yán xìng xià zhì yī bǎi jiǔ.
炎興下帙一百九。
qǐ shào xìng shí èr nián bā yuè shí rì gēng wǔ, jǐn qí rì.
起紹興十二年八月十日庚午,盡其日。
shí rì gēng wǔ wáng shù zú.
十日庚午王庶卒。
wáng shù ān zhì zài dào zhōu yǐ jí zuò zhū zi fú hù guī jiāng zhōu qīn jiù yíng jiàn zhī qí zi zhī xún zhī qí fǔ jiù ér kū yuē: qín guì qín guì cǐ chóu bì bào qīn jiù mián yǎn qí kǒu réng gāo shēng dà jiào yǐ hùn qí yǔ yǒu xué yuàn zi níng wěi zài cè wén zhī ér xǐ wèi kě yǐ chí wáng shì yǐ. shù cháng zì hào dāng sǒu. yòu huò wèn dāng sǒu zhī yì rú hé shù yuē: wú zhī suǒ wèi jiē hé qí yí bù gǎn shī dāng gù hào dāng sǒu yǒu shī wén yí gǎo. ruò gān juǎn míng yuē: dāng sǒu jí cáng yú jiā.
王庶安置在道州以疾座諸子扶護歸江州親舊迎見之其子之荀之奇撫柩而哭曰:秦檜秦檜此讎必報親舊綿掩其口仍高聲大叫以混其語有學院子甯偉在側聞之而喜謂可以持王氏矣。庶嘗自號當叟。又或問當叟之意如何庶曰:吾之所為皆合其宜不敢失當故號當叟有詩文遺藁。若干卷名曰:當叟集藏於家。
lín quán yě jì yuē: wáng shù zì zi shàng gǒng zhōu rén jìn shì dēng dì xuān hé mò wèi shǎn xī zhuǎn yùn shǐ zòu jì zài jīng wén jīn rén fàn shùn gǎi zuò rù biān nǎi jiàn zǎi xiàng bái shí zhōng lǐ bāng yàn qǐng jí zhào zhǒng shī dào wèi dà jiāng jūn cháo tíng shì zhī jiàn yán chū zhí lóng tú gé fū yán lù jīng lüè shǐ zhī yán ān fǔ èr nián jiā yòu wén diàn xiū zhuàn shǎn xī wǔ lù zhì zhì shǐ lǔ gǎi zuò jīn wéi yào zhōu shù fù yuán xí qū duān cè yīng bù zhì lǔ gǎi zuò jīn zhī qíng jìng gōng yán ān chéng kuì shù bēn yú duān duān qiú zhī yú jūn jiǔ nǎi shì qù hòu zhāng jùn xuān fǔ chuān shǎn yòng shù wèi cān móu shuāng mìng shù zhī xìng yuán yīn zèn shā duān zì shì xī rén jiě tǐ jùn bài yú fù píng suì shī wǔ shuì shù hòu zhī jīng nán zhèng tān kù shào xìng.
林泉野記曰:王庶字子尚鞏州人進士登第宣和末為陝西轉運使奏計在京聞金人犯順(改作入邊)乃見宰相白時中李邦彥請急詔种師道為大將軍朝廷是之建炎初直龍圖閣鄜延路經略使知延安府二年加右文殿修撰陝西五路制置使虜(改作金)圍耀州庶赴援檄曲端策應不至虜(改作金)知情徑攻延安城潰庶奔於端端囚之於軍久乃釋去後張浚宣撫川陝用庶為參謀雙命庶知興元因譖殺端自是西人解體浚敗於富平遂失五睡庶後知荊南政貪酷紹興。
qī nián zhào dǐng yǐ shù zhī bīng yù yòng zhī zhào wèi bīng bù shì láng bā nián qiān shàng shū. yòu chú shū mì fù shǐ shí zhǔ guǎn diàn qián sī yáng yí zhōng wū tǒng zhì guān wú xī xià zài lǐ sì shù shí qí yuān dé shì é bèi mìng wǎng yán lù chá zhōu xiàn bù zhí zhě jiāo bào ào hū jiāng shì xián yuàn jí hái cháo tíng fāng yì hé shù bù yǐ wèi rán qǐ qù yǐ zī zhèng diàn xué shì zhī tán zhōu jiān hú nán ān fǔ zhì zhì dà shǐ qín guì fěng chén liáo yán shù jí liú dà zhōng jǔ náo hé yì luò zhí fàng bà jiǔ nián chú duān míng diàn xué shì lǜ liáo chéng guì sù zhǐ fù yǒu yán suì duó suǒ shòu shí èr nián chén liáo zài yán shù jū tán zhōu zhàn mín tián zhái zé shòu xiǎng dé jūn jié dù shǐ dào zhōu ān zhì zú yú biǎn suǒ.
