jìng kāng zhōng zhì sì shí sì.
靖康中帙四十四。
qǐ jìng kāng yuán nián rùn shí yī yuè èr shí wǔ rì bǐng chén, jǐn qí rì.
起靖康元年閏十一月二十五日丙辰,盡其日。
èr shí wǔ rì bǐng chén guō jīng yǐ bīng chū xuān huà mén bài jī jīn rén dēng chéng jīng shī shī shǒu.
二十五日丙辰郭京以兵出宣化門敗績金人登城京師失守。
shì rì dà xuě zhān hǎn gǎi zuò ní kān wèi qí xià yuē: xuě shì rú cǐ rú tiān èr shí wàn xīn bīng jīn rén chéng dà xuě gōng chéng yì jí zài yǐ duì lóu sān zuò ér zhì shǐ shí yù bèi zhào lìng bān zhí xī shàng chéng jí xū péng rén wù gē jǐ rú zhī yǐ mǎo chéng xià shā jīn rén sān qiān yú rén fāng jīng sù jīn rén jiē cáng qí shī hái ér chéng shàng shǐ shí shā shāng zhě sān bǎi yú rén yóu fú shī chéng shàng pò nǎo guàn gǔ héng wò xuè zhōng shì zú jiàn zhī xīn jù ér yǒu tuì qiè yì xiān shì cháo tíng yuán jìn jūn què shǎo yú zhū sī xiāng jūn nèi jiǎn chōng jìn zú yǔ shàng sì jūn wèi shì fēn bù sì bì wéi chén zhōu mén zuì duō. yòu shí bù jiāng bǎi bù jiāng duō dōng nán yīng fèng chū shēn zhī rén qí guǎn shì wù zhě jiē quán guì qīn qī gù shān cǐ zì jiǎo xìng shǒu yù ēn shǎng ér yǐ cháo tíng. yòu lǜ shǒu pí zú bù néng yù dí nǎi xuǎn wèi shì zhǎng rù zhī hòu shǎn xī hé dōng bīng sān qiān rén lìng wáng qióng yáo yǒu zhòng tǒng zhī yǐ cè yīng zhū bì wēi jí xiān shì qióng lǐng lín fǔ bīng qiān rén lǚ chū zhàn yǒu gōng jiǎ yín cè yīng sòng mén pào shāng qióng zú liú xiě fú xià chéng yóu shì lín fǔ bīng duō bù wèi yòng wáng zōng chǔ jiàn gōng chéng yì jí wéi lài cè yīng zhī bīng nǎi yòu zhī yuē: rú gǎn yòng zhǎng qiāng shā zéi zhě lì tuī chéng jié láng.
是日大雪粘罕(改作尼堪)謂其下曰:雪勢如此如添二十萬新兵金人乘大雪攻城益急再以對樓三座而至矢石愈倍詔令班直悉上城及虛棚人物戈戟如織乙卯城下殺金人三千餘人方經宿金人皆藏其屍骸而城上矢石殺傷者三百餘人猶伏屍城上破腦貫骨橫臥血中士卒見之心懼而有退怯意先是朝廷緣禁軍闕少於諸司廂軍內揀充禁卒與上四軍衛士分布四壁唯陳州門最多。又十步將百步將多東南應奉出身之人其管事務者皆權貴親戚故(刪此字)僥倖守御恩賞而已朝廷。又慮守陴卒不能禦敵乃選衛士長入祗候陝西河東兵三千人令王瓊姚友仲統之以策應諸壁危急先是瓊領麟府兵千人屢出戰有功甲寅策應宋門礟傷瓊足流血扶下城由是麟府兵多不為用王宗濋見攻城益急唯賴策應之兵乃誘之曰:如敢用長槍殺賊者例推承節郎。
shǎng jīn wǎn wǔ zhī yǒu guān rén zhuǎn sān guān shì zú xiào mìng zhēng xiān gù yǐ mǎo zhī zhàn shā jīn rén sān qiān yú rén zhàn bà xià chéng xiū xī suǒ xǔ gào shēn jīn wǎn bìng wú zhī zhì shì zōng chǔ lìng chéng xià cuī cè yīng jūn bīng lìng shàng chéng shì zú jiē fā yuàn yán. qiě shí gān liáng xú xú bù dòng zéi gǎi zuò dí lái gōng zì zì lóu jiē cuī huǐ chù zhì wèi chéng zhuàng gān wèi bèi zéi gǎi zuò dí suì dēng chéng jì ér dōng shuǐ mén zhī nán yì pò xiān shì sì bì jiē jīng jī bǎo jiǎ jí shì jūn bīng qī wàn měi bì tí jǔ yī yuán shǐ chén qiān rén. yòu xuán mù wú lài bèi wèi cǎo zé bīng wèi tǒng zhì fán jiǔ shí yú tóu xiàng zhū tǒng zhì guān jiē zì hào lìng bù shòu shū mì jié zhì shì jì bù zhuān wéi wù gū xī rén bù wèi wēi jiā zhī shǎng fá bù míng wú yǐ quàn lì suì zhì shī shǒu.
