zhèng xuān shàng zhì èr shí sì.
政宣上帙二十四。
qǐ xuān hé qī nián shí èr yuè shí rì dīng wèi, jǐn shí wǔ rì rén zǐ.
起宣和七年十二月十日丁未,盡十五日壬子。
shí rì dīng wèi wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù xiàn yān shān fǔ.
十日丁未斡離不(改作斡里雅布)陷燕山府。
xiàn yàn jì yuē: shí rì jīn rén lì qí zhì chéng shàng shí èr rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yāo cài gōng yǐ xià dāng rì yú qiú chǎng xiāng jiàn lìng dōng xiàng bài chuán yán yuē: dà jīn huáng dì shè dà cháo guān nǎi fāng yì yǔ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù xiāng jiàn zhī lǐ gōng yuē: běn cháo zhī lǐ qún chén jiàn huáng tài zǐ lǚ bài tài zǐ dá bài jīn guó yǔ běn cháo jiǎng hǎo lěi nián jìng děng shì tài yáng néng zǐ yóu běn cháo tài zǐ yě. chuán yán zhě yuē: dà xué bài yú jiē shàng yú guān bài yú jiē xià tài zǐ dá bài liǎng bài ér zhǐ míng rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng wáng ruì xiāo sān bǎo shí nú gǎi zuò sān bǎo nǔ zhāng yuàn gōng lái wèi cài gōng yuē: èr tài zǐ yán jīn pò yàn dé yī xián guān yù yòng zhī rú hé cài gōng duì yuē: jìng wèi tiān zǐ shǒu yān shān sì huài le jīn rén dé jìng ān yòng zhī yě.. yòu dài jiāng jīn guó huài le yé yuàn gōng yuē: dà xué, qǐ bù zhī bǎi lǐ xī yú yú yú ér zhì yú qín hū! cài gōng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú zhě yǐ yú bù yòng ěr jìng méng tiān zǐ zhuó yòng zhì wèi liǎng fǔ fēi bù yòng yě. jīn sì jiāng yān shān huài le suǒ wèi yú rén yě. jīn guó dé zhī ān yòng ruì děng dà xiào. yòu yuē: èr tài zǐ yán dà xué zhī shēn sì shǔ jīn guó huì dé fǒu jìng yuē: jìng zhī cǐ shēn shí shǔ jīn guó shēng zhī shā zhī jiē zài tài zǐ rán jìng zhī xīn què bù shǔ jīn guó jìng xīn zài běn cháo qǐ tài zǐ suǒ néng zhì yé ruì děng yì xiào sì ér. yòu yuē: tài zǐ guǒ yòng jìng wéi yǒu sǐ ěr ruì děng liáng jiǔ nǎi tuì shí sì rì xuān hé mén wài chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng lìng yào shī qǔ lǚ yí hào lǐ yǔ quán shěn guǎn dù shí liàng chén jié yǐ suí jūn chū wò lí bù gǎi gé zhě zuò wò lǐ yǎ bù yǔ liú yàn zōng chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng yì yù qǔ cài gōng suí jūn yǐ ér wèi bǐ nán shāng liáng suì sì shí wǔ rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù dà jūn nán xiàng shì shí jīng zhōu shǒu yù zhōng zhèng wèi jīn rén suǒ qiú jǐng zhōu shǒu wú zhèn yóu hǎi dào ér dùn jì zhōu shǒu gāo gōng wò fǎng céng píng lǜ yá duì bīng nán bēn tán zhōu shǒu xú jié cuì huáng wén xiāng jì yì dùn shùn zhōu shǒu lín liáng gōng cuì lù kuò qū yān shān zhuō zhōu shǒu gé féng yú cǐ xiān dùn yì zhōu shǒu huáng liè zhuì chéng zhé qí zuǒ zú. yòu zhé qí yòu zú ér sǐ chū yàn rén běn wú sī hàn xīn nǎi hé shēn hóu yì chàng zhī tóng guàn cài yōu bèi hé zhī cháo tíng jì yǐ wèi rán suì qiǎn mǎ kuò wáng huán yóu hǎi dào tōng jīn rén jīn rén gōng qì dān lián nián yòng bīng jí bìng qì dān yǐ yān shān fǔ yí wǒ jiē tóng guàn zhī shǐ móu yě. yóu shì jīn rén qīng zhōng guó wèi yǒu dé yú wǒ gù jué wàng yān suì zhì yān shān zhī huò yún: yú cháng sī zhī shī yàn rén zhī xīn zhě sān zhì yàn gǎi zuò gè jīn rén zhī kòu gǎi zuò cuàn zhě sān tóng guàn tán zhěn shǒu è shěn guǎn cì zhī wáng ān zhōng zhān dù. yòu cì zhī hé wèi shī yàn rén zhī xīn zhě sān yī huàn guān èr shòu tián sān yán fǎ huàn guān shī shì xīn shòu tián shī bǎi xìng xīn yán fǎ bìng shī shì rén bǎi xìng xīn huàn guān zhě chū zì yān shān zhī cháo tíng. yòu zì cháo tíng zhī yān shān fù zì yān shān zhī tài yuán xuān fǔ sī kùn kǔ yú dào lù zhě xiāng jì.
陷燕紀曰:十日金人立旗幟城上十二日斡離不(改作斡里雅布)邀蔡公已下當日於球場相見令東向拜傳言曰:大金皇帝赦大朝官乃方議與斡離不(改作斡里雅布)相見之禮公曰:本朝之禮群臣見皇太子旅拜太子答拜金國與本朝講好累年靖等視太陽能子猶本朝太子也。傳言者曰:大學拜於階上餘官拜於階下太子答拜兩拜而止明日斡離不(改作斡里雅布)蟾目(改作棟摩)國王王汭蕭三寶石奴(改作三寶努)張願恭來謂蔡公曰:二太子言今破燕得一賢官欲用之如何蔡公對曰:靖為天子守燕山巳壞了金人得靖安用之也。。又待將金國壞了耶願恭曰:大學,豈不知百里奚愚於虞而智於秦乎!蔡公曰:百里奚愚於虞者以虞不用耳靖蒙天子擢用致位兩府非不用也。今巳將燕山壞了所謂愚人也。金國得之安用汭等大笑。又曰:二太子言大學之身巳屬金國會得否靖曰:靖之此身實屬金國生之殺之皆在太子然靖之心卻不屬金國靖心在本朝豈太子所能制耶汭等亦笑巳而。又曰:太子果用靖惟有死爾汭等良久乃退十四日宣和門外蟾目(改作棟摩)國王令藥師取呂頤浩李與權沈琯杜時亮陳杰以隨軍初斡離不(改革者作斡里雅布)與劉彥宗蟾目(改作棟摩)國王議欲取蔡公隨軍已而謂彼難商量遂巳十五日斡離不(改作斡里雅布)大軍南向是時涇州守郁中正為金人所囚景州守吳震由海道而遁薊州守高公斡昉曾評率牙隊兵南奔檀州守徐傑倅黃文相繼亦遁順州守林良肱倅路擴趨燕山涿州守葛逢於此先遁易州守黃烈墜城折其左足。又折其右足而死初燕人本無思漢心乃和詵侯益唱之童貫蔡攸輩和之朝廷既以為然遂遣馬擴王環由海道通金人金人攻契丹連年用兵及並契丹以燕山府遺我皆童貫之始謀也。由是金人輕中國謂有德於我故觖望焉遂致燕山之禍云:余嘗思之失燕人之心者三致燕(改作硌金)人之寇(改作爨)者三童貫譚稹首惡沈琯次之王安中詹度。又次之何謂失燕人之心者三一換官二授田三鹽法換官失士心授田失百姓心鹽法並失士人百姓心換官者初自燕山之朝廷。又自朝廷之燕山復自燕山之太原宣撫司困苦於道路者相繼。
