zhèng xuān shàng zhì èr shí sì.
政宣上帙二十四。
qǐ xuān hé qī nián shí èr yuè shí rì dīng wèi, jǐn shí wǔ rì rén zǐ.
起宣和七年十二月十日丁未,尽十五日壬子。
shí rì dīng wèi wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù xiàn yān shān fǔ.
十日丁未斡离不(改作斡里雅布)陷燕山府。
xiàn yàn jì yuē: shí rì jīn rén lì qí zhì chéng shàng shí èr rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yāo cài gōng yǐ xià dāng rì yú qiú chǎng xiāng jiàn lìng dōng xiàng bài chuán yán yuē: dà jīn huáng dì shè dà cháo guān nǎi fāng yì yǔ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù xiāng jiàn zhī lǐ gōng yuē: běn cháo zhī lǐ qún chén jiàn huáng tài zǐ lǚ bài tài zǐ dá bài jīn guó yǔ běn cháo jiǎng hǎo lěi nián jìng děng shì tài yáng néng zǐ yóu běn cháo tài zǐ yě. chuán yán zhě yuē: dà xué bài yú jiē shàng yú guān bài yú jiē xià tài zǐ dá bài liǎng bài ér zhǐ míng rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng wáng ruì xiāo sān bǎo shí nú gǎi zuò sān bǎo nǔ zhāng yuàn gōng lái wèi cài gōng yuē: èr tài zǐ yán jīn pò yàn dé yī xián guān yù yòng zhī rú hé cài gōng duì yuē: jìng wèi tiān zǐ shǒu yān shān sì huài le jīn rén dé jìng ān yòng zhī yě.. yòu dài jiāng jīn guó huài le yé yuàn gōng yuē: dà xué, qǐ bù zhī bǎi lǐ xī yú yú yú ér zhì yú qín hū! cài gōng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú zhě yǐ yú bù yòng ěr jìng méng tiān zǐ zhuó yòng zhì wèi liǎng fǔ fēi bù yòng yě. jīn sì jiāng yān shān huài le suǒ wèi yú rén yě. jīn guó dé zhī ān yòng ruì děng dà xiào. yòu yuē: èr tài zǐ yán dà xué zhī shēn sì shǔ jīn guó huì de fǒu jìng yuē: jìng zhī cǐ shēn shí shǔ jīn guó shēng zhī shā zhī jiē zài tài zǐ rán jìng zhī xīn què bù shǔ jīn guó jìng xīn zài běn cháo qǐ tài zǐ suǒ néng zhì yé ruì děng yì xiào sì ér. yòu yuē: tài zǐ guǒ yòng jìng wéi yǒu sǐ ěr ruì děng liáng jiǔ nǎi tuì shí sì rì xuān hé mén wài chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng lìng yào shī qǔ lǚ yí hào lǐ yǔ quán shěn guǎn dù shí liàng chén jié yǐ suí jūn chū wò lí bù gǎi gé zhě zuò wò lǐ yǎ bù yǔ liú yàn zōng chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng yì yù qǔ cài gōng suí jūn yǐ ér wèi bǐ nán shāng liáng suì sì shí wǔ rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù dà jūn nán xiàng shì shí jīng zhōu shǒu yù zhōng zhèng wèi jīn rén suǒ qiú jǐng zhōu shǒu wú zhèn yóu hǎi dào ér dùn jì zhōu shǒu gāo gōng wò fǎng céng píng lǜ yá duì bīng nán bēn tán zhōu shǒu xú jié cuì huáng wén xiāng jì yì dùn shùn zhōu shǒu lín liáng gōng cuì lù kuò qū yān shān zhuō zhōu shǒu gé féng yú cǐ xiān dùn yì zhōu shǒu huáng liè zhuì chéng zhé qí zuǒ zú. yòu zhé qí yòu zú ér sǐ chū yàn rén běn wú sī hàn xīn nǎi hé shēn hóu yì chàng zhī tóng guàn cài yōu bèi hé zhī cháo tíng jì yǐ wéi rán suì qiǎn mǎ kuò wáng huán yóu hǎi dào tōng jīn rén jīn rén gōng qì dān lián nián yòng bīng jí bìng qì dān yǐ yān shān fǔ yí wǒ jiē tóng guàn zhī shǐ móu yě. yóu shì jīn rén qīng zhōng guó wèi yǒu dé yú wǒ gù jué wàng yān suì zhì yān shān zhī huò yún: yú cháng sī zhī shī yàn rén zhī xīn zhě sān zhì yàn gǎi zuò gè jīn rén zhī kòu gǎi zuò cuàn zhě sān tóng guàn tán zhěn shǒu è shěn guǎn cì zhī wáng ān zhōng zhān dù. yòu cì zhī hé wèi shī yàn rén zhī xīn zhě sān yī huàn guān èr shòu tián sān yán fǎ huàn guān shī shì xīn shòu tián shī bǎi xìng xīn yán fǎ bìng shī shì rén bǎi xìng xīn huàn guān zhě chū zì yān shān zhī cháo tíng. yòu zì cháo tíng zhī yān shān fù zì yān shān zhī tài yuán xuān fǔ sī kùn kǔ yú dào lù zhě xiāng jì.
陷燕纪曰:十日金人立旗帜城上十二日斡离不(改作斡里雅布)邀蔡公已下当日於球场相见令东向拜传言曰:大金皇帝赦大朝官乃方议与斡离不(改作斡里雅布)相见之礼公曰:本朝之礼群臣见皇太子旅拜太子答拜金国与本朝讲好累年靖等视太阳能子犹本朝太子也。传言者曰:大学拜於阶上馀官拜於阶下太子答拜两拜而止明日斡离不(改作斡里雅布)蟾目(改作栋摩)国王王汭萧三宝石奴(改作三宝努)张愿恭来谓蔡公曰:二太子言今破燕得一贤官欲用之如何蔡公对曰:靖为天子守燕山巳坏了金人得靖安用之也。。又待将金国坏了耶愿恭曰:大学,岂不知百里奚愚於虞而智於秦乎!蔡公曰:百里奚愚於虞者以虞不用耳靖蒙天子擢用致位两府非不用也。今巳将燕山坏了所谓愚人也。金国得之安用汭等大笑。又曰:二太子言大学之身巳属金国会得否靖曰:靖之此身实属金国生之杀之皆在太子然靖之心却不属金国靖心在本朝岂太子所能制耶汭等亦笑巳而。又曰:太子果用靖惟有死尔汭等良久乃退十四日宣和门外蟾目(改作栋摩)国王令药师取吕颐浩李与权沈琯杜时亮陈杰以随军初斡离不(改革者作斡里雅布)与刘彦宗蟾目(改作栋摩)国王议欲取蔡公随军已而谓彼难商量遂巳十五日斡离不(改作斡里雅布)大军南向是时泾州守郁中正为金人所囚景州守吴震由海道而遁蓟州守高公斡昉曾评率牙队兵南奔檀州守徐杰倅黄文相继亦遁顺州守林良肱倅路扩趋燕山涿州守葛逢於此先遁易州守黄烈坠城折其左足。又折其右足而死初燕人本无思汉心乃和诜侯益唱之童贯蔡攸辈和之朝廷既以为然遂遣马扩王环由海道通金人金人攻契丹连年用兵及并契丹以燕山府遗我皆童贯之始谋也。由是金人轻中国谓有德於我故觖望焉遂致燕山之祸云:余尝思之失燕人之心者三致燕(改作硌金)人之寇(改作爨)者三童贯谭稹首恶沈琯次之王安中詹度。又次之何谓失燕人之心者三一换官二授田三盐法换官失士心授田失百姓心盐法并失士人百姓心换官者初自燕山之朝廷。又自朝廷之燕山复自燕山之太原宣抚司困苦於道路者相继。