賞金盌五隻有官人轉三官士卒效命爭先故乙卯之戰殺金人三千餘人戰罷下城休息所許告身金盌並無之至是宗濋令城下催策應軍兵令上城士卒皆發怨言。且食乾糧徐徐不動賊(改作敵)來攻字字樓皆摧毀處置未成撞竿未備賊(改作敵)遂登城繼而東水門之南亦破先是四壁皆京畿保甲及士軍兵七萬每壁提舉一員使臣千人。又旋募無賴輩為草澤兵為統制凡九十餘頭項諸統制官皆自號令不受樞密節制事既不專惟務姑息人不畏威加之賞罰不明無以勸勵遂致失守。
xiān shì guō jīng lǐng liù jiǎ zhèng bīng qī qiān qī bǎi qī shí qī rén tún yú tiān jìng sì shí hé mù qí bīng wǔ qiān bìng shǔ yú jīng yǒu shì rén shàng shū sūn fù qí lüè yǐ wèi zì gǔ fǎ zhì cháng yǒu yǐ cǐ chéng gōng zhě jīn zhāo tíng huò tīng zhī yí shǎo fù zhī bīng qí qí yǒu shì nǎi shāo jìn rèn jīn wén zhòng zhì yī èr wàn wàn yī shī lì wèi cháo tíng xiū fù nù wèi shì rén yuē: jīng nǎi wèi shí ér shēng dí zhōng zǐ xì yī yī zhī zhī xìng gōng yǔ chuán yán. ruò yǔ gǎi zuò shì tā rén dìng zuò jǔ shī zhī zuì yī ér tuì zhī wáng zōng chǔ xìn qí shù jiàn zhī lìng yú diàn qián yàn zhī qí fǎ yòng yī māo yī shǔ huà dì zuò wéi kāi liǎng jiǎo wèi shēng sǐ dào xiān yǐ māo rù shēng dào shǔ rù sǐ dào qí shǔ jí wèi māo suǒ shā. yòu jiāng shǔ rù shēng dào māo rù sǐ dào māo jí bù jiàn shǔ yún: rú cǐ yòng bīng rù shēng dào zé fān zéi èr zì gǎi zuò dí bù néng jiàn kě yǐ shèng yě. cháo chén wén yǒu gōng qí fēi zhě hé sūn fù yǔ nèi shì bèi yóu zūn xìn qīng xīn dài zhī jīng chéng jū rén bù lùn guì jiàn wú bù xǐ yuè mín shù yǔ jí jīng zhě zhé yǐ shǒu jiā é jiē hū wèi xiàng gōng jīng yào bīng yú shì guǐ yán yì fú qí suǒ zhào mù bù wèn wǔ yì dàn zé qí nián mìng hé liù jiǎ fǎ. yòu xiāng shì qí miàn mù yǐ wèi qù qǔ yǒu mài sī ér yī jiàn shòu yǐ gào mìng yǒu wǔ chén yù wèi piān bì bù xǔ yuē: gōng suī cái dàn míng nián zhēng yuè dāng sǐ kǒng wèi zhòng lèi. yòu mù wú lài zhī bèi yǒu liú wú jì zhě nǎi mài yào dào rén cháng yǐ shēn dào zhí yú ní zhōng qǐ qián yì zuò tǒng zhì. yòu yǒu hái sú sēng fù lín zhèng zhě wèi zhī fù xiān shēng xiàn cè lüè zì yán néng zhǐ dí ér shāng jiǎ jì shù zhī rén yán bīng jī tuì dí mù bīng ér wèi jiāng shuài zhě shén zhòng huò chēng liù dīng lì shàng huò chēng běi dǒu shén bīng kě chēng tiān guān dà jiāng jīng cháng yuē: fēi cháo tíng wēi jí wú shī bù chū zéi gǎi zuò dí bīng gōng wéi shén jí huò gào zhī jīng hàn xiào ér sì yún: zé rì chū shī biàn kě zhì tài píng zhí dǐ yīn shān ér zhǐ qí suǒ zhāo jūn dàn yù zhuó shǒu bù bì zhàn yě. cháng shàng yán qǐng kǎn chē shù shí chéng yù chū chéng kǎn zhì zhān hǎn gǎi zuò ní kān qí dàn wàng zì xìn rú cǐ xiǎo rén yǐ qiū jùn gǎn shì shī yǒu guō jīng yáng shì liú wú jì jǐn zài dōng nán wò bái yún: zhī jù fù huì zhī yǐ wèi shí rén zhēng cóng zhī shí zhě wēi zhī wèi zhī hán xīn zhī qí bì wù guó yě. shì rì wéi chéng shén jí rén gào zhī chū bīng jīng, yú shì nǎi dēng chéng shù qí huì tiān wáng xiàng yuē: tiān wáng qí měi bì sān miàn àn wǔ fāng zhǐ shì zhòng yuē: shì kě lìng lǔ gǎi zuò dí luò dǎn yǐ. rén yì mò cè dà qǐ xuān huà mén chū zhàn chéng zhōng shì shù yán jǐng qǐ zhǒng yú mén lì qí jié bào zhě jǐ qiān wàn rén. yòu yǒu cóng xíng páng nì gǔ zào yǐ zhù yǒng zhě. yòu shù wàn rén é bào yún: qián jūn yǐ dé dà zhài shù dà qí yú zéi gǎi zuò dí yíng yǐ.. yòu