jìng kāng zhōng zhì shí èr.
靖康中帙十二。
qǐ jìng kāng yuán nián èr yuè shí èr rì wù shēn, jǐn shí wǔ rì xīn hài.
起靖康元年二月十二日戊申,盡十五日辛亥。
shí èr rì wù shēn jīn rén tuì shī dà shè tiān xià.
十二日戊申金人退師大赦天下。
mén xià zhèn sì chéng shèng mó huò shào dà tǒng shì biān tíng zhī xiè chí zhì jiāo jī zhī yì sāo hé tiān zhī líng bǐ dí huǐ huò jì qiǎn shǐ ér jiǎng hǎo suì yǐ méng ér tuì shī zài wéi qiān lǐ fú yuán lí tú lüè zhī kǔ sì fāng xiá yuǎn duō diào fā zhī qín bīng tún yīng shǒu gǎn zhī láo biān hù shāng kuò shū zhī jí zhèn měi niàn cǐ cè rán tòng xīn bù néng bǎo suī jiù xiào yún: guī běn zuò mín nǎi shǐ zhòng kùn yǒng sī jué jiù zài yǔ yī rén shì yòng shū kuàng dàng zhī ēn pèi wāng huì zhī zé jiā yǔ hǎi nèi dǐ yú pī zhōng kě dà shè tiān xià yú xì sān shì dài fū qún hòu shù yǐn guó shì wěi mǐ ér bù zhèn yí sī suǒ yǐ jiù zhì zhī fāng lí yuán chóu tàn ér wú liáo yí sī suǒ yǐ fǔ suī zhī shù bǎo jiāng gù yǔ jié yòng guǎng chǔ, shù jǐ xié xīn gòng tú kāng yì.
門下朕嗣承聖謨獲紹大統適邊廷之懈弛致郊畿之繹騷荷天之靈俾敵悔禍既遣使而講好遂以盟而退師載惟千里幅員罹屠掠之苦四方遐遠多調發之勤兵屯攖守扞之勞編戶傷括輸之急朕每念此惻然痛心不能保綏(舊校云:歸本作民)乃使重困永思厥咎在予一人是用疏曠盪之恩沛汪濊之澤嘉與海內底於丕中可大赦天下於戲三事大夫群後庶尹國勢委靡而不振宜思所以救治之方黎元愁嘆而無聊宜思所以撫綏之術保疆固圉節用廣儲,庶幾協心共圖康乂。
shǒu zhào zūn yòng zǔ zōng jiù zhì.
手詔遵用祖宗舊制。
zhèn yǐ miǎo gōng tuō shì mín zhī shàng sù yè zhǐ jù mí gǎn huáng níng bǐ zhě jīn rén fàn shùn gǎi zuò nán xià dū chéng bì guān yú yuè jūn mín zhǎn lì hàn yù shí láo zhèn zhī zhī yǐ. ér bù chěng zhī tú zhé chéng shí zào duān xiāng shàn wèi biàn nèi zuò bù jìng zhèn jīng zhèn shī dǐ mà dà chén ōu jī nèi shì bái zhòu piāo lüè nǎi gǎn gōng sì xiōng cán zhèn niàn sì wèi zhī chū shǒu zāo jiān nán dé yì wèi fú zhì rǔ děng.
朕以眇躬托士民之上夙夜只懼靡敢遑甯比者金人犯順(改作南下)都城閉關逾月軍民展力捍禦實勞朕知之矣。而不逞之徒輒乘時造端相扇為變內作不靖震驚朕師詆罵大臣毆擊內侍白晝剽掠乃敢公肆兇殘朕念嗣位之初首遭艱難德意未孚致汝等。
dǐ mào rú cǐ zhèn shén dào zhī bō gào rǔ děng zhèn zì jīn yī shǐ bìng zūn yòng zǔ zōng jiù zhì xuǎn yòng dà chén cái yì nèi shì bù chóng shí xī ēn xìng bù tīng rèn jiān rén bù qīng jué lù bù làn cì yǔ bù duó ěr jū yǐ yíng sī yàn zhī dì bù jié ěr lì yǐ guǎng wú yòng zhī fèi fán dù guó hài mín zhī shì yī qiè jìn bà wù yǔ ěr děng xiū xī qí yǒu jiān rén bù quān gǎn fù fàn fǎ wěn wǒ jì gāng dāng zhòng zhì xíng lù bì fá wú shè zī ěr yǒu zhòng míng tīng zhèn yán.
抵冒如此朕甚悼之播告汝等朕自今伊始並遵用祖宗舊制選用大臣裁抑內侍不崇飠希恩幸不聽任奸人不輕爵祿不濫賜與不奪爾居以營私燕之地不竭爾力以廣無用之費凡蠹國害民之事一切浸罷務與爾等休息其有奸人不悛敢復犯法紊我紀綱當重寘刑戮必罰無赦咨爾有眾明聽朕言。
shí sān rì yǐ yǒu lǐ gāng qǐ qiǎn dà bīng hù sòng jīn rén huí shī.
十三日已酉李綱乞遣大兵護送金人回師。
chuán xìn lù yuē: chán yuān zhī yì suī yǔ dà liáo méng yuē ér tuì yóu qiǎn zhòng bīng hù sòng zhī gài kǒng qí wú suǒ jì dàn zì xíng lǔ lüè gù yě. jīn rén tuì shī yǐ sān rì yǐ. chū wèi qí yǐ chuán fá dù hé tàn wén nǎi xì qiáo jì shī yī rì ér bì hé qiǎn dà bīng yòng chán yuān gù shì hù sòng zhī zǎi zhí jiē yǐ wèi tài zǎo yú gù qǐng zhī shàng yǐ yú yán wèi rán kě qí qǐng shì rì fēn qiǎn jiāng shì yǐ bīng shí yú wàn shù dào bìng jìn. qiě jiè zhū jiāng dù biàn lì kě jī jí jī zhī jīn rén hòu zài ér guī zī zhòng jì zhòng qū lǔ fù rén bù kě shèng jì yì qì jiāo shén jī zhī jué yǒu kě shèng zhī lǐ jiāng shì yǒng yuè yǐ xíng.