yě. guān sī rén lì. yòu jǔ gé zhī lěi nián bù néng jié jué cǐ cáo yuàn wàng wǎng wǎng dùn guī píng zhōu jiāng jīng shī shì tǐ zhōng guó xū shí yī yī bào zhī liú yàn zōng yàn zōng suì jiào jīn rén yǒu kuī zhōng guó yì shòu tián zhī shì nèi zé wū yè wài zé tǔ tián xī gěi cháng shèng jūn ér yān shān tǔ zhù jì píng zhōu dùn hái zhī rén xī wú jū zhǐ wú shēng yè ér cháng shèng jūn suǒ zhì háo hèng sì lín bù néng ān jū cǐ yàn mín zhī yóu yuàn zhě yán fǎ jiù lǔ zhōng èr zì gǎi zuò shí měi guàn sì bǎi wén dé yán yī bǎi èr shí jīn tí jǔ guān dōu bù niàn xīn fù zhī mín tān gōng shēng shì měi jīn zhì èr bǎi wǔ shí wén zú huò èr bǎi bā shí wén zú réng yǐn qí qīn jiù mì jiè guān yǐn lìng xìng fàn móu lì shàng xià tōng tóng rú huáng yǒu zhāng xiá jǔ mò mó quē pī chén niàn sì zhī tú shù shí rén yú xīn cāng míng gū hé jiān luò yì chéng shì shì shù rén zhě jiē běn kōng shǒu ér lái zhì cǐ fēng fù yǒu zhì jù wàn zhě pī děng dǔ bó gǎn jiāng tōng huò chǎng qián yī èr qiān mín chū cǎi hé hé yàn rén yǐ wéi kǒu shí yú cháng qīn jiàn cǐ cáo zì xiāng dǐ qiào wèi guān yǒu mín sān shí wàn duò yàn zhōng shì shí quē sī diāo bǐng yì cuì huáng yǎn jiē tóng zhī hé wèi zhì gǎi zuò gè jīn rén zhī kòu gǎi zuò cuàn zhě sān yī zhāng jué èr yàn zhōng hù kǒu sān suì bì zhāng jué zhī shì qǐ yú zhān dù ér chéng yú wáng ān zhōng jīn rén yǐ pò píng zhōu huò shàng huáng suǒ cì zhāng jué yù bǐ shǒu zhào yuē: chéng dāng yǔ rǔ miè gǎi zuò tú nǚ zhēn jì dé yàn nǎi yú yào shī chù qǔ suǒ cì yù zhào duì zhī zhǐ zhá yī tóng cǐ jīn rén suǒ yǐ yuàn dú shān cǐ zì yě. chū xuān hé sì nián chūn jīn rén jì yōng yàn zhōng hù kǒu guò píng zhōu jué yāo qí guī dà bài zhī huò jīn guó zǎi xiàng sì rén shā zhī hù kǒu xī qiǎn hái yān shān hòu jīn rén jué yù de zhī ér bù néng tīng suǒ yǐ zhì shì yě. yuán yuē tǔ dì guī zhōng guó hù kǒu guī jīn guó suì bì yín juàn jiào zhī kuì yí qì dān zhě fú chǐ sè é bù dǎi yuǎn shén bǐ gù hàn ér gài yǒu shōu yì rì qì dān suǒ de jīn bó zhě shì suǒ yǐ bù kě qī yě. yú qù qiū cháng bèi zhǐ chà jiē bàn jīn guó gào qìng shǐ lǐ yòng hé wáng yǒng fú děng zhì hán chéng qǔ suǒ yǔ suì bì yàn zhī chéng wèi pī báo. yòu yín yì dī cì suì jù cǐ yì bìng bì wǔ duān yín wǔ hù dá zhī cài gōng suì wén zhī cháo tíng yǐ ér dé zhǐ mò zhōu zhì kān yān yú hòu sān shù yuè jiān xiǎo shǐ wǎng lái zhě hé chì shù shí rén jīn rén zhī wèi cí zhě dà shuài bù guò cǐ sān shì ér yǐ ān zhōng fāng. qiě zòu jiā hé shēng gān lù jiàng qìng yún: jiàn shì tóng guàn tán zhěn bù wèi zhèn kǒng xīn zhī qí fēi kǒu bù gǎn yán suì jiān mò yǎng chéng dà huàn yě. gài jīn rén xìng běn tān lán měi shān rén xìng zhì cǐ liù zì shǐ rén xià tiān měi zì zì jīng shī huí bì kuā qí shèng lì huá chǐ běi zéi chuí xián shān cǐ sì zì gǎi zuò yǐ cǐ jué yì xià tiān nán zì lái fàn qī zài rǎng qǔ shān cǐ wǔ zì kuàng liú yàn zōng bèi jiē hàn rén gè xián zhōng guó gòu jīn rén pò qì dān zhī yuàn suì jiào qí chāng jué rú shān cǐ sì zì gǎi zuò zhī zhì cǐ. yòu rù yàn shì dài fū wèi mǎi zhū yù jǐn mǎi děng wù xiāng gāo dī zhì shí shù bèi yī rì jīn zì pái lái lìng zhì méi guī yī bǎi jīn suì yǐ wéi lì cǐ wéi yī sēng shàn zào sēng yuē: wǎng rì tiān zuò yú chūn shuǐ qiū shān wài yǐ cǐ rǎo mín jīn. yòu rú cǐ jīn rén yǐ dé yàn zé yán fǎ jǐn réng jiù cháng shèng jūn wū yè tián tǔ jǐn gěi qián zhǔ yàn rén guī xīn yān cǐ tán zhěn shěn guǎn zhī xǐ suǒ yǐ wù cháo tíng bù xià tóng cài yě..
也。官司人吏。又沮格之累年不能结绝此曹怨望往往遁归平州将京师事体中国虚实一一报之刘彦宗彦宗遂教金人有窥中国意授田之事内则屋业外则土田悉给常胜军而燕山土著洎平州遁还之人悉无居止无生业而常胜军所至豪横四邻不能安居此燕民之尤怨者盐法旧虏中(二字改作时)每贯四百文得盐一百二十斤提举官都不念新附之民贪功生事每斤至二百五十文足或二百八十文足仍引其亲旧密借官引令兴贩牟利上下通同如黄友张遐举莫模(阙)伾陈念四之徒数十人於新仓洺沽河间络绎成市是数人者皆本空手而来致此丰富有至钜万者伾等赌博敢将通货场钱一二千缗出采和合燕人以为口实余尝亲见此曹自相诋诮谓官有缗三十万堕燕中是时(阙)司刁柄易倅黄演皆同之何谓致(改作硌)金人之寇(改作爨)者三一张瑴二燕中户口三岁币张瑴之事启於詹度而成於王安中金人已破平州获上皇所赐张瑴御笔手诏曰:呈当与汝灭(改作图)女真洎得燕乃於药师处取所赐御诏对之纸札一同此金人所以怨讟(删此字)也。初宣和四年春金人既拥燕中户口过平州瑴邀其归大败之获金国宰相四人杀之户口悉遣还燕山後金人决欲得之而不能听所以至是也。(元约土地归中国户口归金国)岁币银绢较之馈遗契丹者幅尺色额不逮远甚彼固汉儿盖有收异日契丹所得金帛者是所以不可欺也。余去秋尝被旨差接伴金国告庆使李用和王永福等至韩城取所与岁币验之诚为纰薄。又银亦低次遂具此意并币五端银五笏达之蔡公遂闻之朝廷已而得旨莫州置勘焉於後三数月间小使往来者何啻数十人金人之为词者大率不过此三事而已安中方。且奏嘉禾生甘露降庆云:见视童贯谭稹怖畏震恐心知其非口不敢言遂缄默养成大患也。盖金人性本贪婪每(删人性至此六字)使人(下添每字)自京师回必夸其盛丽华侈北贼垂涎(删此四字改作以此)决意(下添南字)来犯期在攘取(删此五字)况刘彦宗辈皆汉人各衔中国搆金人破契丹之怨遂教其猖獗如(删此四字改作之至)此。又入燕士大夫为买珠玉锦买等物相高低至十数倍一日金字牌来令置玫瑰一百斤岁以为例此唯一僧善造僧曰:往日天祚於春水秋山外以此扰民今。又如此金人已得燕则盐法尽仍旧常胜军屋业田土尽给前主燕人归心焉此谭稹沈琯之徙所以误朝廷不下童蔡也。。
běi zhēng jì shí yuē: xuān hé mò jīn rén móu rù kòu gǎi zuò jǔ bīng yào shī yì diǎn jí cháng shèng jūn guàn jì zài tài yuán wéi zhàng yào shī wèi bì néng yǔ zhī kàng bù zú yōu yě. gù nèi dì lüè wú fáng yù yì lǚ yǒu rén gào biàn. yòu yán biān xún jiǎn yáng yōng zhě dé qí tōng jīn rén shū jiǎo shàng zhī jiē bù xǐng jí wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yǐ bīng rù yào shī yì chū shī wèi zhàn ér zhāng lìng huī xiān jiàng xiān shì yào shī yǐ chǎng miàn jiàng cháo tíng chǒng yì zhī yào shī zhì zì yǐ wéi gōng yīn jì lìng huī měi yì zhī tóng yú biāo guān ér yǐ jiān zhī èr shuài yì yǐ shǒu jiàng yào shī yě. gù bù shèn lǐ lìng huī lìng huī yóu shì yàng yàng jí kǎi hái. yòu liú lìng huī bèi yàn ér yǐ yào shī cè qí hòu yì zhī lìng huī zhī fù qì bù píng shǐ jiā zhī chéng xuān shǐ fēn jì jǐng bǐ lǐng zhī zhōng bù dé qí xīn yǐ. gù jīn rén lái ér xiān jiàng yào shī yīn yì jiàng jù huí yān shān qiú cài jìng děng yíng jīn rén tóu bài shì yǐ zhōng guó shù shǒu wú cuò chū jìng chuāi yào shī yǔ cháng shèng jūn zhī qíng gù cháng quàn yǐ zhōng yì jí zhī jīn rén diǎn jí jiāng hán méng lǚ zòu jiē bù bào jìng wú rú zhī hé gù yīn qí chū shī nǎi jiàn yú yě duì qí dà jūn shè àn wàng quē fén xiāng bài wǔ shǐ yǔ yào shī yuē: duì zhū jūn zài cǐ jīn rì zhī shì xiàng gōng, qǐ kě fù zhào huáng zhī ēn yé yuàn miǎn zhān yào shī yì lǐng lüè zhī rán wú yì yǐ..