bào yún: qián jūn duó zéi gǎi zuò dí mǎ qiān pǐ yǐ. qí shí jiē wàng chū zéi gǎi zuò dí gōng chén zhōu mén wài jīng zì nèi chū zhèng dāng qí fēng chū qiǎn shǐ chén chuán lìng lóu zi shàng chú shǒu lóu zi shǐ chén jūn bīng wài yú bìng bù dé shàng gài guō jīng liù jiǎ fǎ néng shǐ rén yǐn xíng yán wèi tuō kǒu zéi gǎi zuò dí bīng fēn sì miàn gǔ zào ér jìn wǒ jūn fāng yú háo lǔ gǎi zuò dí èr bǎi yú qí tū zhī chōng duàn qián jūn yī sào ér jǐn jū hòu zhě jǐn duò hù lóng hé diào qiáo yǐ wèi jī shī suǒ yā bù kě chí yǐ. róu jiàn dài jǐn āi hào zhī shēng suǒ bù rěn wén zéi gǎi zuò dí yīn qū mén jí hū shǒu yù dǔ zhī yǐ luàn bù jí chū jīng jiàn shì qù jí xià chéng yǐn yú bīng nán dùn chéng mén jí bì tiě yī yán chéng ér shàng zhǐ yòng yún: tī yī èr zhī kě zhì wǔ shí rén chū shí yú rén dēng lěi guān jūn wú yī yòng mìng zhě yǐ ér yún: tī fú còu lái zhě bù jué shǒu yù guān jǐn sàn jīn rén shì ruì wén jūn shēng yǐ luàn yǒu yán guō jīng bài zǒu chéng mén guǒ xiào fān rén gǎi zuò jīn bīng rù lái zhě yǒu yán guō jīng shì xì zuò zhě yǒu yán guō jīng chéng rù fān rén lái zhě huò yán shǒu dé bù jì shì zhě yǐ ér jīn rén shù rén dēng chéng bān zhí yǔ guān jūn suī pái bù rú zhī wú yī rén sǐ dí, yú shì jiē xià chéng dùn zǒu. qiě zǒu. qiě hū yuē: bǎi xìng shàng chéng dài wǒ bèi wǎng nèi qián jiù jià guān lì xiāng jì yì zǒu jīn rén dēng chéng zhě zhǒng zhì zhǔ yǔ háng jú shì wèi mǎ jūn sī guō zhòng xún shǒu nán bì suì bì chéng mén yōng bīng jiāng shàng chéng jīn rén shǐ xià rú yǔ jìng bù néng dēng suì tuì zǒu jīng chéng dà ér chì hòu shū yīn wèn bù xiāng jiē wàng chuán yán yǔ bù kě jìn rú nán xūn mén shǒu pí zhě yù xià chéng nǎi yán fàn tǒng zhì xiàn le dài dé mén cáo mén shǒu pí zhě yù xià chéng nǎi yán lú tài wèi xiàn le fēng qiū mén wàng xiāng gǔ chàng qì jiǎ dǎo gē láng jí dào lù mín rén bēn zǒu mò zhī suǒ xiàng luàn bīng shā tài wèi yáo yǒu zhòng jí tǒng zhì guān shù rén qí yú guān shǔ bèi shā bù kě shèng jì jiù chéng mén jiē bì tǒng zhì guān wú gé lǜ shǐ chén qīn bīng lì jù zhàn duō chóng shāng dài wǎn bù néng zhī wú ér kuì fǎ jīn rén xiān zòng huǒ fén zhū lóu lǔ jí chén zhōu mén dōng shuǐ mén huǒ guāng gèn tiān zhào chéng zhōng jǐn chì shí dà xuě èr shí yú rì wèi zhǐ fēng shì huí xuán piāo xuě xiǎng zhòu yè rú léi tíng shēng shàng wén chéng pò tòng kū yuē: huǐ bù yòng zhǒng shī dào yán yǐ zhì yú cǐ gài zhǒng shī dào chūn chū jiàn bàn dù jī jīn rén zhī yì bù rán yì rì bì wèi huàn yě. hé sūn fù kòu tóu qǐng sǐ shàng zhǐ zhī jūn bīng bèi chéng shí jié lüè héng shī mǎn dào huò chí qì jiǎ yú lǐ xiàng mín jiā xié qǔ chái mǐ jiǔ shí shì yè huǒ guāng dá dàn bù xī xuě shēn shù chǐ yǒu zhǐ gào bào bǎi xìng qǐng jiǎ shǒu guǒ chéng kū qì zhī shēng zhèn tiān dòng dì rán jīn rén jiē wèi cháng xià chéng ér jié lüè zhě jiē kuì sàn jūn bīng yě. tǒng zhì guān lǐ zhì lì zhàn shāng shén bīng jīng kuì shā nèi shì jiāng lì bǎi yú rén xū lì xiào yòng yǔ bīng zú zì xiāng róu jiàn sǐ zhě mò zhī qí shù zéi gǎi zuò dí rù lǐ quán guān zhòng zhǐ shù bǎi rén wǒ zhòng wàng zhī bēn kuì wú gǎn yǔ zhī dí zhě é qǐng kuì bīng.