傳信錄曰:澶淵之役雖與大遼盟約而退猶遣重兵護送之蓋恐其無所忌憚恣行虜掠故也。金人退師已三日矣。初謂其以船栰渡河探聞乃係橋濟師一日而畢盍遣大兵用澶淵故事護送之宰執皆以為太早余固請之上以余言為然可其請是日分遣將士以兵十餘萬數道並進。且戒諸將度便利可擊即擊之金人厚載而歸輜重既重驅虜婦人不可勝計意氣驕甚擊之決有可勝之理將士踴躍以行。
shěn zhuó jiàn lǐ gāng yán zéi qí bù guò wǔ wàn néng zhàn zhě zhǐ wàn yú rén tài zǐ yíng bù jí èr qiān yào shī cháng shèng yuē sān qiān qí zhū yíng bù bīng wén zhǐ yǒu bīng sān wàn yú qí guò hé zhě zhǐ yǒu dà bàn kě yǐ yāo jī.
沈梲見李綱言賊騎不過五萬能戰者止萬餘人太子營不及二千藥師常勝約三千騎諸營部兵聞止有兵三萬餘其過河者只有大半可以邀擊。
shí sì rì gēng xū mì shū shěng xiào shū láng chén gōng fǔ lùn liè tài zǎi lǐ bāng yàn zhōng shū shì láng wáng xiào dí shàng shū zuǒ chéng cài mào jiē bà yǐ wú mǐn wèi shǎo zǎi lǐ gāng zhī shū mì yuàn shì xú chù rén wèi zhōng shū shì láng táng kè tóng zhī shū mì yuàn lǐ zhuó wèi shàng shū yòu chéng.
十四日庚戌秘書省校書郎陳公輔論列太宰李邦彥中書侍郎王孝迪尚書左丞蔡懋皆罷以吳敏為少宰李綱知樞密院事徐處仁為中書侍郎唐恪同知樞密院李梲為尚書右丞。
chén qiè dǔ guó jiā qiáng lǔ gǎi zuò lín rù kòu zhōng wài zhèn kǒng bì xià chū lín wàn jǐ cáo cǐ rǎo rǎng shēn zhěn shèng lǜ gōng qīng dài fū wù guó zhì cǐ chén bù shèng tòng fèn chén yǒu yú jiàn zhé bù bì sǐ wáng zhī zhū shàng gàn tiān tīng fú wéi bì xià shǎo liú shén yān chén wén xiàn zōng yòng yī péi dù ér píng huái xī wǔ zōng yòng yī lǐ dé yù ér píng zé lù zì gǔ jiǎn chú kòu nán xìng fù zhì gōng bì zhì pái chì zhòng yì bǐng chú jiān xié ér xìn rèn zhōng yǒng yǒu wèi zhī cái rán hòu kě zé qí chéng gōng yě. zì chén wén biān kòu xìng nán zǎo yè wēi jù céng yì dōu táng lüè chén shǒu yù zhī cè jiàn rèn zǎi zhí dà chén jiē hú yí bù duàn qiān zhì qí shì jīn yǐ jīng yuè tiáo huà cuò zhì bìng wèi jiù xù kuàng cǐ shù rén shì shàng huáng lěi nián jiē ā yú shùn zhǐ chí lù yǎng jiāo wèi cháng jiàn míng yī shì bì bǔ shèng míng zhì yǒu jīn rì zhī huàn gài píng jū wú shì shàng bù zú shì, qǐ kě shǐ zhī dāng jīn rì zhī biàn hū! bì xià jīn rì fù yòng zhī shì lùn mín xīn mò bù tàn xī bù wéi bù zú yǐ le jīn rì shì tā rì yì bì wù bì xià chén wèi qián rì fèn bù gù shēn lì zàn bì xià dēng cǐ bǎo wèi bì shè jì chén gù dāng zhī zhī yǐ. hú gǎi zuò hé bù. qiě zhuān rèn wěi yǐ jūn guó dà shì bù shǐ zhòng yì yí zhī qún xié jǔ zhī shǐ jǐn qí cái lì yǐ le tiān xià shì zhì yú cháo shì dài fū yǔ xī shí kāng kǎi lùn shì bù wèi háo qiáng dé zuì zài wài yì bù wú qí rén kě yǐ lù yòng dàn zǎi chén wèi kěn wèi bì xià yán zhī wǎng wǎng yǐn yòng jiē.
臣竊睹國家強虜(改作鄰)入寇中外震恐陛下初臨萬幾曹此擾攘深軫聖慮公卿大夫誤國至此臣不勝痛憤臣有愚見輒不避死亡之誅上干天聽伏惟陛下少留神焉臣聞憲宗用一裴度而平淮西武宗用一李德裕而平澤潞自古翦除寇難興復治功必至排斥眾議屏除奸邪而信任忠勇有為之才然後可責其成功也。自臣聞邊寇興難蚤夜危懼曾詣都堂略陳守御之策見任宰執大臣皆狐疑不斷牽制其事今已經月條畫措置並未就緒況此數人事上皇累年皆阿諛順旨持祿養交未嘗建明一事裨補聖明致有今日之患蓋平居無事尚不足恃,豈可使之當今日之變乎!陛下今日復用之士論民心莫不嘆息不惟不足以了今日事他日亦必誤陛下臣謂前日奮不顧身力贊陛下登此寶位必社稷臣固當知之矣。胡(改作何)不。且專任委以軍國大事不使眾議移之群邪沮之使盡其才力以了天下事至於朝士大夫與昔時慷慨論事不畏豪強得罪在外亦不無其人可以錄用但宰臣未肯為陛下言之往往引用皆。
qí qīn dǎng chén qiè wéi bì xià qián rì jī dé dōng gōng qiān gōng jǐn wèi tuì tuō bù néng nǎi rén zǐ zhī dào jīn rì tǒng yù jiǔ yǒu fǔ lín wàn bāng nǎi rén jūn zhī quán gù dāng fèn gān zhī gāng jì lí zhī míng xìng dà lì chú dà hài shàng yǐ chéng zǔ zōng wú jiāng zhī yào xià yǐ wèi sì hǎi shēng líng zhī wàng bù yí jū shǒu cháng zhī lùn wèi bù gǎi fù zhī chén yǔ fù zhī zhèng wèi nán néng yě. kuàng tài shàng huáng gāng míng yǒng jué yī dàn gǎi huǐ zhī wèi qún xié suǒ wù tòng zì zuì yǐ bì xià chéng néng kǎi rán yǒu wèi bà qù xī shí yòng shì zhī rén ér wěi rèn zhēn xián fū jǔ zhì dào shì nǎi fèng chéng tài shàng huáng zhī zhì yě. dì wáng shèng dé hé yǐ jiā cǐ chén shū jiàn xiǎo chén zhé gǎn yán jí cháo tíng dà chén mào fàn tiān wēi zì zhī bì sǐ rán bù gǎn xī sǐ yuàn yǒu shuō yān fū zǎi xiàng dà chén fēi qí rén jiàn guān yù shǐ kě yǐ yán zhī jīn tái jiàn jiē zǎi xiàng mén rén bù kěn yán yě. shì cóng zhī chén kě yǐ yán zhī jīn shì cóng jiē gù xī míng wèi bù gǎn yán yě. wéi chén xiǎo guān wú suǒ gù xī chéng zhī ài guó bù zhī móu shēn suǒ yǐ wèi bì xià yán zhī chén gèng bù yán shì bì xià zhōng bù dé wén zǎi xiàng dà chén zhī guò yě. zǎi xiàng dà chén tiān zǐ bù zhī hé yǐ lùn tiān xià zhī zhì zāi!. yòu kuàng bì xià dāng jí wèi zhī chū yǐ lùn xiāng zé rén wèi xiān bù kě bù jǐn cǐ jǔ yuàn bì xià duàn ér xíng zhī shí wèi tiān xià xìng shèn.