《北征纪实》曰:宣和末金人谋入寇(改作举兵)药师亦点集常胜军贯既在太原惟仗药师谓必能与之抗不足忧也。故内地略无防御亦屡有人告变。又沿边巡检杨雍者得其通金人书缴上之皆不省及斡离不(改作斡里雅布)以兵入药师亦出师未战而张令徽先降(先是药师以场面降朝廷宠异之药师至自以为功因忌令徽每抑之同於彪官而已兼之二帅亦以首降药师也。故不甚礼令徽令徽由是怏怏及凯还。又留令徽备燕而以药师策其後亦知令徽之负气不平始加之承宣使分蓟景俾领之终不得其心矣。故金人来而先降)药师因亦降遽回燕山囚蔡靖等迎金人投拜是以中国束手无措初靖揣药师与常胜军之情故常劝以忠义及知金人点集将寒盟屡奏皆不报靖无如之何故因其出师乃饯於野对其大军设案望阙焚香拜舞始语药师曰:对诸军在此今日之事相公,岂可负赵皇之恩耶愿勉旃药师亦领略之然无益矣。。
shěn guǎn nán guī lù yuē: xuān hé qī nián shí yī yuè chén yǐ jīng zhì píng huò zhí shì zhì hé jiān fǔ èr shí qī rì jù yān shān fǔ yán chǎng guān shēn jīn rén yōng zhòng bīng yā huài yán chǎng chén jí shí fā qí běi qù shí èr yuè èr rì chū zhuō zhōu jiàn zhī zhōu gé féng yán jīn rén yǐ pò tán zhōu huò quàn zhī hái cì rì xíng sān shí yú lǐ féng chuán xuān nèi shì zhāng kè yù yú qiān mǎ pù yán jīn rén. yòu pò jì zhōu zhí jiē bàn shǐ jí guān lì qí fēng bù kě dāng qù bì bèi zhí zài sān qiǎng lā chén huí chén yǔ zhī shí ér gào zhī yuē: mǒu tiǎn yù yí lù shǐ zhě zhī liè qǐ yì kě wén nán ér huí yì dāng yǐ sǐ shǒu dìng suì xíng sì rì zhì yān shān fǔ jiàn cài jìng lǚ yí hào lǐ yǔ quán liáng jìng yì xiū chéng bì fēn bù guān bīng tóng wèi shǒu yù zhī bèi qī rì guō yào shī zhāng lìng huī liú shùn rén lǐng bīng yú bái hé dōng rì wǔ yǒu rén chí bào lìng huī xiān guī zài dōng mén zhī shàng chén yǔ jìng děng dēng nán chéng wàng zhī jiàn bīng mǎ xiàng xī chí qù jìng lǜ jiān sī yì shì yú nán mén nèi nèi yǒu rén jiàn yán yù yōng qǔ gǎn zhàn èr qiān rén kāi chéng mén ér dùn jìng yuē: cǐ shì. qiě xū shú yì dú chén yǐ wéi bù kě jìng yuē: shì yǔ jiā zhōng shāng yì xiān qiǎn gǔ ròu nán guī yí hào yǔ jìng qǔ jiā shǔ zài nán mén yù qù jìng yǔ chén tóng guī yá wén jìng gào qí qī xiōng xǔ cǎi jí qí zi sōng nián jīn rì zhòng rén yù xiāo dùn rú hé cǎi yǔ sōng nián jù yuē: bù kě chén zhí rù jìng shì cǎi yǔ sōng nián zài cè dà shēng gào zhī yǐ dà xué wèi shǒu chén, qǐ kě tīng zhòng rén zhī yǔ xìng jiān shǒu bù qù zhī shuō dà xué yǐ wéi rán shǎo qǐng shǐ chén bào cáo sī lì zú yuē yī èr bǎi rén zhí kòu nán mén yù chū jìng jí lìng shǐ chén chí rèn zhǐ zhī yuē: gǎn yǒu fēn ná ér chū zhě zhǎn zhī jiǔ ér fāng dìng shì yè chén sù yú jìng zhī xué yuàn bā rì zǎo jìng lǜ jiān sī jiàn yào shī shuō yán zuó rì zhī zhàn yào shī yǐ qí bīng dà bài zhī zhuī zhú sān shí lǐ jīn rén zǒu zhì shēn wèi jiān huí shì bù jūn bù zhàn wèi jǐ bài yě. suì chí guī hòu wén nǎi shì lìng huī bù zhàn xiān tuì bù jūn suí zhī wèi jīn guó tài zǐ.
