萬兩。近據李鴻章、沈葆楨奏報,津局造後膛炮,滬局則前膛、後膛洋槍並造,既非通力合作,未必易地皆宜。請飭兩局派得力人員,隨時酌核,畫一辦理。」時廷臣有議以上海機器局款,充固本餉及賑捐者。兩江總督沈葆楨疏陳,謂機器局締造十餘年,僅恃二成洋稅,入不敷出,而南北洋所用槍炮子藥,咸取給於此。海防重要,未可停工。
wǔ nián, dīng bǎo zhēn shū yán, sì chuān jī qì jú jìn yǐ ēn chéng tóng huá shū qǐng tíng bàn, fèng yù lìng zhuó dù bàn lǐ, réng qǐng shè fǎ xìng bàn, wú lìng fèi duò, suì fù kāi jú zhì zào.
五年,丁寶楨疏言,四川機器局近以恩承、童華疏請停辦,奉諭令酌度辦理,仍請設法興辦,毋令廢墮,遂復開局製造。
qī nián, liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī shū yán: jīn líng zhì zào jú, yú guāng xù liù nián, jí chì gōng jiàng jiā gōng zhì zào. gè jūn bō yòng yáng qiāng, xiān hòu yǐ jí wàn zhī. jīn jūn xiè suǒ shàng cún lái fú qián táng qiāng yī wàn sān qiān yú zhī, mǎ tī ní hòu táng qiāng qī qiān yú zhī, lín míng dēng hòu táng qiāng bā qiān yú zhī, xì yáng huǒ yào liù shí wǔ wàn yú bàng, yáng pào huǒ yào sì shí yú wàn bàng, mián huā huǒ yào jiǔ wàn jiǔ qiān yú bàng, tóng huǒ yī qiān wàn bàng, gè xiàng tóng guǎn huǒ shí qī yú wàn jiàn, yòu shuǐ léi yīng yòng zhī diàn xiàn qī shí wǔ chē, suǒ chǔ shàng bù wèi shǎo. ér shàng hǎi zhì zào jú xiàn zào zhī yáng yào jí lín míng dēng qiāng, kě suí shí jiē jì jīn líng. fù dìng gòu jī qì, zēng shè yáng huǒ yào jú, bìng dìng gòu qián hòu táng qiāng yī wàn wǔ qiān zhī, shàng bù zài cǐ shù nèi. zhì gè chù míng àn pào tái suǒ yòng zhī pào wèi, yǒu shàng hǎi zhì zào jú xiàn zào zhī yī bǎi èr shí bàng zi zhī gāng pào, nián nèi kě chéng. jīn líng jú zhōng suǒ zào lù yíng zhī pào, yì duō kě yòng. shì nián, dū bàn níng gǔ tǎ děng chù shì yí wú dà chéng shū qǐng jí lín chuàng bàn jī qì jú.
七年,兩江總督劉坤一疏言:「金陵製造局,於光緒六年,即飭工匠加工製造。各軍撥用洋槍,先後已及萬枝。今軍械所尚存來福前膛槍一萬三千餘枝,馬梯尼後膛槍七千餘枝,林明登後膛槍八千餘枝,細洋火藥六十五萬餘磅,洋炮火藥四十餘萬磅,棉花火藥九萬九千餘磅,銅火一千萬磅,各項銅管火十七餘萬件,又水雷應用之電線七十五車,所儲尚不為少。而上海製造局現造之洋藥及林明登槍,可隨時接濟金陵。復定購機器,增設洋火藥局,並定購前後膛槍一萬五千枝,尚不在此數內。至各處明暗炮台所用之炮位,有上海製造局現造之一百二十磅子之鋼炮,年內可成。金陵局中所造陸營之炮,亦多可用。」是年,督辦寧古塔等處事宜吳大澂疏請吉林創辦機器局。
shí yī nián, zhí lì zǒng dū lǐ hóng zhāng shū yán: shàng hǎi jiāng níng tiān jīn guǎng dōng gè jī qì jú, dà dū fēn zào pào xiè zi yào, yǐ gōng gè jūn cāo liàn zhàn shǒu zhī yòng, shàng wèi néng fǎng zào hòu táng dà pào. zhì ruò sān sì cùn kǒu jìng hòu táng xiǎo pào, hòu táng lián zhū pào, wèi shuǐ lù jūn bì xū zhī lì qì, yīng jiù nèi dì yǐ kāi méi tiě kuàng jìn shuǐ zhī chù, fēn shè zào qiāng zào pào zhuān chǎng. zhì kè lǔ bó gāng pào, jìn lái dé ào yì gè guó, kǒng chún gāng bù jǐn hé yòng, jūn gǎi zào yìng tóng hòu táng xiǎo pào, róng liàn bié yǒu xīn fǎ. rì běn yǐ pìn yáng jiàng fǎng zào. zhōng guó yì yí zhǒng xíng. gè guó hòu táng qiāng shì yàng bù yī, xīn shì gǎi yòng lián zhū, huò liù qī xiǎng, jīng lì wú pǐ. rì běn yǐ shè chǎng zì zào, zhōng guó yì yí zhuān zào, yǐ yīng gè shěng zhī yòng. yuē jì zào qiāng jí xiǎo pào jī qì jiē bù guò shù shí wàn jīn, shàng bù shèn jù. shuǐ shī suǒ yòng zhī yú léi fú léi, yǔ pào bìng zhòng. gè zhǒng fú léi, zhōng guó jī qì jú duō néng zì zào. zhì yú léi zé lǐ fǎ jīng ào, bié yǒu bù chuán zhī mì, zhǐ kě xiàng xī yáng dìng gòu. tiān jīn jī qì jú yǐ gòu bèi shì léi xiū léi zhī jù, fǎng zào zé wèi yì yán yě. liǎng guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shū yán: yuè shěng qǐng mù kuǎn kāi shè qiāng léi gè jú, qí dà pào réng guī hù mǐn èr chǎng zhì zào. yòu shū yán: shěng chéng yǒu jī qì jú, chéng xī zēng bù dì fāng yǒu jūn huǒ jú, yǐ qì jù wèi bèi, jǐn néng zhì xiǎo gāng pào kāi huā zǐ xún cháng yáng huǒ yào bái yào shuǐ léi ké yáng huǒ jiàn xiū lǐ chuán pào xún cháng jī qì, chú huǒ yào huǒ jiàn shàng kě yòng, qí yú néng chéng ér bù néng jīng. shè jú shí yú nián, yòng yín shù shí wàn, jiǒng fēi jīn hù mǐn gè jú zhī bǐ. jīn zhòng jiā zhěng dùn, yǐ jī qì jūn huǒ èr jú, bìng rù chéng xī zēng bù yī jú, yǐ jiù shuǐ yùn zhī biàn, míng yuē zhì zào jú, réng zhì qiāng pào dàn huǒ yào děng wù. qí xiū lǐ yú léi, guī huáng bù léi jú. jiù zhì xiè ér yán, yǐ qiāng dàn yǔ xíng yíng pào wèi yóu yào. gài gòu qiāng kě yòng shù nián, gòu dàn bù néng zhī sān yuè, yī jǔ ér gòu qiāng shù qiān zé yì, yī jǔ ér gòu pào shù shí zé nán. zì yí fēn tiáo bìng jǔ, xún xù tú gōng. qī yǐ yī nián bàn ér zhù qiāng pào chǎng chéng, liǎng nián ér pào tái bèi, shù zú yǐ yù qiáng dí. dà xué shì zuǒ zōng táng shū yán: gè shěng zhì zào jú chǎng, yí hé bìng chóu bàn, yǐ zhuān zé chéng. qián céng shū qǐng kāi xú zhōu mù yuán gè kuàng, wèi tiě jiǎ gāng pào cái liào. zī fèng yù chì yì shè chǎng chù suǒ, ruò lùn cháng gé, zì yīng yóu liǎng jiāng mǐn zhè chóu kuǎn shì bàn, huò wěi gōng zhèng fù shēn, jí gǔ chuàng bàn, bìng zhāo tōng xiǎo huà xué zhī rén, yán qiú liàn fǎ, bǐ sù chū gāng tiě yīng yòng. qí shí kuàng zhèng chuán pào, xiāng wèi biǎo lǐ. yīng shè hǎi fáng quán zhèng dà chén, suǒ yǒu zhì zào chuán pào kuàng chǎng jūn huǒ shì yí, jiē yí yī shǒu jīng lǐ, yǐ guī huà yī.
十一年,直隸總督李鴻章疏言:「上海、江寧、天津、廣東各機器局,大都分造炮械子藥,以供各軍操練戰守之用,尚未能仿造後膛大炮。至若三、四寸口徑後膛小炮,後膛連珠炮,為水陸軍必需之利器,應就內地已開煤鐵礦近水之處,分設造槍、造炮專廠。至克魯伯鋼炮,近來德、奧、義各國,恐純鋼不盡合用,均改造硬銅後膛小炮,融煉別有新法。日本已聘洋匠仿造。中國亦宜踵行。各國後膛槍式樣不一,新式改用連珠,或六、七響,精利無匹。日本已設廠自造,中國亦宜專造,以應各省之用。約計造槍及小炮機器皆不過數十萬金,尚不甚鉅。水師所用之魚雷、伏雷,與炮並重。各種伏雷,中國機器局多能自造。至魚雷則理法精奧,別有不傳之秘,只可向西洋訂購。天津機器局已購備試雷修雷之具,仿造則未易言也。」兩廣總督張之洞疏言:「粵省請募款開設槍、雷各局,其大炮仍歸滬、閩二廠製造。」又疏言:「省城有機器局,城西增步地方有軍火局,以器具未備,僅能制小鋼炮開花子、尋常洋火藥、白藥、水雷殼、洋火箭、修理船炮尋常機器,除火藥、火箭尚可用,其餘能成而不能精。設局十餘年,用銀數十萬,迥非津、滬、閩各局之比。今重加整頓,以機器、軍火二局,併入城西增步一局,以就水運之便,名曰製造局,仍制槍炮彈火藥等物。其修理魚雷,歸黃埔雷局。就制械而言,以槍彈與行營炮為尤要。蓋購槍可用數年,購彈不能支三月,一舉而購槍數千則易,一舉而購炮數十則難。自宜分條並舉,循序圖功。期以一年半而鑄槍炮廠成,兩年而炮台備,庶足以御強敵。」大學士左宗棠疏言:「各省製造局廠,宜合併籌辦,以專責成。前曾疏請開徐州、穆源各礦,為鐵甲鋼炮材料。茲奉諭飭議設廠處所,若論常格,自應由兩江、閩浙籌款試辦,或委公正富紳,集股創辦,並招通曉化學之人,研求煉法,俾速出鋼鐵應用。其實礦政船炮,相為表里。應設海防全政大臣,所有製造船炮礦廠軍火事宜,皆宜一手經理,以歸畫一。」
shí èr nián, liǎng jiāng zǒng dū céng guó quán shū bào jīn líng yáng huǒ yào jú jùn gōng. sì chuān zǒng dū dīng bǎo zhēn shū yán: chuān shěng jiàn shè zhì zào jú, yǐ jí wǔ nián. fǎng zào yáng qiāng, wèi shù bù xià yī wàn wǔ qiān yú zhī. chú jiē jì guǎng xī yún nán jūn yíng wài, jú zhōng shàng cún hòu táng yáng qiāng sān qiān wǔ bǎi zhī, qián táng yáng qiāng sì qiān zhī. kǒng bù fū yòng, xiàng shàng hǎi yáng shāng dìng gòu kè lǔ bó kāi huā páo gé lín pào gè shí zūn, lìng zào de yòng zhī pī shān pào qī shí yú zūn, tái qiāng wǔ bǎi zhī bèi yòng. qí huǒ qì dàn wán tóng mào děng, chú bō yòng wài, shàng cún jiǔ wàn yú jīn. jīn jiā gōng zhì zào, měi yuè kě dé huǒ yào qī qiān yú jīn, yǐ zī jiē jì.
十二年,兩江總督曾國荃疏報金陵洋火藥局竣工。四川總督丁寶楨疏言:「川省建設製造局,已及五年。仿造洋槍,為數不下一萬五千餘枝。除接濟廣西、雲南軍營外,局中尚存後膛洋槍三千五百枝,前膛洋槍四千枝。恐不敷用,向上海洋商訂購克虜伯開花炮、格林炮各十尊,另造得用之劈山炮七十餘尊,抬槍五百枝備用。其火器彈丸銅帽等,除撥用外,尚存九萬餘斤。今加工製造,每月可得火藥七千餘斤,以資接濟。」
shí sān nián, sì chuān zǒng dū liú bǐng zhāng shū yán: chuān shěng jī qì wěi yuán céng zhào jí děng, néng yòng qiǎo sī, bù zhāo yáng jiàng, zì jiào gōng tú, fǎng zào wài yáng qiāng pào, chuàng yòng shuǐ lún jī qì, yǐ shěng méi lì. yòu yú shěng chéng wài shè jú, yǐ shuǐ jī zhì zào huǒ yào. shù nián yǐ lái, chéng jī sān bù, jī qì yī qiān wǔ bǎi jiǔ shí jiàn, yáng qiāng yī wàn sì qiān jiǔ bǎi zhī, huǒ yào èr shí bā wàn yú jīn, tóng huǒ mào yī qiān sān bǎi qī shí wǔ kē, hòu táng yào dàn liù shí bā wàn wǔ qiān wǔ bǎi kē, qiān zi liù shí wàn wǔ qiān kē, yáng pào sān jù, chéng jī shén yōu. liǎng guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shū yán: qián yǐ chóu bàn hǎi fáng, gòu yùn jūn huǒ, bìng jì yún nán guǎng xī jūn yíng, ér hòu táng qiāng dàn xū yòng yóu duō, bì xū gòu zhì jī qì, zì xíng fǎng zhì. nǎi zài shàng hǎi yáng háng gòu yùn zhì zào qiāng dàn jī qì lái yuè. zhèng nǐ shè chǎng kāi bàn, shì guǎng xī fǔ chén lǐ bǐng héng, yǐ guǎng xī suǒ gòu qiāng dàn jī qì yī bù, yùn jiě dào yuè, ér guǎng xī chè fáng, qiě wú lì shè jú, qǐng liú zài guǎng dōng bèi yòng. dāng jí zài shěng chéng zhī běi shí jǐng xū dì fāng, chuàng lì zhì zào qiāng dàn chǎng yī suǒ. suǒ yǒu jī qì dà chǎng yī zuò, dǎ tiě hōng tóng ké guō lú zào mù xiāng zhuāng zi yào fáng gòng wǔ chù, chǔ liào fā liào kù gè yī chù, yòu yǒu zhuāng là bǐng zhǐ bǐng huǒ yào jí gōng jiàng děng fáng, gòng ān shè jī qì èr fù, néng zào máo sè mǎ tī ní shì nǎi dé yún zhě shì dé sì zhǒng qiāng dàn. shì bàn zhī chū, měi rì yuē zào èr qiān kē. shú xí zhī hòu, měi rì kě zào bā qiān kē. mù qián jí kě kāi zào. shàng yǒu xū yòng róng tóng niǎn tóng děng jī qì, bìng zēng jiàn chǎng wū, qí cì dì dào qí, jí kě jǔ bàn.
十三年,四川總督劉秉璋疏言:「川省機器委員曾照吉等,能用巧思,不招洋匠,自教工徒,仿造外洋槍炮,創用水輪機器,以省煤力。又於省城外設局,以水機製造火藥。數年以來,成機三部,機器一千五百九十件,洋槍一萬四千九百枝,火藥二十八萬餘斤,銅火帽一千三百七十五顆,後膛藥彈六十八萬五千五百顆,鉛子六十萬五千顆,洋炮三具,成績甚優。」兩廣總督張之洞疏言:「前以籌辦海防,購運軍火,並濟雲南、廣西軍營,而後膛槍彈需用尤多,必須購置機器,自行仿製。乃在上海洋行購運製造槍彈機器來粵。正擬設廠開辦,適廣西撫臣李秉衡,以廣西所購槍彈機器一部,運解到粵,而廣西撤防,且無力設局,請留在廣東備用。當即在省城之北石井墟地方,創立製造槍彈廠一所。所有機器大廠一座,打鐵、烘銅殼、鍋爐、造木箱、裝子藥房共五處,儲料、發料庫各一處,又有裝蠟餅紙餅火藥及工匠等房,共安設機器二副,能造毛瑟、馬梯尼、士乃得、雲者士得四種槍彈。試辦之初,每日約造二千顆。熟習之後,每日可造八千顆。目前即可開造。尚有需用鎔銅、碾銅等機器,並增建廠屋,俟次第到齊,即可舉辦。」
shí wǔ nián, zhāng zhī dòng shū yán: guǎng dōng chóu jiàn shuǐ shī lù shī xué táng, bìng yú táng wài jiàn jī qì chǎng yī zuò, zhù tiě chǎng yī zuò, yān tǒng yī zuò, jí chǔ liào suǒ dǎ tiě chǎng gōng jiàng fáng cāo chǎng yǎn wǔ tīng shí dī mǎ tóu děng, yuē yòng yín liù wàn liǎng. jī qì chǎng nèi yǒu shí èr pǐ mǎ lì qì guō jī lú quán zuò, dà xiǎo xuán tiě chuáng xuē tiě chuáng zuān tiě jī jiǎn tiě jī gòng yī shí qī jià, shǒu yòng qì jù, tóng tiě gāng liào, yuē yòng yīng jīn èr qiān wǔ bǎi bàng. qí jī qì zài yīng guó chǎng dìng gòu zhī. yòu shū yán: qián céng yóu wén wǔ guān shēn jí yán bù gè shāng fēn nián juān yín bā shí wàn, zào xiǎo bīng lún shí hào. jīn jiē xù juān mù sān nián, zhuān wèi gòu mǎi zhì zào jī qì bìng jiàn zhú chǎng wū jīng fèi. nǎi diàn xún dé guó bó lín dì fāng lì fú jī qì chǎng, dìng gòu xīn shì zhì zào lián zhū máo sè qiāng, jí zào kè lǔ bó pào guò shān pào gè xiàng jī qì quán fù, qí qì jī mǎ lì jiā dà, yǐ biàn qiāng pào jiān zào, guō lú bìng wèi yī chǎng, jiào wèi jié shěng. xuán yóu chū shǐ dé guó dà chén yǔ gāi chǎng dìng zào qiāng jī qì yī fēn, měi rì néng zào xīn shì lián zhū shí xiǎng qiāng wǔ shí zhī, qì jī mǎ lì yī bǎi èr shí pǐ, yòu zào pào jī qì yī fēn, měi nián néng chéng kè lǔ bó pào kǒu jìng qī shēng de bàn zhì shí èr shēng de zhī guò shān pào wǔ shí jù, yòu gòu qiāng wěi jiān dāo jī qì quán fēn, jià gòng yī bǎi bā shí yī wàn qī qiān liǎng. jīn zé dìng shěng chéng xī běi shí mén dì fāng, yī shān lín jiāng, shū yùn biàn lì, yú jiàn chǎng xiāng yí, nǎi jí rì kāi gōng qǐ zhú. qí qiāng guǎn gāng liào jí liàn gāng guàn děng, jūn xiàng dé guó míng chǎng gòu bèi, yǐ qī jīng liáng. tā rì tiě kuàng gè shān kāi cǎi dé fǎ, zé gāng tiě cái liào qǔ gěi nèi dì, cì dì kuò chōng, bìng kě jiē jì gè shěng jūn yíng yě.