其親黨臣竊惟陛下前日積德東宮謙恭謹畏退托不能乃人子之道今日統御九有撫臨萬邦乃人君之權固當奮乾之剛繼離之明興大利除大害上以承祖宗無疆之要下以慰四海生靈之望不宜拘守常之論為不改父之臣與父之政為難能也。況太上皇剛明勇決一旦改悔知為群邪所誤痛自罪已陛下誠能慨然有為罷去昔時用事之人而委任真賢敷舉治道是乃奉承太上皇之志也。帝王盛德何以加此臣疏賤小臣輒敢言及朝廷大臣冒犯天威自知必死然不敢惜死願有說焉夫宰相大臣非其人諫官御史可以言之今台諫皆宰相門人不肯言也。侍從之臣可以言之今侍從皆顧惜名位不敢言也。惟臣小官無所顧惜誠知愛國不知謀身所以為陛下言之臣更不言是陛下終不得聞宰相大臣之過也。宰相大臣天子不知何以論天下之治哉!。又況陛下當即位之初以論相擇人為先不可不謹此舉願陛下斷而行之實為天下幸甚。
chū gōng fǔ yǐ lǐ bāng yàn bà zhèng shì cái shù rì fù wèi zǎi xiàng rén qíng zhèn hài nǎi jù zòu shàng rán zhī suì bà bāng yàn xiào dí mào yǐ wú mǐn wèi shǎo zǎi chū bāng yàn zhī dèng zhōu bāng yàn zòu qǐ chí fú cóng zhī xiào dí yǐ zī xué wèi lǐ quán guān shǐ mào yǐ zī xué wèi dà míng yǐn.
初公輔以李邦彥罷政事才數日復為宰相人情震駭乃具奏上然之遂罷邦彥孝迪懋以吳敏為少宰出邦彥知鄧州邦彥奏乞持服從之孝迪以資學為醴泉觀使懋以資學為大名尹。
zhào xú chù rén táng kè yú wài jùn.
召徐處仁唐恪於外郡。
chù rén zì zé zhī yīng tiān rén yuán fēng bā nián yǐ jìn shì dēng kē dì lèi guān zhī dà míng fǔ zhì shì zhào wèi zhōng shū shì láng kè xuān hé chū wèi hù bù shàng shū yán yīng fèng sī zhī hài wǔ wáng fǔ suì luò zhí zhī chú zhōu hòu fèng gōng cí qī nián zhào wèi hù bù shàng shū shì suì qiū yǐ yán kāng diàn xué shì zhī háng zhōu wén jīng chéng bèi wéi qiǎn bīng guān biān shùn yǐ bīng qín wáng tài xué shēng chén dōng shàng shū qǐ zhào kè jí chù rén zhì zhū zuǒ yòu ér lǐ bāng yàn yì jiàn kè suì zhào hái què chú tóng zhī shū mì yuàn shì.
處仁字擇之應天人元豐八年以進士登科第累官知大名府至是召為中書侍郎恪宣和初為戶部尚書言應奉司之害忤王黼遂落職知滁州後奉宮祠七年召為戶部尚書是歲秋以延康殿學士知杭州聞京城被圍遣兵官邊順以兵勤王太學生陳東上書乞召恪及處仁置諸左右而李邦彥亦薦恪遂召還闕除同知樞密院事。
shí wǔ rì xīn hài zhào jiào xí jìn jūn.
十五日辛亥詔教習禁軍。
zhào yuē: jūn bīng jiǔ shī jiào xí dāng tài rǒng làn zài zǔ zōng shí wài lù jì zhāo jìn jūn jiě fā dào jīng shī yù diàn yuè shì fēn lì jūn yíng shì yǐ zài jìn lǚ zhě wú fēi qiáo yǒng zhī shì jīn sān yá yǔ zhū jiāng zhāo jūn wéi wù zēng shù xī shǎng dàn shì xíng zhuàng bù wèn yǒng qiè shōu chōng jì bù jīng dāng jiào xí. yòu bù yǐ shí jì dào jūn mén wéi yǐ fān zhí suí cóng fú shi shǒu yì wèi yè měi yíng zhī zhōng zá sè zhàn pò shí jū sān sì bù fù jiào yǐ wǔ yì jīn yí yú zhāo bīng zhī jì jīng jiā jiǎn zé jì xì jūn jí zhuān shǐ jiào xí bù dé yǐ zá sè jū zhàn. yòu shén bì gōng mǎ huáng nǔ suī zhōng guó zhǎng jì rán jūn bīng zhōng néng shè zhě yì shǎo yí duō xíng jiào xí yǐ yù hú qí shān cǐ sì zì. yòu jūn bīng píng rì bù zhèn jiǎ zhòu yī dàn zài shēn rú shòu shù fù yí lìng měi yíng jiān yòng yì jiǎ jiào yuè.