七年趙鼎以庶知兵欲用之召為兵部侍郎八年遷尚書。又除樞密副使時主管殿前司楊沂中誣統制官吳錫下在理寺庶時其冤得釋俄被命往沿路察州縣不職者驕暴傲忽將士咸怨及還朝廷方議和庶不以為然乞去以資政殿學士知潭州兼湖南安撫制置大使秦檜諷臣僚言庶及劉大中沮撓和議落職放罷九年除端明殿學士慮僚承檜夙旨復有言遂奪所授十二年臣僚再言庶居潭州占民田宅責授響德軍節度使道州安置卒於貶所。
wáng shù jiā jí dìng qīng lùn yī lùn jié gài tiān xià zhī shì zì duò yú zhèn zhī dì wèi rì jiǔ yǐ. shì fū zhī zhì zhōng yì zhě fāng guó jiā xián xiá shí zhāo zhī bù lái huī zhī bù qù jiān chén zéi zi wén qí fēng shēng yǐ zì dǎn luò shì yǐ néng xiāo huò luàn shì wèi méng pò jiān guǐ yú wèi zuò bù xìng guó jiā yǒu huǎn jí ān wēi zhī biàn zé zhàng jié sǐ yì juān shēn sàng jiā ér wú hèn gù míng jié zhī shì nǎi zhì shì zhī gāo liáng ér luàn jù é yào shí yě. xī zhàn guó zhī shì rú wǔ zhōng zhī yú wú yǐ bào fù xiōng zhī chóu yuàn yú chǔ zhī jūn chén yì bù dài tiān zú néng pò chǔ rù dūn biān píng wáng zhī mù zì jīn guān zhī lǐn lǐn rán yóu yǒu shēng qì mìng míng hòu shì zhī shì jiē rú wǔ yuán zhī zhōng zé guó jiā zhī chǐ hé huàn hū! bù shuā jūn fù zhī chóu hé huàn hū! bù bào zāi! fú yǐ jìng kāng zhī huò zì gǔ suǒ wú yí yǒu zhì zhī shì tóu jiàn yú jié shí zhī xū shōu xuè yú zhuō yì zhī yě shǎo xǐ běn cháo wú qióng zhī fèn ér qiú yǔ gǔ rén zhōng yì wǔ zhě liáo liáo wú wén yān qǐ háo jié bù shì le zhī shì fú yú yán xué cǎo yě yān yù ér bù zhèn yǔ yì cháo tíng zhī shàng suǒ yǐ zhèn bá zhāo lái zhī zhě wèi jǐn qí dào yú qū qū sōu wén qiè yí yú cǐ gù gǎn yǐ yán fú xìng chuí chá.
王庶家集定傾論一論節概天下之士自墮於振之地為日久矣。士夫之志忠義者方國家閒暇時招之不來麾之不去奸臣賊子聞其風聲已自膽落是以能消禍亂諡未萌破奸宄於未作不幸國家有緩急安危之變則仗節死義捐身喪家而無恨故名節之士乃治世之膏粱而亂巨額藥石也。昔戰國之士如伍中之於吳以報父兄之讎怨於楚之君臣義不戴天卒能破楚入噸鞭平王之墓自今觀之凜凜然猶有生氣命名後世之士皆如伍員之忠則國家之恥何患乎!不刷君父之讎何患乎!不報哉!伏以靖康之禍自古所無宜有志之士投劍於碣石之墟收血於涿易之野少洗本朝無窮之憤而求與古人忠義伍者寥寥無聞焉豈豪傑不世了之士伏於岩穴草野湮鬱而不振與抑朝廷之上所以振拔招來之者未盡其道歟區區廋聞竊疑於此故敢以言伏幸垂察。
yī lùn xiāng hàn fú yǐ zì dōng jìn zhì yú liáng chén guó yú wú yuè zhě jiē yǐ jiāng huái wèi jìng dì shì píng yǎn wú dà shān shēn gǔ yǐ wèi xiàn bì jù jiāng huái zhī shàng liú tún bīng sù jiāng yǐ wèi jù zhèn qí dì yǒu sān yuē: xiāng yáng yuē: wǔ chāng yuē: jiǔ jiāng dì dāng yě. dào bì děi gòng rén ér hòu néng shǒu zài dōng jìn shì rú táo kǎn yǔ liàng zhī tú xiāng yǔ lù lì yǐ hàn bì yī fāng běi fāng zhī bīng suī xū shú shì ér bù gǎn nán dù zhě yǐ dì lì suǒ zài shì dāng rán yě. fú jiàn luán yú zhù bì háng yuè qí yǐ jiāng huái wèi jìng zhě yǔ gǔ wú yì ér bīng wèi suǒ zài fù jiā èr yān yuē: jiàn kāng wéi yáng suī dāng dào kòu qiè fā ér xuán jí píng dìng rén mín zhī fù shí cái jiǎn sān sì dú yǒu xiāng yáng xū chéng yì cán pò bǎi xìng tú lù shí bù cún yī jīn suī jiàn shuài sù bīng ér cái yòng dān fá cāng lǐn jiān jí suī shǐ táo kǎn yǔ liàng zhī liú chí chěng qí xián wèi néng bǎo yī rì zhī ān yě. fū yòng bīng zhī yào zài yú shěn zhī bǐ yǐ yǐ shǒu yóu bù zú hé yǐ yán gōng wéi cǐ èr zhě ér qiú chéng gōng nán yǐ. xìng fù zhī duān qí yào zài cǐ fú xìng chuí chá.