沈琯南归录曰:宣和七年十一月臣以经制平货职事至河间府二十七日据燕山府盐场官申金人拥重兵压坏盐场臣即时发骑北去十二月二日出涿州见知州葛逢言金人已破檀州或劝之还次日行三十馀里逢传宣内侍张克愈於千马铺言金人。又破蓟州执接伴使及官吏其锋不可当去必被执再三强拉臣回臣与之食而告之曰:某忝预一路使者之列岂亦可闻难而回义当以死守定遂行四日至燕山府见蔡靖吕颐浩李与权梁竞议修城壁分布官兵同为守御之备七日郭药师张令徽刘舜仁领兵於白河东日午有人驰报令徽先归在东门之上臣与靖等登南城望之见兵马向西驰去靖率监司议事於南门内内有人建言欲拥取敢战二千人开城门而遁靖曰:此事。且须熟议独臣以为不可靖曰:试与家中商议先遣骨肉南归颐浩与竞取家属在南门欲去靖与臣同归衙闻靖告其妻兄许采及其子松年今日众人欲宵遁如何采与松年俱曰:不可臣直入靖室采与松年在侧大声告之以大学为守臣,岂可听众人之语幸坚守不去之说大学以为然少顷使臣报漕司吏卒约一二百人直叩南门欲出靖亟令使臣持刃止之曰:敢有纷挐而出者斩之久而方定是夜臣宿於靖之学院八日早靖率监司见药师说言昨日之战药师以骑兵大败之追逐三十里金人走至申未间回视步军不战为己败也。遂驰归後闻乃是令徽不战先退步军随之为金国太子。
suǒ zhuī zhí zhì lù xiàn tài zǐ jiàn qí jūn bù jì yì xiàng dōng ér dùn gǎi zuò qù jīn. qiě shōu shí jūn bīng rù chéng yǐ qí zhì chéng xià chū bīng jǐn sǐ yī zhàn, huò bù shèng zé yōng bīng ér nán yǐ qí jiù bīng zhī zhì lìng huī yuē: dà cháo yǒu bīng lái hū! huò duì yuē: bì wú. yòu yuē: liáng kě yùn hū! huò duì yuē: bù néng zhì yí hào yuē: shī bài tuì bīng gǔ yì yǒu zhī bù. ruò zhì xióng zhōu yǐ tú hòu jǔ lìng huī yuē: cháng shèng jiā shǔ jìn shí wàn kǒu zài yàn chéng rú hé dé chū. ruò lǜ zhī qù shì sù qí luàn yào shī shùn rén jiē yǐ wéi rán yào shī yuē: dà xué jì yǐ sǐ shǒu yào shī shì shuài chén yì dāng yǐ sǐ bào zhào huáng qí yú jiān sī yào qù zhě zì qù, huò yù gào yào shī qǐ cháng shèng jūn bǎi rén hù qí jiā yǐ chū yào shī yuē: cháng shèng jūn bù kě qiǎn jìng yuē: dāng yǐ sǐ shǒu zhū gōng hé rú chén gào yǐ mǒu wén nán yǐ lái yì bù dú qù wéi yǒu yī sǐ mǒu yǔ dà xué tóng zhī suì tóng guī fǔ shì zhòng rén yóu yù dùn jìng yǔ chén jiē yuē: ruò jiān sī shuài chén jiē dùn cháng shèng jūn yǐ cǐ wéi cí ér pàn bì yǒu chì zú zhī shì chén. yòu yuē: zǒu yǒu shēng zhī dào ér wèi bì bù sǐ shǒu yǒu sǐ zhī dào ér wèi bì bù shēng yǔ quán xì chén yuē: jǐn duì chén. yòu yuē: mǒu suī gū hán jīn zú zhōng shí lù zhě shàng shí sì wǔ rén. ruò yī shēn sǐ yú cǐ zé zhòng zú kě yǐ shì rú, huò bù rán zé quán jiā bù kě fù shì huàn yǐ.. ruò chū chéng zhī hòu wèi jīn rén suǒ shā huò cháng shèng jūn zhí zhī huí shí qí rǔ. yòu yù shén zhòng jiē wú yǔ jìng dà rán zhī yuē: jìng jīn rì dé rù zhōng yì chuán gōng dǎn dà jiàng shēn ér lái bù wèi sǐ yì dāng fù wú chuán yǐ. wǔ hòu yào shī qiǎn rén qǐng yì shì jìng děng zhì yào shī jū cái xiāng jiàn yào shī yán lìng huī chū wú zhàn yì yú jīn rén sì bài zǒu chū jiè yǐ. lìng huī zuò jiàng biǎo dào yòng yìn shǐ rén zhuī zhī nǎi huí dàn xī zài zhì dà xué bù dé sì mò. qiě jiàng fǒu jìng yuē: yǐ sǐ bào jūn shì, qǐ kě wèi nǎi qǔ pèi dāo yù zì cì yào shī yǔ jūn guān zhào hè shòu děng jí zhuō qí zhǒu zhòng jūn guān fēn sǎn zhuāi dìng yí hào yù chū wài yào shī yuē: bù xū rú shì gòng bì yú yào shī zhái nèi jiǔ rì wǎn chuán jīn guó tài zǐ zhì chéng yào shī lǜ guān shǔ yuǎn yà zhī huí yán tài zǐ yǒu lìng nán cháo guān bìng bù shā lìng chū chéng jiàng jìng yán jì jiù jū zhí hé bì gèng jiàng jiàn shí yòng hé lǐ shù. ruò shǎo yǒu qū rǔ bì sǐ jìng gào yào shī jìng. ruò sǐ jǔ jiā gǔ ròu gào xiàng gōng yì sǐ yī kēng mái zhī bìng jiè zǐ sōng nián yǐ bù qū zhòng dǎo yào shī miǎn jiàn tài zǐ yào shī yán bì yào xiāng jiàn zhì shí yī rì qiǎn shǐ rén xiāo sān bǎo nú gǎi zuò sān bǎo nǔ wáng ruì zhāng yuàn gōng lái jiàn jìng jí zhū jiān sī yún: tài zǐ chuán yǔ qiè bú yào jīng kǒng jīn rì zhī shì gài yuán nán cháo shī xìn yǔ jí zhāng jué bìng nà pàn rén suì bì shì qí jiān yǒu zhǐ jīn tài shàng huáng zhī yǔ fēi suǒ rěn yán jìng dá zhī yǐ zhào huáng yáo shùn zhī jūn wèi qún xià suǒ wù wáng ruì yún: yù bǐ suǒ zài jìng yuē: ān zhī fēi zhà yé yuàn gōng yuē: jì wèi yáo shùn zhī jūn hé gù bù zhī rén jìng yuē: zhī rén yáo shùn yǐ wéi nán chén cóng ér zhù zhī yuē: yáo shùn shàng yòng sì xiōng zhì yú zuì è xiǎn zhù fāng tóng tiān xià zhū zhī cǐ suī yáo shùn yóu yǐ zhī rén wéi nán yě. wáng ruì yuē: dà xué nán cháo zhī xián chén xíng jiāng dà yòng jìng yuē: shǐ nán cháo zhī chén gè jǐn chén jié nǎi tài zǐ zhī cì shǐ jìng děng jǐn chén jié yì.