yě. guān sī rén lì. yòu jǔ gé zhī lěi nián bù néng jié jué cǐ cáo yuàn wàng wǎng wǎng dùn guī píng zhōu jiāng jīng shī shì tǐ zhōng guó xū shí yī yī bào zhī liú yàn zōng yàn zōng suì jiào jīn rén yǒu kuī zhōng guó yì shòu tián zhī shì nèi zé wū yè wài zé tǔ tián xī gěi cháng shèng jūn ér yān shān tǔ zhù jì píng zhōu dùn hái zhī rén xī wú jū zhǐ wú shēng yè ér cháng shèng jūn suǒ zhì háo héng sì lín bù néng ān jū cǐ yàn mín zhī yóu yuàn zhě yán fǎ jiù lǔ zhōng èr zì gǎi zuò shí měi guàn sì bǎi wén dé yán yī bǎi èr shí jīn tí jǔ guān dōu bù niàn xīn fù zhī mín tān gōng shēng shì měi jīn zhì èr bǎi wǔ shí wén zú huò èr bǎi bā shí wén zú réng yǐn qí qīn jiù mì jiè guān yǐn lìng xìng fàn móu lì shàng xià tōng tóng rú huáng yǒu zhāng xiá jǔ mò mó què pī chén niàn sì zhī tú shù shí rén yú xīn cāng míng gū hé jiān luò yì chéng shì shì shù rén zhě jiē běn kōng shǒu ér lái zhì cǐ fēng fù yǒu zhì jù wàn zhě pī děng dǔ bó gǎn jiāng tōng huò chǎng qián yī èr qiān mín chū cǎi hé hé yàn rén yǐ wèi kǒu shí yú cháng qīn jiàn cǐ cáo zì xiāng dǐ qiào wèi guān yǒu mín sān shí wàn duò yàn zhōng shì shí què sī diāo bǐng yì cuì huáng yǎn jiē tóng zhī hé wèi zhì gǎi zuò gè jīn rén zhī kòu gǎi zuò cuàn zhě sān yī zhāng jué èr yàn zhōng hù kǒu sān suì bì zhāng jué zhī shì qǐ yú zhān dù ér chéng yú wáng ān zhōng jīn rén yǐ pò píng zhōu huò shàng huáng suǒ cì zhāng jué yù bǐ shǒu zhào yuē: chéng dāng yǔ rǔ miè gǎi zuò tú nǚ zhēn jì dé yàn nǎi yú yào shī chù qǔ suǒ cì yù zhào duì zhī zhǐ zhá yī tóng cǐ jīn rén suǒ yǐ yuàn dú shān cǐ zì yě. chū xuān hé sì nián chūn jīn rén jì yōng yàn zhōng hù kǒu guò píng zhōu jué yāo qí guī dà bài zhī huò jīn guó zǎi xiàng sì rén shā zhī hù kǒu xī qiǎn hái yān shān hòu jīn rén jué yù de zhī ér bù néng tīng suǒ yǐ zhì shì yě. yuán yuē tǔ dì guī zhōng guó hù kǒu guī jīn guó suì bì yín juàn jiào zhī kuì yí qì dān zhě fú chǐ sè é bù dǎi yuǎn shén bǐ gù hàn ér gài yǒu shōu yì rì qì dān suǒ de jīn bó zhě shì suǒ yǐ bù kě qī yě. yú qù qiū cháng bèi zhǐ chà jiē bàn jīn guó gào qìng shǐ lǐ yòng hé wáng yǒng fú děng zhì hán chéng qǔ suǒ yǔ suì bì yàn zhī chéng wèi pī báo. yòu yín yì dī cì suì jù cǐ yì bìng bì wǔ duān yín wǔ hù dá zhī cài gōng suì wén zhī cháo tíng yǐ ér dé zhǐ mò zhōu zhì kān yān yú hòu sān shù yuè jiān xiǎo shǐ wǎng lái zhě hé chì shù shí rén jīn rén zhī wèi cí zhě dà shuài bù guò cǐ sān shì ér yǐ ān zhōng fāng. qiě zòu jiā hé shēng gān lù jiàng qìng yún: jiàn shì tóng guàn tán zhěn bù wèi zhèn kǒng xīn zhī qí fēi kǒu bù gǎn yán suì jiān mò yǎng chéng dà huàn yě. gài jīn rén xìng běn tān lán měi shān rén xìng zhì cǐ liù zì shǐ rén xià tiān měi zì zì jīng shī huí bì kuā qí shèng lì huá chǐ běi zéi chuí xián shān cǐ sì zì gǎi zuò yǐ cǐ jué yì xià tiān nán zì lái fàn qī zài rǎng qǔ shān cǐ wǔ zì kuàng liú yàn zōng bèi jiē hàn rén gè xián zhōng guó gòu jīn rén pò qì dān zhī yuàn suì jiào qí chāng jué rú shān cǐ sì zì gǎi zuò zhī zhì cǐ. yòu rù yàn shì dài fū wèi mǎi zhū yù jǐn mǎi děng wù xiāng gāo dī zhì shí shù bèi yī rì jīn zì pái lái lìng zhì méi guī yī bǎi jīn suì yǐ wèi lì cǐ wéi yī sēng shàn zào sēng yuē: wǎng rì tiān zuò yú chūn shuǐ qiū shān wài yǐ cǐ rǎo mín jīn. yòu rú cǐ jīn rén yǐ dé yàn zé yán fǎ jǐn réng jiù cháng shèng jūn wū yè tián tǔ jǐn gěi qián zhǔ yàn rén guī xīn yān cǐ tán zhěn shěn guǎn zhī xǐ suǒ yǐ wù cháo tíng bù xià tóng cài yě..
也。官司人吏。又沮格之累年不能結絕此曹怨望往往遁歸平州將京師事體中國虛實一一報之劉彥宗彥宗遂教金人有窺中國意授田之事內則屋業外則土田悉給常勝軍而燕山土著洎平州遁還之人悉無居止無生業而常勝軍所至豪橫四鄰不能安居此燕民之尤怨者鹽法舊虜中(二字改作時)每貫四百文得鹽一百二十斤提舉官都不念新附之民貪功生事每斤至二百五十文足或二百八十文足仍引其親舊密借官引令興販牟利上下通同如黃友張遐舉莫模(闕)伾陳念四之徒數十人於新倉洺沽河間絡繹成市是數人者皆本空手而來致此豐富有至鉅萬者伾等賭博敢將通貨場錢一二千緡出采和合燕人以為口實余嘗親見此曹自相詆誚謂官有緡三十萬墮燕中是時(闕)司刁柄易倅黃演皆同之何謂致(改作硌)金人之寇(改作爨)者三一張瑴二燕中戶口三歲幣張瑴之事啟於詹度而成於王安中金人已破平州獲上皇所賜張瑴御筆手詔曰:呈當與汝滅(改作圖)女真洎得燕乃於藥師處取所賜御詔對之紙札一同此金人所以怨讟(刪此字)也。初宣和四年春金人既擁燕中戶口過平州瑴邀其歸大敗之獲金國宰相四人殺之戶口悉遣還燕山後金人決欲得之而不能聽所以至是也。(元約土地歸中國戶口歸金國)歲幣銀絹較之饋遺契丹者幅尺色額不逮遠甚彼固漢兒蓋有收異日契丹所得金帛者是所以不可欺也。余去秋嘗被旨差接伴金國告慶使李用和王永福等至韓城取所與歲幣驗之誠為紕薄。又銀亦低次遂具此意並幣五端銀五笏達之蔡公遂聞之朝廷已而得旨莫州置勘焉於後三數月間小使往來者何啻數十人金人之為詞者大率不過此三事而已安中方。且奏嘉禾生甘露降慶云:見視童貫譚稹怖畏震恐心知其非口不敢言遂緘默養成大患也。蓋金人性本貪婪每(刪人性至此六字)使人(下添每字)自京師回必夸其盛麗華侈北賊垂涎(刪此四字改作以此)決意(下添南字)來犯期在攘取(刪此五字)況劉彥宗輩皆漢人各銜中國搆金人破契丹之怨遂教其猖獗如(刪此四字改作之至)此。又入燕士大夫為買珠玉錦買等物相高低至十數倍一日金字牌來令置玫瑰一百斤歲以為例此唯一僧善造僧曰:往日天祚於春水秋山外以此擾民今。又如此金人已得燕則鹽法盡仍舊常勝軍屋業田土盡給前主燕人歸心焉此譚稹沈琯之徙所以誤朝廷不下童蔡也。。
běi zhēng jì shí yuē: xuān hé mò jīn rén móu rù kòu gǎi zuò jǔ bīng yào shī yì diǎn jí cháng shèng jūn guàn jì zài tài yuán wéi zhàng yào shī wèi bì néng yǔ zhī kàng bù zú yōu yě. gù nèi dì lüè wú fáng yù yì lǚ yǒu rén gào biàn. yòu yán biān xún jiǎn yáng yōng zhě dé qí tōng jīn rén shū jiǎo shàng zhī jiē bù xǐng jí wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yǐ bīng rù yào shī yì chū shī wèi zhàn ér zhāng lìng huī xiān jiàng xiān shì yào shī yǐ chǎng miàn jiàng cháo tíng chǒng yì zhī yào shī zhì zì yǐ wèi gōng yīn jì lìng huī měi yì zhī tóng yú biāo guān ér yǐ jiān zhī èr shuài yì yǐ shǒu jiàng yào shī yě. gù bù shèn lǐ lìng huī lìng huī yóu shì yàng yàng jí kǎi hái. yòu liú lìng huī bèi yàn ér yǐ yào shī cè qí hòu yì zhī lìng huī zhī fù qì bù píng shǐ jiā zhī chéng xuān shǐ fēn jì jǐng bǐ lǐng zhī zhōng bù dé qí xīn yǐ. gù jīn rén lái ér xiān jiàng yào shī yīn yì jiàng jù huí yān shān qiú cài jìng děng yíng jīn rén tóu bài shì yǐ zhōng guó shù shǒu wú cuò chū jìng chuāi yào shī yǔ cháng shèng jūn zhī qíng gù cháng quàn yǐ zhōng yì jí zhī jīn rén diǎn jí jiāng hán méng lǚ zòu jiē bù bào jìng wú rú zhī hé gù yīn qí chū shī nǎi jiàn yú yě duì qí dà jūn shè àn wàng què fén xiāng bài wǔ shǐ yǔ yào shī yuē: duì zhū jūn zài cǐ jīn rì zhī shì xiàng gōng, qǐ kě fù zhào huáng zhī ēn yé yuàn miǎn zhān yào shī yì lǐng lüè zhī rán wú yì yǐ..