一論襄漢伏以自東晉至於梁陳國於吳越者皆以江淮為境地勢平衍無大山深谷以為限蔽據江淮之上流屯兵宿將以為巨鎮其地有三曰:襄陽曰:武昌曰:九江地當也。道必得共人而後能守在東晉世如陶侃庾亮之徒相與戮力以捍蔽一方北方之兵睢盱熟視而不敢南渡者以地利所在勢當然也。伏見鑾輿駐蹕杭越其以江淮為境者與古無異而兵衛所在復加二焉曰:建康維陽雖當盜寇竊發而旋即平定人民之富十才減三四獨有襄陽墟城邑殘破百姓屠戮十不存一今雖建帥宿兵而財用殫乏倉廩艱棘雖使陶侃庾亮之流馳騁其閒未能保一日之安也。夫用兵之要在於審知彼已以守猶不足何以言攻違此二者而求成功難矣。興復之端其要在此伏幸垂察。
yī lùn zhào lìng qiè yào chén wéi guó jiā fāng luàn fǎn zhèng hào lìng suǒ xíng wù.
一論詔令切要臣惟國家方亂反正號令所行務。
yú shěn dì ér dé qíng shǐ zhuō rán jiàn wú wēi fú shè shī suǒ xiàng yǐ tuī fú qí xīn zé jiān xióng bù gǎn méng è wèi shàn zhě bù gǎn bù miǎn xián yú zhū fá yòng bīng yuǎn yǐ. guāng wǔ huáng dì cì hé xī zhī zhào miǎn yǐ jì jìn fǔ zhōu zhī gōng ér jiè yǐ wèi tuó zhì qī jùn zhī jì dòu róng děng yǐ wèi tiān zǐ míng jiàn wàn lǐ zhī wài gāng luó zhāng lì zhī qíng yì huái zhōng kuǎn táng wǔ zōng tǎo zé lù kǒng hé běi zhū zhèn wèi rǔ chǐ zhào wáng yuán kuí wù wèi zi sūn zhī móu yóu cún fǔ chē zhī shì yǐ pò qí yí yuán kuí děng huáng kǒng fèng zhào zhǐ qīn lǜ bīng chū tǎo zú yǐ yǒu gōng chén yuàn bì xià kuò rì yuè zhī míng shèn léi tíng zhī lìng lín zhào yuǎn ěr shǐ zhì zhào suǒ jí qiè qí jī yào xiāo huàn zhé nán yú wèi zhào wèi xíng zhī zhōng zé zhōng xìng zhī yè shí wèi yǒu chéng cǐ zì gǔ míng shèng zhī zhǔ jià yù yīng xióng zhī shù yě..