十五年,張之洞疏言:「廣東籌建水師、陸師學堂,並於堂外建機器廠一座,鑄鐵廠一座,煙筒一座,及儲料所、打鐵廠、工匠房、操場、演武廳、石堤、馬頭等,約用銀六萬兩。機器廠內有十二匹馬力汽鍋機爐全座,大小旋鐵床、削鐵床、鑽鐵機、剪鐵機共一十七架,手用器具,銅鐵鋼料,約用英金二千五百鎊。其機器在英國廠訂購之。」又疏言:「前曾由文武官紳及鹽埠各商分年捐銀八十萬,造小兵輪十號。今接續捐募三年,專為購買製造機器並建築廠屋經費。乃電詢德國柏林地方力拂機器廠,訂購新式製造連珠毛瑟槍,及造克魯伯炮、過山炮各項機器全副,其汽機馬力加大,以便槍炮兼造,鍋爐並為一廠,較為節省。旋由出使德國大臣與該廠訂造槍機器一分,每日能造新式連珠十響槍五十枝,汽機馬力一百二十匹,又造炮機器一分,每年能成克魯伯炮口徑七生的半至十二生的之過山炮五十具,又購槍尾尖刀機器全分,價共一百八十一萬七千兩。今擇定省城西北石門地方,依山臨江,輸運便利,於建廠相宜,乃即日開工起築。其槍管鋼料及煉鋼罐等,均向德國名廠購備,以期精良。他日鐵礦各山開採得法,則鋼鐵材料取給內地,次第擴充,並可接濟各省軍營也。」
shí liù nián, hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng yú hú běi shěng chéng chū jiàn bīng gōng chǎng. shì nián, zǒng lǐ hǎi jūn shì wù dà chén yǔ hù bù huì yì, yǐ guǎng dōng qiāng pào chǎng gǎi yí hú běi shěng, kāi chǎng hòu, cháng nián jīng fèi, yóu hú běi chóu bàn. xuán yóu hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng fù chén: è shěng kāi chǎng hòu, dū chì yáng jiàng, xī xīn kǎo qiú. yuán dìng zào qiāng jī qì yī fù, měi nián néng zào xīn shì lián zhū shí xiǎng máo sè qiāng yī wàn wǔ qiān zhī, zào pào jī qì měi nián néng chéng kè lǔ bó qī shēng de bàn zhì shí èr shēng de xíng yíng pào jí tái pào gòng yī bǎi jù. yòu yīng tiān gòu zào qiāng pào yào zào bái yào zào dàn zào pào chē zào pào jià gè jī qì. měi qiāng yī zhī, suí dàn wǔ bǎi kē, měi nián xū chéng qiāng dàn qī bǎi wǔ shí wàn kē. měi pào yī zūn, wài yáng xiàng lì suí dài pào dàn sān bǎi kē, zī jiù zuì shǎo zhī shù, yì xū suí dàn èr bǎi kē, měi nián xū chéng shí xīn dàn kāi huā dàn gè zhǒng dàn gòng sān wàn kē. tǒng jì yī qiè jīng fèi, yuē xū yín qī shí wǔ wàn liǎng. jì yī nián suǒ zào qiāng pào quán fēn, bǐ wài yáng mǎi jià suǒ shěng shén duō. tè shì jù kuǎn nán chóu, cǐ cì kāi chǎng shì bàn, suǒ yǒu qiāng pào yào dàn, měi nián gè zào yī bàn, yuē xū yín sì shí wàn liǎng. jī qì jīn yǐ dào è, zhì xián bì zhì xiù huài, gōng jiàng yì bì liàn xí, fāng néng jīng shú. jiù è shěng cái lì zì xíng chóu cuò, chá sì chuān jī qì zhì zào jú, xì zòu míng zhī yòng tǔ yào shuì lí, jīn hú běi qiāng pào chǎng nǎi fèng zhǐ tè bàn, jiào sì chuān zhì zào jú dà xiǎo xuán shū, guān xì yóu zhòng. qǐng jiāng hú běi shěng suì rù tǔ yào shuì yín èr shí wàn liǎng, chuān yán jiā jià yín shí wàn liǎng, gòng sān shí wàn liǎng, bō chōng qiāng pào chǎng cháng nián jīng fèi. jiāng lái gè shěng xū yòng, bō kuǎn yóu è chǎng dài zào, zé suí shí shōu huí jià běn, jí kě tuī guǎng duō zào. cǐ cì è shěng xīn shè qiāng pào chǎng suǒ zào gè xiè, jiē xì nán běi yáng guǎng dōng shān dōng sì chuān děng shěng zhì zào jú suǒ wú zhě. zhì è chǎng suǒ zào kè lǔ bó gè zhǒng chē pào, yóu wèi biān fáng hǎi fáng jí lù dào zhàn shǒu bì bù kě shǎo zhī lì qì. qián dà xué shì zuǒ zōng táng céng yán gòu xiè wài yáng, yǐ yín yì tiě, shí wèi fēi jì, yī dàn yǒu jǐng, dí chuán fēng kǒu, shòu zhì yú rén, yùn gòu jūn wú cóng xià shǒu. kuàng lù xù yuǎn gòu zhī qì, zhǒng shì jì shū, dàn mǎ yì yì, měi zhì wù shì. chéng qián bì hòu, zé jiàn chǎng zì zào, nǎi wèi yǔ chóu móu zhī jì yě. shì nián, bīng gōng chǎng chéng.
十六年,湖廣總督張之洞於湖北省城初建兵工廠。是年,總理海軍事務大臣與戶部會議,以廣東槍炮廠改移湖北省,開廠後,常年經費,由湖北籌辦。旋由湖廣總督張之洞覆陳:「鄂省開廠後,督飭洋匠,悉心考求。原定造槍機器一副,每年能造新式連珠十響毛瑟槍一萬五千枝,造炮機器每年能成克魯伯七生的半至十二生的行營炮及台炮共一百具。又應添購造槍炮藥、造白藥、造彈、造炮車、造炮架各機器。每槍一枝,隨彈五百顆,每年須成槍彈七百五十萬顆。每炮一尊,外洋向例隨帶炮彈三百顆,茲就最少之數,亦須隨彈二百顆,每年須成實心彈、開花彈各種彈共三萬顆。統計一切經費,約需銀七十五萬兩。計一年所造槍炮全分,比外洋買價所省甚多。特是鉅款難籌,此次開廠試辦,所有槍炮藥彈,每年各造一半,約需銀四十萬兩。機器今已到鄂,置閒必至鏽壞,工匠亦必練習,方能精熟。就鄂省財力自行籌措,查四川機器製造局,系奏明支用土藥稅釐,今湖北槍炮廠乃奉旨特辦,較四川製造局大小懸殊,關係尤重。請將湖北省歲入土藥稅銀二十萬兩,川鹽加價銀十萬兩,共三十萬兩,撥充槍炮廠常年經費。將來各省需用,撥款由鄂廠代造,則隨時收回價本,即可推廣多造。此次鄂省新設槍炮廠所造各械,皆系南北洋、廣東、山東、四川等省製造局所無者。至鄂廠所造克魯伯各種車炮,尤為邊防海防及陸道戰守必不可少之利器。前大學士左宗棠曾言購械外洋,以銀易鐵,實為非計,一旦有警,敵船封口,受制於人,運購均無從下手。況陸續遠購之器,種式既殊,彈碼亦異,每至誤事。懲前毖後,則建廠自造,乃未雨綢繆之計也。」是年,兵工廠成。
shí jiǔ nián, zhí lì zǒng dū lǐ hóng zhāng liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī shū yán: shàng hǎi jī qì jú yú guāng xù shí wǔ nián, lìng dào yuán liú qí xiáng bàn lǐ jú wù, zhuān xīn chuàng zào xīn shì qiāng pào, jí zì liàn gāng liào. wài yáng xīn chū lì qì, bù kěn yǐ mì fǎ shì rén. qí jī kuò líng qiǎo, cù nán yì cè. kāi bàn zhī shǐ, jǐ wú duān xù kě xún. nǎi jīng xuǎn yáng jiàng, bó fǎng qióng tàn, kǎo suǒ chéng shì, cān yǐ xīn dé, zào chéng shì yàn zhī, yǒu shāo bù rú fǎ zhě, chāi gǎi chóng zào. yú èr nián zhī nèi, jǐn qún cái zhī lì, jìng zào chéng xīn shì qiāng pào, bìng liàn jiù gāng liào, dié cì kǎo yàn, yǔ xī yáng suǒ zào yī lǜ jīng jiān. hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shū yán: hú běi xīn jiàn liàn tiě chǎng gào chéng, kāi liàn shēng tiě lú yī zuò, yǐ liàn chéng shēng shú tiě jù tóng niǎn tiě guǐ tiě tiáo, jūn yǒu chéng xiào. qí liàn xī mén shì gāng chǎng, kāi liàn shí jí xiǎn, běi yáng shàng hǎi gè lú, dié yǒu zhà liè dǔ sè zhī huàn. è shěng cǐ xiàng gāng lú, chì yáng jiàng xiáng kǎo huǒ hòu, xiàng lái zhì sù xū liù diǎn yú zhōng chū gāng, jīn zhǐ sān diǎn yú zhōng yǐ néng liàn jiù gāng liào, chéng sè wú yì yáng zhì, zú yǐ wèi zào pào zhī yòng. pào chǎng yì jí kāi gōng, jí yǐ liàn chū zhī gāng, shì zào liù shēng de bàn jí qī bā shēng de kè lǔ bó lù lù chē pào. ruò néng gāng liào jīng jiān, yǎn fàng yǒu zhǔn, jí kě zào shí èr shēng de dà pào. yǐ jūn xū kǒng jí, chì gōng jiàng duō liàn xī mén shì gāng, jí bèi sè má gāng, wèi zhì zào qiāng pào zhī yòng. wài yáng lù zhàn, quán shì lián zhū kuài pào, jǐn yǒu hòu táng qiāng pào, bù zú yǐ jǐn zhī, è chǎng tiān gòu zhì kuài pào jī qì, yóu wèi lì yòng yě. liàn tiě chǎng zhī tiě lù yùn dào, jí yáng jiàng huá gōng, yuán wèi èr lú zhī yòng. jīn zhǐ yī lú, měi nián zhǐ néng chū tiě yī wàn wǔ qiān yú dùn, zhé kuī shén jù. mǎ ān shān méi jǐng jiāo tàn lú wán gōng zài jí, nǐ yǐ hú nán shěng suǒ chū bái méi hé chān jiāo tàn yě liàn, miǎn gōng èr lú zhī yòng, shǐ zú yǐ zī zhōu zhuǎn.
十九年,直隸總督李鴻章、兩江總督劉坤一疏言:「上海機器局於光緒十五年,令道員劉麒祥辦理局務,專心創造新式槍炮,及自煉鋼料。外洋新出利器,不肯以秘法示人。其機括靈巧,猝難臆測。開辦之始,幾無端緒可尋。乃精選洋匠,博訪窮探,考索成式,參以心得,造成試驗之,有稍不如法者,拆改重造。於二年之內,盡群才之力,竟造成新式槍炮,並煉就鋼料,迭次考驗,與西洋所造一律精堅。」湖廣總督張之洞疏言:「湖北新建煉鐵廠告成,開煉生鐵爐一座,已煉成生熟鐵具銅碾鐵軌鐵條,均有成效。其煉西門士鋼廠,開煉時極險,北洋、上海各爐,迭有炸裂堵塞之患。鄂省此項鋼爐,飭洋匠詳考火候,向來至速須六點餘鍾出鋼,今止三點餘鍾已能煉就鋼料,成色無異洋制,足以為造炮之用。炮廠亦即開工,即以煉出之鋼,試造六生的半及七八生的克魯伯陸路車炮。若能鋼料精堅,演放有準,即可造十二生的大炮。以軍需孔急,飭工匠多煉西門士鋼,及貝色麻鋼,為製造槍炮之用。外洋陸戰,全恃連珠快炮,僅有後膛槍炮,不足以盡之,鄂廠添購制快炮機器,尤為利用也。煉鐵廠之鐵路運道,及洋匠華工,原為二爐之用。今止一爐,每年只能出鐵一萬五千餘頓,折虧甚鉅。馬鞍山煤井焦炭爐完工在即,擬以湖南省所出白煤和攙焦炭冶煉,勉供二爐之用,始足以資周轉。」
èr shí nián, zǒng lǐ yá mén wáng dà chén shū yán: jūn wù jǐn jí, yǐ gǎn zào jūn huǒ wèi xiān wù, ér jīng fèi yǒu xiàn. yǐ zhī gòu mǎi wài yáng jūn huǒ zé bù zú, qiě duō xū shí rì, yǐ zhī jiù gè shěng xiàn yǒu jú chǎng jiā gōng zhì zào, zé jūn huǒ kě bèi ér chū zhī. qián yóu hù bù bō kuǎn, zài jí lín shè lì jī qì jú, zhuān gōng jí lín hēi lóng jiāng èr shěng cháng nián cāo fáng zhī yòng. qǐng chì jí lín jī qì jú jiā tiān gōng liào, zēng zào jūn huǒ, yǐ yīng jí xū. hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shū yán: hú běi xīn shè zhī hàn yáng tiě chǎng, xiān kāi shēng tiě dà lú yī zuò, rì yè chū tiě bā cì, gòng wǔ shí yú dùn, yǐ hòu rì jiàn jìn bù, yǒu měi rì chū liù qī shí dùn zhě. qí cì nǎi liàn shú tiě liàn bèi sè má gāng niǎn tiě tiáo zhì gāng guǐ yǐ jí chuí liàn hōng yā gè fǎ, yī shí bìng jǔ. suǒ chū zhī tiě, suī xì chū liàn, yǐ yǔ wài yáng xiàng jiào, wú shén xuān zhì. xiàn zài jiāng xià mǎ ān shān méi jǐng suǒ chū zhī méi, kě zuò jiāo tàn, hé yú liàn tiě zhī yòng, yǐ kāi héng xué méi xiàng, xiàn nǐ jìn jué sān céng héng xué. wài yáng zhī dà xǐ méi jī jí yùn méi zhī tiě guà xiàn lù, jūn yǐ cì dì jùn gōng. yáng shì jiāo tàn lú shí zuò, nián nèi dāng kě yī lǜ gào chéng, zú fū shēng tiě yī lú jí gè chǎng liàn gāng zhī yòng. cān yǐ hú nán suǒ chǎn bái méi yóu méi, jí kě èr lú qí kāi. cǐ zhì zào gāng tiě yǐ yǒu chéng xiào zhī qíng xíng yě.
二十年,總理衙門王大臣疏言:「軍務緊急,以趕造軍火為先務,而經費有限。以之購買外洋軍火則不足,且多須時日,以之就各省現有局廠加工製造,則軍火可倍而出之。前由戶部撥款,在吉林設立機器局,專供吉林、黑龍江二省常年操防之用。請飭吉林機器局加添工料,增造軍火,以應急需。」湖廣總督張之洞疏言:「湖北新設之漢陽鐵廠,先開生鐵大爐一座,日夜出鐵八次,共五十餘頓,以後日見進步,有每日出六七十頓者。其次乃煉熟鐵、煉貝色麻鋼、碾鐵條、制鋼軌以及錘鍊烘壓各法,一時並舉。所出之鐵,雖系初煉,已與外洋相較,無甚軒輊。現在江夏馬鞍山煤井所出之煤,可作焦炭,合於煉鐵之用,已開橫穴煤巷,現擬進掘三層橫穴。外洋之大洗煤機及運煤之鐵掛線路,均已次第竣工。洋式焦炭爐十座,年內當可一律告成,足敷生鐵一爐及各廠煉鋼之用。參以湖南所產白煤油煤,即可二爐齊開。」此製造鋼鐵已有成效之情形也。
yòu shū yán: tiě chǎng zhī shè, shí jiān cǎi tiě liàn gāng cǎi méi sān dà duān wèi yī shì. ér kāi méi suǒ fèi, jǐ yǔ liàn tiě xiāng děng, běn nán bìng rù zào chǎng liàn tiě jì suàn. kāi píng méi kuàng, fèi zhì èr bǎi wàn, shǐ kè chéng gōng. jīn tiě chǎng zì jīng shǐ zhì guān chéng, yòng kuǎn fán jù, suǒ yǒu zòu míng bō yòng zhī kuǎn, zǎo jīng yòng qìng, suī yǐ qiāng pào jīng fèi yún bō, bù fū réng duō. fēi yuán gū xù gū zhī duō shū lòu, shí yīn kāi liàn yǐ hòu jīng fèi, yǔ zào chǎng gōng chéng běn xì èr shì, bì xū xiān xíng chóu diàn yī nián. qiě shì jiē chuàng jǔ, jī jú biàn gèng wú cháng, suí shí bǔ jiù, zēng chū yòng kuǎn, duō zài yáng jiàng yuán nǐ zhī wài, fēi yù liào suǒ jí. qí zēng chū zhī kuǎn, chú líng xīng zá fèi shù shí xiàng bù jì wài, jǔ qí zhòng dà zhě shù duān: yī zēng gòu jī lú gōng liào, rú zēng zhì shí wǔ dùn dà qì chuí yī jù, zēng bèi sè má dà yā qì jī yī fù, zēng zào xī mén shì lú dǐ huǒ ní guǎn jí zào huǒ zhuān jī qì, zēng gǎi shēng tiě dà lú jià yī zuò, lú nèi yòng zhuān, lìng yǔ kuàng méi zhī xìng xiāng hé, zēng shēng tiě chǎng nèi zhī tiě wǎ chǎng péng, zēng zhōng xī liǎng shì xǐ méi jī, zēng nèi dì huǒ zhuān jiāo tàn lú, zēng pù dì tiě bǎn, zēng chǎng nèi yùn wù tiě lù, zēng yùn kuàng méi tiě chē, zēng lú shàng tiě gài, lú wài shuǐ chí shuǐ gōu, jí sì zhōu zhī bǎo xiǎn mén, zēng tóng tiě guǎn jí shuǐ xiāng, zēng huà yàn méi tiě dà xiǎo gè xiàng qì jù cái liào, yǐ jí qì biǎo fēng biǎo shuǐ biǎo, jiē wèi jīng xì guì zhòng zhī jiàn. yī zēng mù kāi liàn yáng jiàng, yuán nǐ gù yòng bā rén, qí yú gù yòng shú shǒu zhī huá jiàng bǎi yú rén yīng yòng. kāi liàn zhī shì, yǐ shēng tiě dà lú wèi zhòng, zhōng guó xiàng wèi liàn guò. ruò yù xuǎn yòng huá jiàng, fēi yǒu jí cōng míng zhī rén zài chǎng jīng liàn duō nián, nán yǔ cǐ xuǎn. jí liàn gāng gè chǎng, yì fēi děi zhuān mén míng jiā zhī yáng jiàng lǐng shǒu zuò gōng bù kě. ruò shǒu fǎ shāo bù zhōng chéng dù, jí zhì biàn shēng yì wài, wēi xiǎn zhī zhì. xiàn mù dào yáng jiàng èr shí bā rén, jūn wàn bù kě shǎo, jiào yuán gū bā rén duō chū èr bèi yú. yī tiān bǔ bù quán jī qì, wài yáng yùn dào zhī jī jiàn, yán tú sǔn quē pō duō. qí jiǎn biàn zhě, yóu hàn yáng běn chǎng zì xíng xiū bǔ èr qiān yú jiàn wài, qí zhòng dà jīng xì jī qì, bì xū yóu wài yáng huò shàng hǎi yáng háng chóng xíng gòu bǔ. huò cǐ zhǒng bù shèn líng dòng, zé yáng jiàng bì lìng gòu yī jī yǐ jiù zhī. huò cǐ shì zhī lú, shì liàn jiāo tàn bù jìng, huò jiù fǎ suǒ cǎi zhī kuàng bù duō, zé yáng jiàng yòu sī yī fǎ yǐ sǔn yì zhī. kuàng rì jiā gōng, zhì duō mí fèi. yī wài yáng jīn bàng zhí jià rì áng, bǐ chū dìng jī qì shí, jià gāo guò bàn. ér gǎi huàn jī qì, fǎng dìng yáng jiàng děng shì, rì jī yuè lèi, yì chéng jù kuǎn. yī duō yòng méi jīn, fán tiě shān méi kuàng, kāi cǎi zhuǎn yùn, yǐ jí tiě chǎng qǐ zhòng yùn liào shì zuān kāi jǐng chōu shuǐ yā qì, wú zài bù xū jī qì, jí wú rì bù yòng méi jīn, wèi shù shén jù. yòu shēng tiě dà lú, gòu yòng wài yáng jiāo tàn, shì liàn liǎng yuè, fèi yì bù zī. gè kuǎn jiē yuán gū suǒ nán zhōu xī, jiā yǐ méi jǐng kāi zhì shù shí zhàng, yǐ fèi jǐn rén gōng jī qì zhī lì, ér méi céng hū tuō jié zhōng duàn. wài yáng bàn fǎ, bì réng jiù yuán chù zhuī xún, lìng xíng kāi jǐng. ér zhòng kāi yī jǐng, fēi jù kuǎn bù bàn. xiàn shí wú cǐ cái lì. ruò fēi mǎ ān shān méi jǐng yǒu chéng, zé quán shì xiāng méi, suǒ fèi gèng jù. cǐ zé shí jú biàn qiān, duō fèi yòng kuǎn, chū fēi yì liào suǒ jí. qián céng dū chì jú yuán jí yáng jiàng kuàng shī, xù gū yòng kuǎn, yǐ wèi néng xiāo huò zhōu zhuǎn, bù zhì zài yǒu zēng jiā zhī kuǎn. nǎi yí bù huàn xíng, céng zhé guò duō, jiā gōng suì zhì jiā liào, fèi rì yīn yǐ fèi gōng, bù tè fēi jú yuán suǒ néng xiàn dìng, bìng fēi yáng jiàng suǒ néng yù zhī, duō fāng bǔ jiù, fán fèi zī duō. jīn bō jiè gè kuǎn, suǒ yú wú jǐ, ruò xíng xiāo yì zhù, bì qí liǎng lú qí kāi, yī nián yǐ hòu, shǐ néng liú tōng zhōu zhuǎn. yóu xū gāng tiě gè liào, xū zhēn jīng měi, hé yú zhì zào zhī yòng, fāng kě qī liú tōng wú zhì. zhì chàng xiāo hòu, yóu fáng yáng tiě yǒu jiǎn jià duó shòu zhī huàn. cǐ kāi liàn zhī chū, bì xū kuān chóu jīng fèi, shù bù zhì tíng lú dài kuǎn. yuán nǐ jiù qiāng pào chǎng jīng fèi yì zhù, wú rú qiāng pào chǎng zēng shè pào dàn qiāng dàn pào jià sān chǎng, jì jī qì yùn fèi děng, yǐ xū yín sān shí wàn liǎng, jiàn chǎng zhī fèi, shàng bù zài nèi, shì bù néng quán xíng bō yòng. zhí cǐ chǎng gōng yǐ jùn, liàn tiě yǐ chéng zhī jì, suǒ qiàn zhě jǐn cǐ chóu diàn zhī kuǎn. ruò róng gāng liàn tiě, yīn cǐ tíng gōng, zé zhì zào qiāng pào, hé suǒ qǔ zī? dāng hǎi fáng jǐn jí zhī qiū, ér jūn xiè quē fá, yí wù róng jī, guān xì fěi qiǎn. jīn gè shěng cái lì, zì gù bù huáng, qǐ néng xié zhù. wéi yǒu jiù hú běi běn shěng gè kuǎn, jié lì yún bō zhōu zhuǎn, jī lú wù shǐ tíng gōng, jūn shí dé zī jiē jì, shù bù zhì gōng kuī yī kuì yě.