《北征紀實》曰:宣和末金人謀入寇(改作舉兵)藥師亦點集常勝軍貫既在太原惟仗藥師謂必能與之抗不足憂也。故內地略無防禦亦屢有人告變。又沿邊巡檢楊雍者得其通金人書繳上之皆不省及斡離不(改作斡里雅布)以兵入藥師亦出師未戰而張令徽先降(先是藥師以場面降朝廷寵異之藥師至自以為功因忌令徽每抑之同於彪官而已兼之二帥亦以首降藥師也。故不甚禮令徽令徽由是怏怏及凱還。又留令徽備燕而以藥師策其後亦知令徽之負氣不平始加之承宣使分薊景俾領之終不得其心矣。故金人來而先降)藥師因亦降遽回燕山囚蔡靖等迎金人投拜是以中國束手無措初靖揣藥師與常勝軍之情故常勸以忠義及知金人點集將寒盟屢奏皆不報靖無如之何故因其出師乃餞於野對其大軍設案望闕焚香拜舞始語藥師曰:對諸軍在此今日之事相公,豈可負趙皇之恩耶願勉旃藥師亦領略之然無益矣。。
shěn guǎn nán guī lù yuē: xuān hé qī nián shí yī yuè chén yǐ jīng zhì píng huò zhí shì zhì hé jiān fǔ èr shí qī rì jù yān shān fǔ yán chǎng guān shēn jīn rén yōng zhòng bīng yā huài yán chǎng chén jí shí fā qí běi qù shí èr yuè èr rì chū zhuō zhōu jiàn zhī zhōu gé féng yán jīn rén yǐ pò tán zhōu huò quàn zhī hái cì rì xíng sān shí yú lǐ féng chuán xuān nèi shì zhāng kè yù yú qiān mǎ pù yán jīn rén. yòu pò jì zhōu zhí jiē bàn shǐ jí guān lì qí fēng bù kě dāng qù bì bèi zhí zài sān qiáng lā chén huí chén yǔ zhī shí ér gào zhī yuē: mǒu tiǎn yù yí lù shǐ zhě zhī liè qǐ yì kě wén nán ér huí yì dāng yǐ sǐ shǒu dìng suì xíng sì rì zhì yān shān fǔ jiàn cài jìng lǚ yí hào lǐ yǔ quán liáng jìng yì xiū chéng bì fēn bù guān bīng tóng wèi shǒu yù zhī bèi qī rì guō yào shī zhāng lìng huī liú shùn rén lǐng bīng yú bái hé dōng rì wǔ yǒu rén chí bào lìng huī xiān guī zài dōng mén zhī shàng chén yǔ jìng děng dēng nán chéng wàng zhī jiàn bīng mǎ xiàng xī chí qù jìng lǜ jiān sī yì shì yú nán mén nèi nèi yǒu rén jiàn yán yù yōng qǔ gǎn zhàn èr qiān rén kāi chéng mén ér dùn jìng yuē: cǐ shì. qiě xū shú yì dú chén yǐ wèi bù kě jìng yuē: shì yǔ jiā zhōng shāng yì xiān qiǎn gǔ ròu nán guī yí hào yǔ jìng qǔ jiā shǔ zài nán mén yù qù jìng yǔ chén tóng guī yá wén jìng gào qí qī xiōng xǔ cǎi jí qí zi sōng nián jīn rì zhòng rén yù xiāo dùn rú hé cǎi yǔ sōng nián jù yuē: bù kě chén zhí rù jìng shì cǎi yǔ sōng nián zài cè dà shēng gào zhī yǐ dà xué wèi shǒu chén, qǐ kě tīng zhòng rén zhī yǔ xìng jiān shǒu bù qù zhī shuō dà xué yǐ wèi rán shǎo qǐng shǐ chén bào cáo sī lì zú yuē yī èr bǎi rén zhí kòu nán mén yù chū jìng jí lìng shǐ chén chí rèn zhǐ zhī yuē: gǎn yǒu fēn ná ér chū zhě zhǎn zhī jiǔ ér fāng dìng shì yè chén sù yú jìng zhī xué yuàn bā rì zǎo jìng lǜ jiān sī jiàn yào shī shuō yán zuó rì zhī zhàn yào shī yǐ qí bīng dà bài zhī zhuī zhú sān shí lǐ jīn rén zǒu zhì shēn wèi jiān huí shì bù jūn bù zhàn wèi jǐ bài yě. suì chí guī hòu wén nǎi shì lìng huī bù zhàn xiān tuì bù jūn suí zhī wèi jīn guó tài zǐ.