於審諦而得情使卓然見吾威福設施所向以推服其心則奸雄不敢萌惡為善者不敢不勉賢於誅罰用兵遠矣。光武皇帝賜河西之詔勉以濟晉輔周之功而戒以尉佗制七郡之計竇融等以為天子明見萬里之外綱羅張立之情益懷忠款唐武宗討澤潞恐河北諸鎮為辱齒詔王元逵勿為子孫之謀猶存輔車之勢以破其疑元逵等惶恐奉詔旨親率兵出討卒以有功臣願陛下廓日月之明慎雷霆之令臨照遠邇使制詔所及切其機要消患折難於未兆未形之中則中興之業實為有成此自古明聖之主駕馭英雄之術也。。
yī lùn hú zéi chén wén wèi guó zhī dào pì zhī yòng yào yǐ zhì bìng guó yǒu xiān hòu zhī shì ér jí yǒu huǎn jí zhī shū suǒ yǐ zhēn zhuó jiù liáo bù kě bù chá yě. fú wéi guó jiā jīn rì zhī huàn lǔ wèi dà dào zéi wèi cì qī zì gǎi zuò yuàn yì gōng cǎo zéi nèi fā xià lǔ zì shān lǔ rén pín nián yòng shī shā fá xiāng dāng wú suī zhòng sàn shī dì bǐ yì bù néng chéng shí gōng qǔ bǎi lì bù néng yuàn yì yǒu suǒ qiān zhì ěr ér lǔ gǎi zuò jīn wèi kě zú miè guó jiā bì zì gù ér hòu kě yǐ yǒu gōng huàn suī dà tú zhī bù kě sù bǐ zhī yú shēn fēng bì zhī jí yě. yáng me zhī zéi míng wēi zhòng guǎ jù hú shān zhī xiǎn lù zǔ wú shǔ zhī tōng liú tiào liáng bù xī huò zhāo wài yuán yǐ qǐ shāng xīn huàn suī wēi tú zhī bù kě huǎn bǐ zhī yú shēn yān hóu zhī jí yě. zhì zhī dào dāng zài suǒ xiān rán yān hóu zhī yào qiē pí fū zhī qīng cuì yù yǐ zhēn biān wèi zhì zé kǒng yǒu shāng shǒu zhī wēi yù yǐ yào shí wèi zhì zé kǒng yǒu bù jí zhī huǐ qián rì yuán shū zhè zhāo yòu wáng qióng zhī yào shí zhī huò yǐ. shǐ diǎn lǔ gǎi zuò běi zhōng xián dié zhī wú yǒu cǐ nèi huàn tuō huò tóu xì sòng sǐ xiāng yǔ qiān lián, qǐ bù dà kě wèi zāi! rán zé shě cǐ èr zhě jiāng wú suǒ shī hū! chén yú bù zì liào jiāng shū yú jì dì kǒng dà chén yǐ yǒu shèng suàn tǎng huò bó cǎi yuàn yǒu suǒ chén dàn bīng jiā guǐ dào nán yú bù lù dāng qí miàn zòu.
一論湖賊臣聞為國之道譬之用藥以治病國有先後之勢而疾有緩急之殊所以斟酌救療不可不察也。伏惟國家今日之患虜為大盜賊為次(七字改作願亦攻草賊內發下虜字刪)虜人頻年用師殺伐相當吾雖眾散失地彼亦不能乘時攻取百力不能願亦有所牽制爾而虜(改作金)未可卒滅國家必自固而後可以有功患雖大圖之不可速比之於身風痺之疾也。楊麼之賊名微眾寡據湖山之險路阻吳蜀之通流跳梁不息或招外援(以啟商心)患雖微圖之不可緩比之於身咽喉之疾也。治之道當在所先然咽喉之要切皮膚之輕脆欲以針砭為治則恐有傷手之危欲以藥石為治則恐有不及之悔前日元樞這招誘王瓊之藥石之禍矣。使點虜(改作北中)閒諜知吾有此內患脫或投隙送死相與牽連,豈不大可畏哉!然則舍此二者將無所施乎!臣愚不自料將抒愚計第恐大臣已有勝算儻或博採願有所陳但兵家詭道難於布露當俟面奏。
yī lùn xíng fǎ chén qiè wéi rén zhǔ wēi quán zhī chū zhì yú shā lù guān jūn zhèng zhě tǎng zuì zhuàng míng bái àn xiào xiáng shěn jì yǐ míng xíng dāng duàn yǐ chén lǜ shǒu zhī bù yí bù kě duó yú hǎo è shǐ yuǎn jìn kuī cè yǒu lüè měi bì bàng zhī jī shī zhōng chéng zhī xīn qǐ chán nìng zhī kǒu dòng yáo guó shì cǐ lì hài yǒu bù kě shèng yán zhě qǐng jiè gǔ yǐ lùn zhī péng yuè wèi hàn gōng chén xiāng yǔ miè qín miè chǔ xūn yè shén zhe gē fú wèi wáng jué wèi zūn shèng yī zhào bù zhì yǐ shì wèi zuì yīn yǐ zhū sǐ luán bù qiú shā shēn míng qí zuì zhōng yǐ bù shè wǔ huī shuō wǔ dì fú bīng mǎ yì yǐ yòu dān yú wèi shǐ yíng jiàng lǔ dé gǎi zuò dān yú tuō qù ér wǔ dì zuì qí bù néng zhuī huò yǐ wèi shì dài fū xīn suī tài hòu wèi yán zuò cháng dé miǎn èr zhǔ chí fǎ wú suǒ zòng dài ér guó shì zūn róng hú yí gǎi zuò biān qíng gǒng fú cǐ bù duó zhī xiào yě. pú gù huái ēn wǎn jié jié nì zhì yǐn tǔ bō rǎo bài táng shì ér dài zōng yǐn rěn wèi huì bù yán qí fǎn lǐ huái.