又疏言:「鐵廠之設,實兼採鐵、煉鋼、採煤三大端為一事。而開煤所費,幾與煉鐵相等,本難併入造廠煉鐵計算。開平煤礦,費至二百萬,始克成功。今鐵廠自經始至觀成,用款繁鉅,所有奏明撥用之款,早經用罄,雖以槍炮經費勻撥,不敷仍多。非原估續估之多疏漏,實因開煉以後經費,與造廠工程本系二事,必須先行籌墊一年。且事皆創舉,機局變更無常,隨時補救,增出用款,多在洋匠原擬之外,非預料所及。其增出之款,除零星雜費數十項不計外,舉其重大者數端:一、增購機爐工料,如增置十五頓大汽錘一具,增貝色麻大壓汽機一副,增造西門士爐底火泥管及造火磚機器,增改生鐵大爐架一座,爐內用磚,令與礦煤之性相合,增生鐵廠內之鐵瓦敞棚,增中西兩式洗煤機,增內地火磚焦炭爐,增鋪地鐵板,增廠內運物鐵路,增運礦煤鐵車,增爐上鐵蓋,爐外水池水溝,及四周之保險門,增銅鐵管及水箱,增化驗煤鐵大小各項器具材料,以及汽表風表水錶,皆為精細貴重之件。一、增募開煉洋匠,原擬雇用八人,其餘雇用熟手之華匠百餘人應用。開煉之事,以生鐵大爐為重,中國向未煉過。若欲選用華匠,非有極聰明之人在廠精練多年,難與此選。即煉鋼各廠,亦非得專門名家之洋匠領首作工不可。若手法稍不中程度,即致變生意外,危險之至。現募到洋匠二十八人,均萬不可少,較原估八人多出二倍餘。一、添補不全機器,外洋運到之機件,沿途損缺頗多。其簡便者,由漢陽本廠自行修補二千餘件外,其重大精細機器,必須由外洋或上海洋行重行購補。或此種不甚靈動,則洋匠必另購一機以救之。或此式之爐,試煉焦炭不淨,或舊法所采之礦不多,則洋匠又思一法以損益之。曠日加工,致多糜費。一、外洋金鎊值價日昂,比初定機器時,價高過半。而改換機器,訪訂洋匠等事,日積月累,亦成鉅款。一、多用煤斤,凡鐵山煤礦,開採轉運,以及鐵廠起重運料、試鑽開井、抽水壓氣,無在不需機器,即無日不用煤斤,為數甚鉅。又生鐵大爐,購用外洋焦炭,試煉兩月,費亦不貲。各款皆原估所難周悉,加以煤井開至數十丈,已費盡人工機器之力,而煤層忽脫節中斷。外洋辦法,必仍就原處追尋,另行開井。而重開一井,非鉅款不辦。現實無此財力。若非馬鞍山煤井有成,則全恃湘煤,所費更鉅。此則時局變遷,多費用款,初非意料所及。前曾督飭局員及洋匠礦師,續估用款,以為能銷貨周轉,不致再有增加之款。乃移步換形,層折過多,加工遂致加料,費日因以費工,不特非局員所能限定,並非洋匠所能預知,多方補救,繁費滋多。今撥借各款,所餘無幾,若行銷挹注,必俟兩爐齊開,一年以後,始能流通周轉。尤須鋼鐵各料,胥臻精美,合於製造之用,方可期流通無滯。至暢銷後,尤防洋鐵有減價奪售之患。此開煉之初,必須寬籌經費,庶不致停爐待款。原擬就槍炮廠經費挹注,無如槍炮廠增設炮彈、槍彈、炮架三廠,計機器運費等,已需銀三十萬兩,建廠之費,尚不在內,勢不能全行撥用。值此廠工已竣,煉鐵已成之際,所欠者僅此籌墊之款。若鎔鋼煉鐵,因此停工,則製造槍炮,何所取資?當海防緊急之秋,而軍械缺乏,貽誤戎機,關係匪淺。今各省財力,自顧不遑,豈能協助。惟有就湖北本省各款,竭力勻撥周轉,機爐勿使停工,軍實得資接濟,庶不致功虧一簣也。」
yòu shū yán: qián yīn kāi liàn gāng tiě wèi zào xiè zhī běn, yǐ qiāng pào chǎng jīng fèi yún bō jì yòng, ér qiāng pào chǎng gèng xíng zhī chù. qián bàn hǎi fáng suǒ gòu jūn xiè, měi qiāng shì cān chà, dàn mǎ hù yì, jí jiù qiāng chān zá, yào dàn cháo shī, liú bì zī duō. gù pào jià pào dàn qiāng dàn sān chǎng zhī shè, wàn bù kě huǎn. jīn jié lì chóu kuǎn, xiān jiāng pào jià pào dàn jī qì, yú shí bā nián xià jiān, zài dé guó lì fú chǎng gòu dìng zhì zào shuǐ lù xíng yíng gè zhǒng pào jià jī qì quán fù, měi nián néng chéng liù qī shēng de zhì shí èr shēng de pào jià pào chē yī bǎi fù. gòu dìng zhì zào kè lǔ bó pào dàn jī qì yī fù, měi rì néng chéng liù qī shēng de zhì shí èr shēng de pào dàn yī bǎi kē. qí tā kāi huā dàn shí xīn dàn qún zǐ dàn zǐ mǔ dàn, jūn néng zì zào. yòu gòu dìng xiǎo kǒu jìng qiāng dàn jī qì yī fù, měi rì kě chéng qiāng dàn èr wàn wǔ qiān kē, zào tóng bǎn zào qiān tiáo zhuāng yào rù dàn xiū lǐ qì jù jù quán, gòng yòng yín sān shí wàn liǎng yǒu qí. yòu tiān chǎng wū dà xiǎo tiě liáng tiě dì bǎn shuǐ ní huǒ zhuān gè zhǒng jiàn zhú gōng chéng, sān chǎng hé jì gòng yòng yín shí wǔ wàn bā qiān liǎng. jìn rì wài yáng kuài pào yì jīng, jí bīng chuán bā shí bàng zhì bǎi bàng zhī dà pào, yì yòng jī qì zào chéng. è chǎng běn xì zhì zào xīn shì lián zhū qiāng, ruò néng jiān zào kuài pào, yú jūn shì yóu duō bì yì. yǐ diàn xún yáng chǎng, zēng gòu xīn shì kuài pào jī qì jí pào guǎn gè jiàn, gòng jià yín sān wàn liǎng yǒu qí. qí chǎng réng jiù, qí jī qì dào qí, jí kě gǎi zhì, jiào zhī lìng qǐ chǎng wū, suǒ shěng jīng fèi shí duō. cǐ zhǒng kuài pào liù shēng de zhě, měi fēn zhōng kě fàng sān shí chū, jiǔ shēng de zhě, měi fēn zhōng kě fàng èr shí yú chū, xún wèi zhì shèng zhī jù yě. shì nián, shǎn xī xún fǔ lù chuán lín shū qǐng yǐ gān sù shěng jiù cún zhì zào jūn huǒ jī qì quán jù, yùn zhì shǎn xī shěng chéng, shì zào qiāng pào zǐ yào.
又疏言:「前因開煉鋼鐵為造械之本,以槍炮廠經費勻撥濟用,而槍炮廠更形支絀。前辦海防所購軍械,每槍式參差,彈碼互異,及舊槍攙雜,藥彈潮濕,流弊滋多。故炮架、炮彈、槍彈三廠之設,萬不可緩。今竭力籌款,先將炮架、炮彈機器,於十八年夏間,在德國力拂廠購定製造水陸行營各種炮架機器全副,每年能成六七生的至十二生的炮架炮車一百副。購定製造克魯伯炮彈機器一副,每日能成六七生的至十二生的炮彈一百顆。其他開花彈、實心彈、群子彈、子母彈,均能自造。又購定小口徑槍彈機器一副,每日可成槍彈二萬五千顆,造銅板、造鉛條、裝藥入彈、修理器具俱全,共用銀三十萬兩有奇。又添廠屋、大小鐵梁、鐵地板、水泥、火磚各種建築工程,三廠合計共用銀十五萬八千兩。近日外洋快炮益精,即兵船八十磅至百磅之大炮,亦用機器造成。鄂廠本系製造新式連珠槍,若能兼造快炮,於軍事尤多裨益。已電詢洋廠,增購新式快炮機器及炮管各件,共價銀三萬兩有奇。其廠仍舊,俟機器到齊,即可改制,較之另起廠屋,所省經費實多。此種快炮六生的者,每分鐘可放三十齣,九生的者,每分鐘可放二十餘出,洵為制勝之具也。」是年,陝西巡撫鹿傳霖疏請以甘肅省舊存製造軍火機器全具,運至陝西省城,試造槍炮子藥。
èr shí yī nián, fèng tiān zēng liàn xīn jūn, jiāng jūn yī kè táng ā qiǎn yuán zài shān dōng jí lín fèng tiān liáo yáng děng chù, zhì zào tóng tiě děng gè xiàng pào wèi, huá yáng gè shì bù qiāng, yǐ jí pào chē pào jià, bìng gòu zhì zào zi dàn niǎn huǒ yào zào dì léi qì jù, jì dāo máo děng jiàn, zài zhèng xiǎng dòng zhī. shān dōng xún fǔ lǐ bǐng héng yǐ shān dōng shěng zì shè lì qiāng pào jī qì jú hòu, gōng gěi gè lù jūn huǒ, zhú nián zēng jiā zhì zào, qǐng zēng cháng nián jīng fèi. liǎng jiāng zǒng dū zhāng zhī dòng yǐ qián nián rèn hú guǎng zǒng dū, chuàng bàn hú běi hàn yáng liàn tiě chǎng, jí xìng guó zhōu mǎ ān shān èr chù cǎi méi, yǐ gōng liàn tiě zhī yòng, zhe yǒu chéng xiào, qǐng yōu jiǎng zài shì rén yuán. shǎn xī xún fǔ zhāng rǔ méi yǐ shǎn xī shěng gè jūn suǒ yòng lǐ míng máo sè zhōng zhēn hòu táng gè shì yáng qiāng, jiē yóu tā shěng xié bō, bù jǐn hé yòng. zī shāng gān sù shěng bō jiù cún zhì zào jūn huǒ zhī jī qì děng jiàn, yùn zhì shǎn xī, jí zài shěng chéng shè lì jī qì jú, shì zào qiāng pào zǐ yào, suí shí xiū lǐ jiù xiè.
二十一年,奉天增練新軍,將軍依克唐阿遣員在山東、吉林、奉天、遼陽等處,製造銅鐵等各項炮位,華、洋各式步槍,以及炮車炮架,併購製造子彈、碾火藥、造地雷器具,暨刀矛等件,在正餉動支。山東巡撫李秉衡以山東省自設立槍炮機器局後,供給各路軍火,逐年增加製造,請增常年經費。兩江總督張之洞以前年任湖廣總督,創辦湖北漢陽煉鐵廠,及興國州、馬鞍山二處採煤,以供煉鐵之用,著有成效,請優獎在事人員。陝西巡撫張汝梅以陝西省各軍所用里明、毛瑟、中針、後膛各式洋槍,皆由他省協撥,不盡合用。咨商甘肅省撥舊存製造軍火之機器等件,運至陝西,即在省城設立機器局,試造槍炮子藥,隨時修理舊械。
liǎng jiāng zǒng dū zhāng zhī dòng shàng yán: tiān jīn jiāng nán guǎng dōng shān dōng sì chuān yuán yǒu zhì zào jú, suǒ zào jūn xū shuǐ lù yīng yòng gè jiàn pō duō, ér suǒ chéng qiāng pào shén shǎo. huò zhǐ néng zào qiāng pào dàn ér bù néng zào qiāng pào, huò néng zào qiāng, ér qì jī jú chǎng shàng xiǎo, jūn yí liàng jiā kuò chōng. fú jiàn chuán zhèng jú xiàn yǒu dà guō lú jī qì jí dǎ tiě gè chǎng, bìng duō ān xī jī qì yuán sī gōng jiàng, ruò zēng zhì zào qiāng pào jī qì, fèi shěng ér gōng yì yì jí. rú fèng tiān wèi gēn běn zhòng dì, ér dào yuǎn nán yú jiē jì, yí zhuān shè yī chǎng. shǎn xī wèi zhōng yuán ào qū, qiě kě yǐ jiē jì xī lù, yì yí zhuān shè yī chǎng. zhì gè chǎng zhì zào, dà shuài jiē yí yǐ xiǎo kǒu jìng kuài qiāng jí xíng yíng kuài pào wèi zhǔ, huò qiāng pào bìng zào, huò qiāng pào fēn zào, yí měi xiàng zé dìng yī shì, gè chǎng tǒng guī yī lǜ, yǐ miǎn cān chà. fù shěng gè jú, zhǐ xū lù lù guò shān xiǎo pào, jí zú gōng lù zhàn zhī yòng. ruò yán jiāng yán hǎi shù jú, bìng yí zào chuán tái dà kuài pào, měi chǎng měi nián zhì shǎo xū chū kuài qiāng wǔ liù qiān zhī, lù lù guò shān èr zhǒng xiǎo kuài pào yī bǎi yú zūn, fāng néng jì yòng. yī miàn gù yòng yáng jiàng, yī miàn xuǎn pài gōng jiàng fù wài yáng míng chǎng xué xí, jì tā rì néng kuò chōng zhì zào chǎng shù chù. wéi gè shěng jú chǎng, shàng hǎi jīn líng èr chù suī gè yǒu zhì zào jú, ér jīn líng jú guī mó pō xiǎo, jī qì wèi bèi, suǒ chū qiāng pào wú duō. qí shè jú zhī chù, xiàn yú dì shì, bù néng zhǎn tà, jǐn néng zé xíng jūn yào xū zhě zhuó zēng jī qì, jiū bù néng duō. shàng hǎi zhì zào jú suī jiào hóng dà, wéi suǒ zào qiāng dàn pào dàn shuǐ léi huǒ yào jí xiū lǐ lún chuán děng mén lèi pō duō, ér bù zhuān yī, bìng fēi zhuān zào kuài qiāng zhī jī qì, měi yuè chéng qiāng bù guò bǎi yú zhī, yì wú zào lù lù guò shān èr zhǒng kuài pào zhī jī qì. zhì dà pào zé yī nián huò chū yī èr zūn bù děng. qiě gāi jú jūn xiè, xū yùn chū wú sōng jiāng hòu, zài zhuǎn rù zhǎng jiāng. ruò yǒu bīng shì, dí rén yǐ zhàn chuán fēng kǒu, yī qiè zhuǎn yùn, lì jí shù shǒu. qián cǐ kāi jú hù shàng, zhǐ tú qǔ cái biàn lì, wèi néng jǐn shàn. gù yán jiāng nèi dì, bì xū tiān shè jú chǎng. hú běi qiāng pào chǎng, yīn shàng nián qiāng chǎng bèi huǒ hòu, gǎi zào tiě liào chǎng wū, xiū bǔ jī qì, shén fèi jīng yíng. kuài pào suǒ zēng xīn jī, yǐ gōng jiàng chū shì, wèi shú xiàn lù, cù nán jiào zhǔn. jīn fǔ zào kuài qiāng shì yàng shù shí zhī, kuài pào shì yàng yī zūn, chē pào èr zūn, jūn shàng hé yòng. yǐ hòu suǒ chū, zì kě rì duō. wéi qiāng jī céng jīng huǒ zhuó, mǐn sù zhī lì shāo jiǎn. yī nián yǐ nèi, rén qì xiāng xí, měi nián yuē jì kě zào chéng kuài qiāng qī bā qiān zhī, lù lù guò shān èr zhǒng kuài pào bǎi zūn. jú chǎng dì jù shàng yóu, zuì wèi wěn gù. shàng kě jiē jì chuān xiāng shǎn yù, xià kě jiē jì jiāng wǎn, zhuǎn yùn shén biàn. ruò zài jiāng nán lìng xíng zé dì jiàn zào, suǒ fèi zhì jù. bù rú jiù hú běi chǎng tiān gòu jī qì, guǎng wèi kuò chōng, qí gāng tiě jí yòng è shěng tiě chǎng suǒ liàn. chú è chǎng yuán zào zhī shù wài, jīn měi nián néng jiā chū kuài qiāng yī wàn zhī, wú yān yào qiāng dàn yī qiān wàn kē, lù lù guò shān èr zhǒng kuài pào èr bǎi zūn, pào dàn èr shí wàn kē. hú běi xiàng wú xīn shì yào chǎng, nǐ bìng zào wú yān yào zōng sè yào hēi yào, lìng zú fū gè zhǒng qiāng pào zhī yòng. hé jì qiāng pào jià yào dàn gè xiàng jī qì, yǔ wài yáng míng chǎng kǎo jiào, zhū cóng jié shěng, fán yùn fèi zào chǎng, yuē xū yín èr bǎi wàn liǎng. yòu yīn hú běi shěng tiě chǎng, kāi méi jǐng, liàn jiāo tàn, liàn gè zhǒng jīng gāng shú tóng shú tiě, zhèng zài jǐn yào zhī jì, qiāng pào chǎng zé gǎn zào wǔ chù chǎng wū, shì zào qiāng pào. cǐ èr chǎng jiē jīng fèi zhī chù, suǒ zào jūn xiè, fēi zhuān gōng hú běi zhī yòng, qǐng jiù jiāng nán chóu fáng jú bō kuǎn xié jì.