沈琯南歸錄曰:宣和七年十一月臣以經制平貨職事至河間府二十七日據燕山府鹽場官申金人擁重兵壓壞鹽場臣即時發騎北去十二月二日出涿州見知州葛逢言金人已破檀州或勸之還次日行三十餘里逢傳宣內侍張克愈於千馬鋪言金人。又破薊州執接伴使及官吏其鋒不可當去必被執再三強拉臣回臣與之食而告之曰:某忝預一路使者之列豈亦可聞難而回義當以死守定遂行四日至燕山府見蔡靖呂頤浩李與權梁競議修城壁分布官兵同為守御之備七日郭藥師張令徽劉舜仁領兵於白河東日午有人馳報令徽先歸在東門之上臣與靖等登南城望之見兵馬向西馳去靖率監司議事於南門內內有人建言欲擁取敢戰二千人開城門而遁靖曰:此事。且須熟議獨臣以為不可靖曰:試與家中商議先遣骨肉南歸頤浩與競取家屬在南門欲去靖與臣同歸衙聞靖告其妻兄許采及其子松年今日眾人慾宵遁如何采與松年俱曰:不可臣直入靖室采與松年在側大聲告之以大學為守臣,豈可聽眾人之語幸堅守不去之說大學以為然少頃使臣報漕司吏卒約一二百人直叩南門欲出靖亟令使臣持刃止之曰:敢有紛挐而出者斬之久而方定是夜臣宿於靖之學院八日早靖率監司見藥師說言昨日之戰藥師以騎兵大敗之追逐三十里金人走至申未間回視步軍不戰為己敗也。遂馳歸後聞乃是令徽不戰先退步軍隨之為金國太子。
suǒ zhuī zhí zhì lù xiàn tài zǐ jiàn qí jūn bù jì yì xiàng dōng ér dùn gǎi zuò qù jīn. qiě shōu shí jūn bīng rù chéng yǐ qí zhì chéng xià chū bīng jǐn sǐ yī zhàn, huò bù shèng zé yōng bīng ér nán yǐ qí jiù bīng zhī zhì lìng huī yuē: dà cháo yǒu bīng lái hū! huò duì yuē: bì wú. yòu yuē: liáng kě yùn hū! huò duì yuē: bù néng zhì yí hào yuē: shī bài tuì bīng gǔ yì yǒu zhī bù. ruò zhì xióng zhōu yǐ tú hòu jǔ lìng huī yuē: cháng shèng jiā shǔ jìn shí wàn kǒu zài yàn chéng rú hé dé chū. ruò lǜ zhī qù shì sù qí luàn yào shī shùn rén jiē yǐ wèi rán yào shī yuē: dà xué jì yǐ sǐ shǒu yào shī shì shuài chén yì dāng yǐ sǐ bào zhào huáng qí yú jiān sī yào qù zhě zì qù, huò yù gào yào shī qǐ cháng shèng jūn bǎi rén hù qí jiā yǐ chū yào shī yuē: cháng shèng jūn bù kě qiǎn jìng yuē: dāng yǐ sǐ shǒu zhū gōng hé rú chén gào yǐ mǒu wén nán yǐ lái yì bù dú qù wéi yǒu yī sǐ mǒu yǔ dà xué tóng zhī suì tóng guī fǔ shì zhòng rén yóu yù dùn jìng yǔ chén jiē yuē: ruò jiān sī shuài chén jiē dùn cháng shèng jūn yǐ cǐ wèi cí ér pàn bì yǒu chì zú zhī shì chén. yòu yuē: zǒu yǒu shēng zhī dào ér wèi bì bù sǐ shǒu yǒu sǐ zhī dào ér wèi bì bù shēng yǔ quán xì chén yuē: jǐn duì chén. yòu yuē: mǒu suī gū hán jīn zú zhōng shí lù zhě shàng shí sì wǔ rén. ruò yī shēn sǐ yú cǐ zé zhòng zú kě yǐ shì rú, huò bù rán zé quán jiā bù kě fù shì huàn yǐ.. ruò chū chéng zhī hòu wèi jīn rén suǒ shā huò cháng shèng jūn zhí zhī huí shí qí rǔ. yòu yù shén zhòng jiē wú yǔ jìng dà rán zhī yuē: jìng jīn rì dé rù zhōng yì chuán gōng dǎn dà jiāng shēn ér lái bù wèi sǐ yì dāng fù wú chuán yǐ. wǔ hòu yào shī qiǎn rén qǐng yì shì jìng děng zhì yào shī jū cái xiāng jiàn yào shī yán lìng huī chū wú zhàn yì yú jīn rén sì bài zǒu chū jiè yǐ. lìng huī zuò jiàng biǎo dào yòng yìn shǐ rén zhuī zhī nǎi huí dàn xī zài zhì dà xué bù dé sì mò. qiě jiàng fǒu jìng yuē: yǐ sǐ bào jūn shì, qǐ kě wèi nǎi qǔ pèi dāo yù zì cì yào shī yǔ jūn guān zhào hè shòu děng jí zhuō qí zhǒu zhòng jūn guān fēn sǎn zhuāi dìng yí hào yù chū wài yào shī yuē: bù xū rú shì gòng bì yú yào shī zhái nèi jiǔ rì wǎn chuán jīn guó tài zǐ zhì chéng yào shī lǜ guān shǔ yuǎn yà zhī huí yán tài zǐ yǒu lìng nán cháo guān bìng bù shā lìng chū chéng jiàng jìng yán jì jiù jū zhí hé bì gèng jiàng jiàn shí yòng hé lǐ shù. ruò shǎo yǒu qū rǔ bì sǐ jìng gào yào shī jìng. ruò sǐ jǔ jiā gǔ ròu gào xiàng gōng yì sǐ yī kēng mái zhī bìng jiè zǐ sōng nián yǐ bù qū zhòng dǎo yào shī miǎn jiàn tài zǐ yào shī yán bì yào xiāng jiàn zhì shí yī rì qiǎn shǐ rén xiāo sān bǎo nú gǎi zuò sān bǎo nǔ wáng ruì zhāng yuàn gōng lái jiàn jìng jí zhū jiān sī yún: tài zǐ chuán yǔ qiè bú yào jīng kǒng jīn rì zhī shì gài yuán nán cháo shī xìn yǔ jí zhāng jué bìng nà pàn rén suì bì shì qí jiān yǒu zhǐ jīn tài shàng huáng zhī yǔ fēi suǒ rěn yán jìng dá zhī yǐ zhào huáng yáo shùn zhī jūn wèi qún xià suǒ wù wáng ruì yún: yù bǐ suǒ zài jìng yuē: ān zhī fēi zhà yé yuàn gōng yuē: jì wèi yáo shùn zhī jūn hé gù bù zhī rén jìng yuē: zhī rén yáo shùn yǐ wèi nán chén cóng ér zhù zhī yuē: yáo shùn shàng yòng sì xiōng zhì yú zuì è xiǎn zhe fāng tóng tiān xià zhū zhī cǐ suī yáo shùn yóu yǐ zhī rén wèi nán yě. wáng ruì yuē: dà xué nán cháo zhī xián chén xíng jiāng dà yòng jìng yuē: shǐ nán cháo zhī chén gè jǐn chén jié nǎi tài zǐ zhī cì shǐ jìng děng jǐn chén jié yì.