一論行法臣竊惟人主威權之出至於殺戮關軍政者儻罪狀明白按校詳審既已明行當斷以宸慮守之不移不可奪於好惡使遠近窺測有掠美避謗之跡失忠誠之心啟讒佞之口動搖國事此利害有不可勝言者請借古以論之彭越為漢功臣相與滅秦滅楚勳業甚著割符為王爵位尊盛一召不至以是為罪因以誅死欒布求殺身明其罪終以不赦五恢說武帝伏兵馬邑以誘單于尉史迎降虜得(改作單于)脫去而武帝罪其不能追獲以慰士大夫心雖太后為言座償得免二主持法無所縱貸而國勢尊榮胡夷(改作邊情)拱伏此不奪之效也。僕固懷恩晚節桀逆至引吐蕃擾敗唐室而代宗隱忍為諱不言其反李懷。
guāng zhù zhū cǐ chéng fèng tiān zhī luàn yǐ bīng zì gù dé zōng yōu róng pò yú chén xià zhī qǐng zhū fá bù xíng ér chǒng zēng jué wèi é jí dà lì zhōng shēn táo nán lǚ zhì wēi pò zhǐ yuán gū xī fān zhèn hūn mò wèi zhì pín yú kùn rǔ cǐ lüè měi bì bàng zhí fǎ bù jiān zhī xiào yě. zhū gé liàng jiē tíng zhī bài mǎ sù wèi qián fēng zuò wéi jié dù shě shuǐ shàng shān ěr liàng tì qì xíng zhū yǐ wèi fǎ bù kě bù míng què kè fá qí hán jué jiāng shàng jūn wén kè jiāng zhǎn rén chí jiāng jiù zhī wén jì zhǎn zhī yǐ. shǐ sù yǐ xùn gào qí pū yuē: wú yǐ fēn bàng yě. fū yǐ rén chén yòng shī yóu rèn yuàn què shǒu duàn xíng bù yí shěn yú fù zhōng xìng zhī yè hū! fú wàng lǎn hàn táng sì zhǔ zhī dé shī chá jiān xióng zhī qíng tài bù kě xiá nián píng jūn yǐ chéng jiù huǐ bù shèng xìng shèn.
光助朱泚成奉天之亂倚兵自固德宗優容迫於臣下之請誅伐不行而寵增爵位俄及大曆終身逃難屢至危迫止緣姑息蕃鎮昏默為治頻於困辱此掠美避謗執法不堅之效也。諸葛亮街亭之敗馬謖為前鋒坐違節度舍水上山耳亮涕泣行誅以為法不可不明卻克伐齊韓厥將上軍聞克將斬人馳將救之聞既斬之矣。使速以狥告其仆曰:吾以分謗也。夫以人臣用師猶任怨確守斷行不移矧於復中興之業乎!伏望覽漢唐四主之得失察奸雄之情態不可狎年平均以成咎悔不勝幸甚。
yī lùn xiān jì hòu xiào chén wén dì wáng xìng shì zào yè bì guī mó sù dìng gù xiān hòu huǎn jí zhī lí xián dāng qí yí pì lǐ luàn sī dé jī duān xù tóng tiáo huà shé tiān zú wěn shén gōng mào liè cì dì ér chéng wèi wén miào suàn bù lì shì zhì zhé yīng shǒu wěi qiǎng rǎng néng dǐ yú zhì zhě yě. chén wèi gǎn wàng lùn yuǎn gǔ qǔ qí qiè yú shì zhě gōu jiàn jiàn yú huì jī suǒ yǐ bào wú zhě kě wèi nán yǐ. guān qí guī mó zé wài yòng fàn lǐ nèi yòng dài fū zhǒng bù xī zǐ nǚ yù bó yǐ gǔ fū chāi zhī xīn bù dàn bēi shēn láo xīn yǐ jié yuè rén zhī ài shēng jù jiào huì wài shì wēi ruò zú dé huáng chí zhī xì yī jǔ yān miè zhī qín xiào gōng jiè jū xī róng suǒ yǐ tú tiān xià yì kě wèi nán yǐ. guān qí guī mó zé yòng shāng yāng kāi qiān mò qiáng gōng shì dù sī mén jiàn lì chū gōng zhū hóu gē dì ér qǐng méng bài cóng yuē kāi guān yán dí liù guó zhī shī qūn xún wǎ jiě wú wáng shǐ yí zú zhī hài ér tiān xià pí yǐ. fāng qí kuí shì tú cè gù yǐ dé yú míng míng zhī zhōng shì yǐ qì qí chéng gōng céng bù chū yú guī mó zhī nèi chén yú bù shí dà jì fú jiàn pín nián shù yì jiāng xiāng yòng bīng zhì dí chū wú chéng suàn qīng dòng zé sàng shī tuì shǒu zé shī dì lín jī cāng zú jiǎo xìng yī shèng cǐ fēi cháo tíng wàn quán zhī móu bì xià zhōng xìng zhī běn yě. dāng jīn bì xià zī zī tīng nà wéi wò zhè yì bì néng shàng qǐ chén xīn bù zhī guó jiā guī mó guǒ hé suǒ zài sú rú gōu jiàn yǐn rěn yǐ qí xì fù chóu hū! sú rú qín xiào gōng zhǐ bīng fù guó biān chī liù guó hū!. ruò shèng lǜ yǐ dìng chén yuàn bì xià zé yī èr tóng xīn zhī chén zé qí gōng xiào jiǎ yǐ suì yuè bì yǒu suǒ chéng. ruò shèng lǜ wèi jué zé yí bó xún xián zhì shǐ miào suàn xiān dìng rán hòu bīng bù zài chū ér luàn kě quán quán wéi bì xià cái zé.