兩江總督張之洞上言:「天津、江南、廣東、山東、四川原有製造局,所造軍需水陸應用各件頗多,而所成槍炮甚少。或止能造槍炮彈而不能造槍炮,或能造槍,而汽機局廠尚小,均宜量加擴充。福建船政局現有大鍋爐機器及打鐵各廠,並多諳悉機器員司工匠,若增置造槍炮機器,費省而工亦易集。如奉天為根本重地,而道遠難於接濟,宜專設一廠。陝西為中原奧區,且可以接濟西路,亦宜專設一廠。至各廠製造,大率皆宜以小口徑快槍及行營快炮為主,或槍炮並造,或槍炮分造,宜每項擇定一式,各廠統歸一律,以免參差。腹省各局,只須陸路過山小炮,即足供陸戰之用。若沿江沿海數局,並宜造船台大快炮,每廠每年至少須出快槍五六千枝,陸路、過山二種小快炮一百餘尊,方能濟用。一面雇用洋匠,一面選派工匠赴外洋名廠學習,冀他日能擴充製造廠數處。惟各省局廠,上海、金陵二處雖各有製造局,而金陵局規模頗小,機器未備,所出槍炮無多。其設局之處,限於地勢,不能展拓,僅能擇行軍要需者酌增機器,究不能多。上海製造局雖較宏大,惟所造槍彈、炮彈、水雷、火藥及修理輪船等門類頗多,而不專一,並非專造快槍之機器,每月成槍不過百餘枝,亦無造陸路、過山二種快炮之機器。至大炮則一年或出一、二尊不等。且該局軍械,須運出吳淞江後,再轉入長江。若有兵事,敵人以戰船封口,一切轉運,立即束手。前此開局滬上,只圖取材便利,未能盡善。故沿江內地,必須添設局廠。湖北槍炮廠,因上年槍廠被火後,改造鐵料廠屋,修補機器,甚費經營。快炮所增新機,以工匠初試,未熟線路,猝難較准。今甫造快槍式樣數十枝,快炮式樣一尊,車炮二尊,均尚合用。以後所出,自可日多。惟槍機曾經火灼,敏速之力稍減。一年以內,人器相習,每年約計可造成快槍七八千枝,陸路、過山二種快炮百尊。局廠地踞上游,最為穩固。上可接濟川、湘、陝、豫,下可接濟江、皖,轉運甚便。若在江南另行擇地建造,所費至鉅。不如就湖北廠添購機器,廣為擴充,其鋼鐵即用鄂省鐵廠所煉。除鄂廠原造之數外,今每年能加出快槍一萬枝,無煙藥槍彈一千萬顆,陸路、過山二種快炮二百尊,炮彈二十萬顆。湖北向無新式藥廠,擬並造無煙藥、棕色藥、黑藥,令足敷各種槍炮之用。合計槍炮架藥彈各項機器,與外洋名廠考較,諸從節省,凡運費造廠,約需銀二百萬兩。又因湖北省鐵廠,開煤井,煉焦炭,煉各種精鋼、熟銅、熟鐵,正在緊要之際,槍炮廠則趕造五處廠屋,試造槍炮。此二廠皆經費支絀,所造軍械,非專供湖北之用,請就江南籌防局撥款協濟。」
yòu yǐ jiāng nán shěng zhì zào jú, zì guāng xù shí qī bā nián, yán jiāng gè shěng, jiào àn huì fěi fēn qǐ, shēn kǒng hǎi shàng yǒu jǐng, dāng jiāng zhì zào jú yīng xíng zēng zhì kuài qiāng kuài pào xīn shì huǒ yào gè jiàn, chóu yì gòu jī shì zào. dài guāng xù èr shí nián, rì běn jūn shì qǐ, gè shěng zhēng diào pín fán, chù chù diào bō jūn huǒ, jú zhōng jī nián suǒ zào zhī qiāng pào yào dàn, jǐ zhì bō fā yī kōng. zì yīng jí shí kuò chōng jī qì, jiā jǐn zhì zào. jìn nián jūn xiè, yǐ qiāng pào yào dàn wèi xiān, ér qiāng pào yóu yǐ xīn chū kuài shì wèi lì. shì yǐ è shěng shè chǎng zì liàn gāng liào, wèi pào tǒng qiāng guǎn zhī yòng. yòu yīn xīn shì jù pào, jiē yòng lì sè huǒ yào bǐng, kuài pào kuài qiāng jiē yòng wú yān huǒ yào, jú zhōng zì zào zhě wú duō, yīng zēng zhì gè xiàng jī qì, zé yào xiān bàn. jiāng liàn gāng zhì yào, jí zào kuài qiāng kuài pào gè jī qì shù shí zuò, xiàng yáng shāng dìng gòu. yòu gòu mǎi jī dì, zēng jiàn liàn gāng chǎng zào lì sè huǒ yào bǐng chǎng wú yān huǒ yào chǎng, jí tiān gòu zhì zào gāng liào, yǔ zào huǒ yào wù liào, hé jì yòng yín sì shí yú wàn liǎng. qí zài wài yáng dìng gòu zhī qì jiàn, yǔ yáng shāng chóu yì, lìng qí zàn xíng diàn bàn, bù zhì jī yán shí rì, xiān jiāng gè xiàng jī qì yùn dào, jí kě kāi chǎng zhì zào. zì guāng xù èr shí nián hǎi fáng jiè yán, gè shěng fáng jūn xū yòng jūn huǒ shén jí, ér huǒ yào zi dàn yóu wèi dà zōng. wài yáng shǒu jú wài zhī lì, bù kěn dài gòu. jí shǐ shè fǎ yùn gòu, ér jià zhí zhòu zēng shù bèi, yuǎn shè chóng yáng, dí chuán yòu bù shí yāo jié, zhì wèi kùn nán. jīn jiāng nán zhì zào jú gòu jī shè chǎng, zì néng fǎng zào, bù dài wài qiú, zì wèi dāng wù zhī jí. dàn jú zhōng cháng nián jīng fèi, jǐn yǒu èr chéng yáng shuì shù shí wàn liǎng, zhǐ néng zhì zào gè xiàng zi yào, fēn jì nán běi liǎng yáng cāo liàn fáng shǒu zhī xū. ruò jiā zào xīn shì qiāng pào jiē jì gè jūn, zé jī chǎng jì zēng, gōng liào zì bèi jiā yú xī. nǐ yú jiāng hǎi guān cháng nián yáng shuì, huò yáng yào shuì lí, měi nián jiā bō yín èr shí wàn liǎng, wèi kuò chōng zhì zào hòu cháng nián gōng zuò zhī xū.
又以「江南省製造局,自光緒十七八年,沿江各省,教案會匪紛起,深恐海上有警,當將製造局應行增制快槍快炮、新式火藥各件,籌議購機試造。迨光緒二十年,日本軍事起,各省徵調頻繁,處處調撥軍火,局中積年所造之槍炮藥彈,幾至撥發一空。自應及時擴充機器,加緊製造。近年軍械,以槍炮藥彈為先,而槍炮尤以新出快式為利。是以鄂省設廠自煉鋼料,為炮筒槍管之用。又因新式巨炮,皆用栗色火藥餅,快炮快槍皆用無煙火藥,局中自造者無多,應增置各項機器,擇要先辦。將煉鋼、製藥,及造快槍、快炮各機器數十座,向洋商定購。又購買基地,增建煉鋼廠、造栗色火藥餅廠、無煙火藥廠,及添購製造鋼料,與造火藥物料,合計用銀四十餘萬兩。其在外洋訂購之器件,與洋商籌議,令其暫行墊辦,不致稽延時日,先將各項機器運到,即可開廠製造。自光緒二十年海防戒嚴,各省防軍需用軍火甚急,而火藥子彈尤為大宗。外洋守局外之例,不肯代購。即使設法運購,而價值驟增數倍,遠涉重洋,敵船又不時邀截,至為困難。今江南製造局購機設廠,自能仿造,不待外求,自為當務之急。但局中常年經費,僅有二成洋稅數十萬兩,只能製造各項子藥,分濟南北兩洋操練防守之需。若加造新式槍炮接濟各軍,則機廠既增,工料自倍加於昔。擬於江海關常年洋稅,或洋藥稅釐,每年加撥銀二十萬兩,為擴充製造後常年工作之需」。
èr shí èr nián, chéng dū jiāng jūn gōng shòu yīn sì chuān shěng jūn shí bù chōng, ér fáng wù zhòng yào, nǎi yǔ zhù fáng chuān shěng zhī bā qí xié lǐng děng liàng lì juān lián, zhì zào tái qiāng jiǔ shí liù zhī, niǎo qiāng sì bǎi bā shí zhī, jūn yòng duàn liàn chún tiě chán sī zhì zào, jiān shí kě shì. qí jiù cún qiāng zhī, yī lǜ xiū zhěng, wèi cāo liàn zhī xū. zhí lì zǒng dū wáng wén sháo yǐ běi yáng jī qì jú suǒ zào gè zhǒng pào zǐ, míng mù suī bù tóng, ér shí shēng de bàn zhī zǐ dàn jū duō, jiē xì jiù shì, bù jǐn hé yòng. nǎi xiàng yáng shāng dìng gòu yáng shì fān shā ní, jí zào dàn gè jī qì, zì xíng fǎng ōu xī xīn shì zhì zào. liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī kǎo hé jī qì jú chéng jī, yú cháng nián zhì zào zhī wài, liàn gāng chǎng měi nián kě chū kuài pào kuài qiāng tǒng jí qiāng pào qiāng jiàn pào jià qì jù děng gāng liào gòng èr qiān èr bǎi yú dùn, lì sè huǒ yào chǎng měi nián kě chū lì sè huǒ yào èr shí yú wàn bàng, wú yān huǒ yào chǎng měi nián kě chū wú yān huǒ yào liù wàn yú bàng. suǒ chuàng lì zào qiāng pào xīn chǎng, gòu jī yǐ bèi, jiā gōng zhì zào, měi nián kě chū kuài lì xīn shì qiāng yī qiān wǔ bǎi zhī, yī bǎi bàng zi zhī kuài pào liù zūn, sì shí bàng zi zhī kuài pào shí èr zūn, kuài lì xīn qiāng zi yī bǎi sān shí yú wàn kē, kuài pào zǐ dàn yī qiān wǔ bǎi kē, dà xiǎo tiě dàn yī wàn yú kē, jiàn zhe chéng jī. sì chuān zǒng dū lù chuán lín yǐ sì chuān shěng jī qì jú zì guāng xù shí èr nián zhì shí qī nián, qián dū chén liú bǐng zhāng céng jiāng zài jú chū lì rén yuán jiǎng lì. jīn yòu jiè wǔ nián, suǒ lù xù zào chéng jī qì yào dàn děng xiàng, jiē jīng liáng hé yòng, zēng zào hòu táng máo sè tái qiāng yì pō kuài lì. zài jú gè yuán, réng xíng jiǎng lì zhī.
二十二年,成都將軍恭壽因四川省軍實不充,而防務重要,乃與駐防川省之八旗協領等量力捐廉,製造抬槍九十六枝,鳥槍四百八十枝,均用煅煉純鐵纏絲製造,堅實可恃。其舊存槍枝,一律修整,為操練之需。直隸總督王文韶以北洋機器局所造各種炮子,名目雖不同,而十生的半之子彈居多,皆系舊式,不盡合用。乃向洋商訂購洋式翻沙泥,及造彈各機器,自行仿歐西新式製造。兩江總督劉坤一考核機器局成績,於常年製造之外,煉鋼廠每年可出快炮快槍筒及槍炮槍件炮架器具等鋼料共二千二百餘頓,栗色火藥廠每年可出栗色火藥二十餘萬磅,無煙火藥廠每年可出無煙火藥六萬餘磅。所創立造槍炮新廠,購機已備,加工製造,每年可出快利新式槍一千五百枝,一百磅子之快炮六尊,四十磅子之快炮十二尊,快利新槍子一百三十餘萬顆,快炮子彈一千五百顆,大小鐵彈一萬餘顆,漸著成績。四川總督鹿傳霖以四川省機器局自光緒十二年至十七年,前督臣劉秉璋曾將在局出力人員獎勵。今又屆五年,所陸續造成機器藥彈等項,皆精良合用,增造後膛毛瑟抬槍亦頗快利。在局各員,仍行獎勵之。
zhí lì zǒng dū wáng wén sháo yīn jīng shī liàn bīng chù wáng dà chén yǐ jīng yíng xùn liàn, xū yòng dǎ mào tái qiāng yī qiān wǔ bǎi zhī, lìng běi yáng zhì zào jú rú shì zhì zào, yǐ yīng yào xū. nǎi zào chéng biān jī tái qiāng zhōng jī tái qiāng gè yī zhī, shì fàng jūn shǔ líng jié hé yòng. wéi biān jī tái qiāng fēn liǎng tài zhòng, bù biàn shī fàng. ruò yòng zhōng jī tái qiāng gǎi zào biān jī, qí chǐ cùn jīn liǎng, réng yǔ zhōng jī tái qiāng yī zhì. jí lìng zhì zào jú àn zhào cǐ shì, zhì zào biān jī qián mén dà shì tái qiāng wǔ bǎi zhī, suí qiāng wù jiàn gòng wǔ bǎi fēn, yǐ zhōng jī tái qiāng gǎi zào biān jī qián mén xiǎo shì tái qiāng yī qiān zhī, suí qiāng wù jiàn gòng yī qiān fēn. qí zhì zào kuǎn xiàng, yóu běi yáng zuò zhèng kāi zhī. běi yáng zhì zào jú xiàng yǒu suì zào hé pào zǐ dàn jīng fèi yín sì wàn liǎng, běn nián yǐ cǐ xiàng hé dàn suì fèi, gǎi zào hòu mén tái qiāng. jīn liàn bīng chù xū qiāng kǒng jí, nǐ jí yǐ cǐ kuǎn yí yòng.
直隸總督王文韶因京師練兵處王大臣以京營訓練,需用打帽抬槍一千五百枝,令北洋製造局如式製造,以應要需。乃造成邊機抬槍、中機抬槍各一枝,試放均屬靈捷合用。惟邊機抬槍分兩太重,不便施放。若用中機抬槍改造邊機,其尺寸斤兩,仍與中機抬槍一致。即令製造局按照此式,製造邊機前門大式抬槍五百枝,隨槍物件共五百分,以中機抬槍改造邊機前門小式抬槍一千枝,隨槍物件共一千分。其製造款項,由北洋作正開支。北洋製造局向有歲造荷炮子彈經費銀四萬兩,本年以此項荷彈歲費,改造後門抬槍。今練兵處需槍孔急,擬即以此款移用。
hú guǎng zǒng dū tán jì xún yǐ hú běi shěng zhì zào jūn huǒ, xiàng nián suǒ zào jiù shì tái qiāng xiàn qiāng tái pào pī shān pào děng xiàng, jūn xì qián táng, bù jí hòu táng xīn qiāng pào zhī mǐn jié, nǐ xiàng wài yáng gòu zhì jī qì, gǎi zào gè xiàng hòu táng qiāng pào, bìng zhì zào pào dàn qiāng dàn tóng ké děng xiàng. jīn yīn bù chén yǔn cóng fèng tiān fǔ chéng lǐ péi yuán zhī yì, lìng gè shěng zhì zào jú jiān zào tái qiāng, bìng zào nèi dì huǒ yào, chóu dù bàn lǐ. yīn tái qiāng tái pào běn zhōng guó xiàng rì zhì shèng zhī jù, jiāng biàn bīng dīng sù suǒ xí liàn, jīn ruò gǎi yòng hòu táng, cāo yǎn yì yú jīng shú, yòng kuǎn bù duō, ér rì hòu kě shōu dà xiào. suī hàn yáng qiāng pào chǎng guī mó hóng yuǎn, ér jī qì zhǒng lèi gè yǒu bù tóng, ruò tái qiāng tái pào děng qì, tā rì néng zhì zào jīng chún, yì kě wèi hàn chǎng zhī zhù yě. shān dōng xún fǔ lǐ bǐng héng kǎo hé jī qì jú chéng jī, yú guāng xù èr shí yī nián suǒ zào chéng gè zhǒng huǒ yào shí wǔ wàn liù qiān jiǔ bǎi liù shí jīn, dà tóng mào huǒ qī shí èr wàn kē, kāi huā zhà zi yī qiān liù bǎi kē, zhà zi tóng luó sī yǐn mén yī qiān liù bǎi fù, kè léi lì bó tóng pào lā huǒ tóng guǎn sì wàn sì qiān zhī, dài huó jià píng pào jiǔ zūn, dà pào zǐ yī qiān sì bǎi jiǔ shí kē, yáng qiān dàn wán yī bǎi sān shí jiǔ wàn sì bǎi wǔ shí lì, tiān zào gè chǎng yīng yòng jī qì jí shú tiě dà guō lú yī jù, xiū lǐ gè yíng sǔn huài yáng qiāng yáng pào, zhì chéng gè xiàng jūn huǒ xiāng hé, xiū lǐ qiāng zi chǎng yà tóng chǎng fáng wū jí dà guō lú, lú tái hōng tóng lú dà yān tǒng shēng tiě chǎng bǎo xiǎn lú tí xiāo fáng gōng wù chǎng zhī wū yǔ děng, yòu cǎi mǎi xiāo huáng tóng tiě gāng qiān jí huá yáng gè zhǒng wù liào, jì yuán jiàng gōng yì xīn gōng yùn jiǎo zá fèi děng, gòng zhī yòng yín liù wàn sì qiān qī bǎi yú liǎng yǒu qí. shì nián, hù bù cóng jí lín jiāng jūn zhǎng shùn zhī yì, zēng jí lín jī qì jú zhì zào jūn huǒ cháng nián jīng fèi, chú hēi lóng jiāng jūn duì lǐng yòng wài, qí yú fēn gěi fèng tiān fáng jūn.
湖廣總督譚繼洵以「湖北省製造軍火,向年所造舊式抬槍、線槍、抬炮、劈山炮等項,均系前膛,不及後膛新槍炮之敏捷,擬向外洋購置機器,改造各項後膛槍炮,並製造炮彈槍彈銅殼等項。今因部臣允從奉天府丞李培元之議,令各省製造局兼造抬槍,並造內地火藥,籌度辦理。因抬槍、抬炮本中國向日制勝之具,將弁兵丁素所習練,今若改用後膛,操演易於精熟,用款不多,而日後可收大效。雖漢陽槍炮廠規模宏遠,而機器種類各有不同,若抬槍、抬炮等器,他日能製造精純,亦可為漢廠之助也」。山東巡撫李秉衡考核機器局成績,於光緒二十一年所造成各種火藥十五萬六千九百六十斤,大銅帽火七十二萬顆,開花炸子一千六百顆,炸子銅螺絲引門一千六百副,克雷力伯銅炮拉火銅管四萬四千枝,帶活架瓶炮九尊,大炮子一千四百九十顆,洋鉛彈丸一百三十九萬四百五十粒,添造各廠應用機器及熟鐵大鍋爐一具,修理各營損壞洋槍洋炮,製成各項軍火箱盒,修理槍子廠、軋銅廠房屋及大鍋爐,爐台、烘銅爐、大煙筒、生鐵廠、保險爐、提硝房、工務廠之屋宇等,又採買硝磺銅鐵鋼鉛及華、洋各種物料,暨員匠工役薪工運腳雜費等,共支用銀六萬四千七百餘兩有奇。是年,戶部從吉林將軍長順之議,增吉林機器局製造軍火常年經費,除黑龍江軍隊領用外,其餘分給奉天防軍。
èr shí sān nián, dà xué shì róng lù shàng yán: zhì zào jūn huǒ, yǐ méi tiě wèi gēn běn. wài yáng gòu jià rì áng, zhōng guó gè shěng méi tiě kuàng chǎn, yǐ shān xī hé nán sì chuān hú nán wèi zuì, yīng lìng shān xī děng jiāng lì chóu kuǎn, cóng sù kāi cǎi, shè lì zhì zào jú chǎng, jiàn cì kuò chōng, yǐ zhòng jūn xū. tíng yì yǔn zhī. lìng dū fǔ chén jiù dì fāng qíng xíng rèn zhēn chóu bàn, zǒng qī yǒu bèi wú huàn, shù zú cāng zú yīng biàn. shì nián, hú běi xún fǔ tán jì xún yǐ hú běi shěng zhì zào jūn huǒ, zēng zhì pào jià qiāng dàn pào dàn sān chǎng, suǒ yǒu jī qì gōng liào zhī jià, bìng gǎi huàn xīn shì kuài pào jī qì, shàng xū yín shí sì wàn yú liǎng, jí zài chóu juān xiàng xià bō gěi.