先是郭京領六甲正兵七千七百七十七人屯於天靖寺時何募奇兵五千並屬於京有士人上書孫傅其略以謂自古法治嘗有以此成功者今朝廷或聽之宜少付之兵俟其有軾乃稍進任今聞眾至一二萬萬一失利為朝廷羞傅怒謂士人曰:京乃為時而生敵中仔細一一知之幸公與傳言。若與(改作是)他人定坐沮師之罪揖而退之王宗濋信其術薦之令於殿前驗之其法用一貓一鼠畫地作圍開兩角為生死道先以貓入生道鼠入死道其鼠即為貓所殺。又將鼠入生道貓入死道貓即不見鼠云:如此用兵入生道則番賊(二字改作敵)不能見可以勝也。朝臣聞有攻其非者何孫傅與內侍輩尤尊信傾心待之京城居人不論貴賤無不喜躍民庶語及京者輒以手加額皆呼為相公京耀兵於市鬼顏異服其所召募不問武藝但擇其年命合六甲法。又相視其面目以為去取有賣絲兒一見授以告命有武臣欲為偏裨不許曰:公雖才但明年正月當死恐為眾累。又募無賴之輩有劉無忌者乃賣藥道人常以身倒植於泥中乞錢亦作統制。又有還俗僧傅臨政者謂之傅先生獻策略自言能止敵而商賈伎術之人言兵機退敵募兵而為將帥者甚眾或稱六丁力上或稱北斗神兵可稱天官大將京嘗曰:非朝廷危急吾師不出賊(改作敵)兵攻圍甚急或告之京頷笑而巳云:擇日出師便可致太平直抵陰山而止其所招軍但欲斫首不必戰也。嘗上言請檻車數十乘欲出城檻致粘罕(改作尼堪)其誕妄自信如此小人以邱濬感事詩有郭京揚適劉無忌盡在東南臥白云:之句附會之以為識人爭從之識者危之為之寒心知其必誤國也。是日圍城甚急人告之出兵京,於是乃登城樹旗繪天王像曰:天王旗每壁三面按五方指示眾曰:是可令虜(改作敵)落膽矣。人亦莫測大啟宣化門出戰城中士庶延頸企踵於門立俟捷報者幾千萬人。又有從行旁睨鼓譟以助勇者。又數萬人俄報云:前軍已得大寨樹大旗於賊(改作敵)營矣。。又報云:前軍奪賊(改作敵)馬千匹矣。其實皆妄初賊(改作敵)攻陳州門外京自內出正當其鋒初遣使臣傳令樓子上除守樓子使臣軍兵外餘並不得上蓋郭京六甲法能使人隱形言未脫口賊(改作敵)兵分四面鼓譟而進我軍方逾濠虜(改作敵)二百餘騎突之沖斷前軍一埽而盡居後者盡墮護龍河吊橋已為積屍所壓不可持矣。蹂踐殆盡哀號之聲所不忍聞賊(改作敵)因趨門急呼守御堵之已亂不及出京見事去即下城引餘兵南遁城門急閉鐵衣沿城而上止用云:梯一二隻可置五十人初十餘人登壘官軍無一用命者已而云:梯輻湊來者不絕守御官盡散金人勢銳聞軍聲已亂有言郭京敗走城門裹笑番人(改作金兵)入來者有言郭京是細作者有言郭京城入番人來者或言守得不濟事者已而金人數人登城班直與官軍雖排布如織無一人死敵,於是皆下城遁走。且走。且呼曰:百姓上城待我輩往內前救駕官吏相繼亦走金人登城者踵至主宇航局侍衛馬軍司郭仲荀守南壁遂閉城門擁兵將上城金人矢下如雨竟不能登遂退走京城大而斥堠疏音問不相接妄傳言語不可禁如南薰門守陴者欲下城乃言范統制獻了戴德門曹門守陴者欲下城乃言盧太尉獻了封邱門妄相鼓唱棄甲倒戈狼籍道路民人奔走莫知所向亂兵殺太尉姚友仲及統制官數人其餘官屬被殺不可勝計舊城門皆閉統制官吳革率使臣親兵力拒戰多重傷殆晚不能枝梧而潰法金人先縱火焚諸樓櫓及陳州門東水門火光亘天照城中盡赤時大雪二十餘日未止風勢迴旋飄雪響晝夜如雷霆聲上聞城破慟哭曰:悔不用种師道言以至於此蓋种師道春初建半渡擊金人之議不然異日必為患也。何孫傅叩頭請死上止之軍兵輩乘時劫掠橫屍滿道或持器甲於里巷民家脅取柴米酒食是夜火光達旦不息雪深數尺有旨告報百姓請甲守裹城哭泣之聲震天動地然金人皆未嘗下城而劫掠者皆潰散軍兵也。統制官李質力戰傷甚兵驚潰殺內侍將吏百餘人胥吏效用與兵卒自相蹂踐死者莫知其數賊(改作敵)入醴泉觀眾止數百人我眾望之奔潰無敢與之敵者俄頃潰兵。
bǎi xìng zì nán zhī běi zhě mó jiān jiē zhǒng jiù chéng mén jiē bì suì cóng jiù sòng mén shàng chuān qián mén ér rù huò dù hé ér táo yīng ér qiǎng bǎo qì sǐ dào páng zhě xiāng jí gōng qīng shì dài fū lǜ xié qī nú yī bì bù nì wěi xiàng xiǎo mín jiā lǔ gǎi zuò jīn rén dēng chéng suī wèi xià ér jīng shī jīng rǎo sì chéng lóu lǔ jiē zāo fén shāo huǒ yàn tū qǐ jí fēng zhōng dōng nán wèi shén qín yuán lǐng bǎo jiǎ bīng cóng běi mén zhǎn guān ér dùn jīng chéng sì bì guān lì. qiě yǐ nán bì yán zhī dōu dà shǒu yù zé yǒu sūn fù tí jǔ zé yǒu lǐ zhuó guō zhòng xún qiáo shī zhōng dōu tǒng zhì zé wáng qióng yáo yǒu zhòng tǒng zhì zé yǒu gāo chí fàn qióng hé qìng yàn chén kè lǐ shí kě bǎo lǐ xí qí yú zhú jí chà dào tǒng zhì tǒng lǐng guān bù xià shù shí yuán měi yī tǒng zhì guān xià shǐ chén bù xià sān sì shí yuán xiào yòng sān sì shí yuán měi shǐ chén yī yuán rì gěi shí qián bā bǎi huò yī guàn xiào yòng sān bǎi huò wǔ bǎi lǜ duō quán guì qīn qī mén shēng gù lì. yòu yǒu zhāo tíng quán guì nèi shì qǐng qiú ér zhì zhě shēn wèi cháng dào ér qǐng gěi lùn gōng bèi yú jiāng shì huò yù chū zhàn dì gōng qīn suí shǐ chén bìng zài yōu děng shòu shàng shǎng yòng mìng dāng xiān zhě wèi bì shōu lù zhì yú shāng zhòng jūn bīng yǒu qīng shāng ér dé zhòng shǎng shāng zhòng ér dé qīng shǎng zhě yǒu zhàn sǐ ér zuò táo wáng zì sǐ zhě qí bì bù shèng yán cǐ suǒ yǐ bài guó jiā zhī shì yě..