所追直至潞縣太子見其軍不繼亦向東而遁(改作去)今。且收拾軍兵入城以俟至城下出兵盡死一戰,或不勝則擁兵而南以俟救兵之至令徽曰:大朝有兵來乎!或對曰:必無。又曰:糧可運乎!或對曰:不能至頤浩曰:師敗退兵古亦有之不。若至雄州以圖後舉令徽曰:常勝家屬近十萬口在燕城如何得出。若率之去是速其亂藥師舜仁皆以為然藥師曰:大學既以死守藥師是帥臣亦當以死報趙皇其餘監司要去者自去,或欲告藥師乞常勝軍百人護其家以出藥師曰:常勝軍不可遣靖曰:當以死守諸公何如臣告以某聞難以來義不獨去惟有一死某與大學同之遂同歸府視眾人猶欲遁靖與臣皆曰:若監司帥臣皆遁常勝軍以此為辭而叛必有赤族之事臣。又曰:走有生之道而未必不死守有死之道而未必不生與權戲臣曰:謹對臣。又曰:某雖孤寒今族中食祿者尚十四五人。若一身死於此則眾族可以仕如,或不然則全家不可復仕宦矣。。若出城之後為金人所殺或常勝軍執之回時其辱。又愈甚眾皆無語靖大然之曰:靖今日得入忠義傳公膽大將身而來不畏死亦當附吾傳矣。午後藥師遣人請議事靖等至藥師居才相見藥師言令徽初無戰意於金人巳敗走出界矣。令徽作降表盜用印使人追之乃回旦夕再至大學不得巳莫。且降否靖曰:以死報君是,豈可為乃取佩刀欲自刺藥師與軍官趙鶴壽等急捉其肘眾軍官分散拽定頤浩欲出外藥師曰:不須如是共閉於藥師宅內九日晚傳金國太子至城藥師率官屬遠迓之回言太子有令南朝官並不殺令出城降靖言既就拘執何必更降見時用何禮數。若少有屈辱必死靖告藥師靖。若死舉家骨肉告相公縊死一坑埋之並戒子松年以不屈眾禱藥師免見太子藥師言必要相見至十一日遣使人蕭三寶奴(改作三寶努)王汭張願恭來見靖及諸監司云:太子傳語切不要驚恐今日之事蓋緣南朝失信語及張瑴並納叛人歲幣事其間有指斤太上皇之語非所忍言靖答之以趙皇堯舜之君為群下所誤王汭云:御筆所在靖曰:安知非詐耶願恭曰:既為堯舜之君何故不知人靖曰:知人堯舜以為難臣從而助之曰:堯舜尚用四凶至於罪惡顯著方同天下誅之此雖堯舜猶以知人為難也。王汭曰:大學南朝之賢臣行將大用靖曰:使南朝之臣各盡臣節乃太子之賜使靖等盡臣節亦。
suǒ yǐ quàn jīn guó zhī chén yě. yuàn gōng yuē: dà jīn rù yàn dé dà xián rén ér bù néng yòng, qǐ bù jiàn xiào yú tiān xià yào dāng xiāng suí rù biàn cì yán jí zhào yán shòu liú shǒu zhī shì yì yǐ cǐ dòng jìng jìng yuē: rú jìng bù néng shǒu yàn zhèng kě wèi dà yú yǐ. ān kě yòng yuàn gōng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú ér zhì yú qín dà xué, qǐ bù zhī hū! jìng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú bù yòng gù yě. jìng yī shū shēng méng zhào huáng dì bù cì zhuó yòng zhì wèi zǎi zhí ér bù néng shǒu yí lù, qǐ fēi dà yú zāi! yuàn gōng wú yǐ dá suì tuì shí èr rì shǐ rén lái qǐng jìng yǔ jiān sī chū nán mén wài xiān yì xiāng jiàn zhī lǐ yún: xū wàng què bài jìng yuē: liǎng cháo jié wèi dì xiōng shǐ jìng děng fèng shǐ yǐ wǎng yì dāng bài wàng què zhī bài suǒ bù gǎn cí nán cháo zhí zhèng jiàn tài zǐ duì bài bǎi guān jiē liè bài ér tài zǐ dá bài shǐ rén xiān wǎng yǔ chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng yì guó wáng xiān qǐng jìng xiāng jiàn yún: kǒng jiàn tài zǐ bù bài chéng fán nǎo wǎng jiàn guó wáng wén lùn shì shén xiáng bù dé ér zhī jìng chū yào shī yuē: dà xué yǔ jiān sī bài yú tīng shàng zhòng guān bài yú jiē xià jìng yóu wèi kěn lǚ yí hào yuē: xī guǎng píng wáng bài huí hé yú mǎ shǒu qǐng zhì dōng dōu rú yuē yǒu cǐ gù shì jìng yuē: ruò tài zǐ kěn yì jiǎng hé jìng yì bù xī liǎng bài suì chū jiàn jìng jū qián jiān sī cì zhī zhòng guān zài hòu wàng dōng běi sì bài chuán jīn guó huáng tài zǐ lìng fàng zuì. yòu liǎng bài qì qǐng jìng yǔ jiān sī shēng jiē zhòng guān jiē lì jiē xià dǎo zhě lìng guì jìng jí jiān sī bù guì jiǔ zhī tài zǐ yún: qiě xiū hū jìng shǐ qián bù zhī wèn hé shì jì tuì shǐ wáng ruì lái chuán yǔ jìng yún: jiǎng hé shì jiāng qǔ wén zì lái shí sì rì guó wáng lái qǐng jìng jí zhòng guān zhì fǔ jí nán mén wài lìng jìng jìng liú yān shān chà guān guān yā yí hào yǔ quán jí yán chá sī gōu dāng guān shè shí liàng cóng zhèng láng jiān shuì chén jié wǔ rén tóng háng yún: qián lù yào shǐ huàn huò dé zhōu fǔ liú yòng yú guān bìng yī fàng zhú biàn lìng chén děng guī shǎo dài yǔ jìng gào bié mǒu yún: zì dào yān shān sān nián bù wèi yǔ rén rú cǐ xiāng bié qián lù shǐ zhī zhāo yòu zhōu jūn huò liú yǐ wèi yòng nǎi guǎn sǐ suǒ dàn jǐn sǐ jié shǒu yàn zhōng shǐ bù wàng zhě wéi dà xué yǔ guǎn dà xué tā rì dé jiàn zhǔ shàng dāng yǔ mǒu míng zhī. ruò mǒu xiān dé jiàn yì rán shì wǎn chū mén xíng sān sì rì jiāng chén děng fēn zài zhū yíng yí hào guó wáng yíng yǔ quán tài zǐ yíng chén liú shǒu yíng shí liàng děng dōu tǒng yíng.
所以勸金國之臣也。願恭曰:大金入燕得大賢人而不能用,豈不見笑於天下要當相隨入汴次言及趙延壽留守之事意以此動靖靖曰:如靖不能守燕正可謂大愚矣。安可用願恭曰:百里奚愚於虞而智於秦大學,豈不知乎!靖曰:百里奚愚於虞不用故也。靖一書生蒙趙皇帝不次擢用致位宰執而不能守一路,豈非大愚哉!願恭無以答遂退十二日使人來請靖與監司出南門外先議相見之禮云:須望闕拜靖曰:兩朝結為弟兄使靖等奉使以往亦當拜望闕之拜所不敢辭南朝執政見太子對拜百官皆列拜而太子答拜使人先往與蟾目(改作棟摩)國王議國王先請靖相見云:恐見太子不拜成煩惱往見國王聞論事甚詳不得而知靖出藥師曰:大學與監司拜於廳上眾官拜於階下靖猶未肯呂頤浩(曰:昔)廣平王拜回紇於馬首請至東都如約有此故事靖曰:若太子肯議講和靖亦不惜兩拜遂出見靖居前監司次之眾官在後望東北四拜傳金國皇太子令放罪。又兩拜訖請靖與監司升階眾官皆立階下導者令跪靖及監司不跪久之太子云:且休呼靖使前不知問何事既退使王汭來傳語靖云:講和事將取文字來十四日國王來請靖及眾官至府及南門外令靖競留燕山差官官押頤浩與權及鹽茶司勾當官社時亮從政郎監稅陳杰五人同行云:前路要使喚或得州府留用餘官並依放逐便令臣等歸少待與靖告別某云:自到燕山三年不謂與人如此相別前路使之招誘州軍或留以為用乃琯死所但盡死節守燕終始不忘者惟大學與琯大學他日得見主上當與某明之。若某先得見亦然是晚出門行三四日將臣等分在諸營頤浩國王營與權太子營臣留守營時亮等都統營。
běi zhēng jì shí yuē: jīn rén jì dé lǔ gǎi zuò qì dān dì yīn fēn liǎng dào yān shān zhī dōng píng yíng yī dài wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhǔ zhī yún: zhōng zhī dì xī běi zé zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhǔ zhī jì yù fàn gǎi zuò hán méng zì qiū cú chūn tàn bào shén mì zhōng wài duō bù zhī yě. cài jìng mì zòu fán yī bǎi qī shí yú zhāng zhì yán cháo tíng. ruò bù yǐ wèi shí zé qǐ cì chóng xíng biān zhì rán zhōng bù bào bǐ zhōng diǎn jí yào shī yì diǎn jí jīn rén zhī hè tiān níng jié rén shǐ hái sòng bàn guān zòu yún: bù dé qí rén yì wù guó yíng hé zhě yào shī diǎn jí wēi shēng shén zhèn xiāng bīng zài dào zhě jiē quán fù pī dài yuè mǎ ér xíng bī dà jīn shǐ rén zhòng zī chē xiāng bīng yú mǎ shàng yǐ qiāng zhí qǔ qí yáng zhù jiē zhī ér qù jīn rén mò gǎn jiào. yòu yǒu xiāng bīng yù rén shǐ zhě jìng zì qián dà jīn xíng rén biàn wèi zhī kǒng sǒng liǎn mǎ bì.