二十三年,大學士榮祿上言:「製造軍火,以煤鐵為根本。外洋購價日昂,中國各省煤鐵礦產,以山西、河南、四川、湖南為最,應令山西等疆吏籌款,從速開採,設立製造局廠,漸次擴充,以重軍需。」廷議允之。令督撫臣就地方情形認真籌辦,總期有備無患,庶足倉卒應變。是年,湖北巡撫譚繼洵以湖北省製造軍火,增置炮架、槍彈、炮彈三廠,所有機器工料之價,並改換新式快炮機器,尚需銀十四萬餘兩,即在籌捐項下撥給。
shān dōng xún fǔ lǐ bǐng héng shàng yán: shān dōng jī qì jú yú guāng xù èr shí èr nián jiān suǒ zào jūn huǒ, gòng zào chéng gè zhǒng yáng huǒ yào shí jiǔ wàn liù qiān yú jīn, jiān lì yuǎn hòu táng dà tái qiāng èr bǎi shí liù zhī, bù qiāng liù zhī, dà tóng mào huǒ sì bǎi sì shí èr wàn kē, cū xì tóng guǎn lā huǒ liù wàn èr qiān zhī, tóng pào zhà zi èr qiān yī bǎi kē, zhà zi yǐn mén èr qiān yī bǎi fù, pào zǐ yī qiān yī bǎi jiǔ shí gè, gè zhǒng qún zǐ bā wàn sì qiān bā bǎi gè, gè zhǒng hòu táng zì lái huǒ dài yào qiāng zi yī bǎi shí liù wàn bā qiān sì bǎi kē, yáng qiān wán yī bǎi qī shí èr wàn yī qiān wǔ bǎi lì, tái qiāng tái pào lái fú qiāng niǎo qiāng jí zhuāng pèi máo sè qiāng hā qǐ kāi sī qiāng gè zhǒng dà xiǎo qiān wán yī bǎi wǔ shí jiǔ wàn lì, juǎn tǒng qiān zi èr wàn yī qiān èr bǎi jīn, bìng xiū chéng gè yíng tái qiāng tái pào yáng qiāng yáng pào, tiān mǎi chē chuáng zuān chuáng jí gè xiàng zá fèi, jūn guī hù bù hé xiāo. yuán yǒu jī qì jú, shè fǎ kuò chōng zhì zào, tiān zào qiāng xiè, cǎi gòu yīng yòng cái liào, zēng jiàn chǎng wū, gòu mǎi jī qì, nǎi yú jī qì chǎng hòu jiàn shè yáng shì dà qiāng chǎng yī suǒ. zào qiāng xū yòng tóng tiě líng jiàn shén duō, zé shú tiě chǎng bì xū kuò chōng, nǎi yú jiù tiě chǎng zhī hòu, lìng jiàn yáng shì shú tiě dà chǎng yī suǒ. zào qiāng zé yòng qiāng zi bèi duō, nǎi yú jiù qiāng zi chǎng zhī dōng, lìng jiàn yáng shì qiāng zi chǎng yī suǒ. qiāng zi xū tóng zuì duō, nǎi lìng jiàn yà tóng dà chǎng yī suǒ. wài yáng zhì zào chǎng, shì guō lú zhī dà xiǎo, yǐ dìng yān tǒng zhī gāo xià. jīn zào chéng jiǔ shí wǔ chǐ gāo zhī yān tǒng yī zuò, qī shí wǔ chǐ gāo zhī yān tǒng yī zuò, wǔ shí wǔ chǐ gāo zhī yān tǒng yī zuò, tiě yān tǒng yī zuò. chǎng jī shēn jué wǔ chǐ, yān tǒng jī shēn jué bā chǐ, jūn mì dīng pái chūn, shàng zhú sān hé tǔ, gài yǐ dà shí bǎn, zài qì tiáo shí qiáng jiǎo, zé biǎn zhuān shí qì, chún guàn huī jiāng, liáng dòng jiē yòng wài yáng mù zhī fāng ér jù zhě, wū zhù zé shēng tiě zhù chéng, jí jī qì cháng nián zhèn dòng, bù zhì yǒu gǔ liè zhī yú. cǐ wài suǒ zēng jiàn zhě, jūn xiè rì fù, zé yǒu cún chǔ zhī qū, gōng jiàng rì duō, zé yǒu xiū xī zhī suǒ, nǎi jiàn jūn huǒ kù èr shí jiān, gōng jiàng fáng sì shí jiān. yòu jiàn shuǐ lóng fáng yǐ bèi bù yú, ní gōng chǎng yǐ zī xiū qì, jiē bù kě shǎo zhī gōng. gòng zēng chǎng sì zuò, qún wū bā shí yú jiān, jiào yuán chǎng kuò chōng sān fēn zhī èr. zhì zhì zào tái qiāng jī qì, wài yáng běn wú tái qiāng míng mù, gù wú cǐ zhuān yòng jī qì. sì xuǎn tōng xiǎo zhì zào zhī yuán, yǔ yáng shāng cān zhuó, dìng zào tái qiāng jī qì, bìng kě jiān zào máo sè yáng qiāng jī qì gòng liù shí yú zhǒng. cǐ wài dì zhóu pí dài chuí qián zhóu zhěn luó sī gè zhǒng lún mó dāo zuān, gòng yī bǎi qī shí yú jiàn, yǐ lù xù yùn jiě dào shěng. qí jī qì jí tóng tiě gāng liào yùn qí, gōng jiàng mù zú, jí kě kāi chē zhì zào. gòng yòng yín shí èr wàn liǎng, xiān yóu fān kù jí nán yùn jú chóu gěi.
山東巡撫李秉衡上言:「山東機器局於光緒二十二年間所造軍火,共造成各種洋火藥十九萬六千餘斤,堅利遠後膛大抬槍二百十六枝,步槍六枝,大銅帽火四百四十二萬顆,粗細銅管拉火六萬二千枝,銅炮炸子二千一百顆,炸子引門二千一百副,炮子一千一百九十個,各種群子八萬四千八百個,各種後膛自來火帶藥槍子一百十六萬八千四百顆,洋鉛丸一百七十二萬一千五百粒,抬槍、抬炮、來福槍、鳥槍及裝配毛瑟槍、哈乞開司槍各種大小鉛丸一百五十九萬粒,捲筒鉛子二萬一千二百斤,並修成各營抬槍、抬炮、洋槍、洋炮,添買車床、鑽床及各項雜費,均歸戶部核銷。原有機器局,設法擴充製造,添造槍械,採購應用材料,增建廠屋,購買機器,乃於機器廠後建設洋式大槍廠一所。造槍需用銅鐵零件甚多,則熟鐵廠必須擴充,乃於舊鐵廠之後,另建洋式熟鐵大廠一所。造槍則用槍子倍多,乃於舊槍子廠之東,另建洋式槍子廠一所。槍子需銅最多,乃另建軋銅大廠一所。外洋製造廠,視鍋爐之大小,以定煙筒之高下。今造成九十五尺高之煙筒一座,七十五尺高之煙筒一座,五十五尺高之煙筒一座,鐵煙筒一座。廠基深掘五尺,煙筒基深掘八尺,均密釘排椿,上築三合土,蓋以大石板,再砌條石牆腳,則扁磚實砌,純灌灰漿,梁棟皆用外洋木之方而巨者,屋柱則生鐵鑄成,即機器常年震動,不致有鼓裂之虞。此外所增建者,軍械日富,則有存儲之區,工匠日多,則有休息之所,乃建軍火庫二十間,工匠房四十間。又建水龍房以備不虞,泥工廠以資修葺,皆不可少之工。共增廠四座,群屋八十餘間,較原廠擴充三分之二。至製造抬槍機器,外洋本無抬槍名目,故無此專用機器。嗣選通曉製造之員,與洋商參酌,定造抬槍機器,並可兼造毛瑟洋槍機器共六十餘種。此外地軸皮帶鎚鉗軸枕螺絲各種輪模刀鑽,共一百七十餘件,已陸續運解到省。俟機器及銅鐵鋼料運齊,工匠募足,即可開車製造。共用銀十二萬兩,先由藩庫及南運局籌給。」
dà xué shì róng lù jiàn yì, tōng chì gè shěng zhì zào kuài qiāng kuài pào wú yān huǒ yào, bìng liàn gāng tiě gè xiàng jī qì. hǎi jiāng duō shì, wǔ bèi wèi xiān, xū tōng lì hé zuò, yǐ bèi qiáng dí. hé nán xún fǔ liú shù táng shàng yán, hé nán jī qì jú guī mó shén xiǎo, ruò zūn róng lù suǒ yì, jiān zào gè shì jūn xiè, cái lì shí yǒu wèi dǎi. yù shěng jī qì jú jiàn shè yú shěng chéng nán mén wài zhuō tún dì fāng. qí zào dàn jī qì, yǐ xiàng shàng hǎi xìn yì yáng háng dìng gòu, zài wài yáng jiā gōng zào chéng, lù xù yùn zhì hé nán, ān zhì tuǒ tiē, kāi gōng zhì zào qiāng dàn huǒ yào. qí zào tái qiāng chē chuáng, yì jīng yùn dào, bìng dìng gòu gāng tǒng wǔ bǎi zhī. xiān zào hòu táng tái qiāng wǔ bǎi gān, yǐ zī yīng yòng. běn shěng xīn liàn zhī yù zhèng quán jūn, yī lǜ gǎi xí yáng cāo. yòu tōng lìng gè zhōu xiàn, chóu kuǎn zì liàn yǒng duì, suǒ xū qiāng xiè zi yào, jiē shěng jú zì zào.
大學士榮祿建議,通飭各省製造快槍、快炮、無煙火藥,並煉鋼鐵各項機器。海疆多事,武備為先,須通力合作,以備強敵。河南巡撫劉樹棠上言,河南機器局規模甚小,若遵榮祿所議,兼造各式軍械,財力實有未逮。豫省機器局建設於省城南門外卓屯地方。其造彈機器,已向上海信義洋行定購,在外洋加工造成,陸續運至河南,安置妥貼,開工製造槍彈火藥。其造抬槍車床,亦經運到,並訂購鋼筒五百枝。先造後膛抬槍五百杆,以資應用。本省新練之豫正全軍,一律改習洋操。又通令各州縣,籌款自練勇隊,所需槍械子藥,皆省局自造。
hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shàng yán: dà xué shì róng lù yì lìng chǎn méi tiě gè shěng, xián cóng sù kāi cǎi, yǐ jīng shè lì yǒu zhì zào jú chǎng shěng fēn, guī mó wèi bèi zhě, yóu yí kuò chōng, zì liàn gāng yǐ qì zào wú yān yào dàn gè xiàng jī qì, jūn xū shí lì jiǎng qiú, yǐ zhòng jūn xū. suǒ yán qiè zhòng jī yí, jí yīng chóu bàn. hú běi zhì zào chǎng suǒ zào kuài qiāng kuài pào, wèi xīn shì zuì jīng zhī xiè. ruò yǒu xiè wú dàn wú yào, réng shǔ xū qì. gù jì tiān shè tóng ké chǎng, yòu xū tiān shè wú yān yào chǎng. yīn wài yáng zhuāng pèi kuài qiāng kuài pào, xī yòng wú yān huǒ yào, tā xiàng yáng yào jiē bù hé yòng. yòu qiāng guǎn pào shēn, bì xū jīng liàn zhī guàn zi gāng, fāng zú yǐ shòu wú yān huǒ yào zhī zhǎng lì. hú běi tiě chǎng suǒ liàn zhī xī mén mǎ dīng gāng, yǐ zhī zhì tā qì, zé yǐ chēng jīng liáng. yǐ zhī zhì qiāng pào, zé shàng fēi jí zhì. wài yáng guàn zi gāng zhī jià zhí, shù shí bèi yú cháng gāng, fēi tú gòu yùn dào yuǎn yě. gù gāng yào èr zhě, bì xū gòu jī zì zào. suī wù lì kùn chù, zhōng bù gǎn wèi nán zì jǔ, zhì yǐ chéng zhī qiāng pào chǎng, yǒu bù quán bù bèi zhī bì. gù yú shàng nián jí chì jú yuán zài hàn kǒu lǐ hé yáng háng yì dìng xiàng dé guó gé lǔ sēn chǎng tiān gòu wú yān huǒ yào jī, měi shí diǎn zhōng néng chū huǒ yào sān shí sān bàng, měi nián yuē chū huǒ yào wǔ shí dùn, gòng jià dé yín shí sān wàn liù qiān bā bǎi mǎ kè. jīn jī qì yǐ yùn zhì shàng hǎi. shàng nián yòu yǔ lǐ hé yáng háng dìng gòu dé guó míng chǎng liàn guàn zi gāng jī qì quán fù, měi rì néng liàn guàn zi gāng èr sān dùn, zhù gāng jī néng zhù kuài gāng, měi kuài zhòng èr dùn, jià zhí yùn bǎo gè fèi, gòng yòng dé yín shí sān wàn mǎ kè, jiǔ yǐ qǐ yùn, jí kě dào hù. zhì chǎng zhōng jǐn zhì xíng yíng kuài pào, yǐ bèi lù zhàn zhī yòng. yīn jīng fèi tài chù, gù yú pào tái zhī dà pào, wèi jīng yì jí. wài yáng xīn shì shí èr shēng de zhǎng kuài pào, ān zhì yán jiāng pào tái, néng shī fàng yǒu zhǔn, zú yù dí jiàn. shàng nián yóu chū shǐ dé guó dà chén xǔ jǐng chéng zài lì fú chǎng dìng gòu shí èr shēng de kuài pào bìng jià dàn děng jī, gòng yòng dé yín sān shí èr wàn wǔ qiān mǎ kè, jī qì yuè nèi kě dào. yǐ shàng gè jī, jiē shǔ wú kuǎn kě chóu, bù dé bù yǔ yáng shāng wǎn shāng diàn qiàn, fēn qī guī kuǎn, shù kě jí zǎo jǔ bàn. jiā yǐ tiān gòu dà xiǎo xīn shì yàng pào niǎn tóng bǎn jī lā gāng jī yā gāng jī dà qì chuí yǐ jí tiān pèi zuì jīng zhī gāng mó yàng bǎn děng jiàn, yuē xū yín shí shù wàn liǎng. zài jiā zēng jiàn chǎng wū, yòu xū yín shí yú wàn liǎng. qí zēng gù huá yáng gōng jiàng cháng nián zhì zào gōng liào zhī fèi, wèi shù shén jù, yòu xū yín èr shí sān wàn liǎng. gè kuǎn jūn wú suǒ chū. rú shàng hǎi zhì zào jú nián bō bā shí wàn liǎng, sì yīn tiān zhì kuài qiāng, bìng jiā bō cháng nián gōng zuò zhī xū, měi nián yòng kuǎn yǐ yú bǎi wàn liǎng. xiàn zài hú běi chǎng suǒ zào qiāng pào zǐ dàn, bǐ jīn jú jì yú shù bèi, bǐ hù jú yì fù jiā duō, jìn yòu tiān zào wú yān huǒ yào, tiān liàn guàn zi gāng, tiān zào pào tái suǒ yòng shí èr shēng de dà kuài pào, gōng yòng yì guǎng, ér cháng nián jīng fèi jǐn tǔ yào shuì děng sān shí liù qī wàn liǎng, jiào hù jú zhǐ jí sān fēn zhī yī. wéi yǒu qǐng jiā bō cháng nián zhuān kuǎn, fú yuán gū qī shí wǔ liù wàn zhī shù, shù kě zēng liào jiā gōng, shǐ jiù yǒu gè chǎng dé jǐn jī qì zhī lì, xīn zēng gè chǎng zǎo shōu měi bèi zhī gōng. kuàng jìn nián wǔ bèi zuì zhòng, è chǎng diào bō qiāng pào gōng gěi gè chù, wèi shù shén duō, zào chéng qiāng pào, bìng fēi hú běi yī shěng zhī yòng. shì guān quán jú, hù chǎng è chǎng, lǐ wú èr zhì, jūn shí yào xū, bì duō wèi chóu bèi yě.
湖廣總督張之洞上言:「大學士榮祿議令產煤鐵各省,咸從速開採,已經設立有製造局廠省分,規模未備者,尤宜擴充,自煉鋼以迄造無煙藥彈各項機器,均須實力講求,以重軍需。所言切中機宜,亟應籌辦。湖北製造廠所造快槍、快炮,為新式最精之械。若有械無彈無藥,仍屬虛器。故既添設銅殼廠,又須添設無煙藥廠。因外洋裝配快槍、快炮,悉用無煙火藥,他項洋藥皆不合用。又槍管炮身,必須精煉之罐子鋼,方足以受無煙火藥之漲力。湖北鐵廠所煉之西門馬丁鋼,以之制他器,則已稱精良。以之制槍炮,則尚非極致。外洋罐子鋼之價值,數十倍於常鋼,非徒購運道遠也。故鋼藥二者,必須購機自造。雖物力困絀,終不敢畏難自沮,致已成之槍炮廠,有不全不備之弊。故於上年即飭局員在漢口禮和洋行議定向德國格魯森廠添購無煙火藥機,每十點鐘能出火藥三十三磅,每年約出火藥五十頓,共價德銀十三萬六千八百馬克。今機器已運至上海。上年又與禮和洋行訂購德國名廠煉罐子鋼機器全副,每日能煉罐子鋼二、三頓,鑄鋼機能鑄塊鋼,每塊重二頓,價值運保各費,共用德銀十三萬馬克,久已起運,即可到滬。至廠中侭制行營快炮,以備陸戰之用。因經費太絀,故於炮台之大炮,未經議及。外洋新式十二生的長快炮,安置沿江炮台,能施放有準,足禦敵艦。上年由出使德國大臣許景澄在力拂廠訂購十二生的快炮並架彈等機,共用德銀三十二萬五千馬克,機器月內可到。以上各機,皆屬無款可籌,不得不與洋商婉商墊欠,分期歸款,庶可及早舉辦。加以添購大小新式樣炮、碾銅板機、拉鋼機、壓鋼機、大汽錘以及添配最精之鋼模樣板等件,約須銀十數萬兩。再加增建廠屋,又需銀十餘萬兩。其增雇華、洋工匠常年製造工料之費,為數甚鉅,又需銀二十三萬兩。各款均無所出。如上海製造局年撥八十萬兩,嗣因添制快槍,並加撥常年工作之需,每年用款已逾百萬兩。現在湖北廠所造槍炮子彈,比津局既逾數倍,比滬局亦復加多,近又添造無煙火藥,添煉罐子鋼,添造炮台所用十二生的大快炮,功用益廣,而常年經費僅土藥稅等三十六七萬兩,較滬局止及三分之一。惟有請加撥常年專款,符原估七十五六萬之數,庶可增料加工,使舊有各廠得盡機器之力,新增各廠早收美備之功。況近年武備最重,鄂廠調撥槍炮供給各處,為數甚多,造成槍炮,並非湖北一省之用。事關全局,滬廠、鄂廠,理無二致,軍實要需,必多為籌備也。」
èr shí sì nián, shān xī xún fǔ hú pìn zhī yǐ shān xī shěng xiàng wú jī qì zhì zào jú, jí yí chóu bàn. yīn pài yuán fù tiān jīn xiàng yáng shāng dìng gòu zhì zào qiāng pào gè zhǒng jī jiàn, bìng zhuó jiàn chǎng wū, gù jí gōng jiàng, fǎng yáng shì zì xíng zhì zào. zài shěng chéng běi guān wài zé dì jiàn chǎng. yīn shān xī pì zài nèi dì, fēi tōng shāng kǒu àn, fán bàn liào mù jiàng děng shì, yòng fèi jí áng, jí yǐ guī huà chéng guān shuì yíng yú zhī kuǎn bō yòng. gè jī qì yùn dào jìn shěng, kāi chǎng xìng gōng. shān dōng xún fǔ zhāng rǔ méi yǐ shān dōng shěng jī qì jú zì chuàng zào zhì jīn, bìng wèi yán pìn xī rén, ér nèi dì fēng qì chū kāi, qí jīng yú zhì zào rén yuán, shí bù duō jiàn. qiě suǒ zào quán xì tóng tiě xiāo huáng děng huǒ qì, jú yuán gōng jiàng, sù xiān jīng yàn, fēi yáng jiàng zhuān mén zhī bǐ, shāo yī bù shèn, jí yǒu sǔn shāng zhà liè zhī yú, zhì nán jí xiǎn, yǔ xún cháng chāi shǐ bù tóng, nǎi liàng yǔ jiǎng xù.
二十四年,山西巡撫胡聘之以山西省向無機器製造局,亟宜籌辦。因派員赴天津向洋商定購製造槍炮各種機件,並酌建廠屋,雇集工匠,仿洋式自行製造。在省城北關外擇地建廠。因山西僻在內地,非通商口岸,凡辦料募匠等事,用費極昂,即以歸化城關稅盈餘之款撥用。各機器運到晉省,開廠興工。山東巡撫張汝梅以山東省機器局自創造至今,並未延聘西人,而內地風氣初開,其精於製造人員,實不多見。且所造全系銅鐵硝磺等火器,局員工匠,素鮮經驗,非洋匠專門之比,稍一不慎,即有損傷炸裂之虞,至難極險,與尋常差使不同,乃量予獎敘。
zhí lì zǒng dū yù lù yǐ běi yáng zhī jūn xiè gòng yǒu èr jú, yī wèi jī qì jú, yī wèi zhì zào jú. jī qì jú suǒ yǒu zhì zào huǒ yào máo sè qiāng zi tóng mào gè shì hòu táng pào dàn jí xiāo huáng jīn qiáng shuǐ léi diàn qì jù juǎn tóng liàn gāng děng jī, měi nián néng zào hēi sè huǒ yào qī shí yú wàn bàng, lì sè huǒ yào èr shí wǔ wàn yú bàng, mián huā huǒ yào wǔ wàn yú bàng, wú yān huǒ yào bā qiān yú bàng, máo sè hòu táng qiāng zi sì bǎi yú wàn lì, tóng mào huǒ èr qiān bā bǎi yú wàn lì, gāng dàn yī qiān èr bǎi kē, dà xiǎo pào zǐ yī wàn sì qiān yú kē. zhì zào jú měi nián néng zào qī shēng de bàn kāi huā pào zǐ yī wàn èr qiān kē, tóng jiàn yī wàn liù qiān fù, kè lǔ bó tiě shēn pào chē shí jù, tóng guǎn lā huǒ èr wàn sì qiān zhī, hā qǐ pào zǐ wǔ wàn yú kē, hā qǐ kāi sī qiāng zi èr bǎi shí wàn yú lì, yún zhě shì dé qiāng zi yī bǎi sì shí yú wàn lì. ér wài yáng suǒ chū jūn xiè, rì xīn yuè yì. jīn gè lù jūn yíng suǒ yòng máo sè kuài qiāng xiǎo kǒu máo sè qiāng gé lǔ sēn wǔ shēng de guò shān kuài pào kè lǔ bó qī shēng de bàn lù lù xíng yíng kuài pào qī shēng de guò shān kuài pào, pō wèi hé yòng, yí cì dì fǎng zào.