所追直至潞县太子见其军不继亦向东而遁(改作去)今。且收拾军兵入城以俟至城下出兵尽死一战,或不胜则拥兵而南以俟救兵之至令徽曰:大朝有兵来乎!或对曰:必无。又曰:粮可运乎!或对曰:不能至颐浩曰:师败退兵古亦有之不。若至雄州以图後举令徽曰:常胜家属近十万口在燕城如何得出。若率之去是速其乱药师舜仁皆以为然药师曰:大学既以死守药师是帅臣亦当以死报赵皇其馀监司要去者自去,或欲告药师乞常胜军百人护其家以出药师曰:常胜军不可遣靖曰:当以死守诸公何如臣告以某闻难以来义不独去惟有一死某与大学同之遂同归府视众人犹欲遁靖与臣皆曰:若监司帅臣皆遁常胜军以此为辞而叛必有赤族之事臣。又曰:走有生之道而未必不死守有死之道而未必不生与权戏臣曰:谨对臣。又曰:某虽孤寒今族中食禄者尚十四五人。若一身死於此则众族可以仕如,或不然则全家不可复仕宦矣。。若出城之後为金人所杀或常胜军执之回时其辱。又愈甚众皆无语靖大然之曰:靖今日得入忠义传公胆大将身而来不畏死亦当附吾传矣。午後药师遣人请议事靖等至药师居才相见药师言令徽初无战意於金人巳败走出界矣。令徽作降表盗用印使人追之乃回旦夕再至大学不得巳莫。且降否靖曰:以死报君是,岂可为乃取佩刀欲自刺药师与军官赵鹤寿等急捉其肘众军官分散拽定颐浩欲出外药师曰:不须如是共闭於药师宅内九日晚传金国太子至城药师率官属远迓之回言太子有令南朝官并不杀令出城降靖言既就拘执何必更降见时用何礼数。若少有屈辱必死靖告药师靖。若死举家骨肉告相公缢死一坑埋之并戒子松年以不屈众祷药师免见太子药师言必要相见至十一日遣使人萧三宝奴(改作三宝努)王汭张愿恭来见靖及诸监司云:太子传语切不要惊恐今日之事盖缘南朝失信语及张瑴并纳叛人岁币事其间有指斤太上皇之语非所忍言靖答之以赵皇尧舜之君为群下所误王汭云:御笔所在靖曰:安知非诈耶愿恭曰:既为尧舜之君何故不知人靖曰:知人尧舜以为难臣从而助之曰:尧舜尚用四凶至於罪恶显著方同天下诛之此虽尧舜犹以知人为难也。王汭曰:大学南朝之贤臣行将大用靖曰:使南朝之臣各尽臣节乃太子之赐使靖等尽臣节亦。
suǒ yǐ quàn jīn guó zhī chén yě. yuàn gōng yuē: dà jīn rù yàn dé dà xián rén ér bù néng yòng, qǐ bú jiàn xiào yú tiān xià yào dāng xiāng suí rù biàn cì yán jí zhào yán shòu liú shǒu zhī shì yì yǐ cǐ dòng jìng jìng yuē: rú jìng bù néng shǒu yàn zhèng kě wèi dà yú yǐ. ān kě yòng yuàn gōng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú ér zhì yú qín dà xué, qǐ bù zhī hū! jìng yuē: bǎi lǐ xī yú yú yú bù yòng gù yě. jìng yī shū shēng méng zhào huáng dì bù cì zhuó yòng zhì wèi zǎi zhí ér bù néng shǒu yí lù, qǐ fēi dà yú zāi! yuàn gōng wú yǐ dá suì tuì shí èr rì shǐ rén lái qǐng jìng yǔ jiān sī chū nán mén wài xiān yì xiāng jiàn zhī lǐ yún: xū wàng quē bài jìng yuē: liǎng cháo jié wèi dì xiōng shǐ jìng děng fèng shǐ yǐ wǎng yì dāng bài wàng quē zhī bài suǒ bù gǎn cí nán cháo zhí zhèng jiàn tài zǐ duì bài bǎi guān jiē liè bài ér tài zǐ dá bài shǐ rén xiān wǎng yǔ chán mù gǎi zuò dòng mó guó wáng yì guó wáng xiān qǐng jìng xiāng jiàn yún: kǒng jiàn tài zǐ bù bài chéng fán nǎo wǎng jiàn guó wáng wén lùn shì shén xiáng bù dé ér zhī jìng chū yào shī yuē: dà xué yǔ jiān sī bài yú tīng shàng zhòng guān bài yú jiē xià jìng yóu wèi kěn lǚ yí hào yuē: xī guǎng píng wáng bài huí hé yú mǎ shǒu qǐng zhì dōng dōu rú yuē yǒu cǐ gù shì jìng yuē: ruò tài zǐ kěn yì jiǎng hé jìng yì bù xī liǎng bài suì chū jiàn jìng jū qián jiān sī cì zhī zhòng guān zài hòu wàng dōng běi sì bài chuán jīn guó huáng tài zǐ lìng fàng zuì. yòu liǎng bài qì qǐng jìng yǔ jiān sī shēng jiē zhòng guān jiē lì jiē xià dǎo zhě lìng guì jìng jí jiān sī bù guì jiǔ zhī tài zǐ yún: qiě xiū hū jìng shǐ qián bù zhī wèn hé shì jì tuì shǐ wáng ruì lái chuán yǔ jìng yún: jiǎng hé shì jiāng qǔ wén zì lái shí sì rì guó wáng lái qǐng jìng jí zhòng guān zhì fǔ jí nán mén wài lìng jìng jìng liú yān shān chà guān guān yā yí hào yǔ quán jí yán chá sī gòu dàng guān shè shí liàng cóng zhèng láng jiān shuì chén jié wǔ rén tóng háng yún: qián lù yào shǐ huàn huò dé zhōu fǔ liú yòng yú guān bìng yī fàng zhú biàn lìng chén děng guī shǎo dài yǔ jìng gào bié mǒu yún: zì dào yān shān sān nián bù wèi yú rén rú cǐ xiāng bié qián lù shǐ zhī zhāo yòu zhōu jūn huò liú yǐ wéi yòng nǎi guǎn sǐ suǒ dàn jǐn sǐ jié shǒu yàn zhōng shǐ bù wàng zhě wéi dà xué yǔ guǎn dà xué tā rì dé jiàn zhǔ shàng dàng yǔ mǒu míng zhī. ruò mǒu xiān dé jiàn yì rán shì wǎn chū mén xíng sān sì rì jiāng chén děng fēn zài zhū yíng yí hào guó wáng yíng yǔ quán tài zǐ yíng chén liú shǒu yíng shí liàng děng dū tǒng yíng.
所以劝金国之臣也。愿恭曰:大金入燕得大贤人而不能用,岂不见笑於天下要当相随入汴次言及赵延寿留守之事意以此动靖靖曰:如靖不能守燕正可谓大愚矣。安可用愿恭曰:百里奚愚於虞而智於秦大学,岂不知乎!靖曰:百里奚愚於虞不用故也。靖一书生蒙赵皇帝不次擢用致位宰执而不能守一路,岂非大愚哉!愿恭无以答遂退十二日使人来请靖与监司出南门外先议相见之礼云:须望阙拜靖曰:两朝结为弟兄使靖等奉使以往亦当拜望阙之拜所不敢辞南朝执政见太子对拜百官皆列拜而太子答拜使人先往与蟾目(改作栋摩)国王议国王先请靖相见云:恐见太子不拜成烦恼往见国王闻论事甚详不得而知靖出药师曰:大学与监司拜於厅上众官拜於阶下靖犹未肯吕颐浩(曰:昔)广平王拜回纥於马首请至东都如约有此故事靖曰:若太子肯议讲和靖亦不惜两拜遂出见靖居前监司次之众官在後望东北四拜传金国皇太子令放罪。又两拜讫请靖与监司升阶众官皆立阶下导者令跪靖及监司不跪久之太子云:且休呼靖使前不知问何事既退使王汭来传语靖云:讲和事将取文字来十四日国王来请靖及众官至府及南门外令靖竞留燕山差官官押颐浩与权及盐茶司勾当官社时亮从政郎监税陈杰五人同行云:前路要使唤或得州府留用馀官并依放逐便令臣等归少待与靖告别某云:自到燕山三年不谓与人如此相别前路使之招诱州军或留以为用乃琯死所但尽死节守燕终始不忘者惟大学与琯大学他日得见主上当与某明之。若某先得见亦然是晚出门行三四日将臣等分在诸营颐浩国王营与权太子营臣留守营时亮等都统营。
běi zhēng jì shí yuē: jīn rén jì dé lǔ gǎi zuò qì dān dì yīn fēn liǎng dào yān shān zhī dōng píng yíng yí dài wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhǔ zhī yún: zhōng zhī dì xī běi zé zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhǔ zhī jì yù fàn gǎi zuò hán méng zì qiū cú chūn tàn bào shén mì zhōng wài duō bù zhī yě. cài jìng mì zòu fán yī bǎi qī shí yú zhāng zhì yán cháo tíng. ruò bù yǐ wéi shí zé qǐ cì chóng xíng biān zhì rán zhōng bù bào bǐ zhōng diǎn jí yào shī yì diǎn jí jīn rén zhī hè tiān níng jié rén shǐ hái sòng bàn guān zòu yún: bù dé qí rén yì wù guó yíng hé zhě yào shī diǎn jí wēi shēng shén zhèn xiāng bīng zài dào zhě jiē quán fù pī dài yuè mǎ ér xíng bī dà jīn shǐ rén zhòng zī chē xiāng bīng yú mǎ shàng yǐ qiāng zhí qǔ qí yáng zhù jiē zhī ér qù jīn rén mò gǎn jiào. yòu yǒu xiāng bīng yù rén shǐ zhě jìng zì qián dà jīn xíng rén biàn wèi zhī kǒng sǒng liǎn mǎ bì.