《北征紀實》曰:金人既得虜(改作契丹)地因分兩道燕山之東平營一帶斡離不(改作斡里雅布)主之云:中之地西北則粘罕(改作尼堪)主之既欲犯(改作寒)盟自秋徂春探報甚密中外多不知也。蔡靖密奏凡一百七十餘章至言朝廷。若不以為實則乞賜重行編置然終不報彼中點集藥師亦點集金人之賀天甯節人使還送伴官奏云:(不得其人亦誤國迎合者)藥師點集威聲甚振鄉兵在道者皆全副披帶躍馬而行逼大金使人眾輜車鄉兵於馬上以槍直取其羊貯揭之而去金人莫敢較。又有鄉兵遇人使者徑自前大金行人便為之恐悚斂馬避。
dào, yú shì yù yì wèi qiáng dí zhī wèi wǒ ér yào shī zhī kě yǐ yě. shì nián shí yī yuè dōng sì lǐ bì zhì zūn cái xià tán ér fàn jiè mì bào zhì shí èr yuè chū yù gōng xiè ér dà bīng rù jiè bào. yòu dié zhì jiē mì zhī yì wú tā dàn yuē: kǒng huài què gōng xiè qí shí jù nèi wài guān tīng ěr zǎi xiàng shí bù zhī yě. fán wǔ rì bào yì jí èr chéng xiàng bái shí zhōng lǐ bāng yàn yīn gòng qǐng zòu wén yān shān yǒu jí bào zhì qǐ xiáng fù wài yì zhī shí èr yuè jiǔ rì yě. gōng xiè yǐ shì rì ér hòu bì cǐ bào yī chū rén qíng jìn sì huáng huò yǐ. rán èr xiāng zhí zhèng gòng nì zhī zé. yòu qī rì jiǔ dàn jiàn dōu táng jù yì měi dǐ mù ér guī rén pō yí yān jí shí liù rì wài dàn jiàn dōu táng jù yì měi dǐ mù ér guī rén pō yí yān jí shí liù rì bào tóng guàn zì tài yuán jù huí, yú shì zhōng wài pàn rán zhī wèi běi fāng shì zuò yǐ.. yòu èr shí yǒu sì rì sì shí bào guō yào shī jiàng jīn rén qún xiǎo è rén wén zhī nì zhī dàn yuē: yào shī bèi wéi fāng yì jiàng zhǐ chú yào shī yǒng qīng jūn jié dù shǐ yàn wáng zhāng lìng huī jùn wáng gē yàn dì yǔ zhī shǐ shì shǒu yì wèi wú jí yǐ..
道,於是愈益謂強敵之畏我而藥師之可倚也。是年十一月冬祀禮畢至尊才下壇而犯界密報至十二月初欲恭謝而大兵入界報。又疊至皆秘之亦無他但曰:恐壞卻恭謝其實懼內外觀聽爾宰相實不知也。凡五日報益急二丞相(白時中李邦彥)因共請奏聞燕山有急報至乞降付外議之十二月九日也。恭謝以是日而後畢此報一出人情浸巳惶惑矣。然二相執政共匿之則。又七日久但見都堂聚議每抵暮而歸人頗疑焉及十六日外但見都堂聚議每抵暮而歸人頗疑焉及十六日報童貫自太原遽回,於是中外泮然知為北方事作矣。。又二十有四日巳時報郭藥師降金人群小惡人聞知匿之但曰:藥師被圍方議降旨除藥師永清軍節度使燕王張令徽郡王割燕地與之使世守亦為無及矣。。
xiù shuǐ jiān jū lù yuē: yān shān chū wèi jīn rén suǒ qīn qì dān jīn wú jiāng jūn guō yào shī lǜ wàn zhòng lái fù jí shòu chéng xuān shǐ wèi jǐ cán lǔ hào shān cǐ sān zì sì jūn dài wáng zhě qiǎn rén zhāo zhī yào shī bù cóng biǎo shàng qí shì sì jūn yǐ bīng lái yào shī. yòu jī bài zhī suì jiā jié yuè zhuān fù bīng bǐng sān sì nián jiān suǒ lǐng cháng shèng jūn děng zhì shí wàn jiē gěi jiā kǒu shí hé běi zhū jùn shōu shì niú mǎ dài jǐn zhì sì wàn yú qí cháo tíng jié lì yīng fù zì jīng shī cáo sù fàn dà hé zhuǎn hǎi kǒu yǐ gěi zhī nèi dì suǒ qiǎn shù bīng chū yì shù wàn rén yī liáng jì wèi cháng shèng suǒ xiān gǎi zuò zhàn jiē jī hán shī suǒ huò táo huò sǐ bù néng jiǔ zhù, yú shì yào shī yī jūn dú shàn biān bǐng yào shī běn xiōng jiǎo pàn guī suī jiǔ bù gǎi zuǒ rèn shān pàn guī zhì cǐ bā zì rì sì bào héng jiàn lù nì jié yì zhě wèi bì fù pàn qù bù kě dú rèn wéi yàn shī wáng ān zhōng fù shuài cài jìng jiān sī lǚ yí hào shěn guǎn huáng yì děng bì nì zhī yǒu zhāng lìng huī zhě yì qì dān jiāng jiù guān yào shī zhī shàng zhì shì fǎn wèi fù jū cháng yàng yàng bù píng yán xíng guāi è yào shī yì dàn zhī xuān hé qī nián qiū ān zhōng zhào hái wú suǒ lùn zòu dàn jiàn lìng huī suì chú jié dù shǐ zhì dōng jīn rén kòu gǎi zuò rù biān yào shī lǜ bīng qù yàn chéng qī shí lǐ yǔ lìng huī fēn jūn yǐ yù zhī jì jiē zhàn yào shī yóu yǔ zhī chí zhú lìng huī zé pū qí miè gǔ wàng zhèn ér jiàng dà jūn suì kuì yào shī chí hái jǐn zhí qún liáo bìng jié qí jiā yǐ jiàng jīn rén yǔ zhī hé cóng fàn què shān jīn rén zì cǐ bā zì.
秀水間居錄曰:燕山初為金人所侵契丹金吾將軍郭藥師率萬眾來附即授承宣使未幾殘虜號(刪此三字)四軍大王者遣人招之藥師不從表上其事四軍以兵來藥師。又擊敗之遂加節鉞專付兵柄三四年間所領常勝軍等至十萬皆給家口食河北諸郡收市牛馬殆盡至四萬餘騎朝廷竭力應副自京師漕粟泛大河轉海口以給之內地所遣戍兵初亦數萬人衣糧既為常勝所先(改作占)皆饑寒失所或逃或死不能久駐,於是藥師一軍獨擅邊柄藥師本凶狡叛歸雖久不改左衽(刪叛歸至此八字)日肆暴橫漸露逆節議者謂必復叛去不可獨任惟燕師王安中副帥蔡靖監司呂頤浩沈琯黃翼等蔽匿之有張令徽者亦契丹將舊官藥師之上至是反為副居常怏怏不平言行乖惡藥師亦憚之宣和七年秋安中召還無所論奏但薦令徽遂除節度使至冬金人寇(改作入)邊藥師率兵去燕城七十里與令徽分軍以御之既接戰藥師猶與之馳逐令徽則仆旗滅鼓望陣而降大軍遂潰藥師馳還盡執群僚並劫其家以降金人與之合從犯闕(刪金人字此八字)。
jīn lǔ shān cǐ èr zì jié yào yuē: wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù kòu gǎi zuò zhì yān shān zhī jìng qí sōng tíng guān hán chéng zhèn fú jiā kǒu shí mén zhèn yě hú guān gǔ běi kǒu bǎ ài guān jūn wàng fēng ér kuì tán shùn jǐng jì wén zéi shān cǐ zì shēng jiē kuì pàn yào shī chū cháng shèng jūn tún yú yān shān zhī dōng bái hé yǐ dài zéi shān cǐ zì jīn rén jì zhì zhàn bù lì yào shī yǐ yān shān jiàng zéi shān cǐ zì zhuō yì jì pàn nǚ zhēn běn zhī qín shòu bù gù shēng sǐ jiǔ chù qióng huāng zhī dì zhà rù fù shù zhī yù wèi lì suǒ yòu suǒ xiàng zhēng xiān chū fēi yǒu tà dì kāi guó zhī zhì dàn yù cán shā yǐ bào sù yuàn lǔ lüè yǐ wèi sī xīn ér sì wú hé shì dāng liáo zhǔ shī.