直隸總督裕祿以北洋之軍械共有二局,一為機器局,一為製造局。機器局所有製造火藥、毛瑟槍子銅帽、各式後膛炮彈及硝磺釒強水、雷電器具、卷銅煉鋼等機,每年能造黑色火藥七十餘萬磅,栗色火藥二十五萬餘磅,棉花火藥五萬餘磅,無煙火藥八千餘磅,毛瑟後膛槍子四百餘萬粒,銅帽火二千八百餘萬粒,鋼彈一千二百顆,大小炮子一萬四千餘顆。製造局每年能造七生的半開花炮子一萬二千顆,銅件一萬六千副,克魯伯鐵身炮車十具,銅管拉火二萬四千枝,哈乞炮子五萬餘顆,哈乞開司槍子二百十萬餘粒,雲者士得槍子一百四十餘萬粒。而外洋所出軍械,日新月異。今各路軍營所用毛瑟快槍、小口毛瑟槍、格魯森五生的過山快炮、克魯伯七生的半陸路行營快炮、七生的過山快炮,頗為合用,宜次第仿造。
liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī yǐ jiāng nán shěng zhì zào jú zhī hòu táng tái qiāng, shàng hǎi zhì zào jú zhī kuài lì xīn qiāng, jí dà xiǎo pào wèi, jūn chēng hé yòng. jīn líng jú jī qì wú duō, fán dà zōng jūn huǒ, xū yóu shàng hǎi zhì zào jú gōng yòng. jìn nián zēng shè liàn tóng chǎng lì sè huǒ yào chǎng wú yān huǒ yào chǎng sān chù, qí suǒ zhì pào, yǒu shí èr bàng zi liù bàng zi èr zhǒng kuài pào, yǔ běi yáng suǒ yòng kuài pào kǒu jìng xiāng tóng. wéi běi yáng zhī qī shēng de kuài pào, hú běi zhī sān shēng de qī kuài pào, nán yáng zhī liù shēng de kuài pào, ruò gòu zì wài yáng, zhōng fēi jiǔ jì. nǎi nǐ zēng huàn jī lú, zì xíng zhì bèi, zhuān jīng fǎng zào. suǒ yǒu qiāng pào zǐ dàn, yǔ tiān jīn hú běi èr chǎng xián guī yī lǜ. sì chuān zǒng dū wén guāng yīn qián fèng cháo zhǐ, lìng sì chuān zhì zào jú jiàn cì kuò chōng. qián dū chén gōng shòu nǐ jiù chuān shěng yuán yǒu jī qì jú kuò chōng zhì zào, bù bì lìng shè jú chǎng. dàn jī qì jú suī chuàng shè duō nián, ér guī zhì wèi hóng, ruò yù guǎng zhì qiāng pào, shū bù fū yòng. nǎi nǐ zēng zhì zhǎng bào chuáng yī bù, xiǎo chē chuáng jí yā tóng jī qì yǐn zhǎng jī qì qí kǒu jī qì gè sì bù, jǐn kǒu jī qì èr bù, jūn yǐ yī lǜ zhì quán, líng dòng jiān gù, yǔ gòu zì wài yáng zhě bù yì. wéi jī qì jì yǐ zēng jiā, zé zhì zào yì yí tuī guǎng, yīng jiā cháng nián jīng fèi yín èr wàn liǎng, yǐ bèi zhì zào zhī xū.
兩江總督劉坤一以江南省製造局之後膛抬槍,上海製造局之快利新槍,及大小炮位,均稱合用。金陵局機器無多,凡大宗軍火,胥由上海製造局供用。近年增設煉銅廠、栗色火藥廠、無煙火藥廠三處,其所制炮,有十二磅子六磅子二種快炮,與北洋所用快炮口徑相同。惟北洋之七生的快炮,湖北之三生的七快炮,南洋之六生的快炮,若購自外洋,終非久計。乃擬增換機爐,自行製備,專精仿造。所有槍炮子彈,與天津、湖北二廠咸歸一律。四川總督文光因前奉朝旨,令四川製造局漸次擴充。前督臣恭壽擬就川省原有機器局擴充製造,不必另設局廠。但機器局雖創設多年,而規制未宏,若欲廣制槍炮,殊不敷用。乃擬增置長刨床一部,小車床及壓銅機器、引長機器、齊口機器各四部,緊口機器二部,均已一律制全,靈動堅固,與購自外洋者不異。惟機器既已增加,則製造亦宜推廣,應加常年經費銀二萬兩,以備製造之需。
èr shí wǔ nián, hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng shàng yán: jūn shí zuì wèi jí xū, lì qì bì xū wán bèi, jìn rì liàn gāng zào yào, yóu wèi qiāng pào chǎng bì bù kě shǎo zhī xū, wú guàn zi gāng zé qiāng pào bù jīng, fēi wú yān yào zé qiāng pào wú yòng. lǚ jīng fèng zhǐ, zé lìng hú běi yǔ shàng hǎi gè jú, gǎn zào jūn xiè, gōng jīng yíng zhī yòng. ér chóu kuǎn jiān nán, hé cóng gǎn bàn. qián suǒ qǐng jiā bō yí chāng guān shuì yín wǔ wàn liǎng, réng qǐng zhào bō, bǐ gòu jī jiàn chǎng zhì zào děng shì, xú dǐ yú chéng. shàng hǎi zhì zào jú xīn zēng gāng yào sān chǎng, měi nián jiā bō jīng fèi yín èr shí wàn liǎng, è chǎng shì tóng yī lǜ, jiù shè gè chǎng, jīng fèi běn shǔ bù fū, xīn chǎng suǒ xū, gèng wú cóng chū. ruò cóng bù yì, bù dé dòng yòng guān shuì, zé zhì zào jiāng wú kě cuò shǒu. zōng jì xīn chǎng xū kuǎn gòng èr shí yú wàn liǎng, dàn néng jiā bō yí chāng shuì yín wǔ wàn, dāng shè fǎ zhōu zhuǎn, bù shǐ chǎng wù tíng zhì yě. jí lín jiāng jūn yán mào yú jí lín shěng jī qì jú zēng zhì jī qì, bìng dài zào hēi lóng jiāng zhèn biān jūn jí jìng biān xīn jūn gè yíng jūn huǒ. shān dōng xún fǔ yù xián kuò chōng dōng shěng jī qì jú, zēng jiàn zhì zào xīn qiāng dà chǎng zào qiāng zi chǎng shú tiě chǎng yà tóng chǎng huà tóng chǎng ní gōng chǎng jūn huǒ kù fáng shuǐ lóng chǎng fáng fǎ lán lú fáng chǔ qì fáng. yòu zào dà xiǎo zhuān tiě yān tǒng tiě shān děng jiàn. hēi lóng jiāng jiāng jūn ēn zé shàng yán: hēi lóng jiāng zhèn biān jūn, měi nián yóu liàn xiǎng nèi tí yín sān wàn liǎng chōng jūn huǒ jīng fèi, guī jí lín jī qì jú jiān zào. jìn nián wù liào áng guì, shí bù fū yòng. yǐ xīn biān zhī shī, cāo liàn yí qín, jūn huǒ yóu wèi fán jù. yīng fǎng zhào fèng tiān jí lín èr shěng shè jú zì zào jūn huǒ chéng àn, yú hēi lóng jiāng shěng chéng zé dì shè lì zhuān jú, xī xīn zhì zào. cǐ xiàng gòu mǎi jī qì jiàn zhú chǎng fáng gè fèi, yuē yòng yín shí wàn yú liǎng, zài zhèn biān xīn jūn suì xū jūn huǒ jīng fèi nèi fēn nián chóu bō.
二十五年,湖廣總督張之洞上言:「軍實最為急需,利器必須完備,近日煉鋼造藥,尤為槍炮廠必不可少之需,無罐子鋼則槍炮不精,非無煙藥則槍炮無用。屢經奉旨,責令湖北與上海各局,趕造軍械,供京營之用。而籌款艱難,何從趕辦。前所請加撥宜昌關稅銀五萬兩,仍請照撥,俾購機建廠製造等事,徐底於成。上海製造局新增鋼藥三廠,每年加撥經費銀二十萬兩,鄂廠事同一律,舊設各廠,經費本屬不敷,新廠所需,更無從出。若從部議,不得動用關稅,則製造將無可措手。綜計新廠需款共二十餘萬兩,但能加撥宜昌稅銀五萬,當設法周轉,不使廠務停滯也。」吉林將軍延茂於吉林省機器局增置機器,並代造黑龍江鎮邊軍及靖邊新軍各營軍火。山東巡撫毓賢擴充東省機器局,增建製造新槍大廠、造槍子廠、熟鐵廠、軋銅廠、化銅廠、泥工廠、軍火庫房、水龍廠房、法藍爐房、儲器房。又造大小磚鐵煙筒鐵柵等件。黑龍江將軍恩澤上言:「黑龍江鎮邊軍,每年由練餉內提銀三萬兩充軍火經費,歸吉林機器局兼造。近年物料昂貴,實不敷用。以新編之師,操練宜勤,軍火尤為繁巨。應仿照奉天、吉林二省設局自造軍火成案,於黑龍江省城擇地設立專局,悉心製造。此項購買機器建築廠房各費,約用銀十萬餘兩,在鎮邊新軍歲需軍火經費內分年籌撥。」
shì nián, lìng gè shěng jiāng chén, zhì zào qiāng pào, wèi biān fáng dì yī yào zhe. wéi gè shěng cái lì bù qí, zì yīng jiù yuán yǒu jú chǎng qiè shí kuò chōng, yǐ bèi lín jìn gè shěng jiù jìn gòu yòng. yòu lìng gè jiāng chén: tiān jīn shàng hǎi jiāng níng hú běi děng chù, jūn yǒu zhì zào qiāng pào jú chǎng, céng lìng dū fǔ chén qiè shí huì shāng, wù jiāng suǒ zhì qiāng pào táng kǒu, zi dàn dà xiǎo, gè jú tǒng guī yī lǜ, yǐ qī tōng yòng. bìng jiāng měi nián suǒ zào qiāng jiàn zi yào ruò gān, jù shí shàng wén, bìng àn jì zī bào hù bù shén jī yíng zhā hé. nǎi wèi shí yǐ jiǔ, bìng wèi jù bào yǒu àn. qiāng pào wèi xíng jūn yào xū, qǐ róng yīn xún yán dàng. lìng yù lù liú kūn yī zhāng zhī dòng: xiáng xī chá míng gè chǎng jú suǒ zào qiāng pào, jiū xì hé xiàng míng mù, shì fǒu yè yǐ huì shāng, zào chéng yī lǜ, xùn jí qiè shí fù chén. sì hòu réng zūn qián zhǐ, àn nián àn jì fēn bié zòu zī, wú dé yán huǎn. gè dū fǔ dū shuài chéng bàn gè yuán, rèn zhēn jīng lǐ, jīng yì qiú jīng. bìng jiāng qiāng pào táng kǒu zi dàn, bǐ cǐ bǐ jiào huà yī, wù lìng bù chā lěi shǔ, shù gè shěng hù xiāng jiē jì, lín shí bù zhì quē wù. tǎng guǎn lǐ jú yuán cǎo shuài cóng shì, xū mí jīng fèi, huò yǎn fàng shí yǒu zhà liè děng shì, zhì yǐ zhòng zuì. xuán jīng liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī fù chén: dāng chì hù níng èr chù zhì zào jú yuán, jiāng chū rù kuǎn xiàng, hé shí gōu jī, zhì zào jūn xiè, xiáng xì kǎo jiū. bìng lìng yǔ tiān jīn jī qì jú hú běi qiāng pào chǎng suí shí zhī zhào, hù xiāng jiǎng qiú. fù yóu shàng hǎi zhì zào jú yuán chí fù hú běi bǐ jiào shù cì, liǎng jú suǒ zhì chéng qiāng pào zǐ dàn, gé shì fèn liàng, kǒu jìng dà xiǎo, yī lǜ hé táng, bìng wú qí yì. wéi jiāng níng zhì zào jú suǒ zào hòu táng tái qiāng, xì chū xīn chuàng, gè shěng qiāng xiè, jūn wú cǐ shì. qí liǎng bàng zi yī bàng zi hòu táng kuài pào, yì yǔ shàng hǎi jú zhōng suǒ zào yī lǜ. cǐ wài pào jià pào dàn gè zhǒng qiāng zi lā huǒ děng jiàn, fēn jiě nán běi yáng gè jūn yīng yòng. yǐ jīng fèi yǒu xiàn, wèi néng jiā bō kuò chōng. gāi jú zài jiāng níng chéng wài, cū jù guī mó. qiě jū fù dì xíng shèng zhī qū, yī dàn hǎi shàng yǒu shì, zài nèi dì zhì zào, jiē jì jūn xū, shù jǐ huǎn jí zú shì. zhì shàng hǎi zhì zào jú, bìng néng zào gè xiàng kuài pào, chú pào tái suǒ yòng zhī dà pào wài, qí suǒ zào sì shí bàng yī zhǒng, jí běi yáng zhī shí èr shēng de kuài pào, qí shí èr bàng yī zhǒng, jí běi yáng zhī qī shēng de bàn kuài pào, qí liù bàng zi yī zhǒng, jí běi yáng zhī wǔ shí qī mǐ lǐ kuài pào, qí liǎng bàng zi yī zhǒng, jí hú běi sān shēng de qī kuài pào. yáng chǎng míng chēng suī shū, qí chǐ cùn dà xiǎo, zé bù chā lěi shǔ. jīn yóu shàng hǎi zhì zào jú pài yuán yǔ tiān jīn hú běi èr jú zhú yī bǐ shì, jūn wú cān chà. qí kuài lì xīn qiāng, xì yǐ jiù jī cān yòng rén gōng suǒ zào, yì pō biàn lì. jiū xián fèi yòng duō ér chū qiāng shǎo, qù nián chì gè jūn gǎi yòng xiǎo kǒu jìng máo sè kuài qiāng. běn nǐ dìng zào cǐ zhǒng qiāng zhī jí zào qiāng dàn jī qì, zhuān yī fǎng zhì, yǐ guī yī lǜ. fǎng zhī shàng hǎi gè yáng háng, xū kuǎn shù shí wàn, wèi qī qiě shén jiǔ, yī shí wú cǐ cái lì. suì réng yòng jiù jī, gēng yì jī huáng, tiān pèi chē zuò, dìng gòu gǎi zào qī mǐ lǐ zhī máo sè qiāng zhī qiāng dàn děng jiàn, àn zhào hé tóng, měi rì kě chū qiāng shí zhī. qí ān zhuāng quán bèi, jí rì kāi gōng, yán dìng zhāng chéng, àn nián àn jì shàng wén, yǐ qī hé shí. gè jú jiān zào gè xiàng kuài pào, jūn xì xīn shì, shàng fū yīng yòng. zhì fǎng zào xiǎo kǒu jìng máo sè qiāng, jǐn yǒu hú běi shàng hǎi èr chǎng, qí jī qì yī xì xīn gòu zhuān mén, yī xì jiù shì gēng gǎi, néng lì suǒ xiàn, měi nián zào qiāng bù duō, gè lù jūn yíng, kǒng nán biàn gěi. céng yǔ zhí lì hú guǎng dū chén shāng zhuó tiān gòu zào qiāng xīn jī, wú lùn zài jīn è níng hù hé chǎng chéng zào, jūn yǐ kuǎn chù, wèi néng jí xíng kuò chōng. nán yáng jūn huǒ jīng fèi, dàn qī yáng shuì chàng shōu, bìng jié lì zǔn jié, lìng kuǎn cún chǔ, yǐ bèi tiān zhì fǎng zào xiǎo kǒu jìng máo sè qiāng jī qì yī bù, néng shù nián zhī nèi, jī qì gòu quán, yǔ hú běi qiāng pào chǎng fēn tú fǎng zào, yǐ qī qì xiè rì jīng. yòu nǐ qǐng shè lì gōng yì xué táng, xué xí chuán xiè qiāng pào qì léi děng gè zhǒng zhì zào, yǐ guǎng rén cái. shì nián, zhè jiāng xún fǔ liú shù táng xiàng jīn líng jūn xiè suǒ bō yòng dé guó lǎo máo sè qiāng sān qiān zhī, zi dàn yī bǎi wǔ shí wàn kē, gōng zhè shěng fáng jūn zhī yòng.
是年,令各省疆臣,製造槍炮,為邊防第一要著。惟各省財力不齊,自應就原有局廠切實擴充,以備鄰近各省就近購用。又令各疆臣:「天津、上海、江寧、湖北等處,均有製造槍炮局廠,曾令督撫臣切實會商,務將所制槍炮膛口,子彈大小,各局統歸一律,以期通用。並將每年所造槍件子藥若干,據實上聞,並按季咨報戶部、神機營查核。乃為時已久,並未據報有案。槍炮為行軍要需,豈容因循延宕。」令裕祿、劉坤一、張之洞:「詳析查明各廠局所造槍炮,究系何項名目,是否業已會商,造成一律,迅即切實復陳。嗣後仍遵前旨,按年按季分別奏咨,毋得延緩。各督撫督率承辦各員,認真經理,精益求精。並將槍炮膛口子彈,彼此比較畫一,務令不差累黍,庶各省互相接濟,臨時不致缺誤。倘管理局員草率從事,虛糜經費,或演放時有炸裂等事,治以重罪。」旋經兩江總督劉坤一覆陳:「當飭滬、寧二處製造局員,將出入款項,核實勾稽,製造軍械,詳細考究。並令與天津機器局、湖北槍炮廠隨時知照,互相講求。復由上海製造局員馳赴湖北比較數次,兩局所製成槍炮子彈,格式分量,口徑大小,一律合膛,並無歧異。惟江寧製造局所造後膛抬槍,系出新創,各省槍械,均無此式。其兩磅子、一磅子後膛快炮,亦與上海局中所造一律。此外炮架、炮彈、各種槍子拉火等件,分解南北洋各軍應用。以經費有限,未能加撥擴充。該局在江寧城外,粗具規模。且居腹地形勝之區,一旦海上有事,在內地製造,接濟軍需,庶幾緩急足恃。至上海製造局,並能造各項快炮,除炮台所用之大炮外,其所造四十磅一種,即北洋之十二生的快炮,其十二磅一種,即北洋之七生的半快炮,其六磅子一種,即北洋之五十七米里快炮,其兩磅子一種,即湖北三生的七快炮。洋廠名稱雖殊,其尺寸大小,則不差累黍。今由上海製造局派員與天津、湖北二局逐一比試,均無參差。其快利新槍,系以舊機參用人工所造,亦頗便利。究嫌費用多而出槍少,去年飭各軍改用小口徑毛瑟快槍。本擬訂造此種槍枝及造槍彈機器,專一仿製,以歸一律。訪之上海各洋行,需款數十萬,為期且甚久,一時無此財力。遂仍用舊機,更易機簧,添配車座,訂購改造七米里之毛瑟槍枝槍彈等件,按照合同,每日可出槍十枝。俟安裝全備,即日開工,嚴定章程,按年按季上聞,以期核實。各局兼造各項快炮,均系新式,尚敷應用。至仿造小口徑毛瑟槍,僅有湖北、上海二廠,其機器一系新購專門,一系舊式更改,能力所限,每年造槍不多,各路軍營,恐難遍給。曾與直隸、湖廣督臣商酌添購造槍新機,無論在津、鄂、寧、滬何廠承造,均以款絀,未能即行擴充。南洋軍火經費,但期洋稅暢收,並竭力撙節,另款存儲,以備添置仿造小口徑毛瑟槍機器一部,能數年之內,機器購全,與湖北槍炮廠分途仿造,以期器械日精。又擬請設立工藝學堂,學習船械槍炮汽雷等各種製造,以廣人才。」是年,浙江巡撫劉樹堂向金陵軍械所撥用德國老毛瑟槍三千枝,子彈一百五十萬顆,供浙省防軍之用。
èr shí liù nián, zhí lì zǒng dū yù lù shàng yán: běi yáng jī qì jú jīng fèi, měi nián yòng yín èr shí wǔ wàn yú liǎng, suǒ zào jūn huǒ, xiàng gōng běi yáng hǎi jūn jí huái liàn gè yíng cāo fáng zhī yòng. jìn nián jīng fèi jiǎn shōu, ér xiàng lì bō jiě jūn huǒ zhī wài, yòu jiā yǐ xīn liàn wǔ wèi děng wǔ dà jūn, ér jīng shī shén jī hǔ qiāng děng yíng, fù shí yǒu diào bō, měi yú quē fá. kuàng zēng mù gè jūn, jiē yǐ kuài qiāng kuài pào wèi lì qì, gè xiàng qiāng pào zǐ dàn, bì xū zì xíng zhì zào, shǐ néng bù wù cāo fáng. yīn yú guāng xù èr shí sì nián, shǐ lù xù gòu bàn zhì zào kuài pào kuài qiāng zi dàn jí zào wú yān qiāng pào huǒ yào děng xiàng jī qì, jīn shǐ yóu wài yáng cì dì yùn zhì tiān jīn, ān shè rù chǎng. bìng pài yuán fù shàng hǎi jiāng níng děng chù, jiāng gè jú suǒ zào kuài qiāng kuài páo gé shì, jí qiāng zi pào dàn fèn liàng, hù xiāng tǎo lùn, qǔ dào jiāng nán hú běi èr jú suǒ zào qiāng pào gè zhǒng zi dàn, xiáng jiā bǐ jiào, yǐ qiú huà yī. suǒ yǒu běi yáng zēng zào kuài qiāng zi chǎng wú yān huǒ yào chǎng kuài pào zǐ chǎng, bìng zhěng dùn liàn gāng chǎng děng xiàng jīng fèi, měi nián zhì shǎo xū zēng yòng yín shí wǔ wàn liǎng, yīng yóu bù chén zài gè hǎi guān yáng shuì nèi jiā bō, yǐ jì jūn yòng.