《北征纪实》曰:金人既得虏(改作契丹)地因分两道燕山之东平营一带斡离不(改作斡里雅布)主之云:中之地西北则粘罕(改作尼堪)主之既欲犯(改作寒)盟自秋徂春探报甚密中外多不知也。蔡靖密奏凡一百七十馀章至言朝廷。若不以为实则乞赐重行编置然终不报彼中点集药师亦点集金人之贺天甯节人使还送伴官奏云:(不得其人亦误国迎合者)药师点集威声甚振乡兵在道者皆全副披带跃马而行逼大金使人众辎车乡兵於马上以枪直取其羊贮揭之而去金人莫敢较。又有乡兵遇人使者径自前大金行人便为之恐悚敛马避。
dào, yú shì yù yì wèi qiáng dí zhī wèi wǒ ér yào shī zhī kě yǐ yě. shì nián shí yī yuè dōng sì lǐ bì zhì zūn cái xià tán ér fàn jiè mì bào zhì shí èr yuè chū yù gōng xiè ér dà bīng rù jiè bào. yòu dié zhì jiē mì zhī yì wú tā dàn yuē: kǒng huài què gōng xiè qí shí jù nèi wài guān tīng ěr zǎi xiàng shí bù zhī yě. fán wǔ rì bào yì jí èr chéng xiàng bái shí zhōng lǐ bāng yàn yīn gòng qǐng zòu wén yān shān yǒu jí bào zhì qǐ xiáng fù wài yì zhī shí èr yuè jiǔ rì yě. gōng xiè yǐ shì rì ér hòu bì cǐ bào yī chū rén qíng jìn sì huáng huò yǐ. rán èr xiāng zhí zhèng gòng nì zhī zé. yòu qī rì jiǔ dàn jiàn dōu táng jù yì měi dǐ mù ér guī rén pō yí yān jí shí liù rì wài dàn jiàn dōu táng jù yì měi dǐ mù ér guī rén pō yí yān jí shí liù rì bào tóng guàn zì tài yuán jù huí, yú shì zhōng wài pàn rán zhī wèi běi fāng shì zuò yǐ.. yòu èr shí yǒu sì rì sì shí bào guō yào shī jiàng jīn rén qún xiǎo è rén wén zhī nì zhī dàn yuē: yào shī bèi wéi fāng yì jiàng zhǐ chú yào shī yǒng qīng jūn jié dù shǐ yàn wáng zhāng lìng huī jùn wáng gē yàn dì yǔ zhī shǐ shì shǒu yì wèi wú jí yǐ..
道,於是愈益谓强敌之畏我而药师之可倚也。是年十一月冬祀礼毕至尊才下坛而犯界密报至十二月初欲恭谢而大兵入界报。又叠至皆秘之亦无他但曰:恐坏却恭谢其实惧内外观听尔宰相实不知也。凡五日报益急二丞相(白时中李邦彦)因共请奏闻燕山有急报至乞降付外议之十二月九日也。恭谢以是日而後毕此报一出人情浸巳惶惑矣。然二相执政共匿之则。又七日久但见都堂聚议每抵暮而归人颇疑焉及十六日外但见都堂聚议每抵暮而归人颇疑焉及十六日报童贯自太原遽回,於是中外泮然知为北方事作矣。。又二十有四日巳时报郭药师降金人群小恶人闻知匿之但曰:药师被围方议降旨除药师永清军节度使燕王张令徽郡王割燕地与之使世守亦为无及矣。。
xiù shuǐ jiān jū lù yuē: yān shān chū wèi jīn rén suǒ qīn qì dān jīn wú jiāng jūn guō yào shī lǜ wàn zhòng lái fù jí shòu chéng xuān shǐ wèi jǐ cán lǔ hào shān cǐ sān zì sì jūn dài wáng zhě qiǎn rén zhāo zhī yào shī bù cóng biǎo shàng qí shì sì jūn yǐ bīng lái yào shī. yòu jī bài zhī suì jiā jié yuè zhuān fù bīng bǐng sān sì nián jiān suǒ lǐng cháng shèng jūn děng zhì shí wàn jiē gěi jiā kǒu shí hé běi zhū jùn shōu shì niú mǎ dài jìn zhì sì wàn yú qí cháo tíng jié lì yīng fù zì jīng shī cáo sù fàn dà hé zhuǎn hǎi kǒu yǐ gěi zhī nèi dì suǒ qiǎn shù bīng chū yì shù wàn rén yī liáng jì wèi cháng shèng suǒ xiān gǎi zuò zhàn jiē jī hán shī suǒ huò táo huò sǐ bù néng jiǔ zhù, yú shì yào shī yī jūn dú shàn biān bǐng yào shī běn xiōng jiǎo pàn guī suī jiǔ bù gǎi zuǒ rèn shān pàn guī zhì cǐ bā zì rì sì bào héng jiàn lù nì jié yì zhě wèi bì fù pàn qù bù kě dú rèn wéi yàn shī wáng ān zhōng fù shuài cài jìng jiān sī lǚ yí hào shěn guǎn huáng yì děng bì nì zhī yǒu zhāng lìng huī zhě yì qì dān jiāng jiù guān yào shī zhī shàng zhì shì fǎn wèi fù jū cháng yàng yàng bù píng yán xíng guāi è yào shī yì dàn zhī xuān hé qī nián qiū ān zhōng zhào hái wú suǒ lùn zòu dàn jiàn lìng huī suì chú jié dù shǐ zhì dōng jīn rén kòu gǎi zuò rù biān yào shī lǜ bīng qù yàn chéng qī shí lǐ yǔ lìng huī fēn jūn yǐ yù zhī jì jiē zhàn yào shī yóu yǔ zhī chí zhú lìng huī zé pū qí miè gǔ wàng zhèn ér jiàng dà jūn suì kuì yào shī chí hái jǐn zhí qún liáo bìng jié qí jiā yǐ jiàng jīn rén yǔ zhī hé cóng fàn quē shān jīn rén zì cǐ bā zì.
秀水间居录曰:燕山初为金人所侵契丹金吾将军郭药师率万众来附即授承宣使未几残虏号(删此三字)四军大王者遣人招之药师不从表上其事四军以兵来药师。又击败之遂加节钺专付兵柄三四年间所领常胜军等至十万皆给家口食河北诸郡收市牛马殆尽至四万馀骑朝廷竭力应副自京师漕粟泛大河转海口以给之内地所遣戍兵初亦数万人衣粮既为常胜所先(改作占)皆饥寒失所或逃或死不能久驻,於是药师一军独擅边柄药师本凶狡叛归虽久不改左衽(删叛归至此八字)日肆暴横渐露逆节议者谓必复叛去不可独任惟燕师王安中副帅蔡靖监司吕颐浩沈琯黄翼等蔽匿之有张令徽者亦契丹将旧官药师之上至是反为副居常怏怏不平言行乖恶药师亦惮之宣和七年秋安中召还无所论奏但荐令徽遂除节度使至冬金人寇(改作入)边药师率兵去燕城七十里与令徽分军以御之既接战药师犹与之驰逐令徽则仆旗灭鼓望阵而降大军遂溃药师驰还尽执群僚并劫其家以降金人与之合从犯阙(删金人字此八字)。
jīn lǔ shān cǐ èr zì jié yào yuē: wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù kòu gǎi zuò zhì yān shān zhī jìng qí sōng tíng guān hán chéng zhèn fú jiā kǒu shí mén zhèn yě hú guān gǔ běi kǒu bǎ ài guān jūn wàng fēng ér kuì tán shùn jǐng jì wén zéi shān cǐ zì shēng jiē kuì pàn yào shī chū cháng shèng jūn tún yú yān shān zhī dōng bái hé yǐ dài zéi shān cǐ zì jīn rén jì zhì zhàn bù lì yào shī yǐ yān shān jiàng zéi shān cǐ zì zhuō yì jì pàn nǚ zhēn běn zhī qín shòu bù gù shēng sǐ jiǔ chù qióng huāng zhī dì zhà rù fù shù zhī yù wèi lì suǒ yòu suǒ xiàng zhēng xiān chū fēi yǒu tà dì kāi guó zhī zhì dàn yù cán shā yǐ bào sù yuàn lǔ lüě yǐ wèi sī xīn ér sì wú hé shì dàng liáo zhǔ shī.