金虜(刪此二字)節要曰:斡離不(改作斡里雅布)寇(改作至)燕山之境其松亭關韓城鎮符家口石門鎮野狐關古北口把隘官軍望風而潰檀順景薊聞賊(刪此字)聲皆潰叛藥師出常勝軍屯於燕山之東白河以待賊(刪此字)金人既至戰不利藥師以燕山降賊(刪此字)涿易繼叛女真本知禽獸不顧生死久處窮荒之地乍入富庶之域為利所誘所向爭先初非有拓地開國之志但欲殘殺以報宿怨虜掠以慰私心而巳無何適當遼主失。
yù guó rén lí yuàn wú shì zhī rì bù qīn bīng gé wǎng wǎng yù zéi wàng fēng ér kuì jí hǎo luàn zhī tú xiāng shuài ér guī yóu shì zéi shì yù zhāng huò xīn yù shēng shān nǚ zhēn zhì cǐ yī bǎi líng èr zì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá nòng gǎi zuò qǐ bīng zhī shǐ chéng bài wèi bǎo wéi kǒng shī rén gǒu yǒu guī zhě mò bù dài zhī rú qīn yòng zhī bù yí lè zé tóng chù kǔ zé xiān dēng gōng shǒu zhī jì jìn tuì zhī lǐ rén rén kě dé ér chén zhī gù lì zhī zhì xiǎo hài zhī zhì wēi wú bù wén yān chàng qí zuò luàn zhī cè shān cǐ wǔ zì gǎi zuò lǜ zhòng yǐ jiàng zhě zì qí lǔ gǎi gé zhě zuò fú lüè bù duó qí suǒ de gù tān lán qīng shēng zhī tú wén fēng sì qǐ duō shā shǒu jiāng jù jùn yì xié jūn wǔ yǐ yīng zéi shān cǐ zì yǐ zhì bó hǎi qiú zhǎng shān cǐ èr zì dà tà bù yě. gǎi zuò dà tuō bo jiā gāo yǒng chāng qì dān fù dōu tǒng yē lǜ zhāng nú gǎi zuò zhāng nǔ yē lǜ yú dǔ gǎi zuò yī dōu yì lǜ zhòng ér guī zhī, yú shì zéi shì shān cǐ èr zì rú dà shà yǐ pū hóng liú yǐ jué mò néng yù yān xiān shì liáo zhǔ tiān zuò shù qǐ yàn yún: zhī rén liáo shuǐ zhǎng chūn děng lù tǎo zéi gǎi zuò fá zì lèi zhàn bài duō wèi jīn rén lǔ zhī shān cǐ sān zì gǎi zuò fú bù dé xī guī xiāng lǐ jí jīn rén yú xuān hé wǔ nián qū yān shān shì shù duō yǒu guī zhōng jīng liáo shuǐ zhě yún: wǒ yǔ zhōng guó yuē tóng qǔ yàn yún: zhōng guó dé qí dì wǒ dé qí rén gù bèi lǔ shī yè zhī rén jiē guī yuàn yú cháo tíng jí jīn rén yǐ lì hàn ér liú yàn zōng shí lì ài wèi wěi shān cǐ zì xiāng èr rén jiē yàn rén yě. yǐ fén lǒng tián yuán qīn qī zhī gù yù quàn zéi shān cǐ zì rù kòu gǎi zuò yàn qì dān jiù chén jiàng jīn rén zhě rú yú dǔ gǎi zuò yī dōu dì lǐ gǎi zuò dí lǐ tè lí bù gǎi zuò tè liè bù kào lǐ duó cì lú dá fǎn kào lǐ duó cì gǎi zuò hào lǐ dào lā shān zhù sān zì yǐ xìn gǎi zuò yī xùn máo tè kě gǎi zuò mù tè hè ā lǔ gǎi zuò ā lǔ sān bǎo nú gǎi zuò sān bǎo nǔ jiǔ gē gǎi zuò jiǔ gé mǎ wǔ gǎi zuò mǎ wǔ yē lǜ huī xiāo qìng wáng jué yáng tiān jí xiāo tíng guī zhī tú sì de yòng shì. yòu yún: èr tài zǐ zhī qī yú niǎn gǎi zuò sū ní gōng zhǔ nǎi liáo zhǔ tiān zuò zhī nǚ zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhī qī nǎi liáo zhǔ tiān zuò yuán fēi gè yīn jiān kě rù nèi wài quàn zéi gǎi zuò zhī nán kòu gǎi zuò qīn yīn bào cháo tíng zhù bīng gōng liáo zhī xì réng sì lái fān hàn wū hé zhī zhòng yǐ jù fēng qǐ fēn yún zá dá chāng jué zhī qì zhèng ruì quǎn mǎ zhī lì wèi pí lǔ lüè zhī lù fāng qǐ tān lán zhī xīn wèi yàn shàng xià yán xiōng yán xiōng cháng yù rù kòu shì shí zéi fāng yǐ jù zhòng wèi jí zhī fù jǐ zhě běn fēi yì hé chéng wèi lǔ jié. ruò jù zhǐ zhī bì shēng biàn luàn shān réng sì zhì cǐ qī shí bā zì. yòu yàn yún: xiàn zéi gǎi zuò qiān xǐ zhī rén jiē yù chéng zhī xī guī xiāng lǐ zéi zhī shān cǐ èr zì shì bù kě è gù xiàn zéi zhī rén qū lǜ quǎn yáng shān gù xiàn zhì cǐ jiǔ zì jiǎ gǎi zuò nǎi yǐ píng zhōu zhāng jué wèi míng pàn méng rù kòu gǎi zuò jǔ bīng shēn rù shí yào shī suǒ tǒng cháng shèng jūn fù duō liáo shuǐ zhī rén yì yù yīn zéi gǎi zuò cǐ guī xiāng lǐ gù jīn rén zhī rù kòu cǐ èr zì gǎi zuò lái yě. zhǎng qū chéng shèng fù fèn zhī tú shān cǐ sì zì chéng gǎi zuò yīn qì dān bào yuàn zhī shì yàn yún: xiàn zéi shān cǐ èr zì zhī rén fèn lì yǐ móu xī guī yào shī cháng shèng zhī jūn yīn zhī yù tú dōng qù dāng shì zhī shí yān shān zhī shī qí lǐ bì yǐ..