詔曰:軍兵久失教習當汰冗濫在祖宗時外路寄招禁軍解發到京師御殿閱視分隸軍營是以在禁旅者無非趫勇之士今三衙與諸將招軍惟務增數希賞但視形狀不問勇怯收充既不精當教習。又不以時既到軍門惟以番直隨從服事手藝為業每營之中雜色占破十居三四不復教以武藝今宜於招兵之際精加揀擇既系軍籍專使教習不得以雜色拘占。又神臂弓馬黃弩雖中國長技然軍兵中能射者亦少宜多行教習以御胡騎(刪此四字)。又軍兵平日不振甲冑一旦在身如受束縛宜令每營間用衣甲教閱。
shù shǐ xí shú rén bù yàn kǔ yǎng sān xǐng shū mì yuàn zhā fù bīng bù shī xíng.
庶使習熟人不厭苦仰三省樞密院劄付兵部施行。
fā qiǎn yīng guī cháo rén hái jīn rén.
發遣應歸朝人還金人。
cháo tíng jì yǔ jīn rén yì hé nǎi jiāng yīng guī cháo rén suǒ zài qiǎn fā lìng guī guó dōu shěng zhā zi kān huì běn cháo sì yǔ dà jīn jiǎng hé yīng guī cháo guān guī cháo rén bìng fā qiǎn jīn lái zài jīng yǐ fā qiǎn jǐn jué bìng qí wài lù yì lìng yī cǐ shī xíng shí èr rì sān xǐng shū mì yuàn tóng fèng shèng zhǐ lìng zhú lù shuài sī xíng xià suǒ bù zhōu xiàn děng chù jǐn shuā guī cháo guān guī cháo rén liàng gěi pán chán qǐ fā měi zhōu xiàn gè xuǎn chà kān yǐ zhàng yǒu xīn lì dà xiǎo shǐ chén huò jì jū dài què dé tì guān yī yuán huò yǒu xīn lì yá xiào zhī lèi liàng rén shù duō guǎ zuò fān cì zhú jiàn guǎn yā fù dà jīn jiè shǒu lǐng guò jiè qián qù bù dé yōng è yī bìng shàng lù gè cóng biàn dào guò hé jí bù yóu jīng jī jiě fēn réng lìng jīng guò zhōu xiàn xún wèi fáng hù chū jiè dì xiāng jiāo gē qí yīng hé fā rén rú yǒu dài jūn qì bìng yǎng suǒ zài zhōu xiàn jū shōu yán lù yì bù xǔ zhì mǎi yán qiè jué chá hòu guò jiè suǒ guǎn yā guān jù yǐ guò rén shù xìng míng shēn shàng shū shěng yǎng zhú lù shuài sī chà tōng pàn yī yuán biàn yì zhōu xiàn zhuān yòng shè bèi yī cuī cù jù yǐ fā wén zhuàng wén zòu qí guǎn yā guān rú wú shū yú dāng liàng yuǎn jìn tuī ēn.
朝廷既與金人議和乃將應歸朝人所在遣發令歸國都省劄子勘會本朝巳與大金講和應歸朝官歸朝人並發遣今來在京已發遣盡絕並其外路亦令依此施行十二日三省樞密院同奉聖旨令逐路帥司行下所部州縣等處盡刷歸朝官歸朝人量給盤纏起發每州縣各選差堪倚仗有心力大小使臣或寄居待闕得替官一員或有心力衙校之類量人數多寡作番次逐漸管押赴大金界首領過界前去不得擁遏一併上路各從便道過河即不由京畿解分仍令經過州縣巡尉防護出界遞相交割其應合發人如有帶軍器並仰所在州縣拘收沿路亦不許置買嚴切覺察候過界所管押官具已過人數姓名申尚書省仰逐路帥司差通判一員遍詣州縣專用設備一催促具已發文狀聞奏其管押官如無疏虞當量遠近推恩。
lǐ gāng cí zhī shū mì yuàn.
李綱辭知樞密院。
zhā zi yún: qiè yǐ shū fǔ zhī zhǎng jiān tǒng bīng jī yí dé guī qí zhī rén yǐ jū qí rèn rán hòu kě yǐ jiǎng lǜ sān jūn zhī zhòng zhé chōng wàn lǐ zhī wài chén běn shū shēng jìn yóu xiáng xù yǐ zhōng yì zì xǔ wàng yì shì gōng ér xìng gāng cái liè dòng zhé duō wǔ xuān hé chū tài shàng huáng bá zhī zhí bǐ chī yòu rì shì qīng guāng shǔ dà shuǐ bào zhì shì shù zhēng jù zhōu fá wú gǎn yán qí suǒ yǐ rán zhě chén wèi cǐ fēi xiǎo biàn shàng shū zhǐ chén jì dé zhí qián lùn shì dāng lù jǐ pái liú luò qī zài tài shàng huáng lián ér shōu zhī shǐ èr fèng cháng yǒng wéi dà dù zhī sī fāng tú guó shì zhī bào qù dōng yīn biān lì chí bèi dào jù quán yàn sì qí xiōng gǎi zuò bīng wēi lái fàn wáng lù tài shàng huáng yàn wàn jǐ zhī fán yù yí shèng zi yì yǒu wèi fā chén yǔ shǎo zǎi wú mǐn lì jiàn dà cè zàn chéng nèi chán zhì yú suì shǒu tài shàng huáng nán xìng huái zhè qún chén yì yǒu quàn bì xià wèi bì dí gǎi zuò dí zhī jì zhě chén. yòu gōng shù lì hài huí luán yú zhī xìng wèi shǒu gù zhī cè sī jiē chén zǐ cháng fēn chū wú juān āi kě yán bì xià bù yǐ chén bēi bǐ zhòu jiā bāo yòng zhuó zì shù liáo bù wǔ rì ér cān dà zhèng réng wěi yǐ qīn zhēng xíng yíng shǐ shì chén gǎn bì xià bù shì shū yù yuàn dān quǎn mǎ zhī lì shòu rèn yǐ lái sù yè yōu qín shēn kǒng xūn jī bù xiào yǐ fù bì xià zhī rén zhī míng gù jiǎn yuè jiāng xiào lǜ lì shì zú gōng mào shǐ shí dēng chéng yǐ yù dí zhòu yè xún jǐng jí jiān yǐ ān zhòng jiān qiǎn shǐ yí xí hé běi zhū zhèn shǐ yù wèi dī fáng wàng qǐn bù shí xiū zhàn jù yán shǒu bèi yǐ hòu yuán shī yuán shī jì jí yù yīn biàn chéng lì jìn yíng bī lǔ gǎi zuò dí shǐ jìn bù dé gōng tuì wú suǒ lüè shì qióng shí jǐn dù hé ér dùn jī qí bàn tú shèng kě wàn quán jì lǜ yǐ dìng ér yáo píng zhòng yǐn zhòng chū chéng bài nǎi dà shì rán píng zhòng shòu jié zhì yú xuān fǔ bù.