金虏(删此二字)节要曰:斡离不(改作斡里雅布)寇(改作至)燕山之境其松亭关韩城镇符家口石门镇野狐关古北口把隘官军望风而溃檀顺景蓟闻贼(删此字)声皆溃叛药师出常胜军屯於燕山之东白河以待贼(删此字)金人既至战不利药师以燕山降贼(删此字)涿易继叛女真本知禽兽不顾生死久处穷荒之地乍入富庶之域为利所诱所向争先初非有拓地开国之志但欲残杀以报宿怨虏掠以慰私心而巳无何适当辽主失。
yù guó rén lí yuàn wú shì zhī rì bù qīn bīng gé wǎng wǎng yù zéi wàng fēng ér kuì jí hǎo luàn zhī tú xiāng shuài ér guī yóu shì zéi shì yù zhāng huò xīn yù shēng shān nǚ zhēn zhì cǐ yī bǎi líng èr zì ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá nòng gǎi zuò qǐ bīng zhī shǐ chéng bài wèi bǎo wéi kǒng shī rén gǒu yǒu guī zhě mò bù dài zhī rú qīn yòng zhī bù yí lè zé tóng chǔ kǔ zé xiān dēng gōng shǒu zhī jì jìn tuì zhī lǐ rén rén kě dé ér chén zhī gù lì zhī zhì xiǎo hài zhī zhì wēi wú bù wén yān chàng qí zuò luàn zhī cè shān cǐ wǔ zì gǎi zuò lǜ zhòng yǐ jiàng zhě zì qí lǔ gǎi gé zhě zuò fú lüè bù duó qí suǒ de gù tān lán qīng shēng zhī tú wén fēng sì qǐ duō shā shǒu jiāng jù jùn yì xié jūn wǔ yǐ yīng zéi shān cǐ zì yǐ zhì bó hǎi qiú zhǎng shān cǐ èr zì dà tà bù yě. gǎi zuò dà tuō bo jiā gāo yǒng chāng qì dān fù dū tǒng yē lǜ zhāng nú gǎi zuò zhāng nǔ yē lǜ yú dǔ gǎi zuò yī dōu yì lǜ zhòng ér guī zhī, yú shì zéi shì shān cǐ èr zì rú dà shà yǐ pū hóng liú yǐ jué mò néng yù yān xiān shì liáo zhǔ tiān zuò shù qǐ yàn yún: zhī rén liáo shuǐ cháng chūn děng lù tǎo zéi gǎi zuò fá zì lèi zhàn bài duō wèi jīn rén lǔ zhī shān cǐ sān zì gǎi zuò fú bù dé xī guī xiāng lǐ jí jīn rén yú xuān hé wǔ nián qū yān shān shì shù duō yǒu guī zhōng jīng liáo shuǐ zhě yún: wǒ yǔ zhōng guó yuē tóng qǔ yàn yún: zhōng guó dé qí dì wǒ dé qí rén gù bèi lǔ shī yè zhī rén jiē guī yuàn yú cháo tíng jí jīn rén yǐ lì hàn ér liú yàn zōng shí lì ài wèi wěi shān cǐ zì xiāng èr rén jiē yàn rén yě. yǐ fén lǒng tián yuán qīn qī zhī gù yù quàn zéi shān cǐ zì rù kòu gǎi zuò yàn qì dān jiù chén jiàng jīn rén zhě rú yú dǔ gǎi zuò yī dōu dì lǐ gǎi zuò dí lǐ tè lí bù gǎi zuò tè liè bù kào lǐ duó cì lú dá fǎn kào lǐ duó cì gǎi zuò hào lǐ dào lā shān zhù sān zì yǐ xìn gǎi zuò yī xùn máo tè kě gǎi zuò mù tè hè ā lǔ gǎi zuò ā lū sān bǎo nú gǎi zuò sān bǎo nǔ jiǔ gē gǎi zuò jiǔ gé mǎ wǔ gǎi zuò mǎ wǔ yē lǜ huī xiāo qìng wáng jué yáng tiān jí xiāo tíng guī zhī tú sì de yòng shì. yòu yún: èr tài zǐ zhī qī yú niǎn gǎi zuò sū ní gōng zhǔ nǎi liáo zhǔ tiān zuò zhī nǚ zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhī qī nǎi liáo zhǔ tiān zuò yuán fēi gè yīn jiān kě rù nèi wài quàn zéi gǎi zuò zhī nán kòu gǎi zuò qīn yīn bào cháo tíng zhù bīng gōng liáo zhī xì réng sì lái fān hàn wū hé zhī zhòng yǐ jù fēng qǐ fēn yún zá tà chāng jué zhī qì zhèng ruì quǎn mǎ zhī lì wèi pí lǔ lüě zhī lù fāng qǐ tān lán zhī xīn wèi yàn shàng xià yán xiōng yán xiōng cháng yù rù kòu shì shí zéi fāng yǐ jù zhòng wèi jí zhī fù jǐ zhě běn fēi yì hé chéng wèi lǔ jié. ruò jù zhǐ zhī bì shēng biàn luàn shān réng sì zhì cǐ qī shí bā zì. yòu yàn yún: xiàn zéi gǎi zuò qiān xǐ zhī rén jiē yù chéng zhī xī guī xiāng lǐ zéi zhī shān cǐ èr zì shì bù kě è gù xiàn zéi zhī rén qū lǜ quǎn yáng shān gù xiàn zhì cǐ jiǔ zì jiǎ gǎi zuò nǎi yǐ píng zhōu zhāng jué wéi míng pàn méng rù kòu gǎi zuò jǔ bīng shēn rù shí yào shī suǒ tǒng cháng shèng jūn fù duō liáo shuǐ zhī rén yì yù yīn zéi gǎi zuò cǐ guī xiāng lǐ gù jīn rén zhī rù kòu cǐ èr zì gǎi zuò lái yě. cháng qū chéng shèng fù fèn zhī tú shān cǐ sì zì chéng gǎi zuò yīn qì dān bào yuàn zhī shì yàn yún: xiàn zéi shān cǐ èr zì zhī rén fèn lì yǐ móu xī guī yào shī cháng shèng zhī jūn yīn zhī yù tú dōng qù dàng shì zhī shí yān shān zhī shī qí lǐ bì yǐ..