一論先計後效臣聞帝王興事造業必規模素定故先後緩急之離咸當其宜譬理亂絲得基端緒同條畫蛇添足紊神功茂烈次第而成未聞廟算不立事至輒應首尾搶攘能底於治者也。臣未敢妄論遠古取其切於事者勾踐踐於會稽所以報吳者可謂難矣。觀其規模則外用范蠡內用大夫種不惜子女玉帛以蠱夫差之心不憚卑身勞心以結越人之愛生聚教誨外示微弱卒得黃池之隙一舉崦滅之秦孝公介居西戎所以圖天下亦可謂難矣。觀其規模則用商鞅開阡陌強公室杜私門見利出攻諸侯割地而請盟敗從約開關延敵六國之師逡巡瓦解無亡矢遺鏃之害而天下疲矣。方其揆事圖策固已得於冥冥之中是以訖其成功曾不出於規模之內臣愚不識大計伏見頻年數易將相用兵制敵初無成算輕動則喪師退守則失地臨機倉卒僥倖一勝此非朝廷萬全之謀陛下中興之本也。當今陛下孜孜聽納帷幄這議必能上起宸心不知國家規模果何所在俗如勾踐隱忍以俟隙復讎乎!俗如秦孝公旨兵富國鞭笞六國乎!。若聖慮已定臣願陛下擇一二同心之臣責其功效假以歲月必有所成。若聖慮未決則宜博詢賢智使廟算先定然後兵不再出而亂可惓惓惟陛下裁擇。
yī lùn shǎng fá chén wén yù chén lín wéi zài shǎng fá shǎng dāng zé gōng quàn fá dāng zé zuì fú zhì yú rǎo rǎng zhī shí cǐ bǐng yóu bù kě bù jǐn gù chuán yuē: xìn shǎng bì fá gài shǎng fá wèi shì xìn zhī biǎo jūn xíng shǎng jì bù wàng yá shòu shǎng zé bù yí rán hòu kě yǐ lì gōng lì shì yǐ. hàn gāo zǔ dāng zhú lù zhī shì shǎng fá yǐ lì zhì yǒng xié shù yòng shù bù zhuān yǐ xìn gù hán xìn péng yuè yīng bù pōu fú shòu fēng wǎng wǎng lián chéng shù shí yī rì ān dìng shǐ yǒu zì yí qiáng dà bù dāng dé zhī xīn luàn zhě zhǒng zuò zhōng yǐ bù bǎo shì zǔ zhōng xìng jiào gōng jì láo zuì wèi jǐn shěn fēng jué zhī xíng cái bù guò shù xiàn jūn chén xiāng shì yǐ.