劄子云:竊以樞府之長兼統兵機宜得瑰奇之人以居其任然後可以獎率三軍之眾折衝萬里之外臣本書生進由庠序以忠義自許妄意事功而性剛才劣動輒多忤宣和初太上皇拔之執筆螭蚴日侍清光屬大水暴至士庶爭具舟栰無敢言其所以然者臣謂此非小變上疏指陳冀得直前論事當路擠排流落七載太上皇憐而收之使貳奉常永惟大度之私方圖國士之報去冬因邊吏弛備盜據全燕肆其凶(改作兵)威來犯王路太上皇厭萬幾之煩欲遺聖子意有未發臣與少宰吳敏力建大策贊成內禪至於歲首太上皇南幸淮淛群臣亦有勸陛下為避狄(改作敵)之計者臣。又躬述利害迴鑾輿之幸為守固之策斯皆臣子常分初無涓埃可言陛下不以臣卑鄙驟加褒用擢自庶寮不五日而參大政仍委以親征行營使事臣感陛下不世殊遇願殫犬馬之力受任以來夙夜憂勤深恐勳績不效以負陛下知人之明故揀閱將校率勵士卒躬冒矢石登城以禦敵晝夜巡警戢奸以安眾間遣使移檄河北諸鎮使預為提防忘寢不食修戰具嚴守備以候援師援師既集欲因便乘利進營逼虜(改作敵)使進不得攻退無所掠勢窮食盡渡河而遁擊其半塗勝可萬全計慮已定而姚平仲引眾出城敗乃大事然平仲受節制於宣撫不。
guān bái yú xíng yíng èr yuè yī rì yè bàn píng zhòng zhī chū zhǒng shī dào yì bù zhī zhī zài wēi chén shí wú suǒ yù qí yè sì gǔ bì xià wén qí jiāo fēng zhào chén yīng jiē qǐng kè zhī jiān shǐ zhě sān zhì chén shì gǎn hán fú zhěn lì jí chéng mìng chū jǐng yáng mén zhì bān jīng guǎn qīn dū jiāng shì liè zài yào chōng fēn qiǎn jūn mǎ jiě fàn qióng wáng shī gǔ děng wéi qīn yǐ zhōng jūn hàn yù shè shā jīn zéi gǎi zuò rén shén zhòng shì yè chén sù chéng xià míng rì fù liè zhèn yǔ zéi gǎi zuò dí xiāng wàng chén suǒ jiāng bīng shì qì bǎi bèi rán chén qí wǎn qiú duì bù dé sì ér cì bà kǒng jù zì sī mò cè qí yuán yǎng lài bì xià zhì rén zhì shèng zhuó jiàn chén yú kuǎn shí wú tā zuì tè cì chén hàn xǔ zhī bǎo quán lǜ qí kōng fá jiā cì jiān jīn wèi yú sān sù jí chuí zhào mìng bǐ hái jiù wù yǎng zhuān chōng wèi shǒu yù zhī shì yù yǐ yuàn chóu chán bàng yù chí píng zhòng zhī zuì zhōng shāng wēi chén fú wéi bì xià tiān dì fù mǔ fù chóu shēng chéng zhī ēn bù kě wèi liàng zhān xiè zhī jì gǎn tì jiāo jí dé lóng mìng jí juān qū fú bì wéi shì dū chéng xì mín yīn jiān shā lüè nèi shì lǐ yí dàn yā chén gōng bǐng ruì zhǐ jí qǔ qí zuì bù chěng zhě zhǎn shù shí rén xiāo shǒu tōng qú yǐ jìng qún zhòng zhòng mù shèng ēn lìng chén zhī shū mì yuàn shì qiè wéi hé yì jì chéng jīn rén yōng zhòng zī yāo míng zhèn bù zhàn ér dé suǒ yù chén wèi sī xīn tòng zhī jì guāi chén běn zhì jiān tǒng jūn shì qǐ qí suǒ yí zǔ zōng jiù fǎ bīng fú chū yú mì yuàn ér bù dé tǒng qí jūn bīng lì yú sān yá ér bù dé zhuān qí zhì jīn chén jì tǒng xíng yíng zhī bīng. yòu zhì shū mì zhī lìng kǎo yú jiù fǎ wèi jiàn qí kě chén qiè wèi jié kòu gǎi zuò jīn shī chū tuì sì fāng qín wáng zhī shī wèi yǒu suǒ shǔ zhōng dōu jī yì tuán jié bǎo jiǎ zhī bīng wèi yǒu suǒ chù yù yú xún rì zhī jiān shāng zhì tiáo jù yǐ qín wáng zhī shī jǐn fù zhì zhì shǐ yáo gǔ shǐ sī gù yǔ jiù xiào yún: liáng xī jí zuò yáo gǔ zhǒng shī zhōng shǐ sī gù yǔ yǐ tuán jié bǎo jiǎ fēn hái zhōu xiàn shǐ gè lè yè nèi wài rén xīn jì yǐ mǐ níng chén dāng kàng zhāng zì chén qǐng bì xián lù yǐ yuǎn chán bàng quán bì xià shǐ zhōng dào qiè àn ēn cǐ xīn sù dìng yǒu rú jiǎo rì xī zhāng liáng zuò hàn fù xīn gāo zǔ shù lí kùn è liáng cháng yǒu lì nǎi yuàn cóng chì sōng zǐ yóu lǐ mì rù yì táng shì sù zōng fù liǎng jīng mì móu jū duō nǎi yù yǐn héng shān cǐ jiē háo jié mài wǎng zhī shì chéng shí yù zhǔ yǐ chéng gōng ān jū xiǎn wèi hé suǒ bù kě ér píng mén yǐ bì huàn huò yóu zhì yú cǐ shěn chén dān lì yī shēn cháo wú qīn dǎng fá xī rén zhī gōng yè ér bù yǒu zī zhī chán bàng qǐ dé ān chù chǒng róng bù zhī jiè jù jīn zòng yù nèi wài cū dìng wèi gǎn jí qù. ruò dāo mào wēi é shū fǔ dìng fēi suǒ yí jù gù dāng kěn cí dé qǐng ér hòu yǐ fú wàng shèng cí chá chén zhì chéng chū yú pò qiè fēi gǎn jiǎo shì wù wèi xū wén tè jiàng zhuī qǐn lóng ēn yǐ ān yú fēn bù shèng dà yuàn suǒ yǒu gào mìng bù gǎn zhǐ shòu fèng shèng zhǐ lǐ gāng zhā zi qǐ cí zhī shū mì yuàn shì yí bù yǔn fù hái zhā zi.