驭国人离怨无事之日不亲兵革往往遇贼望风而溃及好乱之徒相率而归由是贼势愈张祸心愈生(删女真至此一百零二字)阿骨打(改作阿固达)弄(改作起)兵之始成败未保惟恐失人苟有归者莫不待之如亲用之不疑乐则同处苦则先登攻守之计进退之理人人可得而陈之故利之至小害之至微无不闻焉倡其作乱之策(删此五字改作率众以降)者恣其虏(改革者作俘)掠不夺其所得故贪婪轻生之徒闻风四起多杀守将据郡邑胁军伍以应贼(删此字)以至渤海酋长(删此二字)大挞不也。(改作大托卜嘉)高永昌契丹副都统耶律章奴(改作章努)耶律余睹(改作伊都)亦率众而归之,於是贼势(删此二字)如大厦已仆洪流已决莫能御焉先是辽主天祚数起燕云:之人辽水长春等路讨贼(改作伐)自累战败多为金人虏之(删此三字改作俘)不得西归乡里及金人於宣和五年驱燕山士庶多有归中京辽水者云:我与中国约同取燕云:中国得其地我得其人故被虏失业之人皆归怨於朝廷及金人已立汉儿刘彦宗时立爱为伪(删此字)相二人皆燕人也。以坟垅田园亲戚之故愈劝贼(删此字)入寇(改作燕)契丹旧臣降金人者如余睹(改作伊都)谛里(改作迪里)特离不(改作特烈布)犒里铎刺(卢达反犒里铎刺改作浩里道拉删注三字)乙信(改作伊逊)毛特可(改作穆特赫)阿鲁(改作阿噜)三宝奴(改作三宝努)九哥(改作玖格)马五(改作马武)耶律晖萧庆王瑴杨天吉萧廷珪之徒巳得用事。又云:二太子之妻余辇(改作苏尼)公主乃辽主天祚之女粘罕(改作尼堪)之妻乃辽主天祚元妃各因间可入内外劝贼(改作之)南寇(改作侵)阴报朝廷助兵攻辽之隙仍四来番汉乌合之众蚁聚蜂起纷纭杂沓猖獗之气正锐犬马之力未疲虏掠之路方起贪婪之心未厌上下讠匈讠匈尝欲入寇是时贼方以聚众为急知附己者本非义合诚为虏劫。若遽止之必生变乱(删仍四至此七十八字)。又燕云:陷贼(改作迁徙)之人皆欲乘之西归乡里贼知(删此二字)势不可遏故陷贼之人驱率犬羊(删故陷至此九字)假(改作乃)以平州张瑴为名叛盟入寇(改作举兵深入)时药师所统常胜军复多辽水之人亦欲因贼(改作此)归乡里故金人之入寇(此二字改作来)也。长驱乘胜负忿之徒(删此四字)乘(改作因)契丹报怨之势燕云:陷贼(删此二字)之人奋力以谋西归药师常胜之军因之欲图东去当是之时燕山之失其理必矣。。
yòu yuē: ā gǔ dǎ gǎi zuò ā gù dá jì sǐ gǎi zuò cú zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhuān yú shān cǐ zì jūn shì nǎi qiǎn nǚ zhēn wàn hù wà dūn gǎi zuò wēn dōu láng jūn pú lú hǔ gǎi zuò fù lēi hū sài lǐ gǎi zuò sà lǐ láng jūn qì dān dū tǒng mǎ wǔ gǎi zuò mǎ wǔ shì kòu gǎi zuò qīn jū yōng.
又曰:阿骨打(改作阿固达)既死(改作殂)粘罕(改作尼堪)专於(删此字)军事乃遣女真万户嗢敦(改作温都)郎君蒲卢虎(改作富勒呼)赛里(改作萨里)郎君契丹都统马五(改作马武)事寇(改作侵)居庸。
guān yǐ yīng zhī lǜ jū yōng guān nán qǔ suì fēn bīng yóu zǐ jīng kǒu jīn pō guān rù kòu cǐ èr zì gǎi zuò qīn yì zhōu jí chū qí qǔ fèng shān zhì huáng tài fēi lǐng dào yǐ kòu gǎi zuò zhì chāng píng xiàn zé fǎn gù jū yōng yǐ., yú shì jū yōng yì kuì bǐ zéi shān cǐ èr zì suì rù jū yōng chū yào shī zhī bèi jīn rén yě. yán yú dōng běi ér chí yú xī hé zāi! gài shù běi nǎi jīn rén lái lù yě. yān shān zhī dōng yǐ hán chéng zhèn wèi jiè dōng běi yǐ fú jiā kǒu wèi jiè hán chéng fú jiā qù yān shān jiē sì bǎi yú lǐ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jì kòu gǎi zuò zhì dōng běi tàn qí kuì jūn luò yì ér lái yān shān dé yù wén zhī gù yào shī chū cháng shèng jūn tún yú yān shān zhī dōng bái hé yǐ dài zéi shān cǐ zì xī zé jū yōng guān wèi jué biān qù yàn wú bǎi lǐ zhī yuǎn dàn bì guān ér yǐ gèng wú tā bèi bù yì zéi shān cǐ zì xī qǔ jū yōng yī xī kòu gǎi zuò báo chéng gù yù wú jǐng bào ér chí bèi yān shè. ruò bái hé zhī zhàn yào shī gǒu néng quán shèng zhuī zéi gǎi zuò zhú ér dōng zé xī yì wèi zhān hǎn gǎi zuò ní kān chéng xū yǐ. kuàng zhàn fù bù lì hé yǐ yù zhī.
关以应之虑居庸关难取遂分兵由紫荆口金坡关入寇(此二字改作侵)易州即出奇取凤山治皇太妃岭道以寇(改作至)昌平县则反顾居庸矣。,於是居庸亦溃彼贼(删此二字)遂入居庸初药师之备金人也。严於东北而弛於西何哉!盖束北乃金人来路也。燕山之东以韩城镇为界东北以符家口为界韩城符家去燕山皆四百馀里斡离不(改作斡里雅布)既寇(改作至)东北探骑溃军络绎而来燕山得预闻之故药师出常胜军屯於燕山之东白河以待贼(删此字)西则居庸关为绝边去燕无百里之远但闭关而已更无他备不意贼(删此字)西取居庸一夕寇(改作薄)城故预无警报而弛备焉设。若白河之战药师苟能全胜追贼(改作逐)而东则西亦为粘罕(改作尼堪)乘虚矣。况战复不利何以御之。
wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jì dé yān shān yǔ zhān hǎn gǎi zuò ní kān fēn dōng xī liǎng lù yǐ rù kòu shān cǐ zì.
斡离不(改作斡里雅布)既得燕山与粘罕(改作尼堪)分东西两路以入寇(删此字)。
jié yào yuē: dōng lù zhī jūn wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhǔ zhī xī lù zhī jūn zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhǔ zhī lǔ gǎi zuò jīn rén hū zuò dōng jūn xī jūn dōng lù wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù jiàn qū mì yuàn yú yān shān yǐ liú yàn zōng zhǔ yuàn shì xī lù zhān hǎn gǎi zuò ní kān jiàn shū mì yuàn yú yún: zhōng yǐ wáng shí qìng zhǔ yuàn shì lǔ shān cǐ zì hū dōng cháo tíng xī cháo tíng.
节要曰:东路之军斡离不(改作斡里雅布)主之西路之军粘罕(改作尼堪)主之虏(改作金)人呼作东军西军东路斡离不(改作斡里雅布)建区密院於燕山以刘彦宗主院事西路粘罕(改作尼堪)建枢密院於云:中以王时庆主院事虏(删此字)呼东朝廷西朝廷。
shí wǔ rì rén zǐ wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zì yān shān jǔ bīng nán kòu shān cǐ èr zì lìng guō yào shī jiāng qiān qí wèi xiān fēng.
十五日壬子斡离不(改作斡里雅布)自燕山举兵南寇(删此二字)令郭药师将千骑为先锋。
jīn rén chū yí yào shī zhǐ lìng dài yī qiān qí wèi xiāng dǎo yào shī cí yǐ bīng shǎo bù kěn xíng. yòu yì yǐ qiān qí lìng yún: suǒ guò zhōu xiàn bù dé shàn xíng zhū lù yào shī àn zì dài shù bǎi qí yǐ xíng.
金人初疑药师止令带一千骑为乡导药师辞以兵少不肯行。又益以千骑令云:所过州县不得擅行诛戮药师暗自带数百骑以行。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
赐进士出身头品顶戴四川等处承宣布政使司布政使清苑许涵度校刊。
juǎn èr shí sì jiào kān jì.
※卷二十四校勘记。
jí bìng qì dān yǐ yān shān fǔ yí wǒ bìng yī zuò bài qìng yún: jiàn shì shì zì yǎn wǎng jiàn guó wáng wén lùn shì shén xiáng bù dé ér zhī cǐ xì xiǎo zhù wù zuò zhèng wén. yòu yǒu xiāng bīng yù jīn shǐ zhě jīn wù zuò rén yì yù yīn zéi dōng guī xiāng lǐ tuō dōng zì cháng qū jiǔ shèng tān fèn zhī tú zhǎng zì yǎn jiǔ wù zuò chéng shí lì ài wù zuò wáng shí qìng.
及并契丹以燕山府遗我(并一作败)庆云:见视(视字衍)往见国王闻论事甚详不得而知(此系小注误作正文)。又有乡兵遇金使者(金误作人)亦欲因贼东归乡里(脱东字)长驱久胜贪忿之徒(长字衍久误作乘)时立爱(误作王时庆)。