一論賞罰臣聞馭臣鄰惟在賞罰賞當則功勸罰當則罪服至於擾攘之時此柄猶不可不謹故《傳》曰:信賞必罰蓋賞罰為示信之表君行賞既不妄牙受賞則不疑然後可以立功立事矣。漢高祖當逐鹿之世賞罰以勵智勇挾數用術不專以信故韓信彭越英布剖符受封往往連城數十一日安定使有自疑強大不當得之心亂者踵作終以不保世祖中興較功計勞最為謹審封爵之行才不過數縣君臣相示以。
qìng gù jiàn wǔ zhè yuán shàng xià ān xiǎng shēn jiàn tài píng èr zhě bù kě bù chá yě. fú jiàn bǐ nián yǐ lái guó bù jiān nán qún yá xiào lì cháo tíng jí yú píng dìng jué shǎng fēng bài shī yú nóng hòu zhèng rèn fáng yù chéng xuān jié dù suǒ zài zhé yǒu wén lì rú zhōng fèng dài fū jiē yuán jūn gōng bù xiàn yuán shù jué shǎng suǒ yǐ lì shì mó dùn kǒng bù dāng rú cǐ yú zhě gǒu dé wèi xīn tān lán bù yǐ wú fù jī quàn jié huá zhě jiào gōng chuāi yǐ qǐ wú bù zì xìn zhī xīn hū! tài zǔ huáng dì yǐ guō jìn shǒu shān xī shí nián guān bù guò yǐn jìn shǐ cáo bīn qǔ nán táng yī guó dǎi hái jīng què ér yún: gàn dāng jiāng nán gōng shì huí shàng bù yǐ guò chén méi yuè yá xià zhǎng qí jiāo yíng zhī huò xià bù yǐ xū kuā shì shàng yǐ chéng qí qiān xùn zhī fú yào zài xiāng yǔ yǐ chéng shì wèi wàn shì fǎ fú wàng bì xià shěn xìn shǎng bì fá zhī zhǐ lǎn gāo zǔ guāng wǔ zhī shī guān yì zǔ jūn chén zhī tuī chéng yǐ tú xìng fù zhī gōng tiān xià xìng shèn.
慶故建武這元上下安享身見太平二者不可不察也。伏見比年以來國步艱難群牙效力朝廷急於平定爵賞封拜失於濃厚正任防禦承宣節度所在輒有文吏如中奉大夫皆緣軍功不限員數爵賞所以礪世磨鈍恐不當如此愚者苟得為心貪婪不已無復激勸桀猾者較功揣已豈無不自信之心乎!太祖皇帝以郭進守山西十年官不過引進使曹彬取南唐一國逮還京闕而云:幹當江南公事回上不以過沉沒悅牙下長其驕盈之禍下不以虛誇事上以成其謙遜之福要在相與以誠是為萬世法伏望陛下審信賞必罰之旨覽高祖光武之失觀藝祖君臣之推誠以圖興復之功天下幸甚。
yī lùn xíng fǎ chén qiè wéi fǎ lìng zhě lì guó zhī dà běn rén zhǔ zhī zhì quán bì xià suǒ yǐ zuò zhì liù hé bō luàn xìng shuāi zhī jù yě. jìn zhě cháo tíng yǐ sì fāng wèi píng wù cóng hán dài dū chá zhī zhèng jué rén hòu zhī ēn guǎng ér chén xià bù zhī jìn chéng jiāo màn wò bīng zhī chén chēn mù dǐ zhǎng huì zuò shēng shì shā shēng fèi zhì bù jū xiàn zhāng fǎ lìng bù xíng yú jūn lǚ yǐ. zhào shū zhī suǒ jǔ míng shè lìng zhī suǒ dàng dí yín yuán sī yì jǔ gé bù yòng fǎ lìng bù xíng yú fāng yuè yǐ. zhào zhī bù kěn zhì lìng zhī bù kěn tīng shǐ jiān yīn cóng ér kuī cè jǐ hé ér bù líng chí yǐ. chén qiè wéi bì xià xiāo gàn qín láo jiǎng qiú zhì yào gù yù kuò qīng huá róng gǎi zuò bāng diān hùn yī qū yǔ fù zǔ zōng pèi tiān zhī yè ér fǎ lìng zhī chū jìn bù xíng yú yù nèi fēi zūn zhǔ yì chén bì xià yōu qín zhī běn yì yě. yì zhě, huò wèi cháo tíng dāng hán gòu nì xiá yǐ shōu yī dàn zhī yòng shuāng wèi cháo tíng bù yí qīng zì dòng yáo yǐ shī rén xīn shì jiē bù rán táng dé zōng gū xī fān zhèn ér pàn zhě sì qǐ jí zhì xiàn zōng gāng míng guǒ duàn zú yǐ xuē píng jiàn luàn. ruò wèi hán gòu kě yǐ shōu qí yòng zé dé zōng bù yí yǒu jué qiáng zhī chén dòng yáo kě yǐ shī rén xīn zé xiàn zōng bù yí yǒu xìng fù zhī xiào cǐ bì xià cōng míng kě yǐ yán jiàn shěn cháo tíng chéng liè shèng zài tiān zhī dé sì hǎi ōu yín zhī yuàn hé qiú ér bù kě zāi! yì yuē: huàn hàn qí dà hào hàn chū ér bù fǎn zhě yě. míng wáng zhě hào lìng yǒu xíng ér wú fǎn fú wài zhí xiàn zhī chén zhèn ěr tiáo gāng kē qiáng gěng zì suī rú qián suǒ chén zhě zhì zhī yán kē rú shì zé kě yǐ jī zhōng yì zhī xīn zhé jiān xióng zhī jiàn guó shì rì lóng dà yè kě chéng yǐ. jīng shén bù qiáng suī liáng yī néng yǐ yù jí fǎ lìng bù lì suī shèng rén bù néng yǐ zhì zhì wéi bì xià liú shén xǐng chá yī lùn xū shí yòng dù chén wén yǔ zhì tóng dào wǎng bù xìng yǔ luàn tóng dào wǎng bù wáng gǔ jīn bù yì zhī lǐ yě. rán suǒ wèi yǔ zhì tóng dào zhě bù guò hū! wù nóng dūn běn shèng cán qù shā ér yǐ suǒ wèi yǔ luàn tóng dào zhě bù guò hū! fú rén cóng yǐ shù fù jí zhēng ér yǐ jīn tiān xià zì jīng bīng huǒ tǔ dì suǒ cún shí wú sān sì nóng rén gēng mù shí wú èr sān wú shǔ tún bīng shí yǒu qī bā yīn gōng bèi shǎng wén wǔ guān zī shù bèi píng rì yǐ shí yǒu sān sì zhī tǔ.