百姓自南之北者摩肩接踵舊城門皆閉遂從舊宋門上穿前門而入或渡河而逃嬰兒襁褓棄死道旁者相籍公卿士大夫率攜妻孥衣弊布匿委巷小民家虜(改作金人)登城雖未下而京師驚擾四城樓櫓皆遭焚燒火焰突起急風中東南為甚秦元領保甲兵從北門斬關而遁京城四壁官吏。且以南壁言之都大守御則有孫傅提舉則有李擢郭仲荀喬師中都統制則王瓊姚友仲統制則有高持范瓊何慶彥陳克禮石可寶李隰其餘逐急差到統制統領官不下數十員每一統制官下使臣不下三四十員效用三四十員每使臣一員日給食錢八百或一貫效用三百或五百率多權貴親戚門生故吏。又有朝廷權貴內侍請求而至者身未嘗到而請給論功倍於將士或遇出戰第功親隨使臣並在優等受上賞用命當先者未必收錄至於傷重軍兵有輕傷而得重賞傷重而得輕賞者有戰死而作逃亡自死者其獘不勝言此所以敗國家之事也。。
yáo yǒu zhòng wèi jūn bīng suǒ shā.
姚友仲為軍兵所殺。
bì róng gǎi zuò bīng yè huà yuē: shì rì chéng xiàn jū mín dà rǎo fú lǎo xié yòu bēn zǒu xuě zhōng huò jiōng hù hào tòng yǒu dēng dà xué gǔ lóu ér wàng zhī jiàn huán chéng huǒ fán yī shí liù chù kuì bīng chéng luàn lǔ lüè bù kě shèng jì dāng wǎn yǒu zhòng wèi jūn bīng suǒ zhí ōu jī gān nǎo tú dì wěi qì gōu hè gǔ ròu xīng sàn jiā zī sào dì yáo gōng jiāng zhǒng yě. sān shì zhōng xiào shēng mǎn huá xià zì shǒu yù yǐ lái sù yè qín láo shí xī bù xiá zài zhū jiāng zhōng wú fù yú cháo tíng yě. xiān shì bǎi xìng ōu shā dōng bì tǒng zhì xīn yǒng zōng cháo tíng zòng ér bù wèn réng fàng zuì gù jūn bīng zòng zì rú cǐ gài yuán jīng shī chéng píng zhī jiǔ wú zhī zhī mín yóu shǒu fú làng zuì duō píng jū chú lǚ diàn wài jiē zài huǒ fáng yù táng guì fáng zá jū lǐ xiàng qiáng liáng chéng cǐ rǎo rǎng jù zhòng zuò luàn shèn zhě gǎn mà lǐ bāng yàn sī bāi zhū gǒng zhī yǐ zhì ōu xīn gōng cháo tíng dāng wēi jí bù xiá wèn jīn nián xiān qiū jiān yǒu zhòng yù yú dū chéng zhì xún jiǎn shí liù yuán xīn chéng sì yuán jiù chéng sì yuán gè yī zhèng yī fù měi yī yuán tǒng bīng wǔ bǎi rén yù yǒu jǐng jí zé yī zhèng jiāng dài èr bǎi wǔ zhǐ rén jiù yuán liú èr bǎi wǔ shí rén zài dì fēn huò yǒu xì mín chéng shì zuò guò yǐ jūn fǎ cóng shì réng zhì dōu xún sān yuán èr yuán zài xīn chéng nèi yī yuán zài jiù chéng nèi yǐ zǒng qí shì cháo tíng bù cóng qí qǐng yǒu zhòng zhī yì kǒng xiǎo rén qǐ luàn gù yù shè cǐ fáng mín chū jīn rén zhì chéng xià yǒu zhòng yǔ zhū jiāng yì jī zhī hòu dí bīng yù shèng yuán bīng bù zhì yǒu zhòng fù yǔ zhū jiāng yì jí qiǎn shǐ qǐng hé hé táng kè jiē bù cóng yǒu zhòng zì rùn shí yī yuè chū sān rì wǎng lái dōng nán liǎng bì cè yīng zhì èr shí wǔ rì chéng xiàn zhòu yè kǔ láo zuì wèi yǒu gōng dú xiān bèi hài.
避戎(改作兵)夜話曰:是日城陷居民大擾扶老攜幼奔走雪中或扃戶號慟有登大學鼓樓而望之見環城火凡一十六處潰兵乘亂虜掠不可勝計當晚友仲為軍兵所執毆擊肝腦塗地委棄溝壑骨肉星散家資埽地姚公將種也。三世忠孝聲滿華夏自守御以來夙夜勤勞食息不暇在諸將中無負於朝廷也。先是百姓毆殺東壁統制辛永宗朝廷縱而不問仍放罪故軍兵縱恣如此蓋緣京師承平之久無知之民游手浮浪最多平居除旅店外皆在火房浴堂櫃房雜居里巷強梁乘此擾攘聚眾作亂甚者趕罵李邦彥絲擘朱拱之以至毆辛公朝廷當危急不暇問今年先秋間友仲欲於都城置巡檢十六員新城四員舊城四員各一正一副每一員統兵五百人遇有警急則一正將帶二百五址人救援留二百五十人在地分或有細民乘勢作過以軍法從事仍置都巡三員二員在新城內一員在舊城內以總其事朝廷不從其請友仲之議恐小人起亂故欲設此防民初金人至城下友仲與諸將議擊之後敵兵愈勝援兵不至友仲復與諸將議急遣使請和何唐恪皆不從友仲自閏十一月初三日往來東南兩壁策應至二十五日城陷晝夜苦勞最為有功獨先被害。
hé qìng yàn zhàn mò.