二十六年,直隸總督裕祿上言:「北洋機器局經費,每年用銀二十五萬餘兩,所造軍火,向供北洋海軍及淮、練各營操防之用。近年經費減收,而向例撥解軍火之外,又加以新練武衛等五大軍,而京師神機、虎槍等營,復時有調撥,每虞缺乏。況增募各軍,皆以快槍、快炮為利器,各項槍炮子彈,必須自行製造,始能不誤操防。因於光緒二十四年,始陸續購辦製造快炮快槍子彈及造無煙槍炮火藥等項機器,今始由外洋次第運至天津,安設入廠。並派員赴上海、江寧等處,將各局所造快槍、快炮格式,及槍子、炮彈分量,互相討論,取到江南、湖北二局所造槍炮各種子彈,詳加比較,以求畫一。所有北洋增造快槍子廠、無煙火藥廠、快炮子廠,並整頓煉鋼廠等項經費,每年至少須增用銀十五萬兩,應由部臣在各海關洋稅內加撥,以濟軍用。」
èr shí bā nián, liǎng jiāng zǒng dū liú kūn yī yǐ shàng hǎi zhì zào jú zì zhì zhī xīn shì wú yān kuài qiāng chē lún kuài pào xié jì guǎng xī jūn yíng. sì chuān zǒng dū kuí jùn yǐ sì chuān shěng jī qì jú zì guāng xù sān nián chuàng jiàn chǎng fáng, zhì zào qiāng pào, wǔ nián tíng bàn. liù nián fèng zhǐ fù kāi jú zhì zào, bìng zēng xiū shú tiě guō lú niǎn huǒ yào gè chǎng fáng, gè yáng huǒ yào jú, qì jīn èr shí yú nián, suǒ zào jūn xiè, chéng jī pō duō. ér wū yǔ nián jiǔ jiàn duō xiǔ huài, yī lǜ xiū zào, yǐ jì yào gōng. shàng nián yīn kuò chōng zhì zào, yǐ zēng shè huì tú wěi yuán, jì jīng péi xiū gè chǎng, nǎi zēng huì tú fáng bái huǒ yào fáng gè yī suǒ. sì chuān rén xīn fú dòng, diào bō wēi yuǎn jūn yī yíng, cháng nián zhù shǒu jú páng, yǐ zī xún chá. bìng jiàn xiū biǎo mǎ chǎng yī suǒ, wèi yǎn shì qiāng pào zhī dì. mǐn zhè zǒng dū xǔ yīng kuí yǐ shàng nián fáng wù jiè yán, fú jiàn jī qì jú zhì zào qiāng zi suǒ xū yòng yú zi huǒ yào, jí hǎi kǒu pào tái suǒ yòng pào wèi yào bǐng, yīn wài yáng jìn shòu jūn huǒ, nǎi cǎi gòu tǔ xiāo liú huáng, yǐ bèi zhì zào. fù chì jī qì jú, àn zhào yáng shì, zì zào chē lún kuài pào bìng kuài qiāng, gòng cǎi mǎi tǔ xiāo qī wàn jīn, liú huáng yī wàn jīn, zì zhì chéng yú zi yáng shì huǒ yào wǔ wàn bàng, gè dà pào yào bǐng liù bǎi jiǔ shí sān chū, sān bàng zi chē lún kuài pào shí èr zūn, shí èr bàng zi kuài pào èr zūn, hòu táng xīn shì tái qiāng yī bǎi zhī, xiū gǎi hòu táng zi lún kuài pào liù zūn, zài hǎi fáng jīng fèi nèi kāi zhī.
二十八年,兩江總督劉坤一以上海製造局自製之新式無煙快槍、車輪快炮協濟廣西軍營。四川總督奎俊以四川省機器局自光緒三年創建廠房,製造槍炮,五年停辦。六年奉旨復開局製造,並增修熟鐵鍋爐碾火藥各廠房,各洋火藥局,迄今二十餘年,所造軍械,成績頗多。而屋宇年久漸多朽壞,一律修造,以濟要工。上年因擴充製造,已增設繪圖委員,既經培修各廠,乃增繪圖房、白火藥房各一所。四川人心浮動,調撥威遠軍一營,常年駐守局旁,以資巡察。並建修表碼廠一所,為演試槍炮之地。閩浙總督許應騤以上年防務戒嚴,福建機器局製造槍子所需用魚子火藥,及海口炮台所用炮位藥餅,因外洋禁售軍火,乃採購土硝硫磺,以備製造。復飭機器局,按照洋式,自造車輪快炮並快槍,共採買土硝七萬斤,硫磺一萬斤,自製成魚子洋式火藥五萬磅,各大炮藥餅六百九十三出,三磅子車輪快炮十二尊,十二磅子快炮二尊,後膛新式抬槍一百枝,修改後膛子輪快炮六尊,在海防經費內開支。
èr shí jiǔ nián, liǎng jiāng zǒng dū zhāng zhī dòng yǐ hù shàng zhī zhì zào jú suǒ yǒu jī qì, qī nián yǐ qián suǒ zào, xì lín míng dēng qiāng, nǎi wài yáng chén jiù bù yòng zhī shì. liǎng nián yǐ qián suǒ zào, xì kuài lì qiāng, nǎi zhì zào jú yì zào zhī shì, yì bù shèn hé yòng. gù qiāng xiè xīn jiù còu pèi, chū shù wú duō, pào jī yì wèi néng wán bèi, ér suì fèi jù kuǎn, pō wèi kě xī. dāng zhěng dùn wǔ bèi zhī shí, jūn yíng suǒ yòng qiāng xiè, yí guī yī lǜ. nǎi dìng yì shàng hǎi chǎng fǎng zhào hú běi chǎng, gǎi zào xiǎo kǒu jìng xīn shì máo sè kuài qiāng. wéi shàng hǎi chǎng qiāng jī bù néng quán bèi, bì xū jiān yǐ rén gōng, fèi gōng duō ér chū qiāng shǎo. jìn nián suī zēng jī zhěng dùn, měi rì zhǐ néng chū qiāng qī zhī, yī nián chū èr qiān yú zhī, yú wǔ bèi dà jú wú bì. qí pào chǎng suǒ zào chē lún pào, yì bù shèn hé yòng, bì xū gòu xīn shì zào qiāng jī qì, měi nián néng zào wǔ wàn zhī kuài qiāng zhě, tiān pèi xīn shì zào pào jī qì, měi nián néng zào dà tái pào shí zūn, qī shēng de bàn kǒu jìng kuài pào èr bǎi zūn zhě, shù shù nián zhī hòu, zú yǐ yīng gè shěng zhī qiú, ér guī huà yī.
二十九年,兩江總督張之洞以滬上之製造局所有機器,七年以前所造,系林明登槍,乃外洋陳舊不用之式。兩年以前所造,系快利槍,乃製造局臆造之式,亦不甚合用。故槍械新舊湊配,出數無多,炮機亦未能完備,而歲費巨款,頗為可惜。當整頓武備之時,軍營所用槍械,宜歸一律。乃定議上海廠仿照湖北廠,改造小口徑新式毛瑟快槍。惟上海廠槍機不能全備,必須兼以人工,費工多而出槍少。近年雖增機整頓,每日止能出槍七枝,一年出二千餘枝,於武備大局無裨。其炮廠所造車輪炮,亦不甚合用,必須購新式造槍機器,每年能造五萬枝快槍者,添配新式造炮機器,每年能造大台炮十尊,七生的半口徑快炮二百尊者,庶數年之後,足以應各省之求,而歸畫一。
jiāng xī xún fǔ xià shí yǐ jiāng xī shěng zhì zào jú guī mó xiá xiǎo, nǐ xiān zào kuài qiāng, xiàng wài yáng dìng gòu xiǎo kǒu jìng máo sè qiāng xīn shì jī qì quán fù, měi rì yuē néng chū qiāng shí wǔ zhī, dàn ké jī qì quán fù, měi rì yuē néng zào qiāng dàn sān qiān kē, bìng xiàng yáng shāng zhuó pèi gòu jī jiàn, bǐ yī jī néng zào shù qì, yǐ qī jià shěng ér yòng hóng. lìng bèi gōng yòng jī qì yī fù, wèi tiān pèi xiū lǐ gè chǎng jī qì zhī yòng.
江西巡撫夏峕以江西省製造局規模狹小,擬先造快槍,向外洋定購小口徑毛瑟槍新式機器全副,每日約能出槍十五枝,彈殼機器全副,每日約能造槍彈三千顆,並向洋商酌配購機件,俾一機能造數器,以期價省而用宏。另備公用機器一副,為添配修理各廠機器之用。
mǐn zhè zǒng dū chóng shàn yǐ fú jiàn shěng yú guāng xù èr shí wǔ nián, jiāng qián suǒ yí fù mǎ wěi chuán chǎng zhī jī qì, réng yí shè shěng chéng shuǐ bù mén nèi, zhuān zhì gè pào tái pào zǐ zhà dīng děng xiàng. xuán yú èr shí liù nián, zài jī qì jú páng kuò chōng dì jī, zēng jiàn qiāng zi chǎng wū yī zuò. yòu yú èr shí bā nián, zài shěng chéng xī guān wài lìng shè zhì zào jú, zhuān zào wú yān kuài qiāng. qí jī qì qiāng zi èr chǎng, zì kāi bàn zhì èr shí bā nián, zhǐ gòng yòng jīng fèi yín yī shí qī wàn bā qiān yú liǎng, zhì chéng sān bàng zi kuài pào èr shí sì zūn, yǔ shàng hǎi jú suǒ zào pào tóng shì, fú zì yī hào èr hào lù jūn hòu táng kuài pào èr zūn, yáng shì shí èr bàng bàn kuài pào èr zūn, ér jī huáng biāo zhǔn, jūn bù shèn líng jié. shàng yǒu xiū gǎi chuán chǎng jiù shì lù lù kuài pào sì zūn, fú qiáng jūn hòu táng chē pào liù zūn, zhì zào xīn shì hòu táng tái qiāng yī bǎi zhī, gǎi zào duǎn bǐng yáng qiāng yī bǎi zhī, zhì zào gè xiàng hòu táng qiāng zi sān bǎi èr shí yú wàn kē. qí yú xiū lǐ gè xiàng yáng qiāng, zhì zào qián táng pào zǐ dàn děng jiàn, wèi fèi shén duō. qí jī qì qiāng zi èr chǎng, jiàn shè zài shuǐ bù mén nèi rén yān chóu mì zhī chù, cún chǔ jūn huǒ, dà fēi suǒ yí, bù rú xī guān wài zhì zào jú dì miàn kuān dà, bù jìn mín jū. gài zhì zào qiāng pào, yǔ zhì zào zi dàn, běn xì yī shì, yǔ qí fēn chǎng ér fèi dà, bù rú hé chǎng ér fèi shěng. nǎi chì èr chǎng yī lǜ zàn xíng tíng zào, guī bìng zhì zào yī jú, jiāng zhì chéng qiāng pào zǐ dàn jí jī jiàn cái liào, tuǒ wèi cún chǔ. qí yuán yì gōng jiàng, dà jiā cái jiǎn, měi nián zhǐ zào gè shì tái qiāng, jí gè shì zǐ dàn, yǐ bèi cāo fáng suǒ yòng.
閩浙總督崇善以福建省於光緒二十五年,將前所移附馬尾船廠之機器,仍移設省城水部門內,專制各炮台炮子炸釘等項。旋於二十六年,在機器局旁擴充地基,增建槍子廠屋一座。又於二十八年,在省城西關外另設製造局,專造無煙快槍。其機器槍子二廠,自開辦至二十八年,止共用經費銀一十七萬八千餘兩,製成三磅子快炮二十四尊,與上海局所造炮同式,福字一號二號陸軍後膛快炮二尊,洋式十二磅半快炮二尊,而機簧標準,均不甚靈捷。尚有修改船廠舊式陸路快炮四尊,福強軍後膛車炮六尊,製造新式後膛抬槍一百枝,改造短柄洋槍一百枝,製造各項後膛槍子三百二十餘萬顆。其餘修理各項洋槍,製造前膛炮子彈等件,為費甚多。其機器槍子二廠,建設在水部門內人煙稠密之處,存儲軍火,大非所宜,不如西關外製造局地面寬大,不近民居。蓋製造槍炮,與製造子彈,本系一事,與其分廠而費大,不如合廠而費省。乃飭二廠一律暫行停造,歸併製造一局,將製成槍炮子彈及機件材料,妥為存儲。其員役工匠,大加裁減,每年只造各式抬槍,及各式子彈,以備操防所用。
shān dōng xún fǔ zhōu fù yǐ shān dōng shěng wèi hǎi fáng yào dì, ér jūn duì qì xiè bù zú. qǐng xiàng jīn líng zhì zào jú gòu xīn zhì sān shí qī mǐ lǐ xiǎo kuài pào, hú běi qiāng pào chǎng gòu gé lǔ sēn wǔ shēng de qī guò shān kuài pào, bìng kāi huā zǐ dàn. liǎng jiāng zǒng dū zhāng zhī dòng yǐ dōng xī yáng gè guó zhāng chéng, yú qiāng pào děng jiàn, měi dé xīn shì, yī lǜ tōng xíng, qí jiù shì jūn xiè gài xíng zuò fèi. jīn hú běi shàng hǎi èr jú, yī lǜ zhuān zào xiǎo kǒu jìng máo sè kuài qiāng, nǎi jiāng shàng hǎi zhì zào jú suǒ cún kuài lì qiāng zhī xī xíng bào fèi, qī jūn huǒ rì jīng. hé nán xún fǔ zhāng rén jùn yǐ hé nán shěng jī qì jú zhì zào jūn xiè, guī mó wèi bèi, jí yīng zēng gòu qiāng pào zǐ dàn xū yòng tóng tiě gè liào, bìng zì zào máo sè kuài qiāng wú yān huǒ yào. shān dōng xún fǔ zhōu fù yǐ shān dōng shěng jī qì jú lì nián zào chéng gè zhǒng xī shì qiāng zhī huǒ yào qiāng wán, jīn fù cǎi mǎi wài yáng tóng tiě gè liào, zēng zào gè chǎng jī qì lú fáng xiāng hé. shì nián, yǐ hú běi hàn yáng chǎng fǎng gé lǔ sēn xīn shì suǒ zào wǔ shēng de sān jí wǔ shēng de qī zhī kāi huā pào dàn èr zhǒng, yòu màn lì yà qiāng dàn lí yì qiāng dàn gè qiāng lā huǒ, bō yì jūn bèi yòng. fú jiàn jī qì jú zēng zào wú yān huǒ yào jī qì.
山東巡撫周馥以山東省為海防要地,而軍隊器械不足。請向金陵製造局購新制三十七米里小快炮,湖北槍炮廠購格魯森五生的七過山快炮,並開花子彈。兩江總督張之洞以東西洋各國章程,於槍炮等件,每得新式,一律通行,其舊式軍械概行作廢。今湖北、上海二局,一律專造小口徑毛瑟快槍,乃將上海製造局所存快利槍枝悉行報廢,期軍火日精。河南巡撫張人駿以河南省機器局製造軍械,規模未備,亟應增購槍炮子彈需用銅鐵各料,並自造毛瑟快槍、無煙火藥。山東巡撫周馥以山東省機器局歷年造成各種西式槍枝火藥槍丸,今復採買外洋銅鐵各料,增造各廠機器爐房箱盒。是年,以湖北漢陽廠仿格魯森新式所造五生的三及五生的七之開花炮彈二種,又曼利亞槍彈、黎意槍彈各槍拉火,撥毅軍備用。福建機器局增造無煙火藥機器。
sān shí nián, hé nán xún fǔ chén kuí lóng yǐ hé nán shěng yuán yǒu jī qì jú, yīn lòu jiù jiǎn, wèi néng jiǎng qiú xīn fǎ, qǐng zēng gòu jī qì shí bù, jí yī qiè yīng yòng wù jiàn, bìng gòu liǎng bàng tóng pào pēi èr shí zūn, sì bàng tóng pào pēi shí zūn, yǐ bèi zì xíng zhì zào, zhú jiàn kāi tà. liǎng jiāng zǒng dū wèi guāng dào kuò chōng jīn líng jī qì jú, fǎng zhào wài yáng, zhì zào gè shì pào wèi jià jù zhà dàn tóng huǒ, jí pào tái xū yòng gè jiàn, fēn shè jī qì fān shā tiě mù huǒ jiàn gè chǎng.
三十年,河南巡撫陳夔龍以河南省原有機器局,因陋就簡,未能講求新法,請增購機器十部,及一切應用物件,併購兩磅銅炮胚二十尊,四磅銅炮胚十尊,以備自行製造,逐漸開拓。兩江總督魏光燾擴充金陵機器局,仿照外洋,製造各式炮位架具、炸彈銅火,及炮台需用各件,分設機器翻沙、鐵木、火箭各廠。
sān shí yī nián, bīng bù yì jiāng nán tiān jīn shān dōng gè chù jī qì jú, bìng jīn líng yáng huǒ yào jú, suǒ yǒu yùn sòng jūn zhuāng jūn huǒ děng yùn fèi, yī lǜ bào bù. sì chuān zǒng dū xī liáng yīn fèng bù chén yì, zì guāng xù sān shí nián yǐ hòu, suǒ yǒu xiū zhěng chǎng fáng jī qì, bìng zào chéng jī qì huǒ yào yáng qiāng děng jiàn, zūn xīn zhāng chéng bào hù bù. shān dōng xún fǔ yáng shì xiāng yǐ shān dōng shěng jī qì jú zì chuàng shè yǐ lái, suǒ zào xī shì gè zhǒng huǒ yào dà tóng mào huǒ, gè zhǒng hòu táng qiāng lái fú qiāng, gè shì yáng qiān wán, bìng zēng gè chǎng jī qì lú fáng, shàng bù fū yòng. yòu cǎi mǎi wài yáng tóng tiě wù liào, kuò chōng zhì zào. hé nán xún fǔ chén kuí lóng kuò chōng hé nán jī qì jú, jí kāi gōng zhì zào qiāng pào zǐ dàn, yǐ gōng jūn shí. shì nián, hù bù dìng yì, tōng chì gè shěng suǒ yǒu jī qì zhì zào jú, yǐ hòu rú cǎi gòu wù liào, bì bào bù hé xiāo.
三十一年,兵部議江南、天津、山東各處機器局,並金陵洋火藥局,所有運送軍裝軍火等運費,一律報部。四川總督錫良因奉部臣議,自光緒三十年以後,所有修整廠房機器,並造成機器火藥洋槍等件,遵新章呈報戶部。山東巡撫楊士驤以山東省機器局自創設以來,所造西式各種火藥大銅帽火,各種後膛槍來福槍,各式洋鉛丸,並增各廠機器爐房,尚不敷用。又採買外洋銅鐵物料,擴充製造。河南巡撫陳夔龍擴充河南機器局,即開工製造槍炮子彈,以供軍實。是年,戶部定議,通飭各省所有機器製造局,以後如採購物料,必報部核銷。
sān shí èr nián, sì chuān zǒng dū xī liáng zōng hé jī qì jú chéng jī, xù zào jī qì qiāng xiè shǔ lì tái qiāng lì chuān shǒu qiāng děng yī bǎi yǒu sì qǐ, huǒ yào èr wàn yú jīn, mǎ tī ní qiāng dàn máo sè qiāng dàn sān shí yú wàn kē. hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng yǐ hú běi shěng xīn zēng gāng yào gè chǎng, suǒ yǒu jīng fèi, yóu bīng gōng zǒng jú duì shōu. liǎng jiāng zǒng dū zhōu fù shàng yán, shàng hǎi zhì zào jú gè xiàng jūn huǒ, xī fǎng xī shì zào chéng, fēn gěi gè shěng, gòng jīng fèi èr bǎi sān shí bā wàn liǎng yǒu qí, suǒ yòng cái liào, duō xì yáng chǎn, gōng zī wù jià, jūn wú dìng lì, nán yǐ cháng lì xiāng shéng. shǎn xī xún fǔ cáo hóng xūn yǐ shǎn xī shěng zhì zào jú lù xù zhì gěi gè yíng huǒ yào sān wàn yú jīn, qiān wán qī qiān yú jīn, wèi mǎn lǜ gè yíng cāo fáng zhī yòng. zhí lì zǒng dū yuán shì kǎi liǎng jiāng zǒng dū duān fāng huì yì, lìng jīn líng jī qì jú fǎng zhào wài yáng zhì zào gè shì pào wèi chē liàng jià jù zhà dàn tóng huǒ yǐ jí xiū pèi pào tái děng chù xū yòng wù jiàn, fēn shè jī qì fān shā tiě mù qiāng zi juǎn tóng huǒ yào gè chǎng, gù mù gōng jiàng, cháng chuān zhì zào. sì chuān zǒng dū xī liáng kuò chōng chuān shěng zhì zào qiāng pào suǒ, zào máo sè qiāng dàn, yī qiè gǎi liáng, fǎng zào wài yáng jiǔ xiǎng máo sè děng qiāng zi dàn, yì néng rú shì mìng zhòng, xiū zào jī jiàn, rì yì jiā duō. shì nián, mìng zhèng wù chù dà chén huì tóng bù chén, yán hé gè shěng jī qì qiāng pào jú chǎng, wǔ nián bǎo jiǎng yī cì.