一論行法臣竊惟法令者立國之大本人主之至權陛下所以坐制六合撥亂興衰之具也。近者朝廷以四方未平務從含貸督察之政絕仁厚之恩廣而臣下不知浸成驕慢握兵之臣瞋目抵掌會作聲勢殺生廢置不拘憲章法令不行於軍旅矣。詔書之所舉明赦令之所蕩滌夤緣私意沮格不用法令不行於方岳矣。召之不肯至令之不肯聽使奸因從而窺測幾何而不凌遲矣。臣竊惟陛下宵旰勤勞講求治要固欲廓清華戎(改作邦甸)混一區宇復祖宗配天之業而法令之出近不行於域內非尊主抑臣陛下憂勤之本意也。議者,或謂朝廷當含垢匿瑕以收一旦之用雙謂朝廷不宜輕自動搖以失人心是皆不然唐德宗姑息藩鎮而叛者四起及至憲宗剛明果斷卒以削平僭亂。若謂含垢可以收其用則德宗不宜有倔強之臣動搖可以失人心則憲宗不宜有興復之效此陛下聰明可以沿見矧朝廷承列聖在天之德四海謳吟之願何求而不可哉!《易》曰:渙汗其大號汗出而不返者也。明王者號令有行而無返伏外執憲之臣振爾條綱苛強梗恣睢如前所陳者寘之嚴科如是則可以激忠義之心折奸雄之漸國勢日隆大業可成矣。精神不強雖良醫能以愈疾法令不立雖聖人不能以致治惟陛下留神省察一論虛實用度臣聞與治同道罔不興與亂同道罔不亡古今不易之理也。然所謂與治同道者不過乎!務農敦本勝殘去殺而已所謂與亂同道者不過乎!咈人從已數賦疾征而已今天下自經兵火土地所存十無三四農人耕牧十無二三吳蜀屯兵十有七八因功被賞文武官資數倍平日以十有三四之土。
dì shí yǒu èr sān zhī gēng mù gōng shí yǒu qī bā zhī jūn lǚ shù bèi píng rì zhī guān zī suī shǐ tiān yù guǐ shū wú yǒu de zú yī yǒu xiōng qiàn hé yǐ zhī chí yǐ cǐ zhì dào qiú wèi zhōng xìng mèng zǐ suǒ wèi fēi tú wú yì ér. yòu hài zhī yě. chén yuàn bì xià zhǎng lǜ què gù jiě xián gèng zhāng zuò xīn cháng dǎn yǐ tú xìng fù wú xún zhì shì qí zhī huǐ tiān xià xìng shèn.
地十有二三之耕牧供十有七八之軍旅數倍平日之官資雖使天雨鬼輸無有得足一有凶歉何以支持以此治道求為中興孟子所謂非徒無益而。又害之也。臣願陛下長慮卻顧解弦更張坐薪嘗膽以圖興復無循致噬臍之悔天下幸甚。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn èr bǎi jiǔ jiào kān jì.
※卷二百九校勘記。
huò zhāo wài yuán yǐ qǐ dí xīn dí wù zuò shāng rán yān hóu zhī qiè yào wù zuò yào qiē yǐ zhǎng qí jiāo yíng zhī huò yǐ wù zuò xià lǎn gāo zǔ guāng wǔ zhī dé shī tuō dé zì.
或招外援以啟敵心(敵誤作商)然咽喉之切要(誤作要切)以長其驕盈之禍(以誤作下)覽高祖光武之得失(脫得字)。