何慶彥戰歿。
jìng kāng xiǎo yǎ yuē: gōng huì qìng yàn rèn guǒ zhōu tuán liàn shǐ jìng kāng yuán nián zhān hǎn gǎi zuò ní kān jì pò tài yuán xí qí shì gǔ xíng tài xíng shì huái wèi yóu qí lüè liǎng hé jiān xuān fǔ shǐ zhé yàn zhì tuì bǎo hé yáng lǐ huí wèi fáng yù shǐ yǔ yàn zhì huì zhān hǎn gǎi zuò ní kān yí rén zhāo huái shǒu huò ān guó shǐ jiàng bù cóng yīn zhàn qiāng ān guó liè yíng lín hé yè fá gǔ hū zào yǐ jù wǒ shī shì xī wáng shī dāi kuì yàn zhì huí jiē táo bì zhān hǎn gǎi zuò ní kān nǎi dù hé xiān píng xī dōu rán hòu dōng xiàng jīng shī qiǎn wáng ruì děng lái jì yì shàng qiǎn mén xià shì láng gěng nán zhòng shū mì niè chāng suí ruì bào zhī. qiě lìng gē dì huà hé wèi jiè zhān hǎn gǎi zuò ní kān jūn nán jiāo zhāi gōng shí èr tài zǐ fēn gōng dōng běi zhān hǎn gǎi zuò ní kān gōng xī nán shè tiān qiáo é jūn yún: tī dòng zǐ yǐ bī. yòu lì qī shāo pào bǎi yú zuò fā dà shí jī chéng shàng shǐ shí rú yǔ chāi huài chéng jū mín lǘ shě zá shāo cǎo sāi háo wèi dà tú sān yú chén zhōu mén zhī dōng yǐ jìn gōng qí shí gōng dǒng suǒ bù wàn rén chéng chéng jù zéi gǎi zuò zhàn rùn shí yī yuè èr shí rì zhān hǎn gǎi zuò ní kān xià lìng bì yǐ wǔ rì pò chéng zhòu yè lì gōng shì bù dé xī èr shí sì rì zéi gǎi zuò dí zhòng yōng tiān qiáo jìn jí chéng lóu yīn zòng huǒ gǔ shēng zhèn tiān shàng yù chóng zhèng diàn zhào dà chén jì zhī yīn ér qiǎn diàn qián dōu zhǐ huī shǐ wáng zōng chǔ lǐng sù wèi bīng wǎng shū qí jí shū mì shǒu yù shǐ sūn chuán zǎi xiàng hé děng yǔ zōng chǔ yīn yǐ yín wǔ shí liǎng mù zhǎng qiāng shǒu yī rén dé bǎi rén shí lǔ gǎi zuò dí rén sì yǒu dēng nǚ qiáng zhě shì zú xuè zhàn shā lù pō zhòng. yòu yǐ zhuàng gān zhé tiān qiáo zéi gǎi zuò dí bīng sǐ shāng sì shù qiān rén yǐ. yóu shì shāo huǎn rán shǐ shí jiāo xià jiāng shì fù zhì ér lì bù mèi dá dàn jiā yǐ tiān hán dà xuě píng dì shēn shù chǐ dòng lì duò zhǐ èr shí wǔ rì líng chén hé kāi chén zhōu mén qiǎn guō jīng chū zhàn jīng lǎo zú yě. wàng yán yǒu shén shù kě jué shèng jīng qián qū fāng yuè háo tiě qí róu jiàn sǐ zhě rú qiū lǒng ér chéng shàng shǒu yù zhī rén jiàn zhī dǎn luò zì shì bù fù yǒu dòu zhì yǐ. jīng jì bài suì fù hé chéng yīn jù zéi gǎi zuò dí gōng chéng bìng liǎng jūn zhī shì pān yuán ér shàng wèi shì xiān dùn zhòng jūn hài sàn chéng suì bù shǒu guō zhòng xún zǒu zàng mín jiān hé sūn fù wáng zōng chǔ jiē xiāng jì ér qù gōng dú zhàn mò chéng shàng wū hū jīng shī tiān xià zhī běn yě. wàn chéng jū zhōng ér qiáng dí zhī lái bù yǐ shēn móu miào huà chù zhī ér shì zhàn rú xì jù suì zhì tú dì qí kě āi sì gōng bù tōu qǐng kè zhī shēng ér gān sǐ jié zī yì wěi yǐ. shī yuē: wēi wēi jīng shī dì wáng zhī zhái lín zhì huá xià xiàn xiàng zǐ jí hú gǎi zuò zhàn chén zhǎng tiān yù zhuì shǐ shí qiān zhì cuī huǐ gōng sǐ yú dí chán qiāng shū máng wàn xiàng biàn sè dú chuí zhōng liè yǐ guāng zài jí.
靖康小雅曰:公諱慶彥任果州團練使靖康元年粘罕(改作尼堪)既破太原席其勢鼓行太行噬懷衛游騎掠兩河間宣撫使折彥質退保河陽李回為防禦使與彥質會粘罕(改作尼堪)遺人招懷守霍安國使降不從因戰戕安國列營臨河夜伐鼓呼噪以懼我師是夕王師呆潰彥質回皆逃避粘罕(改作尼堪)乃渡河先平西都然後東向京師遣王汭等來計議上遣門下侍郎耿南仲樞密聶昌隨汭報之。且令割地畫河為界粘罕(改作尼堪)軍南郊齋宮時二太子分攻東北粘罕(改作尼堪)攻西南設天橋鵝軍云:梯洞子以逼。又立七梢礟百餘座發大石擊城上矢石如雨拆壞城居民閭舍雜梢草塞濠為大塗三於陳州門之東以進攻其時公董所部萬人乘城拒賊(改作戰)閏十一月二十日粘罕(改作尼堪)下令必以五日破城晝夜力攻士不得息二十四日賊(改作敵)眾擁天橋進及城樓因縱火鼓聲震天上御崇政殿召大臣計之因而遣殿前都指揮使王宗濋領宿衛兵往紓其急樞密守御使孫傳宰相何等與宗濋因以銀五十兩募長槍手一人得百人時虜(改作敵)人巳有登女牆者士卒血戰殺戮頗眾。又以撞竿折天橋賊(改作敵)兵死傷巳數千人矣。由是稍緩然矢石交下將士負質而立不寐達旦加以天寒大雪平地深數尺凍栗墮指二十五日凌晨何開陳州門遣郭京出戰京老卒也。妄言有神術可決勝京前驅方越濠鐵騎蹂踐死者如邱壠而城上守御之人見之膽落自是不復有鬥志矣。京既敗遂復闔城闉拒賊(改作敵)攻城並兩軍之士攀緣而上衛士先遁眾軍駭散城遂不守郭仲荀走藏民間何孫傅王宗濋皆相繼而去公獨戰歿城上嗚呼京師天下之本也。萬乘居中而強敵之來不以深謀妙畫處之而視戰如戲劇遂至塗地其可哀巳公不偷頃刻之生而甘死節茲亦偉矣。《詩》曰:巍巍京師帝王之宅臨制華夏憲象紫極胡(改作戰)塵漲天雨墜矢石千雉摧毀公死於敵欃槍舒芒萬象變色獨垂忠烈以光載籍。
nèi shǐ huáng jīng chén tóu huǒ ér sǐ.