關白於行營二月一日夜半平仲之出种師道亦不知之在微臣實無所預其夜四鼓陛下聞其交鋒詔臣應接頃刻之間使者三至臣適感寒伏枕力疾承命出景陽門至班荊館親督將士列在要衝分遣軍馬解范瓊王師古等圍親以中軍捍禦射殺金賊(改作人)甚眾是夜臣宿城下明日複列陣與賊(改作敵)相望臣所將兵士氣百倍然臣其晚求對不得巳而賜罷恐懼自思莫測其原仰賴陛下至仁至聖灼見臣愚款實無他罪特賜宸翰許之保全慮其空乏加賜縑金未逾三宿亟垂召命俾還舊物仰專充為守御之事諭以怨仇讒謗欲持平仲之罪中傷微臣伏惟陛下天地父母覆幬生成之恩不可為量瞻謝之際感涕交集德隆命極捐軀弗避惟是都城細民因間殺掠內侍理宜彈壓臣躬稟睿旨即取其最不逞者斬數十人梟首通衢以靖群眾重沐聖恩令臣知樞密院事竊惟和議既成金人擁重貲邀名鎮不戰而得所欲臣為私心痛之既乖臣本志兼統軍事豈其所宜祖宗舊法兵符出於密院而不得統其軍兵隸於三衙而不得專其制今臣既統行營之兵。又制樞密之令考於舊法未見其可臣竊謂羯寇(改作金師)初退四方勤王之師未有所屬中都畿邑團結保甲之兵未有所處欲於旬日之間商質條具以勤王之師盡付制置使姚古使司固圉(舊校云:梁溪集作姚古种師中使司固圉)以團結保甲分還州縣使各樂業內外人心既以敉甯臣當抗章自陳請避賢路以遠讒謗全陛下始終盜竊案恩此心素定有如皦日昔張良作漢腹心高祖數罹困阸良嘗有力乃願從赤松子游李泌入議唐事肅宗復兩京泌謀居多乃欲隱衡山此皆豪傑邁往之事乘時遇主以成功安居顯位何所不可而屏門以避患禍猶至於此矧臣單立一身朝無親黨乏昔人之功業而不有訾之讒謗豈得安處寵榮不知戒懼今縱慾內外粗定未敢亟去。若叨冒巍峨樞府定非所宜據固當懇辭得請而後已伏望聖慈察臣至誠出於迫切非敢矯飾務為虛文特降追寢隆恩以安愚分不勝大願所有告命不敢只受奉聖旨李綱劄子乞辭知樞密院事宜不允復還劄子。
lǐ gāng xiè zhī shū mì yuàn biǎo.
李綱謝知樞密院表。
fú fèng zhì mìng chú chén zhī shū mì yuàn shì cí miǎn bù yǔn zhě wǔ yǒu qī dé yí huī jīng yuǎn zhī tú wàng lóng yī shí nǎi fù yóu zhōng zhī mìng qǐ cái cán yú zhù shí yì wèi zhǎng yú shū héng zhé shì shèng cí qiú ān wēi fēn fú niàn chén xìng.