馭國人離怨無事之日不親兵革往往遇賊望風而潰及好亂之徒相率而歸由是賊勢愈張禍心愈生(刪女真至此一百零二字)阿骨打(改作阿固達)弄(改作起)兵之始成敗未保惟恐失人苟有歸者莫不待之如親用之不疑樂則同處苦則先登攻守之計進退之理人人可得而陳之故利之至小害之至微無不聞焉倡其作亂之策(刪此五字改作率眾以降)者恣其虜(改革者作俘)掠不奪其所得故貪婪輕生之徒聞風四起多殺守將據郡邑脅軍伍以應賊(刪此字)以至渤海酋長(刪此二字)大撻不也。(改作大托卜嘉)高永昌契丹副都統耶律章奴(改作章努)耶律余睹(改作伊都)亦率眾而歸之,於是賊勢(刪此二字)如大廈已仆洪流已決莫能御焉先是遼主天祚數起燕云:之人遼水長春等路討賊(改作伐)自累戰敗多為金人虜之(刪此三字改作俘)不得西歸鄉里及金人於宣和五年驅燕山士庶多有歸中京遼水者云:我與中國約同取燕云:中國得其地我得其人故被虜失業之人皆歸怨於朝廷及金人已立漢兒劉彥宗時立愛為偽(刪此字)相二人皆燕人也。以墳壠田園親戚之故愈勸賊(刪此字)入寇(改作燕)契丹舊臣降金人者如余睹(改作伊都)諦里(改作迪里)特離不(改作特烈布)犒里鐸刺(盧達反犒里鐸刺改作浩里道拉刪注三字)乙信(改作伊遜)毛特可(改作穆特赫)阿魯(改作阿嚕)三寶奴(改作三寶努)九哥(改作玖格)馬五(改作馬武)耶律暉蕭慶王瑴楊天吉蕭廷珪之徒巳得用事。又云:二太子之妻余輦(改作蘇尼)公主乃遼主天祚之女粘罕(改作尼堪)之妻乃遼主天祚元妃各因間可入內外勸賊(改作之)南寇(改作侵)陰報朝廷助兵攻遼之隙仍四來番漢烏合之眾蟻聚蜂起紛紜雜沓猖獗之氣正銳犬馬之力未疲虜掠之路方起貪婪之心未厭上下訁匈訁匈嘗欲入寇是時賊方以聚眾為急知附己者本非義合誠為虜劫。若遽止之必生變亂(刪仍四至此七十八字)。又燕云:陷賊(改作遷徙)之人皆欲乘之西歸鄉里賊知(刪此二字)勢不可遏故陷賊之人驅率犬羊(刪故陷至此九字)假(改作乃)以平州張瑴為名叛盟入寇(改作舉兵深入)時藥師所統常勝軍復多遼水之人亦欲因賊(改作此)歸鄉里故金人之入寇(此二字改作來)也。長驅乘勝負忿之徒(刪此四字)乘(改作因)契丹報怨之勢燕云:陷賊(刪此二字)之人奮力以謀西歸藥師常勝之軍因之欲圖東去當是之時燕山之失其理必矣。。
yòu yuē: ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá jì sǐ gǎi zuò cú zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhuān yú shān cǐ zì jūn shì nǎi qiǎn nǚ zhēn wàn hù wà dūn gǎi zuò wēn dōu láng jūn pú lú hǔ gǎi zuò fù lēi hū sài lǐ gǎi zuò sà lǐ láng jūn qì dān dōu tǒng mǎ wǔ gǎi zuò mǎ wǔ shì kòu gǎi zuò qīn jū yōng.
又曰:阿骨打(改作阿固達)既死(改作殂)粘罕(改作尼堪)專於(刪此字)軍事乃遣女真萬戶嗢敦(改作溫都)郎君蒲盧虎(改作富勒呼)賽里(改作薩里)郎君契丹都統馬五(改作馬武)事寇(改作侵)居庸。
guān yǐ yīng zhī lǜ jū yōng guān nán qǔ suì fēn bīng yóu zǐ jīng kǒu jīn pō guān rù kòu cǐ èr zì gǎi zuò qīn yì zhōu jí chū qí qǔ fèng shān zhì huáng tài fēi lǐng dào yǐ kòu gǎi zuò zhì chāng píng xiàn zé fǎn gù jū yōng yǐ., yú shì jū yōng yì kuì bǐ zéi shān cǐ èr zì suì rù jū yōng chū yào shī zhī bèi jīn rén yě. yán yú dōng běi ér chí yú xī hé zāi! gài shù běi nǎi jīn rén lái lù yě. yān shān zhī dōng yǐ hán chéng zhèn wèi jiè dōng běi yǐ fú jiā kǒu wèi jiè hán chéng fú jiā qù yān shān jiē sì bǎi yú lǐ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jì kòu gǎi zuò zhì dōng běi tàn qí kuì jūn luò yì ér lái yān shān dé yù wén zhī gù yào shī chū cháng shèng jūn tún yú yān shān zhī dōng bái hé yǐ dài zéi shān cǐ zì xī zé jū yōng guān wèi jué biān qù yàn wú bǎi lǐ zhī yuǎn dàn bì guān ér yǐ gèng wú tā bèi bù yì zéi shān cǐ zì xī qǔ jū yōng yī xī kòu gǎi zuò báo chéng gù yù wú jǐng bào ér chí bèi yān shè. ruò bái hé zhī zhàn yào shī gǒu néng quán shèng zhuī zéi gǎi zuò zhú ér dōng zé xī yì wèi zhān hǎn gǎi zuò ní kān chéng xū yǐ. kuàng zhàn fù bù lì hé yǐ yù zhī.
關以應之慮居庸關難取遂分兵由紫荊口金坡關入寇(此二字改作侵)易州即出奇取鳳山治皇太妃嶺道以寇(改作至)昌平縣則反顧居庸矣。,於是居庸亦潰彼賊(刪此二字)遂入居庸初藥師之備金人也。嚴於東北而弛於西何哉!蓋束北乃金人來路也。燕山之東以韓城鎮為界東北以符家口為界韓城符家去燕山皆四百餘里斡離不(改作斡里雅布)既寇(改作至)東北探騎潰軍絡繹而來燕山得預聞之故藥師出常勝軍屯於燕山之東白河以待賊(刪此字)西則居庸關為絕邊去燕無百里之遠但閉關而已更無他備不意賊(刪此字)西取居庸一夕寇(改作薄)城故預無警報而弛備焉設。若白河之戰藥師苟能全勝追賊(改作逐)而東則西亦為粘罕(改作尼堪)乘虛矣。況戰復不利何以御之。
wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jì dé yān shān yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān fēn dōng xī liǎng lù yǐ rù kòu shān cǐ zì.
斡離不(改作斡里雅布)既得燕山與粘罕(改作尼堪)分東西兩路以入寇(刪此字)。
jié yào yuē: dōng lù zhī jūn wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhǔ zhī xī lù zhī jūn zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhǔ zhī lǔ gǎi zuò jīn rén hū zuò dōng jūn xī jūn dōng lù wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jiàn qū mì yuàn yú yān shān yǐ liú yàn zōng zhǔ yuàn shì xī lù zhān hǎn gǎi zuò ní kān jiàn shū mì yuàn yú yún: zhōng yǐ wáng shí qìng zhǔ yuàn shì lǔ shān cǐ zì hū dōng cháo tíng xī cháo tíng.
節要曰:東路之軍斡離不(改作斡里雅布)主之西路之軍粘罕(改作尼堪)主之虜(改作金)人呼作東軍西軍東路斡離不(改作斡里雅布)建區密院於燕山以劉彥宗主院事西路粘罕(改作尼堪)建樞密院於云:中以王時慶主院事虜(刪此字)呼東朝廷西朝廷。
shí wǔ rì rén zǐ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zì yān shān jǔ bīng nán kòu shān cǐ èr zì lìng guō yào shī jiāng qiān qí wèi xiān fēng.
十五日壬子斡離不(改作斡里雅布)自燕山舉兵南寇(刪此二字)令郭藥師將千騎為先鋒。
jīn rén chū yí yào shī zhǐ lìng dài yī qiān qí wèi xiāng dǎo yào shī cí yǐ bīng shǎo bù kěn xíng. yòu yì yǐ qiān qí lìng yún: suǒ guò zhōu xiàn bù dé shàn xíng zhū lù yào shī àn zì dài shù bǎi qí yǐ xíng.
金人初疑藥師止令帶一千騎為鄉導藥師辭以兵少不肯行。又益以千騎令云:所過州縣不得擅行誅戮藥師暗自帶數百騎以行。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn èr shí sì jiào kān jì.
※卷二十四校勘記。
jí bìng qì dān yǐ yān shān fǔ yí wǒ bìng yī zuò bài qìng yún: jiàn shì shì zì yǎn wǎng jiàn guó wáng wén lùn shì shén xiáng bù dé ér zhī cǐ xì xiǎo zhù wù zuò zhèng wén. yòu yǒu xiāng bīng yù jīn shǐ zhě jīn wù zuò rén yì yù yīn zéi dōng guī xiāng lǐ tuō dōng zì zhǎng qū jiǔ shèng tān fèn zhī tú zhǎng zì yǎn jiǔ wù zuò chéng shí lì ài wù zuò wáng shí qìng.
及並契丹以燕山府遺我(並一作敗)慶云:見視(視字衍)往見國王聞論事甚詳不得而知(此系小注誤作正文)。又有鄉兵遇金使者(金誤作人)亦欲因賊東歸鄉里(脫東字)長驅久勝貪忿之徒(長字衍久誤作乘)時立愛(誤作王時慶)。