內使黃經臣投火而死。
jìng kāng xiǎo yǎ yuē: gōng huì jīng chén wèi bǎo dé jūn chéng xuān shǐ jīn rén rào jí chéng xià shàng mìng gōng dū shì dōng bì chéng xiàn zhī xī jīn rén zì chén zhōu mén rù xún chéng ér dōng zòng huǒ tōng jīn mén xià gōng shí zài chéng shàng jiāng shì bēn kuì dú bù kěn qù wàng què hào tòng fù huǒ ér sǐ wū hū tài shàng zhī cháo huàn guān bèi ēn chǒng zhì shēn hòu yī dàn huò biàn zhī lái wǎng wǎng wèi shēn móu rú dèng guī liáng.
靖康小雅曰:公諱經臣為保德軍承宣使金人繞集城下上命公督視東壁城陷之夕金人自陳州門入循城而東縱火通津門下公時在城上將士奔潰獨不肯去望闕號慟赴火而死嗚呼太上之朝宦官被恩寵至深厚一旦禍變之來往往為身謀如鄧珪梁。
xǔ wáng xiào jié lǐ zhí zhī tú. yòu zhù zéi gǎi zuò dí wèi nüè dú gōng yī rén yǐ sǐ bào guó shī yuē: zài xī hàn táng wáng yóu yān huàn chū huò yòng zhī xiān bù yí huàn qǐ qī huáng gōng dú bǐng gāo jiàn bái fà bǐng qián yǒu wén bì jiàn jié lì dōng chéng yǐ shēn sǐ nán jiē míng bù mó wàn shì bǐng huàn.
許王孝竭李植之徒。又助賊(改作敵)為虐獨公一人以死報國《詩》曰:在昔漢唐亡由閹宦出或用之鮮不貽患豈期黃公獨稟高見白髮秉虔有聞必諫竭力東城以身死難揭名不磨萬世炳煥。
jūn mín shā jīn guó shǐ rén liú yàn děng.
軍民殺金國使人劉晏等。
xuān hé lù yuē: xiān shì shí yī yuè èr shí bā rì wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù qiǎn liú yàn děng sì rén lái cù hé zhào chà hàn lín xué shì mò chóu fáng yù shǐ gāo shì shǎng guǎn bàn yú dōu tíng yì yàn yuē: huáng zǐ yuán shuài qiǎn yàn lái yún: guó xiāng yuán shuài yī jūn zuó wǎn yù qǐng huáng dì chū chéng huì méng chóu děng dá yuē: bó zhí zhī guó yì jūn gǔ ròu yǔ èr yuán shuài xiāng jiàn gù wú hài dàn shì tǐ bù shùn nán yǐ jiā zhì hù xiǎo dōu rén jiàn dà bīng yǐ fù chéng xià qǐ róng chē jià chū jiāo èr shuài běi lái zhǐ yù bǐ cǐ bù shī xìn jì xǔ èr shuài què wèi shì shù jū mín zhē yōng bù fàng chē jià chū chéng jí shī xìn gèng bù ān yàn pō yǐ wèi rán yàn zhì yì biàn qǐng cháo jiàn shàng wèn zuǒ yòu dà chén yǐ qián qiǎn wáng ruì lái bù gōng bù yù jiàn zhī sūn fù hé qǐng liú bù qiǎn zhào shǐ rén zhǐ jiù guǎn yì shì bù xū yǐn jiàn chóu děng zòu bù yǐn shǐ rén kǒng nán wèi cí yì kǒng liú yàn bù kěn qù kuàng wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù yú běn cháo sù hào yǒu shàn yì jīn jù jué qí shǐ zhān hǎn gǎi zuò ní kān qiǎn shǐ lái bù shěn bì xià hái lìng cháo jiàn fǒu. ruò shì xū yǐn duì jí yú wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù fēi biàn chén děng lián rì yǔ liú yàn yǔ shì shāo shí yì lǐ bì fēi wáng ruì jiǎo kuài bèi màn zhī bǐ shàng yuē: rú cǐ jí jīn yǐn jiàn yàn guǒ zhí lǐ shén gōng zòu duì wǎn shùn shàng dà yuè hòu qí lǐ bì yàn xī bù shòu ér qù rùn shí yī yuè èr shí sì rì liú yàn zài rù chéng shì yè dà xuě shēn shù chǐ mò chóu gāo shì shǎng jiàn liú yàn yàn yuē: huáng zǐ yuán shuài lìng yàn jí rù chéng xiū shū bù jí yún: bīng yǐ dēng chéng rú hàn yù dé zhù jí jí lì wèi zhī rú lì yǒu bù jiā jí gào huáng dì zǎo chū lái xiāng jiàn dāng xī xīn bǎo quán zōng miào shè jì xū jí qiǎn zǎi xiàng qīn wáng chū chéng shù miǎn gōng pò yàn. yòu yuē: chéng shàng shǒu yù xíng jìng quán rán wèi shì biàn huǒ jiàn děng shāo zhe lóu zi bù xiāo huāng máng. ruò zuò zào lóu zi bù jí dàn dà mù lán sāi duō chí zhǎng qiāng děng dài shàng yún: tī lái rén diǎn cì lìng zhuì kě yě. yàn jiàn chéng shàng shǒu dé wèi shì kǒng bù kě bǎo cì rì yǐn jiàn yàn zòu chén wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhī yì shàng cì yàn jīn shù dài tuì zhì dōu táng zǎi xiàng zhí zhèng zhū dà chén yóu bù kěn qiǎn qīn wáng fèng shǐ mò chóu děng lì zhēng zhī bù cóng guī yì xuě dà zuò wèi shí hòu wén yì mén wài dà rǎo shǒu mén bīng shì rù bào jīn rén bīng mǎ yǐ dēng chéng zhū jūn bān zhí jiē bài zǒu huí shì lái shěng mén sì bì shǎo qǐng bǎi xìng jūn bīng rù yì zhí yàn yàn hū yuē: wǒ lái cù hé zhèng wèi. ruò děng mǔ shā wǒ zhòng shuǐ zhōng lāo yuè jiē shā zhī yǒu yǐ shì bào wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhě zéi gǎi zuò dí yuē: cǐ shí nán sòng yǐ wú hào lìng bù kě zuì qú zhān hǎn gǎi zuò ní kān yuē: guó pò rén luàn zì rán zhī lǐ.