伏奉制命除臣知樞密院事辭免不允者武有七德宜恢經遠之圖望隆一時乃副由中之命豈材慚於柱石亦位長於樞衡輒恃聖慈求安微分伏念臣性。
zhì qiǎn yǔ xué shù yū shū cháng zì xìn qí pǔ zhōng pō zhe wén yú kuáng zhí sī wàng shēn ér xùn guó mù yǐ dào ér shì jūn kàng zhāng gé zuǒ shǐ zhī bān miàn zhé qún wǎng qù zhào èr fèng cháng zhī zhí zhī wú fú wèi ǒu jié kòu gǎi zuò qiáng dí zhī fù méng lián pàn chén yǐ fàn shùn tūn shì yōu jì dǎo jí hé shān fāng guó jiā yǒu jǐng zhī shí gài zài wèi jié chéng zhī jì jiù xiào yún: liáng xī jí zuò shàng huáng shùn tiān xīn ér shòu shèng zi kè chéng yáo shùn zhī èr bì xià yīn mín yù ér bǎo shén jīng gèng mài xuān guāng zhī yè qǐ yì rén lì shí lài tiān gōng ér chén dāo zhuó rèn yún yún zàn dà cè ér shòu shèng zi chéng shàng huáng yáo shùn zhī rén quàn gù shǒu ér bǎo shén jīng dìng ruì zhǔ xuān guāng zhī yè cū shū chén jié gǎn xìng tiān gōng dāo zhuó rèn yú sù jī réng yǐ chōng yú yuán shuài shòu ēn zhì wò huái bào mí huáng liàn xuǎn liù shī měi yáng shēng yú chū zhàn yán chì bǎi zhì zhuān yòng shè bèi xī lì yǐ dēng pí kè zhāng pí hǔ zhī xióng zhāo shì jīn tāng zhī gù huǒ zhì gān quán ér bù kǒng qí lín wèi shuǐ yǐ hé yú qí jí yuán jūn shì zūn miào suàn měng jiāng fú còu gè dié xuè chéng shèng zhī yǒu wén zhuàng shì yún: tún jiē tóu shí chāo jù ér kě yòng yù lián yíng ér bìng jìn nǐ jiān bì yǐ xiāng chí shǐ qí xíng shì shuāi pí liáng shí kōng fá zhǐ guī lù ér qì jiǎ shì hóng liú yǐ zhēng zhōu qī jí jī ér wú wáng shǐ yí zú zhī láo yuán yāo jié ér wú pǐ mǎ zhǐ lún zhī fǎn zhòng bì fù dé rú xún xī fèng bì zhī qí guì zhì lái guī xiào zhī yīng zhì chǔ zhī lòu hū tān fū zhī wàng zuò chàng yōu chū ér shī tú duān lài yīng míng jí jiā yán jiàn chá qīng bīng zhī nǜ wēi chén suǒ bù yù zhī xuān dú duàn zhī wēi zhòng chán zhēn mò néng bì zēng lǐng bèi yù zhī zhèng bǐ jiān mì yòu zhī móu jiàn zhào. ruò zī mí juān wǎng bì rán gū wēi zhī jī jǐn miǎn bàng shāng ér jiāo jié zhī hú gǎi zuò shī jì cóng hé yì jīng hún wèi dìng shī biǎo ěr yǐ hé kān sù zhì bù shēn lǎn tāo qián ér yǒu kuì xíng jí yǐn qù shàng liú xū yú jiāng fēn bù qín wáng zhī rén. qiě qū chù fù yè zhī zhòng huí dào jūn qīng bì yú huái zhè suì tiān zǐ chóng yǎng jiù xiào yún: guī běn zuò sè yǎng yú chén hūn huì sào xīng liú huà jiǔ yì yǒng níng zhī zhì jì dà kāi dì pī yīng zhōng xìng zhòng huān zhī měi tán rán hòu qǐng cí chǒng róng wù yuǎn quán shì xué dào qīng jǔ zhuī pì gǔ zhī zhāng liáng fàng yì shōu shēn xiào kàn shān zhī péi dù shù quán zhōng shǐ huò jiě yuàn chóu tǎng mào jū yòu fǔ zhī xiān lǜ mò bǎo wèi tú zhī jiè.
質淺窳學術迂疏常自信其朴忠頗著聞於狂直思忘身而徇國慕以道而事君抗章隔左史之班面折群枉趣召貳奉常之職知無弗為偶羯寇(改作強敵)之負盟連叛臣以犯順吞噬幽薊蹈藉河山方國家有警之時蓋在位竭誠之際(舊校云:梁溪集作上皇順天心而授聖子克成堯舜之二陛下因民欲而保神京更邁宣光之業豈翳人力實賴天功而臣叨擢任云云)贊大策而授聖子成上皇堯舜之仁勸固守而保神京定睿主宣光之業粗輸臣節敢幸天功叨擢任於肅畿仍倚充於元帥受恩至渥懷報靡遑練選六師每揚聲於出戰嚴飭百雉專用設備悉力以登陴克張羆虎之雄昭示金湯之固火至甘泉而不恐騎臨渭水以何虞俟集援軍式遵廟算猛將輻湊各喋血乘勝之有聞壯士云:屯皆投石超距而可用欲連營而並進擬堅壁以相持使其形勢衰疲糧食空乏指歸路而棄甲視洪流以爭舟期集擊而無亡矢遺鏃之勞爰邀截而無匹馬只輪之反重幣復得如荀息奉璧之奇貴質來歸笑知罃寘楮之陋忽貪夫之妄作悵幽出而失圖端賴英明亟加延見察輕兵之衄微臣所不預知宣獨斷之威眾讒真莫能蔽增領備御之政俾兼密宥之謀鑒照。若茲糜捐罔避然孤危之跡僅免謗傷而驕桀之胡(改作師)既從和議驚魂未定施表餌以何堪素志不伸覽韜鈐而有愧行即引去尚留須臾將分布勤王之人。且區處復業之眾回道君清蹕於淮浙遂天子崇養(舊校云:歸本作色養)於晨昏彗埽星流畫久逸永甯之至計大開地劈應中興重歡之美談然後請辭寵榮務遠權勢學道輕舉追辟穀之張良放意收身效看山之裴度庶全終始或解怨仇儻冒居右府之先慮莫保畏塗之戒。
zé zhōu zòu dà jīn guó xiāng zhān hǎn gǎi zuò ní kān bīng cì gāo píng xiàn.
澤州奏大金國相粘罕(改作尼堪)兵次高平縣。
chuán xìn lù yuē: chū zhān hǎn gǎi zuò ní kān pò xīn dài guān chá shǐ zhé kě qiú yǐ lín fǔ bīng chéng xuān shǐ liú guāng shì yǐ fū yán bīng yuán hé dōng jiē wèi suǒ bài tuì suì wéi tài yuán gōng zhī yuè yú bù néng xià ér píng yáng fǔ yì shèng jūn pàn yì shèng jūn zhě tóng guàn zhāng xiào chún suǒ zhāo yún: zhōng rén yě. fēn bù hé dōng zhū jùn píng rì yǎng shàn xù jī wèi zhī yī kōng jí jīn rén rù kòu gǎi zuò biān gěng shǒu zhōng yǐ yì shèng jūn wǔ wàn rén tún shǒu shí lǐng gāng jì pàn yǐ cóng jīn rén yǐ. zhì shì zhū jùn wǎng wǎng shā lù huò zhú chū zhī ér píng yáng fǔ zhě pò chéng pàn qù gōng xiàn wēi shèng jūn suì yǐn jīn rén rù nán běi guān xiàn lóng dé fǔ suì cì gāo píng cháo tíng zhèn jù kǒng qí fù dù hé nán lái zǎi zhí jiù yǔ jǐn qiǎn chéng xià bīng yǐ sòng wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhī shī jiāng wú yǐ zhī wú yú yuē: wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhī shī jì tuì zì qiǎn dà bīng hù sòng chū bù yú zhān hǎn.