三十二年,四川總督錫良綜核機器局成績,續造機器槍械、蜀利抬槍、利川手槍等一百有四起,火藥二萬餘斤,馬梯尼槍彈、毛瑟槍彈三十餘萬顆。湖廣總督張之洞以湖北省新增鋼藥各廠,所有經費,由兵工總局兌收。兩江總督周馥上言,上海製造局各項軍火,悉仿西式造成,分給各省,共經費二百三十八萬兩有奇,所用材料,多系洋產,工資物價,均無定例,難以常例相繩。陝西巡撫曹鴻勛以陝西省製造局陸續制給各營火藥三萬餘斤,鉛丸七千餘斤,為滿、綠各營操防之用。直隸總督袁世凱、兩江總督端方會議,令金陵機器局仿照外洋製造各式炮位車輛架具、炸彈銅火以及修配炮台等處需用物件,分設機器翻沙、鐵木、槍子、卷銅、火藥各廠,雇募工匠,常川製造。四川總督錫良擴充川省製造槍炮所,造毛瑟槍彈,一切改良,仿造外洋九響毛瑟等槍子彈,亦能如式命中,修造機件,日益加多。是年,命政務處大臣會同部臣,嚴核各省機器槍炮局廠,五年保獎一次。
sān shí sān nián, lù jūn bù yì jiàn sì dà bīng gōng chǎng, shǐ suǒ chū jūn xiè, rì jīng rì duō, yǐ bèi huǎn jí zhī yòng. hù lǐ sì chuān zǒng dū zhào ěr fēng zōng hé jī qì jú chéng jī, yú guāng xù sān shí èr nián nèi, gòng xiū lǐ jī qì wǔ shí jiǔ qǐ, jiù shì yáng qiāng yī qiān yú zhī, xīn zào fǎ lán dān xiǎng máo sè qiāng yī qiān sì bǎi yú zhī, biāo dāo mào huǒ zhēn huáng yī qiān sì bǎi èr shí yú qǐ, xǐ bǎ yī bǎi sì shí yú gè, jiǔ xiǎng máo sè qiāng yào dàn yī bǎi líng sì wàn èr qiān yú kē, máo sè qiāng yào ké sān shí sān wàn yú kē, dān xiǎng máo sè qiāng yào dàn sān shí sān wàn liù qiān kē, tóng jī huǒ bā bǎi kē, shí sān xiǎng mǎ qiāng dàn yī qiān èr bǎi kē, pèng huǒ èr qiān kē, hóng tóng xiǎo huǒ sì shí liù wàn kē, huáng tóng dīng wǔ shí èr wàn kē, huǒ qiāng bā zhī, yáng gǔ èr bǎi shí èr gè, gè xiàng jī jiàn yī wàn wǔ qiān shí yì qǐ, yǐ chéng yáng huǒ yào èr wàn bā qiān yī bǎi bā shí wǔ jīn, jūn jīng shì fàng hé yòng, fēn bié cún chǔ.
三十三年,陸軍部議建四大兵工廠,使所出軍械,日精日多,以備緩急之用。護理四川總督趙爾豐綜核機器局成績,於光緒三十二年內,共修理機器五十九起,舊式洋槍一千餘枝,新造法藍單響毛瑟槍一千四百餘枝,標刀帽火針簧一千四百二十餘起,洗把一百四十餘個,九響毛瑟槍藥彈一百零四萬二千餘顆,毛瑟槍藥殼三十三萬餘顆,單響毛瑟槍藥彈三十三萬六千顆,銅擊火八百顆,十三響馬槍彈一千二百顆,碰火二千顆,紅銅小火四十六萬顆,黃銅釘五十二萬顆,火槍八枝,洋鼓二百十二個,各項機件一萬五千十一起,已成洋火藥二萬八千一百八十五斤,均經試放合用,分別存儲。
hú guǎng zǒng dū zhāng zhī dòng chuàng jiàn hú běi bīng gōng chǎng, shǐ yú guāng xù shí liù nián, jīng yíng chóu dù, zhì shì nián ér guī mó shǐ jù. chū bàn shí, měi rì suǒ chū qī mǐ lǐ jiǔ kǒu jìng máo sè kuài qiāng bù guò shí yú zhī, fù jīng shè fǎ kuò chōng, zēng zhì jī qì, yǐ hòu měi rì kě zào chéng wǔ shí yú zhī. qiāng dàn yī xiàng, jǐn rì zào shù qiān kē, zhú jiàn jiā zào zhì wǔ wàn yú kē. suǒ zào sān shēng de qī gé lǔ sēn kuài pào, zì kāi jī zhì èr shí wǔ nián zhǐ, gòng zào chéng liù shí yú zūn. sì yú èr shí wǔ nián gǎi zào wǔ shēng de qī guò shān kuài pào, měi nián kě zào chéng liù shí yú zūn zhì jiǔ shí zūn. kāi huā pào dàn, yóu wǔ wàn yú kē dì jiā zhì měi nián qī wàn yú kē. suǒ zào gè xiàng qiāng pào zǐ dàn, yǔ lái zì wài yáng zhě wú suǒ qū bié. zhì gāng yào èr zhǒng, zhú nián cì dì zēng shè liàn gāng lā gāng gè chǎng, suǒ liàn chū gāng zhì, yì pō jīng liáng hé yòng. huǒ yào chǎng suǒ zào chéng wú yān huǒ yào, zú néng yuán yuán jiē jì, shǐ bīng gōng chǎng wú wù zhì zào zi dàn zhī yòng. suǒ zào jūn xiè zhì sān shí èr nián nián dǐ zhǐ, gòng zào chéng mǎ bù kuài qiāng shí wàn yī qiān liù bǎi jiǔ shí zhī, qiāng dàn sì qiān sān bǎi sì shí sān wàn qī qiān jiǔ bǎi sān shí yī kē, gè zhǒng kuài pào qī bǎi sān shí zūn, qián táng chē pào yī bǎi sān shí wǔ zūn, gè zhǒng kāi huā pào dàn liù shí sān wàn yī qiān qī bǎi kē, qián táng pào dàn liù wàn líng bā bǎi liù shí kē. bàn shì gè yuán, bù cí láo cuì, hán shǔ wú jiān, nǎi néng yǒu cǐ chéng jī. guāng xù èr shí sì nián, zēng jiā jiǎng lì, jīn yòu jí shí nián zhī jiǔ, réng huì àn gěi jiǎng.
湖廣總督張之洞創建湖北兵工廠,始於光緒十六年,經營籌度,至是年而規模始具。初辦時,每日所出七米里九口徑毛瑟快槍不過十餘枝,復經設法擴充,增置機器,以後每日可造成五十餘枝。槍彈一項,僅日造數千顆,逐漸加造至五萬餘顆。所造三生的七格魯森快炮,自開機至二十五年止,共造成六十餘尊。嗣於二十五年改造五生的七過山快炮,每年可造成六十餘尊至九十尊。開花炮彈,由五萬餘顆遞加至每年七萬餘顆。所造各項槍炮子彈,與來自外洋者無所區別。至鋼藥二種,逐年次第增設煉鋼、拉鋼各廠,所煉出鋼質,亦頗精良合用。火藥廠所造成無煙火藥,足能源源接濟,使兵工廠無誤製造子彈之用。所造軍械至三十二年年底止,共造成馬步快槍十萬一千六百九十枝,槍彈四千三百四十三萬七千九百三十一顆,各種快炮七百三十尊,前膛車炮一百三十五尊,各種開花炮彈六十三萬一千七百顆,前膛炮彈六萬零八百六十顆。辦事各員,不辭勞瘁,寒暑無間,乃能有此成績。光緒二十四年,曾加獎勵,今又及十年之久,仍匯案給獎。
ān huī xún fǔ féng xù yǐ ān huī shěng suǒ yòng qiāng dàn, xiàng nián gòu zì tā shěng, nǎi yǐ yuán yǒu zhī zào bì chǎng gǎi wèi zhì zào jú, wèi zì zào zi dàn jí xiū lǐ qiāng xiè zhī yòng, suì gòu jī mù jiàng, kāi jú xìng bàn. sì chuān zǒng dū xī liáng yǐ shàng nián céng pài yuán chū yáng kǎo chá zhì zào jūn xiè shì yí, jí zài dé guó míng chǎng dìng gòu zhì zào xiǎo kǒu jìng máo sè kuài qiāng jí zào zi dàn zào wú yān huǒ yào gè zhǒng jī qì, fēn yùn dào chuān. yīn jiù rì zhì zào jú wú kě zhǎn tà, nǎi lìng zé xiāng yí zhī dì, jiàn zhú zào qiāng chǎng zào qiāng dàn chǎng zào wú yān huǒ yào chǎng, fǎng dé guó shǔ hè chǎng xīn shì zì zào.
安徽巡撫馮煦以安徽省所用槍彈,向年購自他省,乃以原有之造幣廠改為製造局,為自造子彈及修理槍械之用,遂購機募匠,開局興辦。四川總督錫良以上年曾派員出洋考察製造軍械事宜,即在德國名廠訂購製造小口徑毛瑟快槍及造子彈、造無煙火藥各種機器,分運到川。因舊日製造局無可展拓,乃另擇相宜之地,建築造槍廠、造槍彈廠、造無煙火藥廠,仿德國蜀赫廠新式自造。
sān shí sì nián, zhí lì zǒng dū yáng shì xiāng zài bǎo dìng shěng chéng nèi jūn xiè jú zēng jiàn huǒ yào kù jí bīng fáng. dōng sān xǐng zǒng dū xú shì chāng yǐ jìn nián dōng shěng xīn jūn rì zēng, nǎi yú shěng chéng shè lì jūn xiè zǒng jú, jí lín hēi lóng jiāng èr shěng gè shè fēn jú, yǐ xiū xiè sī fù shǔ zhī.
三十四年,直隸總督楊士驤在保定省城內軍械局增建火藥庫及兵房。東三省總督徐世昌以近年東省新軍日增,乃於省城設立軍械總局,吉林、黑龍江二省各設分局,以修械司附屬之。
xuān tǒng yuán nián, lù jūn bù jiàn yì, tài xī gè guó jūn xiè zhì zào jú chǎng nèi shǒu lǐng yǐ cì gè guān, duō yǔ wǒ guó fù xié dōu tǒng cān lǐng jūn xiào zhū zhì xiāng liè. wǒ guó zhì zào jūn xiè, shè lì xué táng, jiāng lái zhì zào rén cái zào jiù rì duō, yīng fǎng gè guó chéng guī, yú gè zhì zào chǎng shè gōng guān yǐ gōng qū shǐ, hú guǎng zǒng dū chén kuí lóng yǐ hú běi shěng bīng gōng gāng yào chǎng zì chéng lì yǐ lái, wèi jūn xiè yào xū, měi nián jīng fèi, zēng yín zhì bā shí wàn liǎng, yǐ wéi jú wù.
宣統元年,陸軍部建議,泰西各國軍械製造局廠內首領以次各官,多與我國副、協都統、參領、軍校諸秩相埒。我國製造軍械,設立學堂,將來製造人才造就日多,應仿各國成規,於各製造廠設工官以供驅使,湖廣總督陳夔龍以湖北省兵工鋼藥廠自成立以來,為軍械要需,每年經費,增銀至八十萬兩,以維局務。
èr nián, dōng sān xǐng zǒng dū xī liáng zài fèng tiān shěng yuán shè lì jūn zhuāng zhì zào jú, xuǎn jí mù cái tiě gé gè gōng shī, fēn kē zhì zào, yǐ gòng fèng jí hēi sān xǐng jūn duì xún jǐng zhī yòng.
二年,東三省總督錫良在奉天省垣設立軍裝製造局,選集木材鐵革各工師,分科製造,以供奉、吉、黑三省軍隊、巡警之用。
sān nián, jí lín xún fǔ chén zhāo cháng yǐ jí lín shěng lù jūn gǎi biān chéng zhèn, shè lì jūn xiè zhuān jú, fù shè xiū xiè sī, bèi jūn jǐng zhī xū.
三年,吉林巡撫陳昭常以吉林省陸軍改編成鎮,設立軍械專局,附設修械司,備軍警之需。
zōng jǔ gè shěng zhì zào jūn xiè zhī shì, tóng zhì yuán nián, tiān jīn chū zào qiāng pào, èr sān nián jiān, jiāng sū fēn shè jī qì jú yú jiāng níng shàng hǎi, gòng shè sān jú. sì nián, bìng sān jú yú shàng hǎi, dìng míng jī qì zhì zào jú. liù nián, tiān jīn kuò chōng zhì zào, shè jūn huǒ jī qì jú. jiǔ nián, gǎi míng tiān jīn jī qì jú. shí sān nián, fú jiàn shè jī qì jú, zì zào kāi huā pào. shàng hǎi zhì zào jú fǎng zào lín míng dēng qiāng. tiān jīn shàng hǎi èr jú, jūn fǎng zào shuǐ léi. guǎng dōng shè jī qì jú jūn huǒ jú. shàng hǎi jiāng níng èr jú, zēng qiāng pào zǐ dàn jī. guāng xù èr nián, pài xué shēng yì tú chū yáng, fēn fù gè guó xué xí zhì zào. hú nán shān dōng èr shěng, jūn shè jī qì jú, zì zào jūn xiè, bù yòng yáng jiàng. sān nián, sì chuān shè jú zhuān zào mǎ tī ní hòu táng qiāng. sì nián, jīn jú zào hòu táng pào. liù nián, jiāng níng jú zào lái fú qiāng mǎ tī ní qiāng lín míng dēng qiāng. qī nián, shàng hǎi jú zào pào tái gāng pào. jí lín shè jī qì jú. jiāng níng zēng shè yáng huǒ yào jú. shí yī nián, guǎng dōng shè zhì zào jú jí shuǐ léi jú. shí sān nián, jiāng níng jú zào tián jī pào. guǎng dōng shè qiāng dàn chǎng. shí liù nián, hú běi shè bīng gōng chǎng, suǒ zào xīn shì qiāng pào, wèi nán běi yáng chuān guǎng gè zhì zào jú suǒ wú, bìng chóu bèi liàn tiě chǎng jí kāi méi kuàng, wèi zhì zào zhī jī. shí bā nián, guì zhōu shè lú liàn tiě. shí jiǔ nián, tiān jīn shàng hǎi èr jú, jūn shè lú liàn tiě. shàng hǎi jú zēng zào xīn shì qiāng pào. hú běi shè liàn tiě chǎng. èr shí nián, hú běi zēng shè pào jià pào dàn qiāng dàn sān chǎng. shǎn xī yùn qǔ gān sù jiù cún jī qì yǐ bèi zào xiè. èr shí yī nián, tiān jīn jī qì jú gǎi míng zǒng lǐ běi yáng jī qì jú. guǎng dōng zào tái qiāng xiàn qiāng. hú běi jiāng nán èr shěng, jūn zēng shè liàn gāng chǎng lì sè huǒ yào chǎng wú yān huǒ yào chǎng. shǎn xī shè jī qì jú. èr shí èr nián, jiāng nán xīn chǎng zào kuài lì xīn qiāng. tiān jīn jú gòu jī zào xīn shì pào zǐ. sì chuān jú zào hòu táng máo sè tái qiāng. tiān jīn jú zào zhōng jī biān jī qián mén tái qiāng. hú běi chǎng yǐ jiù rì zhī tái qiāng xiàn qiāng tái pào pī shān pào, jūn gǎi zào hòu táng. shān dōng zēng shú tiě chǎng yà tóng chǎng qiāng zi chǎng dà qiāng chǎng. hé nán jú zēng zào qiāng dàn huǒ yào jí zào tái qiāng jī qì. èr shí sān nián, hú běi chǎng zēng zào guàn zi gāng jí zào wú yān huǒ yào jī qì. èr shí sì nián, shān xī shè zhì zào qiāng pào chǎng. shàng hǎi tiān jīn èr jú, jūn zēng zào kuài pào jī qì. èr shí wǔ nián, shān dōng zēng jiàn zào qiāng zào dàn huà tóng yà tóng gè chǎng. hēi lóng jiāng shè jī qì jú. èr shí liù nián, fú jiàn zēng jiàn qiāng zi chǎng. tiān jīn zēng jiàn kuài pào zǐ chǎng kuài qiāng zi chǎng wú yān huǒ yào chǎng. èr shí bā nián, jiāng xī jú zēng zào qiāng pào jī qì. èr shí jiǔ nián, fú jiàn bìng zào qiāng zào yào èr chǎng wèi yī chǎng. sān shí nián, hé nán jú zēng zào qiāng pào jī qì. sān shí sān nián, lù jūn bù yì jiàn sì dà bīng gōng chǎng. sì chuān shè zào qiāng chǎng zào dàn chǎng zào wú yān huǒ yào chǎng. ān huī jiàn qiāng dàn chǎng. xuān tǒng èr nián, fèng tiān jiàn jūn zhuāng zhì zào jú. sān nián, jí lín shè jūn xiè jú. gè shěng jī qì jú chǎng zhī shè, lì shí chuí wǔ shí yú nián, kāi jú biàn shí qī xíng shěng, jǐ jīng zēng gǎi, jiàn jiù jīng liáng. cǐ zhì zào jūn xiè zhī dà gài yě.
綜舉各省製造軍械之事,同治元年,天津初造槍炮,二三年間,江蘇分設機器局於江寧、上海,共設三局。四年,並三局於上海,定名機器製造局。六年,天津擴充製造,設軍火機器局。九年,改名天津機器局。十三年,福建設機器局,自造開花炮。上海製造局仿造林明登槍。天津、上海二局,均仿造水雷。廣東設機器局、軍火局。上海、江寧二局,增槍炮子彈機。光緒二年,派學生藝徒出洋,分赴各國學習製造。湖南、山東二省,均設機器局,自造軍械,不用洋匠。三年,四川設局專造馬梯尼後膛槍。四年,津局造後膛炮。六年,江寧局造來福槍、馬梯尼槍、林明登槍。七年,上海局造炮台鋼炮。吉林設機器局。江寧增設洋火藥局。十一年,廣東設製造局及水雷局。十三年,江寧局造田雞炮。廣東設槍彈廠。十六年,湖北設兵工廠,所造新式槍炮,為南北洋、川、廣各製造局所無,並籌備煉鐵廠及開煤礦,為製造之基。十八年,貴州設爐煉鐵。十九年,天津、上海二局,均設爐煉鐵。上海局增造新式槍炮。湖北設煉鐵廠。二十年,湖北增設炮架、炮彈、槍彈三廠。陝西運取甘肅舊存機器以備造械。二十一年,天津機器局改名總理北洋機器局。廣東造抬槍、線槍。湖北、江南二省,均增設煉鋼廠、栗色火藥廠、無煙火藥廠。陝西設機器局。二十二年,江南新廠造快利新槍。天津局購機造新式炮子。四川局造後膛毛瑟抬槍。天津局造中機、邊機前門抬槍。湖北廠以舊日之抬槍、線槍、抬炮、劈山炮,均改造後膛。山東增熟鐵廠、軋銅廠、槍子廠、大槍廠。河南局增造槍彈火藥及造抬槍機器。二十三年,湖北廠增造罐子鋼及造無煙火藥機器。二十四年,山西設製造槍炮廠。上海、天津二局,均增造快炮機器。二十五年,山東增建造槍、造彈、化銅、軋銅各廠。黑龍江設機器局。二十六年,福建增建槍子廠。天津增建快炮子廠、快槍子廠、無煙火藥廠。二十八年,江西局增造槍炮機器。二十九年,福建並造槍造藥二廠為一廠。三十年,河南局增造槍炮機器。三十三年,陸軍部議建四大兵工廠。四川設造槍廠、造彈廠、造無煙火藥廠。安徽建槍彈廠。宣統二年,奉天建軍裝製造局。三年,吉林設軍械局。各省機器局廠之設,歷時垂五十餘年,開局遍十七行省,幾經增改,漸就精良。此製造軍械之大概也。