宣和錄曰:先是十一月二十八日斡離不(改作斡里雅布)遣劉晏等四人來促和詔差翰林學士莫儔防禦使高世賞館伴於都亭驛晏曰:皇子元帥遣晏來云:國相元帥一軍昨晚欲請皇帝出城會盟儔等答曰:伯侄之國義均骨肉與二元帥相見固無害但事體不順難以家至戶曉都人見大兵已傅城下豈容車駕出郊二帥北來止欲彼此不失信既許二帥卻為士庶居民遮擁不放車駕出城即失信更不安晏頗以為然晏至驛便請朝見上問左右大臣以前遣王汭來不恭不欲見之孫傅何請留不遣詔使人只就館議事不須引見儔等奏不引使人恐難為辭亦恐劉晏不肯去況斡離不(改作斡里雅布)於本朝素號有善意今拒絕其使粘罕(改作尼堪)遣使來不審陛下還令朝見否。若勢須引對即於斡離不(改作斡里雅布)非便臣等連日與劉晏語似稍識義理必非王汭狡獪悖慢之比上曰:如此即今引見晏果執禮甚恭奏對婉順上大悅厚其禮幣晏悉不受而去閏十一月二十四日劉晏再入城是夜大雪深數尺莫儔高世賞見劉晏晏曰:皇子元帥令晏急入城修書不及云:兵已登城如捍禦得住即極力為之如力有不加即告皇帝早出來相見當悉心保全宗廟社稷須急遣宰相親王出城庶免攻破晏。又曰:城上守御行徑全然未是便火箭等燒着樓子不銷荒忙。若做造樓子不及但大木欄塞多持長槍等待上云:梯來人點刺令墜可也。晏見城上守得未是恐不可保次日引見晏奏陳斡離不(改作斡里雅布)之意上賜晏金束帶退至都堂宰相執政諸大臣猶不肯遣親王奉使莫儔等力爭之不從歸驛雪大作未時後聞驛門外大擾守門兵士入報金人兵馬已登城諸軍班直皆敗走回適來省門巳閉少頃百姓軍兵入驛執晏晏呼曰:我來促和正為。若等母殺我眾水中撈月皆殺之有以是報斡離不(改作斡里雅布)者賊(改作敵)曰:此時南宋已無號令不可罪渠粘罕(改作尼堪)曰:國破人亂自然之理。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使苑許涵度校刊。
juǎn liù shí jiǔ jiào kān jì.
※卷六十九校勘記。
chéng shàng jí xū péng rén wù tuō chéng shàng èr zì wáng ruì wù zuò qióng xià tóng zéi lái gōng zì zì lóu wù zuò zì zì lóu jí hū shǒu yù dǔ zhī yī zuò jí hū shǒu yù zhě jiù zhī dài lóu mén lóu wù zuò dé zé yǒu wáng ruì yáo yǒu zhòng ruì wù zuò qióng tuō yǒu zì zhòng shāng ér dé qīng shǎng zhě zhòng shāng wù zuò shāng zhòng xiān shì bǎi xìng ōu shā dōng bì tǒng zhì xīn yǒng zōng yǒng yuán zuò kāng shǐ zuò kàng ōu shā xīn gōng tuō shā zì chāi huán chéng jū mín lǘ shě huán wù zuò huài ér gān sǐ jié zī yì wěi yǐ. yī zuò ér gān xīn sǐ jié zhì yì wěi yǐ. jí shī xìn gèng dà dà wù zuò bù ān shì zhū què mén sì bì zhū què wù zuò lái shěng.
城上及虛棚人物(脫城上二字)王汭(誤作瓊下同)賊來攻字字樓(誤作字字樓)急呼守御堵之(一作急呼守御者救之)戴樓門(樓誤作德)則有王汭姚友仲(汭誤作瓊脫有字)重傷而得輕賞者(重傷誤作傷重)先是百姓毆殺東壁統制辛永宗(永原作康史作亢)毆殺辛公(脫殺字)拆環城居民閭舍(環誤作壞)而甘死節茲亦偉矣。(一作而甘心死節志亦偉矣。)即失信更大(大誤作不安)適朱雀門巳閉(朱雀誤作來省)。