傳信錄曰:初粘罕(改作尼堪)破忻代觀察使折可求以麟府兵承宣使劉光世以鄜延兵援河東皆為所敗退遂圍太原攻之月餘不能下而平陽府義勝軍叛義勝軍者童貫張孝純所招云:中人也。分布河東諸郡平日養贍蓄積為之一空及金人入寇(改作邊)耿守忠以義勝軍五萬人屯守石嶺岡既叛以從金人矣。至是諸郡往往殺戮或逐出之而平陽府者破城叛去攻陷威勝軍遂引金人入南北關陷隆德府遂次高平朝廷震懼恐其復渡河南來宰執咎予盡遣城下兵以送斡離不(改作斡里雅布)之師將無以支梧余曰:斡離不(改作斡里雅布)之師既退自遣大兵護送初不虞粘罕。
gǎi zuò ní kān zhī lái yě. zhān hǎn gǎi zuò ní kān zhī shī suī lái wén jì hé yì dāng zì tuì bì wú fù dù hé zhī lǐ. yòu dà xíng láng chē zhī xiǎn yǐ qiǎn tǒng zhì hǎo huái jiāng bīng èr wàn tún hé yáng kòng è xiǎn dào jué wú tā lǜ ér zhí zhèng zhōng yǒu mì qǐ shàng zhě, yú shì yù qián yǐ jīn zì pái xī zhuī hái zhū jiāng zhī bīng zhū jiāng zhī bīng jí wò lí bù gǎi zuò wò lǐ yǎ bù zhī shī yú xíng zhào jiān xiāng qù èr shí yú lǐ jīn rén wén dà bīng. qiě zhì mò cè duō guǎ jù shén qí xíng shén sù ér zhū jiāng dé zhuī zhào jí hái yú wén zhī shàng qián lì zhēng dé zhǐ fù qiǎn ér zhū jiāng zhī hái yǐ wǔ chéng yǐ. suī fù zài qiǎn yóu yǔ jīn rén xiāng jí yú hū tuó hé rán jiāng shì zhī cháo tíng yì lùn èr sān xī jiě tǐ bù fù yǒu yāo jī zhī yì dì sòng zhī ér yǐ, yú shì jīn rén fù páng chū chāo lüè shēn qí ēn jì jiē bèi qí hài.
改作尼堪)之來也。粘罕(改作尼堪)之師雖來聞既和亦當自退必無復渡河之理。又大行琅車之險已遣統制郝懷將兵二萬屯河陽控扼險道決無他慮而執政中有密啟上者,於是御前以金字牌悉追還諸將之兵諸將之兵及斡離不(改作斡里雅布)之師於邢趙間相去二十餘里金人聞大兵。且至莫測多寡懼甚其行甚速而諸將得追詔即還余聞之上前力爭得旨復遣而諸將之還已五程矣。雖復再遣猶與金人相及於滹沱河然將士知朝廷議論二三悉解體不復有邀擊之意第送之而已,於是金人復旁出鈔掠深祁恩冀皆被其害。
cì jìn shì chū shēn tóu pǐn dǐng dài sì chuān děng chù chéng xuān bù zhèng shǐ sī bù zhèng shǐ qīng yuàn xǔ hán dù xiào kān.
賜進士出身頭品頂戴四川等處承宣布政使司布政使清苑許涵度校刊。
juǎn sān shí qī jiào kān jì.
※卷三十七校勘記。
dǐ yú pī píng píng wù zuò zhōng wéi bù gǎi fù zhī chén wéi wù zuò wèi zǎi xiàng dà chén tiān zǐ bù zhī zhī tuō zhī zì chū gōng fǔ yǐ lǐ bāng yàn bà zhèng shì cǐ duàn yīng jiē shàng wén wù zuò lìng xíng zhào xú chù rén táng kè yú wài jùn kǎo shàng tiáo yǐ zǒng tí chū cǐ xì fēn xù yīng jiē shàng wén wù lìng tí xíng chù rén zì zé zhī cǐ duàn yīng jiē shàng wén wù zuò lìng xíng yù yīn biàn chéng lì jìn bī lǔ yíng wù zuò jìn yíng bī lǔ jī qí bàn jì jì wù zuò tú bài nǎi dà shì yī zuò jǐ bài dà shì dé lóng mìng jiàn jiàn wù zuò jí jīn zòng yù nèi wài cū dìng yù zì yǎn
底於丕平(平誤作中)惟不改父之臣(惟誤作為)宰相大臣天子不之知(脫之字)初公輔以李邦彥罷政事(此段應接上文誤作另行)召徐處仁唐恪於外郡(考上條已總提出此系分敘應接上文誤另提行)處仁字擇之(此段應接上文誤作另行)欲因便乘利進逼虜營(誤作進營逼虜)擊其半濟(濟誤作塗)敗乃大事(一作幾敗大事)德隆命賤(賤誤作極)今縱慾內外粗定(欲字衍)
ér yǒu bù zī zhī chán bàng yǒu bù wù zuò bù yǒu zī wù zuò zī jìn zhǎng shū fǔ dìng fēi suǒ yí jù tuō jìn zhǎng èr zì dìng zì yǎn tè jiàng ruì zhǐ zhuī qǐn lóng ēn tuō ruì zhǐ èr zì miàn zhé qún wǎng yī zuò zhé ér wèi náo dāo zhuó rèn yú sù jī jī wù zuò jǐ sī fèn jī ér wú wáng shǐ yí zú zhī láo sī fèn wù zuò qī jí tiān kāi dì pì tiān wù zuò dà tún shǒu shí lǐng guān guān wù zuò gāng zì yīng qiǎn dà bīng hù sòng tuō yīng zì.
而有不貲之讒謗(有不誤作不有貲誤作訾)進掌樞府定非所宜據(脫進掌二字定字衍)特降睿旨追寢隆恩(脫睿旨二字)面折群枉(一作折而為撓)叨擢任於肅機(機誤作幾)斯奮擊而無亡矢遺鏃之勞(斯奮誤作期集)天開地辟(天誤作大)(屯)守石嶺關(關誤作岡)自應遣大兵護送(脫應字)。